› docs21 › wb-2015-extractive... ျ္မာႏိုင္ငံ ြင္းြက္...

In partnership with

ျမနမမာႏငင တြငးထြကသယဇမတအရငးအျမစမမး တ းေဖမေရး

စကမႈလပငနးမမး ာႏငပတသကသည အဖြ႕အစညးမမးာႏငထနးခပကြပကေရးဆနးစစခက

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

wb350881

Typewritten Text

wb350881

Typewritten Text

96445 v2

အဖြ႕အစညးမမးာႏငထနးခပကြပကေရးဆနးစစခက 3

ျမနမမာႏငင တြငးထြကသယဇမတ အရငးအျမစမမး တ းေဖမေရး စကမႈလပငနးမမး၏ အဖြ႕အစညးမမး ာႏင ထနးခပကြပကေရးဆနးစစခက အစရငခစမအမး ကမၻမဘဏ ာႏင ာႏငငတကမဖြ႕ျဖးတးတကေရးဌမန တ႕မ ေငြေၾကးပပးမႈျဖင ေရးသမးထတေ၀ချခငးျဖစပါသည။

Adam Smith International Adam Smith International သည ဖြ႕ျဖးဆာႏငငမမးရ ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင သတ တြငး လပငနးမမး၏ အပခပမႈ ာႏင ဖြ႕ျဖးမႈဆငရမမမး ေဆမငရြကရမတြင လပသကအေတြ႕အၾက (၁၀) ာႏစေကမရျပး ာႏငငေပါငး (၄၀) တြင ေဆမငရြကေနသည ာႏငငတကမ ဥးေဆမင အဖြ႕အစညးတစချဖစပါသည။ မမတ႕အေနျဖင အရငးအျမစမမးမ ၀ငေငြအမမးဆး ရရရန၊ အလပအကငဖနတးေပးရန ာႏင ေရရညစဥဆကမျပတတညျမျပး သမတ ညမရသည စးပြမးေရးဖြ႕ျဖးမႈ ျဖစေပၚလမေစရန သကဆငရမ အစးရမမးအမး မဟမဗဟမ ရႈေထမငမ အၾကေပးျခငး၊ ရႈပေထြးေသမ ျပျပင ေျပမငးလေရးလပငနးမမးက အေကမငအထညေဖမျခငးတ႕က ေဆမငရြကေပးပါသည။

မမတ႕အေနျဖင သဘမ၀သယဇမတအေပၚ မခအမးထမးသည ာႏငငမမးရ အစးရမမးအတြက ပတ၀နးကင ာႏင လ မႈစးပြမးေရး အေျခခေကမငးမမး ေပၚထြကလမေစရနအတြက တြငးထြက သယဇမတ အရငးအျမစတ းေဖမေရး စကမႈလပငနးမမး ာႏငသကဆငေသမ အပခပမႈပငးဆငရမ ကၽြမးကငပညမရငမမး၏ အၾကျပခကမမးက ေအမကပါအတငး ေပးအပလကရပါသည-

› မဟမဗဟမ၊ မ ၀ါဒ ာႏင ဥပေဒေရးရမ

› အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ ကစလစခငမမမႈရေရး

› ၀ငေငြစမခန႕ခြမႈ

› ဆကသြယေရး ာႏင လ ႕အဖြ႕အစညးမမး ဆကဆေရး

› ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင တမ၀နခမႈ

› ပတ၀နးကင ေရရညစဥဆကမျပတတညတမႈ

› စးပြမးေရးအကးသကေရမကမႈ

အေသးစတ သရလပါက http://www.adamsmithinternational.com/our-services/extractive-industries-governance/ တြင ၾကညရႈာႏငပါသည။ သ႕မဟတ [email protected] သ႕ဆကသြယာႏငပါသည။

http://www.adamsmithinternational.com/our-services/extractive-industries-governance/

mailto:[email protected]


ဤအစရငခစမပါ ေတြ႕ရခကမမး၊ ရငးလငးတငျပခကမမး၊ အျမငမမး ာႏင သးသပခကမမးတ႕သည စမေရးသ မမး၏ အမေဘမသမျဖစျပး ကမၻမဘဏ ာႏင ၎၏ အမႈေဆမငဒါရကတမမမး၊ ၎တ႕ ကယစမး ျပေသမ အစးရမမး သ႕မဟတ ျဗတန ာႏငငတကမဖြ႕ျဖးေရးဌမန တ႕၏ အျမငမမးက ေဖမျပထမးျခငးမဟတပါ။ ကမၻမဘဏ ာႏင ျဗတနာႏငင၏ ာႏငငတကမဖြ႕ျဖးေရးဌမနတ႕သည ဤအစရငခစမပါ အခကအလကမမး၏ တကမႈက အမမခထမးျခငးမရပါ။ ဤအစရငခစမပါ ေျမပမမးတြင ေဖမျပထမးသည နယနမတမမး၊ အေရမင ာႏင အျခမးအခကအလကမမးတ႕ကအေၾကမငးျပ၍ ဥပေဒေၾကမငးဆငရမ နယနမတ သတမတခကမမး ာႏင ေဒသတညရမႈမမးက ကမၻမဘဏ ာႏင ျဗတန ာႏငငတကမဖြ႕ျဖးေရးဌမနတ႕မ အသအမတျပျခငးျဖစသညဟ မယ ဆေစလပါ။


အတေကမကေ၀ါဟမရမမး

ASM: Artisanal and Small-scale mining

AWC: Asia World Co. Ltd

BGF: Border Guard Force

BOT: Build Operate Transfer

CBO: Community Based Organisation

CDA: Community Development Agreement

CDOI: China Datang Overseas Investment Co Ltd.

CEP: Core Environment Programme

CPI: China Power Investment

CNMC: Chinese Nickle Mining Company

CNPC: China National Petroleum Corporation

CSO: Civil Society Organisation and Central Statistical Office

CSR: Corporate Social Responsibility

CTGC: China Three Gorges Corp.

DGSME: Department of Geological Service and Mineral Exploration

DHPP: Department of Hydropower Planning

DHPI: Department of Hydropower Implementation

DICA: Directorate of Investment and Company Administration

DUHD: Datang (Yunnan) United Hydropower Developing Co.

DKBA: Democratic Karen Buddhist Army

DRC: Democratic Republic of Congo

DSI: Defence Services Institute

EAG: Ethnic Armed Group

ECD: Environmental Conservation Department

EDC: Energy Development Committee

EGAT: EGAT International Ltd

EGTA: Export Gas Transport Agreement

EIA: Environmental Impact Assessment

EITI: Extractive Industries Transparency Initiative

ESIA: Environmental and Social Impact Assessment

ESMP: Environmental and Social Management Plan

FDI: Foreign Direct Investment

FESR: Framework for Economic and Social Reforms

FIL: Foreign Investment Law

FLEGT: Forest Law Enforcement, Governance and Trade

FPIR: Free, Prior and Informed Consent

GAAP: Generally Accepted Accounting Principles

GAD: General Administration Department

GAIL: Gas Authority of India Ltd

GIS: Geographical Information System

GMS: Greater Mekong Sub-Region

GOUM: Government of the Union of Myanmar

GPOA: Gas Pipeline Operations Agreement

GSA: Gas Supply Agreement

GWh: Gigawatt hour

HLRHC: Huaneng Lancang River Hydropower Co.

HPGE: Hydropower Generation Enterprise

HTMC: Htun Thwin Mining Co.

IATA: International Aid Transparency Initiative


IBA: Impacts and Benefits Agreement

ICG: International Crisis Group

IDP: Internally Displaced Persons

IFRS: International Financial Reporting Standards

IOC: International Oil Company

IOGEC: International Group of Entrepreneurs Co

INTOSAI: International Organisation of Supreme Audit Institutions

IPRC: Improved Petroleum Recovery Contracts

IRD: Internal Revenue Department

ITD: Italian-Thai Development Co. Ltd Thailand

JICA: The Japan International Cooperation Agency

JV: Joint Venture

JVA: Joint Venture Agreement

KOGAS: Korea Gas Corporation

KIO: Kachin Independence Organization

KSDC: Kayin State Development Company

KSDP: Kachin State Democracy Party

KNU: Karen National Union

LTO: Large Taxpayers Office

MoA: Memorandum of Agreement

MAC: Myanmar Accountancy Council

MATA: The Myanmar Alliance for Transparency and Accountability

MDCF: Myanmar Development Cooperation Forum

MDI: Myanmar Defence Industries

MDCF: Myanmar Development Cooperation Forum

MDRI: Myanmar Development Resource Institute

ME: Mining Enterprise

MEC: Myanmar Economic Corporation

MEITI: Myanmar EITI

MEPE: Myanmar Electric Power Enterprise

MFTB: Myanmar Foreign Trade Bank

MFMA: Myanmar Federation of Mining Association

MGTC: Moattama Gas Transportation Company

MIC: Myanmar Investment Commission

MNPED: Ministry of National Planning and Economic Development

MNRMC: Minerals and Natural Resources Management Committee

MoA: Memorandum of Agreement

MOD: Ministry of Defence

MOE: Ministry of Energy

MOECAF: Ministry of Environmental Conservation and Forestry

MOECO: Mitsui Oil Exploration Company

MOEP: Ministry of Electric Power

MOF: Ministry of Finance

MOGE: Myanma Oil & Gas Enterprise

MOHA: Ministry of Home Affairs

MOU: Memorandum of Understanding

MPC: Myanmar Peace Centre

MPE: Myanmar Petrochemical Enterprise

MPPE: Myanmar Petroleum Products Enterprise

MSG: Multi-Stakeholder Group

MSMCE: Myanmar Salt and Marine Chemical Enterprise

MGE: Myanmar Gems Enterprise

MICPA: Myanmar Institute of Certified Accountants

MSEZL: Myanmar Special Economic Zone Law

NCDP: National Comprehensive Development Plan


NEMC: National Energy Management Committee

NESAC: National Economic and Social Advisory Council

NLD: National League for Democracy

NPV: Net Present Value

NRGI: Natural Resource Governance Institute (formerly known as Revenue Watch Institute)

OAG: Office of the Auditor General

OECD: Organisation for Economic Cooperation and Development

PAPD: Project Appraisal and Progress Department

PCC: Performance Compensation Contract

PEFA: Public Expenditure and Financial Accountability

PFM: Public Financial Management

PPA: Power Purchase Agreement

PSC: Production Sharing Contract

RCDP: Regional Comprehensive Development Plans

RCSS: Restoration Council of Shan State

SDN: Specially Designated Nationals List

SEE: State Economic Enterprise

SESA: Strategic Environmental and Social Assessment

SEZ: Special Economic Zone

SIA: Social Impact Assessment

SIC: Standing Interpretations Commitee

SLORC: State Law and Order Restoration Council

SME: Small and Medium Enterprise

SNDP: Shan Nationalities Development Party

SOE: State-Owned Enterprise

SLORC: State Law and Order Restoration Council

SLP: Social and Labour Plan

SLRDP: Settlement and Land Records Department

SNDP: Shan Nationalities Development Party

SOEEL: State Owned Economic Enterprises Law

SPDC: State Peace and Development Council

STH: Shwe Taung Hydropower Co

TAC: Terms and Conditions

tcf: Trillion Cubic Feet

TNLA: Ta-ang National Liberation Army

TOR: Terms of Reference

TRG: Transcontinental Group

UMEHL: Union of Myanmar Economic Holdings Ltd.

UNDP: United Nations Development Programme

UNFC: United Nationalities Federation Council

USDP: Union Solidarity and Development Party

UWSA: United Wa State Army

YPIC: Yunnan Power International Energy Co. Ltd


မမတကမ

အတေကမကေ၀ါဟမရမမး 5

မမတကမ 8

အစရငခစမအာႏစခပ 11

အခနး (၁) နဒါနး 20

အခနး (၂) အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ ေလလမသးသပခက 23

အခနး (၃) ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ 53

အခနး (၄) ေဒသာႏ ရ အပခပေရးစနစ 65

အခနး (၅) စမခပနင ပငဆငမႈမမး 85

အခနး (၆) ေငြေၾကးစးဆငးမႈ 103

အခနး (၇) ေရအမးလပစစက႑ 126

အခနး (၈) လ မႈပတ၀နးကင 141

အခနး (၉) EITI အေကမငအထညေဖမျခငး 153

ေနမကဆကတြ (၁) ကမးကးစမရငး 160

ေနမကဆကတြ (၂) အၾကးစမးသတ တြငးလပငနးမမး 168

ေနမကဆကတြ (၃) တမ၀န ာႏင ၀တ ရမးမမး 174

ေနမကဆကတြ (၄) ျမနမမာႏငင၏ သတ တြငးမမးျပေျမပ 183

ေနမကဆကတြ (၅) ျမနမမာႏငင၏ ဓမတသတ အရနပမမဏ 184

ေနမကဆကတြ (၆) ေရေလမငတမ အေကမငး ာႏင အဆး 186

ေနမကဆကတြ (၇) ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးေရး စမခပပါ စညးကမးခကမမး 188

ေနမကဆကတြ (၈) ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနး မမးအေပၚ အရပဖကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး၏ အျမငမမး 195

ေနမကဆကတြ (၉) ျမနမမာႏငင၏လပစစက႑ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈအေျခအေန 202

ရပပမမး

ပ (1) သယဇမတလပငနးမမး၏ လပငနးစဥအဆငဆငအေပၚ သေတသနျပလပျခငး 21

ပ (2) ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးဆငရမ အစးရအဖြ႕အစညးမမး 24

ပ (3) သတ တြငး၀နၾကးဌမနဖြ႕စညးပ 26

ပ (4) သတ တြငး စ းစမးရမေဖြခြင ရရရန ေဆမငရြကရမည လပငနးစဥမမး 33

ပ (5) သတ တြငးထတလပခြင ရရရန ေဆမငရြကရမည လပငနးစဥအဆငဆင 34


ပ (6) စြမးအင၀နၾကးဌမနဖြ႕စညးပ 38

ပ (7) ျမနမမ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြကေနရမမမးျပေျမပ 40

ပ (8) ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကနထရကစမခပ ာႏင တငဒါတငသြငးျခငးလပငနးစဥအဆငဆင 45

ပ (9) ျမနမမာႏငင၏ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးျပေျမပ 47

ပ (10) ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏင စးပြမးေရးက႑မမး 55

ပ (11) ၁၉၈၉ ခာႏစ မစတင၍ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စး၀ငသညအေျခအေန 57

ပ (12) သေဘမတ ျပး ာႏင အမနတကယစး၀ငသည က႑အလက ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး 57

ပ (13) နယစပေဒသမမးသ႔ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စး၀ငမႈ အေျခအေန 62

ပ (14) ျပညနယ/ တငးေဒသၾကး အလက အၾကးစမးသတ တြငး လပငနးမမး 65

ပ (15) ျမနမမာႏငင၏ အပခပေရး နယနမတမမး 68

ပ (16) ျပညနယ/ တငးေဒသၾကးမမး၏ အေထြေထြအပခပေရးဌမန ဖြ႕စညးပ 70

ပ (17) MATA ၏ ဖြ႕စညးပ (ာႏငငေတမအဆငမ ေဒသာႏ ရအဆငထ) 75

ပ (18) MATA ၏ေဒသအဆင လပငနးအစအဖြ႕ ဖြ႕စညးမႈ 76

ပ (19) SEP အစအစဥတြင ပါ၀ငသည ရြမေပါငး (၃၃) ရြမ၏ ေျမပ 79

ပ (20) မြနျပညနယအတြငးရ ခေနမကစမး သတ တြငးမမး 83

ပ (21) ရတနမ သဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြက၏ စမခပခပဆမႈပစ 92

ပ (22) ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးမ ၀ငေငြမမး စးဆငးမႈအေျခအေန 104

ပ (23) အခြနာႏင အခြနမဟတသည ၀ငေငြမမးဆငရမ ဥပေဒမ ေဘမငမမး 107

ပ (24) ျမနမမာႏငင၏ ေရနာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑မ ၀ငေငြမမး စး၀ငမႈ 112

ပ (25) သတ တြငးက႑မ ၀ငေငြမမး စး၀ငမႈ - အၾကးစမးသတ တြငးလပငနး 118

ပ (26) အမတ (၁) သတ တြငးလပငနး ၀ငေငြစး၀ငမႈ 119

ပ (27) ေရႊထတလပေရးစမကနး - ထတလပမႈက ခြေ၀ျခငး 120

ပ (28) ေကမကမကရတနမအဖြ႕အစညးမမး - ၀ငေငြစး၀ငမႈ 121

ပ (29) ၂၀၁၃-၁၄ ခာႏစ၊ လအလက ေရအမးလပစစဓမတအမး ထတလပမႈ အေျခအေန 132

ပ (30) ေရအမးလပစစက႑မ ေငြေၾကးစးဆငးမႈ (တရတာႏင ဖကစပလပငနး ) 138

ပ (31) ေကမကစမးထတလပျခငး 143

ပ (32) လက ပနးေတမငးေတမင ေၾကးနစမကနးအနး လယေျမ မမးတြင ဆာႏၵျပေနသ မမးအမး လျခေရး တပဖြ႕၀ငမမးမ တမးဆးေနပ 147

ပ (33) ေ ရ ႊထတလပျခငး 150

ပ (34) MEITI အစရငချခငး လပငနးစဥမမး 158

ပ (35) ျမနမမာႏငင၏ မဟမဓမတအမးလငးစနစ 203


ဇယမးေဖမျပခကမမး

ဇယမး (1) တရမး၀ငထနးခပကြပကမႈလပငနးစဥအဆငဆင 35

ဇယမး (2) ကမးလြနေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ကမၸဏမမး 39

ဇယမး (3) ကနးတြငးေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ကမၸဏမမး 39

ဇယမး (4) : ျမနမမာႏငငသ႕ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စး၀ငျခငး 54

ဇယမး (5) ကမၸဏမမးမတပတငစမရငးအရ ျမနမမာႏငငသ႕ တရမး၀ငစး၀ငသည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈစမရငး 56

ဇယမး (6) ကနးတြငး ာႏင ကမးလြနလပကြကမမး၏ ာႏငငအလကပငဆငမႈ အေျခအေန 61

ဇယမး (7) ကနးတြငးလပကြက ခြေ၀မႈအခး 86

ဇယမး (8) ကနးတြငးလပကြကခြေ၀မႈအခး 87

ဇယမး (9) စြမးအင၀နၾကးဌမနတြင မတပတငထမးသည ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနးမမး 93

ဇယမး (10) ရယယမအမးအစမးမမး 101

ဇယမး (11) UMEHL ၏ သတ တြငးလပငနးမမး (အကနမဟတပါ) 102

ဇယမး (12) MEC ၏ သတ တြငးလပငနးမမး (အကနမဟတပါ) 102

ဇယမး (13) ကမၸဏ၀ငေငြခြနာႏႈနးထမးမမး 109

ဇယမး (14) အျခမးအခြနာႏႈနးထမးမမး 109

ဇယမး (15) PSC စမခပပါ အခြနမဟတသညစညးကမးခကမမး အကဥးခပ 113

ဇယမး (16) ၂၀၁၂ ခာႏစတြင လညပတလကရေသမ ေရအမးလပစစလပငနးမမး 127

ဇယမး (17) ၀နၾကးဌမနမ လမထမးသည ေရအမးလပစစလပငနးမမး 133

ဇယမး (18) ဖကစပ ာႏင BOT စနစအက ေဒသလပငနးရငမမးမ လပေဆမငမည ေရအမးလပစစလပငနးမမး 133

ဇယမး (19) စြမးအင၀နၾကးဌမနမ စစစဆ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး 134

ဇယမး (20) ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒ 142

ဇယမး (21) အလပသမမးဥပေဒပါ - လ မႈေရးအကမအကြယေပးမႈမမး 144

ဇယမး (22) သတ တြငးေၾကမင လ မႈပတ၀နးကငဆငရမ ဆကဆေရးျပနမမမး 148

ဇယမး (23) ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ ဖြ႕ျဖးတးတကေရးေၾကမင လ မႈပတ၀နးကင ေဘးထြကဆးကးမမး 151

ဇယမး (24) ျမနမမာႏငင၏ လပစစက႑ ေယဘ ယအေျခအေန 202


အစရငခစမအာႏစခပ

ဤအစရငခစမသည ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး (ေကမကစမး ာႏင ေကမကမကရတနမမမး) ာႏင ေရအမးလပစစ တ႕၏ ဖြ႕စညးမႈပငး ာႏင စညးမဥးပငးဆငရမ အေျခခဆနးစစခက အစရငခစမ ျဖစပါသည။1 ယခအစရငခစမသည တြငးထြက သယဇမတ အရငးအျမစမမး တ းေဖမေရး စကမႈလပငနးမမး ပြငလငးျမငသမမႈေဖမေဆမငေရး (EITI) အစရငခစမတစေစမင ျဖစေသမလညး လပငနးနယပယသတမတရန က႑အမးလး ပါ၀င ေသမ ျပးျပညစသည အစရငခစမဟ မမတယ ေစလပါ။ ျမနမမာႏငင တြင EITI အေကမငအထညေဖမေဆမငျခငး ရႈေထမငမ ေလလမျပး ေရးသမးထမးသည အစရငခစမ ျဖစျပး သဘမ၀ သယဇမတ စမခန႕ခြမႈ တးတကေကမငးမြနလမေစေရး အတြက လညး ရညရြယပါသည။ ထသ႕ေဆမငရြကာႏငရန သဘမ၀သယဇမ မ ၀ါဒ ေရးဆြျခငး၊ ဥပေဒ ာႏင စညးကမးခကမမး၊ ဘတဂက မ ၀ါဒမမး၊ အခြနစနစမမး (တြငးထြက သယဇမတ အရငးအျမစမမး တ းေဖမေရး စကမႈလပငနးမမး ာႏင သကဆငသည အခြနထမးၾကး မမးဆငရမ အခြနရးအတြက အေထမကအက မမးအပါအ၀င)၊ လပကငခြငမမးက စမခန႕ခြျခငး၊ လ မႈအဖြ႕အစညးမမး ဖြ႕ျဖးေရး ာႏင ပတ၀နးကင ာႏင လ မႈေရး အေပၚ အကးသကေရမကမႈ ေလမခေရးစသည လပငနးစဥမမးအေပၚ ဆနးစစရန ာႏင စြမးေဆမငရည ျမႇငတငသြမးရန လအပပါသည။

ထလပငနးစဥမမး မစတငမ ျမနမမာႏငင၏ လကရ ျပျပင ေျပမငးလ မႈမမးအေပၚ အေျခခဆနးစစခက ျပလပရန လအပပါသည။ အမဏမရငအစးရလကေအမကတြင ာႏစေပါငး (၅၀) ေကမ ၾကမျမင ချပးေနမက ၂၀၁၁ ခာႏစတြင ျမနမမာႏငင၌ စးပြမးေရး ာႏင ာႏငငေရး ဘကစျပျပငေျပမငးလမႈ လပငနးစဥမမး စတငာႏငချပ ျဖစပါသည။ မမးယြငးေသမစးပြမးေရးစမခန႕ခြမႈ၊ ပပက ာႏင စစအပခပေရး တ႕အၾကမး ျဖတသနးခရသည တြငးထြက သယဇမတ အရငး အျမစမမး တ းေဖမေရး စကမႈလပငနးမမး (သယဇမတ လပငနး မမး) သည စဥဆကမျပတ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈ ာႏင အမးလး

1 အျခမး သယဇမတလပငနးမမးျဖစသည သစေတမ ာႏင သမးငါး က႑မမးက ဆနးစစခက အစရငခစမတြင ထညသြငးေဖမျပထမးျခငးမရေသမလညး MEITI MSG အေနျဖင EITI နယပယသတမတျခငး အစရငခစမတြင ထညသြငးလပါက ထညသြငးာႏငပါသည။

အကး၀ငမႈ တ႕ရလမေစရန ခကခေသမ စနေခၚမႈမမးာႏင ရငဆင ေနရပါသည။ အထ းသျဖင သဘမ၀သယဇမတမ ရရသည ၀ငေငြမမးက စမခန႕ခြရသည အဖြ႕အစညးမမးတြင သသမ ထငရမးပါသည။ ာႏငငေရးဆငရမစးပြမးေရးရႈေထမငမ ၾကညရႈပါက ျမနမမာႏငငသည အက းအေျပမငးက ေလမကလမးေနသည ာႏငငတစာႏငငျဖစျပး ၄ငး၏ ဒမကေရစစနစသည အတတက ျဖတသနးခရသည စစအပခပေရး ာႏင လႊတေတမတြင တပမေတမမ ၂၅% ရယ ထမးသည အရပမမး လႊမးမးလက ရေနပါေသးသည။

သယဇမတလပငနးမမးသည သတငးအခကအလက ကန႕သတ ခကမမးရသည မ ေဘမငအတြငးတြင နမၾကညးခကမမး ာႏင ခြေ၀မႈအေပၚ အျငငးပြမးမႈမမးျဖင ဖးလႊမးေနသည အစးရ၊ ကမၸဏမမး ာႏင လ မႈအဖြ႕အစညးမမး (ေဒသခအဖြ႕မမး) အၾကမး လႈပရမးေနၾကပါသည။ လြနခသည (၂) ာႏစခန႕က ျပျပင ေျပမငးလေရးလပငနးမမး စတငခနတြင အေျခ အေနမမ အေတမ ပင ဆး၀ါးခပါသည။ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇ လငလတြင EITI ၏ အဖြ႕၀ငေလမငးာႏငငအျဖစ ေၾကညမချပး ေနမကပငး ျမနမမ EITI ၏ လပငနးမမးတြင ပါ၀ငသ မမး အမးလးအတြက ၾကးမမးေသမ စနေခၚမႈမမးာႏင ရငဆငလမရ ေတမမည ျဖစပါသည။ ယခငက သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသကသည နမၾကညးခက မမးက ေျဖရငးရမတြင မ ၀ါဒပငး ာႏင ေစစပေဆြးောႏြးမႈမမးျဖင ေျဖရငးျခငးထက အငအမးသးျပး အတငးအဓမၼေျဖရငးသည နညးလမးက ကငသးခပါသည။ သ႕ျဖစ၍ သတငးအခကအလက အကန႕အသတအၾကမး တစဥးာႏငတစဥး အယအၾကည ကငးမ ေနမႈမမး ရေနသညက ၀နခရမညျဖစပါသည။ EITI က အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကျခငးသည ေဆးျမးတျဖင ကသျခငးမဟတပါ။ အခကအလကမမး၏ အရညအေသြး၊ သယဇမတလပငနးမမး၏ စညႊနးမမး ာႏငငတကမ အဆငမေစရန ာႏင အပခပမႈပငးဆင ေဆြးောႏြးမႈမမး ေပၚထြနးလမေစရနအတြက ာႏစအနညးငယၾကမျမငဥးမည ျဖစပါသည။ ေအမကတြင ေဖမျပထမးခကမမးမမ ယခအစရငခစမပါ ေတြ႕ရခကမမးက အကဥးခပ ာႏင နယပယ က႑ (၃) ခအတြက ေဖမျပထမးျခငး ျဖစပါသည။


သတ တြငးက႑

› သတ တြငး၀နၾကးဌမနတြင ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနး (၆) ခ ာႏင အပခပမႈဆငရမ ဥးစးဌမန (၂) ခရပါသည။

› ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ခာႏစတြင ဓမတသတ တငပ႕မႈမ ၀ငေငြ အေမရကန ေဒၚလမ ၁,၁၅၀.၂ သနး ရရခပါသည။2

› ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးအေနျဖင လပငနးမမး ဥးစးေဆမင ရြကျခငးထက စညးကမးထနးသမးေရး ာႏင အပခပေရးပငးဆင ရမမမးသ႕ ေျပမငးလေဆမငရြကေနေသမလညး ျပးစးရန အတန ပငေ၀းကြမေနပါေသးသည။

› သတ တြငးဥပေဒဆငရမ ျပျပငေျပမငးလေရး လပငနးစဥမမးအရ ေဒသာႏ ရအစးရမမးသည သတ တြငးမမး စစေဆးျခငး ာႏင ထနးခပကြပကျခငးမမးက တးျမႇငလပေဆမငလကရပါ သည။

› ၂၀၀၈ ခာႏစတြင ဘ မေဗဒဆငရမ စမရငး ေနမကဆး ေကမကယ ခပါသည။ အဓကေတြ႕ရထမးသည သတ မမးမမ ေၾကးန၊ ေရႊ၊ နကယ၊ ခေနမကစမး၊ ေငြ၊ ခ၊ ဇင၊ ခမျဖ ာႏင အျဖကနကမမး ျဖစပါသည။ အခကအလက ရရာႏငမႈ ာႏင အရညအေသြးနမကမႈတ႕ေၾကမင ာႏငငတကမ အဆငမ သတ သက အနညးငယကသမ အတညျပ ာႏငခပါသည။

› ျမနမမာႏငင ေျမမကပငးတြငမ ကမၻမေပၚတြင အရညအေသြး အျမငမမးဆးျဖစေသမ ေကမကစမး အမးမးထြကရပါသည။ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ခာႏစတြင အေမရကနေဒၚလမ ၁,၀၁၁.၆ သနး စခနတင တငပ႕ာႏငခပါသည။ ထအေတမအတြငး ၁၇,၂၈၆,၆၄ ကမရကရ ေကမကမကရတနမမးစ ထတလပာႏငခပါသည။3

› ျမနမမေကမကမကရတနမျပပြမမးက ာႏစစဥကငးပျပး ၂၀၁၄ ခာႏစတြင ေကမကမကရတနမမမး ာႏင ေကမကစမး အေမရကန ေဒၚလမ ၃.၄ ဘလယ ေရမငးခချပး ျဖစပါသည။

› လကရတြင အၾကးစမးလပကငခြင ၁၃၉ ခ ာႏင အေသးစမး လပကငခြငေပါငး ၁,၃၁၅ ေကမ လပကငခြငျပထမးပါသည။ သ႕ေသမလညး ၄ငးတ႕၏ သကတမး၊ သေဘမတ ညခကမမး ာႏင ပငဆငမႈ မမးာႏငပတသကျပး ဂဃနဏ သရာႏငျခငး မရေသးပါ။

2 Data for July 2013- June 2014 taken from the GOUM Central Statistics Office, Selected Monthly Economic Indicators (June 2014). https://www.csostat.gov.mm/sdetails01.asp.

3 Data for July 2013- June 2014 taken from the GOUM Central Statistics Office, Selected Monthly Economic Indicators (June 2014). https://www.csostat.gov.mm/s14MA02.htm

› ျပညသ ႕လႊတေတမ ာႏင အမးသမးလႊတေတမမမးတြင သယ ဇမတ လပငနးမမး ာႏငသကဆငသည လႊတေတမေရးရမ ေကမမတ (၂) ရပရပါသည။

› သယဇမတလပငနးမမး လပကငရမတြင နညးစနစညဖငးမႈမမးက တကစြမ မတတမးတငထမးမႈမမးစြမ ရပါသည။ အထ းသျဖင လ ထာႏငထေတြ႕မႈမရျခငး၊ ပတ၀နးကငညစညမးမႈ ျဖစေပၚ ေစျခငး၊ ပြငလငးျမငသမမႈ မရျခငး၊ အဓမၼေရႊ႕ေျပမငးခငးမႈမမး ာႏင ေျမယမသမးဆညးမႈမမး ျဖစေပၚေနပါသည။ ယငးကစၥမမး ာႏငပတသက၍ အရပဖက လ မႈအဖြ႕အစညးမမးမ စမကနးမမး အလက အဓက အကးသကေရမကမႈမမးက မတတမးတင အစရငခမႈမမး ရခပါသည။

› ေယဘ ယအမးျဖင လကရစမကနးမမး၏ ပတ၀နးကင ာႏင လ မႈေရးအကးသကေရမကမႈဆငရမ အကျဖတမႈ (ESIAs) မမး ရရာႏငျခငးမရေသမလညး ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ဥပေဒမမးအရ ESIA ဆငရမ ဥပေဒမ ေဘမငမမး ေရးဆြျပးစးေတမ မညျဖစပါသည။

› သတ တြငးဆငရမ အခကအလကမမး ျပညစစြမ မရသည အတြက အပခပမႈပငး ာႏင လပကငခြငမမး ထတေပးရမတြင ထေရမကစြမ ေဆမငရြကာႏငျခငး မရပါ။

› ျမနမမာႏငငတြင လကလပလကစမး လပငနးေပါငး ၂၄ ခာႏင အေသးစမးလပကငခြင ၁၄၁ ခ လပကငလကရျပး ဓမတသတ ခြန ာႏင ေျမခြနတ႕က ေကမငခလကရပါသည။ သ႕ေသမလညး လကလပလကစမး လပကြကမမးအေပၚ စညးကမးထနးသမးသည စနစမရေသးပါ။ ထ႕ျပင အဆပ အေတမကျဖစေစသည ျပဒါးအသးျပမႈာႏငပတသက၍ ထနးခပ ကြပက ာႏငျခငး မရေသးပါ။

› ခန႕မနးခကမမးအရ ကခငျပညနယတြင တ းေဖမရရသည ေကမကစမး စစေပါငး၏ ၅၀% မမ တရတာႏငငသ႕ ေမမငခ လမးေၾကမငးမတစဆင ၀ငေရမကလကရေနပါသည။

› လပကငခြင သတမတခက ာႏင ကနဥးေပးသြငးရသည ေငြပမမဏ ျမငမမးေနမႈမမးသည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက အတမးအဆးျဖစေစပါသည။

› ျမနမမာႏငငတြင ပတဆ႕မႈမမးေၾကမင ေငြမမးမမ ျပညတြငး၌သမ လညပတေနျပး တရတရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအေနျဖင ျပနလည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ာႏင ေငြေၾကးထည၀ငမႈမမး ျပလပျခငး မရသညအတြက သတ တြငး အရငးအျမစမမးက တြကခကရမ တြင ေစးာႏႈနး ကြမဟခက ျမငမမးေနပါသည။

https://www.csostat.gov.mm/sdetails01.asp


ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑

› စြမးအင၀နၾကးဌမနတြင စြမးအငစမကနးဥးစးဌမန ာႏင ာႏငငပင စးပြမးေရးလပငနး (၃) ချဖစသည ျမနမမ ေရနာႏငသဘမ၀ ဓမတေငြ႕လပငနး (MOGE)၊ ျမနမမေရနဓါတလပငနး (MPE) ာႏင ျမနမမေရနထြကပစၥညးေရမငး၀ယေရးလပငနး (MPPE) တ႕ျဖင ဖြ႕စညးထမးပါသည။

› ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ ဇ လငလမ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇြနလအထ ေရနစမးစညေပါငး ၆.၂ သနး ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကဗေပ သနးေပါငး ၅၀၀,၁၉၀ ထတလပခပါသည။4.

