˴ෙ˴ෙුම් පද්ධි 5 වන ඒකකය පිගණක...

මෙමෙයුම් පද්ධති

wreK fyar;a w'fmd'i' Wiia fm< f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh 1

5 වන ඒකකය

පරිගණක ක්රියාකාරිත්වය කළමණාකrණය කිරීමට

මමමෙයුම් පද්ධති (Operating System) භාවිතා කරයි.

5.1 පද්ධතිය අර්ථ දක්වා පරිගණක පද්ධතියක් තුළ මමමෙයුම් පද්ධතිමේ අවශ්යතාවය විමර්ශ්නය කරයි. 5.2 මමමෙයුම් පද්ධතියක් මගින් පරිගණකයක් තුල ඇති මගානු බෙලුම් සෙ මගානු කළමනාකරණය කරන ආකාරය

ගමේෂණය කරයි. 5.3 මමමෙයුම් පද්ධතිය, පරිගණකය තුළ ක්රියායන කළමනාකරණය කරන ආකාරය ගමේශ්ණය කරයි. 5.4 මමමෙයුම් පද්ධතියක් පරිගණකයක සම්පත් කළමණාකරනය කරන්මන් මකමසේදැයි ගමේශ්ණය කරයි.

5.5 පද්ධතිය අර්ථ දක්වා පරිගණක පද්ධතියක් තුළ මමමෙයුම් පද්ධතිමේ අවශ්යතාවය විමර්ශ්නය කරයි. පද්ධතිය අර්ථ දක්වා පරිගණක පද්ධතියක් තුළ මමමෙයුම් පද්ධතිමේ අවශ්යතාවය විමර්ශ්නය කරයි. පද්ධතියක් යනු යම්ිසි අරමුණක් ඉටුකර ගැනීෙ සඳො සැකසුනු සංරචක වල එකතුවි. මෙමෙයුම් පද්ධතිය ද සංරචක එකතුමවන් සැකසුනු පද්ධතියි. fufyhqï moaO;shla hkq

mß.Kl fufyhqï moaO;shla hkq moaO;s uDÿldx.hls' mß.Kl uDÿldx. yd oDvdx. l



මෙමෙයුම් පද්ධතියක් පරිශීලකයා ො පරිගණකමේ දෘඩාංග අතර සන්නිමේදනය සිදු කරන

අතුරුමුහුණති(Interface). ප්රධාන වශමයන් මෙෙ මෙමෙයුම් පද්ධති ආකාර මදකකට දැිය ෙැි මේ.

• සම්පත් කළමණාකරණය (Resource manager) එකෙ සම්පතට අයැදුම් (Request) එකකට වඩා පැමිණි ිට කාර්යක්ෂෙතාව ො සාධාරණ භ්ාිතය පිලිබඳ සලකා බලා එය මවන් කර මදයි.

• පාලන ක්රමමේඛය (Control program) මදෝෂ වැලැක්ීෙ සඳො ො පරිගණකය අිධිෙත් භ්ාිතමයන් වලක්වා ගැනීෙ සඳො ක්රෙමේඛවල ක්රියාකාරීත්වය පාලනය ිරීෙ.

යම්ිසි මයදුෙකට යම් දෘඩාංගයක් භ්ාිතා ිරීෙට අවශය නම් එය ිරීෙට සිදුවන්මන් මෙමෙයුම් පද්ධතිය ෙරොයි.

මෙමෙයුම් පද්ධතියක ෙරය වන එහි ෙදය (Kernel), උපක්රෙ ධාවක (Device drivers), වැඩතල පරිසරය (Desktop environment) සෙ තවත් දෑ වල එකතුවින් මෙමෙයුම් පද්ධතිය නිර්ොණය මේ. වර්තොනමේ ජනප්රිය මෙමෙයුම් පද්ධති ිහිපයක කර්නේ පෙත දැක්මේ.

• WindowsNT kernel – Windows NT, 2000, XP, Vista, 7, 8, 8.1, 10

• Linux kernel – ලිනක්සේ පාදක මෙමෙයුම් පද්ධතිවල (Linux, Ubuntu, Fedora, Android ආදිය)

• XNU kernel – Mac OS X, IOS

• Unix kernel- UNIX

• DOS kernel – මුේෙ කාලමේ Windows මෙමෙයුම් පද්ධතිවල

• Windows 9x kernel – Windows 95, 98, ME

ලිනක්සේ, BSD කර්නල ලියැවුමන් යුනික්සේ ෙදය පාදක කරමගනයි. XNU ෙදය ලියැවුමන් Mach ෙදය ො BSD ෙදය පාදක කරමගනයි. මෙමෙයුම් පද්ධතියක් සඳො තිබිය යුතු ගති ලක්ෂණ පිලිබඳ එක් නිශේිත නිර්වචනයක් නැත. එයට මෙේතුව දැනට මලෝකමේ තිමයන මෙමෙයුම් පද්ධත් එිමනකට මවනසේ ගති ලක්ෂණ මපන්ීෙයි. ඉතා අඩු ෙතකයක් භ්ාිතා කරන

මෙමෙයුම් පද්ධතියක පරිශීලක හිතතෂී (User friendly) මනාමවන අතුරුමුහුණතක් තිබිය ෙැි අතර ගිගා බයිට ගණනක ෙතකයක් භ්ාිතා කරන මෙමෙයුම් පද්ධතියක පරිශීලක හිතතෂී අතුරුමුහුණතක් තිබිය ෙැක. මෙමෙයුම් පද්ධතියක් මතෝරගත යුත්මත් පරිශීලකයාමේ රුිය අනුවය.

සේවාධීන මමමෙයුම් පද්ධති (Standalone Operating System)

වැඩතල පරිගණක මෙෝ ජංගෙ පරිගණක වල ක්රියාත්ෙක කළෙැි මෙමෙයුම් පද්ධති සේවාධීන මෙමෙයුම් පද්ධති මලස

ෙඳුන්වයි. උදාෙරණ මලස Windows, Apple Mac OS X, Linux, Unix වැනි මෙමෙයුම් පද්ධති ෙැඳින්ිය ෙැක.

ජාල මමමෙයුම් පද්ධති (Network Operating System)

පරිගණක ජාල ගත ිරීෙ සඳො සෙය දක්වන මෙමෙයුම් පද්ධති මෙයට අයත්මේ. මම්වා පරිගණක ජාලමේ මසේවා

මයෝජක පරිගණකය තුල සේථාපනය කරයි. උදාෙරණ මලස Windows Server OS(2000,2003,2008,2012,2016), Apple MAC OS X Server, Linux Server (Ubuntu server, OpenSUSE, Oracle Linux, CentOS, Arch Linux,

Mageia, ClearOS) වැනි මෙමෙයුම් පද්ධති ෙැඳින්ිය ෙැක.

නිහිත මමමෙයුම් පද්ධති (Embedded Operating System)

ජංගෙ දුරකථන, PDA, Tablet PC වැනි ජංගෙ උපාංග වල සෙ ිිධ ිදුත් උපාංග වල පරිපත පුවරු තුල ඇති ROM

ිප තුල මෙෙ මෙමෙයුම් පද්ධති සේථාපනය කර ඇත. උදාෙරණ මලස Android, Windows CE, Windows Mobile,

Palm OS, Embedded Linux, Blackberry OS, Symbian OS) වැනි මෙමෙයුම් පද්ධති ෙැඳින්ිය ෙැක.

