พนทชมนา

และ

อนสญญาแรมซาร (Ramsar Convention)

หรอ อนสญญาวาดวยพนทชมนา

พนทชมนา (Wetland) หมายถงลกษณะทางภมประเทศทมรปแบบเปน พนทลม พนทราบลม พนทลมชนแฉะ พนทฉานา มนาทวม มนาขง พนทพร พนทแหลงนา ทงทเกดขนเองตามธรรมชาตแมนษยสรางขน ทงทมนาขงหรอทวมอยถาวรและชวครงชวคราว ทงทเปนแหลงนานงและนาทงทเปนน านากรอย และนาเคม รวมไปถงพนทชายฝงทะเล และพนทของทะเล ในบรเวณซงเมอนาลดลงต าส ดมลกของระดบนาไมเกน 6 เมตร

คณประโยชนของพนทชมนา คอ การเปนแหลงนา แหลงเกบกกนาฝนและนาทา เปนแทรพยากรและผลผลตธรรมชาต ทมนษยสามารถเขาไปเกบเกยวใชประโยชนได และมความสาคญตอการคมนาคมในทองถน รวมถงการเปนแหลงรวมสายพนธพชและสตว อนมความสาคญทางนเวศวทยา และการอนรกษธรรมชาต โดยเฉพาะอยางยงเปนแหลงของผผลตทสาคญในหวงโซอาหาร นอกจากนบางแหงยงมความสาคญดานนนทนาการและการทองเทยว ประวตศาสตร สงคม วฒนธรรม ประเพณทองถน และเปนแหลงศกษาวจยทางธรรมชาตวทยา อกดวย

หนาท การอมซบพลงอนรนแรงของลมและคลน พนทชมนาคอตวปกปองแผนดนทเชอมตอจา

พาย นาทวมและความเสยหายจากการกระแทกของคลน ตนไมในพนทชมนาชวยกรองมลพษและสสกปรกทมากบนา ทลมชนแฉะนาจดสวนใหญจะอยในบรเวณทราบนาทวมของแมนา พนทชมนาทระหวางบรเวณนาขนนาลงเปนตวอยางทดทสดทแสดงใหเหนการแพรกระจาย (invasion) การปรบตว (modification) และการทดแทน (succession) ของพชพรรณในพนท กระบวนการแพรกระจายและการทดแทนไดแกการเจรญงอกงามของหญาทะเล พชเหลานชวยดกตะกอนและเพมอตราการตกตะกอน ตะกอนทถกจบไวจะเพมกลายเปนทเลนราบ สงมชวตในเลนเรมตงตวและกระตนใหเกดสงมชวตรปแบบอนมากขนทาใหองคประกอบอนทรยของดน

ประเภทของพนทชมนา

พนทชมนา มความหมายครอบคลมถงแหลงนาเกอบทกประเภท ไดแก หวย หนอง คลอง บบอ กระพง (ตระพง) บาราย แมนา ลาธาร แคว ละหาน ชายคลอง ฝงนา สบน า สระ ทะเลสาบ แอง ล

กด ทง กวาน มาบ บง ทาม พร สนน แกง นาตก หาดหน หาดกรวด หาดทราย หาดโคลน หาดเลนชายทะเล ชายฝงท ะเล พดหนปะการง แหลงหญาทะเล แหลงสาหรายทะเล คง อาว ดนดอนสามเหลยม ชองแคบ ชะวากทะเล ตะกาด หนองนา กรอย ปาพร ปาเลน ปาชายเลน ปาโกงกาง ปาจาก ปาแสม

รวมทงนาขาว นากง นาเกลอ บอปลา อางเกบนา เปนตน โดยมประเภทหลกทสาคญ คอ

• พร (bog) หรอ มสเคก (พรเขตหนาว) คอดนพตทเปนกรด (พรพต – peat bog) • ทงมวร (moor) ในขนแรกมลกษณะเหมอนพรแตตอมาไดรวมตวกบดนบนยอดเนน • มอสส (แหลงทอย) ไดแกพรทยกตวสงขนในสกอตแลนด • พรดนดาง (fen) คอดนพรนาจดทมคณสมบตทางเคมของนาใตดนเปนดาง ซงหมายความวา

สดสวนของประจไฮดรอกซล ปานกลางถงสง (มคา pH มากกวา 7) • ทลมชนแฉะ (marsh) อาจเปนพนทชมนาทเปนนาจดหรอนาเคมกได ลกษณะส าคญของมนก

ความเปดโลงทมพชพรรณประเภทเตยขนอย • ทลมชนแฉะชายฝง (นาเคม) อาจอยคกบชวากทะเลและอยยาวตามทางนาระหวางเกาะขวา