› ၁၉၃၄ ခာႏစတြင ျပဌမနးခသည ေရနအကဥပေဒမမ ေခတမမေတမဘ ေရနဥပေဒသစအမး ေရးဆြရန ေဆမငရြက ေနပါသည။ စမခပမမးကခပဆရမတြငမ ဥပေဒအစမး လပထး လပနညးမမးျဖင ေဆမငရြကလကရပါသည။

› လကရအေျခအေနတြင ကနးတြငး လပကြက ၁၆ ကြက ာႏင ကမးလြနလပကြက ၁၉ ကြကတ႕တြင စ းစမးရမေဖြမႈ ာႏင ထတလပမႈလပငနးမမး လပကငလက ရေနပါသည။ ကမးလြန လပကြကမမးမ ေရႊဂကစ၊ ရတနမ ာႏင ရတခြန သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ပကလငးမမးအတြက ပ႕လႊတေပးေနပါသည။ ေရႊဂကစ ပကလငးမမ ၂၀၁၃ ခာႏစတြင စတငလညပတချပး ရတနမ ာႏင ရတခြနပကလငးမမးမမ ၁၉၉၈ ခာႏစ ာႏင ၂၀၀၀ ျပညာႏစတ႕တြင အသးသး စတငလညပတခပါသည။

› ၂၀၁၃-၁၄ ခာႏစမမးတြင ကနးတြငး ာႏင ကမးလြနလပကြကမမး အတြက ေလလဖြငလစချပး လပကြကေပါငး (၃၆) ကြက သတမတေပးခပါသည။ အဆပါလပကြကမမးအမး Shell, Eni, Statoil, BG ာႏင Woodside တ႕မ ရရခပါသည။

› အဆပါ ေလလမမး၏ ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင လပကငခြင ရရသည ကမၸဏမမးက ပငဆငမႈမမးာႏငပတသကျပး ေမးခြနးမမး ထတလမခပါသည။

› အေမရကနဘ မေဗဒစမရငးအငးအဖြ႕၏ ၂၀၁၂ ခာႏစ ခန႕မနးခက မမးအရ ေရနစမးစညေပါငး ၂.၃ ဘလယ ခန႕ ာႏင သဘမ၀ ဓမတေငြ႕ ကဗေပ ၇၉.၆ ၾတလယခန႕ ရမညဟ ခန႕မနး ထမးပါသည။

4 Data for July 2013- June 2014 taken from the GOUM Central Statistics Office, Selected Monthly Economic Indicators (June 2014). https://www.csostat.gov.mm/S11MA0206.htm

› အခြနေပးသြငးေငြမမးက ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသ႕ တကရကေပးသြငးရျပး အခြန မဟတေသမ ေပးသြငးေငြမမးျဖစသည ခငေၾကးကမ MOGE ထေပးသြငးရပါသည။

› ာႏငငျခမးေငြစမရငး အသးျပမႈက လကခေသမလညး ပြငလငး ျမငသမမႈ ာႏင ေငြလလယမႈာႏႈနးမမးာႏငပတသက၍ စြန႕စမးရမႈမမး ရပါသည။

ေရအမးလပစစက႑

› ေရအမးလပစစက လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမနမ တမ၀နယ ထတလပျဖန႕ျဖးျပး ေရအမးလပစစစမကနးဥးစးဌမန၊ ေရအမး လပစစ အေကမငအထညေဖမေရး ဥးစးဌမန ာႏင ေရအမးလပစစ ထတလပေရးလပငနး (HPGE) တ႕ျဖင ဖြ႕စညးထမးပါသည။

› လပစစဓမတအမးဆငရမ စမခန႕ခြသည အမဏမပငအဖြ႕ ဖြ႕စညးရန ေဆမငရြကလကရပါသည။

› လပစစဓမတအမး ဥပေဒသစတစရပ ေရးဆြေနျပး လပစစ ဓမတအမးဆငရမ စမခန႕ခြေရး ေကမမရင ဖြ႕စညးသြမးမည ျဖစပါသည။

› ေရအမးလပစစ ဖကစပထတလပသညလပငနး (၃) ခ လပကင လကရရမ ေရႊလ (၁) မမ မဂါ၀ပ ၆၀၀၊ တမပန (၁) မမ မဂါ၀ပ ၂၄၀ ာႏင ခေဖြ မမ မဂါ၀ပ ၉၉ တ႕ျဖစပါသည။ လကရ အေျခအေနတြင ေရႊလ (၁) တစခတညးသမ စးပြမးျဖစ ထတလပ ာႏငပါေသးသည။

› ၂၀၁၃ ခာႏစ ေရအမးလပစစဓမတအမး ထြကရမႈမမ ၂,၇၈၀ မဂါ၀ပအထ ရရခေသမလညး ောႏြရမသတြငမ တပဆငထမးရမႈ၏ ၃၅% ကသမ ထတလပေပးာႏငပါသည။

› ဖကစပလပငနးမမးအေနျဖင ျမနမမလပစစဓမတအမး လပငနးသ႕ ေရမငးခရေငြမမးက ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ရသး ခန႕မနးေျခေငြစမရငးဥးစးဌမနသ႕ လစဥ စမရငးမမး ေပးပ႕ရပါ သည။

› လကရအေျခအေနတြင ေရအမးလပစစလပငနး (၁၈) ခ လညပတေနျပး အခ႕မမ HPGE မပငဆငျပး အခ႕မမ ပဂၢလက မပငဆငပါသည။ ၄ငးတ႕၏ တပဆငထတလပမႈ အေျခအေန ာႏငပတသက၍ အခကအလက အနညးငယသမ သရာႏငပါသည။

› ျမနမမအစးရအေနျဖင ၂၀၃၀ ျပညာႏစတြင ေရအမးမ လပစစ ဓမတအမး အဓကထတလပရန ရညရြယထမးပါသည။


› ဧရမ၀တျမစေပၚရ ျမစဆစမကနးအပါအ၀င ေရအမးလပစစ စမကနး (၇) မမ ယခအခါ ဆငးငထမးပါသည။ ၄ငးတ႕ာႏင ပတသက၍ ျမစအသးျပမႈ အေျခအေန ာႏင အဆငအတနးမ စမကနးအခကအလက အနညးငယသမ ရရထမးပါသည။ ျမနမမအစးရအေနျဖင ယငးကန႕သတခကက နမးလညျပး အမးသမး ေရသယဇမတ စမခန႕ခြမႈေကမမတက ဖြ႕စညးထမးျပး အခကအလကမမး၏ အရညအေသြးက ျမႇငတငရန ေဆမငရြက လကရပါသည။

› ေရအမးလပစစထတလပမႈအမး ျပညပသ႕တငပ႕မႈေၾကမင ၀ငေငြ မမး ရရခရမ ေရႊလ (၁) ာႏင တမပန (၁) တ႕မ ၂၀၁၁ ခာႏစတြင အေမရကနေဒၚလမ သနး ၁၂၀ ရရခပါသည။ သ႕ေသမလညး ျပညတြငးတြင လပစစဓမတအမး လအပခက အလြနအမငး ျမငမမးလက ရေနပါသည။

› အကယ၍ ေရအမးလပစစက႑တြင အဆျပထမးေသမ ာႏငငျခမးတကရကရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ခြငျပခမညဆပါက လပစစဓမတအမး ဂဂါ၀ပ ၄၁ ာႏင အေမရကနေဒၚလမ ၁၅ ဘလယခန႕ ရရမညျဖစပါသည။

› တရတာႏငဖကစပလပကငသည လပငနးမမးအတြက အခြနမမး (ကနသြယလပငနးခြန၊ ပငရငးမျဖတေတမကေငြ ာႏင ၀ငေငြခြန) Export Import Bank of China မ ေပးေဆမငပါသည။

အစးရဌမနအခငးခငး ညႇာႏႈငးဆကသြယမႈ

› အစးရဌမနမမးသည လပငနးမမး ေဆမငရြကရမတြင သးျခမးစ ရပတညေလရၾကျပး ဤအစရငခစမ၌ သယဇမတလပငနးမမး ာႏငပတသက၍ အစးရဌမနမမး အခငးခငး မညသ႕မညပ ညႇာႏႈငး ဆကသြယၾကသညက တငျပသြမးမည ျဖစပါသည။

› သယဇမတလပငနးမမး ာႏငသကဆငသည ၀နၾကးဌမန (၂) ချဖစသည သတ တြငး ာႏင စြမးအင၀နၾကးဌမနမမးသည ာႏငငပင လပငနးမမးထ ေပးသြငးသည အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြ မမးမ ရရေသမ ကယပင ရနပေငြေပၚတြင ရပတညလကရ ၾကပါသည။

› EITI အေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက ဥးေဆမငေကမမတ ာႏင လပငနးေကမမတမမးသည အစးရဌမနမမး လကခလမာႏင ေစရန ာႏင EITI သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕ (the Multi-Stakeholder Group) မတစဆင ၾကးၾကပလမးညႊနသြမးာႏငရန ာႏင ဟနခကညေစရန ၾကးပမးေဆမငရြကလက ရၾကပါသည။

› စြမးအငေရးရမ ညႇာႏႈငးမႈာႏငပတသက၍ အမးသမး စြမးအင စမခန႕ခြမႈေကမမတ (NEMC) မ တမ၀နယ ေဆမငရြကျပး စြမးအင ဖြ႕ျဖးေရးေကမမတမ အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကပါသည။

› ဖြ႕ျဖးမႈမတဖကမမး ာႏငညႇာႏႈငးရမတြင အမးသမးစမကနး ာႏင စးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန (စမ/စးပြမး) မ တမ၀နယ ေဆမငရြကပါသည။

› စမ/စးပြမး အေနျဖင မၾကမေသးမက ာႏငငတကမအက အည ပြငလငးျမငသမမႈရေရး International Aid Transparency Initiative (IATI) အစအစဥ တြငပါ၀ငာႏငရန လကမတေရးထး ခပါသည။

› စမ/စးပြမး ေအမကတြင ျပညသ ႕ေငြေၾကးစမခန႕ခြသည လပငနး အဖြ႕ Public Financial Management (PFM) ရေသမလညး သဘမ၀သယဇမတ ာႏငပတသက၍ ဖြ႕စညး ထမးျခငး မရေသးပါ။

› PFM မ ကမၻမဘဏ၏ အေထမကအပျဖင အေကမင အထညေဖမ ေနေသမ စမကနးမမးတြင EITI ာႏငပတသကသည စမကနးမမးလညး ပါ၀ငပါသည။

› ျမနမမ EITI ာႏင ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕တ႕အၾကမး အခက အလကမမး ဖလယရန စစဥေနျပး အရညအေသြး ျပည၀သည အခကအလကမမး ာႏင သးသပခကမမး ျပစာႏငျခငးအမးျဖင မကခရစးပြမးေရးစနစ မ ၀ါဒမမး ာႏင စမကနးမမး ခမတရမတြင အေထမကအက ျပာႏငမညျဖစပါသည။

လႊတေတမ၏အခနးက႑

› သတ ာႏင သဘမ၀သယဇမတမမး စမခန႕ခြေရးေကမမတ အျပင ျပညသ ႕လႊတေတမ ာႏင လႊတေတမ (၂) ရပေပါငး ပ းတြပါ၀င သည ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတ အေနျဖင EITI အေကမင အထညေဖမရမတြင အေရးပါသညေနရမမ ပါ၀ငာႏငပါသည။ ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတအေနျဖင ျပညေထမငစ စမရငးစစ ခပရး ာႏင ပ းေပါငးလပေဆမငမႈမမး ရေနျပး တစာႏစလင (၂) ၾကမ စမရငးစစ အစရငခစမမမး ရရျပး သကဆငသည ဌမနမမးာႏင ထေတြ႕ဆကဆမႈမမး ျပလပလကရပါသည။

› EITI သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕ (MSG) ာႏင အစးရတ႕အေနျဖင EITI အစရငခစမျပစရမတြင ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတ၏ အခနးက႑အမး စဥးစမးရန လအပမညျဖစပါသည။


ေဒသာႏ ရအပခပေရး

› ျပညထေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌမန (ေထြအပ) သည ေဒသာႏ ရအဆငအပခပေရးတြင အဓကေနရမမ ပါ၀ငလကရပါသည။

› ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးအစးရ မမးအေနျဖင အပခပေရး အခနးက႑တြင ထထ၀င၀င ပါ၀ငျခငးမရသညအျပင အခ႕ ျပညနယမမးတြင အရငးအျမစ ာႏင ထေရမကမႈ နညးပါးပါသည။ သ႕ျဖစ၍ ေဒသာႏ ရအဆင တမ၀နခမႈပငးတြင ကန႕သတခကမမး ရေနပါသည။

› (ေဒၚလမသနးရမာႏငခသည) စးပြမးေရးလပငနးၾကးမမး၏ လ မႈ တမ၀နယ မႈ Corporate Social Responsibility (CSR) စမကနးအခ႕ရျပး အထ းသျဖင သယဇမတလပငနးမမး၏ စမကနးမမး အေပၚ ပဂၢလက ကမၸဏမမးမ တမ၀နယ ေဆမငရြကၾကပါသည။

› ဥပမမအမးျဖင ေရႊဂကစ ာႏင ရတနမ ပကလငးစမကနး စသည စမကနးမမးတြင လ မႈတမ၀နယ မႈ စမကနးမမး ထညသြငးထမး ပါသည။ သ႕ေသမလညး EIA အစရငခ စမမမးနညးတ ၄ငးတ႕ာႏငပတသကသည အခကအလကမမး အနညးငယ သမရျပး ၄ငးတ႕၏ အသးစရတ ာႏင စမရငးစစ အစရငခစမ တ႕ထတျပနထမးျခငး မရပါ။

› EITI အေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက အရပဘက အဖြ႕ အစညးမမး၏ လႈပရမးမႈမမးမမ သသသမသမ ျမနဆနမႈ ရခပါ သည။ EITI အေကမငအထညေဖမမႈက အမရစက လပကင ေနသည ျမနမမာႏငင ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင တမ၀နခမႈဆငရမ မဟမမတအဖြ႕ Myanmar Alliance for Transparency and Accountability (MATA) အမး ၂၀၁၄ ခာႏစဆနးပငးတြင ဖြ႕စညးာႏငခပါသည။ ၎အဖြ႕၀ငမမးမမ MSG ၏ လ မႈအဖြ႕ အစညးအစအဖြ႕က ကယစမးျပပါသည။ ေဒသာႏ ရအဆငတြင MATA အဖြ႕၀င အဖြ႕အစညးမမး၏ လပေဆမငခကမမးသည ဗဟခပကငမႈမရဘ ဆးျဖတမႈ ေပးာႏငသည MATA ၏စနစ ေၾကမင ရလမဒေကမငးမမး ထြကေပၚ ခပါသည။

› MATA ၏ စနေခၚခကမမး EITI အေကမငအထညေဖမမႈက အမရစ းစကျခငး ာႏင အျခမးအဖြ႕၀ငမမး၏ ရညရြယခကမမး အၾကမး မတစြမ ဟနခကညည အေကမငအထညေဖမာႏငေရး ျဖစပါသည။ MATA အေနျဖင ာႏငငေတမအဆငတြင ထေရမကစြမ စြမးေဆမငာႏငေသမလညး ေဒသာႏ ရအဆငတြင MATA ၏ အဖြ႕၀ငမမးသည လ ထာႏင ပမနးစပျပး သယဇမတလပငနးမမး

ေၾကမင လ ထအေပၚ အကးသကေရမကမႈမမးက အမနတကယ ေတြ႕ျမငာႏငသည အေနအထမးတြင ရေနပါသည။ ၄ငးတ႕ အေနျဖင ေဒသာႏ ရအဆင အပခပေရးပငးသ႕ အသေပးာႏငရန ာႏင ထေရမကစြမ ကငတြယာႏငရနအတြက စြမးေဆမငရည ျမႇငတငရန လအပေနပါသည။

› သမငးေၾကမငးအရလညးေကမငး၊ ျပညနယ ာႏငတငးေဒသၾကး မမးတြင လကရ ာႏငငေရးဆငရမစးပြမးေရးအေျခအေနမမး ေၾကမငလညးေကမငး ေဒသာႏ ရအဆင အဖြ႕အစညးမမးလႈပရမး ေဆမငရြကရမတြင ာႏငငေတမအဆင ေဆမငရြကေနသည အဖြ႕အစညးမမးထက လႈပရမးမႈ “ဂြင” ကဥးေျမမငးျပး ကန႕သတခကမမး ရေနပါသည။ ေဒသာႏ ရအဆငတြင တ႕ျပနမႈ ရျပး အမးလးပါ၀ငသည မဟမဗဟမမ ၀ါဒမမး ခမတာႏငေရး အတြက MATA အေနျဖင လမမညာႏစအနညးငယအထ ေဆမငရြကေကမငးေဆမငရြကရဖြယရမညျဖစပါသည။

› ၂၀၀၈ ခာႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ ကယပငအပခပခြငရ ေဒသ ာႏင တငး (၆) ခ ရပါသည။ ထ႕ျပင တငးရငးသမး လကနကကငအဖြ႕ (၁၈) ဖြ႕ ရကမ သမငးေၾကမငးအရ ျမနမမ အစးရအမး ဆန႕ကငေနျပး အခ႕ေနရမမမးတြင စငျပင အပခပ ေနလကရရမ ၄ငးတ႕အေနျဖင EITI အစရငခစမတြင ပါ၀င ာႏငဖြယမရပါ။ ရမး ာႏင ကရငျပညနယမမးတြင ကြငးဆငး သေတသန ျပလပခက (၂) ခအရ တစာႏငငလး လႊမးျခသည EITI အစရငခစမ ျပစရန ကနဥးအေျခအေနတြင ခကခမည ျဖစပါသည။ ကယပင အပခပခြငရေဒသမမးတြင အခက အလကမမး စေဆမငးရယ ရန ခကချခငး၊ အနကေရမင / အညေရမင နယေျမမမး ျဖစေနျခငး ာႏင သတ တြငး ပငဆငမႈ ာႏင စမခန႕ခြမႈ ပစမမး ေျပမငးလ မႈတ႕ေၾကမင သေတသနျပလပရန ခကခမည ျဖစပါသည။

စမခပ ာႏင ပငဆငမႈမမး

› EITI ၂၀၁၃ ခာႏစ တြင ထပမထညသြငးခသည စညႊနးမမးအရ မျဖစမေန လပေဆမငရမည မဟတေသမလညး စမခပပါ အခကအလကမမး ပြငလငးျမငသမမႈရေရးမမ သးပြငဆင ညြန႕ေပါငးအဖြ႕အတြက ဆကလက ေဆြးောႏြးရန ကနရပါေသး သည။

› လကရအေနအထမးတြင ာႏငငတကမ၌ သယဇမတလပငနးမမး၏ စမခပအခကအလကမမးက အမမးျပညသ သရာႏငရန ချပသည အေလအထမမး တးျမငလမေနပါသည။ ျမနမမာႏငင အေနျဖင လညး အဆပါ အေလအထအတငး ေဆမငရြကာႏငပါသည။


› ပငရငအခ႕မမ နမမညေကမၾကမးသ မမးျဖစျပး ၄ငးတ႕၏ စးပြမးေရးလပငနးမမးက ာႏငငတကမသ႕ခ႕ထြငလ၍ အခြငထ းခ ာႏငငသမးမမး စမရငး Specially Designated Nationals (SDN) မ ဖယရမးလၾကပါသည။ ၄ငးတ႕အေနျဖင EITI ာႏင ပြငလငး ျမငသမမႈရေရးတ႕က လလမးၾကပါသည။ သ႕ေသမလညး အျခမး တစဘကတြငမ ကယကးစးပြမး ထခကမႈမမး ရလမာႏင ေသမေၾကမင ဆန႕ကငမႈမမးာႏင ရငဆငရဖြယရပါသည။

› သယဇမတလပငနးမမး လပကငခြင ေပးအပရမတြင အခ႕ ေနရမမမး၌ ပဂၢလေရး အေျခချပး ေပးအပျခငးမမး ရပါသည။

› သ႕ျဖစ၍ သယဇမတလပငနးတစခ၏ ေနမကဆးပငရငစစစစ ကေဖမထတေရးမမ EITI အတြက အတမးအေစမငးမခ သညကစၥ ျဖစလမာႏငပါသည။

› ျပညေထမငစျမနမမာႏငင စးပြမးေရးဥးပငလမတက (ဥးပင) ာႏင ျမနမမစးပြမးေရးေကမပေရးရငး (MEC) တ႕အေနျဖင သယဇမတ လပငနးမမးတြင ရငးာႏးျမႇပာႏထမးမႈမမး ရပါသည။ MEC အေနျဖင သတ တြငးအခ႕တြင ဖကစပလပငနးမမး လပကငလက ရပါသည။

› MEC ာႏင ဥးပင တ႕အမး အစးရမ ာႏငငပငလပငနးမမးအျဖစ အသအမတမျပဘ ပဂၢလကလပငနးမမးအျဖစ သတမတထမးပါ သည။

› အဆပါ ကမၸဏမမးအမး EITI စညႊနးမမးက အေျခခ၍ သတ က႑ာႏငပတသက၍ ဆနးစစခကမမး ကယျပန႕စြမ ျပလပာႏငသည စနစတစရပ ခမတသငပါသည။

ေငြေၾကးစးဆငးမႈ

› ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ရသးခန႕မနးေျခေငြစမရငးဥးစး ဌမနသည ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ ာႏင ေရအမးလပစစ က႑မမးမ ရရသည ၀ငေငြမမးက စစညးေပးရသည ဌမန တစချဖစျပး ျမနမမ EITI ၏ ရးအဖြ႕ ျဖစလမဖြယ ရပါသည။ အခြနအမးမး (ကမၸဏဆငရမ အခြနမမး၊ ကနသြယလပငနး ခြနမမး ာႏင အေျချပပစၥညးအေပၚ ေကမကခသည အခြနမမး) ကမ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ျပညတြငးအခြနမမး ဥးစးဌမန (IRD) သ႕ ေပးသြငးရပါသည။

› အခြနမဟတေသမ ေပးသြငးေငြမမး (ခငေၾကး၊ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးျခငး၊ လကမတေရးထးခ) ကမ ာႏငငပငစးပြမးေရး လပငနးမမးထ ေပးသြငးရပါသည။

› ျမနမမာႏငင၏ ေငြစမရငးစနစမမ ျဗတသစနစ ာႏင Generally Accepted Accounting Principles (GAAP) တ႕အေပၚ အေျခခထမးပါသည။

› ျမနမမာႏငင၏ ေငြစမရငးစနစ အေနျဖင International Financial Reporting Standards (IFRS) မ ခမတထမးသည စညးကမး ခက (၅) ခ က လကခအေကမငအထညေဖမရန လအပေနပါ ေသးသည။

› ၀နၾကးဌမနမမး ာႏင ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး အေနျဖင ျမနမမစးပြမးေရးဘဏတြင “သးျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမး” ဖြငလစ ထမးျပး ဘတဂကတြင ထညသြငးထမးျခငး မရပါ။ ဘ႑မေရးစညးမဥးမမးအရ ျပညထေရး ာႏင ကမကြယေရး ၀နၾကးဌမနတ႕သမလင ယငးသ႕ လပေဆမငာႏငပါသည။

› စြမးအင၀နၾကးဌမနအေနျဖင စငကမပ ာႏငငတြင သးျခမးေငြစမရငး ေခါငးစဥ (၃) ခ ရျပး MOGE အေနျဖင (၁၄) ခ ရပါသည။ အဆပါ ေငြစမရငးမမးထသ႕ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕မ စး၀ငေငြမမး မညသ႕မညပ လကခရရသညက ရငးလငးစြမ မသရပါ။

› ျမနမမာႏငငတြင သးျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥ အမမးအျပမး ရပါ သည။ ၂၀၁၁-၁၂ ဘ႑မေရးာႏစတြင ဘတဂကစစေပါငး၏ ၄၄% ျဖစေသမ ကပေငြ ၂.၅၄ ၾတလယမမ အဆပါေခါငးစဥမ ရရျခငး ျဖစပါသည။ သးျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမး ထမးရျခငးမမ အထ း အဆနးတစခ မဟတေသမလညး ၄ငးတ႕အမး ဘတဂက စနစ အတြငး ထညသြငးာႏငျခငးအမးျဖင ပြငလငး ျမငသမမႈ ပမရရ လမေစမညျဖစပါသည။

› ျမနမမာႏငငတြင လပကငေနသည သယဇမတလပငနးမမးမ ေပးသြငးေငြမမးသည ာႏငငျခမးရ ေငြစမရငးေခါငးစဥမမးထ စး၀ငသြမးျခငးမမ ပြငလငးျမငသမမႈအတြက အာႏ ရမယ ျဖစပါ သည။ သ႕ျဖစ၍ အဆပါေငြစမရငးေခါငးစဥမမးသည ဘတဂကတြငး ထညသြငးျပး အစးရ၏ ရနပေငြစမရငးထတြင ေရမကရေနေစရန စဥးစမးေဆမငရြကသငပါသည။ အလမးတ စြမပင အဆပါ ေငြစမရငးေခါငးစဥမ ာႏငငျခမးေငြာႏင ေပးေခမႈမမး အတြက ဘတဂကတြင ေဖမျပထမးသငပါသည။ EITI အေနျဖင ာႏငငျခမးဘဏစမရငး၊ ေငြလလယာႏႈနး ာႏင ေငြစး၀ငျခငးတ႕တြင အေရးပါေသမ အခနးက႑မ ပါ၀ငာႏငပါသည။

စမရငးစစေဆးျခငး

› ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရး (စမရငးစစခပရး) သ႕ ာႏငငပငစးပြမးေရး လပငနးမမး၏ စမရငးစစအစရငခစမအမး ေျခမကလတစၾကမ ာႏင တစာႏစတစၾကမ စမကနးမမးအလက


(ထတလပမႈ ာႏင တနဖးမမး) ပ႕ေပးရပါသည။ အဆပါ အစရငခစမမမးသည EITI ၏ ာႏစစဥ ေငြစမရငးကကညႇမႈအတြက အေျခခစမရငးမမး ျဖစျပး EITI ရးအဖြ႕အတြက လတတေလမအေနအထမးတြင ယငးတ႕က အသးျပ၍ အစရငခ စမျပစျခငး၊ သးသပျခငး စသညတ႕က ျပလပာႏင ပါသည။

› စမရငးစစခပရးမ အဆပါ ေျခမကလတစၾကမ စမရငးစစ အစရငခစမ ေကမကာႏႈတခကမမးက ာႏငငေတမ သမၼတရးာႏင ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတသ႕ ေပးပ႕ပါသည။ သ႕ေသမလညး အစရငခစမမမး ေပးပ႕ရန ပကကြကျခငး ာႏင သတမတရက ေကမလြနေပးပ႕ျခငးတ႕အတြက အေရးယ မႈမမး မရပါ။ အခ႕ေသမ ာႏငငတကမ ေရနကမၸဏမမးအေနျဖင ာႏစာႏင ခ၍ ေပးပ႕ရန ပကကြကလကရပါသည။ အခ႕ကစၥမမးတြငမ စမရငးစစေဆးျပးျဖစေသမ စမရငးျပစရန ဆယစာႏစာႏငခ၍ အခနယ ရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ အခနမ ေပးပ႕ျခငးမရပါက EITI အစရငခစမအေပၚ ထခကလမာႏငပါသည။

› စမရငးစစခပရးအေနျဖင ဖကစပလပငနးမမးက စမရငးစစေဆး ခြငရပါသည။ MEC အမး စမရငးစစေဆး ာႏငေသမလညး ဥးပင က စမရငးစစေဆးခြင မရပါ။ သ႕ေသမလညး လကေတြ႕တြင ထေရမကစြမ စြမးေဆမငာႏငစြမး မရပါ။ သ႕ျဖစ၍ EITI အစရငခစမအတြက ကနဥး အစပငးတြင ဥးပငမ အစရယယမ ပါ၀ငသည သတ တြငးထြကလပငနးမမးအေပၚ အခကအလက မမး ရယ ျပး စမရငးစစေဆးရန အခကအခမမးျဖင ရငဆငရမည ျဖစပါသည။

› ဥးပငအတြက ကမကြယေရးပစၥညးထတလပမႈညႊနၾကမးေရးမးရး မ သးျခမးစမရငးစစေဆးပါသည။

› ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမ ေအမငျမငစြမ ထတျပနာႏငေရး အတြက စမရငးစစခပရးအမး ပပးေပးရန လအပပါသည။ ထသ႕ ပပးေပးရမတြင ဖြ႕ျဖးမႈမတဖကမမး၏ နညးပညမ အက အညမမး သ႕မဟတ လအပခကမမးအမး ကနထရကစနစျဖင ငမးရမးျခငး ာႏင စြမးေဆမငရည ျမႇငတငျခငးတ႕ျဖင ေဆမငရြကာႏငပါသည။

လ ႕အဖြ႕အစညး ာႏင ပတ၀နးကင

› ပတ၀နးကငဆငရမ ဥပေဒမ ေဘမငအသစ ေရးဆြေနမႈမမ မၾကမခင ျပးစးေတမမညျဖစျပး အစးရဌမနမမးအေနျဖင ဆကလက အေကမငအထညေဖမရန လအပပါသည။ သ႕ေသမ လညး အဆပါ မ ေဘမငသစတြင လအပခကမမး ရေနပါေသး သည။ အထ းသျဖင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒတြင ျပဌမနး ထမးသည ကငးလြတခြငမမး ျဖစပါသည။ လကပေတမငး

စမကနး၏ ESIA (မ ၾကမး) မမ မ ေဘမငသစ၏ ထေရမကမႈက စတင စမးသပသြမးဖြယရပါသည။

› ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင သတ တြငးလပငနးမမး အေပၚ ထနးခပကြပကမႈအမးနညးျပး အခကအလက မလေလမကသည အေန အထမးတြင ESIA ာႏငပတသကသည ဥပေဒ မ ေဘမငမမးက အေကမငအထညေဖမရန အဓကတမ၀နယ ရသည ပတ၀နးကင ထနးသမးေရး ဥးစးဌမန အတြက ၾကးမမးေသမ အတမးအဆး မမးာႏင ရငဆငရဖြယရပါသည။

EITI ဆငကစၥရပမမး

အထကတြင သးသပေဖမျပခကမမး ာႏင အစရငခစမတြင အေသးစတ ေဖမျပခကမမးသည ျမနမမာႏငင၌ EITI အေကမင အထညေဖမရမတြင အကးသကေရမကမႈမမး ရလမာႏငပါသည။

ျငမးခမးေရးလပငနးစဥ

› ျမနမမာႏငင၏ သဘမ၀သယဇမတေပါၾကြယ၀သည ေနရမမမး သည ကမလၾကမရညစြမ ျဖစပြမးခသည ျပညတြငးစစဒဏခ ေနရ သည ေဒသမမးျဖစၾကပါသည။ ျမနမမာႏငငသည လြတလပေရး ရျပးေနမကပငး ာႏငငလးဆငရမ အပစအခတရပစေရး ာႏင ာႏငငေရးေဆြးောႏြးပြတစရပ ေပၚထြနးေရးအတြက ေဆမငရြက ေနပါသည။ အဆပါေဒသမမးက EITI အစရငခစမ တြင ထညသြငးရမ၌ လပငနးစဥ အစအစဥ သတထမး ေရးဆြရန လအပမညျဖစသည။

› ာႏငငေရးေဆြးောႏြးပြတြင အေရးပါသည ကစၥတစချဖစသည ၀ငေငြအေပၚ အခးကခြေ၀ခစမးေရးအတြက EITI မရရသည အခကအလကမမး ပပးေပးျခငးျဖင ေဆြးောႏြးမႈမမးအမး အေထမကအက ျပာႏငမညျဖစပါသည။

စမခပ ာႏင ပငဆငမႈမမး

› ာႏငငတကမ ေရနကမၸဏမမးာႏင စမခပခပဆရမတြင MOGE၊ ျမနမမာႏငင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈေကမမရင (MIC) ာႏင ာႏငငေတမ သမၼတရး တ႕ာႏင ဆကသြယညႇာႏႈငးရပါသည။ စမရငးစစခပရး အေနျဖင အဓကေနရမတြင မပါ၀ငပါ။

› အမနတကယ ပငဆငသ ာႏငပတသကသည အခကအလကမမး မမ အျခမးာႏငငမမးကသ႕ပင ျမနမမာႏငင၌လညး ထလြယရလြယ ေသမ ကစၥတစချဖစပါသည။ ယငးကစၥအမး မညသ႕ ေဆမငရြက သငသညက လတတေလမ ကမလအတြငး ဆးျဖတာႏငျခငး ရဥးမညမဟတပါ။


သတငးအခကအလက ရရမႈ ာႏင အရညအေသြး

› EITI အစရငခစမတြင အခကအလကမမးက ျပနလညေပါငးစညး ရမတြင ရငဆငရသည အခကအခတစခမမ အခကအလက အရညအေသြးပင ျဖစပါသည။ အရကအရအတငး တငးတမ သတမတျခငးထက ထြကရမႈအေပၚ ညႇာႏႈငးသတမတသည အေလအထက ပမေၾကမငး ေဆြးောႏြးမႈမမးမ ေပၚထြက လမခပါ သည။ ဥပမမအမးျဖင သတ တြငးတစခတြင ထြကရသည ပမမဏက တငးတမရမတြင ထြကရသမက တငးတမျခငးထက အစးရ၀နထမးမမးာႏင ညႇာႏႈငးသတမတျပး မတတမးတငျခငး ပငျဖစပါသည။ အဆပါလပရပမမးာႏင စမရငးစမအပ (၂) အပ ခြျခမးျပးထညသြငးျခငး အေလအထမမးသည အခြနေရမငတမး ာႏငရနအတြက ရညရြယျခငးျဖစျပး ပဂၢလက က႑မ ေျပမၾကမး ခကအရ တစခါတစရ ကြမျခမးခကမမ (၁၀) ဆမပင ရတတပါ သည။

› ျမနမမာႏငငစမရငးေကမငစအေနျဖင IFRS ၏ စညးကမးခက (၉-၁၃) အမး MEITI ပထမအစရငခစမမတငမ အတညျပသင ပါသည။

› ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ ာႏင ေရအမးလပစစ သေဘမ တ ညခကမမးတြငပါရသည လ႕၀ကထမးရရမည အခကမမးာႏင ပတသက၍ စမရငးစစေဆးျပးျဖစသည စမရငးမမးတြင ပါရသည စးပြမးေရးဆငရမ အခကအလက အခ႕အမး EITI ၏ နယပယ က႑ထတြင ထညသြငးာႏငရန ာႏင စမရငးကကညႇ ာႏငရနအတြက ဥပေဒေၾကမငးဆငရမ ျပဌမနးခက သ႕မဟတ EITI ာႏငပတသက သည ာႏငငေတမသမၼတ၏ အမန႕ညႊနၾကမးခကျဖင ေဆမငရြက သငပါသည။

› လတတေလမ ျပငဆငေရးဆြေနသည သတ တြငး၊ ေရန ာႏင လပစစဥပေဒမမးတြင ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏငပတသက၍ လပကင ခြငရရသ မမးအေနျဖင ျမနမမ EITI စညႊနးမမးာႏငအည အစရငခ တငျပမႈမမး ျပလပေပးရမညဟ ထညသြငးေဖမျပသငပါသည။

› ပထမအၾကမ ထတျပနမည EITI အစရငခစမ အေနျဖင ာႏငငေရးအရ အကးရေစရန ာႏင သတမတေသမ အခနအတြငး ျပးစးေစရန MSG အေနျဖင နယပယက႑ လမးညႊနေျမပ အစရငခစမအတငး ေရန ာႏင သဘမ၀ ဓမတေငြ႕က႑သမ ပါ၀ငသည ကနဥးအစရငခစမက ထတေ၀သင ပါသည။ ထသ႕ ထတေ၀ာႏငပါက EITI အေနျဖင အလြနထ သည ာႏစပတလည အစရငခစမထတေ၀ျခငးမျပဘ က႑အလက သကဆငသည အစရငခစမမမး အလလထတျပနာႏငမည ျဖစသျဖင ယခ ကတညးကပင စတငစဥးစမးသငပါသည။

› သ႕ျဖစ၍ ပထမအၾကမ အစရငခစမတြင ထညသြငးျခငး မျပဘ EITI စညႊနး (၃) လအပခကျဖစသည သယဇမတ လပငနးမမး၏ ေယဘ ယ အေျခအေနက ေဖမျပသည အစခရငစမအမး EITI ၏ နယပယက႑အစရငခစမတြင ထညသြငးေဖမျပာႏငပါသည။

ေရအမးလပစစ

› ေရအမးလပစစ ဖကစပလပငနးမမးမမ ာႏစစဥ စမရငး စစေဆးမႈ မမး ျပလပထမးျပး ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမတြင ထညသြငးေဖမျပာႏငပါသည။ သ႕ေသမလညး ျမနမမအစးရ အတြက ေရႊလ (၁) ေရအမးလပစစလပငနးမမ ၀ငေငြသသ သမသမ ရရေနသည တစခတညးေသမ လပငနးျဖစပါသည။

› ဆငးငထမးသည ျမစဆစမကနးအေနျဖင ကမလတ၊ ကမလလတ သ႕မဟတ ကမလရညအထ ျပနလညစတငမည အရပအေယမင မေတြ႕ရေသးသျဖင ေရအမးလပစစက႑၏ ာႏငငေရးအရ အကးသကေရမကမႈက ေလမမတြကသငပါ။ ေရအမးလပစစ က႑အမး စမရငးကကညႇရနမမ အတနအသင လြယက ျပး ေအမငျမငမႈရာႏငေျခရသညအတြက EITI အေကမငအထည ေဖမာႏငေရးက အေထမကအက ျပပါသည။

ေမ မလငခကမမးက စမခန႕ခြျခငး

› EITI အေနျဖင အရညအေသြးျမငမမးသည အခကအလကမမး ာႏင သးသပခကမမးက ပပးေပးျခငး ျဖစျပး ေျဖရငးခကမမးက ထတေပးျခငးမဟတပါ။

› MEITI အေနျဖင ေကမငးမြနေသမ လ ထ ဆကသြယေရး စနစမမး ခမတထမးသငျပး ရညမနးခကရျပး စနစကသည သတငးအခကအလကမမးက ပပးေပးသည လ ထ၏ တ႕ျပနမႈမမး က လကခသည စနစမမး ထမးရသငပါသည။

› အဓကကသည မဟမဗဟမေျမမကေမးခြနးမမ မညသည အခနတြင မညသညအခကအလကက ရယ သငသည ဆသည အခကျဖစျပး EITI တြငထညသြငးထမးျခငး မရေသမလညး စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနအေနျဖင မကခရအဆင မ ၀ါဒမမး ခမတ ရမတြင အကးရရ အသးျပသငပါသည။

အစးရ၏အခနးက႑

› EITI သည သယဇမတလပငနးမမးဆငရမ ၀နၾကးဌမနမမး ာႏင စမကနးဆငရမ၀နၾကးဌမနမမးအၾကမး ေငြေၾကးက႑တြင ဆကစပေပးာႏငပါသည။

› MEITI ရးအဖြ႕ ာႏင ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕တ႕အၾကမး နမးလညမႈစမခၽြနလႊမ (MOU) ေရးထးာႏငခပါက စမ/စးပြမး ာႏင


ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနမမးအၾကမး ေအမကေျခအဆငတြင ပ းေပါငးေဆမငရြကမႈမမး ကစလစခငမမလမဖြယရသညျပင မကခရ စးပြမးေရးမ ၀ါဒမမး ခမတရမတြင ပ းေပါငးလပေဆမင လမာႏငေျခရပါသည။

› EITI အေကမငအထညေဖမရမတြင MSG ၏က႑မမ ပမအေရးပါသညေနရမသ႕ ေရမကရလမေနရမ MSG အေနျဖင အျခမး၀နၾကးဌမနမမး ဥပမမ စမ/စးပြမး သ႕မဟတ ေရအမး လပစစကပါ ထညသြငးပါက လပစစစြမးအမး ၀နၾကး ဌမနတ႕ာႏင ပ းေပါငးေဆမငရြကသငပါသည။ ထ႕ျပင ေရနကမၸဏသစမမး ာႏငလညး ပ းေပါငးေဆမငရြကသငပါသည။