මමමෙයුම් පද්ධතියක සංරචක

.¾Nh (Kernal)

mß.Kl fufyhqï moaO;shl b;du;a jeo.;a fldgila f,i fufyhqï moaO;s

.¾Nh ye`Èkaúh yelsh' fuhg wod, úOdk iEu úgu m%Odk u;lh ;=,

;ekam;aj mj;S' mß.Klhg wjYH uQ,sl fiajdjka fufyhqï moaO;sfha fuu

fldgiska ,ndfoa'

we;sù ke;sjk úOdk (Transient Components)

wdpdhk Wmdx.hla ;=, ;ekam;aj mj;sk w;r wjYH fõ,djg m%Odk u;lhg

,ndf.k wjYHh ld¾hh isÿ lrhs' we;sù ke;sjk úOdk f,i y`ÿkajhs'



පරිගණක ඇරඹුම් ක්රියාවලිය (Computer Boot Process)

• පරිගණකමේ සේි චය ක්රියාත්ෙක කල ිගස මෙෝරා යන්රය (system clock) ක්රියාත්ෙක ී එයින් නිපදමවන

මෙෝරා සේපන්ද (clock pulses) ෙඟින් ෙධය සැකසුම් ඒකකය (CPU) ක්රියාරම්භ් (initialize) මේ. ෙධය සැකසුම් ඒකකය ක්රියාරම්භ් ීමම් එක් මකාටසක් වනුමේ මූලික ආදාන/ ප්රතිදාන පද්ධතිමේ (BIOS) ඇති ඇරඹුම් ක්රෙමේඛමේ (startup program) පළමුවන උපමදස (instruction) මසායා ගැනීෙයි. මෙය Power-On Self Test (POST) වැඩසටෙන ධාවනය ිරීෙ සඳො උපමදසයි. මූලික ආදාන/ ප්රතිදාන පද්ධතිය ෙඟින් මෙෙ උපමදස සසම්භ්ාී ප්රමේශ ෙතකයට (RAM) ප්රමේශනය කරගනී (load).

• ඉන්පසු සන්නායක (CMOS – Complementary Metal Oxide Semiconductor) ෙතකය පරීක්ෂා ිරීෙ ෙඟින් POST වැඩසටෙන ආරම්භ් මේ. සන්නායක බැටරිය ඇනහිට මනාෙැති නම් POST වැඩසටෙන දිගටෙ ක්රියාත්ෙක මේ. POST ෙඟින් පරිගණකයට සි කර ඇති සියළුෙ දෘඩාංග පරීක්ෂා කර බලා ඒවා නියමිත පරිදි ක්රියාත්ෙක වන බවට තෙවුරු කරගනී.

• ඊට පසු BIOS ෙඟින් පරිගණකමේ පාලනය සේවාරම්භ්ක වැඩසටෙනට (bootstrap program/ bootstrap loader) ලබාමදනවා. මෙෙ වැඩසටෙන ෙඟින් කලින් POST වැඩසටෙමනන් ෙඳුනා ගත් ආචයන උපක්රෙ (storage devices) එින් එක ඇරඹුම් පටිපාටිමේ (boot sequence) පිලිමවලට මසායා බලනවා. ඒ Master Boot Record (MBR) එක සඳොයි.

• මම් ආකාරයට ෙමුවන MBR එකක් සහිත පලමුවන ආචයන උපක්රෙය ඇරඹුම් ධාවකය මේ (boot drive). එහි

ඇති MBR එක සසම්භ්ාී ප්රමේශ ෙතකයට (RAM) ප්රමේශනය කරගනී. එහි මෙමෙයුම් පද්ධතිමේ ෙදය ආිත

සේථානය (Stored location) සඳෙන් මේ.

• මෙෙ සේථානමයන් ෙදය සසම්භ්ාී ප්රමේශ ෙතකයට ප්රමේශනය කරමගන ක්රියාකරීෙ (execute) සිදු කරනු ලබයි.

පරිගණකය ධාවනය මවනවා යනුමවන් ෙඳුන්වන්මන් මම් අවසේථාමේදියි.

• මීලඟට පරිගණකමේ පාලනය සම්ූර්ණමයන්ෙ මෙමෙයුම් පද්ධතිය ලබාගනියි.

• මින්පසු මෙමෙයුම් පද්ධතිය ිසින් නැවතත් දෘඩාංග මසවුෙක් (Hardware search) ක්රියාත්ෙක කරයි. මෙෙ

මසවුෙ ෙඟින් ෙතකය ො එහි වැමඩහි මයදිය ෙැි ප්රොණය නිර්ණය කරයි. එමෙන්ෙ ෙවු පුවරුවට (Mother

board) සම්බන්ධව ඇති සියළුෙ පර්යන්ත උපක්රෙ (Peripheral devices) පාලනය සඳො අවශය උපක්රෙ ධාවක

ප්රමේශනය කරගනී.

• අවසානමේ මෙමෙයුම් පද්ධතිය මුලින් ක්රියාත්ෙක කල යුතු ිධානයන් ක්රියාත්ෙක කර ිරක පරිශීලක

අතුරුමුහුණත (GUI) තිරමේ දිසේ මකාට පරිශීලකයාමේ ිධානයක් බලාමපාමරාත්තුමවන් සිටියි.

මෙෙ සම්ූර්ණ ක්රියාවලිය ෙැඳින්මවන්මන් ඇරඹුම් ක්රියාවලිය මලසයි. ඇරඹුෙ (Booting) යනු මෙමෙයුම් පද්ධතියක්

පරිගණකමේ සසම්භ්ාී ප්රමේශ ෙතකයට ප්රමේශනය කරගැනීෙයි. Smartphone ො Tablet PC වල ඇරඹුම් ක්රියාවලිය

ෙඳක් මවනසේ වුවත් මෙයට මබාමෙෝ සොන මේ.

BIOS වැඩසටෙන පිහිටා ඇත්මත් පඨන ොර ෙතකමයහියි (ROM). එයට පඨන ොර ෙතකයක් මයාදා ගැනීෙ සඳො මෙේතු වශමයන්

• එය සේීර ෙතකයක් ීෙ (සසම්භ්ාී ප්රමේශ ෙතකය තාවකාලිකයි)

• එය ක්රියාරම්භ් ිරීෙට අවශය මනාීෙ

• තවරසයන්ට පෙසුමවන් එයට ලඟා ීෙට ෙැි මනාීෙ දැක්ිය ෙැියි.

fufyhqï moaO;sj, mßKduh

1' f¾Çh ieliSu (Serial Processing)

2' ir, ldKav moaO;s (Simple Batch System)

3' nyql%uf,aÅ; ldKav moaO;s (Multiprogrammed Batch System)

4' ld, iïNdú; moaO;s (Time Sharing System)

f¾Çh ieliSu Serial Processing (1940 - 1950)

uq,a hq.fha mß.Kl i`oyd fufyhqï moaO;shl wjYH;djhla fkd;snqKs' mß.Klfha ish`Mu fufyhqï lghq;=

md,kh i`oyd hdka;%sl NdIdj Ndú;dl, w;r iaúp (Switch) úYd, ixLHdjla iys; mqjrej, iaúp (Switch)

http://3.bp.blogspot.com/-UZnc4SMEwx4/UW_G8Sl41_I/AAAAAAAAADA/X5AT-yTcSxY/s1600/boot+process3.png



wjYH wdldrhg ilia lsÍu u`.ska wjYH úOdk ,ndfok ,§' mß.Klhg tla wjia:djl§ l,yels jqfha tla

ld¾hhla muKla jQ w;r nyq ld¾hhka lrjd .ekSu i`oyd tAjd wjYH mßÈ fm,.iajd tla ld¾hhla ksu

lsÍfuka miq wfkla ld¾hh lrjd .ekSug isÿúh' fufia tla rgdjlg wkqj tla wjia:djl§ tla ld¾hhla

muKla isÿlrk f,i ld¾hhka iuQyhla lrjd .ekSu f¾Çh ieliqu f,i y`ÿkajhs'

සුවිමශ්ේෂී ලක්ෂණ

• මර්ඛීය සැකසීෙ - එක් කාර්යයකට පසු අමනක් කාර්යය සිදුකරයි.

• තනි පුද්ගල පද්ධතියි.