ชายฝงและชายฝงดานใน พชพรรณอาจเรมจากตน กกทข นในนากรอยไปจนถงตนซาลโคเนย ทขนบนดนเลนเคม พนทประเภทนยงอาจปรบใชเปนทงหญาเลยงสตวหรอนาเกลอ

• ทลมชนแฉะนาจดอาจประกอบดวย หญา กก หญาทรงกระเทยมและไมลมลกอนๆ (อาจมไมพมเตย) ทอยไดกบนาตน ถอเปนพรทมรปแบบเปดโลง

• คารร (carr) คอพรดนดางอกชนดหนงทไดพฒนามาถงจดทสามารถรองรบตนไมได คารรเปนชอเรยกนยโรปตอนเหนอ

• มาบ (swamp) คอพนทชมนาทมตนไมขนมากกวาหญาและวชพชเตย เปนชอทเรยกในเขตรอและอเมรกาเหนอ ดนและนาอาจมความเปนกรด โดยมาบทเปนทรจกในประเทศไทยคอ มาบตาพด มาบพระจนทร มาบอมฤทธ และมาบกะเบา

• ปาชายเลน (mangrove forest) คอพนททสภาพทลมนาเคมหรอนากรอยทมตนไมชายเขนอยเปนสวนใหญ เชน ตนโกงกาง แสม ลาพ ชะคราม เชน ปาชายเลนอทยานแหงชาตอาว

พงงา ปาชายเลนศนยศกษาการพฒนาอาวคงกระเบนอนเนองมาจากพระราชดาร • บงบาย (bayou) หรอ (slough) เปนชอทเรยกรองหรอทางนาทไหลผานมาบ หรอบง บางครงก

เรยก”รองนาขน-ลง” (creek) • พนทชมนามนษยสราง สงประดษฐของมนษยททาขนเพอจงใจใหเปนทสาหรบรองรบนาท

ฉบพลน เพอทาใหนาโสโครกสะอาดขน สงเสรมใหเกดทพกพงและทอยอาศยของสตว และอาเพอประโยชนดานการหยอนใจ อาจเรยกวาแกมลงกได

• หนองนาในทดอน (pocosin) คอพนทชมนาทคลายพรการมไมพมและตนไมทนไฟขนเปนสวใหญ พบมากในภาคตะวนออกเฉยงใตของสหรฐฯ

ทงนพนทชมนาทอยในเขตนาขนนาลง (intertidal) ทพบตามชายฝงทะเลจะตองมอณหภมไม

สดโตง คลนไมรนแรงจดมาก มความเคมไมสงและการนาพาของตะกอนเบาบาง รวมทงอยในตาแหนงทเขาลกษณะระบบนเวศและสงแวดลอมของชวากทะเล (estuarine environment)

พนทชมนาในประเทศไทย

• สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดสารวจและพบวาประเทศไทยมพนทชมนาประกอบดวยปาชายเลน ปาพร

หนอง บง สนน ทะเลสาบและแมนากระจายอยท วประเทศรวมเนอทได 22.88 ลานไร เทากบรอยละ 7.5 ของพนท

อนสญญาแรมซาร (Ramsar Convention) หรอ อนสญญาวาดวยพนทชมนา

อนสญญาวาดวยพนทชมนา หรออนสญญาแรมซาร (Ramsar Convention) ตามชอสถานทจดใหมการประชมเพอรบรองอนสญญาในวนท 2 กมภาพนธ ป พ.ศ. 2514 (ค.ศ.1971) คอ เมองแรมซาร ประเทศอหราน อนสญญานเปนขอตกลงระหวางรฐบาล ซงกาหนดกรอบการทางานสาหรบความรวมมอระหวางประเทศ เพอรวมมอในการอนรกษแหลงทอยอาศย ทเปนพนทชมนา โดยมวตถประสงคเรมตนเนนการดาเนนการดานการอนรกษและการใชประโยชนพนทชมนาเพออนรกษถนทอยอาศยของนกนตอมาขอบเขตการดาเนนการของอนสญญาฯ ไดขยายใหกวางขนโดยเนนการอนรกษและการใชประโยชนของพนทชมนา อยางชาญฉลาดในทกๆดาน ตลอดจนเพออนรกษและยบยงการสญหายของพนทชมนาในโลกโดยมพนธกจทสาคญของอนสญญากลาวถง “ในการดาเนนงานระดบชาตโดยความรวมมอระดบนานาชาต เพอกอใหเกดการพฒนาอยางยงยนในทกภมภาคทวโลก”