နယပယက႑သတမတျခငး

ယချပစထမးသည အေျခခဆနးစစခက အစရငခစမ၏ ေနမကဆကတြအစရငခစမမမ နယပယက႑သတမတျခငးဆငရမ အစရငခစမျဖစျပး ပထမအၾကမ MEITI အစရငခစမတြင မညသည ကမၸဏမမးက ထညသြငးမည ာႏင မညသ႕ေသမ ၀ငေငြမမးက ထညသြငး အစရငခမညဆသညက တငျပသြမးရန ျဖစပါသည။ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑အေနျဖင စမကနးသစမမးသမမက ပငဆငမႈအေျခအေနမမး အပါအ၀င စမကနးတစခခငးအလက (ေနမကဆးတငဒါေခၚယ ခသည လပငနးမမးအပါအ၀င) အစရငခ တငျပရဖြယရပါသည။ ထ႕ျပင သတ တြငးလပငနးၾကးမမး အေနျဖငလညး အစရငခတငျပရဖြယရပါသည။ လကေတြ႕က သည လပေဆမငခကတစခမမ အနညးဆး ကန႕သတခက ထမးရျပး ထပသး သတ တြငးလပငနး (၂၀) သ႕မဟတ (၃၀) က အစရငခတငျပျခငးျဖစပါသည။ သတ တြငးလပငနးငယမမးမမ က႑တစခလး၏ ရမခငာႏႈနးအနညးငယသမ ပါ၀ငသျဖင ကမၸဏ အမးလးအမး အခကအလကမမး စေဆမငးရန ခကခ မညျဖစပါ သည။ မညသ႕ပငျဖစေစကမမ အၾကးစမး သတ လပငနး အမးလး ပါ၀ငသငပါသည။

ေကမကစမး ာႏင ေကမကမကရတနမမမးက EITI အစရငခစမတြင ထညသြငးရန အနညးငယ ခကခမည ျဖစေသမလညး ျမနမမေကမကမကရတနမျပပြမ ရရသည ၀ငေငြမမးအေပၚ အေျခချပး အစရငခတငျပမညဆပါက ျဖစာႏငေျခ ရပါသည။

MSG အေနျဖင ေရအမးလပစစက႑က ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမတြင ထညသြငးျခငး သ႕မဟတ ေနမငလမမည အစရငခစမတြင ထညသြငးျခငး ကစၥက စဥးစမးရန လအပပါသည။ ထ႕ျပင EITI ၏ အဓက က႑မမးမဟတေသမလညး အျခမး သယဇမတလပငနးမမးျဖစသည သစေတမ ာႏင သမးငါး

က႑မမးအမး သငေလမသည အခနတြင ထညသြငးရန သင-မသင စဥးစမးသငပါသည။ EITI ၏ အဓကမဟတသည က႑မမးအမး အဖြ႕၀ငေလမငးအျဖစ သတမတထမးစဥအတြငး ထညသြငး စဥးစမးမႈျပမညမဟတလငကစမး စတငစဥးစမးထမး သငပါ သည။

EITI International Secretariat ၏ အၾကဥမဏမမး ရယ ျပး MSG အေနျဖင နယပယက႑သတမတျခငးဆငရမ အစရငခစမအတြက တမ၀နာႏင၀တ ရမး သတမတခကမမး (TOR) ေရးဆြရေတမမည ျဖစပါသည။ TOR တြင ေအမကပါအခကအလကမမးက ထညသြငးစဥးစမးသငပါသည-

› EITI စညႊနး (၃) လအပခကျဖစသည သယဇမတ လပငနးမမး၏ ေယဘ ယ အေျခအေနက ေဖမျပျခငး၊

› အစရငခစမတြင ထညသြငးမည ကမၸဏ၊ စမကနး ာႏင က႑မမး ာႏင အခနစမရငး ထညသြငးျခငး၊

› သတ တြငးက႑တြင အနညးဆးပမမဏသတမတျခငး၊

› အေသးစမး သတ တြငး လပငနးမမးဆငရမ အခကအလကမမး၏ အရညအေသြး သတမတျခငး၊

› စမရငးစစခပရးမ ရရသည အစရငခစမမမး၏ အရညအေသြးက ေလလမသးသပျခငး၊

› ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန ၀ငေငြ/ထြကေငြ မတတမးမမးက အေသးစတ ေလလမသးသပျခငး၊

› ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး၏ ေငြေၾကးစးဆငးမႈ အထ းသျဖင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမးက ေလလမ သးသပျခငး၊

› အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမးာႏငပတသက၍ ေလလမသးသပျခငး၊

› ပကလငးျဖတသနးခမမးက ေလလမသးသပျခငး၊

› ာႏငငေရးအရ အကးျဖစထြနးာႏငမႈ ာႏင အခနတ႕က အေျခခ၍ လညးေကမငး၊ ျဖစာႏငေျခာႏင ျပးျပညစမႈတ႕အေပၚ ဟနခက ညေစရနအတြက လညးေကမငး၊ (၅) ာႏစ မ (၁၀) ာႏစအထ အစရငခ တငျပမည လမးညႊနေျမပ ေရးဆြျခငး၊

› စမကနးၾကးမမး၏ CSR မမးက ေလလမသးသပျခငး၊

› ျပညနယာႏငတငးေဒသၾကးအဆင လ မႈဖြ႕ျဖးေရးရနပေငြမမးက ေလလမသးသပျခငး၊

› အစးရဌမနမမး ာႏင ေဒသတြငး အဖြ႕အစညးမမးက သငတနးမမး ေပးအပျခငး ာႏင

› အခကအလကမမးက ၀ကဘဆက အေျခခ၍ လႊငတငာႏငေရး အတြက အစအမမမး ေဆမငရြကျခငး၊


အခနး (၁) နဒါနး

၁.၁ ေနမကခအခကအလကမမး ၂၀၁၃ ခာႏစအတြငး ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမး က႑၌ သသသမသမ တးတကမႈမမးက ျမငေတြ႕ခရပါသည။ ျမနမမေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနး (MOGE) မ ကနးတြငးာႏငကမးလြနလပကြကမမးအတြက တငဒါေခၚယ ခပါသည။ ကမးလြနလပကြကမမးတြင ာႏငငတကမေရနကမၸဏမမးအပါအ၀င ကမၸဏေပါငး (၆၀) ေကမက လပကြကေပါငး (၃၀) အတြက တငဒါမမးတငသြငးခၾကပါသည။ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ မတလ၌ တငဒါေအမငျမငသ မမးက ေၾကညမခရမ ာႏငငတကမေရနကမၸဏမမးျဖစသည BG, Chevron, Woodside Energy, Shell ာႏင Eni တ႕အပါအ၀င ကမၸဏေပါငး (၁၃) ခမ လပကြကေပါငး (၂၀) က ရရခၾကပါသည။ လပကြက (၁၀) ကြကကမ ထတျပနျခငး မရေသးပါ။ ကမးလြနလပကြကမမး တငဒါမမး ေအမငျမငစြမ ေဆမငရြကာႏငချခငး ာႏင နမမညၾကး ာႏငငတကမ ေရနကမၸဏမမး ၀ငေရမကလမျခငးတ႕က ျမနမမအစးရအေပၚ ယၾကညမႈရျခငးကေပၚလြငေစခပါသည။ ထအေတမအတြငး ျမနမမအစးရသည EITI စနစက အေကမငအထညေဖမရန ၂၀၁၂ ခာႏစက ထတျပနေၾကညမချပး အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး ာႏင ညႇာႏႈငးမႈမမး ျပလပချပးေနမက သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕ Multi-Stakeholder Group (MSG) ၏ ပထမအၾကမ အစညးအေ၀းက ေနျပညေတမတြင ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ေဖေဖမ၀ါရလအတြငး ကငးပာႏငခပါသည။ ေနမကပငးတြင MSG အစညးအေ၀းမမးအမး တစလ သ႕မဟတ တစလျခမးတစၾကမ ပမန ကငးပာႏငခပါသည။ ထ႕ေနမက ျမနမမာႏငငသည EITI အဖြ႕၀ငအျဖစ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဧျပလ ၁၇ ရကေန႕တြင ေလမကထမးချပး ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇ လငလ ၂ ရကေန႕တြင အဖြ႕၀ငေလမငးာႏငငျဖစလမခပါသည။

ျမနမမာႏငငအေပၚ သယဇမတလပငနးမမး ရငးာႏးျမႇပာႏရမ ေနရမသစအျဖစ ရႈျမငလမခနတြင ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပကြကမမး ေအမငျမငစြမ တငဒါေခၚယ ာႏငချခငး ာႏင EITI အဖြ႕၀ငေလမငးအျဖစ သတမတခခရျခငးတ႕ေၾကမင ျမနမမာႏငငအမး ာႏငငတကမ အစးရမဟတသညအဖြ႕အစညးမမး NGO (မ လက လ ႕အခြငအေရးဆငရမ NGO မမးသမ ရခရမမ) ာႏင ာႏငငတကမ သတငးမဒယမမမး၏ အမရစ းစကမႈက ရရခပါသည။ ၂၀၁၃-၁၄ လပကြကမမး တငဒါေခၚယ ေနခန ျမနမမာႏငငအမး EITI အဖြ႕၀ငေလမငး ာႏငငအျဖစ အသအမတျပ မခရေသးမအခနတြင Global Witness report မ ၄ငး၏ Global Witness 2014 အစရငခစမျဖင လပကြကတငဒါတငသြငးသ မမး၏ ေနမကဆးပငရငမမးစမရငးက ထတေဖမခပါသည။ အဆပါ အစရငခစမမမ သတငးမဒယမမမး၏ အမရစ းစကမႈက ရရချပး Financial Times သတငးစမမ လပကြကတငဒါေအမငျမငသ မမး၏ ဖြ႕စညးပ၊ ေနမကဆးပငရငစမရငး ာႏင ပတသကသည သတငးေဆမငးပါး ေရးသမးေဖမျပခပါသည။5

ျမနမမစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈတြင သယဇမတ၏ အေရးပါမႈ ာႏင ျပျပငေျပမငးလေရးအစအစဥမမးတြင EITI စနစ အေကမငအထညေဖမေရးသညလညး အေရးပါသညေနရမမ ပါ၀ငေနေသမေၾကမင MEITI အေနျဖင ၄ငး၏ ပထမအၾကမ MEITI အစရငခစမ ထတျပနာႏငရန လပငနးအစအမမမး ျပငဆငရန လအပေနျပျဖစပါသည။ အစရငခစမအမး ၂၀၁၆ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင ထတျပနရမညျဖစပါသည။ အဆပါ အစရငခစမထတျပနျခငးမျပမ ဤအေျခခဆနးစစခကအစရငခစမအေနျဖင ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမး၏ ေယဘ ယအေျခအေန၊ လကရစနစ၊ လပငနးစဥမမး၊ အဖြ႕အစညးမမး ာႏင က႑အလက အပခပမႈအစအမမမးက ေလလမသးသပ တငျပထမးျခငး ျဖစပါသည။ ယခအစရငခစမပါ နယပယက႑ သတမတခကမမးမမ MEITI ၏ နယပယသတမတခက ထတျပနျခငးမျပမ ၾကတငသတမတထမးျခငးျဖစသညဟ မမတယ ေစလပါ။ ယခအစရငခစမသည ကယျပန႕စြမ ေလလမတငျပထမးသကသ႕ ထထ၀င၀ငလညး ေလလမတငျပထမးပါသည။ သဘမ၀ သယဇမတ စမခန႕ခြမႈ၊ အဖြ႕အစညးပငးာႏင

5http://www.ft.com/cms/s/0/bb0e732c-fc6e-11e3-86dc-00144feab7de.html?siteedition=uk#axzz35lJ5CuX5


စညးမဥးမမးဆငရမ ရႈေထမင ာႏင ာႏငငေရး-စးပြမးေရးရႈေထမငမမးမ ကယျပန႕စြမ ေလလမသးသပထမးပါသည။ ထ႕ေနမက EITI အေကမငအထညေဖမရမတြင အကးသကေရမကမႈ အေျခအေနမမးက အေသးစတ သးသပမႈမမး ျပလပထမးပါသည။

ဤအစရငခစမသည သယဇမတလပငနးမမး၏ အပခပမႈ ာႏင EITI အေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက အေသးစတ လမးညႊနခကမမးထက လကရအေျခအေနက ဂဃနဏ သရာႏငရန တငျပထမးျခငးျဖစပါသည။ အထ းသျဖင အပခပမႈပငးဆငရမ၊ အဖြ႕အစညးမမးဆငရမ၊ လပငနးစဥမမးဆငရမ ာႏင ၄ငးတ႕၏ ဆကသြယမႈမမးက ေလလမတငျပထမးျခငးျဖစပါသည။ သ႕ျဖစ၍ ဤအစရငခစမတြင လပငနးမမးဆငရမ အေရအတြက အေျချပ အခကအလက အေသးစတ ာႏင သးသပခကမမး ပါ၀ငျခငး မရပါ။

၁.၂ သေတသနဆငရမနညးလမးမမး ဤအစရငခစမ၏ သေတသနဆငရမခဥးကပမႈမမ သယဇမတလပငနးမမး၏ လပငနးစဥအဆငဆင အေပၚ အေျခချပး လပကငခြင ထတေပးခနမ ၀ငေငြမမး မညသ႕မညပ ခြေ၀ျပး စမခန႕ခြျခငးအထ သယဇမတ အပခပမႈဆငရမ အဓကလပငနးစဥမမး ာႏင အဆင မမး က ေလလမခပါသည။ အဓကရညရြယခကမမ အဖြ႕အစညးမမး၏ အခနးက႑၊ တရမး၀င ာႏင အလြတသေဘမ ေဆမငရြကမႈ လပငနးစဥမမး၊ အဓကပါ၀ငပတသကသ မမး၏ လလမးခက အေျခအေနမမးက ေလလမတငျပရနျဖစပါသည။ သေတသနဆငရမ လပငနးစဥမမးက ပ (၂) တြင ေဖမျပထမးပါသည။

ပ (1) သယဇမတလပငနးမမး၏ လပငနးစဥအဆငဆငအေပၚ သေတသနျပလပျခငး

အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ ေလလမမႈမမးျပလပာႏငရနအတြက သယဇမတလပငနးမမး အပခပရမတြင အဓကပါ၀ငသည အဖြ႕အစညးမမး ာႏင လ ပဂၢလမမးက ေရးဥးစြမ စမရငးျပစပါသည။ ထ႕ေနမက မမးမၾကမမက ဖြ႕စညးထမးသည MEITI သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕ (MSG) အမး ဥးစမးေပးေရြးခယျပး ကြငးဆငးသေတသနျပလပသည (၂) ၾကမလးတြင ၎အဖြ႕၀ငမမးအမး ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမမး ျပလပခပါသည။ MSG တြင အစးရကယစမးလယ (၆) ဥးရျပး ၎တ႕မမ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၊ စြမးအင၀နၾကးဌမန၊ သတ တြငး ၀နၾကးဌမန၊ ျပညထေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌမန၊ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ျပညတြငးအခြနမမး ဥးစးဌမန၊ စြမးအင၀နၾကးဌမနေအမကရ ျမနမမေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနး ာႏင ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရးမ အရမရၾကးမမးာႏင ေတြ႕ဆခပါသည။ ထ႕ျပင EITI အေကမငအထညေဖမာႏငေရးအတြက အစးရ၏ လပငနးေကမမတတစရပက ဖြ႕စညးထမးျပး အဖြ႕၀ငမမးျဖစသည လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန၊ အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန၊ ျမနမမာႏငင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ေကမမရင ာႏင ာႏငငေတမသမၼတ၏ စးပြမးေရးာႏငလ မႈေရးေကမမရငမ ကယစမးလယမမးာႏင ေတြ႕ဆာႏငခပါသည။ MSG တြင ပဂၢလက လပငနးရငက႑မ ကယစမးလယ (၆) ဥး ာႏင အရပဖကလ မႈအဖြ႕အစညးမ ကယစမးလယ (၉) ဥးလညး ပါ၀ငပါသည။


ာႏငငေတမအဆငတြင MSG တြငပါ၀ငသည အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမးာႏင ေတြ႕ဆာႏငချပး ေဒသာႏ ရခရးစဥမမးအျဖစ ရမးျပညနယ ာႏင ကရငျပညနယမမးသ႕ သြမးေရမကေလလမခပါသည။ ရမးျပညနယကေရြးခယချခငးမမ ရမးျပညနယအတြငး ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေကမကမက သယဇမတ ထတလပမႈ ပစအမးမးရေနသညအျပင တငးရငးသမး လကနကကငအဖြ႕အစညးမမးမမလညး ေရမေထြးျပး ပါ၀ငပတသကေနပါသည။ ကရငျပညနယက ဒတယခရးစဥတြင ထညသြငးခရျခငးမမ KNU အဖြ႕အစညး၏ အပခပမႈပစမမးက ေလလမာႏငရနျဖစပါသည။ ခရးစဥ ာႏစခစလးတြင သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသက၍ ေဒသာႏ ရအဆင ပါ၀ငမႈတ႕က ပမနမးလညေစခပါသည။

ရရငးစြ သးသပခကမမး

ျမနမမာႏငင၏ ျပျပငေျပမငးလေရးလပငနးမမးမမ လြနခသည ာႏစအနညးငယခန႕ကစတငခေသမလညး သေတသနျပလပထမးခကမမး အတနအသင ရထမးျပးျဖစပါသည။ အဆပါ သေတသနအစရငခစမမမးအမး ပထမအၾကမ ကြငးဆငးသေတသန ျပလပျခငး မျပမ ေလလမခပါသည။ သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသက၍ အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမးမ အေသးစတ ျပစထမးသည အစရငခစမမမး ထတေ၀ထမးျပးျဖစပါသည။ အဆပါ အစရငခမမး၌ စမကနးအလက ဆးကးသကေရမကမႈမမးက တငျပထမးၾကပါသည။ ထ႕ျပင အစရငခစမမမးတြင ျမနမမာႏငင၏ ေျပမငးလလမေသမ တပမေတမအခနးက႑ ာႏင စးပြမးေရးဆငရမ ဆနးစစခကမမးလညး ပါ၀ငပါသည။ ျမနမမဖြ႕ျဖးတးတကမႈအရငးအျမစအဖြ႕အစညး Myanmar Development Resource Institute (MDRI) ာႏင အမရေဖမငေဒးရငး the Asia Foundation တ႕ပ းေပါငးျပး ေဒသာႏ ရအစးရအဖြ႕အစညး ာႏင လပငနးမမးအေၾကမငးထတေ၀ခရမ ဤအစရငခစမအတြက မမးစြမအေထမကအက ျပခပါသည။ ကမးကးစမရငး အေသးစတက ေနမကဆကတြ (၁) တြင ေဖမျပထမးပါသည။


အခနး (၂) အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ ေလလမသးသပခက

၂.၁ ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးအေပၚ အပခပမႈယာႏ ရမးမမး ဤအခနးတြင ျမနမမာႏငငရ သယဇမတလပငနးမမးနငသကဆငေသမ အပခပမႈဆငရမ အဖြ႕အစညးမမးနင စညးမဥးမ ေဘမငမမးတ႕က တငျပသြမးမညျဖစပါသည။ ေရးဥးစြမ သတ တြငး၊ ေရနနငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ က႑မမးတ႕က ထနးေကမငးေပးသည အဖြ႕အစညးမမးနင ဥပေဒမမးက ဆနးစစသြမးမညျဖစပါသည။ ေရအမးလပစစက႑နငပတသကသည အဖြ႕အစညးနငစညးမဥးမမးဆငရမ ကစၥရပမမးက အခနး (၇) တြင တငျပထမးပါသည။ EITI တြင ပါ၀ငနငဖြယရသည သစေတမနင သမးငါးက႑မမးကမ ဤအစရငခစမတြင ထညသြငးဆနးစစထမးျခငး မရေသမလညး MSG အေနျဖင EITI အတြက နယပယက႑ ဆးျဖတသည႕အခါတြင ထညသြငးလပါက ထညသြငးာႏငပါသည။

သယဇမတလပငနးမမးာႏင နးကပစြမ ပတသကေနသည အစးရအဖြ႕အစညးမမးက ပ (၃) ျဖင ေဖမျပထမးပါသည။ သကဆငရမ အစးရအဖြ႕အစညးအမးလး ပါ၀ငနငျခငးမရေသမလညး မ ၀ါဒ၊ ဥပေဒ၊ ဘ႑မေရးာႏင စညးကမးထနးသမးေရးဆငရမကစၥရပမမးက ကငတြယသည အဓကအဖြ႕အစညးမမးက ေဖမျပထမးပါသည။ အစးရအဖြ႕အစညးမမးနငပတသက၍ ဤအစရငခစမတြင ၀နၾကးဌမန၊ ဥးစးဌမန၊ အဖြ႕အစညး စသျဖင သငေလမသလ သးစြသြမးမညျဖစပါသည။

အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ တရမး၀ငလပထးလပနညးမမးက ေဖမျပထမးသညနညးတ လပကငခြငခေပးခနမစ၍ ေစမငၾကညျခငးာႏင စညးကမးထနးသမးျခငးအဆငမမးတြင အထကေဖမျပပါက႑သးရပအတြက တရမး၀ငမဟတဘ အလြတသေဘမ ေဆမငရြက ေပးေနမႈမမးကပါ ေဖမျပသြမးမညျဖစပါသည။ သဘမ၀သယဇမတအေပၚ ေကမကခသည အခြနမမး၊ ေငြေၾကးစးဆငးမႈ၊ ဘ႑ေရးစမခန႕ခြမႈာႏငပတသက၍ အခနး (၆) တြင တငျပသြမးမညျဖစပါသည။

ျမနမမာႏငငအေနျဖင အသြငက းေျပမငးေနခနတြင ဥပေဒာႏငစညးမဥးစညးကမးမမးက သသသမသမေျပမငးလမႈမမး ျပလပေနသညမမ အၾသဘြယမဟတပါ။ ထနညးတ စြမပင သယဇမတလပငနးမမးသညလညး ၂၀၁၀ ခာႏစ ယခငအစးရမတငမကမလက လပကငေနသည လပထးလပနညးမမးမ အသြငက းေျပမငးလမေနသညက ေတြ႕ရရပါသည။ ျမနမမအစးရအေနျဖင စးပြမးေရး ဖြ႕ျဖးတးတကေရးအတြက ယခငအစးရလကထကက ရေနခ႕သည လပထးလပနညးမမးကေျပမငးလ၍ ဆးျဖတခကမမး ခမတရမတြင ပြငလငးျမငသမမႈရျပး ပမေကမငးမြနေသမ ထနးေကမငးသညစနစ ေပၚထြနးလမေစရန ဆာႏၵျပငးျပလကရပါသည။

၂.၂ သတ တြငးက႑ အဖြ႕အစညးမမး ာႏင ထနးခပကြပကမႈမမး

သတ တြငး၀နၾကးဌမန

သတ တြငး၀နၾကးဌမနသည အစးရ၀နၾကးဌမနတစချဖစျပး အစးရ၏ ဓမတသတ ဆငရမ မ ၀ါဒမမးက အေကမငအထညေဖမျခငး၊ စမကနးမမး ေရးဆြျခငး၊ ဥပေဒ ာႏင စညးမဥးမမးအတငး သတ တြငးဆငရမ ထနးခပကြပကျခငး တ႕ေဆမငရြကပါသည။ ယခအစရငခစမ ေရးသမးခနအထ ဓမတသတ မ ၀ါဒ ေရးဆြမႈျပးစးျခငး မရေသးပါ။ ၀နၾကးဌမန၏ တမ၀နမမးထတြင သတ တြငးမမးအမး ေဘးအာႏ ရမယ ကမကြယာႏငေရးအတြက စစေဆးျခငး၊ ဓမတသတ သကမမး ထနးသမးျခငး ာႏင သတ တြငးာႏငပတသကသည ပတ၀နးကငထနးသမးမႈ ဆငရမ ကစၥရပမမးလညး ပါ၀ငပါသည။ ထ႕ျပင ၀နၾကးဌမနအေနျဖင ဓမတသတ ရမေဖြျခငး၊ ထတလပျခငး ာႏင ဆငတကျပျပငျခငး (တနဖးျမႇငျခငး) ဆငရမ လပကငခြငလငစငမမးက ၁၉၉၄ ခာႏစ သတ တြငးဥပေဒာႏငအည ခြငျပလကရပါသည။ ထ႕ျပင ထတလပေရးလပငနးမမးက ထနးခပကြပကျခငး ာႏင သတ တြငးက႑ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး တးတကေစေရးအတြကလညး ေဆမငရြကပါသည။ သတ တြငးဥပေဒအရ ျမနမမာႏငင၏ ေျမေအမက ာႏင ကမးလြနေရတမပငးတြငရသည ဓမတသတ အမးလးသည ာႏငငေတမပငျဖစပါသည။


ပ (2) ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးဆငရမ အစးရအဖြ႕အစညးမမး

ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရး

စြမးအင၀နၾကးဌမန သတ တြငး၀နၾကးဌမန လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန

အခြန / ၀ငေငြ

ဆကစပ ၀နၾကးဌမနမမး / ထနးခပ ကြပကမႈ

ျပညေထမငစ ေရ႕ေနခပရး

အမးသမးစမကနးာႏင စးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ ၀နၾကးဌမန မ ၀ါ၊ စမရငးစစ

ာႏင ဥပေဒ

ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏင ကမၸဏမမး

ညႊနၾကမးမႈဥးစးဌမန ျမနမမ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ

ေကမမရင ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕

ဗဟဘဏ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန

(MEITI Secretariat)

ပတ၀နးကင ထနးသမးေရး ာႏင သစေတမ၀နၾကးဌမန

ပတ၀နးကင ထနးသမးေရး ဥးစးဌမန

MOGE သတ တြငးလပငနးမမး လပစစလပငနးမမး


သတ တြငး၀နၾကးဌမနတြင လပငနး (၆) ခ ာႏင ဥးစးဌမန (၂) ချဖင ဖြ႕စညးထမးရပါသည။

ဘ မေဗဒေလလမေရးာႏငဓမတသတ ရမေဖြေရးဥးစးဌမန (DGSME) သည တစာႏငငလးဆငရမ ဘ မေဗဒ ေလလမတငးတမျခငး၊ ဓမတသတ ရမေဖြျခငး ာႏင စမးသပတငးတမျခငး တ႕က ဘ မေဗဒ၊ ဘ မဓမတေဗဒ၊ ဘ မရ ပေဗဒ ာႏင လြနတ းစမးသပျခငး နညးလမးမမး ျဖင ေဆမငရြကလကရပါသည။

သတ တြငးဥးစးဌမန သည ဓမတသတ မ ၀ါဒခမတျခငး၊ ဥပေဒမမးေရးဆြေပးျခငး၊ သတ တြငးမမး ေဘးအာႏ ရမယကငးရငးေရးအတြက စစေဆးျခငး၊ သတ တြငးမမးက ထနးသမးျခငး ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ကစၥမမးက တမ၀နယ ေဆမငရြကပါသည။ ၁၉၉၄ ခာႏစ၊ သတ တြငးဥပေဒအရ သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ ခြငျပေပးထမးေသမ ဓမတသတ စမးသပရမေဖြျခငး ာႏင လပကငခြငမမးက ၾကးၾကပလမးညႊနလက ရပါသည။ သတ တြငးဥပေဒအရ သတ တြငးဥးစးဌမန ညႊနၾကမးေရးမးခပသည သတ တြငးဆငရမ စစေဆးေရးမးခပျဖစျပး လပကငခြင ေလမကလႊမမမးက စစစျခငး ာႏင ခြငျပျခငးတ႕က ေဆမငရြကပါသည။

သတ တြငးဥးစးဌမနအေနျဖင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈျမႇငတငေရးတမ၀နကလညး ထမးေဆမငလကရေသမလညး ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ာႏင ပတသက၍ သးျခမးလပေဆမငခကမမး မရေသမလညး ာႏငငပငသတ တြငးမမးအမး ပဂၢလကပငျပလပရမတြငမ ာႏငငျခမး ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအမး ဖတေခၚေလရပါသည။

သတ တြငးလပငနးမမး (၁၉၉၄ ခာႏစ၊ သတ တြငးဥပေဒအရ)

› အမတ (၁) သတ တြငးလပငနး (ME1) သည ခေနမကစမး၊ ခ၊ ဇင၊ ေငြ၊ သ၊ နကယ ာႏင ေၾကးနရငး သတ မမးက တ းေဖမျခငး၊ ထတလပျခငး ာႏင ေရမငး၀ယျခငးတ႕ေဆမငရြကပါသည။

› အမတ (၂) သတ တြငးလပငနး (ME2) သည ေရႊ၊ ပလကတနမ၊ ခမျဖ၊ အျဖကနက၊ molybdenum, niobium, columbium, heavy mineral ာႏင ေရႊရငး မမးက တ းေဖမျခငး၊ ထတလပျခငး ာႏင ေရမငး၀ယျခငးတ႕ေဆမငရြကပါသည။

› အမတ (၃) သတ တြငးလပငနး (ME3) ဘရကတးေကမက, bauxite, ဗငတာႏကေကမက, ေဂါဒနေကမက, ထးေကမက, ဒလမကေကမက၊ ရႊ႕ေစး၊ မကဂန ာႏင ေကမကမးေသြး အစရသည စကမႈတြငးထြကကနၾကမးပစၥညးမမးက ထတလပျခငးက ေဆမငရြကပါသည။

› ျမနမမေကမကမကရတနမေရမငး၀ယေရးလပငနး (MGE) အဖးတန ေကမကမကရတနမ အမးမး ာႏင ေကမကစမး ထတလပျခငး ာႏင ေရမငး၀ယျခငးတ႕က ေဆမငရြကပါသည။

› ျမနမမပလထတလပေရးာႏငေရမငး၀ယေရးလပငနး (MPE) သည ကမမေကမငေမြးျမေရး ာႏင ေမြးပလမမး ထတလပျခငးတ႕က ေဆမငရြကပါသည။

› ျမနမမဆမးာႏင အဏၰ၀ါဓမတထတလပေရးာႏငေရမငး၀ယေရးလပငနး (MSMCE) သည အမသးဆမး၊ အဏၰ၀ါဓမတ ာႏင soda ash တ႕က ထတလပပါသည။

အစးရအရမထမးတစဥး၏ ေျပမၾကမးခကအရ ာႏငငပင သတ တြငးမမးအမးလးသည ယခအခါ ဖကစပ သ႕မဟတ ပဂၢလကပင ျပလပထမးေၾကမငး ာႏင ထနးခပကြပကမႈက တမ၀နယ ထမးရသည ၀နၾကးဌမန သ႕မဟတ ာႏငငပငလပငနးမမးမ တမ၀နယ ေဆမငရြကေနသည လပငနးမမး မရေတမေၾကမငး ေျပမၾကမးခပါသည။


ပ (3) သတ တြငး၀နၾကးဌမနဖြ႕စညးပ


ာႏငငပငသတ တြငးလပငနးမမး ေျပမငးလမႈအဆငဆင

သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ သတ တြငးလပငနး (၆) ခမမ ဆရယလစေခတ ာႏငငပငလပငနးမမး စတငတညေထမငခနမစ၍ အဆငဆင ေျပမငးလခပါသည။ ၁၉၈၀ ခာႏစ ောႏမငးပငး ကမလအထ သတ တြငးလပငနးမမးက အစးရကသမ အဓကလပကငချပး တပမေတမာႏငနးစပသည သမ၀ါယမ ာႏင ပဂၢလကအခ႕သမ သတ တြငးလပငနး လပကငခြင ရရခၾကပါသည။

၁၉၈၉ ခာႏစတြင ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈက လကခချပး သတ တြငးက႑တြင ရငးာႏးလပကငရန ာႏငငျခမးကမၸဏမမးက ဖတေခၚခပါသည။ ၁၉၈၉ ခာႏစတြင ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒက ျပဌမနးခပါသည။ အစးရအေနျဖင ေၾကးန၊ ေရႊ၊ ခ၊ ဇင၊ သ ာႏင သမဏမမး ထတလပရန ပဂၢလက က႑အမး အမးေပးခပါသည။

ရငးာႏးျမႇပာႏမႈပစမမ ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ခစမးျခငး (ထြကရသညပစၥညးက အခးကခြေ၀ေပးျခငး) သ႕မဟတ အျမတအေပၚခြေ၀ျခငး (အျမတအစြနးက အခးကခြေ၀ျခငး) ာႏင ာႏငငပင သတ တြငးလပငနးမမးာႏင ဖကစပလပငနးျခငး သ႕မဟတ ရမာႏႈနးျပညရငးာႏးျမႇပာႏျခငး တ႕ျဖစပါသည။ သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ သတ တြငးသစမမးက ရမေဖြထ ေထမငျခငး မရဘ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးမတစဆင တြငးသစမမး ေဖမထတရန အမးေပးပါသည။ သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင ေနရမသစမမး သ႕မဟတ သတ သကမမးတြင လပကငခြငမမး ခေပးျခငး၊ လကရလပကြကမမးတြင ဖကစပလပငနးမမး လပကငျခငးတ႕က လပကငခြငျပလကရပါသည။ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ တရမး၀င ထတေဖမေျပမၾကမးခကမမးအရ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအေနျဖင သငတငေလမကပတသည အျမတအစြနးမမး ရရသကသ႕ ျမနမမ လ ထအေနျဖငလညး အကးျဖစထြနးေစမည သငျမတျပး သမတ ညမရသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ရရရန ရညရြယခကထမးရေၾကမငး သရရပါသည။ (သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ ၀ကဘဆက၊ ၂၀၁၂)

ေစးကြကစးပြမးေရး ာႏင ပဂၢလကပငျပလပေရး မ ၀ါဒမမးအရ သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင ကယပငလပကငျခငးထက အပခပမႈ ာႏင ထနးခပကြပကမႈက႑သ႕ ေျပမငးလလပေဆမငေနပါသည။ ာႏငငပင သတ တြငးလပငနးမမးအေနျဖင ကနထရကစမခပမမး ခပဆရန ေဆြးောႏြးျခငး၊ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးမႈမမးမ ရရေသမ သတ မမးက ေရမငးခာႏငရန ေဆမငရြကျခငး ာႏင သတ တြငးလပကငမႈမမးက ထနးခပကြပကျခငးတ႕က ေဆမငရြကပါသည။

ပဂၢလက က႑မ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈျပလပရမတြင ေအမကပါအတငး ေဆမငရြကရပါသည-

ာႏငငပင သတ တြငးလပငနးမမးအေနျဖင လပကငခြငရသ မမးာႏင ဖကစပသေဘမတ စမခပမမး ခပဆာႏငျပး ျပညတြငး ာႏ င ျပညပကမၸဏမမးာႏင ဖကစပလပကငလကရပါသည။

ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ခစမးသည စမခပခပဆပါက ရငးာႏးျမႇပာႏသ အေနျဖင မတညေငြရငး ၁၀၀% ထည၀ငရျပး အစးရမ ထတလပမႈ၏ ၃၀% ရယ ေလရျပး စမခပခပဆခနတြင ေဆြးောႏြးသေဘမတ ေလရပါသည။

ဖကစပသေဘမတ စမခပတြင သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ လပငနးသး ကနၾကမးပစၥညးမမး၊ လကရအေဆမကအဥ ာႏင ပစၥညးမမးက ပပးေပးေလရပါသည။ ကနၾကမးပစၥညးဆသညမမ သတ တြငးလပငနး လပကငျခငး ာႏင သတ တြငး တညေဆမကရမတြင လအပသည ပစၥညးမမးကဆလျပး ေရ ာႏင လပစစလညး ပါ၀ငပါသည။ ရရငးစြ သတ တြငးမမးတြငမ သတ တြငး ာႏင ဆငတကျပျပငသည စကရမမး ပါ၀ငပါသည။

ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ေပးရသညအျပင ကမၸဏမမးအေနျဖင အခြနအမးမးာႏင ဓမတသတ ခြနတ႕ကလညး ထတလပသည ပမမဏေပၚမ တညျပး ေပးအပရပါသည။

ဖကစပလပငနးမမး၏ ဒါရကတမဘတအဖြ႕တြင ာႏငငပငသတ တြငးလပငနး ာႏင ကမၸဏတ႕ အေရအတြက တ ညစြမ ပါ၀ငၾကျပး ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမးျဖစပါက ပ းတြစမခန႕ခြမႈေကမမတျဖင လပငနးမမး ေဆမငရြကပါသည။ သးလတစၾကမ အစညးအေ၀းမမး ကငးပေလရျပး စမရငးစစမ အတညျပထမးသည စမရငးမမးက စမရငးစစခပရးသ႕ ေပးပ႕ရပါသည။


အမးသမးစမကနးာႏင စးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန

သတ တြငးက႑ ဖြ႕ျဖးတးတကေရးာႏငပတသက၍ အေရးၾကးသည အျခမးဌမနတစခမမ အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ ၀နၾကးဌမန (စမ/စးပြမး) ျဖစပါသည။

စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနေအမကရ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏင ကမၸဏမမးညႊနၾကမးမႈဥးစးဌမန (DICA) သည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏငသကဆငသည ကစၥရပမမးက ေဆမငရြကပါသည။ DICA အမး ၁၉၉၃ ခာႏစတြင ဖြ႕စညးချပး ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒသစအရ ာႏငငျခမး တကရကရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ဆြေဆမငျခငး ာႏင ပဂၢလက က႑ကအမးေပးျခငးတ႕ ေဆမငရြကလကရပါသည။