• ක්රෙමේඛක/ පරිශීලක, දෘඩාංග සෙඟ සෘජු සම්බන්ධතාවයක් දක්වයි.

• මෙමෙයුම් පද්ධතියක් මනාෙැත.

• ක්රෙමලක සෘජුව පරිගණකය මවත ප්රමේශ කරගනී.

• යන්ර ක්රියාත්ෙක කරීෙට සේි ච ිශාල ප්රොනයක් භ්ාිතා කරන ලදී.

• ෙසේතෙය ක්රෙමේඛ නියෙකරණයක් ීෙ.

• ඒකීය ක්රෙමේඛනයක් ීෙ.

• ආදාන, ප්රතිදාන, ක්රියාව සෙ ක්රෙමේඛ ූරණය වන ිට සකසනය අලසව සිටීෙ.

wjdis

• mßYS,l úiska ;udf.a ld¾hh isÿlr .ekSug wjYH mß.Kl ld,h fjkalr .; hq;=h' fjkalrk ,o

iïmQ¾K ld,h wjika ùug fmr ld¾hh wjika jqjfyd;a b;sß mß.Kl ld,h wmf;a hk w;r

wjika lsÍug fmr fjkalrk ,o ld,h wjika jqjfyd;a mßYS,lhdg ld¾hh w;r u`.oS úkdYlr

oud kej; lsÍug isÿúh'

• hï ld¾hhla mß.Klhg kexùfï§ th i`oyd wod, l%uf,aLh u;lhg kexùu yd l%uf,aLh

l%shdlrùug wjYH miqìu hk ld¾hhka folgu È.= ld,hla .;úh'

ir, ldKav moaO;s (Simple Batch Processing)

fojk mrïmrdfõ mß.Kl ìysùu;a iu`. isÿlrk ld¾hhkag wkql+,j ldKav jYfhka l%uf,aL fjkalr

mß.Klhg ,nd §ug yels wkaofï fufyhqï moaO;s ks¾udKh úh' mß.Klfha Wmfhda.S;djh j¾Okh úh'

ldâm;a fyda má yryd mß.Klhg o;a; ,nd .ekSug yelsjk f,i ;dlaIKh ÈhqKq úh' mß.Klhl

oDvdx.hka ms




• සකසනමේ උපමයෝගිතාවය වැඩිකර ගැනීෙ සඳො ෙඳුන්වා මදන ලදී.

• මිල අධික මනාවන උපකරණ ෙඟින් චුම්භ්ක පටිතුල ක්රෙමේඛ පටිගත කරන ලදී.

• මෙමෙයුම් පද්ධතිය ෙඟින් වරකට එක බැගින් චුම්භ්ක පටිමේ ඇති ක්රෙමේඛ ප්රමේශ කර ක්රියාත්ෙක කරන ලදී.

• පවතින ක්රෙමේඛය ක්රියාත්ෙක ී අවසන් වූ පසු එහි ප්රතිදානය මවනත් පටියක ලියා ඊළඟ වැඩසටෙන මෙමෙයුම්

පද්ධතිය ෙඟින් ප්රමේශ කර ගනී.

• වැඩසටෙමන් සියු කාණ්ඩ අවසන් වූ පසු ප්රතිදාන පටිය, මිල අධික මනාවන උපකරන වලින් මුද්රණය කරන

ලදී.

• දෘඩාංග වලට සෘජු ප්රමේශයක් මනාෙැත.

• ඒකීය ක්රෙමේඛනය.

• ඉෙළ ප්රතිචාර කාලයක් ඇත.

• ආදාන ප්රතිදාන අතර තුර සකසනය අලසව සිටී.

jdis

• u;lfha l==vd fldgila fufyhqï moaO;sh i`oyd Ndú;d lrhs'

• úhou wêl mß.Kl wjYH fkdfõ'

wjdis

• ldKav jYfhka l%uf,aL fjkalr mß.Klhg ,nd§ug wjYH ùu

nyql%uf,aÅ; ldKav moaO;s (Multiprogrammed Batch System)

iudk ks¾udKlrkhlska hq;a tlu wdldrfha mß.Kl ldKavhka ìysùu fya;=fjka úúO mß.Kl hka;%

i`oyd tlu j¾.fha fufyhqï moaO;s Ndú;d lsÍug yelshdj ,efí' fuuksid nyqf,aÅ; ldKav moaO;s ìysúh'

l%uf,aLk úiska ldKav jYfhka mß.Klhg Wmfoia ,nd§u fjkqjg fufyhqï moaO;sh u.ska iajhxl%Shj

mß.Klhg wjYH mßÈ l%uf,aLk ,nd§u isÿúh' fuu yelshdj ksid tla jevigykla iïmQ¾Kfhka

ksuùfuka miq fjk;a jevigykla wdrïNùu fjkqjg jevigyka lSmhla ldKav jYfhka tljr l%shd;aul

lsÍfï yelshdj mß.Klhg ,eìks' fuh nyq jevigyka lrKh f,i ye`Èkafõ'


• නූතන මෙමෙයුම් පද්ධති වල ප්රධාන ලක්ෂණයක් වන්මන් මෙයයි.

• මතවන පරම්පරාමේ මෙමෙයුම් පද්ධති වල ෙඳුන්වාමදන ලදී.

• ආදාන ප්රතිදාන අතර තුර සකසනය අලසව සිටින කාලය අවෙ ිරීෙ සඳො ෙඳුන්වා දී ඇත.

• බහුක්රෙමේඛන ෙතක තබා ගැනීෙ සඳො ෙතකය පංගුකරණය කර ඇත.

• ආදාන ප්රතිදාන සඳො පවතින වැඩසටෙන් නැවැතී සිටින ිට මෙමෙයුම් පද්ධතිය ෙතකමේ තිමබන මවනත්

ක්රෙමේඛන ක්රියාමේ මයදීෙට ොරු මේ.

• ිශාල ක්රෙමේඛන සංඛයාවක් රදවා තබා ගැනීෙට ෙතකමේ ඉඩ ප්රොණවත් නම්, සකසනය 100% ක් කාර්ය

බහුලව පවත්වා ගත ෙැිය.



ld, විභජන moaO;s Time Sharing System

nyq jevigyka lrKfha§ ilikfha ld,h jevigyka lsysmhla w;r fnod.ekSfï yelshdjla fufyhqï

moaO;sh u`.ska ,nd§u isÿ fõ' fuu yelshdj iys; fufyhqï moaO;s ld, iïNdú; fufyhqï moaO;s f,i

ye`Èkafõ'


• ක්රෙමේඛන ක්රියාත්ෙක වන ිට පරිශීලක අන්තර් ක්රියා වැඩි ිරීෙට සෙ ප්රතිචාර කාලය අඩු ිරීෙට ෙඳුන්වා

මදන ලදී.

• සන්දර්භ් සේිචය භ්ාිතා කරයි.