อนสญญาฯ มผลบงคบใชเมอ 21 ธนวาคม พ.ศ. 2518 (ค.ศ.1975) ตามเงอนไขวาดวยอนสญญา ฯ จะมผลบงคบใชเมอประเทศตาง ๆ เขารวมเปนภาค 7 ประเทศ ขณะนนบถง พ.ศ. 2551 มประเทศตาง ๆ จากภมภาคทวโลกเขารวมเปนภาคทงสน 158 ประเทศ

ประเทศไทยไดเขาเปนภาคอนสญญาแรมซารเปนลาดบท 110 ซงพนธกรณของอนสญญาฯ มผลบงคบใชวนท 13 กนยายน พ.ศ. 2541 ปจจบนประเทศไทย มพนทชมนาทมความสาคญระหวาประเทศ (Ramsar Site) จานวน 11 แหงพนทรวมประมาณ 2,257,830 ไร คอ

1. ลาดบท 984 พนทชมนา พรควนขเสยนในเขตหามลาสตวปาทะเลนอย จงหวดพทลง มพนทประมาณ 3,085 ไร ประกอบดวย ปาพรเสมด ขาว ดงหญาชนแฉะ ทงกระจด ดงกกกลม ดงแขม หาดเลน เปนแหลงอาศยทสาคญของนกนากวา 187 ชนด โดยเฉพาะนกกาบบว ซงพบวาทารงวางไขทนเพยงแหงเดยว พบนกทอยในสถานภาพใกลสญพนธอยางยง ไดแก นกอายงว และนกตะกรม นกทอยในสภาพใกลสญพนธ ไดแก นกกระสานวล นกกระสาแดง นกกาบบว นกชอนหอยขาว เหยยวดา และนกฟนฟตพบปลา 34 ชนด สตวเลอยคลาน 29 ชนด สตวเลยงลกดวยนม 8 ชนด ปญหาทสาคญในปจจบนคอคณภาพนาเรมเสอมโทรมลงจากการเพมขนของตะกอนทเกดจากการเนาเปอยของซากพช

และกจกรรมการเกษตรโดยรอบ

พนทชมนา พรควนขเสยนในเขตหามลาสตวปาทะเลนอย จงหวดพทลง

2. ลาดบท 1098 พนทชมนาเขตหามลาสตวปาบงโขงหลงจงหวดหนองคาย มพนทประมาณ 13,837.5 ไร เปนหนงในบงนาจดขนาดใหญของภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย มลกษณะแคบยาว เกดจากลาหวยหลายสายไหลมารวมกน เปนสวนหนงของทราบนาทวมถงของแมนสงคราม พบนกประจาถนอยางนอย 44 ชนด เปนแหลงพกพงของนกอพยพในฤดหนาวไมนอยกวา 37 ชนด เชน นกกระสาแดง และนกอมบาตร ซงอยในสถานภาพใกลสญพนธ พบปลา 80 ชนด สตวสะเทนนาสะเทนบก 6 ชนด สตวเลอยคลาน 6 ชนด และสตวเลยงลกดวยนม 2 ชนด ปจจบนพนทการเกษตร

โดยรอบมการเปลยนแปลงเปนสวนยางพารา ไรยาสบและสถานททองเทยว กอใหเกดผลกระทบดานคณภาพนา และสารเคมตกคาง

พนทชมนาเขตหามลาสตวปาบงโขงหลงจงหวดหนองคาย

3. ลาดบท 1099 พนทชมนาดอนหอยหลอด จงหวดสมทรสงคราม มพนทประมาณ 546,875 ไร ซงรวมทงพนทบนบกและในทะเลของตาบลบางจะเกรง ตาบลแหลมใหญ ตาบลบางแกว และตาบลคลองโคน เปนพนทชมนาชายฝงทะเลมลกษณะทา งธรรมชาตทหายากทเกดจากการทบถของตะกอนปากแมนา หาดเลน แหงนเปนแหลงทอยอาศยของหอยหลอด และหอยอกหลายชนดทมความสาคญทางเศรษฐกจ เปนแหลงอาหารของนกชายเลนหลากหลายชนด ชนดพนธสตวใกลสญพนธไดแก เหยยวแดง นกแอนกนรง ละนกนางนวลแกลบเลก ปจจบนมการเปลยนแปลงรปแบบการใชทดน

ไปจากเดม โดยเฉพาะการขยายตวดานอตสาหกรรมประมง การเพาะเลยงสตวนา และการขยายตวขอชมชน

พนทชมนาดอนหอยหลอด จงหวดสมทรสงคราม

4. ลาดบท 1100 พนทชมนาปากแมนากระบจงหวดกระบ มพนทประมาณ 133,120 ไร ครอบคลมพนทต งแตสสานหอย 45 ลานปทเปนหนงเดยวในภมภาคนเขตผงเมองรวมกระบ ปาชายเลน