DICA ၏ အဓကတမ၀နမမးမမ ျမနမမာႏငင၌ ရငးာႏျမႇပာႏမည စမကနးမမးက စစစျခငး၊ စစေဆးျခငး ာႏင သကဆငရမ လပကငခြင ထတေပးသည ာႏငငပငလပငနးမမးသ႕ အသေပးျခငး၊ ကမၸဏလမတကမမး ာႏင ဖကစပကမၸဏမမး က မတပတငထတေပးျခငး ာႏင ထနးခပကြပကျခငး၊ ာႏင ေဒသတြငး ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဆငရမ ကစၥရပမမး ေဆမငရြကျခငးတ႕ျဖစပါသည။ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏငပတသက၍ DICA တြင အဓကဌမန (၂) ချဖစသည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ာႏင ကမၸဏမမး မတပတငျခငး ဌမနမမးမ ေဆမငရြကေပးပါသည။ DICA ၏ ၀ကဘဆကတြင ေဖမျပခကမမးအရ ကမၸဏမမးမတပတငျခငးဌမနသည ကမၸဏမမး ဥပေဒမ ေဘမငာႏငညညြတေစရန ထနးခပကြပကမႈမမး ျပလပေပးပါသည။ ထ႕ျပင မတပတငထမးသည လပငနးမမး ဖြ႕စညးတညေထမငရမတြင ရရငးစြ ဥပေဒမမး၊ စညးမဥးမမး ာႏင အမန႕ညႊနၾကမးခကမမးာႏင ကကညေစရန ထနးခပကြပကပါသည။

၁၉၈၈ ာႏင ၂၀၁၂ ခာႏစ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒမမးအရ DICA ၏ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဌမနသည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအတြက အခကအလကမမးပပးေပးျခငး၊ အမန႕ာႏငညႊနၾကမးခကမမးက ရငးလငးေပးျခငး၊ ျမနမမာႏငင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈေကမမရင (MIC) ၏ လမးညႊနခကျဖင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ျမႇငတငေရးဆငရမကစၥရပမမးက ေဆမငရြကပါသည။ ထ႕ျပင MIC သ႕ခြငျပခက ရယ ရန တငျပျခငးမျပမ လအပသည စမရြကစမတမးမမးက စစစေပးပါသည။ MIC ၏ ခြငျပခကရရျပးေနမက ဌမနမ ရငးာႏးျမႇပာႏမညသ အမး ခြငျပမန႕ ထတေပးပါသည။

သတ တြငးလပကငခြငမမးက ထတေပးျခငးမျပမ MIC သ႕တငျပျပး ခြငျပခကေတမငးခရပါသည။ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးျပလပရန ခြငျပခကရယ ရမတြင DICA ာႏင MIC တ႕မမ အဓကကသည အစးရအဖြ႕အစညးမမးျဖစပါသည။ ရငးာႏးျမႇပာႏလသ မမးအေနျဖင MIC သ႕တငျပာႏငရန ပစတြငျဖညစြကျပး ေနျပညေတမ ာႏင ရနကနျမ႕ရ MIC ရးမမးသ႕တငျပရပါသည။

ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဆငရမ အဆျပခကမမးက ေနျပညေတမတြင တစပတလင တစၾကမကငးပသည အကျဖတအဖြ႕ထ တငျပရပါသည။ ထ႕ေနမက အဆပါအဖြ႕မ လကခာႏငျခငး ရ-မရက သကဆငရမ အဖြ႕အစညးထ အေၾကမငးျပနၾကမးေပးပါသည။ အဆပါအဖြ႕အေနျဖင ေဒသအဆင အစးရအဖြ႕မမး ာႏင သကဆငရမ ၀နၾကးဌမနမမး၏ သေဘမထမးမတခကမမးက ရယ ေလရပါသည။ ထ႕ျပင MIC သည ာႏငငျခမး ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ဥပေဒအရ ျမနမမာႏငငရ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈလပငနးမမးက ထနးခပကြပကျခငး ာႏင ခမတထမးသည စညးမဥးမမး ာႏင ညညြတျခငး ရ-မရ စစေဆးာႏငသည လပပငခြငမမး ရရထမးပါသည။ (ထြနး၊ ၂၀၁၃)

MIC အေနျဖင ၾသဇမေညမငးသည ကမၸဏၾကးမမးက ဥးစမးေပးျပး ပြငလငးျမငသမမႈအမးနညး၍ အဂတလကစမးမႈမမး ရသညဆသည ေျပမၾကမးခကမမးရခပါသည။ MIC အေနျဖင ၂၀၁၃-၁၄ ခာႏစအတြငး ျပလပခသည ကမးလြန ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပကြကမမး တငဒါေခၚယ ရမတြင MOGE ာႏင ာႏငငေတမသမၼတရးတ႕ာႏငအတ အေရးပါသညေနရမမ ပါ၀ငမႈရခပါသည။ MIC အေနျဖင ဌမနတြငး ဖြ႕စညးပဆငရမ ျပျပငေျပမငးလမႈမမး ျပလပလကရျပး ာႏငငေတမသမၼတရးာႏင ပမနးကပလမျပး စြမးအင ာႏင ခရးသြမးလပငနးမမးအေပၚ ပမ အမရစကလမပါသည။ စမ/စးပြမး ၀နၾကးဌမနအေနျဖင MIC ၏ အတြငးေရးမးတမ၀နက ထမးေဆမငလကရျပး စြမးအင ာႏင ဟတယာႏင ခရးသြမးလပငနး၀နၾကးဌမနတ႕မလညး ပ းေပါငးေဆမငရြကမႈမမး ျပလပလကရပါသည။


သတ တြငးက႑ာႏငပတသကသည စညးမဥးမ ၀ါဒမမး

ျမနမမာႏငင၏ ဓမတသတ က႑ာႏငပတသက၍ ေအမကပါစညးမဥးမ ၀ါဒမမးက ခမတထမးပါသည-

ဓမတသတ အရငးအျမစမ ၀ါဒမမး - ျပဌမနးထမးျခငးမရေသးပါ။

ျမနမမာႏငင၏ စြမးအငမ ၀ါဒကသ႕ ဓမတသတ မ ၀ါဒဟ ၍ တတကက ျပဌမနးထမးျခငး မရပါ။ သ႕ေသမလညး သတ တြငး၀နၾကးဌမနတြင “မ ၀ါဒလမးညႊန” ဟ ၍ ရပါသည။ အဆပါမ ၀ါဒလမးညႊနတြင သတ တြငးက႑၌ အစးရ၏ ပဂၢလကပငျပလပေရး ရညမနးခကမမးက ထငဟပထမးျပး ပဂၢလက ရငးာႏးျမႇပာႏမႈကအမးေပးျပး အစးရ၏ ပပးမႈေပၚတြင ရပတညျခငး မျပရန ျဖစပါသည။

သ႕ေသမလညး ဓမတသတ မ ၀ါဒဟ ၍ သးျခမးမရဘ သတ တြငး၀နၾကးဌမနေအမကရ ေကမမတအသးသးမတစဆင မ ၀ါဒ အလြတသေဘမ ခမတအေကမငအထညေဖမလကရပါသည။

အဆပါမ ၀ါဒမမးမမ6

နငငေတမ၏ ဓမတ သတ သကမမး အမး ေခတမ နညး ပညမ မမးျဖငအဆငျမႇင တင၍ေလလြငဆးရးမ အနညး ဆး ာႏင အေရအေသြး ျပညမ စြမထတ လပနငေရးသ႔ ေရ႕ရ ေဆမငရြကရန။

ပဂၢလကပငက႑ ျမငမမး ေရးာႏင တငးရငးသမး လပ ငနးရငဓမတသတ ထတလပသ မမး ထြနးကမးတးပြမးလမေရး အမးေပးေဆမငရြကရန

ကယျပန႔ထြနးကမးလမ သညေဈးကြက စးပြမးေရး ာႏင အည ဓမတသတ ထတလပမ ာႏင ေကမကမကရတနမ ေဈး ကြကမမး ျပညတြငး၌ အေၿခ ခငမမ ေပၚ ေပါကၿပး ထကသင သည ေဈးာႏနးမမးရရေရး ႀကး ပမး ေဆမငရြကရန။

ဓမတသတ သယဇမတ ပစၥညး မမး သးစြရမတြင ျပည ပမတငသြငးရသည ဓမတသတ မမးက ျပညတြငး၌ ပမ ထတ လပ အစမးထးရန။

နငငေတမ၏လျခေရးာႏင စစေဆးေရး၌ အေရးပါသည မဟမဗဟမေျမမက ဓမတသတ မမးက စနစတကထတလပ စ ေဆမငးထမးရသြမးရန။

ဓမတသတ ထတလပ မ ေၾကမင ျမနမမေရေၿမ သဘမဝ ာႏငပတဝနးကင ထခကယယြငး ပကစးမမရေစေရး အေလး ထမးေဆမငရြကရန။

၁၉၉၄ ခာႏစ၊ သတ တြငးဥပေဒ - ျပငဆငေရးဆြလကရပါသည။

ျပညနည ာႏင တငးေဒသၾကးမမးသ႕ သတ တြငးဆငရမ လပကငခြငမမးေပးအပျခငး ာႏင ထတလပမႈ ာႏင ၀ငေငြအေပၚ အခးကခြေ၀ေပးျခငး စသညကစၥရပမမးက ေဆြးောႏြးလကရပါသည။ ျပငဆငေရးဆြလကရသည ဥပေဒတြင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးက ဥးစမးေပးျပး လကရ လပကငခြငမမးာႏငပတသက၍ စညးမဥးမမး ျပျပငေရးဆြျခငး၊ အသစျပဌမနးျခငး ာႏင ၂၀၁၂ ခာႏစ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပ ာႏမႈဥပေဒ ာႏင ညညြတေစရန ေဆမငရြကလကရပါသည။

၁၉၉၆ ခာႏစ၊ သတ တြငးနညးဥပေဒ - ျပငဆငေရးဆြလကရပါသည။

လပကငခြင အခနကမလ ာႏင ေျမေနရမအကယအ၀နးတ႕က ျပငဆငေရးဆြလကရပါသည။ နညးဥပေဒသစတြင ၁၉၉၆ ခာႏစ၊ သတ တြငး နညးဥပေဒတြင မပါ၀ငသည အလတစမးထတလပျခငးဆငရမ လပကငခြင၊ ေရမငး၀ယခြင ာႏင ဆငတကျပျပျခငးဆငရမ လပကငခြငပစသစမမး ပါ၀ငပါသည။

၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ - ျပဌမနးထမးျပး ျဖစပါသည။

ေငြေၾကးဆငရမ ဆြေဆမငမႈမမးျဖစသည ၀ငေငြခြန ကငးလြတခြင (၅) ာႏစ၊ တနဖးေလမေငြမမး ခြငျပျခငး၊ ေျမငမးရမးခြင ၊ အျမတအစြနးမမးက ျပနလညသယေဆမငခြင၊ ာႏငငျခမးေငြကငေဆမငခြင တ႕အျပင တငသြငး/တငပ႕သည စကပစၥညးမမးအေပၚ အေကမကခြန ကငးလြတခြငမမး ေပးအပထမးပါသည။

ဥပေဒတြင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏင ကန႕သတထမးသညက႑မမး၊ ေဒသခမမးာႏငဆကဆေရး၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏင အလပသမမးဆကဆေရး ဆငရမကစၥရပမမးက အဓပၸါယဖြငဆထမးပါသည။

6 Ministry of Mines Presentation: Current Mining Activities in Myanmar, 2013


ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ဥပေဒာႏင ဆန႕ကငမႈမရေစရန ျမနမမာႏငင ာႏငငသမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ဥပေဒအမး ျပငဆငျခငး သ႕မဟတ ဥပေဒမမးေပါငးစညးရန စဥးစမးလကရပါသည။

၁၉၉၅ ခာႏစ၊ ျမနမမေကမကမကရတနမဥပေဒ ာႏင နညးဥပေဒမမး - ျပဌမနးထမးျပး သတ တြငးဥပေဒမ အခ႕ျပဌမနးခကမမး အမး လႊမးမးထမးပါသည။

ဤဥပေဒသည ေကမကမကရတနမအမးလးာႏငအကး၀ငျပး ၁၉၉၄ ခာႏစ သတ တြငးဥပေဒပါ ျပဌမနးခကမမးက လႊမးမးျခငးမရပါ။ (ထြနး၊ ၂၀၁၃)

ဥပေဒ၏ ရညရြယခကမမ ာႏငငတြငးေကမကမကာႏင ရတနမေစးကြကေပၚထြနးလမေစရနာႏင ကမၸဏမမး၊ သမ၀ါယမအဖြ႕အစညးမမး လြတလပစြမ ထတလပျခငး၊ ေရမငး၀ယျခငး၊ ေကမကမကဆငမမးဖြငလစျခငးတ႕ေဆမငရြကနငျပး တရမးမ၀ငထတလပမႈာႏင ေရမငး၀ယမႈမမး ပေပမကေစရန ျဖစပါသည။

၁၉၉၅ ခာႏစ၊ ပလဥပေဒ ာႏင နညးဥပေဒမမး - ျပဌမနးထမးပါသည။

ဤဥပေဒတြင ကမမေကမငေမြးျမျခငးာႏငပလထတလပျခငး ာႏင ကမမေကမငေမြးျမေရးလပငနးမမးရ ေရသယဇမတထနးသမးေစမငေရမကျခငးတ႕ ပါ၀ငပါသည။

၁၉၉၂ ခာႏစ၊ ဆမးလပငနး ဥပေဒ ာႏင နညးဥပေဒမမး - ျပဌမနးထမးပါသည။

ဤဥပေဒ၏ ရညရြယခကမမ သစေတမျပနးတးမႈ ေလမပါးေရးအတြက ေနလနးဆမးမမးထတလပေရး၊ ဆမးပမမဏထတလပမႈ ျမငမမးေရး၊ ဆမးထတလပျခငး၊ ေရမငးချခငး ာႏင တငပ႕ျခငးတ႕က ပပးေပးနငရနျဖစပါသည။

သတ စ းစမးရမေဖြျခငးာႏင ထတလပျခငး လပငနးစဥမမး

သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ မ ၀ါဒအရ သတ တြငး၏ ၉၀ % အမး ပဂၢလကမ လပကငျပး ကန ၁၀% အမး သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ ဆကလကလပကငရန ျဖစပါသည။ ပဂၢလကပင သတ တြငးမမးတြင အစးရမ ရယယမ ၃၀% ပငဆငျပး ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ျခငးမလညး အကးအျမတမမး ရရပါသည။

လကရအေနအထမးတြင သတ တြငးလပပငခြငမမးာႏငပတသက၍ စမရငးဇယမး တတကက ထတျပနထမးျခငးမရပါ။ သ႕ေသမလညး ၂၀၁၄ ခာႏစ ေမလအတြငး ကြငးဆငးသေတသန ျပလပခကမမးအရ အၾကးစမးသတ တြငးလပကငခြင ၁၃၉ ခရေၾကမငး သရရပါသည။ ေနမကဆကတြ (၂)။ အဆပါ စမရငးတြင လကတေလမေဆမငရြကေနသည လပငနးအေရအတြကက ေဖမျပထမးျခငးမရပါ။

ယခအခါ သတ တြငးဥပေဒအမး လႊတေတမတြင ျပငဆငေရးဆြလကရျပး ပတ၀နးကငထနးသမးေရး သတ တြငးက႑ ထနးခပကြပကရမတြင ဗဟမ ခပကငမႈေလမ႕ခေရးာႏင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ျမႇငတငနငေရးတ႕က ေဆြးောႏြးလကရပါသည။ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ ၀ကဘဆကတြင ေဖမျပထမးခကမမးအရ မၾကမမ ဥပေဒျပဌမနးာႏငေတမမည ျဖစပါသည။ ဥပေဒသစတြင ရငးာႏးျမႇပာႏသ အေနျဖင ဓမတသတ ရမေဖြရမတြင ရရငးစြ သတ တြငး သ႕မဟတ သတ တြငးသစတ႕အမး မညသ႕မညပရမေဖြမညက တငျပရမညျဖစပါသည။ ဓမတသတ မမး စ းစမးရမေဖြရမတြင ကနကစရတ၏ ၁၀၀ % အမး ရငးာႏးျမႇပာႏသ မ ကခရပါသည။ ဓမတသတ မမးအမး တနဘးျမႇငာႏငရနအတြက ေခတေပၚနညးပညမမမးအသးျပ၍ သန႕စငစကရမမး တညေဆမကျခငးာႏင ဆငတကျပျပငျခငးတ႕က အမးေပးလကရပါသည။

သတ တြငးဥပေဒတြင လပကငခြင ၆ မးရျပး စ းစမးရမေဖြခြင၊ စမးသပတငးတမခြင၊ အၾကးစမးထတလပခြင၊ အေသးစမးထတလပခြင၊ လကလပလကစမး ထတလပခြင နင ပ းေပါငးထတလပခြင တ႕ျဖစပါသည။ သ႕ေသမလညး သတ တြငး၀နၾကးဌမန အေနျဖင လကလပလကစမး ထတလပခြင နင ပ းေပါငးထတလပခြင တ႕က ခြငျပျခငးမရေတမပါ။ (ထြနး၊ ၂၀၁၃)

အထကေဖမျပပါလပငနးစဥမမးအျပင ေအမကပါအခကအလကမမးကလညး သတျပသငပါသည-


› သတ သ႕မဟတ စကမႈတြငးထြကကနၾကမးမမး ထတလပရမတြင ျမနမမာႏငငသမးာႏင ဖကစပလပကငရမညျဖစပါသည။

› လပကငခြငေပးအပရမတြင ေျမေနရမ အေျခအေနအေပၚမ တည၍ ေအမကပါ အစအစဥအတငး ေပးအပပါသည။

သတ တြငးလပကငခြငရရရန ေဆမငရြကရမည နညးလမးမမး

သတ တြငးစ းစမးရမေဖြျခငးာႏင စမးသပတငးထြမျခငးဆငရမ လပကငခြငမမးအတြက ေအမကပါအစအစဥအတငး ေဆမငရြကပါသည။ အဆပါ လပငနးစဥမမးသည EITI အေကမငအထညေဖမမႈာႏင ဆကာႏြယေနပါသည။ ထ႕ျပင ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအတြက သမမက ာႏငငသမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမး အတြကပါ အကး၀ငပါသည။ သတ တြငးစ းစမးရမေဖြျခငးာႏင စမးသပတငးထြမျခငး ဆငရမ လပကငခြင မမးအတြက လပေဆမငရမည လပငနးစဥ အဆငဆငအမး ပ (၅) ာႏင (၆) တ႕တြင ေဖမျပထမးပါသည။

အဆင (၁) ကြငးဆငးေလလမျခငး

ာႏငငျခမးကမၸဏျဖစပါက သတ တြငး၀နၾကးဌမန၊ ျပညေထမငစ၀နၾကးာႏင ေတြ႕ဆလေၾကမငးက ျမနမမသရးနင ာႏငငျခမးေရး ၀နၾကးဌမနတ႕မတစဆင သတ တြငး၀နၾကးဌမနသ႕ တရမး၀ငအေၾကမငးၾကမးစမ ေပးပ႕ရပါသည။

ထ႕ေနမက ျပညေထမငစ၀နၾကး သ႕မဟတ ၀နၾကးဌမနမ တမ၀နရပဂၢလမမးာႏင ေတြ႕ဆ၍ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ အလမးအလမမမးက ေဆြးောႏြးရပါသည။ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ လပကငလသညေဒသာႏင ထတလပလသညသတ အမးအစမးတ႕က ေဆြးောႏြးရန ျဖစပါသည။

ရငးာႏးျမႇပာႏသ သ႕မဟတ ကမၸဏမ ေမတ မရပခပါက ကြငးဆငးေလလမမႈျပလပျပး အေသးစတ ေဆြးောႏြးမႈမမး ျပလပရပါသည။ ကြငးဆငးေလလမမႈ မျပမ ဘ မေဗဒေလလမေရးာႏငဓမတသတ ရမေဖြေရးဥးစးဌမန မ ဘ မေဗဒဆငရမ ာႏင ေျမေနရမအခကအလကမမး၊ သမငးေၾကမငး ာႏင ယခငလပေဆမငခက စသညအခကအလကမမးက ပပးေပးမညျဖစပါသည။

အဆင (၂) အဆျပခကေပးပ႕ျခငး

ကြငးဆငးေလလမျပးေနမက ရငးာႏးျမႇပာႏသ မ စ းစမးရမေဖြရန ဆးျဖတပါက သတ တြငး၀နၾကးဌမနထ စမေရးသမးတငျပျပး ဘ မေဗဒေလလမေရးာႏငဓမတသတ ရမေဖြေရးဥးစးဌမန (DGSE) သ႕မတ ေပးပ႕ရပါသည။ တငျပစမတြင စတ၀ငစမးသည ေနရမအမး ကၾသဒနတမမးေဖမျပျပး မညသညလပကငခြငရယ လသည (စ းစမးရမေဖြျခငး၊ စမးသပတငးထြမျခငး၊ စးပြမးျဖစထတလပာႏငမႈ ေလလမျခငး)၊ ရငးာႏျမႇပာႏလသည အရငးအာႏးပမမဏ၊ နညးပညမ ာႏင ထတလပမညနညးလမး၊ ကမလ ာႏင အျခမးတငျပလသည အခကမမးက ထညသြငးေဖမျပရန ျဖစပါသည။

ေအမကပါအခကအလကမမးကလညး ပ းတြတငျပရမညျဖစပါသည-

ကမၸဏမတပတင

ကမၸဏေနမကခအခကအလက

ျမနမမသရး၏ေထမကခစမ

ဘဏေထမကခခက

ဒါရကတမဘတအဖြ႕၏အမညစမရငး

စတငလပေဆမငမညအစအမအခနဇယမး

လပငနးလပလသညေနရမျပေျမပ (ကၾသဒနတမမးျဖင)

အဆင (၃) စမခပမ ၾကမးေရးဆြျခငး


ရငးာႏးျမႇပာႏသ ၏ အဆျပခကအမး သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ လကချပးေနမက နညးပညမပငး၊ လပကငခြင စညးကမးခကမမး ာႏင ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ျခငး စသည အေသးစတအခကအလကမမးက ထညသြငးစမခပခပဆာႏငရနအတြက DGSE ာႏင ဆကလကညႇာႏႈငးရပါသည။ DGSE မ စမခပမ ၾကမး၊ ေငြေၾကးလအပခက ာႏင အျခမးအခကအလကမမးက ပပးေပးပါသည။

ရငးာႏးျမႇပာႏသ မ စမခပမ ၾကမးက လပကငခြငျဖစပါက လကမတေရးထးခ လကမတေရးထးခ (signature bonus)၊ ငမးရမးခ၊ ဘဏအမမခ ာႏင အနညးဆးအသးစရတ ခန႕မနးခက တ႕က ပ းတြတငျပရပါသည။

ထ႕ေနမက DGSE မ ၀နၾကးဌမန၏ စစစေရးေကမမတသ႕ ဆကလကတငျပပါသည။

စစစေရးေကမမတမ ခြငျပခကရရျပးပါက DGSE မ ၀နၾကးဌမနသ႕ဆကလကတငျပျပး ျပညေထမငစေရ႕ေနခပရး ာႏင ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရးမမးသ႕ သေဘမထမးမတခကေတမငးခပါသည။

ကမၸဏမမးအေနျဖင ေအမကပါအခကအလကမမးလအပပါသည။

သကဆငရမ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးအစးရ၏ ေထမကခစမ

ျမ႕နယအပခပေရးမး၏ ေထမကခစမ

ျမ႕နယသစေတမဥးစးဌမန၏ ေထမကခစမ

ျမ႕နယ ေၾကးတငာႏငေျမစမရငးဥးစးဌမန၏ ေထမကခစမ

အထကေဖမျပပါ လပငနးစဥအဆငဆငျပးဆးပါက MIC ၏ အတညျပခကရရရန စမခပမ ၾကမးက ဆကလကတငျပရပါသည။

MIC သ႕တငျပထမးစဥ ကမၸဏအေနျဖင စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနေအမကရ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏငကမၸဏမမးညႊနၾကမးမႈဥးစးဌမန တြင ကမၸဏမတပတငေရးအတြက ေဆမငရြကရပါသည။

သတ တြငးထတလပခြင

စ းစမးရမေဖြမႈမမးမတစဆင စးပြမးျဖစထတလပာႏငမႈအေျခအေန ေလလမျခငးအဆငထ လပေဆမငရန DGSE ၏ သေဘမ တ ညခကရရထမးပါက ထတလပခြငက သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ ဓမတသတ အလက သကဆငရမ သတ တြငးလပငနးမမးတြင ေလမကထမးရပါသည။ အဆျပခကတြင ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ခစမးခြငျပမည စမခပခပဆလေၾကမငး ေဖမျပရပါမည။7

အဆျပခကတြင ေအမကပါတ႕ပါ၀ငရပါမည-

› ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ခစမးခြငျပသညစမခပမ ၾကမး၊

› လကမတေရးထးခ တစလးတစခတညးေပးအပျခငး၊

› ဘဏအမမခ (ထမးရရမည ေငြပမမဏကညႇာႏႈငးာႏငပါသည)၊

› စးပြမးေရးအရ တြကေခကကမႈ အေျခအေနေလလမထမးခက အစရငခစမ ာႏင ခန႕မနးတြကခကမႈမမး၊

› ထတလပမႈအေပၚအခးကခြေ၀ယ မညပမမဏ ာႏင

› ESIA၊ ESMP ာႏင CSR ျပဌမနးခကမမး

7 ပ (၅) ာႏင (၆) တြင ေဖမျပထမးခကမမးမမ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၊ အမတ (၃) သတ တြငးလပငနး၊ ဥးေဆမငညႊနၾကမးေရးမး ဥးဆနးထြနး ာႏင အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန၊ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏငကမၸဏမမးမတပတငညႊနၾကမးမႈဥးစးဌမန၊ ဒတယညႊနၾကမးေရးမးခပ ေဒၚခခ၀ငးတ႕၏ ၂၀၁၃ ခာႏစအတြငး ရငးလငးေျပမၾကမးခကမမး၊ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒ ာႏင အမန႕ညႊနၾကမးစမမမးအေပၚတြင အေျခခထမးျခငးျဖစပါသည။


ပ (4) သတ တြငး စ းစမးရမေဖြခြင ရရရန ေဆမငရြကရမည လပငနးစဥမမး

သတ တြငးက႑ ထနးခပကြပကရမတြင တရမး၀ငသတမတထမးျခငးမရသည အေလအထမမး

သတ တြငးက႑ အပခပေရးတြင တရမး၀ငမ ေဘမငမမးမ ေကမလြနျပး လပေဆမငေနသည အေလအထမမးလညး ရပါသည။

› နယခလ ထအေပၚဆးကးမမးသကေရမကေစျခငး၊ တရမးမ၀င သတ တ းေဖမျခငး သ႕မဟတ လပကငခြငရရထမးသည သတ တြငး မမးတြင ထနးခပကြပကမႈအမးနညးျခငး၊ မလေလမကျခငးတ႕ေၾကမင နယခလ ထအေပၚ ဆးကးမမးသကေရမကေစပါသည။ ထသ႕ စြပစြခ ေနရသည သတ တြငးမမးအမးလးမမ သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ လပကငခြင ာႏင ခြငျပခကမမး ရရထမးျပး ျဖစေကမငး ျဖစာႏငပါသည။ သ႕ေသမလညး စြမးေဆမငရညမျပည၀မႈ၊ လပငနးခြငအတြငး ၀ငေရမကရန တမးဆးရမမ ပပက ျဖစပြမးမႈ ာႏင ကယကးစးပြမးမမး ထခကလမျခငးတ႕ေၾကမင ျဖစေပၚလမရျခငးျဖစပါသည။ လ မႈပတ၀နးကငထခကမႈ ကစၥမမးက အခနး (၈) တြင အေသးစတ ေဖမျပထမးပါသည။

၁။ ေလ ာက ာားသမ DGSE စတ ၀င စာားသည ေဒသအာား GPS ညႊန ားကန ားမ ာားားႏင တင ျပျခင ား

၂။ DGSE မ သတ ၽတြင ား၀န ၾက ားဌာနရလပ ငန ားမ ာား အာားလား ေဒသအာားလပ ကင ခြင ရ-မရ စစစ ရန ေပားပ႕ျခင ား

(တစ လ)

၃။ DGSE အေၾကာင ားျပန ၾကာားျခင ားားႏင သတ တြင ားဥ ားစ ားဌာနသ႕

၀န ၾက ားရားမတဆင အေၾကာင ားၾကာားျခင ား

၄။ ၀န ၾက ားမ ျပည နယ /တင ားေဒသၾက ားအစားရမ ာား နယ ေျမေဒသ

လြတ လပ မႈ ရ-မရ ေမားျမန ားျခင ား

၅။ ျပည နယ /တင ားေဒသၾက ားအစားရမသက ဆင ရာ သစ ေတာ၊ သတ ားႏင လယ ဆည ဌာနမ ာားားႏင ညႇားႏႈင ားျခင ား

၆။ တင ားေဒသၾက ား ခရင ၊ ျမ႕နယ အစစစ မႈမ ာားျပလပ ျခင ား

(ောက ခစာမ ာား ပားတြရန )

(သားလ)

၇။ေၾကားတင ားႏင ေျမစာရင ားဥ ားစ ားဌာနေျမေနရာားႏင ပတ သက ၍ စစစ ားႏင ရန

ေပားပ႕ျခင ား

၈။ DGSE ေျမပ ားႏင အၾကျပခ က မ ာား ျပန လည ေပားပ႕ျခင ား

၉။ စားစမ ားရာေဖြမႈ လပ ကင ခြင ေပားအပ ျခင ား


ပ (5) သတ တြငးထတလပခြင ရရရန ေဆမငရြကရမည လပငနးစဥအဆငဆင

› တရမးမ၀ငအေလအထမမး၊ ျမနမမာႏငင၏ တရမးမ၀င သတ တြငးမမးမမ အမမးအမးျဖင တငးရငးသမး လကနကကင ာႏင အျခမး လကနကကင အဖြ႕အစညးမမး (နယျခမးေစမငတပ ာႏင ျပညသ ႕စစ စသည) တ႕ လႈပရမးသည ေနရမမမးတြင တညရပါသည။ အခ႕ေနရမမမးတြင တရမး၀င လပကငခြငမမး ရရထမးေသမလညး ထနးခပကြပကမႈ မရသညအတြက ထတလပမႈမမးက စမရငးထညသြငးျခငး မရပါ။ ထ႕ေၾကမင တရမးမ၀ငလပကငမႈမမးမ ရရသည သတ ပမမဏက ခန႕မနးရန ခကချပး အခ႕ေနရမမမးတြင ပပက မမးာႏငလညး ဆကာႏြယေနပါသည။ ရမး ာႏင ကရငျပညနယတြငးရ သတ တြငးမမးကေလလမျပး တရမးမ၀င သတ တြငးမမးတြင မညသ႕မညပ အပခပေဆမငရြကလကရသညက အခနး (၄) တြင တငျပထမးပါသည။

› သတ တြငးလပကငခြင အလအေလမကမရရျခငး၊ ၁၉၉၆ ခာႏစ၊ သတ တြငးနညးဥပေဒတြင သတ တြငးလပကငခြငာႏငပတသက၍ အမမခခကမမး ေအမကပါအတငးေပးထမးပါသည-

“လပကငခြငေလမကထမးသ သည စ းစမးရမေဖြခြင ရရထမးသ ျဖစျပး လပကငခြင စညးမဥးမမး ာႏင ဥပေဒာႏငအည ၎၏ လပကငခြင ရရထမးသညေနရမာႏငဆကစပ၍ ဓမတသတ မမးက ရမေဖြေတြ႕ရချခငးျဖစပါက နညးဥပေဒပဒမ (၂၄) အရ အၾကးစမးထတလပမႈ လပကငခြငက ထတေပးာႏငသည”

› လကေတြ႕တြငမ ကမၸဏမမးအေနျဖင ထတယ လသည သတ ၏ စးပြမးျဖစထတလပာႏငမႈအစရငခစမက စ းစမးရမေဖြခြင ကနဆးခနတြင အထကဇယမးတြင ေဖမျပထမးသကသ႕ တငျပရပါသည။ သ႕ေသမလညး အဆပါကမၸဏ၏ အဆျပခကအမး လကခစဥးစမးျပး ျငငးပယ ခရမသမ အျခမးအဆျပခကမမးက သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ စဥးစမးမညဆသညမမ မသကြပါ။ အထ းသျဖင အဂၤလပဘမသမျဖင ေဖမျပခကမမ မသကြပါ။ ဓမတသတ စ းစမးရမေဖြသည ကမၸဏမမးအေနျဖင လပကငခြင အမမခခက ရရလၾကျပး သ႕မဟတပါက ၎တ႕၏ စ းစမးရမေဖြမႈမမးသည အျခမးေနရမမမးသ႕ေျပမငးေရႊ႕သြမးမညျဖစပါသည။ (ကမၻမေပၚ၌ စ းစမးရမေဖြမႈမမးက ဆြေဆမငာႏငရန ယဥျပငမႈမမး ျပငးထနလကရပါသည။)

၁။ ေလ ာက ာားသမသတ တြင ား၀န ၾက ားဌာန

စတ ၀င စာားေၾကာင ား အေၾကာင ားၾကာားျခင ား(ကမၸဏ ရာဇ၀င ၊ ဘဏ မတ တမ ား ားႏင

စတ ၀င စာားသည ေဒသ)

၂။ မ၀ါဒပင ား ေဆြားေားႏြားျခင ား (အေျခခအခ က မ ာား၊ ကန ႕သတ ခ က မ ာား၊

စည ားမ ဥ ားမ ာား)

၃။ နည ားပညာပင ားဆင ရာ ေဆြားေားႏြားမႈမ ာား(အခ က အလက ၊ ကြင ားဆင ားေလလာျခင ား၊

အဆျပခ က မ ာား ျပစျခင ား)

၆။ အျခာား၀န ၾက ားဌာန၏ောက ခခ က မ ာား ရယျခင ား (ဘ႑ာေရား၊

သစ ေတာ၊ လယ ဆည စသည )

၅။ စာခ ပ မၾကမ ားက ျပည ောင စေရ႕ေနခ ပ ရား ေပားပ႕ျခင ား

၄။ စာခ ပ မၾကမ ားညႇားႏႈင ားျခင ား (ESIA ားႏင စည ားကမ ားသတ မတ ခ က မ ာား)

၇။ သတ တြင ား၀န ၾက ားဌာန၏လပ ငန ားမ ာားားႏင ေနာက ဆားပတ

ေဆြားေားႏြားမႈမ ာား (စ ားပြာားေရား၊ လမႈေရား ားႏင အျခာားစည ားကမ ားခ က မ ာား)

၈။ ျမန မာ ရင ားားႏ ားျမႇပ ားႏမႈေကာ မရင တင ျပ လမ ားညႊန မႈခယျခင ား

၉။ MIC ားႏင သတ တြင ား၀န ၾက ားဌာနတ႕မခြင ျပမန ႕ ားႏင လပ ကင ခြင မ ာားအသ ားသ ားတ ေပားျခင ား


ဇယမး (1) တရမး၀ငထနးခပကြပကမႈလပငနးစဥအဆငဆင

Regulatory Instrument Recent Changes Regulatory Comments

Foreign Investment Law, 2012 Provides clarify around investment terms and conditions; includes an attractive fiscal regime; defines clear restrictions on types of foreign investment into the mining sector.

The law appears generally sound. However, the mandate and capacity of MIC charged with enforcing the FIL is not clear.

Mineral Resources Policy None The lack of a formal mineral policy that has been developed through broad stakeholder engagement has meant that the mining legislation cannot fully reflect the aspirations of the people as affected stakeholders of the mining sector.

Roles and Responsibilities of Mining Administration Regimes

The GOUM maintains its 2008 Constitutional right to own and manage all mineral resources in Myanmar. This principle has come into question in the last several years, however, especially in light of the decentralisation policy of the new government.

The presence of a formal Mines Ministers in States/Regions means that there is a lack of clarity over the responsibilities of the Regions/States in mining regulatory affairs.

Inter-Ministerial Coordination Regarding Permitting

The new National Environmental Conservation Committee is charged with approval of ESIAs; it is chaired by MOECAF and includes 25 Ministers; there are working committees that undertake the ESIA review (according to a number of issues related to water, transportation, competing land use, agriculture).

Although the establishment of an inter-ministerial body to approve ESIAs is positive, the Committee lacks influence and efficiency as it only meets several times per year and is not chaired at a sufficiently senior or neutral level. Further, there is limited technical capacity to provide sound advice regarding the developer’s ESIA. The MOECAF has complained that the MOM issues permits for mining without consulting MOECAF regarding the national land cadastre. There are conflicts regarding the awarding of permits particularly in areas designated for forests.