• බහුකුෙමේඛන අතර සකසන කාලය මබදා දීෙට ඉඩ සලසයි

• වැඩසටෙන් අතරය ඉක්ෙනින් ොරුීෙ ෙගින් අඛණ්ඩව බහු ක්රෙමේඛන ක්රියාත්ෙක වන බවක් මපමන්.



fufyhqï moaO;s j¾.SlrKh

1' tAl mßYS,l- tAl ld¾hh (Single User- Single Task)

2' tAl mßYS,l- nyq ld¾hh (Single User- Multi Task)

3' nyq mßYS,l- nyq ld¾hh (Multi User- Multi Task)

4' ;ථය කාල (Real Time)

tAl mßYS,l- tAl ld¾hh (Single User- Single Task)

fuu fufyhqï moaO;sh tla mßYS,lfhl=g tla jrl§ tla ld¾hhla lsÍug muKla odhl;ajh ,ndfoa'

WodyrK 1' f,aLkhla uqøKh lsÍu

2' f.dkqjla ixialrKh lsÍu

fïjd ir, fyda l=vd m%udKfha fufyhqï moaO;s fõ' eg:- 1. MS-DOS

tAl mßYS,l - nyq ld¾hh (Single User- Multi Task)

fuu fufyhqï moaO;s mßYS,lhl=g tljr tlla fyda Bg jeä ld¾hh ixLHdjla lsÍug wjldYh ,ndfoa'

tljr ld¾hhka lsysmhla lsÍug yelshdjla we;sjk mßÈ fuu fufyhqï moaO;sh ks¾udKh lr we;'

WodyrK ( Windows, Ubuntu, Mac OS

nyq mßYS,l- nyq ld¾hh (Multi User- Multi Task)

fujeks mß.Klhlg idudkHfhka terminal lsysmhla iïnkaOl, yel' fuys§ nyq mßYS,lhka yg iu.dó

mß.Kl jevigyka .Kkdjla Ndú;d lsÍfï yelshdj we;'

WodyrK 1. Main Frame 2. Mini Frame 3. Super Computer

තථය කාල (Real Time)

fuu fufyhqï moaO;s u`.ska isÿlrk ish¨ ld¾hhka ksYaÑ; ld, rduqjla ;=, isÿl, hq;=h' fndfydaúg fuu

fufyhqï moaO;s ksys; (emberdded) fufyhqï moaO;s fõ' tkï fuu fufyhqï moaO;s wka;¾.;j we;af;a oDv

;eáj, fkdfõ' tAjd mßm: jYfhka ;ekam;aj we;' fuu fufyhqï moaO;s තථය කාල fufyhqï i`oyd Ndú;d

lrk w;r tAl ld¾hh fyda nyq ld¾hh fufyhqï i`oyd odhl;ajh ,nd foa'

WodyrK 1. Airway Control Machines 2. Scientific Instruments 3. Indrustial Systems

Type of OS

(fufyhqï moaO;s j¾.)

Main Characters

(m%Odk .;s ,laIK)

Applications (fhojqï)

Single User- Single Task

tAl mßYS,l- tAl ld¾hh

• tal mßYS,l ùu'

• tla fõ,djl§ tla ld¾hhla muKla

lsÍug yels ùu'

• iSñ; wdpdhk wjldY mej;Su'

• n,j;a yd úhoï wêl mß.Kl

wjYH fkdùu'

• MS-DOS

• Palm OS

Single User- Multi Task

tAl mßYS,l- nyq ld¾hh

• tAl mßYS,l ùu'

• tla fõ,djl§ ld¾h lsysmhla

l,yels ùu'

• Windows

• Ubuntu

• Apple Mac



nyq iïnkaO/ බහුමපාට (Multi Threading)

kQ;k fufyhqï moaO;sj, tla l%shdhkhla wkql%shdhk .Kkdjlska iukaú; úhyel' fujeks wkql%shdhk

Thread f,i ye`Èkafõ' wkql%shdhkhlg ;ksj l%shd;aul úhyel' nyq ilik j,§ úúO wkql%shdhk lsysmhla

tljr l%shd;aul ùu nyq iïnkaO f,i y`ÿkajhs'

fufyhqï moaO;shl wjYH;djh

mß.Klh Ndú;fha§ thg iïnkaO úúO iïm;a mßYS,lhdf.a wjYH;djhg .e



fufyhqï moaO;shla u`.ska isÿl, yels m%Odk ld¾hhka

1' mßYS,l w;=re uqyqK;a

mßYS,lfhl=g fufyhqï moaO;shla Ndú;d l,yels m%Odk w;=re uqyqK;a j¾. 2ls'

1' úodk fma,s w;=re uqyqK; (Command Line Interface - CLI)

2' Ñ;%l mßYS,l w;=re uqyqK; (Graphical User Interface - GUI)

úodk fma,s w;=re uqyqK; (Command Line Interface - CLI)

úOdk h;=re ,shkh lsÍu u.ska mß.Klhg o;a;" Wmfoia ,ndfok fufyhqï moaO;s úodk fma,s w;=re uqyqK;a

f,i yeÈkafõ' fuu fufyhqï moaO;s Ndú;h i`oyd úOdk u;l ;nd.; hq;=hs'

Wod:- 1. DOS 2. Linux

jdis

1' myiqfjka mßyrKh l,yels w;r 1000lg jeä fhÿï uDÿldx. m%udKhla l%shd;aul l,yel'

2' ñ, wêl mß.Kl moaO;s wjYH fkdfõ'

3' fuu fufyhqï moaO;s ia:dmkh i`oyd l=vd u;l wjldYhla muKla wjYH fõ'

wjdis

1' fiñka l%shd;aul fõ'

2' tla jrlg tla ld¾hhla muKla l,yel'

3' úodk h;=re ,shkh l, hq;=h'

4' úodk u;l ;nd.; hq;=h'

Ñ;%l mßYS,l w;=re uqyqK; (Graphical User Interface - GUI)

rEml Ndú;fhka mß.Klhg o;a; Wmfoia we;=,;a l< yels fufyhqï moaO;shls' fla; u;l ;nd .ekSug

wjYH fkdjk w;r mßYS,lhskag ñ;%YS,S w;=re uqyqK;a imhhs'

jdis

1' nyq ld¾hh lghq;= isÿl, yel'

2' myiqfjka Ndú;d l,yel'

3' mßYS,lhdg ióm ùu'

2' l%shdhk l



4' u;l l



1' ;d¾lsl oelau (Logical View)

• fuys§ f.dkqj mßYS,lhd úiska olsk wdldrh ks¾udKh lrhs'

2' fN!;sl oelau (Physical View)

• .nvd tAllhla ;=, f.dkqjla ;ekam;ajk wdldrh fuys§ ks¾udKh fõ'

f.dkq moaO;shla wjYHh jkafka wehs@

1' m%Odk u;lfha iSñ; wjldYhla mej;Su'

2' m%Odk u;lh kIHh u;lhla ùu'

3' l%uf,aLkh l%shd;aul ùfuka miq o;a; ;nd .ekSug f.dkq moaO;s Ndú;d lrhs'

4' tlu fõ,djl§ tljr o;a; m%fõYùu iòyd f.dkq l%shd fhdod.; yelsùu'

f.dkq j¾.

f.dkqjl o;a; .nvdlr we;s wdldrh mdol lrf.k my; ±lafjk f,i j¾. l,yel'

1. ASCII File 2. Binary File

ඇසේි මගානු (ASCII File)

ASCII f.dkq idudkH mdG ixialrK jevigykla u`.ska n,d f;areï .;yels wdldrhg fla;kh lr we;'

WodyrK ( 1. Txt 2. Doc 3. py

ද්ිෙය මගානු (Binary File)

ASCII f.dkq fuka fkdj oaùuh f.dkq újD; lr tAjdfha wvx.= fla; tA wdldrfhkau n,d f;areï.; fkdyel'

újD; l,úg olakg ,efnkqfha f;areï .; fkdyels ixfla; iuQyhls'

WodyrK ( Python.exe

óg wu;rj úúO f.dkq j¾. j,g f.dkq j¾.SlrKh l,yel' fuys§ f.dkq j¾. lsÍu iòyd f.dkqfõ wvx.=

wka;¾.;h mdol lr.kS'

WodyrK ( Executable, Text, Source, Library, Compressed, Word processor, Spread Sheet

f.dkqjla kï lrk wdldrh (Naming File)

iEu o;a; f.dkqjlau wkkH f,i y`ÿkd.ekSu iòyd kula ;sìh hq;=h' fndfyda fufyhqï moaO;sj, f.dkq

kdu fldgia 2lska hqla; fõ'

1' Primary Name- mßYS,lhd úiska fokq ,nk kduhls'

2' File Extention- f.dkqj wh;a j¾.h ms



f.dkq j, j;alï

• f.dkqfõ ku (File Name)