หาดเลน หาดทราย ปาพรชายฝง เทอกเขาหนปน ลาคลองนอยใหญหนาเมองกระบจนถงปาชายเลน

และแหลงหญาทะเลผนใหญในบรเวณเกาะศรบอยา ปาชายเลนปากแมนากระบมสภาพสมบรณแล

สวยงาม พบนกอพยพและนกชายเลนถง 221 ชนด ทสาคญคอนกตนเทยน นกหวโตทรายใหญ นกหวโตมลาย พบพะยนซงเปนชนดพนธหายากใกลสญพนธอยางยงของประเทศไทย พบพนธไมปาชายเลน

25 ชนด พนธไมปาชายหาด 84 ชนด พบหญาทะเล 9 ชนด ปากแมนากระบเปนพนทชมนาทมการประประสานกนระหวางเมองและธรรมชาต เปนแหลงทองเทยวทไดรบความนยมสง

พนทชมนาปากแมนากระบจงหวดกระบ

5. ลาดบท 1101 พนทชมนาเขตหามลาสตวปาหนองบงคาย จงหวดเชยงราย มพนทประมาณ 2,712.5 ไร เปนบงนาจดขนาดเลกในเขตอาเภอเชยงแสน เปนแหลงพกพงทสาคญของนกอพยพในฤดหนาว ในบรเวณนพบนกอพยพอยางนอย 121 ชนด เปนนกนา 53 ชนด ทอยในสถานภาพถกคกคาม ไดแก นกกานาใหญ นกกระสาแดง นกกระสาดา เหยยวดา เปดดา หวสนาตาล เปดดาหดา หนองบงคายเปนทอยอาศยของปลาหมอแคระซงพบเฉพาะในแหลงนาจดแถบใตฝงตะวนตกขอ

แมนาโขงเทานน

พนทชมนาเขตหามลาสตวปาหนองบงคาย จงหวดเชยงราย

6. ลาดบท 1102 พนทชมนาเขตรกษาพนธสตวปาเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเท

รตนราชสดาฯ (พรโตะแดง) จงหวดนราธวาส มพนทประมาณ 125,625 ไร ปาพรดงเดมผนใหญ

ทสดผนสดทายของประเทศไทยทยงคงเหลออยมพนธไมเฉพาะถนอยางนอย 50 ชนด เชน ชางไห กาบออย พญาไม ปาหนนชาง เตาราง หมากงาชาง เปนตน พบนกอยางนอย 217 ชนด สตวเลอยคลาน 52 ชนด และปลา 62 ชนด ซงบางชนดอยในสถานภาพถกคกคาม เชน เหยยวปลาใหญหวเทา นกตะกรม นกเปลาใหญ เปนตน ปญหาของพนทแหงนคอมการระบายนาออกจากพร เพอทาการเกษตร สงผลตระดบนาในพร และเสยงตอการเกดไฟไหมในพนทพร

พนทชมนาเขตรกษาพนธสตวปาเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ (พรโตะ แดง) จงหวดนราธวาส

7. ลาดบท 1182 พนทชมนาอทยานแหงชาตหาดเจาไหม -เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง

– ปากนาตรง จงหวดตรง มพนทประมาณ 515,745 ไร ประกอบดวยแมนา ลาคลอง รองนา นาตก บนารอน ถาและธารลอด ปาพร ปาเสมด ปาจาก ปากแมนา ปาชายเลน ปาชายหาด ชายฝงทะเล สน

ทราย หาดทราย หาดเลน แหลงปะการง แหลงหญาทะเล แหลงสาหรายทะเล อาว และหมเกาะ ทาใหมความหลากหลายทางชวภาพสงมาก เปนทอยอาศยของชนดพนธทหายากและอยในสถานภาพถกคกคามหลายชนด เชน นกซอมทะเลอกแดง นกฟนฟต นกหวโตมาลาย และพะยน หมเกาะลบงเปนแหลงชมชนนกอพยพทสาคญแหงหนงของประเทศไทย และเปนทพกจองนกอพยพ จากทวปอาฟรกา คอ นกหวโตกนป ปหนง ๆ อาจพบเพยงไมกคร ง หรอบางปอาจไมพบเลย เปนแหลงทอยอาศยของปลาเศรษฐกจทสาคญ อาท ปลาในกลมปลากะพง เปนแหลงทองเทยวทมชอเสยงมความงดงามของธรรมชาต เปนแหลงนนทนาการและแหลงศกษาวจยทสาคญแหลงหนง ปจจบนมการเปลยนแปลง

รปแบบการใชทดนไปจากเดม โดยเฉพาะการขยายตวดานการเกษตร ปลกยาพารา และปาลมนามนและการขยายตวของชมชน