› သတ တြငးဆငရမ စမရငးအခကအလကမမး မရျခငး၊ ေခတမသတ တြငးအပခပမႈတြင သတ တြငးဆငရမ အခကအလကမမးျဖစသည ပငဆငမႈ၊ သကတမး၊ ေနရမ (GPS အညႊနးကနးမမး)၊ လပကြကေနရမ အကယအ၀နး ာႏင ေျမမကာႏမသြငျပင စသျဖင မတတမးတငထမးၾကပါသည။ အခ႕စမရငးမမးက ေျမစမရငးာႏငအတ ယဥတြျပလပေလရပါသည။ ေျမစမရငးေကမကယ ရမတြင ေခတေပၚနညးပညမျဖစသည Geographical Information System (GIS) စနစက ဥးရမလ စနစျဖင ကမၻမေပၚတြင တြငကယစြမ ကငသးလကရျပး လပကငခြငမမး ေပးအပရမတြငလညး မတျပး ပြငလငးျမငသမမႈရပါသည။ ျမနမမာႏငငတြင အဆပါစနစမမး ကငသးာႏငျခငး မရေသးသညအတြက တရမး၀ငမဟတသည အေလအထမမး ာႏင လပကြကမမး ထပေနသညျဖစစဥမမး ရေနပါသည။


သတ တြငးဆငရမ အခကအလကမမး မတတမးတငထမးရေရးသည ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမး၏ လပကြကအမမခရရေရး၊ ဆးျဖတျခငး ာႏင စးပြမးေရး ပြငလငးျမငသမမႈဆငရမ ကစၥရပမမး ာႏင သကဆငေနပါသည။ စ းစမးရမေဖြခြင ာႏင ထတလပခြငမမး ေပးအပသည လပငနးစဥမမး ၀းတး၀ါးတမးျဖစေနျပး ပြငလငးျမငသမမႈမရပါက ရငးာႏးျမႇပာႏမႈက အတမးအဆးျဖစေစပါသည။ သတ တြငးဆငရမ အခကအလကမမး မတတမးတငမမးျဖစသည လပကငခြငအမးအစမး၊ ပငရင၊ ေျမေနရမအညႊနး၊ လပငနးခြင အေျခအေန၊ လပကငခြင သကတမး ာႏင ယေန႕အထ ေဆမငရြကခမႈ မတတမးမမးသည EITI အေကမငအထညေဖမရမတြင လအပသည အခကအလကမမး ျဖစျပး သယဇမတလပငနးမမး၏ အခကအလကမမးက ကြနပတမျဖင မတတမးတငထမးာႏငျခငးအမးျဖင လပကငခြငခေပးျခငး ာႏင စမခန႕ခြျခငးမမးတြင အခကအလကမမး ပမျပညစျပး ရႈပေထြးမႈမမးက ေလမခာႏငမညျဖစပါသည။ သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင အဆပါ အခကအလကမမး အခနာႏငအမ ျပညစမနကနစြမ မရခပါက သတ တြငးလပငနးမမးက ထေရမကစြမ ထနးခပကြပကာႏငျခငး ရမညမဟတပါ။ လပကငခြငမမးက စမခန႕ခြရမတြင အဆပါ တရမး၀င စမရငးမတတမးစနစမမး မရပါက တရမးမ၀ငသည အေလအထမမး ျဖစေပၚေစျပး တရမးမ၀င သတ တ းေဖမျခငး ာႏင လပကငခြင တတကက မရဘ တ းေဖမေနမႈမမး ရေနဥးမည ျဖစပါသည။

› ကနကစရတမမး၊ ဤအစရငခစမ ေလလမခကမမးအရ သတ တြငးက႑အတြက ယာႏ ရမးကနကစရတမမး တြကခကရန ခကခပါသည။ ကနကစရတမမးသည လပငနးမ အမနတကယရရသည ၀ငေငြ ာႏင အျမတက တြကခကရမတြင အေရးၾကးပါသည။ (အျမတ ၀ငေငြစစေပါငး - ထတလပမႈစရတ) ထ႕ေၾကမင သယဇမတလပငနးမမး၏ အျမတက တြကခကာႏငရန ထတလပမႈစရတမမး မနကနရန လအပပါသည။ သတ တြငးအတြက ယမဥ၊ ယာႏ ရမးမမး ာႏင စကကရယမမမး ၀ယယ ရပါသည။ သတ တြငးလပငနးအမမးစသည အဆပါပစၥညးမမးက ၀ယယ ရမတြင အေေႄကြးစနစျဖင ၀ယယ ျပး သတ တြငးမ ရရသည ၀ငေငြမမးျဖင အရစကျပနလည ေပးဆပ ေလရပါသည။

၂.၃ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ အဖြ႕အစညးမမး ာႏင ထနးခပကြပကမႈမမး ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ အေျခအေန

ျမနမမာႏငင၏ ပထမဥးဆး ျပညပသ႕ေရနတငပ႕မႈမမ ၁၈၅၄ ခာႏစတြငျဖစပါသည။ ၁၈၈၆ မ ၁၉၆၃ ခာႏစအထ ာႏငင၏ ေရနက႑အမး ၁၈၈၇ ခာႏစတြင ေရနေခမငးေရနေျမ ာႏင ၁၉၀၂ ခာႏစတြင ေခမကေရနေျမတ႕က ရမေဖြေတြ႕ရခသည Burmah Oil Company မ လက၀ါးၾကးအပထမးခပါသည။ အဆပါ ေရနေျမ (၂) ခစလး လညပတလကရေနပါေသးသည။ ၁၉၆၂ ခာႏစတြင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ က႑အမး ာႏငငပင ျပလပခပါသည။ ာႏငငပင MOGE အေနျဖင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနးမမးက ခပကငထမးျပး ပဂၢလကာႏငလညး ပ းေပါငးလပကငာႏငပါသည။ လကရအေနအထမးတြင ကနးတြငးလပကြက (၁၇) ကြက ာႏင ကမးလြနလပကြက (၂၀) တ႕တြင စမးသပတငးထြမျခငး ာႏင ထတလပျခငးတ႕ လပေဆမငလကရပါသည။ ဇယမး (၂) ာႏင (၃) ကရႈ။ ရတနမကမးလြနတြငး (TOTAL, Chevron ာႏင PTTEP) ာႏင ရတခြန (Petronas, PTTEP) သဘမ၀ဓမတေငြ႕စမကနးမမးမမ ၁၉၉၈ ာႏင ၂၀၀၀ တ႕တြင အသးသး ထတလပာႏငချပး ထငးေရနကမၸဏ PTT ာႏင စမခပခပဆျပး သဘမ၀ဓမတေငြ႕မမး တငပ႕လကရပါသည။ Daewoo ာႏင (၃) ဖြ႕ပါ သဘမ၀ဓမတေငြ႕စမကနး (ေရႊဂကစစမကနး) က ၂၀၁၃ ခာႏစတြင စတငချပး China National Petroleum Corporation သ႕ ေရမငးခပါသည။ အျခမးကမးလြနတြငး တစချဖစသည ေဇမတက (PTTEP) မလညး ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ မတလမစ၍ သဘမ၀ဓမတေငြ႕မမး ထြကရလမျပး ယငးစမကနးတြင ကနးတြငး (၃၀) ကလမတမ ာႏင ကမးလြန (၂၇၀) ကလမတမ စစေပါငး (၃၀၀) ကလမတမ ေကမရညလမးသည သဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးလညး ပါ၀ငပါသည။

ျမနမမာႏငင၏ ေရနထြကရမႈမမ နညးပါးျပး တစေန႕လင ေရနစမးစညေပါငး ၂၀,၀၀၀ ထြကရပါသည။ US Energy Information Administration မရရသည အခကအလကမမးအရ ၂၀၁၂ ခာႏစတြင ျမနမမာႏငငအေနျဖင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကဗေပ ၄၁၆ ဘလယ ထတလပခပါသည။

Irrawaddy–Andaman ာႏင Indo-Burman ဘ မရပ၀နးမမးတြင ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ရညမမးက နညးပညမပငးအရ ထတေဖမာႏငျခငး ရ-မရက U.S. Geological Survey’s (USGS) World Oil ာႏင Gas Assessment တ႕မ


ဆနးစစလကရပါသည။ USGS ၏ ဘ မေဗဒတငးထြမခကမမးအရ ျမနမမာႏငငတြင ေရနစညေပါငး ၂.၃ ဘလယ ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကဗေပ ၇၉.၆ ၾတလယ ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ရည စညေပါငး ၂.၁ ဘလယခန႕ရေၾကမငး သရရပါသည။ (USGS၊ ၂၀၁၂)

၂၀၁၃ ခာႏစ တငဒါေအမငျမငသ မမးအမး စြမးအင၀နၾကးဌမနမ ကမးလြနေရတမ လပကြက (၁၀) ခာႏင ကမးလြနေရနက လပကြက (၁၀) ခအတြက လပကငခြငမမးက ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ာႏစဥးပငးက ခြငျပေပးခပါသည။ ျမနမမာႏငငသ႕ Shell ျပနလည၀ငေရမကလမချပး Mitsui Oil Exploration Company (MOECO) ာႏငပ းေပါငး၍ ကမးလြန ေရနကလပကြက (၃) ခ အထ ရရခေသမ တစခတညးေသမ ကမၸဏျဖစခပါသည။ အျခမး ကမးလြနေရနကလပကြကမမးတြင BG/Woodside, Eni, Statoil/Conoco Philips, Ophir Energy ာႏင Total တ႕ရရခၾကပါသည။ ကမးလြနေရတမလပကြကမမးတြင Reliance and the Oil India consortium, BG/Woodside, Chevron, ROC Oil/Tap Oil, Transcontinental Group (TRG) ာႏင Berlanga တ႕ ရရခၾကပါသည။ (VDB-Loi, ၂၀၁၄). လပကြကမမးအေျခအေနက ဇယမး (၂) ာႏင (၃) ျဖငလညးေကမငး၊ လပကြကမမးျပေျမပက ပ (၇) ျဖငလညးေကမငး ေဖမျပထမးပါသည။

ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ ထနးခပကြပကသည အဖြ႕အစညးမမး

စြမးအင၀နၾကးဌမနသည ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕အပါအ၀င စြမးအငက႑ာႏငပတသက၍ ညႇာႏႈငးေပးသည အစးရအဖြ႕အစညး တစချဖစပါသည။ ၎ေအမကတြင ာႏငငပငလပငနး (၃) ခရပါသည-

› ျမနမမေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနး (MOGE): ၁၉၆၃ ခာႏစတြင ဖြ႕စညးချပး ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ရမေဖြျခငး၊ ထတလပျခငး ာႏင ကနးတြငး ကလမတမ ၂,၄၈၈ ရညလမးသည ပကလငးကြနယကစနစ မတစဆင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕မမး သယေဆမငျဖန႕ျဖးျခငး ာႏင ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးထမ ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ခစမးခြငမမးက ထနးခပကြပကျခငးတ႕က ေဆမငရြကပါသည။

› ျမနမမေရနဓါတလပငနး (MPE): ေရနခကစကရ (၃) ရ၊ ဓမတေျမၾသဇမစကရ (၅) ရ ာႏင အျခမးသကဆငသည စကရမမးျဖင ဖြ႕စညးထမးပါသည။

› ျမနမမေရနထြကပစၥညးေရမငး၀ယေရးလပငနး (MPPE): ေရနထြကပစၥညးမမး ေရမငးချခငး ာႏင ျဖန႕ျဖးျခငးတ႕က ေဆမငရြကပါသည။


ပ (6) စြမးအင၀နၾကးဌမနဖြ႕စညးပ

The MOE was reformed during 1985 and

is composed of the Minister’s Office, one

Department and three Enterprises


ဇယမး (2) ကမးလြနေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ကမၸဏမမး (MOGE Presentation, Jan 2014). ထတလပေနသည လပကြကမမးက စမလးမျဖင ေဖမျပထမးပါသည။

Operator Company Block

Total M-5, M-6 (Yadana Project)

Petronas M-12, M13, M-14 (Yetagun Project)

Daewoo International A-1, A3, AD7 (Shwe Project)

PTTEPI M-3, M-11, M-9 (Zawtika Project), MD7, MD8

CNOOC M-10

CNPC International AD-1, AD-6, AD-8

MPRL E&P A-6

Petrovietnam M-2

ဇယမး (3) ကနးတြငးေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ကမၸဏမမး (MOGE Presentation, Jan 2014)

Operator Company Block

Nobel Oil PSC-A PSC-B 1

SIPC Myanmar (China) PSC-D

North Petro-Chem (China) PSC-F

GOLDPETROL

IOR-2 MOGE-1

MPRL E&P

MOGE-2 (N)

SNOG, UPR (Singapore) PSC-R

Geopetrol Intl RSF-9

Petronas RSF-2 RSF-3

Jubilant PSC-I

PTTEPI PSC-G EP-2

Istech Energy EP-5

Asia Orient PSC-E


ပ (7) ျမနမမ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြကေနရမမမးျပေျမပ


ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ဆငရမ ဥပေဒမ ေဘမငမမး

MEITI ရးမ ၂၀၁၃ ခာႏစအတြငး သေတသနျပလပခကမမးအရ ေအမကေဖမျပပါ ဥပေဒမမးသည ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ အေပၚ လႊမးျခအကးသကေရမကမႈရေၾကမငး သရရပါသည။ ဥပေဒမမးသည ေရးရးစြဥပေဒမမးျဖစေနျပး လကေတြ႕အေျခအေနာႏင ကကညမႈ မရေတမသညက ေတြ႕ရမညျဖစပါသည။ MOGE ာႏင ပဂၢလကလပငနးမမးအၾကမး လပကငေနသည ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ေရး ာႏင ေရနတြငးမမး ျပနလညေဖမေဆမငေရးလပငနးမမးမမ စမခပပါအခကအလကမမးေပၚတြင အေျခခ၍ ေဆမငရြကေနျခငးျဖစပါသည။ (ထြနး၊ ၂၀၁၃)

› Oil-Fields Act 1918;

› Oil-Fields Rules 1918;

› Notifications under the Oil-Fields Act 1918;

› Petroleum Act 1934; and

› Petroleum Rules 1934.

ေအမကေဖမျပပါ အခကအလကမမးသည ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ာႏငသကဆငေသမ ဥပေဒမ ေဘမငမမးာႏငပတသက၍ အေသးစတ ေဖမျပထမးျခငးျဖစပါသည။

စြမးအငမ ၀ါဒ

စြမးအငမ ၀ါဒသစမမ ျမနမမအစးရ၏ စြမးအငမဟမဗဟမေဖမေဆမငာႏငေရး ၾကးပမးခကတစချဖစျပး လကရ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပငနးမမး ာႏင အစမးထးစြမးအငအသးခမႈမမးကပါ ထညသြငးညႇာႏႈငးေရးဆြထမးျခငးျဖစပါသည။

စြမးအငမ ၀ါဒသစသည အျပသေဘမေဆမငျပး အနမဂတတြင စြငးအငက႑ဖြ႕ျဖးတးတကမႈအတြက စြမးအငမးစက ဘကစထညသြငးစဥးစမးထမးသညအျပင ရညမနးခက ာႏင ဥးစမးေပးအစအစဥမမး၊ ျပညတြငးဖ လေရး အစအမမမး ာႏင ာႏငငတကမ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ျမႇငတငာႏငရနတ႕ကလညး အေလးထမးပါသည။

စြမးအငမ ၀ါဒ၏ ရညမနးခကမမးမမ

စြမးအငလအပခကက ဆကလကထနးသမးထမးျခငး၊

စြမးအငသစမမး ာႏင ျပညျဖးျမစြမးအငမမး အသးျပမႈက ျမႇငတငျခငး၊

စြမးအငမမးက ထေရမကစြမ အသးျပျခငး ာႏင ထနးသမးျခငး၊

အစမးထးစြမးအငမမးက အမသးစြမးအငမမးအျဖစ အသးျပာႏငရန အမးေပးျခငး၊

မ ၀ါဒေမမမနးခကမမးမမ ေကမငးမြနျပး လကေတြ႕အေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက မဟမဗဟမမမး ခမတရန လအပပါသည။

Oil Fields Act, 1918 – လကရဥပေဒတစရပျဖစျပး အသစျပနလညေရးဆြေနပါသည။

ဤဥပေဒမမ အာႏၵယာႏငင လြတလပေရးမရရမ ျဗတသကဓ ဥပေဒက အေျခခထမးျပး ၂၀ ရမစ အေစမပငးတြင အသးျပခပါသည။

The Essential Supplies and Services Act, 1947 – ၂၀၁၂ ခာႏစတြင ဥပေဒသစျပဌမနးျပးျဖစသညအတြက အသးျပျခငးမရပါ။

အခကအလကမမး မရရခပါ။


Petroleum Act, 1934 and Petroleum Rules 1937 – ျပဌမနးထမးျပး အသစျပနလညေရးဆြေနပါသည။

လကရအေျခအေနာႏင ကကညျခငးမရေတမဘ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀သည စမခပမမး၊ Performance Compensation Contracts သ႕မဟတ Improvement of Recovery Agreements and Activation Agreements ျဖင အစမးထးခပဆလကရပါသည။ ေရနဥပေဒသစအမး ေရးဆြထမးျပး ျပညေထမငစေရ႕ေနခပရးမ စစစလကရပါသည။

၁၉၆၉ ခာႏစ၊ ေရနအရငးအျမစမမး ဖြ႕ျဖးေရး ာႏင ထနးခပကြပကေရး ဥပေဒ – ျပဌမနးထမးေသမလညး ကယျပန႕စြမ အသးျပျခငးမရပါ။

၁၉၆၉ ခာႏစ၊ ေရနအရငးအျမစမမး ဖြ႕ျဖးေရး ာႏင ထနးခပကြပကေရး ဥပေဒက ျပငဆငသညဥပေဒ – ျပဌမနးထမးေသမလညး ကယျပန႕စြမ အသးျပျခငးမရပါ။

၁၉၆၂ ခနစ၊ ျမနမမေရနလပငနးနညးဥပေဒ – ျပဌမနးထမးေသမလညး ကယျပန႕စြမ အသးျပျခငးမရပါ။

ျပငဆငခကမမးျပလပာႏငရန ျပနလညသးသပေနပါသည။

၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ ာႏင နညးဥပေဒမမး – ျပဌမနးထမးပါသည။

အခြန ာႏင အေကမကခြနေလမေပါခြငမမး၊ ေျမအသးခမႈ၊ စြမးအငစမကနးၾကးမမး ာႏင ာႏငငပငျပလပျခငးမ ကမကြယေပးသည အမမခခကမမး ထညသြငးထမးပါသည။

ကမၸဏမမးဥပေဒ – အနမဂတတြငျပဌမနးရန စစဥထမးပါသည။

၂၀၁၄ ာႏစကနပငးတြင ကမၸဏမမးဥပေဒသစက ျပဌမနးာႏငရန စစဥလကရပါသည။ ဤဥပေဒ၏ အဓကရညရြယခကမမ ပြငလငးျမငသမမႈရေရး ာႏင ကမၸဏမမးဆငရမ စညးမဥးမမးက တစစတစစညးတညးျဖစေစရန ျဖစပါသည။ လကရဥပေဒမမ ၁၉၁၄ ခာႏစကတညးက ျပဌမနးချခငးျဖစျပး လြနခသည ာႏစေပါငး (၁၀၀) ခန႕အတြငး ျပငဆငချခငး မရပါ။

ကနအမတတဆပဥပေဒ – လႊတေတမတြငမ ၾကမးေရးဆြလကရပါသည။

ကမၸဏမမးအတြက လအပသည ဥပေဒသစမမး ျပဌမနးေပးာႏငျခငးျဖင ျမနမမာႏငငတြင ာႏငငတကမ ကမၸဏမမး ရငးာႏးျမႇပာႏရမ၌ လကေတြ႕ကသည ေနရမျဖစလမာႏငပါသည။

၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒ– ျပဌနးထမးပါသည။

ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕စမကနးမမးသည ESIA သတမတခကမမးာႏငကကညရန လအပပါသည။

ယဥျပငမႈဥပေဒ

ယဥျပငမႈဥပေဒအမး ျပညေထမငစလႊတေတမမ ၂၀၁၅ ခာႏစဥပေဒအမတ (၉) အျဖစ ျပဌမနးချပး ာႏငငေတမသမၼတမ ၂၀၁၅ ခာႏစ၊ ေဖေဖမ၀ါရလ (၂၅) ရကေန႕တြင လကမတေရးထး ထတျပနခပါသည။


ယဥျပငမႈဥပေဒမ ၾကမးတြင အခနး (၁၂) ခနး ရျပး ကနသြယေရး ာႏင ၀နေဆမငမႈလပငနးမမး ပါ၀ငပါသည။ ထ႕ျပင ဥပေဒ ခးေဖမကမႈမမးအတြက ျပစဒဏမမးလညး ထညသြငးထမးပါသည။ ယဥျပငမႈဥပေဒသစတြင ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင မတမႈရေစမည စးပြမးေရး ပတ၀နးကငေကမငး (အထ းသျဖင ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ တငဒါမမးေခၚယ ရမတြင) မမး ျဖစထြနးလမဖြယရပါသည။

ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးျခငးစမခပမမး (PSCs)

ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ခစမးသညစမခပမမး Production Sharing Contract (PSC) ျဖင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑မမးတြင စညးကမးခကမမးသတမတေလရျပး ျမနမမာႏငင၌ ဥပေဒအရ အသးအမမးဆး နညးလမးတစချဖစပါသည။

ျမနမမာႏငငတြင ကငသးသည PSC မမး၏ ရညရြယခကမမးမမ-

› ျမနမမာႏငင၏ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ဖြ႕ျဖးလမေစရန၊

› ထတလပမႈမ ရသငရထကသည ၀ငေငြမမး ာႏငငေတမအစးရမ ရရေစရန၊

› ေရနကမၸဏမမးအေနျဖင ဘ မေဗဒ၊ ပထ၀အေနအထမး ာႏင အျခမးစြန႕စမးရမႈတ႕အေပၚမ တညျပး သငတငေလမကပတသည အကးအျမတမမး ျဖစထြနးေစရန၊

› ာႏငင၏ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ အရငးအျမစမမးက ေရနလပငနးမမး မနကနစြမ သးသပျပး ထတယ ရရာႏငေရး ာႏင ထတယ ရနခကခသည လပကြကမမး ဖြ႕ျဖးေစေရးအတြက ဆြေဆမငမႈမမးျပလပာႏငရန၊

› ရရငးစြ နညးပညမမမးျဖင လြယက စြမ စမခန႕ခြာႏငေစရန တ႕ျဖစပါသည။

PSC တြငပါ၀ငေသမ ဆြေဆမငခကမမးမမ-

› စမကနးလညပတခနတြင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနးသး ယာႏ ရမးမမး တငသြငးရမတြင အေကမကခြနကငးလြတခြင၊

› ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕မမး တငပ႕ရမတြင ပ႕ကနအခြနေပးေဆမငရျခငးမ ကငးလြတခြင၊

› တနဖးေလမေငြမမး လငျမနစြမ သတမတာႏငခြင၊

› ျပညတြငးေစးကြကအတြက ထတယ သးစြမႈမမးအတြက ာႏငငတကမေစးာႏႈနးာႏင နးစပစြမ သတမတထမးရျခငး၊

› မ လစမခပတြင မပါ၀ငသည ျဖစရပမမးေၾကမင လအပပါက စမခပအမး ျပနလညညႇာႏႈငးခြင

ဖြ႕ျဖးျပးာႏငငမမး၌ လပငနးမမးလပေဆမငေလရသည ကမၸဏမမးအေနျဖင PSC စမခပခပဆေလမရသညအတြက အခ႕ကမၸဏမမး အေနျဖင အခကအခအခ႕ာႏင ရငဆငရာႏငပါသည။

› ပငရငးကမၸဏမ ၎၏လကေအမကခ လပငနးမမး အမနတကယလပေဆမငသည ကမၸဏ၏ လပငနးမမးက အမမခရသညသမ မက တမ၀နလညးယ ရပါသည။ သ႕ေသမလညး ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ စ းစမးရမေဖြရမာႏငထတလပရမတြင မေမမလငေသမ အေၾကမငးမမးေၾကမင ပတ၀နးကင ာႏင လ မႈေရးကစၥရပမမးတြင တမ၀နခရသညအတြကေၾကမင စးရမစတမမးက ျဖစေပၚေစ ပါသည။

› သဘမ၀ဓမတေငြ႕သယေဆမငျခငးာႏငပတသက၍ ေနမကဆကတြ စမခပခပဆရမတြင ေဆမငရြကရမည လပငနးမမးမမ ခန႕မနးရခကပါသည။ အထ းသျဖင သဘမ၀ဓမတေငြ႕မမး ရမေဖြေတြ႕ရပါက PSC စမခပအစမး Gas Supply Agreement (GSA) ျဖင အစမးထးျပး စမခပခပဆေလရၾကပါသည။ စမးသပရမေဖြမႈမမး ေအမငျမငခပါက အစးရအေနျဖင GSA စမခပခပဆပါသည။ ကမၸဏမ စမကနးအေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက စးပြမးေရးအညႊနးကနးမမး၊ ပငဆငမႈ၊ ေငြေၾကးရရမႈ ာႏင ပကလငး ေဆမကလပျခငး ာႏင သယေဆမငျခငးတ႕ပါ၀ငသည စမခကက တငျပရပါသည။ ပကလငးတညေဆမကျခငး ာႏင


သယေဆမငျခငးတ႕အတြက သးျခမးစမခပ ခပဆေလရပါသည။ ဤအခနတြင ရငးာႏးျမႇပာႏသ မ ၎အတြက အျမတအစြနးမမး ျပနလညရရလခနျဖစပါသည။ သ႕ေသမလညး မညသ႕မညပ ထညသြငးျပး ခပဆရမညဆသညမမ ခန႕မနးရခကခပါသည။8

› အျခမးစးရမစတမမးမမ စမခပပါစညးကမးခကမမး၊ လပငနးတမ၀နမမး၊ လကမတေရး ထးခမမး၊ အျမတခြေ၀ျခငး စသည တ႕ေၾကမင ျဖစေပၚလမာႏငသည အျငငးပြမးမႈမမးကေျဖရငးသည အာႏညမတေျဖရငးျခငးစနစျဖစပါသည။ ထ႕ျပင ေရနဥပေဒ သစအေနျဖင ရရငးစြ PSC မမးအေပၚ အကးသကေရမကမႈ ရ-မရ မသရရေသးပါ။9

ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြကမမး စ းစမးရမေဖြျခငး ာႏင လပငနးမမးစတငျခငးအတြက စညးောႏမငမႈရေသမ စမခပမမး ခပဆျခငး

လကေတြ႕တြင ပမမဏနညးပါးသညစမခပမမးအတြက တငဒါစသျဖငယဥျပငျခငးမျပဘ တကရကစမခပခပဆေလရပါသည။ MOGE ၏ ေျပမၾကမးခကအရ ျပညတြငး၀ယယ မႈ အေမရကနေဒၚလမ ၅၀,၀၀၀ ာႏငအထက သ႕မဟတ ာႏငငျခမးေငြ အေမရကနေဒၚလမ ၁၀၀,၀၀၀ ာႏငအထက ပမမဏရသည စမကနး၀ယယ မႈမမးအတြက တငဒါမမးေခၚယ ေလရပါသည။ အေမရကနေဒၚလမ ၅,၀၀၀ ေအမကျဖစပါက တကရကေခၚယ ေလရျပး အေမရကနေဒၚလမ ၅၀,၀၀၀ ခန႕အတြကမ အဆျပခကမမးေပၚတြင စဥးစမးေလရပါသည။10

၂၀၁၀ ခာႏစအထ တငဒါေခၚယ မႈမရဘ အမဏမပငမမးအေနျဖင မညသညကမၸဏအမး မညသညလပကြကေပးရမညက ၎တ႕ဘမသမ ဆးျဖတေလရပါသည။ သ႕ေသမလညး ၂၀၁၀ ခာႏစေနမကပငးမစတငျပး တငဒါမမးေခၚယ ၍ အကျဖတစစေဆးျပး လပကငခြငမမး ခေပးလကရပါသည။

အကျဖတစစေဆးရမတြင စြမးအင၀နၾကးဌမန ၀နၾကးအမး ပပးေပးာႏငရန နညးပညမအေထမကအက ျပအဖြ႕တစရပ ဖြ႕စညးထမးျပး တငဒါမမးက ၂၀၁၀ ခာႏစမတငမကထက ပမပြငလငးျမငသမမႈရစြမျဖင နညးလမးတက စစေဆးလကရပါသည။

MOGE မ တငဒါမမးေခၚယ ရမတြင ေအမကပါစညးကမးခကမမး သတမတထမးပါသည-

› နညးပညမပငး

› ေငြေၾကးပငး

› ျမနမမာႏငင၌ ယခငအေတြ႕အၾက ရ-မရ

› လပကြကအတြက ေငြေၾကးသတမတခက

› လပငနးအေတြ႕အၾက (ဥပမမ၊ ကမးလြနေရနကစသည)

ပ (၉) တြင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပကြကမမး တငဒါတငသြငးရသည လပငနးစဥမမးက ေဖမျပထမးပါသည။11 အထကတြင ေဖမျပထမးသညအတငး ေရနဥပေဒအရ လအပခကမမးျဖညဆညးျခငးထက အစးရမ ာႏစေပါငးမမးစြမ လပေဆမငေလရခသည နညးလမးမမး အတငးသမ ေဆမငရြကရပါသည။ ရငးာႏးျမႇပာႏသ အခ႕၏ ေျပမၾကမးခကမမးအရ ေရနဥပေဒသစတြင PSC စမခပမမးအေပၚ အေျခချပး ေဆြးောႏြးေနရမႈက ေလမခာႏငဖြယရျပး ပမပြငလငးလမာႏငသညဟ ခန႕မနးလကရၾကပါသည။

8 See Client Briefing Note: VDB/Loi What is Next for winners of Myanmar’s offshore oil and gas blocks, March 2014

9 See Myanmar Upstream Oil and Gas Sector, Albert Chandler Law Offices, Thailand, August 2013

10 Republic of the Union of Myanmar Procurement Assessment Report, the Electric Power Sector (Ministry of Electric Power and Ministry of Energy), The World Bank, 2013

11 The Oil and Gas Sector in Myanmar PP Presentation. Ministry of Energy, Myanmar Oil and Gas Enterprise.2013


၇။ စြမ ားအင ၀န ၾက ားဌာနမသေဘာတသည ျပည တြင ား ကမၸဏ

ားႏင ပားေပါင ားလပ ေဆာင ျခင ား

၈။ စြမ ားအင ၀န ၾက ားဌာနားႏင TAC အျပ ားသတ ညႇားႏႈင ားျခင ား

၉။ PSC စာခ ပ အတည ျပျခင ား ၁၀။ MOGE ားႏင MIC တ႕ခြင ျပခ က မ ာား ရယျခင ား

၁၁။ ESIA ားႏင ESMP တ႕ေဆာင ရြက ျခင ား ားႏင MOECAF

အတည ျပခ က ရယျခင ား

၁၂။ လပ ငန ားလပ ကင သအျဖစ မတ ပတင ျခင ား

ပ (8) ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကနထရကစမခပ ာႏင တငဒါတငသြငးျခငးလပငနးစဥအဆငဆင

၁. Letter of Expressionေပားပ႕ျခင ား

(ကမၸဏ အခ က အလက မ ာားားႏင အတ)

၂။ သက ဆင ရာ သရား၏ောက ခမ ာားားႏင အတ တင ျပျခင ား

၃။ တင ဒါေလ ာက ာားသမ ကနဥ ားအရည အခ င ားစစ ေဆားမႈခယျခင ား(နည ားပညာ/ေငြေရားေၾကားေရား ားႏင

အေတြ႕အၾကပင ား)

၄။ တင ဒါေလ ာက ာားမႈကစစစ ျခင ား

၅။ Standard Terms and Conditions (TAC) က

တင ဒါေလ ာက ာားသမ ာားအာားရင ားျပျခင ား ားႏင TAC (၃) ခအ

ေလ ာက ာားခြင ျပျခင ား

၆။ တင ဒါေအာင ျမင သမ ာားလပ ကြက မ ာားက ေလလာခြင ျပျခင ား


ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑တြင တရမး၀ငထနးခပကြပကမႈမ ေဘမငမမးမ ေသြဖသည အေလအထမမး (လပကငခြင၊ စမခပခပဆျခငး၊ ထနးခပကြပကျခငး၊ အခြန၊ ေဒသခလ ထ)

ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကငခြငမမး

ကမၸဏမမးအေနျဖင ေလကငေရးရနပေငြ ာႏင လကမတေရးထးခမမးကေဖမျပ၍ အဆျပခကမမးက တငျပရပါသည။ ာႏငငေတမ သမၼတမ ပြငလငးျမငသမသည တငဒါေခၚယ မႈမမး ေဖမေဆမငရန လမးညႊနထမးေသမလညး MOGE ၏ အလယအလတအဆင စမခန႕ခြမႈတြင အေကမငအထညေဖမမႈမမးမမ ေမးခြနးထတဖြယရပါသည။ မညသညအခကမမးက အေျခခ၍ ေရြးခယအကျဖတသညက တကစြမ ထတျပနထမးျခငးမရပါ။ အစးရအေနျဖင ယဥျပငမႈဥပေဒေပၚထြကလမသညအခါ ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင အပခပေရးပငးတြင မမတတ ျဖစလမမညဟ ေမ မလငထမးပါသည။12 ျဗတနအေျခစက NGO တစချဖစသည Global Witness မ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇြနလအတြငး တငဒါေခၚယ မႈာႏငပတသကျပး အစရငခစမတစေစမင ထတျပနချပး အခနး (၅) တြင တငျပထမးပါသည။

ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ၀ငေငြၾကးၾကပျခငး၊ ေၾကညမျခငး ာႏင စမခန႕ခြျခငး13

သဘမ၀ဓမတေငြ႕ တငပ႕မႈသည ျမနမမာႏငင၏ အဓက၀ငေငြတစချဖစပါသည။ သ႕ေသမလညး ယငးက႑ာႏငပတသကျပး တမ၀နခမႈ ာႏင ပြငလငးျမငသမမႈပငးတြင အမးနညးချပး စမခန႕ခြမႈမမး မမးယြငးေနသညဆသည ေျပမၾကမးခကမမး ရခပါသည။ ျမနမမာႏငငတြင ၀ငေငြေၾကညမျခငး ာႏင ပြငလငးျမငသမမႈမမးအတြက ထေရမကေသမ ေငြစမရငးစနစမရေသးပါ။ သ႕ေသမလညး ၀ငေငြမမးက တမ၀နချပး ေၾကညမာႏငရန ာႏင ဘတဂကတြငထညသြငးာႏငရနအတြက EITI စနစ အေကမငအထညေဖမျခငး အပါအ၀င စနစတစရပ ေပၚထြနးလမေစရန ေဆမငရြကလကရပါသည။

ျမနမမာႏငတရတ စြမးအငပ းေပါငးေဆမငရြကေရး နမးလညမႈစမခၽြနလႊမ လကမတေရးထးျခငး

၂၀၀၉ ခာႏစ၊ ဇြနလအတြငး ျမနမမာႏငင ာႏငတရတာႏငငတ႕သည ပ းေပါငးေဆမငရြကေရးသေဘမတ ညခကမမးက လကမတေရးထးခၾကပါသည။ ယငးအနက ေရႊဂကစပကလငး စမကနးမမ တစခအပါအ၀ငျဖစပါသည။ အဆပါသေဘမတ ညခကတြင လ မႈပတ၀နးကင ျပနမမမးအတြက လေလမကေသမ စညးကမးခကမမး ပါ၀ငျခငးမရဟ သးသပသ အခ႕မ ေျပမၾကမးခၾကပါသည။ အဆပါ စမကနးသည လ ထဆာႏၵျပမႈမမး၊ ကန႕ကြကမႈမမး ာႏင ရငဆငခရပါသည။

ေရႊဂကစပကလငး စမခပခပဆရမတြင ရတနမ ာႏင ရတခြန ပကလငးမမး တညေဆမကစဥက အသးျပခသည လ မႈပတ၀နးကငဆငရမ စညႊနးမမးက ရညညႊနးျပး ထညသြငး ေဆြးောႏြးချခငးမရပါ။ ကမၸဏတစခာႏငတစခ စညႊနးခငးမတ သညအတြကေၾကမင ျဖစာႏငေျခရပါသည။ ပ (၁၀) တြင ျမနမမာႏငင၏ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးမမးျပေျမပက ေဖမျပထမးပါသည။

12 ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ကမၸဏမမးာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခက

13 Arakan Oil Watch, 2012


ပ (9) ျမနမမာႏငင၏ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးျပေျမပ

Domestic Pipeline (not represented above):

- MOGE has been laying the pipes

throughout Myanmar to expand its national

pipeline network.