• f.dkq j¾.h (Type) eg:- Source, data, executable

• f.dkqj ia:dmkh lr we;s ia:dkh (Location on the secondary storage)

• f.dkq m%fõY l%uh (Organization) eg:- sequential, indexed, random

• f.dkq wdrlaIK l%ufõoh Access permission (Who is permitted to read/ write/ delate/ data in file)

• f.dkqj ia:dmkh l< Èkh iy fõ,dj (Time and data of creation modification last access)

• f.dkqfõ Odß;djh (File size)

f.dkqjlg m%fõY ùfï l%u

o;a; ;ekam;alr we;s f.dkqjlg m%fõYjk wdldrh úia;r lsÍu f.dkq m%fõYh fõ'

1' wkql%ñl m%fõYh (Sequential)

2' iiïNdú m%fõYh (Random/ Direct)

3' iqÑ m%fõYh (Indexed)

wkql%ñl (Sequential) m%fõYh

tl fm,g msysá f.dkq lsysmhlg ms



f.dkq j,g isÿl, yels fufyhqï

• Create- kj f.dkqjla w¨f;ka ieliSu'

• Open- f.dkqjla újD; lsÍu'

• Close- f.dkqjlg m%fõY ùfuka miq th wjika lsÍu'

• Rename- f.dkqfõ ku fjkia lsÍu'

• Copy and Paste- f.dkqj fjk;a ;eklg msgm;a lsÍu'

• Move/ Cut and Paste- f.dkqj fjk;a ;eklg /f.k hdu'

• Delete- f.dkqjla uld ±óu'

• Merge- f.dkq lsysmhla tlg tl;= lsÍu'

• Read- f.dkq lshùu'

• Write- f.dkqjl o;a; ,sùu'

f.dkq iq/lSu

mßYS,lhkag jeo.;a o;a; úkdY ùfuka fyda wia:dk.; ùfuka .eg`M we;sùu je



f.dkq kdudj,sh (File Directorries)

mß.Klfha we;s f.dkq ;d¾lslj f.dkq tl;=j f,i ixúOdkh lsÍu i`oyd f.dkq kdudj,sh fhdod.efka'

f.dkq kdudj,shla u`.ska mß.Klfha wkkH f.dkq nyd,lhla ksrEmKh lrk w;r fujeks nyd,khl we;s

ish`M f.dkqj, úia;r ,nd.ekSu i`oyd fufyhqï moaO;sh u`.ska f.dkqjla kv;a;= lrhs'

1' DOS, UNIX, LINUX- directory 2. MS Windows- Folders

f.dkq kdudj,s j¾.

m



Path Name

kdudj,s jHqyh wkqj wdphk f.dkq ,nd .ekSu i`oyd l%u 2la Ndú;d lrhs'

1. Absolute Path Name 2. Relative Path Name

Absolute Path Name

wod, f.dkqjg .uka lsÍu i`oyd root kdudj,sfha isg .uka lrhs'

eg:- 1. C:/ Isuru / CS204 / 3.PPT

Relative Path Name

fuys§ jev lrñka isák kdudj,sfha isg wod, f.dkqjg .uka lrhs'

WodyrK ( 1' jev lrk kdudj,sh Asiri yd hdug wjYH f.dkqj mw.ppt úg → mw.ppt

2' jev lrk kdudj,sh Isuru yd hdug wjYH f.dkqjï 1.ppt úg → CS204 /1.ppt

f.dkq .nvd (;ekam;a lsÍu) l



ldKav mdol ixúOdkh (Block Based Organization)

ldKav yd fmdl=re (Blocks and Clusters)

• f.dkq moaO;shla ldKavhla iu`. jev lrhs' (fmdl=re fyda allocation units)

• ldKavhla hkq fmdl=re fyda Allocation units fõ'

• tl fmdl=rl flakaøsl ldKav 3la mj;S'

• ;eáhla ;=, fN!;slj Track yd Sectors msysgkq ,nhs'

FAT16 yd FAT32 f.dkq moaO;s ;=, Ndú;djk fmdl=rl m%udKh Sectors 64 isg fõ'

o;a; f.dkq ;ekam;a lsÍfï l%ufõohka (Disk Allocation Methods)

o;a; iys; f.dkq ;ekam;a lsÍfï§ ;dlaIKsl .eg`M we;sfõ' tkï oDv ;eáfha ;ekam;a f.dkq ld¾hlaIuj

l




• සරලයි

• ප්රමේශය පෙසුයි

• මගානුව නිර්ොණය වන අවසේථාමේදී මගානුමේ ප්රොණය මනාදනී.

• මගානුමේ ප්රොණය වැඩි කර ගැනීෙ අපෙසු මේ.

• බාහිර ඛණ්ඩනීකරණයක් සිදුිය ෙැක.

jdis

1' l%shd;aul lsÍu myiqh' (wdrïNl Block tl yd Block m%udKh muKla wjYH fõ')

2' tl fm,g msysá Block lsysmhla ;=, f.dkqj ;ekam;ajk ksid m%fõY fõ.h jeäh'

wjdis

1' ndysr lKavkSlrKh we;s fõ'

in`o;d l%ufõoh Tiafia o;a; ;ekam;a lsÍu (Linked Allocation)

f.dkqjl o;a; ;ekam;a ùfïoS oDv ;eáfha tl



iqÑ j.=jla Tiafia o;a; .nvd lsÍu (Indexed Allocation)

f.dkqjg wod, f;dr;=re ;ekam;alr iqÑ j.=jla f.dkq md,k lKavh ;=, .nvdlr we;' fuys ;ekam;aj we;s

iqÑ w.h Ndú;fhka wod, lKavhg m%fõY úhyel'


• මගානුමේ අවසානය ශූනය දර්ශකයින් නිරෑපනය මේ.

• බාහිර ඛණ්ඩනීකරණයක් නැත.

• සුසංහිතකරණයක් නැත. ( Unix මගානු පද්ධතිය )

ද්ිතීයක ආචයනමේ නඩත්තුව

ද්ිතීයක ආචයනය යනු පරිශීලකමේ සෙ පද්ධතිමේ දත්ත සෙ ක්රෙමේඛ සඳො වන නශය මනාවන ගබඩා

ොධයයි.

ද්ිතීයක ආචයනය භ්ාිතා කරනු ලබන්මන් පෙත දත්ත ආචයනය සඳොය

• ප්රභ්ව ක්රෙමේඛන

• ක්රියාත්ෙක කළ ෙැි ක්රෙමේඛන

• ක්රෙමේඛ සඳො වන දත්ත

• තාවකාලික දත්ත

ආකෘතිකරණය කළ තැටියින් නැවැත දත්ත ලබාගැනීෙ (Recovery of data from a formatted disk)

දෘඩ තැටිමේ ඇති දත්ත මෙමෙයුම් පද්ධතිය ිසින් ෙකා දෙනු ලැබුවද ඉෙළ ේටමම් තැටි ආකෘතිකරණයක දී

ඒවා ූර්ණ වශමයන් ෙැකී මනායයි. එහි දී සිදුවනුමේ එෙ මගානු වලට අදාල සම්බන්ධක ෙැකීයාෙ පෙණි. එෙ

තැටිමේ ඇති මගානු ඇතුලත් මකාටසේ ෙත නැවැත දත්ත ලියන අවසේථාව වන මතක් ෙ එෙ දත්ත රැදී පවතී.