พนทชมนาอทยานแหงชาตหาดเจาไหม -เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง – ปากนาตรงจงหวดตรง

8. ลาดบท 1183 พนทชมนาอทยานแหงชาตแหลมสน -ปากแมนากระบร – ปากคลองกะเปอรจงหวดระนอง มพนทประมาณ 677,625 ไร ประกอบดวยระบบนเวศพนทชมนาหลายแบบทผสมผสานกนเปนพนทชมนาผนใหญ ไดแก หาดเลน หาดทราย แหลงปะการง แหลงหญาทะเล และปาชายเลนดกดาบรรพทสดมความอดมสมบรณมากแหงหนงของประเทศพบตนโกงกางขนาดใหญทมอายมากกวา 300 ป เปนแหลงทอยอาศยหลบภยและขยายพนธของสงมชวตนานาชนด มความหลากหลายทางชวภาพสงมาก ปาชายเลนบรเวณปากแมนากระบร ซงเปนศนยกลางการศกษาวจยระดบนานาชาตเกยวกบปาชายเลนไดรบการประกาศเปนพนทสงวนชวมณฑล ลาดบท 4 ของประเทศไทยจดวาเปนพนทสงวนชวมณฑลประเภทปาชายเลนแหงแรกของโลก เปนแหลงนกอพยพตามฤดกาล เชน นกทมสถานภาพใกลสญพนธ เชนนกยางจน นกหวขวานสามนวหลงสไพล เหยยวดา ปลาทะเลชนดเดนคอกลมปลาการตน ปลาสนสมทร

พนทชมนาอทยานแหงชาตแหลมสน -ปากแมนากระบร – ปากคลองกะเปอรจงหวดระนอง

9. ลาดบท 1184 พนทชมนาอทยานแหงชาตหมเกาะอ างทองจงหวดสราษฏรธาน มพนทประมาณ 63,750 ไร ประกอบดวยเกาะขนาดเลกและขนาดกลาง 42 เกาะ อยเปนกลมกลางอาวไทย เปนแหลงประมงทเรยกกนวา “ ชองอางทองของการประมง ” ซงหมายถงเปนแหลงพกของปลาในวยเจรญพนธและวยออนของปลาเศรษฐกจหลายชนด เชน ปลาท ปลาลง ปลาเกา ปลาจวด เปนแหลงปะการงทงดงามทสดของประเทศไทยจงเปนแหลงทองเทยวธรรมชาตมชอเสยงดานความงดงามของภมทศนแหงหนงของประเทศ พบปลาอยางนอย 161 ชนด สาหรายทะเลอยางนอย 43 ชนด พบหอยอยางนอย 192 ชนด สตวเลยงลกดวยนมพบ 20 ชนด พบนก 15 ชนด พรรณพช 117 ชนด มชนดพรรณพช และพนธสตวทมสถานภาพถกคกคามใกลสญพนธหลายชนด

พนทชมนาอทยานแหงชาตหมเกาะอางทองจงหวดสราษฏรธาน

10. ลาดบท 1185 พนทชมนาอทยานแหงชาตอาวพงงา จงหวดพงงา มเนอท 250,000 ไร เปนอาวตนลอมรอบดวยปาชายเลนตอเนองเปนผนใหญมเนอทประมาณ 132,381 ไร ประกอบดวยเกาะนอยใหญ เชน เกาะเขาเตา เกาะพระอาดเฒา เกาะมะพราว เกาะปนหย เกาะเขาพงกน เปนตนปาชาย

เลนในอาวพงงา มความอดมสมบรณทสดแหงหนงในประเทศไทย มคณคามหาศาลในการใหผลผลตตานปาไมชายเลนและการประมงเปนแหลงพนธกรรมของพชและเปนสถานอนบาลสตวนา ชนดพนธพชประกอบดวยพชปาเลน เชน โกงกางใบใหญ โกงกางใบเลก ตะบนขาว พชปาบก เชน ยางนา ตะเคยน

หน เตาราง พชปาเขาหนปน เชน พลบพลา กาหย พบหญาทะเล 11 ชนด สตวเลยงลกดวยนมอยางนอย 27 ชนด นกมากกวา 120 ชนด