- Various size from 6” to 24” of pipeline were

constructed

- Total length is about 2,100 miles

Export Pipeline

Offshore Onland

Yadana (36”) 216 miles 39 miles

Yetagun (24”) 126 miles 43 miles

Zawtika (28”) 143 miles 42 miles

Shwe (32”) 65 miles 3 miles

China –

Myanmar (40”)

Gas

Nil 495 miles

China-Myanmar

(32”) Oil

Nil 481 miles


၂.၄ ၀နၾကးဌမနအခငးခငး ဆကသြယညႇာႏႈငးျခငး ာႏင ကန႕သတခကမမး လပကငခြင၊ စမခပခပဆျခငး ာႏင လပငနးမမး စမခန႕ခြျခငး ာႏင လညပတျခငးတ႕အတြက ျပညေထမငစ ာႏင ျပညနယ/တငးေဒသၾကး အစးရအဖြ႕အစညးမမးအၾကမး ဆကသြယေဆမငရြကရပါသည။ အဆပါ အစးရအဖြ႕အစညး အဆငဆငတ႕သညလညး EITI အေကမငအထညေဖမရမတြင ပါ၀ငရနလအပပါသည။

သတ တြငးလပကငခြငမမးာႏငပတသက၍ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၊ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး အစးရအဖြ႕အစညးမမး၊ ရပကြက/ေကးရြမ အဆငအထ သတငးအခကအလကမမး အျပနအလန စးဆငးျခငး ာႏင စမအပခပျခငးစနစမမ အသမးကလကရျပး အခနး (၄) ေဒသာႏ ရ အပခပေရးက႑တြင အေသးစတေဖမျပထမးပါသည။ ဥပမမအမးျဖင သကဆငရမ ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးအစးရ၊ ေထြအပ၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမေရးရမ၀နၾကးဌမန၊ ေၾကးတငာႏငေျမစမရငးဥးစးဌမန၊ ေကးရြမအပစ အပခပေရးမး ာႏင ေဒသခမမးထမ သေဘမတ ညခကမမး ရရျပးမသမ ဓမတသတ ရမေဖြျခငးာႏင ထတလပျခငးဆငရမ လပကငခြငမမးက ေပးအပပါသည။

သ႕ေသမလညး သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင အျခမး၀နၾကးဌမနမမး ာႏငဆကသြယေဆမငရြကရမတြင လအပခကမမး ရေနပါသည။ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမေရးရမ ၀နၾကးဌမနမ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ ညႇာႏႈငးဆကသြယမႈအေပၚ စးရမပ ပနမႈမမး ျပသချပး သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင ဓမတသတ စ းစမးရမေဖြခြင ာႏင ထတလပခြငမမး သတမတရမတြင လပထးလပနညး ာႏငမညျခငးတ႕ေၾကမင ေျမယမအျငငးပြမးမႈမမး ျဖစေပၚခသညဟ ေထမကျပေျပမဆခပါသည။

ေျမယမစမခန႕ခြမႈာႏငပတသက၍ ၀နၾကးဌမန ာႏစခအၾကမး ပ းေပါငးေဆမငရြကမႈ အမးနညးျခငးသည အထ းစးရမစရမျဖစျပး ေျမယမ အျငငးပြမးမႈမမး၏ အေျခခအခကတစခကျဖစပါသည။ ေျမယမစမခန႕ခြေရး ာႏင အေကမငအထညေဖမေရးအတြက မဟမဗဟမခမတရန စစဥလကရပါသည။ အခတအဆကမသည ေျမယမစမခန႕ခြမႈစနစ (ေၾကးတငာႏင ေျမစမရငးအပါအ၀င) ေပၚထြကလမပါက စကမႈလကမႈ က႑မမးအျပင သတ တြငး၊ သစေတမ၊ လယယမ၊ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑မမး အေကမငအထညေဖမရမတြင ၀နၾကးဌမန အခငးခငး ညႇာႏႈငးမႈစနစ ပမေကမငးမြနလမမညျဖစပါသည။14

သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ လပကငခြငမမးခမတရမတြင ျပညေထမငစအဆင ၀နၾကးဌမနမမး ာႏင ျပညနယ/တငးေဒသၾကး အစးရအဖြ႕မမးသမမက ျမနမမာႏငငရငးာႏးျမႇပာႏမႈေကမမရငလညး ပါ၀ငပါသည။ လပကငခြငရရရန လအပခကမမးျဖစသည ESIA ာႏင ESMP မမး ခြငျပရမတြင ေကမမရင၏ အခနးက႑မမလညး အေရးပါပါသည။

စြမးအင၀နၾကးဌမန၊ စြမးအငစမေရးဥးစးဌမနသည စြမးအငစမခန႕ခြမႈာႏငပတသက၍ ၀နၾကးဌမနမမးအၾကမး ညႇာႏႈငးဆကသြယရသည တမ၀နကထမးေဆမငရပါသည။ စြမးအင၀နၾကးဌမနသည စြမးအငက႑ာႏငပတသက၍ မ ၀ါဒမမး ာႏင လမးညႊနမႈမမးခမတရမတြင အဓကတမ၀နယ ရျပး MOGE စသည ာႏငငပငလပငနးမမးအေနျဖင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကမၸဏမမးာႏင စမခပခပဆျခငး ာႏင အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကျခငးတ႕က ေဆမငရြကရပါသည။

၀နၾကးဌမနအခငးခငး ဆကသြယညႇာႏႈငးျခငးစနစမမး

စြမးအငက႑ာႏငပတသက၍ ထနးခပကြပကရမတြင အစးရ၀နၾကးဌမနမမး အခငးခငး ဆကသြယညႇာႏႈငးရသည စနစမမးစြမရပါသည။ ၎တ႕အနက ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင ဖြ႕စညးခသည အမးသမးစြမးအငစမခန႕ခြမႈေကမမတ National Energy Management Committee (NEMC) ာႏင စြမးအငဖြ႕ျဖးမႈေကမမတ Energy Development Committee (EDC) တ႕လညး ပါ၀ငပါသည။

14 Attempts to obtain the draft Land Use Planning documents were not successful in the course of the research gathered for this report.


အမးသမးစြမးအငစမခန႕ခြမႈေကမမတ

NEMC သည ၀နၾကးအဆငေကမမတျဖစျပး ဒတယသမၼတ ေဒါကတမစငးေမမကခမးမ နမယကအျဖစ ေဆမငရြကပါသည။ စြမးအငက႑ ာႏငသကဆငသည ၀နၾကးဌမနမမးျဖင ဖြ႕စညးထမးျပး ေကမမတရးမမ စြမးအင၀နၾကးဌမနတြငရျပး အဖြ႕၀ငမမးမမ-15

› ဥကဌ - ျပညေထမငစ၀နၾကး၊ စြမးအင၀နၾကးဌမန

› ဒတယဥကဌ - ျပညေထမငစ၀နၾကး၊ လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန

› အဖြ႕၀င (၉) ဥး - ျပညေထမငစ၀နၾကးမမး၊ လယယမစကပးေရးာႏငဆညေျမမငး၀နၾကးဌမန၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏငသစေတမ၀နၾကးဌမန၊ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၊ အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန၊ စကမႈ၀နၾကးဌမန ာႏင ျပညျဖးျမစြမးအငဆငရမ အရပဘက လ မႈအဖြ႕အစညးမမး၊

› အတြငးေရးမး - ဒတယ၀နၾကး၊ စြမးအင၀နၾကးဌမန ာႏင

› တြဖကအတြငးေရးမး - ဒတယ၀နၾကး၊ လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန

အမးသမးစြမးအငစမခန႕ခြမႈေကမမတ၏ ရညရြယခကမမးမမ-

› အမးသမးစြမးအငမ ၀ါဒ ာႏင အမးသမးစြမးအငထနးခပကြပကေရးစညးမဥးမမးေရးဆြရန၊

› စြမးအငက႑ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈတြင ပဂၢလကက႑က အမးေပးျမႇငတငရန၊

› လတတေလမလအပခကအေပၚ ေရတစမကနးမမး ခမတအေကမငအထညေဖမရန၊

› ျပညတြငးလအပခကအတြက ေရရညစမကနးမမးအျဖစ ေကမကမးေသြးမ လပစစဓမတအမး ထတယ သြမးရန၊

› စြမးအငက႑၊ စကမႈက႑ ာႏင လပစစက႑မမး ဖြ႕ျဖးတးတကေစရန၊

› အမးသမးစြမးအငလျခေရးမဟမဗဟမတစရပ ေရးဆြအေကမငအထညေဖမရန၊

စြမးအငဖြ႕ျဖးမႈေကမမတ

EDC တြင ဒတယ၀နၾကးမမးျဖင ဖြ႕စညးထမးျပး NEMC ၏ မ ၀ါဒမမးက အေကမငအထညေဖမရန တမ၀နယ ရပါသည။ EDC ၏ အဖြ႕၀ငမမးမမ ေအမကပါအတငးျဖစပါသည-

› ဥကဌ - ျပညေထမငစ၀နၾကး၊ စြမးအင၀နၾကးဌမန

› အဖြ႕၀င (၁၂) ဥး - ဒတယ၀နၾကးမမး ာႏင အၾကးတနးအရမရမမး၊ လယယမစကပးေရးာႏငဆညေျမမငး၀နၾကးဌမန၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏငသစေတမ၀နၾကးဌမန၊ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၊ အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန၊ စကမႈ၀နၾကးဌမန၊ စြမးအင၀နၾကးဌမန ာႏင အေတြ႕အၾကရသည အျငမးစမး တပမေတမအရမရၾကးမမး ာႏင NGO မမး၊

› အတြငးေရးမး - ညႊနၾကမးေရးမးခပ၊ စြမးအငစမကနးဥးစးဌမန

စြမးအငဖြ႕ျဖးမႈေကမမတ၏ လပငနးတမ၀နမမးမမ-

› အမးသမးစြမးအငမ ၀ါဒအမး အေကမငအထညေဖမရန၊

› ပဂၢလကက႑က အမးေပးျမႇငတငရန၊

› ေရတမသည ေရရည စြမးအငလအပခကက ခန႕မနး၍ စြမးအငမ ၀ါဒမမးက ျပငဆငေရးဆြရန၊

15 Geopolitics and Myanmar’s Petroleum Sector, PP Presentation, Energy Planning Department, Ministry of Energy, 2013


› စြမးအငက႑ဖြ႕ျဖးေရးအတြက မ ၀ါဒမမး ာႏင အခြငအလမးမမး ေဖမေဆမငျခငး၊

› ျပညျဖးျမစြမးအငစမကနးမမးတြင ရငးာႏးျမႇပာႏရန ျပညတြငး/ျပညပ ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအမး ဆြေဆမငျခငး၊

› စြမးအငဖြ႕ျဖးမႈစမကနးမမးက ထနးခပကြပကျခငး၊

› နညးပညမ ာႏင စမခန႕ခြမႈအက အညမမး ရယ ျခငး ာႏင

› စြမးအငက႑ာႏငပတသကသည အခကအလကမမးစေဆမငးျခငး တ႕ျဖစပါသည။

အစးရဌမနတြငး EITI ညႇာႏႈငးေဆမငရြကမႈ

၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ဒဇငဘမလအတြငး ာႏငငေတမသမၼတ၏ အမန႕ျဖင ဥးေဆမငေကမမတအမး ဖြ႕စညးချပး သမၼတရး၀နၾကးဌမန ျပညေထမငစ၀နၾကး ဥးစးသနးမ ဥးေဆမငကမ စြမးအင၀နၾကးဌမန၊ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၊ သတ တြငး၀နၾကးဌမန ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ာႏင သစေတမေရးရမ၀နၾကးဌမန ျပညေထမငစ၀နၾကးမမးမ အဖြ႕၀ငအျဖစ ပါ၀ငၾကပါသည။ ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ ဧျပလတြင ဥးေဆမငေကမမတမ ညႊနၾကမးေရးမးခပ ာႏင ညႊနၾကမးေရးမး အဆငမမး ပါ၀ငသည ညႇာႏႈငးေရး ာႏင ပပးေရး ေဆမငရြကာႏငရနအတြက အေကမငအထညေဖမေရး ေကမမတဖြ႕စညးခပါသည။ ေကမမတ၏ အမညအျပညအစမမ သဘမ၀ သယဇမတအရငးအျမစမမး ပြငလငျမငသမမႈ အေကမငအထညေဖမေရး ေကမမတ ျဖစျပး အဖြ႕၀ငမမးအျဖစ-

› ဥကဌ - ဒတယ၀နၾကး၊ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမးခပ၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏငသစေတမေရးရမ၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမးခပ၊ ေရအမးလပစစဥးစးဌမန၊ လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမးခပ၊ ျမနမမေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနး၊ စြမးအင၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမးခပ၊ သတ တြငးဥးစးဌမန၊ သတ တြငး၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမးခပ၊ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏငကမၸဏမမးညႊနၾကမးမႈဥးစးဌမန၊ အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမး၊ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌမန၊ ျပညထေရး၀နၾကးဌမန

› ဒတယညႊနၾကမးေရးမးခပ၊ ရသးခန႕မနးေျခေငြစမရငးဥးစးဌမန၊ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမး၊ ာႏငငျခမးစးပြမးဆကသြယေရးဥးစးဌမန၊ အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန

› ညႊနၾကမးေရးမး၊ ျပညေထမငစေရ႕ေနခပရး

› ညႊနၾကမးေရးမး၊ ျပညေထမငစစမရငးစစခပရး၊

› အဖြ႕၀င၊ ာႏငငေတမသမၼတ၏ အမးသမးစးပြမးေရးာႏငလ မႈေရးရမေကမမတ

အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန

အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန (စမ/စးပြမး) သည ျပညေထမငစအဆင ာႏင ေဒသအဆငဆငရ အစးရဌမနမမး ာႏင ညႇာႏႈငးေဆမငရြကရမတြင အေရးပါသညဌမနတစချဖစပါသည။ ဥပမမအမးျဖင စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနမ အမးသမး ဘကစဖြ႕ျဖး တးတကေရး ငါးာႏစစမကနးက ေရးဆြျပး ၎စမကနးေအမကတြင ေကးလကေဒသ ဘကစဖြ႕ျဖးတးတကေရးစမကနးမမးက ဆကလကေရးဆြထမးပါသည။ အခနး (၄) ကရႈ။ စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနသည အစးရ၏ ဖြ႕ျဖးမႈမတဖကမမးာႏငလညး ဆကဆညႇာႏႈငးရမတြင အေရးပါသည။ ာႏငငေတမသမၼတမ ဥးေဆမငသည ာႏငငျခမးအက အညစမခန႕ခြမႈဗဟေကမမတတြင စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမန၏ ျပညေထမငစ၀နၾကးမ အတြငးေရးမးအျဖစေဆမငရြကပါသည။ ထ႕ျပင ာႏငငျခမးအက အညစမခန႕ခြမႈ လပငနးေကမမတအမး သမၼတရး၀နၾကးဌမန (၃) ၏ ျပညေထမငစ၀နၾကးမ ဥးေဆမငျပး စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမန ဒတယ၀နၾကးမ အတြငးေရးမးအျဖစ ေဆမငရြကပါသည။ အမးသမး စးပြမးေရးာႏငလ မႈေရးအၾကေပးေကမငစ မမ လြတလပေသမ အဖြ႕အစညးတစချဖစျပး ပဂၢလက၊ အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညး ာႏင ပညမရငမမးပါ၀ငျပး ျမနမမာႏငင၏ ဖြ႕ျဖးတကေရး ဥးစမးေပးအစအစဥမမးာႏငပတသကျပး အၾကေပး ပါသည။ စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနသည အၾကေပးေကမငစ အဖြ႕၀ငမမးာႏင ထေတြ႕ဆကဆမႈရပါသည။ ဖြ႕ျဖးမႈမတဖကမမးအေနျဖင


ျမနမမအစးရာႏင ာႏစစဥကငးပသည ျမနမမဖြ႕ျဖးတးတကေရးပ းေပါငးေဆမငရြကမႈဖရမမတစဆင ထေတြ႕ဆကဆၾကပါသည။ ထေတြ႕မႈမမး ပမနကရႈငးေစရနအတြက လပငနးအဖြ႕ (၁၇) ခအမး ၂၀၁၃ ခာႏစတြင စတငဖြ႕စညးခပါသည။ လပငနးအဖြ႕မမးတြင လပစစ ာႏင ျပညသ ႕ေငြေၾကးစမခန႕ခြမႈမမး ပါ၀ငေသမလညး သယဇမတလပငနးမမး၊ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင သတ တြငးက႑မမး မပါ၀ငပါ။ ထအေတမအတြငး ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇြနလအတြငး ျမနမမအစးရသည နငငတကမအက အညပြငလငးျမငသမမႈရေရးအစအစဥ International Aid Transparency Initiative (IATI) တြင ပါ၀ငလကမတေရးထးချပး စမကနးအခကအလကမမးက ာႏႈငးယဥေလလမာႏငရန ဖြ႕ျဖးေရးစမကနးမမးက သတမတခကမမးာႏငအည ထတျပနသြမးေတမမညျဖစပါသည။16

စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနသည သတ တြငးလပငနးမမး စမကနးအေကမငအထညေဖမသည အဆငတြငပါ၀ငျပး အျခမး ၀နၾကးဌမန (၃) ခာႏငအတ လကပေတမငးေတမငေၾကးနစမကနး၏ ESIA အမး လတတေလမ စစစေနသည ESIA စစစေရးေကမမတ၀င (၃၉) ဥးတြင ပါ၀ငပါသည။ ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕သည စမ/စးပြမး၀နၾကးဌမနေအမကတြငရျပး သယဇမတလပငနးမမး ာႏင ေရအမးလပစစလပငနးမမး လစဥ ာႏင ာႏစစဥအခကအလကမမးက ထတျပနပါသည။

၂.၆ လႊတေတမ၏အခနးက႑ ျမနမမာႏငင၏ အသြငက းေျပမငးျခငးကမလတြင လႊတေတမအေနျဖင အျပနအလနထနးေကမငးျခငး၊ ဘတဂကမမးက စစစျခငး ာႏင မဆာႏၵနယမမးဖြ႕ျဖးတးတကေရးအတြက အေရးပါသညအဖြ႕အစညးတစချဖစလမပါသည။ ျမနမမာႏငင၏ လႊတေတမအမး အထက လႊတေတမျဖစသည အမးသမးလႊတေတမ ာႏင ေအမကလႊတေတမျဖစသည ျပညသ ႕လႊတေတမတ႕ျဖင ဖြ႕စညးထမးပါသည။ ၂၀၀၈ ခာႏစ၊ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒအရ အျမတမးေကမမတမမးျဖစသည ဥပေဒၾကမးေကမမတ ာႏင ျပညသ ႕ေငြစမရငး ေကမမတ တ႕က ဖြ႕စညးထမးပါသည။ အေျခခဥပေဒ ပဒမ (၁၁၇) တြင ပ းတြေကမမတမမး ဖြ႕စညးာႏငေၾကမငး ျပဌမနးထမးပါသည။ ျပညသ ႕ လႊတေတမတြင ေရးရမေကမမတ (၂၄) ခာႏင ပ းတြေကမမတ (၄) ခ (ဥပေဒာႏငျပညသ ႕ေငြစမရငးအပါအ၀င) တ႕ျဖင ဖြ႕စညး ထမးပါသည။ ျပညသ ႕ လႊတေတမတြင ကယစမးလယဥးေရ (၄၄၀) ရျပး အမးသမးလႊတေတမတြင ကယစမးလယဥးေရး (၂၂၄) ဥးရပါသည။17

ျပညသ ႕လႊတေတမ ေငြစမရငးေကမမတ ာႏင ပ းတြေငြစမရငးေကမမတတ႕သည ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးမ ေပးပ႕သည အစရငခ စမမမးက စစစာႏငရန အပတစဥအစညးအေ၀းမမးကငးပပါသည။ အစရငခစမပါ အခကအလကမမးေပၚမ တညျပး ပ းတြေငြစမရငး ေကမမတမ သကဆငရမ၀နၾကးဌမနမမးက ေခၚယ ေမးျမနးျခငး ာႏင ေကမမတ၏ အစရငခစမတြင ထညသြငး ေရးသမးျခငးတ႕ ျပလပျပး လႊတေတမ အစညးအေ၀းတြင လႊတေတမဥကဌထ တငျပရပါသည။ ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတမမ အေျခခဥပေဒအရ ျပဌမနးဖြ႕စညးထမးျခငး၊ ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရး၏ အစရငခစမက အေျခချပး ၀နၾကးဌမနမမးအမး စစစမႈမမး ျပလပာႏငျခငး တ႕ေၾကမင EITI အေကမငအထညေဖမရမတြင လႊတေတမ၏ အေရးပါဆး ေကမမတတစချဖစပါသည။

အမးသမးလႊတေတမ၏ သတ ာႏငသယဇမတမမးစမခန႕ခြေရးေကမမတသည သယဇမတက႑ အတြက ဥပေဒျပျခငး၊ အၾကေပးျခငး၊ ျပညေထမငစ၊ ျပညနယ/ တငးေဒသၾကး အစးရမမးာႏင သယဇမတလပငနးမမးအၾကမး ေစစပေပးျခငး၊ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ျမႇငတငာႏငရန ေဆမငရြကျခငး ာႏင စြမးေဆမငရညျမႇငတငာႏငရန ေလလမေရးခရး ာႏင သငတနးမမး ပ႕ချခငးတ႕ ေဆမငရြကပါသည။ သ႕ေသမလညး လ မႈေရးကစၥရပမမး ာႏင လ ထာႏငထေတြ႕ျပး ၎တ႕၏ တငျပမႈမမး က ေဆမငရြကေပးျခငးမးကမ မေတြ႕ရရေသးပါ။

ထ႕ျပင စြမးအင၀နၾကးဌမန၊ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၊ လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ာႏင သစေတမ ၀နၾကးဌမနတ႕ာႏင ထေတြ႕ဆကဆလကရပါသည။ သတ ာႏငသယဇမတမမး စမခန႕ခြေရးေကမမတ၏ လပငနးတမ၀နမမးမမ-

16 http://www.aidtransparency.net/news/myanmar-endorses-iati

17 See http://www.president-office.gov.mm/en/?q=hluttaw/pyithu-hluttaw


› ျပညေထမငစ၊ တငးေဒသၾကး ာႏင ျပညနယအစးရအဖြ႕တ႕မ သယဇမတဆငရမ အေရးယ ေဆမငရြက ထမးသည ကစၥရပမမးအေပၚ လအပပါက လႊတေတမ ဥကဌထ အခကအလက စေဆမငးတငျပျခငး၊

› သတ တြငးလပငနး လပကငသ မမးအတြက လအပပါက ေစစပေဆြးောႏြးျခငးတ႕ ေဆမငရြကေပးပါသည။ ကစၥတစခခငးအလက နစနမမႈမမး ရခပါက သကဆငရမ၀နၾကးဌမနမမးာႏင ညႇာႏႈငးျပး ေစစပညႇာႏႈငးျခငး၊ အေျဖရမျခငး (ေဆမငရြကခကမမးသည ာႏငငေတမ ာႏင ျပညသ တ႕အတြက နစနမမႈမမး မရေစရပါ။) ာႏင အမးသမးလႊတေတမသ႕ တငျပျခငး၊

› အမးသမးလႊတေတမ ဥကဌ၏ ခြငျပခကျဖင သတငးစမရငးလငးပြ ကငးပျခငး၊

› ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ဆကသြယေဆမငရြကခကမမးက အမးသမးလႊတေတမ ဥကဌထ အစရငချခငး ာႏင ဥကဌ၏ ခြငျပခကျဖင ဆကလကေဆြးောႏြးျခငး ာႏင အစးရအဖြ႕ထ တငျပျခငး၊

› ေကမမတအေနျဖင လအပပါက ကြငးဆငးေလလမျခငး၊

› ဖတၾကမးျခငးခရပါက အမးသမးလႊတေတမ၏ ခြငျပခကျဖင ာႏငငျခမးသ႕ ေလလမေရးခရးမမး သြမးေရမကျခငး၊

လႊတေတမမ သယဇမတေကမမတ၏ ဥကဌ ာႏင အဖြ႕၀ငမမးက ေရြးခယခန႕အပပါသည။ ေကမမတအေနျဖင ၀နၾကးဌမနမမး၏ ထနးခပကြပကမႈမမးအေပၚ ၀ငေရမကစြကဖကျခငးမျပပါ။ သ႕ေသမလညး အစးရာႏင လ ထအၾကမး ျပနမမမး ျဖစပြမးခပါက လႊတေတမမ ေစစပညႇာႏႈငးေပးပါသည။


အခနး (၃) ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ

၃.၁ နဒါနး ဤအခနးတြင သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသကသည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး (FID)၊ FDI ဆြေဆမငာႏငရနအတြက အစးရ၏ ျပျပငေျပမငးလမႈမမး၊ ာႏငငအတြငးသ႕ FDI စး၀ငမႈအေျခအေန၊ က႑အလကစး၀ငမႈ (သဘမ၀သယဇမတက ဥးစမးေပးေဖမျပထမးပါသည)၊ FDI ာႏငသကဆငသည ပထ၀ာႏငငေရး အထ းသျဖင တရတာႏငငာႏင ဆကစပေနမႈ အေျခအေန၊ MEITI အေကမငအထညေဖမမႈအေပၚ ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမး၏ အျမငတ႕က တငျပထမးပါသည။

အစးရ၏ ျပျပငေျပမငးလမႈမမးျဖင ာႏငငျခမးတကရကရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးကဆြေဆမငျခငး

ဗဟဥးစး စးပြမးေရးစနစမ ေစးကြကစးပြမးေရးစနစသ႕ ေျပမငးလရမတြင ျမနမမာႏငင၏ အသြငက းေျပမငးမႈမမ ထငသေလမက ခရးမေပါကခပါ။ ၁၉၈၈ ခာႏစ အၾကြမႈမမးျဖစေပၚျပးေနမက ာႏငင၏ စးပြမးေရးအမး တခါးဖြငရနၾကးပမးခပါသည။ သ႕ေသမလညး အမမးစပါ၀ငာႏငခြငမရဘ စးပြမးေရးလပငနးရင အခြငထ းခ လ နညးစအပစတစခအတြကသမ အကးျဖစထြနးခပါသည။ လကရ အသြငက းေျပမငးမႈမမးမမ ၂၀၁၀ ခာႏစတြင စတငခပါသည။ ျမနမမာႏငင၏ ေငြလလယာႏႈနးအမး တစေပါငးတစစညးတညး ျဖစေစရန ေဆမငရြကာႏငချပး က႑စအတြက ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးက ဖတေခၚာႏငခပါသည။ စကမႈဖြ႕ျဖးျပးာႏငငမမးာႏငဖြ႕စညးထမးေသမ Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD)18 တြငျပလပခသည ေဆြးောႏြးမႈတြင ျမနမမာႏငငအေနျဖင-

› ၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒသစက ျပဌမနးျခငး၊ ပြငလငးျပး ခငမမမႈရသည ဥပေဒမ ေဘမငမမး ာႏင စညးမဥးမမးက ေဖမေဆမငျခငး၊

› ာႏစာႏငင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈစမခပမမး ခပဆျပး ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးက ကမကြယျခငး၊ သ႕ေသမလညး ယေန႕အထ စမခပ အနညးငယသမ ခပဆာႏငပါေသးသည၊

› အာႏညမတစရငဆးျဖတျခငးာႏငပတသက၍ New York Convention on Arbitration တြငပါ၀ငျခငး၊

› ပဂၢလက က႑ဖြ႕ျဖးတးတကေရးအတြက ျပျပငေျပမငးလေရးလပငနးစဥ အစအစဥမမး ေရ႕ေနမက ညညြတေစရန လပငနးစဥမမး ခမတျခငး၊ အဖြ႕အစညးမမးအၾကမး တမ၀နာႏင၀တ ရမးမမး ခြေ၀သတမတျခငး ာႏင သကဆငသ မမးအမးလးအတြက မဟမဗဟမ ရညမနးခကမမး ခမတျခငး၊

› အေသးစမး အလတစမး (SME) ဥပေဒျပငဆငေရးဆြျခငး ာႏင SME ဖြ႕ျဖးမႈဗဟဌမနက ၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ဧျပလတြင ဖြငလစျပး SME လပငနးမမးက အမးေပးျခငး၊

› ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏငကမၸဏမမးညႊနၾကမးမႈဥးစးဌမနက ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဆငရမ ဆြေဆမငရမတြင ညႇာႏႈငးေရးမးအျဖစ သတမတျပး ရငးာႏးျမႇပာႏမႈျမႇငတငေရးဌမနတစခထပမဖြငလစျခငး ာႏင ရနကနျမ႕တြင ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအတြက one-stop-shop ဖြငလစျခငး ာႏင

› ရညရြယခကၾကးမမးသည အထ းစးပြမးေရးဇနမမး Special Economic Zones (SEZ) ာႏင စကမႈဇနမမး တညေထမငျခငး ာႏင သလ၀ါ အထ းစးပြမးေရးဇနတ႕က ၂၀၁၅ ခာႏစတြင ျပးစးေအမင ေဆမငရြကျခငး၊

18 Power Point Presentation, OECD Investment Policy Review of Myanmar Aung Naing Oo, Director General, DICA

15 October 2013


ေငြေၾကးက႑ ျပျပငေျပမငးလေရးတြင-

› ေငြေၾကးက႑ျပျပငေျပမငးလေရး လမးညႊနေျမပေရးဆြျပး ေငြေၾကးက႑ ဖြ႕ျဖးေစရန ာႏင ာႏငငျခမးေငြ လလယမႈ စမခန႕ခြေရး ဥပေဒသစတစရပ ျပဌမနးာႏငေရး ာႏင

› ာႏငငျခမးဘဏမမး ပါ၀ငခြငရရေစရန ဘဏလပငနးမမးအမး ဖြငလစေပးျခငး ာႏင ာႏငင၏ စေတမေစးကြက ဖြငလစျခငး၊

ထနးခပကြပကမႈ စြမးေဆမငရညျမႇငတငျခငးာႏငပတသက၍-

› စးပြမးေရးာႏငလ မႈေရးျပျပငေျပမငးလေရးမ ေဘမင (၂၀၁၂) အရ စြမးအင၊ ပ႕ေဆမငေရး၊ ဆကသြယေရးက႑မမးတြင ထနးခပကြပကမႈ အရညအေသြးမမးသသသမသမ ျမႇငတငရန၊

› ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒသစတြင ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအမး ကမကြယေပးသည ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒ ာႏင စညးမဥးစညးကမးမမး ာႏင ပတသက၍ မရငးလငး မေရရမသညမမးက ေျဖရငးေဆမငရြကေပးျခငး၊

› အသဥမဏပညမပငဆငမႈာႏငပတသကသည ဥပေဒမမးက ေခတာႏငအညျပငဆငျခငး၊

› ကနထရကစမခပ အသက၀ငေစရန ာႏင အျငငးပြမးမႈမမး ေျဖရငးာႏငသညစနစ ေပၚထြနးေစရန တရမးစရငမႈ လြတလပခြင ရရရန လအပသညဟ အသအမတျပခပါသည။

၃.၂ ျမနမမာႏငငသ႕ ာႏငငျခမးတကရကရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးစး၀ငမႈ

ျမနမမာႏငင၏ သဘမ၀သယဇမတ အရငးအျမစမမး ေပါၾကြယ၀မႈ ာႏင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈအေျခအေနေကမငးမမး ေပၚထြနးလမမႈေၾကမင သယဇမတက႑တြင စးပြမးေရးအခြငအလမးမမး မမးစြမရသညဟ အမမးက ယ ဆထမးၾကေသမလညး သေတသအခ႕ကမ ယငး က႑ အေနျဖင ခန႕မနးထမးသညထက စနေခၚမႈမမး ပမမမးျပမး ေနေၾကမငး (Bissinger, 2012)၊ ထအေတမအတြငး FDI စး၀ငမႈမမ ၂၀၁၀ ခာႏစ ေနမကပငးတြင မနမနျမငတက လကရေနပါ သည။ (see table 4)

ဇယမး (4) ျမနမမာႏငငသ႕ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စး၀ငျခငး (World Bank)

Year Amount (US$)

2009 1,078,972,201

2010 901,133,535

2011 1,000,557,266

2012 2,242,980,000

တရမး၀ငကနးဂဏနးမမးအရ ျမနမမာႏငငသ႕ FDI စး၀ငမႈ၏ အမမးစမမ လပစစ၊ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင သတ တြငးက႑တ႕မ ျဖစပါသည။ ပ (၁၁) ကရႈ။ သ႕ေသမလညး အဆပါကနးဂဏနးမမးတြင သတ ာႏင ေကမကမက တရမးမ၀ငတ းေဖမေရမငးချခငး စသည တရမးမ၀င စးပြမးေရးက ထညသြငးတြကခကထမးျခငး မရပါ။ ျမနမမာႏငင၏ တရမးမ၀င စးပြမးေရးပမမဏမမ သသသမသမမမးျပမးျပး UNDP ၏ မတခကအရ အမးသမးထတကနတနဖး၏ ၅၀% အထပင ရာႏငေၾကမငး သရရပါသည။ အစးရ၏ ကနးဂဏနးမမးမမ အမးသမး စမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန၊ ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕မရရသည စမရငးအခကအလကမမး ျဖစပါသည။ သ႕ျဖစ၍ အဆပါ ကနးဂဏနးမမး MIC မ ာႏစစဥ ခြငျပသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စမကနးမမး ာႏင ထည၀ငေငြေၾကးပမမဏမမးက ဆလျခငး ျဖစပါသည။ အဆပါ ပမမဏမမးမမ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈေငြ စး၀ငလမသညာႏငငမမးအလက အေသးစတ ခြျခမးထမးျခငးမရဘ အခ႕စး၀ငေငြမမးမမ ာႏငငအတြငး ရေနသည ာႏငငျခမးေငြမမး ျဖစပါသည။ အမနတကယစး၀ငသည ပမမဏကလညး ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕မ ေကမကယ ပါသည။


Real Estate3%

Livestock and Fisheries

1%

Transport and Communication

1%

Power51%

Oil and Gas37%

Mining7%

ပ (1) ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏင စးပြမးေရးက႑မမး (DICA, GOUM, 2013)

FDI ကနးဂဏနးမမး ျမငတကလမေနေသမလညး ျမနမမာႏငင၏ သတ တြငးအရငးအျမစမမးအေပၚ ေစးာႏႈနးခန႕မနးမႈ လြနကေနျပး တစဘကတြငမ ာႏငငတကမေစးကြကာႏင ကြမေ၀းေနျခငး ာႏင ာႏငငတကမ ကမၸဏမမးအတြက ေအမငျမငမႈသမငး မရေသးျခငးတ႕မမ သတခပဖြယျဖစပါသည။ ျမနမမာႏငင၏ သတ တြငးက႑တြင ရငးာႏးျမႇပာႏလသည ကမၸဏတစခ၏ ေျပမၾကမးခကအရ ေစးာႏႈနးမမး ကြမဟေနျခငးမမ ေအမကပါ အခက (၂) ခကေပၚတြင မ တညေၾကမငး-

› ေဒသတြငး ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမး အထ းသျဖင တရတကမၸဏမမး၏ ေခးေငြရရမႈ ကနကစရတမမးမမ အျခမးာႏငငျခမးကမၸဏမမး ထကပမနညးပါးသျဖင ပမရငးာႏးာႏငျခငး၊

› စးပြမးေရးပတဆ႕မႈမမးေၾကမင ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအေနျဖင ေငြေၾကးစးဆငးမႈ ခကခသျဖင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမ ရရသည အျမတအစြနးမမးက ျမနမမာႏငင၏ အမျခေျမမမးတြင ျပနလညရငးာႏးေလရသျဖင သယဇမတ၏ အရငးအာႏးတနဖးမမလညး ျမငတကလမျခငးတ႕ျဖစပါသည။

ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ျပးလင လပစစက႑မမ FDI ပမမဏ အမမးဆးျဖစပါသည။ နယစပေဒသမမးတြင လပစစဓမတအမး မဟမစမကနးမမး အေကမငအထညေဖမရန စစဥထမးျပး အခနး (၇) တြင ေဆြးောႏြးထမးပါသည။ သ႕ေသမလညး ယခငအခနးတြင ေဖမျပထမးသကသ႕ ဧရမ၀တျမစဆစမကနးမမ ကမလတ ာႏင ကမလလတအေျခအေနတြင ျပနလညစတငရန အေျခအေနမေပးေသးပါ။ ထအေတမအတြငး ေကမကမးေသြး ဓမတအမးေပးစကရမမး၏ က႑မမ အေရးပါလမပါသည။ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇြနလမစတင၍ အစးရမ သန႕ရငးေသမ ေကမကမးေသြးနညးပညမ ကငသးမညဟ ေၾကညမခပါသည။19 ျမနမမာႏငင၏ လပစစက႑တြင တရတ၊ ဘဂၤလမးေဒရ၊ အာႏၵယ ာႏင ထငးာႏငငတ႕မ ရငးာႏးျမႇပာႏထမးပါသည။ လပစစက႑မမ ေဒသတြငးရ ာႏငငမမး၏ လအပခကမမး ာႏင ျမနမမာႏငင၏ နယစပေဒသမမးရ ေရအမးအရငးအျမစမမးေၾကမင ကနဥးအစပငးကတညးကပင ဆြေဆမငမႈရခပါသည။

19http://www.elevenmyanmar.com/index.php?option=com_content&view=article&id=6629:myanmar-to-use-coal-energy-to-increase-power-supply&catid=44:national&Itemid=384


ဇယမး (5) ကမၸဏမမးမတပတငစမရငးအရ ျမနမမာႏငငသ႕ တရမး၀ငစး၀ငသည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈစမရငး (DICA, 2013)

Particulars

Permitted Enterprises

No. Approved Amount (US$ Millions) %

Power 5 18,874 47.68

Oil and Gas 104 13,815 34.17

Mining 64 2,794 6.19

Manufacturing 164 1,761 4.35

Hotel and Tourism 45 1,065 2.65

Real Estate 19 1,056 2.61

Livestock and Fisheries 25 324 0.80

Transport & Communication

16 314 0.78

Industrial Estate 3 193 0.48

Agriculture 7 173 0.43

Construction 2 38 0.09

Other Services 6 24 0.06

Total 460 40,431 100.00

၂၀၁၁ ခာႏစမတငမ FDI ပမမဏ

ပ (၁၂) တြင ေဖမျပထမးခကမမးမမ က႑အလကမဟတေသမလညး ၂၀၁၁ ခာႏစမတငမ FDI စး၀ငမႈသည လကရအေျခအေနထက သသသမသမ ေလမနညးေနျခငးမမ ထငရမးပါသည။ ၂၀၀၇ ခာႏစ၊ ာႏ၀ငဘမလအထ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑သ႕ FDI စး၀ငမႈမမ အေမရကနေဒၚလမ ၃.၂၄ ဘလယ ရချပး ယခအခါ အေမရကနေဒၚလမ ၁၄.၇၃၆ ဘလယ ရေနျပ ျဖစပါသည။ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပငနးေပါငး (၈၀) အတြက FDI စး၀ငမႈမမ အေမရကနေဒၚလမ ၃.၂၄ ဘလယျဖစပါသည။ ာႏငငတကမ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကမၸဏမမး ( ျပငသစ ာႏင အေမရကနျပညေထမငစ) အျပင တရတ ာႏင ေတမငကးရးယမးကသ႕ေသမ အမရ ာႏငငတကမကမၸဏမမး ပါ၀ငမႈမမလညး စတ၀ငစမးဖြယျဖစပါသည။


ပ (2) ၁၉၈၉ ခာႏစ မစတင၍ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စး၀ငသညအေျခအေန (DICA 2013)

၂၀၁၀ ခနစတြင တရတာႏငင၏ ျမနမမာႏငငအေပၚ စတ၀ငစမးမႈ အဆေပါငးမမးစြမ ျမငတကခသညက ေတြ႕ရပါသည။ ၂၀၁၀ ခာႏစအလယပငးခန႕တြင အေမရကနေဒၚလမ ၈ ဘလယခန႕ ရသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈစမခပမမး ခပဆချပး ၁၉၈၈ ခာႏစမစတငစး၀ငခသည FDI ပမမဏအမး ၅၀% ာႏငအထက ပမျမငတကေစခပါသည။