LKavkSlrKh (Fragmentation)

f.dkqjla oDv ;eáhl fyda iefk,s u;l tAllhl ;ekam;a lsÍfï iuyr wjia:dj,§ (úfYaIfhka f.dkqj

m%udKfhka úYd,j;au) tys tl È.g ;ekam;a ùu isÿfkdùug bvlv mj;S' fufia f.dkqfõ fldgia ;eáfha

úúO ia:dkj, ;ekam;aùu LKavkh f,iska ye`Èkafú'

• úfYaIfhka f.dkq ks;r ks;r ixialrKh lsÍu ksid f.dkqfõ odu úYd, ùu fya;=fjka wod, f.dkq iòyd tl È.g bv ,nd .ekSug wmyiq ùu ksid f.dkqj fldgiaj,g fnod fjkalr ;eáfha tla tla ia:dkj, ;ekam;a lsÍug fufyhqï moaO;sh l%shd lrhs' f.dkq uld ±óu ksid ;eáj, ysiajk bvlv kj f.dkq iòyd Ndú;d lsÍug W;aiyd ±Íuo LKavkh iòyd fya;= fõ'

• LKavkh fya;=fjka f.dkqjla lshùug W;aiyd lsÍfï§ tys fldgia tl È.g (tl



නව තාක්ෂණ මගානු පද්ධතිය (New Technology File System (NTFS) )

ෙයිමක්රාමසාෙේ් ආයතනය ි සින් වැඩිදියුනු කර එහි හිමිකාරිත්වය ඇති මගානු පද්ධතියි. මෙය මගානු ිභ්ජන

වගුමවහි වැඩි දියුණු වූ අවසේථාවි. මගානු ිභ්ජන වගුමිදී කළ මනාෙැි වූ තැටි සම්බන්ධ මදෝෂ සේවයංක්රීයව

ප්රකෘති තත්වයට පත්කරයි. ිශල දෘඩ තැටි සඳො සෙමයෝගීතාවය වර්ධනය කරයි. වඩාත් මොඳ ආරක්ෂාවක්

සඳො ිමශේිත වූ මගානු සඳො අවසරලත් පරිශීලකයන්ට ප්රමේශය සීො ිරීෙට, අනුෙැතියක් ො

ගුප්තමක්තනයක් භ්ාිතා කරයි.

• FAT ys jeäÈhqKq wjia:djla f,i NTFS ye`Èkaúh yelsh'

• fuu moaO;sh Microsoft wdh;kh úiska y`ÿkajdfok ,§'

• fuu moaO;sh ;=, wdrlaIs;Ndjh jeäh'

• f.dkqjl Wmßu m%udKh wiSñ;h'

• f.dkq kdufha Wmßu È. wiSñ;h'

l%shdhk l



fuh iuia: moaO;shgu n,mE n,j;a wys;lr ;;ajhla úh' 60 oYlfha fuu ;;ajhg ms



uDÿldx. w;=reì`ÿu

• fjk;a l%shdhkhla u`.ska moaO;shg ndOd mKsúvhla ksl=;a lsÍu uDÿldx. w;=reì`ÿu fõ'

ixo¾N iaúph (Context Switch)

• tla l%shdhkhla kj;d fjk;a l%shdhkhla wdrïN lsÍu ixo¾N iaúph f,i ye`Èkafõ'

fuysoS ilikh u.ska ldර්යයන් අතර

ඝ්ටනයක් ඇති මනාවන පරිද්මදන් එක්

සැකසීමම් කාර්යයක සිට මවනත් සැකසීමම්

කාර්යයක් මවත ොරුීෙ සිදුමේ.

සන්දර්භ් සේිචය ෙගින් ක්රියායනයක්

සකසනමේ මපර තිබූ තත්වමයන් ෙ නැවැතත්

පිහිටුවනු ලබයි.

මම් සඳො සන්දර්භ් සේිචය ිසින් අදාළ ක්රියායනමේ ක්රියායන පාලන ඛණ්ඩමේ මතාරතුරු භ්ාිතා කරයි. මෙෙගින්

ක්රියායනයක් අවසන් වරට ක්රියාත්ෙකව තිබූ තත්වමයන් ආරම්භ් කළ ෙැිය.

ක්රියායන පාලන ඛණ්ඩය (Process Control Block -PCB)

මමමෙයුම් පද්ධතිය විසින් ක්රියායන කළමණාකරණය කිරීමට අවශ්ය වන මතාරතුරු ඇතුළත් දත්ත වුෙයක් තබා ගනී.

එය ක්රියායනයක් සඳො ම ක්රියායන පාලන ඛණ්ඩයක් ඇත. සෑම ක්රියායනයක්ම ක්රියායන පාලන ඛණ්ඩය ඊට ආමේණික

වූ අංකයකින් ෙඳුනාගත ෙැකිය. එය ක්රියායන ෙඳුනා ගැනීමම් අංකය මලස ෙැඳින්මේ. ක්රියායන පාලන ඛණ්ඩය විසින්

පෙත සඳෙන් කරුණු පිළිබඳ සටෙන් තබා ගනු ලැමේ.

• ක්රියායන තත්ත්වය (Process State)

• ක්රියායන ෙඳුනාගැනීමම් අංකය (Process ID)

• වැඩසටෙන් ගණකය (Program Counter)

• ක්රියායන මරජිසේතරය (CPU Register)

• ආදාන/ ප්රතිදාන මතාරතුරු (IO Status Information)

ld, úNckh (Time Sharing)

mßYS,lhka lsysmfofkl= w;r nyqld¾h (Multi Task) yd nyql%uf,aLk (Multiprogramming) fufyhqï moaO;s

u`.ska lrk ld, l



nyql%uf,aLk yd ld,úNckh w;r fjki

• ilikfha Wmfhda.S;djh Wmßu whqßka fhdod .ekSu nyql%uf,aLkhl ld¾hh fõ'

• mßYS,l m%;spdr ld,h wju whqßka fhdod .ekSu ld,úNdckh fõ'

l%shdhk yd tAjdfha ;;ajhka

mß.Kl fufyhqï moaO;sfha .¾Nh l%shdhk l



úYd, m%udKhla u;lhg we;=,;a lr.kq ,nk w;r tAjd l%shd;aul lsÍug mj;sk ;r.h ksid wjidk

m%;sM,h ,nd .ekSug hk ld,h È.= ùuh'

/§ isàu fyda iqodkï wjia:dj

fuu ;;ajh /`§ isák fyda l%shd;aul l,yels ;;ajh fuf,i y`ÿkajkq ,efí' kj ;;ajfha mej;s l%shdhkhla

B,.g m;ajkafka fuu ;;ajhgh' fuu ;;ajhg mj;sk l%shdhkhla m%Odk u;lfha /`§ mj;skafka tu ls%shdhk

mß.Klfha uOH ieliqï tAllh u`.ska l%shd;aul ;;ajhg m;ajk ;=reh' tu l%shdhk ;;ajh Odjk ;;ajh

f,i y`ÿkajkq ,efí' tl ilikhl mj;sk mß.Klhl tljr l%shd;aul jkafka tla l%shdhkhla muKs'

tneúka iqodkïj mj;sk l%shdhk lsysmhla tAjd l%shd;aul ;;ajhg m;ajk ;=re m%Odk u;lfha fm,.eiS ;sìh

hq;=h' kuq;a kùk mß.Klj, we;s m%n, ilikj,g tljr l%shdhk lsysmhla l%shd;aul lsÍfï yelshdj we;'

Odjkh wjia:dj

fuu ;;ajh il%Sh ;;ajh fyda l%shd;aul (execute) ;;ajh f,i y`ÿkajkq ,efí' tkï hï wjia:djl uOH

ieliqï tAllfha l%shd;auljk l%shdhkh fõ' fuu ;;ajfha mj;sk l%shdhkhl l%shdldÍ;ajh wjika ùug

kshñ; ld,hg jvd jeä ld,hla .;úh yelsh' tfiajQ úg ;djld,slj wjysrl, ;;ajhg fyda iqodkï ;;ajhg

m;al, yelsh'

wjysrl, wjia:dj

fuu ;;ajh ksød.; ;;ajh f,io ye`Èkaúh yelsh' lsishï l%shdhkhla fuu ;;ajhg m;ajqjfyd;a th uOH

ieliqï tAllfhka bj;alr m%Odk u;lfha fyda wතතH u;lfha ròjd ;nkq we;' fufia mj;sk l%shdhkhlg

wod, jQ uq,dY% ,efnk;=re wjysr ;;ajfhau isàug isÿ fõ' tu uq,dY% ,enqKq jydu tu wjysr ;;ajh iqodkï