พนทชมนาอทยานแหงชาตอาวพงงา จงหวดพงงา

11. ลาดบท 1,734 พนทชมนาเขาสามรอยยอด จง หวดประจวบครขนธมเนอทประมาณ 43,074 ไร หรอ 68.92 ตารางกโลเมตร ตงอยในเขตพนท อ.สามรอยยอด และ อ.กยบร จ.ประจวบครขนธ เปนระบบนเวศพนทชมนาขนาดใหญแหงหนงในประเทศไทย และรบการประกาศใหเปนพนทชมนาทมความสาคญระดบนานาชาตอนสญญาแรมซาร เมอวนท 14 ม.ค. 2551 พนทชมนาสารอยยอด เปนพนทราบลมเกดขนเองตามธรรมชาต มนาขงหรอทวมถงอยอยางถาวร ทงสวนทเปนนาจและนากรอย เปนแหลงทมองคประกอบทางชวภาพ กายภาพ มความหลากหลายของชนดพช สตวและธาตอาหาร เปนแหลงอาศยของพนธปลาและสตวนา สตวเลยงลกดวยนม และเปนแหลงนาเพอกาอปโภค เปนแหลงทองเทยวนนทนาการ และเปนแหลงเรยนร รวมทงการประกอบอาชพการประมงทสาคญของชมชนทองถน พบนกทงหมด 110 ชนดเปนนกประจาถน 82 ชนด

พนทชมนาเขาสามรอยยอด จงหวดประจว บครขนธ

การเขารวมเปนภาคอนสญญา

ประเทศใด ๆ ทเปนสมาชกองคการสหประชาชาตหรอเปนหนงในหนวยงานพเศษ หรอองคกรพลงงานปรมาณนานาชาต The International Atomic Energy Agency (IAEA) หรอ ภาคของ The Statutes of the International Court of Justice (SICJ) สามารถเขาเปนภาค ของอนสญญาฯ ได 3 วธดงน • ลงนามโดยไมมของสงวนใด ๆ พรอมกบการใหสตยาบน • ลงนามเพอรบรองอนสญญา ฯ กอนแลวจงใหสตยาบน • ภาคยานวต (การเขาเปนภาคใหม)

โดยผแทนเปนทางการของประเทศนน ๆ มอบสตยาบนสารตอผอานวยการองคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต ทงนประเทศทจะเขารวมเปนภาคจะตองเสนอชอพนทชมนาทมความสาคญในทางนเวศวทยา และอทกวทยา พรอมทงขอมลพนฐานและแผนทแสดงทตงและขอบเขตทชดเจน โดยเสนอตามรปแบบ “Ramsar datasheets” มาพรอมกบการขอเขารวมเปนภาค หรอเสนอหลงจากนนโดยเรวทสดเทาทจะเปนไปไดซง datasheets เหลานจะไดรบการจดพมพเปน “ ทะเบยนพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศ ” (Directory of Wetlands of International Importance) โดยสามารถเพมเตมพนทชมนาทมความสาคญในดนแดนของตนในภายหลงไดอกดวย ในขณะทมพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศ (Ramsar Sites) มากกวา 1,800 แหง

ขอตกลงของการเขารวมเปนภาค

ขอตกลงหลก ๆ ของรฐทเขารวมในภาคอนสญญาแรมซาร คอ • ภาคจะตองคดเลอกพนทชมนาทมความสาคญระดบชาตหรอนานาชาตอยางนอย 1 แหง บรรจใน ทะเบยนพนทชมนาทมอยในทะเบยน (มาตรา 3 วรรค 1) • ภาคตองกาหนดและวางแผนการดาเนนงานการใชประโยชนพนทชมนาอยางชาญฉลาด ไมวาพนท ชมนานนจะอยในทะเบยนหรอไม (มาตรา 3 วรรค 1) • ทาการปรกษากบภาคอน ๆ เกยวกบการดาเนนงานของอนสญญา ฯ โดยเฉพาะอยางยงพนทชมนาท ตงอยตามพรมแดนระหวางประเทศ มการใชทรพยากรนารวมกน มการใชทรพยากรชวภาพรวมกน และมการพฒนาความชวยเหลอสาหรบโครงการพนทชมนา • ภาคตองสนบสนนเงนชวยเหลอแกอนสญญา ฯ จานวนเงนชวยเหลอของแตละประเทศขนกบการแบง ตาม UN Scale

ประเดนสาคญทควรร

• อนสญญาแรมซารไมละเมดอานาจอธปไตยของภาค ซงเปนเจาของดนแดนทมพนทชมนา • อนสญญาแรมซารเปนอนสญญาระหวางประเทศทสงเสรมใหประเทศตาง ๆ มการอนรกษ และใช ประโยชนทรพยากรธรรมชาต ในพนทชมนาอยางยงยนโดยเฉพาะอยางยงใหความสาคญตอการม สวนรวมของชมชน • พนทชมนาใดทไดรบการเสนอเปนพนทชมนาทมความส าคญระหวางประเทศแลว ตอมามความ จาเปน ภาคสามารถเพกถอนออกจากทาเนยบหรอจากดขอบเขตใหมได แตทงนตองเสนอพนทอน ทดแทนดวย