ျမနမမတငးမဂမနယပါ ေဆမငးပါးတစပဒအရ အဆပါ အေမရကနေဒၚလမ ၈.၁၇၃ ဘလယမမ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ လပစစ ာႏင သတ တြငးက႑မမးတြင ရငးာႏးျမႇပာႏသည စမကနး (၄) ခ၏ တနဖးျဖစျပး လပစစစမကနး (၂) ခမမ တရတာႏငငမျဖစျပး၊ ကန သတ ာႏင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕စမကနး (၂) ခ မမ ေဟမငေကမငမ ျဖစေၾကမငး ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕၏ အခကအလကမမးက ကးကမး၍ ေဖမျပထမးပါသည။ ဗဟစမရငးအငးအဖြ႕၏ ၂၀၁၀ ခာႏစ၊ ေမလ စမရငးအငးအခကအလကမမးအရ အဆပါ လပစစစမကနး (၂) ခမမ ျမစဆေရအမးလပစစစမကနးအပါအ၀င ကခငျပညနယရ ေရအမးလပစစစမကနးမမး (အေမရကနေဒၚလမ ၅.၀၃၀ ဘလယ) ာႏင CNPC ၏ ေရႊဂကစပကလငး (အေမရကနေဒၚလမ ၂.၁၄၆ ဘလယ) ာႏင Norinco ၏ လကေအမကချဖစသည Wanbao ကမၸဏ၏ မရြမျမ႕အနး လကပေတမငးေတမင ေၾကးနစမကနး (အေမရကနေဒၚလမ ၉၉၇ သနး) တ႕ျဖစပါသည။20

တရတာႏငငမ ၂၀၁၀ ခာႏစ FDI စး၀ငမႈမမ စစေပါငး အေမရကနေဒၚလမ ၂၀ ဘလယခန႕ ရချပး လြနခသည ာႏစ (၂၀) က စစေပါငး စး၀ငခသည ပမမဏထကပင မမးျပမးခပါသည။ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ FDI စး၀ငမႈမမးသည ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတ (သတ တြငး၊ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕) ာႏင လပစစက႑ လပငနးမမးအေပၚ မညမမခေနသညက ထငဟပေစ သညဟ Bissinger မ မတခကျပခပါသည။ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ အတြငး FDI စး၀ငမႈ၏ ၁% သမ အဆပါက႑မဟတသည လပငနးမမးျဖစျပး ျမနမမာႏငင၏ စးပြမးေရးလပငနးမမးတြင အျခမးက႑မမး၏ အခြင အလမး နညးပါးေနသညက ေတြ႕ျမငရမညျဖစပါသည။21

ပ (၁၃) မမ လြနခသည ဆယစာႏစမမးအတြငး ခြငျပ ာႏင အမနတကယ စး၀ငသည FDI ကနးဂဏနးမမးက ေဖမျပထမးရမ သယဇမတလပငနးမမး မညမ လႊမးမးထမးသညက ေတြ႕ျမငရျပး ခရးသြမးလပငနး၊ ေဆမကလပ ေရးလပငနး ာႏင ကနထတလပမႈလပငနးက႑မမးတြင FDI စး၀ငမႈ မမ

20 http://www.mmtimes.com/index.php/business/4759-fdi-jumps-by-more-than-half-in-july-says-cso.html

21 Bissinger, Jared. 2012. Foreign Investment in Myanmar: A Resource Boom but a Development Bust? Contemporary Southeast Asia Vol. 34, No. 1, pp. 23–52

0.000 5,000.000 10,000.000 15,000.000 20,000.000 25,000.000

1989-1990

1992-1993

1995-1996

1998-1999

2001-2002

2004-2005

2007-2008

2010-2011

ပ (3) သေဘမတ ျပး ာႏင အမနတကယစး၀ငသည က႑အလက ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး (Bissinger

2012)


အတနအသင ရချပး လြနခသည ာႏစအနညးငယမစ၍ အဆပါက႑မမးတြင ပမမဏ သသသမသမ ျမငတကလမခပါသည။ ေနမကပငးအခနးတြင အဆပါအခကမမးက ဆကလကတငျပသြမးပါမည။ ၁၉၈၈ ခာႏစမစတငခသည ျမနမမာႏငင၏ FDI စး၀ငမႈ၏ ၆၈% မမ သတ တြငးလပငနးမျဖစပါသည။ (Bissinger, ၂၀၁၂)

လတတေလမ တငဒါေခၚယ ခမႈမမး

ကမးလြန ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြကမမးအတြက လတတေလမ တငဒါေခၚယ ရမတြင ပါ၀ငခသ မမးာႏင ေဆြးောႏြး ေမးျမနးခကမမးအရ တငဒါလပငနးစဥမမးမမ အေတမအတန အဆငျမငမမးမႈရေၾကမငး သရရပါသည။ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးသည စမခပ PSC (အငဒနးရမးပစေပၚ အေျခခထမးပါသည) မမ အမရတြင အဆငျမငမမးသည စမခပျဖစပါသည။ ေနမကဆကတြ (၇) တြင ေဖမျပထမးပါသည။ ထ႕ျပင အျခမးလကရညတ ာႏငငမမးာႏင ာႏႈငးယဥပါက လကမတေရးထးခအေပၚ သသသမသမ ဥးစမးေပးျခငး မရေတမဘ အဆျပခကအေပၚ အကျဖတရမတြင တ ညေနသညအခါမသမ ဆးျဖတေပးမည အခကတစခကအျဖစ သတမတထမးရမ ျမနမမအစးရ၏ ေရရညအတြက စဥးစမးမႈကေပၚလြငေစပါသည။ တငဒါေခၚယ ရမတြင အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ စြမးေဆမငမႈ ကန႕သတခကမမး အထ းသျဖင အစးရဌမနမမး အခငးခငး ညႇာႏႈငးမႈမရျခငး ာႏင ဆကသြယေရးအခကအခမမး ာႏင ေတြ႕ၾကရပါသည။ အစးရ၀နၾကးဌမနမမးအေနျဖင သးသန႕လပေဆမငေလရျပး ဌမနမမးာႏငဆကသြယရမတြင အဆငျမငရမထ းမမး ျဖငသမ အခငးခငးဆကသြယေလရပါသည။ လပကြကမမး၏ အေျခအေန အေသးစတက ေဖမျပထမးာႏငေသမလညး ာႏစဘကျမင ဘ မေဗဒဆငရမ အခကအလကမမး၏ စေကးဧရယမၾကးမမးေနပါသည။22 ထ႕ျပင PSC တြင အျငငးပြမးမႈျဖစေပၚခပါက စငကမပ အေျခစက အာႏညမတ စနစက အေျခခမညဟ ေဖမျပထမးေသမလညး ျမနမမာႏငငအေနျဖင အဆပါစနစမးက လကချခငးမရသညအတြက ေရ႕ေနမက ညညြတမႈမရျခငးတ႕ ရခေၾကမငး သရရပါသည။

တငဒါေခၚယ သညအခနမမ ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအတြက စြန႕စမးရမႈမမးာႏင ရငဆငခရပါသည။ ျမနမမာႏငငအေနျဖင တငဒါေခၚယ ရမတြင ၂၀၁၄ ခာႏစ ၾသဂတလ ာႏင စကတငဘမလမမးတြင တငဒါေခၚယ မႈလပငနးစဥ ျပးဆးရန သတမတထမးပါသည။ ဤကမလအထ လပကငခြငလငစငမမး ရရျခငး မရေသးပါက ျမနမမာႏငင၏ ရမသဥတအေျခအေနအရ လပငနးမမးစတငရန ခကချပး ေနမကတစာႏစ ထပမေစမငဆငးရမည အေျခအေနမမး ျဖစေပၚခပါသည။ အျခမးသ မမး၏ ေျပမၾကမးခကအရမ ဤအခကမမ ျမနမမအစးရအမး ဖအမးေပးျခငးသမ ျဖစျပး တငးတြမမႈမမး ျပလပရမတြင ာႏစခၾကမျမငျပး လပကငခြငမမ ာႏစေပါငး (၂၀) မ (၃၀) အထသကတမးရသည အတြက အစးရအေနျဖင စမခပမမးညႇာႏႈငးခပဆရန အခနယ ရေၾကမငး သရရပါသည။

၃.၃ ဘတဂကအေပၚ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈက႑၏ အကးသကေရမကမႈ

သဘမ၀သယဇမတမ ရရသည၀ငေငြမမး

အစးရ၏ အဓက၀ငေငြ အမမးအျပမးသည သယဇမတလပငနးမမး အထ းသျဖင သဘမ၀ဓမတေငြ႕မ တကရက သ႕မဟတ သြယ၀က ဆကစပေနပါသည။ ၂၀၁၃-၁၄ ခာႏစအတြငး လပကြကသစမမးမ ထြကရလမသည သဘမ၀ဓမတေငြ႕မမးေၾကမင လမမညာႏစ အနညးငယအတြငး ၀ငေငြအေျမမကအျမမး ရရာႏငမညျဖစျပး ၂၀၁၄-၁၅ တြင GDP ဖြ႕ျဖးမႈာႏႈနး ၆.၅% အထ ရရာႏငဖြယ ရပါသည။ ၂၀၁၄ ခာႏစတြင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ပ႕ကနမ အေမရကနေဒၚလမ ၄.၂ ဘလယ သ႕မဟတ ပ႕ကနစစေပါငး၏ ၃၄% ာႏင ဂဒပ၏ ၇% ာႏင ညမသည ၀ငေငြ ရရခပါသည။ ကမကလတတြင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ထတလပမႈ တးတကမႈာႏႈနး ရပတန႕သြမးဖြယရပါသည။23 လကရ ခန႕မနးခကမမးအရ လပကြက သစမမး မ ရရာႏငမည၀ငေငြမမးမပါ သဘမ၀ဓမတေငြ႕မ ရရသည ၀ငေငြမမးျဖင ဘတဂကအမး ျဖညတငးရန ာႏင ဘတဂကလေငြျပမႈအမး GDP ၏ ၅% အတြငး ထနးထမးာႏငရန လအပေနပါသည။ ထအေတမအတြငး ဆကသြယေရး၊

22 The US State Department is funding support by the US Geological Survey to MOGE, beginning in August 2014.

23 IMF Staff Report For The 2013 Article IV Consultation, p17


ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕မမး လပကငခြငခေပးျခငး ာႏင ာႏငငပငလပငနးမမး ပဂၢလကပင ျပလပျခငးတ႕မလညး ၀ငေငြမမး ရရာႏငပါေသးသည။ (IMF ၂၀၁၃).

ျမနမမာႏငင၏ စးပြမးေရးမ ၀ါဒ၏ အာႏ မရညမနးခကမမ ေရရညဖြ႕ျဖးတးတကေရး ာႏင ဆငးရမြမႈေလမခေရးတ႕ ျဖစပါသည။

အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ ာႏင မကခရစးပြမးေရးမ ၀ါဒမမးက အထကတြင ေဖမျပထမးသကသ႕ ျပျပငေျပမငးလရမတြင ျမနမမာႏငင၏ အဓက ရညရြယခကမမးမမ ကနးမမေရး၊ ပညမေရး ဖြ႕ျဖးတးတကေစရန ာႏင ျပညတြငး/ျပညပ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ဆြေဆမငာႏငျပး လ သမးအရငးအျမစ ဖြ႕ျဖးတးတကျပး စးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကေစရန ရညရြယပါသည။ အစးရ၏ ဘတဂကတြင ကနးမမေရး ာႏင ပညမေရး အသးစရတမမး တးျမငလမထမးေပးျပး ဖြ႕ျဖးမႈမတဖကမမးာႏငလညး ပ းေပါငးကမ အသးစရတမမး ထေရမကမႈရေစရန ာႏင ပပးမႈမမး ရရေစရန မဟမဗဟမမမး ေရးဆြလကရပါသည။

၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ ာႏင ဆကစပနညးဥပေဒမမး ာႏင စညးမဥးစညးကမးမမးသည ျမနမမာႏငငအတြငးသ႕ ာႏငငျခမးရငးာႏျမႇပာႏမႈမမး စး၀ငလမေစေရးက ပပးေပးထမးပါသည။ အထ းစးပြမးေရးဇနမမး ဥပေဒျဖင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ဆြေဆမငမႈမမး ေပးထမးျပး အေသးစမး၊ အလတစမးလပငနးမမးဆငရမ ဥပေဒျဖင အေသးစမး စးပြမးေရးလပငနးမမး ဖြ႕ျဖးတးတကလမေစရန အစးရမ ၾကတငေမမမနးျပး ေရးဆြထမးပါသည။ ျမနမမာႏငငအေနျဖင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈက အကးသကေရမကေစသည အေျခခအေဆမကအဥမမး အထ းသျဖင လမးပနးဆကသြယေရးကြနယက၊ စြမးအင ာႏင ဆကသြယေရး လအပခကမမး ရေနပါေသးသည။ အစးရ၏ မဟမဗဟမမ အဆပါ အေျခခအေဆမကအဥမမးတြင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးအမး ဆြေဆမငာႏငေရးျဖစပါသည။ မၾကမမက ျပလပခသည ေရနာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပကြကသစမမး တငဒါေခၚယ ျခငး ာႏင ဆကသြယေရးလငစင တငဒါေခၚယ မႈမမးတြင ပြငလငးျမငသမမႈမမး တးတက လမသညက ေတြ႕ရရပါသည။ လယယမစကပးေရးလပငနး ဖြ႕ျဖးေရးမမ အစးရ၏ ဥးစမးေပး အစအစဥတြင ပါ၀ငျပး ယငးက႑အမး အေထမကအက ျပာႏငရနအတြက လႊတေတမမ မၾကမေသးမက အေသးစမးေခးေငြလပငနးမမး ာႏင ေျမယမစမခန႕ခြေရး ဥပေဒမမးက ျပဌမနးေပးခပါသည။ (IMF, ၂၀၁၃၊ ဗဟဘဏဥကဌ၏ မန႕ခြနး၊ ၂၀၁၃)

၃.၄ ျမနမမာႏငင၏ FDI ာႏင ပထ၀ာႏငငေရး သယဇမတမမးက စတ၀ငစမးသည ေဒသတြငးာႏငငမမးေၾကမင ျမနမမာႏငငသည မဟမဗဟမေျမမက ေနရမတြင တညရေနပါသည။ အေရ႕ေတမငအမရ၊ တရတ ာႏင အာႏၵယာႏငငတ႕အၾကမး တညရေနသညအတြက အဆပါေဒသမမး၏ ၾကးမမးလသည ေစးကြကမမးက ေကမငးမြနစြမ အသးခာႏငခြငရပါသည။ သ႕ေသမလညး ျမနမမာႏငင၏ ကနထတလပငနးမမး မ ထတကနမမး ာႏင သဘမ၀အရငးအျမစမမးသည အဆပါေစးကြကမမးက ဆြေဆမငာႏငျခငး ရ-မရ ာႏင ျမနမမာႏငငအေနျဖင ပထ၀ာႏငငေရး အေျခအေနက မညမအသးခာႏငသည သ႕မဟတ သယဇမတကနစမက ေရမငလႊာႏငသညက ေမးခြနးထတစရမ ျဖစလမပါသည။

ခြငျပ ာႏင အမနတကယစး၀ငသည FDI ပမမဏမမးသည ာႏငငေရး ာႏင စးပြမးေရး ျဖစေပၚတးတကမႈမမးက ထငဟပေစပါသည။ ၁၉၈၉ ခာႏစ၊ ာႏငငျခမး ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒအရ ကနဥး ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ျမငတကလမခပါသည။ သ႕ေသမလညး ာႏငငေတမ ျငမ၀ပပျပမးမႈ တညေဆမကေရးအဖြ႕ ဥကဌ ဗလခပမးၾကးေစမေမမင ာႏင ၎ေနမက အေမြဆကခသ ဗလခပမးၾကးသနေရႊတ႕လကထက ာႏငငေရး ာႏင ျပျပငေျပမငးလေရးလပငနးစဥမမး မေရရမေတမသညအခနတြင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ောႏးေကြးသြမးခပါသည။ ၁၉၉၀ ခာႏစေနမကပငး ာႏစမမးတြင အေမရကနျပညေထမငစမ ကနသြယေရးပတဆ႕မႈမမးခမတချခငး၊ ကမၻမလးဆငရမ စးပြမးေရးကဆငးချခငး တ႕ေၾကမင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ကဆငးသြမးခပါသည။ လတတေလမ ာႏငငတကမစတ၀ငစမးမႈ ျမငတကချခငးမမ အမရာႏငငမမး အထ းသျဖင တရတာႏငင၏ ဓမတသတ ာႏင စြမးအငအရငးအျမစ လအပခက၊ ကမၻမစးပြမးေရး ျပနလညနမလနထ လမမႈ ာႏင ျမနမမာႏငင ာႏငငေရး အေျပမငးအလ ျဖစစဥမမးေၾကမင ျဖစပါသည။


ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမး ာႏင တရတာႏငင၏ ပါ၀ငပတသကမႈ အေျခအေန

FDI စး၀ငမႈ၏ အေရးၾကးေသမ အေျပမငးအလမမ တရတာႏငင၏ အခနးက႑ ျမငတကလမျခငး အထ းသျဖင ၂၀၀၀ ျပညာႏစ ဆယစာႏစေနမကပငး အထ းသျဖင ၂၀၁၀-၁၁ ခာႏစတြင သယဇမတ ာႏင လပစစက႑တ႕တြင တရတာႏငင၏ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ျမငတကလမချခငးေၾကမင ျဖစပါသည။ (Bissinger, 2012).

ေရႊဂကစပကလငးစမကနးအပါအ၀င အထကေဖမျပပါ တရတာႏငင၏ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးေၾကမင FDI စး၀ငမႈမမး ယခာႏစမမးအတြငး ျမငတကခပါသည။ တရတာႏငငမ စး၀ငသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးသည ျမနမမာႏငငတြငး ပပက အခ႕က ျဖစေပၚေစချပး အခနး (၈) တြင အေသးစတ ေဖမျပထမးပါသည။ တရတရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး သည ေဒသခမမး၏ ဆန႕ကငမႈမမးက မၾကမခဏ ရငဆငခရပါသည။ တရတရငးာႏးျမႇပာႏမႈ အပခပေရးပငးမ လ ထကန႕ကြကမႈမမး ျမငတကလမမႈက ေလမခာႏငရန ေကမငးမမး၊ ေဆးပစၥညးမမး ပပးေပးခပါသည။ ျမနမမအစးရအရမရမမး၊ သကဆငရမ အဖြ႕အစညးမမး ာႏင ေတြ႕ဆေဆြးောႏြးခကမမးအရ ရပဆငးထမးသည ျမစဆစမကနးက ျပနလညစတငရန ရနပေငြ လေလမကစြမ ေထမကပထမးသည လ မႈတမ၀နယ မႈအစအစဥမမး (CSR) ျဖငပင လေလမကမႈ ရ-မရကသသယျဖစခၾကပါသည။ ကခငျပညနယတြငးရ အျခမး ဆညစမကနးမမးမမလညး ဆန႕ကငကန႕ကြကမႈမမးာႏင ရငဆငေနရပါသည။

ထအေတမအတြငး ျမနမမာႏငငာႏင နယနမတထစပေနသည တရတျပညနယမမးတြင အေျခစကသည သယဇမတ ကနၾကမးပစၥညး ေရမငး၀ယသ မမးာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ ၎တ႕ေဒသတြငးရ သန႕စငစကရမမး၊ ဆငတကျပျပငစကရမမး အေနျဖင ကနၾကမးပစၥညးမမး ရရရန ကနသညပြစမးမမးအေပၚ မခေနျခငးထက ျမနမမာႏငငတြငး တကရကရငးာႏးျမႇပာႏျပး သယဇမတမမး ရယ ရန ေဆမငရြကလမခၾကေၾကမငး သရရပါသည။ တရတျပညတြငး သယဇမတေစးကြကတြင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ကဆငးလမေနျပး ရငးာႏးျမႇပာႏသည အဖြ႕အစညးမမးသည ၎တ႕၏ အရငးအာႏးမမးက ရငးာႏးျမႇပာႏရန ေစးကြကသစမမးက ရမေဖြလကရရမ ျမနမမာႏငငတြင ရငးာႏးျမႇပာႏျခငးမမးက တရတအစးရမ မဟမဗဟမေျမမက ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးအျဖစ ခြငျပလကရပါသည။ တရတ ာႏငငအေနျဖင လမအ ၊ ဗယကနမာႏငငတ႕ာႏင နယနမတျခငး ထစပေနျပး ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ အေျခအေန ပမေကမငးမြနေသမလညး တရတ သယဇမတ ေရမငး၀ယေဖမကကမးသ မမး အေနျဖင ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးအေပၚ အခြငအလမးမမး ျမငေတြ႕ေနျပး ဥးစမးေပးာႏငငအျဖစ ျမနမမာႏငငအမး ကေမၻမဒးယမးာႏငင၏ အေပၚတြင ထမးရထမးပါသည။

တရတာႏငင၏ အေနမကေတမငေဒသမမးရ သယဇမတလပငနးမမးတြင လပကငေနသည ာႏငငတကမ ာႏင တရတလပငနးမမး အေနျဖင ျမနမမာႏငငရ တရတရငးာႏးျမႇပာႏမႈဆငရမ ကန႕သတခကမမးအမး ေအမကပါအတငး ေဆြးောႏြးခၾကပါသည-

› လပကငခြငသကတမး - ာႏငငေရးတညျငမမႈ မေသခမသညအတြက လပကငခြငသကတမးအတြက အမမခခက ေရရမမႈ မရျခငး၊

› သယယ ပ႕ေဆမငေရး - ျမနမမာႏငငမ သယဇမတမမးက တရတာႏငငတြငးရ သန႕စငစကရမမးသ႕ သယယ ရမတြင သယယ ပ႕ေဆမငေရး ကမၸဏ တစခတညးမ တမ၀နယ လပေဆမငာႏငမႈ မရေသးျခငး ာႏင နယစပျဖတေကမရမတြင အခနၾကမျမငျခငး၊

› ေငြေရးေၾကးေရး - သတ တြငးလပကငသ မမးအေနျဖင Letter of Credit မရရဘ သတ မမးက လႊေျပမငးေပးလမႈ မရျခငး၊ ေကမကစမး ာႏင ေကမကမကရတနမ ေစးကြကမမးတြငလညး လမညမမႈမမးေၾကမင အထကပါအတငးပင လပေဆမငေလ ရပါသည။

› ဘမသမစကမးအခကအခ ာႏင

› ၾကမးပြစမးမမးတ႕ျဖစပါသည။

အျခမးာႏငငတကမ ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမး

အစးရမ FDI တြင တရတာႏငင၏ လႊမးမးမႈမမးက ေလမခရန ၾကးပမးလမခပါသည။ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဆငရမ အစးရ တမ၀နရပဂၢလမမးသည OECD အစညးအေ၀းမမးသ႕ တကေရမကချပး ျမနမမာႏငငအေနျဖင ာႏငငတကမမသမးစာႏင စးပြမးေရးလပငနးမမး လပကငရန


လမးဖြငထမးပါေၾကမငး ေျပမၾကမးခပါသည။ ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ ေအမကတဘမလတြင ကငးပခသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဆငရမ ေဆြးောႏြးပြတြင အစးရဘကမ “လပစစ၊ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ က႑မမးတြင တရတရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးမ လႊမးမးထမးေၾကမငး၊ သ႕ေသမလညး အေျပမငးအလမမး ရခပါေၾကမငး၊ ၂၀၁၂-၁၃ ခာႏစအတြငး တရတာႏငငမ FDI စး၀ငမႈမမ အေမရကနေဒၚလမ ၀.၇၆ သနး ရချပး လပငနး တစခသမ စး၀ငခေၾကမငး” (ေအမငာႏငဥး၊ ၂၀၁၃)

ထငးာႏငငသညလညး ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးတြင အမမးအျပမး ရငးာႏးျမႇပာႏထမးျပး ၎၏ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမ ေဇမတက သဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြကမမး ာႏင ထမး၀ယေရနကဆပကမး စမကနးတ႕အပါအ၀င အေမရကန ေဒၚလမ ၃ ဘလယခန႕ရပါသည။ အမရာႏငငမမးမ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ျမငတကလမေနေသမလညး အာႏၵယာႏငင၏ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမ အနညးအကဥးသမ ရပါသည။ ကၽြမးကငသ အခ႕၏ ေျပမၾကမးခကအရ အာႏၵယာႏငင၏ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ အေလအထမမ ကမၸဏမမးက ၀ယယ ျခငး၊ ေပါငးစညးျခငး ပစမးျဖစျပး ျမနမမာႏငင၏ ပစာႏင ကကညမႈမရျခငးေၾကမငဟ ေထမကျပခၾကပါသည။ တရတလပငနးရင၏ အေလအထမမ လပငနးသစမမးေပၚ အမရစကျပး အာႏၵယလပငနးရငမမးမမ အထကတြငတငျပထမးသကသ႕ ကမၸဏမမးက ၀ယယ ျခငး ာႏင ေပါငးစညးျခငးတ႕က အမးသနပါသည။

ကမးလြနေရနက လပကြကတငဒါမမး ယဥျပငတငသြငးသ မမးာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ ယခေနမကဆး ေခၚယ ခသည တငဒါတြင ာႏငငတကမ ကမၸဏမမးက ဖြငလစေပးချပး အစးရအေနျဖင တရတ ာႏင ထငးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ေလမခာႏငရန ာႏင ာႏငငတကမ ကမၸဏမမးမ အေလအထမမး ရယ ာႏငရန ရညရြယသညဟ ေျပမၾကမးခပါသည။ ဇယမး (၆) တြင တရတ ာႏင ထငး ေလမငးရပမ ထြကခြမာႏငခသညက ေတြ႕ရပါသည။

ဇယမး (6) ကနးတြငး ာႏင ကမးလြနလပကြကမမး၏ ာႏငငအလကပငဆငမႈ အေျခအေန (MOGE Presentation, Jan 2014).

Country % Blocks

Azerbaijan 6%

France 6%

Malaysia 14%

South Korea 9%

Thailand 20%

China 20%

Myanmar 6%

Vietnam 3%

Singapore 14%

India 3%

လပငနးလပကငရမတြင အဆငေျပေခမေမြ႕မႈဆငရမ ာႏငငတကမ စးပြမးေရးလပငနး အညႊနးကနးတြင ျမနမမာႏငငအမး ေအမကဆး အဆငပငးတြင ထညသြငးထမးပါသည။24 အဆပါ အညႊနးကနးမမးမမ ျပျပငေျပမငးလေရးလပငနးစဥမမး စတငျပးေနမက ၂၀၁၂ ခာႏစ ကမသမ စတငေကမကယ ချခငး ျဖစရမ ျပျပငေျပမငးလမႈမမး အသမးကလမေလေလ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး တးတကလမေလေလ ျဖစသညက သတျပရမညျဖစပါသည။ အထကတြင တငျပခသညအတငး ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတ လပငနးမမး အထ းသျဖင ေရနာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ က႑သည ကမၻမေဒသေပါငးစမ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ဆြေဆမငလကရေနပါသည။

24 See for example http://www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/myanmar


ပ (4) နယစပေဒသမမးသ႔ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စး၀ငမႈ အေျခအေန (Buchanan 2012)


FDI ာႏင ပပက

FDI အတြက စနေခၚမႈေနမကတစခမမ ျမနမမာႏငင၏ ပပက မမး ျဖစပြမးေနသည နယစပေဒသမမးသည သယဇမတ အေျမမကအျမမး ပငဆငထမးျခငးပငျဖစပါသည။

တငးရငးသမးမးာႏြယစမမး ေနထငသည အဆပါေဒသမမးသ႕ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး တရမး၀ငသမမက တရမးမ၀င လမးေၾကမငးမမးမပါ စး၀ငလကရပါသည။ ေရအမးလပစစ၊ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ စမကနးမမးသည တရမး၀ငလမးေၾကမငးမသမ လမေရမက ရငးာႏးျမႇပာႏာႏငျပး အစးရမ ထနးခပထမးပါသည။ ကနရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးမမ ေဒသခမ အမညခ၍ လပေဆမငျခငး အပါအ၀င တရမးမ၀ငလမးေၾကမငးမမးမလညး သယဇမတလပငနးမမးက လပကငေဆမငရြကလက ရၾကပါသည။

၃.၅ ပြငလငးျမငသမမႈ အစအစဥ ာႏင FDI ဆယစာႏစမမးာႏငခ၍ ၾကမျမငခသည စစအစးရအပခပမႈေအမကတြင ျမနမမာႏငငအမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥးတညရမေဒသအျဖစ နမမညရေစမႈက ထခကေစခပါသည။ ယခငအစးရလကထကတြင လကေ၀ခ လ နညးစျဖစသည အခြငထ းခ စးပြမးေရးလပငနးရငမမး အတြကသမ အခြငသမချပး လကရအစးရလကထကတြင အမမးပါ၀ငာႏငသည အေျခအေနမးဖနတးေပးမည ေဆမငရြကခကမမးက လပေဆမင ခပါသည။ သ႕ေသမလညး အသးအပြငမမး ေပၚထြနးလမေစရန အခနအတနၾကမ ေစမငဆငးရဥးမညျဖစပါသည။

ရငးာႏးျမႇပာႏမႈက႑ ာႏင ဥပေဒမ ေဘမငမမးအတြက အျပသေဘမေဆမငသည လပရပတစခမမ သယဇမတလပငနးမမးမ ရရသည ၀ငေငြမမး ပြငလငးျမငသမမႈရေရးျဖစျပး ာႏငငေတမ၏ အပခပမႈစနစ ယာႏ ရမးမမးက အေထမကအက ျပေစမည အေရးၾကးသည လပေဆမငခကတစချဖစပါသည။ စေတမေစးကြကမမးမတစဆင မမတ႕၏ ေငြေၾကးအေျခအေနမမးက ထတေဖမျပး အရငးအာႏးမမး ရယ သည သယဇမတဆငရမ ာႏငငတကမ ကမၸဏမမးအတြက အဆပါ အပခပမႈဆငရမ လအပခကမမး အပါအ၀င အစးရထ ေပးသြငးရသည ေငြမမး ာႏင လ မႈပတ၀နးကငအေပၚ ေပးအပရသည အစအစဥမမးက သကၽြမးျပးျဖစပါသည။ အဆပါ ကမၸဏမမးအတြကမ ျမနမမာႏငင၏ EITI အဖြ႕၀ငျဖစမႈမမ ၎တ႕အတြက အျပသေဘမေဆမငပါသည။ သတ တြငးကမၸဏငယမမး၊ ၎တ႕အမး ေငြေၾကးပပးသ မမးာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ EITI စနစက အေကမငအထညေဖမျခငးသည အရငးအာႏးတနဖး ကခငမမေစေၾကမငး၊ EITI စနစက လကနမျခငးျဖင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး၏ တနဖးေလမကမႈက ေလမနညးေစေၾကမငး သရရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ EITI စနစသည ေငြေၾကးစကထတသ မမးမ ဂရတစကၾကညရႈသည စနစတစချဖစလမပါသည။

အစးရ၏ သယဇမတလပငနးမမး အပခပမႈတြင မတမႈ ာႏင ပြငလငးျမငသမမႈရေရးအတြက ျပျပငေျပမငးလေရး ေဆမငရြကခကမမးက သယဇမတလပငနးရငမမးမ အျပညအ၀ ေထမကခထမးၾကပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ကမၸဏအငယတစခ၏ ေျပမၾကမးခကအရ လပငနးၾကး လပကငသ မမးသမ လပကငခြငမမး ရရေလရၾကျပး ပဂၢလေရး ဆကဆမႈ ာႏင ပေသကမးခပ တြကခကမႈမမးေပၚမ တည၍ လပကငခြငမမး ခေပးခသညဟ ေျပမၾကမးခပါသည။ EITI စနစ အေကမငအထညေဖမာႏငပါက ာႏငငေတမသမၼတ၏ ေမမလငခကမမးျဖစသည ျမနမမာႏငင၏ စးပြမးေရးအမး ေခတမျပး တမ၀နယ သည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ဆြေဆမငာႏငေရးအတြက တြနးအမးတစခ ျဖစလမမညဟ ေမမလငလက ရၾကပါသည။

Petronas ကမၸဏ၏ ေျပမၾကမးခကအရ EITI စနစ အေကမငအထညေဖမလကရေသမ ာႏငငမမးတြင လပေဆမငေနသည ကမၸဏတစခအဖ႕ EITI စနစာႏင အကၽြမးတ၀ငရေနျပး ၎တ႕ မညသ႕မညပ အစရငခရမည၊ ေၾကညမရမည လအပခကမမးက သရျပးသမး ျဖစသညဟ ေျပမၾကမးခပါသည။25 သ႕ျဖစ၍ ၎မ EITI စနစအမး အျပသေဘမ ရႈျမငထမးျပး ျမနမမာႏငငအမး ၎၏ အပခပမႈဆငရမ ာႏင စးပြမးေရးဆငရမ လပထးလပနညးမမး ာႏင လငျမနစြမ ေခတမလမေစျပး ပပးေပးာႏငေၾကမငး သးသပထမးပါသည။

25 Petronas ာႏငေတြ႕ဆေမးျမနးျခငး၊ ရနကန၊ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ေမလ


ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကမၸဏအငယတစချဖစသည MPRL မ EITI စနစက အျပညအ၀ အေကမငအထညေဖမာႏငပါက ပြငလငးျမငသမမႈေၾကမင MOGE ၏ ဂဏသက မက ျမငတငာႏငမညျဖစျပး လျခစတခရေသမ ရငးာႏးျမႇပာႏာႏငသည ေနရမအျဖစ အစးရ၏ ပရပကပါ ျမငတကေစမညျဖစပါသည။26

The Chinese Nickel Mining Company (CNMC) သည MEITI ၏ သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕ MSG တြင ပါ၀ငျပး EITI လပငနးစဥသည လ မႈပပးေရးအစအစဥမမးက အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး ာႏင အခကအလကမမး ဖလယာႏငခြငရရေစေၾကမငး ေျပမၾကမးခပါသည။ တရတကမၸဏမမး အထ းသျဖင ကမၸဏၾကးမမး၏ ပရပမမ ေကမငးမြနမႈမရသညအခနတြင သကဆငသ မမးအမးလး ေတြ႕ဆျပး စမကနးမမးာႏငပတသကသည အခကအလကမမး ဖလယာႏငခြင အကးမမးရရေစျခငးေၾကမင ေငြေၾကးစး၀ငမႈ တစခတညး ေၾကညမရန မဟတသညက ေပၚလြငေစပါသည။

ျမနမမာႏငင သတ လပငနးရငမမးအသငး Myanmar Federation of Mining Association (MFMA) မလညး ေထမကခထမးျပး ၎၏ အဖြ႕၀ငအမမးအျပမးမမ ာႏငငျခမး ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးာႏင ဖကစပလပငနးမမး လပကငလကရေၾကမငး သရရပါသည။ ျမနမမာႏငင ေကမကမကလပငနးရငမမးအသငး ာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကအရ EITI စနစအေပၚ ၾကဆမႈမမး ရခေသမလညး ကခငျပညနယတြငး တရမးမ၀င ေကမကစမးမမးတ ေဖမေနျခငး ာႏင တရမး၀ငကမၸဏမမး အေနျဖင ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင လပငနးမမးက အသေပး အစရငခရမႈတ႕အေပၚ ေျပမၾကမးချခငးမရပါ။27

သ႕ေသမလညး လကရ သယဇမတလပငနးမမးက လကခထမးသည ေဒသာႏ ရအစးရမမး အထ းသျဖင လပငနးေဆမငရြကရမတြင ပြငလငးျမငသမမႈ အမးနညးသည အဖြ႕အစညးမမးအေနျဖင လကရ ပြငလငးျမငသမမႈရေရး ျပျပငေျပမငးလေရး လပငနးစဥမမး ာႏင ၀ငေငြစးဆငးမႈက ပမထနးခပကြပကလမာႏငသညအေပၚ အျမငျခငး တ ညခငမတ ညမညျဖစပါသည။

ထ႕ျပင EITI အေကမငအထညေဖမျခငးမ ပြငလငးျမငသမမႈ ပမရလမျပး ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး ပမစး၀ငလမာႏငမည ျဖစေသမလညး သယဇမတလပငနးမမးမ ရရသည အကးအျမတမမးက သမတ ညမခြေ၀ေပးာႏငျခငး ရ-မရ ေမးခြနးထတစရမ ေပၚထြကလမပါသည။ International Crisis Group (2012) မ စးပြမးေရး ေျဖေလမမႈမမးသည အရငးအျမစမမးခြေ၀ရမတြင သမတ ညမမႈက အလအေလမက မျဖစေပၚေစေၾကမငး သတေပးထမးပါသည။ ထမမက ပမပြငလငးျမငသမမႈ ရလမပါက ာႏငငေတမ၏ စးပြမးေရးက ခပကငထမးသည ကမၸဏၾကး (၁၅) ခမသည (၂၀) အထ တ႕သည ၎တ႕၏ လပငနးမမးက ပမခငမမလမေစျပး အျခမးအခြငအလမးမမးပင ရရေစကမ သယဇမတလပငနးမမးက ပမခပကငလမေစာႏငမည အေျခအေနမမး ျဖစေပၚလမာႏငေၾကမငး ေထမကျပထမးပါသည။ အဆပါ “ခရန” မမးသည ၎တ႕၏ ၾသဇမေညမငးျခငးေၾကမင မဟတဘ ယခငစစအစးရအတြက အသး၀ငချခငးေၾကမင အခြငအေရးမမး ရရချခငး ျဖစပါသည။ ျပျပငေျပမငးလေရးမမးသည စးပြမးေရးလပငနးမမးအေပၚ စနေခၚမႈမမးာႏင ရငဆငရာႏငျပး ခရနမမးအေနျဖင အရငးအျမစ မမးပငဆငထမးျပး လပထးလပနညးမမးက သရထမးျပး ျဖစသျဖင ကစမးကြငးအသစတြင ေကမငးမြနစြမ ထနးခပကစမးာႏငေျခ ရပါသည။