;;ajhg udreù ls%shd;aul ;;ajhg m;alsÍu iòyd kej; fm,.efia'

keje;ajQ fyda wjikal, wjia:dj

l%shdhkhla l%shd;aul fjñka mj;sk úg w;ru`. kj;d ±óu fyda l%shd;aul ù wjika jQ miq kj;d ±óu fï

kñka ye`Èkafõ' idudkHfhka fuu ;;ajhg m;ajk l%shdhkhla m%Odk u;lfhka bj;alrkq ,nk w;r tfia

bj;a lsÍula isÿ fkdjk l%shdhk wj;dr (Zombie Process) f,i ye`Èkafõ'

w;sf¾l l%shdhk ;;aj

w;;H u;lh Ndú;djk mß.Kl moaO;sj, l%shdhkj, w;sf¾l ;;aj 2la we;' fuu ;;aj fofla§u l%shdhkh

ròjd ;nkqfha oaú;%sl wdphkfhah'

1' m%;syrKhl, yd /`§ isák wjia:dj

2' m%;syrKhl, yd wjysrl, wjia:dj

m%;syrKhl, yd /`§ isák wjia:dj

iqodkï ;;ajfha mj;sk l%shdhkhla fndfyda fõ,djla m%Odk u;lfha /`§ ;snqKfyd;a blauKska l%shd;aul

úhhq;= fjk;a l%shdhkhla iòyd m%Odk u;lfha bv ,nd§ug fuu l%shdhkh oaú;Shsl wdphkfha we;s w;;H

u;lhg udre lrkq ,efí' tfia udrel, miq th mj;sk wjia:dj m%;syrKhl, yd /`§s isák wjia:dj f,i

y`ÿkajkq ,efí' fujeks l%shdhk kej; l%shd;aul lsÍug wjYH jQ úg iqodkï ;;ajhg m;afldg m%Odk u;lh

fj; udre lrkq ,efí'

m%;syrKhl, yd wjysrl, wjia:dj

by; ;;ajh fukau fuu wjia:dfõ§o m%Odk u;lfha we;s wjysrl, hq;= l%shdhkh oaú;s%hsl wdphkfha we;s

w;;H u;lhg udre lrkq ,efí' túg w;;H u;lfha fuu l%shdhkh mj;skafka m%;syrKhl, yd wjysrl,



wjia:dfõh' kuq;a fuu ;;ajh kej; m%;syrKhl, yd /`§ isák ;;ajhg udreúh yelsh' bkamiq th iqodkï

;;ajhg m;aj m%Odk u;lhg jqjo kej; meñKsh yelsh'

ක්රියායන සංක්රාන්තිය (Process Transition)

ක්රියායනයක් තවත් ක්රියායනයක් අතර ොරු ීෙ ක්රියායන සංක්රාන්තිය මලස ෙඳුන්වයි.

පෙත වගුමේ හිසේතැන් පුරවන්න.

ක්රියායනය පත්විය ෙැකි ක්රියායන තත්වය ක්රියායන සංක්රාන්තිය

නව තත්වය සූදානම් තත්වය ඇතුළු ිරීෙ

ප්රතිෙරණය කළ සෙ රැදී සිටින ඇතුළු ිරීෙ

සූදානම් තත්වය ධාවන තත්වය සක්රීය ිරීෙ

ප්රතිෙරණය කළ සෙ රැදී සිටින තාවකාලිකව අත්හිටීෙ

l%shdhk kshulrKh (Process Scheduling)

nyq ld¾h yd nyq ieliqï fufyhqï moaO;s ks¾udKh lsÍfï§ fhdod.kakd m%Odk;u ixl,amh f,i

kshulrKh ye`Èkaúh yelsh' fuys§ mß.Klhl we;s uOH ieliqï tAll m%udKhg jvd jeä l%shdhk

m%udKhla ilikh ;=, l%shd;auljk neúkao mj;sk ieliqï tAll ;=,skao Ndú;dlr tu ish¨ l%shdhk

l%shd;aul lrùug isÿjk ksido fuu l%shdhk wkqms



Non-Preemptive Process Schedule

ilikhg hï l%shdhkhka fhduql, úg l%shdhkh wjikajk f;la ilikfhka bj;a fkdlrhs'

Preemptive Process Schedule

ilikhg hï l%shdhkhla fhduq lsÍfuka miq l%shdhkh wjika ùෙට m%:u l%shdhkh ilikfhka bj;al,

yel'

úúO we,af.dß;u ikaikaokh lsÍu i`oyd ks¾Kdhl

ld¾h mQ¾K ld,h (Turnaround Time)

l%shdhkhla ilikhg ,ndÿka miq wod, l%shdhkh iïmQ¾K ùug .;jk ld,h (l%shd;aulj mj;sk ld,h)



iEu ls%hdhkhlu fmdfrd;a;= ld,h fiùu

ls%hdhkh fmdfrd;a;= ld,h = ld¾h mQ¾K ld,h - ls%hd;aul ld,h

P0 5-5=0

P1 7-3=4

P2 14-8=6

P3 19-6=13

fmdfrd;a;= ld,fha idudkHh = (0+4+6+13)/4=5.75

l=vdu ld¾hh uQ,sl kshulrKh (Shortest Job First)

fmdfrd;a;= ld,h wju l< yelsh' ls%hd;aul lsÍug fkdyelsh' ls%hdhk ,nd .kakd fõ,dj ilikh uq,skau

±k .kS'

ls%hdhkh



ls%hdhkh



P0 P1 P2 P3 P0 P2 P3 P2

0 3 6 9 12 14 17 20 22

P0 ls%hd;aul

ld,h

/§ isàfï ld,h P0

ls%hd;aul

ld,h

/§

isàfï

ld,h

P1

ls%hd;aul

ld,h

/§ isàfï ld,h P2 ls%hd;aul

ld,h

/§ isàfï ld,h P2

ls%hd;aul

ld,h

/§

isàfï

ld,h

P2

ls%hd;aul

ld,h

/§ isàfï ld,h P3

ls%hd;aul

ld,h

/§ isàfï ld,h P3

ls%hd;aul

ld,h

0 1 2 3 6 9 12 14 17 20 22

iEu ls%hdhkhlu fmdfrd;a;= ld,h fiùu

ls%hdhkh fmdfrd;a;= ld,h = ld¾h mQ¾K ld,h - ls%hd;aul ld,h

P0 14-5=9

P1 5-3=2

P2 20-8=12

P3 17-6=11

fmdfrd;a;= ld,fha idudkHh = (9+2+12+11)/4=4.25

nyq uÜgfï kshuldrl (Multilevel Queue Scheduling)

ls%hdhk i`oyd úúO fm< .eiqï mj;ajd f.khhs' tla tla fm



kshuldrl j¾.

mß.Kl fufyhqï moaO;shl meyeo,s kshuldrl j¾. 3ls' tkï"

1' È.= ld,Sk kshuldrl (Long Term Scheduler)

2' uOH ld,Sk kshuldrl (Mid/ Medium Term Scheduler)

3' flá ld,Sk kshuldrl (Short Term Scheduler)

È.= ld,Sk kshuldrl (Long Term Scheduler)

• iqodkï ;;aj l%shdhkhg we;=,;al, hq;af;a l=uk l%shdhkhgo hkak fuu`.ska ks¾Kh flf¾'

• l=uk l%shdhkh moaO;sfha l%shd;aul úh hq;=o hkak ks¾Kh lrhs'

• tlÈ.g l%shd;aul l,hq;= l%shdhk" m%udKfhka úYd, úh hq;=o l=vd úh hq;=o hkak ;SrKh lrhs'