การเปนภาคอนสญญาแรมซาร

• ทาใหมการอนรกษและยบยงการสญเสยของพนทชมนาในแตละภมภาคของโลก • ลดปญห าความขดแยงในการอนรกษและการใชประโยชนพนทชมนาระหวางประเทศตลอดจน สงมชวตตาง ๆ ในพนทรวมทงฝงนกนาทอพยพตามฤดกาลไปอยในประเทศตาง ๆ ทงน เนองจาก อนสญญา ฯ ระบวาภาคจะตองรวมมอในการจดการพนทชมนาและสงมชวตในพนททใชรวมกน • ทาใหมการอนรกษและการใชประโยชนพนทชมนาและสงมชวตในพนททใชอยางฉลาด เนองจาก อนสญญา ฯ ระบหนาททภาคจะตองกระทา คอ ใหคานงถงการอนรกษพนทชมนาในการกาหนด แผนการใชทดนและแผนการจดการระดบชาต ซงการดาเนนการตามแผนการจดการระดบชาต ซง การดาเนนการตามแผนน จะเปนการสงเสรมการใชประโยชนอยางฉลาดตลอดจนทาใหมพนทชมนาท ตองสงวนรกษาไว • ทาใหมการปองกนการเสอมเสยสภาพของพนทชมนา โดยเฉพาะทข นทะเบยนไวโดยมการตดตาม ตรวจสอบอยางสมาเสมอ

พนธกรณในการเขารวมเปนภาคอนสญญาแรมซาร

ขอตกลงหลก ๆ ของประเทศทเขารวมในอนสญญาแรมซาร คอ • ภาคแตละประเทศจะตองคดเลอกพนทชมนาทมความสาคญระดบชาตหรอระหวางประเทศอยางนอย 1 แหง บรรจใน “ ทะเบยนรายชอพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศ ” นอกจากนนแลว มาตรา 3 วรรค 1 ยงระบใหแตละประเทศสงเสรมการอนรกษพนทชมนาทมอยในทะเบยนดวย • ภาคแตละประเทศตองกาหนดและวางแผนการดาเนนงานการใชประโยชนพนทชมนาอยางชาญฉลาด ไมวาพนทชมนาจะอยในทะเบยนหรอไม • ภาคแตละประเทศสามารถทาการปรกษากบภาคอน ๆ เกยวกบการดาเนนงานของอนสญญาฯ โดยเฉพาะอยางยงพนทชมนาทอยตามพรมแดนระหวางประเทศมการใชทรพยากรนารวมกน และม การพฒนาความชวยเหลอสาหรบโครงการพนทชมนา • ภาคแตละประเทศตองสนบสนนเงนชวยเหลอแกอนสญญา ฯ จานวนเงนชวยเหลอแกอนสญญาฯ

จานวนเงนชวยเหลอของแตละประเทศขนกบการแบงตาม UN Scale ซงสาหรบประเทศไทยตอง บรจาคประมาณ 5,313 ฟรงคสวส ในแตละปเทากบจานวนบรจาคของประเทศอนโดนเซย และ มาเลเซย

ผลดในการเขารวมเปนภาคอนสญญาแรมซาร

• อนสญญาแรมซารเปนหนงในกฎหมายระหวางประเทศอน ๆ ทเกยวกบการอนรกษและใชประโยชน ทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน เชน อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดสตวปาและพช ปาทใกลจะสญพนธ (CITES) อนสญญามรดกโลก อนสญญาวาดวยชนดพนธอพยพ อนสญญาวา ดวยความหลากหลายทางชวภาพ และอนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก ในการ เปนภาคอนสญญาปดระเภทนเปนการแสดงใหเหนถงความเปนนาหนงใจเดยวกนของประชาคมโลก ในการอนรกษสงแวดลอมรวมกน • การเปนภาคอนสญญาแรมซารทาใหมโอกาสเขารวมในการแสดงความคดเหนกบนานาประเทศ ใน การประชมเพอพจารณาหลกการอนรกษและใชประโยชนพนทชมนาอยางชาญฉลาด เชน มตของ ประเทศภาคจากการประชมสมชชาภาค ครงท 3 ทาใหเกดกองทนความชวยเหลอในการจดการพนท ชมนาแกประเทศทกาลงพฒนาขน • การเปนภาคอนสญญาแรมซารจะนาชอเสยงมาสประเทศและเปนการนาพนทชมนาสาคญของ ประเทศ เขาไปในทะเบยนรายชอพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศ (Ramsar Site) ทาให เปนทรจกกนทวโลก นอกจากนนยงเปนการเพมความเปนไปไดสาหรบภาคทเปนประเทศกาลง พฒนาจะไดรบการสนบสนน และความชวยเหลอในการดาเนนงานอนรกษและจดการพนทชมนาใน ประเทศของเรา • การเปนภาคอนสญญาแรมซาร จะทาใหภาคประเทศตาง ๆ ไดรบขาวสารขอมลและคาแนะนาท ทนสมยเกยวกบพนทชมนา และขอคดเหนตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงในเรองการใชประโยชนพนทชม นาอยางชาญฉลาด ทงน ซงอาจจะนามาประยกตใชในการอนรกษและการแกไขปญห าความเสอม โทรมของพนทชมนาของประเทศไทยตอไป • ภาคสามารถเสนอขอรบการสนบสนนความชวยเหลอ จากตางประเทศหรอเงนกองทนอนสญญาฯ (Ramsar Small Grants Fund for Wetland Conservation and Wise Use) ไดโครงการละประมาณ 40,000 ฟรงคสวสหรอประมาณ 1,000,000 บาท

ขอมลลาสดเกยวกบพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศทวโลก

• จนถงขณะนประเทศตาง ๆ เขารวมเปนภาค ทงสน 158 ประเทศ จานวนพนทชมนาทมความสาคญ ระหวางประเทศกวา 1,800 แหง • พนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศทเลกทสดมขนาด 2.33 เฮกแตร (2 ไร) อยทประเทศ

ออสเตรเลยสวนพนททใหญทสดมขนาด 6.8 ลานเฮกแตร (42.5 ลานไร)อยทประเทศบอสวานา • ประเทศทมจานวนพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศทมากทสด คอ สหราชอาณาจกร ม ทงสน 169 แหง • ประเทศทมพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศจานวนนอยทสด คอมประเทศละ 1 แหง ม ทงสน 36 ประเทศ • ประเทศแคนาดามพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศรวมทงสน 13 ลานเฮกแตร (81.25 ลาน ไร) ซงถอวากวางใหญทสดในโลก • ประเทศทมพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศขนาดไมเกน100 เฮกแตร (625 ไร) ม 5 ประเทศและประเทศทมพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศขนาดเกน 100 เฮกแตร แตไมเกน 500 เฮกแตร (3.125 ไร ) ม 6 ประเทศ • ในจานวนพนทชมนาทมความสาคญระหวางประเทศทวโลก • รอยละ 40 มความเหมาะสม เนองจากมคณคาพเศษทจะธารงรกษาความหลากหลายทางพนธกรรม และทางระบบนเวศของภมภาค • รอยละ50 (ประมาณ 500 แหง) มความเหมาะสมเนองจากเปนถนทอยอาศยของชนดพนธหรอสาย พนธทหายาก มแนวโนมสญพนธ หรอ ใกลจะสญพนธ • รอยละ 86 มความเหมาะสมเนองจากเปนตวแทนพนทชมนาประเภททหายาก หรอมเอกลกษณ เฉพาะในชวภมภาคนน

หนวยงานทเกยวของกบอนสญญาแรมซาร

• The United Nations Scientific and Cultural Organization (UNESCO) เปนองคกรรบรองการเขา เปนภาคอนสญญา ฯ ของประเทศตาง ๆ ในการเขาเปนภาคอนสญญาแรมซาร • สมชชาภาคของอนสญญาฯ (Conference of the Contracting Parties ) จะมการประชมทก ๆ 3 ป จนถงปจจบนมการจดประชมไปแ ลว 8 ครง • Standing Committee คณะกรรมการบรหารอนสญญาฯ มหนาทจดเตรยมเอกสารในการประชม ประเทศภาคและใหคาแนะนาการดาเนนการของสานกงานเลขาธการอนสญญาฯ ซงจะมการประชมป ละ 1 ครง ทประเทศสวตเซอรแลนด • Scientific and Technical Review Panel ซงเปนคณะกรรมการทปรกษาทางวทยาศาสตรและ เทคโนโลย มหนาทใหคาแนะนาดานวชาการตอคณะกรรมการบรหาร มวาระคราวละ3 ป • Secretariat ซงเปนสานกเลขาธการอนสญญาฯ (Ramsar Bureau) ทาหนาทประสานงานกบภาค และดาเนนงานเกยวกบอนสญญาฯ โดยมสานกงานตงอย ณ ประเทศสวสเซอรแลนด สานกงาน เลขาธการฯ มองคประกอบดงน คอ เลขาธการ (Secretary General) รองเลขาธการ (Deputy Secretary General) ผประสานงานระดบภมภาค 4 ทาน คอ เอเชย อาฟรกา ยโรป และ Neotropic • Partner Organizations อนไดแก องคกรเครอขายอนประกอบดวย Birdlife International, IUCN-The World Conservation Union, Wetland International และ World Wide Fund for Nature (WWF)