• kQ;k fufyhqï moaO;sj, ;;ald,Sk ie,iqïj,§ l%shdhkh l%shd;aul ùug uOH ieliqï tAllfhka

m%udKj;a ld,hla ,nd §uo fuu`.ska isÿ fõ'

• fuu j¾.fha kshuldrl uyd mßudKfha ldKav ieliqïlrKfha fhfok yd úYd, mß.Kl" iqmsß

mß.Kl i`oydo b;d jeo.;a fõ'

uOH ld,Sk kshuldrl (Mid/ Medium Term Scheduler)

• fuu`.ska l%shdhk m%Odk u;lh fyda w;;H u;lh w;r udrelrùu isÿ lrhs' fuh m%;syrKh fõ'

• fufia lsÍug isÿjkafka m%Odk u;lh ;=, iqodkï ;;ajfha fndfyda fõ,d /`§ ;sfnk l%shdhk

bj;afldg uQ,sl;ajh Èhhq;= l%shdhkj,g m%Odk u;lhg msúiSug wjYH bv myiqlï ,nd §uh'

• fufia w;;H u;lhg udrel, l%shdhk l%shd;aul ;;ajhg m;al, hq;= wjia:dfõ§ tu l%shdhk w;;H

u;lfhka m%Odk u;lhg udre lrùu fuu`.ska isÿ fõ'

flá ld,Sk kshuldrl (Short Term Scheduler)

• fuu kshuldrlh m%jdylh (dispatcher) f,io y`ÿkajhs'

• ±kg l%shd;aul ;;ajfha mj;sk l%shdhkfhka miqj m%Odk u;lfha we;s l%shdhkj,ska l=uk l%shdhkh

ilikhg heùu i`oyd iqÿiqo hkak fuu`.ska ks¾Kh flf¾'

• by; ±lajq kshuldrlj,g jvd fuu kshuldrlh ksr;=rej Ndú;hg .efka'

• fuys we;s m%jdyl fudvqhq,h" u`.ska ilikhg hjkq ,nk l%shdjka l%shd;aul lsÍug uOH ieliqï

tAllh md,kh lsÍu yd ikao¾N iaúph hk kñka y`ÿkajk l%shdhk ;;ajh udre lsÍu fuu`.ska isÿ

lrhs'

• fuu m%jdyl fudähq,h b;d fõ.j;a fõ'

• tla l%shdhkhla kj;d fjk;a l%shdhkhla wdrïN lsÍug m%jdylhg .;jk ld,h (Dispatcher latency

time) kï fõ'



kshuldrl ixikaokh

È.= ld,Sk kshuldrl (Long

Term Scheduler)

uOH ld,Sk kshuldrl (Mid/

Medium Term Scheduler)

flá ld,Sk kshuldrl (Short

Term Scheduler)

• ld¾h fm



ndysr u;lh

1' oaú;Sl wdphk Wmdx. ^oDv ;eáh" ixhqla; ;eá" iefk



ùuh' fïjd ks¾udKh jkqfha wyUq f,ih' fï ksid u;lh ඛKavkSlrKh ù ;sfí' tuksid u;l isÿre

we;sùfï .eg`Mj ksisf,i l



m%;syrKh (Memory Swapping)

iqodkï ;;ajfha mj;sන l%shdhkhla fndfyda fõ,djla m%Odk u;lfha /`§ ;snqKfyd;a blauKska l%shd;aul

úhhq;= fjk;a l%shdhkhla i`oyd ඉඩ ,nd §ug iqodkï ;;ajfha mj;sk l%shdhkhla wතතH u;lhg we;=,a

lsÍu (Swap Out) yd l%shdhkhla kej; l%shd;aul lsÍug wjYH jq úg iqodkï ;;ajhg m;al, hq;=h' fuu

hdka;%Kh m%;syrKh kï fõ'

msgqlrKh (Paging)

• mß.Klfha m%Odk u;lfha we;s bv m%udKh iSñ; neúka úYd, m%udKfha l%uf,aL tljr u;lh

;=,g m%fõY lr.; fkdyel' tuksid msgqlrKh kñka ye`Èkafjk l%ufõohla Ndú;d flf¾'

• m%Odk u;lh l



jdis

• u;lh wjYH ùu wju fõ'

• I / O Ndú;h wju fõ'

wkqrEmkh (Mapping)

• w;;H u;l rduqjl msyqgqjd we;s fhduqjlg wkqrEmj fN!;sl u;lhl we;s rduqjl fhduqjla

(Address) we`§u wkqrEmkh kï fõ'

• fufyhqul§ jvd kuHYS,SNdjh ,nd .ekSug ´kEu msgqjla ´kEu rduqjlg wkqrEmkh lsÍfï

yelshdj we;'



;d¾lsl yd fN!;sl ,smsk wjldY (Logical and Physical Address Space)

• fydo u;l l



my; m%Yak j,g ms



Wmdx. l



2.



3.



4.



5. u;l j¾. iïnkaOj we;s my; j.=j mqrjkak'

u;l j¾.h fN!;sl m%udKh

m%fõY l%uh Odß;djh ñ< m%fõY fõ.h

frcsia;r b;d l=vd iDcq$ iiïNdù l=vd ñ< wêl b;d by<

ikaÑ;u;l

iiïNdù m%fõY u;l

ksys; u;l

m%Ok wdphkh

pqïNls; má

l,ams; u;lh f,i y`ÿkajkafka l=ulao@ msgqlrKh hkq l=ulao@ pqïNl ;eá mú;% lsÍfï§ uld oukq ,nk f.dkq j¾. fudkjdo@ fufyhqï moaO;s iïnkaO my; j.=j iïmQ¾K lrkak'

fufyhqï moaO;s j¾. m%Odk .=Kdx. fhojqï

;;ald,Sk

tal mßYS,l tal ld¾hh

tal mßYS,l nyqld¾hh

nyq mßYS,l nyqld¾hh

nyql%uf,aLk moaO;s hkq l=ulao@



nyql%uf,aLkhg fufyhqï moaO;s u.ska bgqlrkq ,nk ld¾hhka fudkjdo@ nyq l%uf,aLk moaO;shl jdis yd wjdis fudkjdo@ ld, úNdck fufyhqï moaO;s hkq l=ulao@ f.dkq j¾.SlrKfha§ f.dkq kduh iy f.dkqÈ.=j y`ÿkajkak'

f.dkq iïnkaO fufyhqï moaO;shlska ksÍlaIKh l< yels fjk;a f;dr;=re fudkjdo@ weials f.dkq iy oaúuh f.dkq j, fjki meyeÈ,s lrkak' mß.Kl j, we;s f.dkq j,g ydksúh yels wdldr fudkjdo@ f.dkq wdrlaId lsÍfï l%u fudkjdo@

ls%hdhkh kshulrK we,af.dß;uh wdldr fudkjdo@



ls%hdhk we,af.dß;u j, Preemptive Schedule iy Non – Preemptive Process Schedule f,i y`ÿkajkafka l=ulao@ we,af.dß;u ixikaokh lsÍu i`oyd Ndú;d l< yels ks¾Kdhl fudkjdo@ ls%hdhk kshulrK we,af.dß;uh wdldrhla jk m



ls%hdhk kshulrK we,af.dß;uh wdldrhla jk fláu ld¾hh m



my; j.=j Ndú;fhka wid we;s m%YaKj,g ms



my; m%ia:drfha fmdfrd;a;= ld,h we`o olajkak'

ld¾hh mQ¾K ld,fha idudkH fldmuKo@ by; j.=fõ ls%hdhk j,g wod, fmdfrd;a;= ld,h my; j.=fõ olajkak'

ls%hdhkh fmdfrd;a;= ld,h

A

B

C

D

E

˴ෙ˴ෙුම් පද්ධි 5 වන ඒකකය පිගණක...

Documents