ျမနမမာႏငငအေနျဖင ာႏငငတကမ လပထးလပနညးေကမငးမမးက အေျခခထမး ေဆမငရြကျပး ာႏငင၏ အတတေၾကမငးက ေကမငးမြနစြမ သေဘမေပါကထမးသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမးက ဆြေဆမငရန စနေခၚမႈမမးျဖင ရငဆငရမည ျဖစပါသည။ ထသ႕လပေဆမငရမတြင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑မ ဥးေဆမငာႏငမညျဖစျပး သတ တြငးက႑ (ေကမကစမး ာႏင ေကမကမကရတနမမမးအပါအ၀င) သည လမမညာႏစအနညးငယတြငး လပေဆမငာႏငမညဟ ေမမမနးရပါသည။

26 MPRL ာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးျခငး၊ ရနကန၊ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ေမလ

27 ျမနမမာႏငင သတ တြငး ာႏင ေကမကမကလပငနးရငမမး အဖြ႕ခပာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးျခငး၊ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ေမလ


အခနး (၄) ေဒသာႏ ရ အပခပေရးစနစ

၄.၁ နဒါနး ျမနမမာႏငင၏ အဖးတန သယဇမတအရငးအျမစမမးျဖစသည ေကမကစမး၊ ကၽြနးသစ ာႏင ေရအမးလပစစမမးမမ ကခငျပညနယ ာႏင ရမးျပညနယမမးတြင တညရျပး သယဇမတလပငနးမမး၏ ေဘးထြကဆးကး ာႏင အကးရလမဒမမးာႏငာႏႈငးယဥပါက အခးညမမႈမရဘ ခါးစညးခေနရပါသည။ ဖကဒရယစနစ (ျငမးခမးေရးေဆြးောႏြးပြမမး၏ စးပြမးေရးက႑) ေဆြးောႏြးရမတြင သယဇမတလပငနးမမး ပငဆငမႈ၊ စမခန႕ခြမႈ ာႏင ၀ငေငြမမးစမခန႕ခြမႈတ႕က အဓကထမး ေဆြးောႏြးရန ရေနပါသည။28 သ႕ေသမလညး ေအမကေဖမျပပါ ကမးခပပက ၾကညမညဆပါက သတ တြငးလပငနးမမးသည ျမနမမာႏငင၏ အလယပငးေဒသျဖစသည မာႏ ေလးတငးေဒသၾကးတြင ျဖစေနသညက ေတြ႕ရမညျဖစပါသည။

ပ (5) ျပညနယ/ တငးေဒသၾကး အလက အၾကးစမးသတ တြငး လပငနးမမး29

28 See for instance, “Natural Resources and Subnational Governments in Myanmar” by the International Growth Centre (June 2014) and “The Political Economy of Myanmar’s EITI Process”, Pyoe Pin, July 2013

29 Visualisation of data supplied by MOM

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50


ဆကသြယေရး ာႏင ဘ႑မေရးက႑မမးအပါအ၀င စးပြမးေရးျပျပငေျပမငးလမႈမမး၊ ာႏငငေရးစနစ အေျပမငးလမမးအၾကမး လကရအေျခအေနတြင သယဇမတလပငနးမမးမမ ယခငနညးစနစမမး၊ အစးရ၏ ဗဟမအပခပသညစနစ ာႏင ျပညနယ/တငး ေဒသၾကး မမး၏ လပပငခြင ာႏင အရငးအျမစခြေ၀ေပးေရး ာႏင ပငဆငမႈေတမငးဆမႈမမးအၾကမး ၾကမးညပေနပါသည။ ျပညနယ/တငး ေဒသၾကးမမးအမး သယဇမတလပငနးမမး လပပငခြင ာႏင အကးအျမတမမးက ခြေ၀ခစမးခြင ေပးခပါက ေဒသာႏ ရအစးရအဖြ႕အစညးမမး ၏က႑ ပျပငလမမညဆသည သးသပခကမမးရပါသည။ ေဒသအဆငအမး မညေရြ႕မညမအထ လပပငခြင ာႏင ခြေ၀ခစမးခြငေပးမညမမ သကဆငရမ အဖြ႕အစညးမမးအတြက ေမးခြနးမမးျဖစလမပါသည။ ဗဟခပကငမႈေလမခေရးလပငနးစဥမမးမမ ကနဥးအစတြင ရေနဆျဖစျပး သယဇမတ စမခန႕ခြေရး ာႏင ပငဆငမႈတ႕ာႏငပတသက၍ အေသးစတ ေဆြးောႏြးမႈမမး ာႏင တြကခကမႈမမး လပေဆမငရဥးမည ျဖစပါသည။

၂၀၁၁ ခာႏစ ေနမကပငးမစ၍ ျမနမမအစးရ ာႏင သမငးေၾကမငးအရ အစးရအမး ေတမလနေနသည တငးရငးသမးလကနကကငအဖြ႕ (၁၈) ဖြ႕တ႕အၾကမး သကဆးရညေနသည စစပြမမးခပျငမးေစရန ျငမးခမးေရးေဆြးောႏြးမႈမမး ျပလပေနျပ ျဖစပါသည။ အဆပါ လပငနးစဥမမ အစးရ၏ ဗဟခပကငမႈေလမခေရး လပငနးစဥမမးာႏင သးသန႕စျဖစေနပါသည။ လကနကကငအဖြ႕မမးသည ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမမးရ အစးရ၏ အပခပေရးယာႏ ရမးမမးာႏင ပတသကမႈမရဘ နယစပေဒသမမးတြငသမ ထနးခပ လႈပရမးလကရၾကပါသည။ အခ႕လကနကကင အဖြ႕အစညးမမးမမ ျပညနယတစခမက ျပန႕ၾကေနသည လ ဥးေရက ကယစမးျပေနပါသည။ ျငမးခမးေရး လပငနးစဥမမး ပမပျပငလမျပး ာႏငငေရးလပငနးစဥဘကသ႕ က းေျပမငးေဆြးောႏြးလမာႏငသညာႏငအမ စးပြမးေရးကစၥရပမမးျဖစသည အရငးအျမစမမး ခြေ၀ျခငး ကစၥမမ အေရးၾကးလမပါသည။ ျမနမမာႏငင ျငမးခမးေရးဗဟဌမနမ တမ၀နရသ တစဥး၏ ေျပမၾကမးခကအရ ာႏငငေရးညႇာႏႈငးမႈ လပငနးစဥတြင အဓက အေရးၾကးသညေဆြးောႏြးညႇာႏႈငးမႈမမ ၀ငေငြမမး ခြေ၀ခစမးျခငးျဖစေၾကမငး သရရပါသည။30

ာႏငငေရးာႏငစးပြမးေရးက႑မမးတြင ေျဖေလမမႈမမး လပေဆမငချပးေနမက ၀ငေငြမမး ခြေ၀ခစမးျခငးာႏငပတသက၍ ေမမလငခကမမး ျမငတကလမခပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဧျပလ ၂၈ ရကေန႕တြင ကငးပခသည ရခငအမးသမးညလမခ တြင ျပညနယမ ထြကရသည ကမးလြနလပကြကမမး အပါအ၀င ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ ၀ငေငြ၏ ၅၀% က ျပညနယသ႕ ခြေ၀ေပးရန ာႏင သယဇမတ ၀ငေငြမမးစမခန႕ခြရမတြင ေဒသခအဖြ႕အစညးမမးပါ ပါ၀ငေဆမငရြကခြငတ႕က ေတမငးဆခၾကပါသည။31 ရမးျပညနယ သတ တြငး၀နၾကး ၏ ေျပမၾကမးခကအရ ျပညနယမထြကရသည သယဇမတ၀ငေငြ၏ ၇၀% မမ ျပညနယအတြကသမ ျဖစသငေၾကမငး သရရပါ သည။32

MEITI အေနျဖင အဆပါ ေတမငးဆမႈမမး၊ ေဆြးောႏြးမႈမမးအၾကမးတြင လြတလပျပး ကနးဂဏနးမမး ကကညႇထမးသည သယဇမတလပငနးမမး၏ ၀ငေငြအမးအစမးမမး၊ စမကနးအလက၊ ဓမတသတ အမးအစမးအလက စမရငးအခကအလက မးမးက ပပးေပးျပး ေဆြးောႏြးပြမမးတြင သကေသအေထမကအထမး တစခအျဖစ ကငဆြ၍ ေဆြးောႏြးာႏငမည အေျခအေနက ဖနတးေပးာႏငပါသည။ MEITI အေနျဖင အရငးအျမစမမး မညသ႕ခြေ၀ၾကသညက အျခမးာႏငငမမးမ ဥပမမမမးျဖင တငျပနငမညျဖစပါသည။

၄.၂ ေဒသာႏ ရအစးရမမးာႏငပတသကသည အေျခခဥပေဒျပဌမနးခကမမး ၂၀၀၈ ခာႏစ၊ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒအရ ျပညနယာႏငတငးေဒသၾကး အစးရမမးအေနျဖင ဥပေဒမမးျပဌမနးခြင ာႏင သယဇမတဆငရမ အခြနမမးေကမကခခြငရေသမလညး လပငနးအမးအစမး အနညးငယကသမ ခြငျပထမးပါသည။ ျပညနယာႏငတငးေဒသၾကး အသးသးတြင ၀နၾကးခပ တစဥး၊ အစးရအဖြ႕ ာႏင လႊတေတမတစရပစရျပး ျမ႕နယတစခလင ကယစမးလယ (၂) ဥးစ ေရြးခယျပး ကယစမးလယစစေပါငး၏ ၂၅% မမ တပမေတမသမးမမး ျဖစပါသည။ အေျခခဥပေဒ ပဒမ (၂၅၂) အရ ေဒသာႏ ရ လႊတေတမမမးအေနျဖင

30 Ibid. p36.

31 Ibid. p38.

32 Interview with the Shan State government, May 2014.


ျပညေထမငစလႊတေတမမ အတညျပေပးသည ကယပငဘတဂကေပၚတြင ရပတညၾကပါသည။ အေျခခဥပေဒ ပဒမ (၁၈၈) အရ ေဒသာႏ ရ လႊတေတမမမးအေနျဖင အေျခခဥပေဒ ဇယမး (၂) ပါ အခကအလကမမးအေပၚ ဥပေဒျပပငခြင ရပါသည။ ဤအစရငခစမာႏင သကဆငသည အပငးမမ ဇယမး (၂) ၏ အပငး (၄) ျဖစပါသည-

ျပညေထမငစက စမခန႕ခြခြငရသည အၾကးစမး လပစစဓမတအမး ထတလပျဖန႕ျဖးေရးမအပ မဟမဓမတအမးလငး ာႏင ဆကသြယျခငးမရေသမ တငးေဒသၾကး သ႕မဟတ ျပညနယက စမခန႕ခြခြငရသည အလတစမးာႏင အေသးစမး လပစစဓမတအမး ထတလပျဖန႕ျဖးေရး၊

ဆမးာႏငဆမးထြကပစၥညး၊

တငးေဒသၾကး သ႕မဟတ ျပညနယအတြငး ေကမကမကရတနမ ျဖတေတမကျခငး၊ ေသြးျခငး၊

ေကးရြမထငးစကခငး၊

အပနးေျဖစခနးမမး၊ တရစၦမနဥယမဥ၊ ရက ေဗဒဥယမဥ

အေျခခဥပေဒ ပဒမ (၂၅၄) တြင ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးမမးအေနျဖင အခြန ာႏင ၀ငေငြရလမးမမးက ဇယမး (၅) ပါ အတငး ေကမကခခြငရျပး ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ရနပေငြထသ႕ ထညသြငးာႏငပါသည။ ယငးတ႕မမ-

ေျမယမခြန၊

ယစမးခြန၊

တငးေဒသၾကး သ႕မဟတ ျပညနယက စမခန႕ခြခြငရသည ဆညမမး၊ တမတမမမးက အရငးခသည ေရခြန၊ တမတမခြန ာႏင ထဆညမမး၊ တမတမမမး၏ ေရအမးျဖင ထတလပရရသည လပစစဓမတအမး သးစြခ၊

တငးေဒသၾကး သ႕မဟတ ျပညနယက စမခန႕ခြခြငရသည လမးမမး၊ တတမးမမး ျဖတသနးခ၊ ေရခလပငနးအေပၚတြင စညးၾကပေကမကခသည ဘ႑မေတမေၾကး၊ သတမတထမးေသမ အကြမအေ၀းအတြငး ပငလယငါးဖမးလပငနးအေပၚတြင စညးၾကပေကမကခသည ဘ႑မေတမေၾကး၊ တငးေဒသၾကး သ႕မဟတ ျပညနယ ကနးလမး၊ ေရလမးသးယမဥမမးဆငရမ ဥပေဒအရ စညးၾကပေသမ အခြန၊ တငးေဒသၾကး သ႕မဟတ ျပညနယပင ပစၥညးမမး ေရမငးရေငြ ာႏင ငမးရမးခမမး၊ ယငးပစၥညးမမးမ ရရေသမ အျခမး

အကးအျမတမမး၊

တငးေဒသၾကး သ႕မဟတ ျပညနယမမးက ၀နေဆမငမႈလပငနးမမးအတြက သတမတေကမကခသည အခေၾကးေငြမမး၊ အခြနအခ မမး ာႏင အျခမးရေငြမမး၊

၄.၃ ေဒသာႏ ရဆငရမအပခပေရးအဖြ႕အစညးမမး ၂၀၀၈ ခာႏစ၊ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒအရ ျပညေထမငစသမၼတျမနမမာႏငငေတမတြင လ မးစမမး ေနထငသည ျပညနယ (၇) ခ၊ ဗမမအမမး စေနထငသည တငးေဒသၾကး (၇) ခ၊ ကယပငအပခပခြငရေဒသ သ႕မဟတ တငး (၆) ခာႏင ေနျပညေတမ ာႏင ဆကစပျမ႕နယမမး ပါ၀ငသည ျပညေထမငစနယေျမ တစခဟ ၍ ပငးျခမးသတမတထမးပါသည။ အပခပေရးတြင အေသးဆးအဆငမမ ေကးရြမျဖစျပး ၎တ႕ အမး ေကးရြမအပစအျဖစ စစညးထမးပါသည။ ျမ႕ျပေဒသမမးတြငမ ရပကြကမမးျဖင ဖြ႕စညးထမးျပး ရပကြကမမး၊ ေကးရြမအပစမမးက စေပါငးျပး ျမ႕နယအျဖစသတမတျပး အစးရအဖြ႕၏ အနမဆးအဆင ပါ၀ငမႈျဖစပါသည။ ျမ႕နယမမးက စေပါငး၍ ခရငအျဖစလညးေကမငး၊ ခရငမမးက စေပါငး၍ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမမး အျဖစလညးေကမငး ဖြ႕စညးထမးပါသည။33

33 အေသးစတအမး MDRI ာႏင Asia Foundation တ႕မ ထတေ၀သည State and Region Governments in Myanmar အစရငခစမ၊ စမမကာႏမ-၉ ကရႈ၊


ပ (6) ျမနမမာႏငင၏ အပခပေရး နယနမတမမး


၄.၄ ေဒသာႏ ရအဆငအပခပေရးတြင အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌမန၏ အခနးက႑ ေဒသာႏ ရအပခပေရးစနစ၏ အဓကေကမရး အဖြ႕အစညးမမ ျပညထေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌမန (ေထြအပ) ျဖစပါသည။ ျပညထေရး၀နၾကးဌမနသည ကမကြယေရးဥးစးခပမ ျပညေထမငစ၀နၾကး၏ အမညစမရငးတငသြငး ခန႕အပသည ၀နၾကးဌမန (၃) ခအနက တစချဖစျပး ျပညေထမငစ၀နၾကးမမ လကရ စစဘကတမ၀နမမး ထမးေဆမငေနပါသည။ ေဒသာႏ ရအဆငတြငမ ေထြအပအေနျဖင ျပညနယ/တငးေဒသၾကးအစးရ၏ ရးအဖြ႕အျဖစ ေဆမငရြကေပးျပး ေထြအပ အၾကးအမးမမ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး အစးရအဖြ႕၏ အတြငးေရးမး ျဖစပါသည။34 ေထြအပအၾကးအမးသည ေထြအပရး၊ အစးရအဖြ႕ရး ာႏင လႊတေတမရး၀နထမးမမး အျဖစ တမ၀နထမးေဆမငေနသည ရမာႏငခေသမ ေထြအပ၀နထမးမမးက ဥးေဆမငပါသည။ အစးရအဖြ႕ အတြငးေရးမးရမထ းက ရယ ထမးသည ေထြအပအၾကးအမးမမးသည ျပညထေရး၀နၾကးဌမနသ႕ တကရကတမ၀နခရေသမလညး ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကး ၀နၾကးခပမမးထ တငျပအစရငခရပါသည။ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ၀နၾကးခပမမးမဟတဘ ၎အေနျဖင အစးရ၏ ဘတဂကက သးစြပငခြငရပါသည။35 MDRI/Asia Foundation အစရငခစမအရ အဆပါစနစမမ ျပညနယာႏငတငး တစခာႏငတစခအၾကမး ဥးေဆမငသည လ ပဂၢလ တစဥးာႏငတစဥးအေပၚမ တည၍ တ ညမႈမရပါ။36 ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ၀နၾကးခပမ စမရငးစစခပအမး ခန႕အပျပး သကဆငရမ လႊတေတမသ႕ အစရငခ တငျပရပါသည။ စမရငးစစခပအေနျဖင နငငေတမသမၼတ ာႏင ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးသ႕ သကဆငရမ ၀နၾကးခပမတစဆင တငျပရသညအတြက ၎၏အခနးက႑မမ ခန႕မနးရခကပါသည။

ခရင ာႏင ျမ႕နယအဆငမမးတြင ေထြအပ၏ အပခပေရးမးမမးမ ဥးေဆမငပါသည။ ျမ႕နယအပခပေရးမး၏ တမ၀နမမးမမ မမးျပမးလျပး ေျမယမမတပတငျခငး၊ အခြနေကမကချခငး၊ ေရရရေရးကစၥ ာႏင ေဒသတြငး အျငငးပြမးမႈမမးက ေျဖရငးေပးရပါသည။ ေထြအပ၏ အပခပမႈမမ ေကးရြမအဆငထ သကေရမကမႈရျပး ယခငက ေကးရြမအပစ ာႏင ေကးရြမအပခပေရးမးမမးအမး ျမ႕နယ အပခပေရးမးမမးမ ခန႕အပျပး ေထြအပမ လခေထမကပေပးပါသည။ ၂၀၁၂ ခာႏစ၊ ေကးရြမအပစ ာႏင ရပကြကအပခပေရး ဥပေဒသစအရ ၎တ႕အမး ေရြးခယတငေျမမကပါသည။ MDRI/Asia Foundation တ႕၏ အစရငခစမတြင-

ေထြအပ၏ အခနးက႑မမ ျမနမမာႏငင၏ ေဒသာႏ ရအပခပေရးအတြက အလြနအေရးပါျပး မ ၀ါဒေရးရမ တမ၀နရသ မမးအေနျဖင အေလးထမး စဥးစမးသငပါသည။ ေျပမငးလမႈ မရေသးသည တပမေတမမ ဥးေဆမငသည ျပညထေရး၀နၾကးဌမန ေအမကတြင ရေနျပး တစဘကတြင ေဒသာႏ ရအပခပေရး ာႏင အစးရဌမနမမးအၾကမး ညႇာႏႈငးသညေနရမတြင ရယ ထမးရမ အစးရ၏ ဗဟခပကငမႈေလမချခငး ာႏင ဒမကေရစ ျပျပငေျပမငးလေဖမေဆမငမႈမမးအၾကမး ေထြအပ၏ စြမးေဆမငေပးာႏငမႈမမ သသယျဖစဖြယ ရပါသည။ ဗဟခပကငမႈမမး ေလမခရမတြင ေထြအပ၏ အခနးက႑ကလညး ထညသြငးစဥးစမးရမည ျဖစပါသည။37

34 State and Region Governments in Myanmar, p14.

35 Natural Resources and Subnational Governments in Myanmar, p27-8

36 State and Region Governments in Myanmar, p33.

37 Ibid. p34.


ပ (7) ျပညနယ/ တငးေဒသၾကးမမး၏ အေထြေထြအပခပေရးဌမန ဖြ႕စညးပ


၄.၅ ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးမမးရ သစေတမ ာႏင သတ တြငး၀နၾကးဌမနမမး ၂၀၀၈ ခာႏစ၊ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ အခနး (၄)၊ ပဒမ (၉၆) တြင ျပညေထမငစလႊတေတမအမး ဇယမး (၁) ပါ စမရငးမမးအတငး ဥပေဒျပေရးအမဏမ လႊအပထမးပါသည။ အဆပါဇယမး၏အပငး (၆) တြင ေအမကပါအတငးေဖမျပထမးပါသည-

စြမးအင၊ လပစစ၊ သတ ာႏင သစေတမက႑

ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင ျပညေထမငစဥပေဒအရ ေဘးအာႏ ရမယ ျဖစေလမကေအမင ေလမငကၽြမးေစတတသညဟ သတမတထမးေသမ အျခမးအရညအခစသညမမး၊

ျပညေထမငစ လပစစဓမတအမး ထတလပျဖန႕ျဖးေရး၊

သတ မမး၊ သတ တြငးမမး၊ သတ တြငး အလပသမမး ေဘးကငးေရး၊ သဘမ၀ ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ာႏင ျပနလညျပျပင တညေဆမကေရး၊

ေကမကမကရတနမ၊

ပလ၊

သစေတမ၊

ေတမရငးတရစၦမနမမး၊ သဘမ၀အပငမမးာႏင သဘမ၀နယေျမမမး အပါအ၀င ပတ၀နးကငကမကြယေရးာႏင ထနးသမးေရး၊

ပဒမ (၉၆) အရ သယဇမတလပငနးမမး ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး လပငနးမမးတ႕ာႏငစပလဥး၍ ဥပေဒျပေရးကစၥအ၀၀ တ႕က ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးတ႕အမး လပပငခြငမေပးဘ ဗဟမခပကငထမးသညက ထငဟပေစပါသည။ ေဒသအဆငတြင ဇယမး (၂) အရ လပပငခြငေပးထမးသညမမးမမ ဆမး ာႏင သစမမလပငနးတ႕မသမျဖစပါသည။

သ႕ျဖစ၍ ေဒသအဆင သယဇမတစမခန႕ခြရမတြင ၀နၾကးမမးရေသမလညး ၀နၾကးဌမနဖြ႕စညးထမးရမႈ မရပါ။38 ကြငးဆငး ေလလမခကမမးအရ ျပညနယ/တငးေဒသၾကးအဆင သတ တြငး ၀နၾကးအေနျဖင အစးရကယစမး လပကငခြင ေလမကလႊမမမးက စစစျခငး (စ းစမးရမေဖြျခငး သ႕မဟတ ထတလပျခငး ျပလပမညေနရမသည သစေတမၾကး၀ငးမမး ျဖစေနျခငး ရ-မရ၊ သမသနကနယေျမ သ႕မဟတ သမနမမး ျဖစေနျခငး ရ-မရ) ာႏင စစေဆးျခငးတ႕ျဖစပါသည။ သ႕ေသမလညး IGC အစရငခစမတြင ျပညနယ/ တငးေဒသၾကး အစးရမမးအေနျဖင ေလမကလႊမမမးက သေဘမထမးမတခကေပးာႏငေသမလညး ပယခာႏငခြငမရေၾကမငး သရရပါသည။39

၄.၆ ၀ငေငြခြေ၀မႈအေပၚ ေဆမငရြကထမးရမႈအေျခအေန သယဇမတ ၀ငေငြခြေ၀မႈမမ ယခငက လပေဆမငာႏငျခငး မရခသညအတြက အေရးၾကးသည ကစၥရပတစချဖစပါသည။ လကရ အေနအထမးမမ ကနဥးအဆငတြငသမျဖစေသမလညး ဥပေဒပငးဆငရမ ျပနလညသးသပမႈမမး ာႏင ျပညနယ/ တငးေဒသၾကးမမးသ႕ ခြေ၀ခထမးမႈ တးျမငျခငးတ႕က လပေဆမငလကရပါသည။

သတ တြငးဥပေဒ မ ၾကမးအမး ေလလမျခငး

သတ တြငးဥပေဒ မ ၾကမးမမ ဒတယအၾကမ ျပငဆငမႈမမး ျပလပချပး ျဖစျပး ဤအစရငခစမေရးသမးခနတြင ေနမကဆးမ ၾကမးအမး လႊတေတမသ႕တငျပရန စစဥလကရပါသည။ ဥပေဒတြင ပဒမေပါငး (၃၀) ေကမအမး ျပနလညေရးသမးထမးျပး တစဘကတြငမ

38 Natural Resources and Subnational Governments in Myanmar, p27

39 Ibid p29


သတ တြငးဥပေဒ အသစေရးဆြ သင-မသင ေဆြးောႏြးမႈမမးလညး ရေနပါသည။ ျပညသ ႕လႊတေတမအေနျဖင အသစျပနလညေရးဆြရန အမးသနျပး အမးသမးလႊတေတမတြငမ ရရငးစြက ျပငဆငေရးသမးရန ဆာႏၵရပါသည။ အဓကေျပမငးလမႈအျဖစ အေသးစမး ာႏင လကလပလကစမး သတ လပငနးမမးက စမခန႕ခြျခငး ာႏင အခြနေကမကချခငးတ႕က သကဆငရမ ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကး အစးရတ႕အမး ျပညေထမငစ အစးရကယစမး လႊေျပမငးေပးအပသြမးရန ျဖစပါသည။ ထသ႕ေဆမငရြကပါက ျပညနယာႏင တငးေဒသၾကးမမးအေနျဖင အခြနေကမကခေပးရေသမလညး သးစြခြငမရသညအတြက လပငနးမမး ထေရမကမႈမရျခငး သ႕မဟတ အဆးဆးအေနျဖင အဂတလကစမးမႈမမး ျဖစေပၚလမာႏငေျခရပါသည။ IGC အစရငခစမတြင ေဒသအဆင အစးရမမး အခြနေငြမမးက ထေရမကစြမ ေကမကခာႏငေရး အေကမငအထညေဖမရမတြင ခြေ၀ေပးျပး အျခမး၀ငေငြမမးက ေလမချခငးမရဘ ရရလမသည ၀ငေငြအခ႕က ၎တ႕အမး ခြေ၀ေပးသငသညဟ ေဖမျပထမးပါသည။ လပကငခြငမမး ထတေပးျခငး ာႏင အကးအျမတခစမးခြငတ႕က သးျခမးစ ခြထတထမးပါက အဂတလကစမးမႈမမးက ျဖစေပၚေစပါသည။40

၄.၇ ေဒသာႏ ရအစးရမမးသ႕ ပမလႊေျပမငးေပးအပျခငး ၂၀၀၈ ခာႏစ၊ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒပါ ဇယမး (၅) အရ ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကး အစးရမမးအေနျဖင ေျမခြန၊ ယစမးခြန၊ တမတမခြန၊ ဘးခြန၊ လမးတတမးျဖတသနးခ ာႏင ငါးလပငနးတ႕မ ဘ႑မေတမေၾကးမမး ေကမကခယ ာႏငပါသည။ ေထြအပအေနျဖင အကနလး မဟတေသမလညး အခြနအမမးစက ေကမကခပါသည။ ေဒသအဆင အစးရမမး၏ ဘတဂကအရြယအစမးမမ ေသးငယသညအတြက အဆပါအခြနမမးသည ျပညနယ/တငးေဒသၾကး အစးရ၏ စစေပါငး ၀ငေငြ၏ ၅၈% ပမးမရတတျပး အဆပါ၀ငေငြမမးအနက ၆၅% မမ ာႏငငပငလပငနးမမးမျဖစျပး ယငး၏ ၉၉% မမ ျပညသ ႕ေဆမကလပေရးလပငနးမမးမ ျဖစပါသည။41 သယဇမတက႑ ာႏင EITI ရႈေထမငအရ MSG အေနျဖင ေဒသအဆင အစရငခတငျပမႈမမးတြင ေျမခြန ာႏင ယစမးခြနမမးာႏင ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ဖြ႕ျဖးေရး ရနပေငြမမး (ရခပါက) ေပးသြငးမႈအေပၚ စဥးစမးရနျဖစပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ေလလမခက (၁) တြင ေဖမျပထမးသညအတငး ရမးျပညနယ၏ လ မႈဖြ႕ျဖးေရး ရနပေငြသ႕ သတ အမးအစမး ာႏင လပငနးပမမဏေပၚမ တညျပး ကမၸဏမမးအေနျဖင တစၾကမ ထည၀ငရပါသည။ လတတေလမအေျခအေနတြင သယဇမတလပငနးမမး (သတ ၊ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕) ၏ ထတလပမႈ ပမမဏေပၚမ တညျပး ေကမကခရရမႈမမးအမး ျပညေထမငစအစးရမ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ဘတဂကသ႕ လႊေျပမငးေပးသြငးျခငး သ႕မဟတ ေဒသအဆငအဖြ႕အစညးမမးမ ၎တ႕ေဒသတြငး ေကမကခရရမႈ၏ အတငးအတမတစခက ခြေ၀ရရျခငးမး မရေသးပါ။

ထအေတမအတြငး ျပညေထမငစအသးစရတဘတဂကမ ေဒသာႏ ရအပခပေရးသ႕ အသးစရတမမး ပမလႊေျပမငးေပးရန စစဥလက ရပါသည။ ၂၀၁၃-၁၄ ဘ႑မေရးာႏစတြင ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမမး အသးစရတသ႕ ေထမကပေငြမမးမမ စစေပါငး အသးစရတ၏ ၃.၆% ရျပး ၂၀၁၄-၁၅ ဘ႑မေရးာႏစတြင ၁၁.၈% အထ တးျမငရန လမထမးပါသည။42 ထသ႕ တးျမငသးစြမႈမမးသည ဗဟခပကငမႈေလမချပး ာႏငငေရး၊ စးပြမးေရး အသြငက းေျပမငးမႈလပငနးမမးအေပၚ လေလမကမႈ ရ-မရ ေစမငၾကညရန လအပမညျဖစပါသည။

40 Ibid. p30.

41 State and Region Governments in Myanmar, p46-7.

42 Natural Resources and Subnational Governments in Myanmar, p24


၄.၈ ကယပငအပခပခြငရေဒသမမး၊ တငးရငးသမးလကနကကငမမး ာႏင သယဇမတ လပငနးမမး ျမနမမာႏငငတြင ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကး (၁၄) ခအျပင ကယပငအပခပခြငရေဒသ (၅) ခ

› နမဂ (စစကငးတငးေဒသၾကး)၊ ဓာႏ (ရမးျပညနယ)၊ ပအ႕၀ (ရမးျပညနယ)၊ ပေလမင (ရမးျပညနယ)၊ ကးကန႕ (ရမးျပညနယ)

ာႏင ကယပငအပခပခြငရတငး တစခ

› ၀ (ရမးျပညနယ) တ႕ရပါသည။

အထကပါ ကယပငအပခပခြငရေဒသ/တငး (၆) ခမမ ၂၀၀၈ ခာႏစ၊ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ ပဒမ (၅၆) အရဖြ႕စညးထမးျခငး ျဖစျပး ယခငရရထမးသည အပစအခတရပစေရး သေဘမတ ညခကမမးမ ေပၚေပါကလမျခငးျဖစပါသည။ ကယပငအပခပခြငရေဒသ/တငးမမးက သကဆငရမ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး လႊတေတမကယစမးလယ (၁၀) ဥး ာႏင ကမကြယေရးဥးစးခပ၏ ကယစမးလယမမးပါ၀ငသည ဥးစးအဖြ႕မ ဥးေဆမငပါသည။ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ ေျပမၾကမးခကမမးအရ ကယပငအပခပခြငရေဒသမမးရ သယဇမတလပငနးမမး ာႏငပတသက၍ အခကအလကမမး အနညးသမရရျခငး သ႕မဟတ လး၀မရရေၾကမငး သရရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ အဆပါေဒသမမးအေနျဖင EITI အစရငချခငးစနစအေပၚ မညေရြ႕မညမ လကနမာႏငမည သ႕မဟတ ာႏငငတကမ စမရငးအငးစညႊနးမမးာႏငအည အခကအလကမမး ပပးေပးာႏငသညက ေမးခြနးထတရဖြယရပါသည။ အျခမးတစဘကတြငမ အဆပါေဒသမမးတြင EITI စနစအေကမငအထညေဖမရမတြင ထညသြငးာႏငရန သယဇမတအရငးအျမစမမး မညမ ရသညက သရရန လအပပါသည။ သ႕ျဖစရမ အဆပါေဒသမမးတြင EITI စနစ အေကမငထညေဖမမႈအေပၚ လကခာႏငမႈ အမးမးရာႏငပါသည။

၄.၉ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥးစးဌမနအမး တးခ႕ဖြ႕စညးျခငး ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏငသစေတမေရးရမ၀နၾကးဌမနေအမကရ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥးစးဌမန၏ လပငနးတမ၀နမမးမမ ESIA ာႏင SIA မမးပါ၀ငသည ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒသစ၏ နညးဥပေဒ ာႏင အမန႕ညႊနၾကမးခကမမးက အေကမငအထညေဖမရန ျဖစပါသည။ ေဒသဆငရမ ရးခြ (၅) ခဖြငလစထမးျပး ယငးတ႕မမ-

› ရနကန (ရနကနတငးေဒသၾကး)

› မာႏ ေလး (မာႏ ေလးတငးေဒသၾကး) ျမနမမာႏငင အလယပငး၊

› ပသမ (ဧရမ၀တတငးေဒသၾကး) ျမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသ၊

› မရြမ (စစကငးတငးေဒသၾကး) ျမနမမာႏငငအထကပငး၊

› ထမး၀ယ (တနသၤမရတငးေဒသၾကး) ျမနမမာႏငငေတမငပငး၊

ထ႕ျပင ေနမကထပ ရးခြ (၅) ခကလညး ေအမကပါေဒသမမးတြင ဖြငလစသြမးမညျဖစပါသည-

› ေတမငၾကး (ရမးျပညနယ)

› ပခ း (ပခ းတငးေဒသၾကး) ျမနမမာႏငငေအမကပငး

› စစေတြ (ရခငျပညနယ)

› ေမမလျမင (မြနျပညနယ)

› ျမစၾကးနမး (ကခငျပညနယ)


၄.၁၀ ေဒသာႏ ရအဆငရ အရပဘက လ မႈအဖြ႕အစညးမမး ေဒသာႏ ရအဆင ဆနးစစခကမမးသည ေဒသအဆင အစးရအပခပမႈအဖြ႕အစညးမမးဆငရမ တစခတညးကသမ အမရစကမညဆပါက ျပးျပညစျခငး ရမညမဟတပါ။ ေဒသအမဏမပငမမး၏ အထကမေအမကသ႕ ချပျခငး ဆးျဖတျခငးတ႕အျပင အပခပမႈက႑ (governance) ဆသညမမ ေစးကြကအေျခခလပငနးစဥမမး ာႏင ဆးျဖတမႈမမး (စးပြမးေရးဆငရမအပခပမႈမမး) ာႏင အစးရ အဖြ႕အစညးမမး ာႏင ပဂၢလကက႑မမး ပြငလငးျမငသမမႈရေရး ာႏင တမ၀နခေရးတ႕အတြက ေတမငးဆျခငး၊ ေဆြးောႏြးျခငး၊ သေတသန ျပလပ၍ ေဖမထတျခငး အစရသည လ ထအေျခခ အပခပမႈလပငနးစဥမမးလညး ပါ၀ငပါသည။ သ႕ျဖစ၍ အပခပမႈဆငရမက႑ (ာႏငငေတမအဆင ာႏင ေဒသအဆင) သည အဆပါ က႑ (၃) ရပကဆလျခငးျဖစျပး EITI ၏ မ ေဘမငမမးကလညး ထငဟပေပၚလြငေစပါသည။

ျမနမမာႏငင၏ လ မႈအဖြ႕အစညးမမးကေလလမရမတြင ထငးာႏငငတြင အေ၀းေရမကဖြ႕စညးထမးသည အဖြ႕အစညးမမးအပါအ၀င ၎တ႕၏ သမငးေၾကမငးက အသအမတျပရမည ျဖစေပသည။ လ မႈအရပဘကအဖြ႕အစညးမမးာႏင ေဒသခအဖြ႕အစညးမမးသည အစးရ၏ တစခကလႊတ အမဏမာႏင ထနးခပမႈမမးအၾကမး လႈပရမးခရျခငးျဖစပါသည။

ေဒသခ လ ႕အဖြ႕အစညးမမး ာႏင အစးရတ႕၏ ဆကဆေရးမမ ေဒသအဆငတြင တးတကေကမငးမြနလမေနေသမလညး ခရးရညက ေလမကလမးရဥးမညျဖစပါသည။ အရပဘက လ ႕အဖြ႕အစညးမမးအေနျဖင ျပညနယာႏငတငးေဒသၾကး အစးရမမး၏ စစစမႈမမးာႏင ရငဆငေနရဆျဖစျပး လပငနးေဆမငရြကမမးအတြက ၾကတငခြငျပခကမမး ရယ ေနရဆ ျဖစပါသည။ ယခအခါ ခငမမစြမ ဖြ႕စညးထမးရျပးျဖစသည အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမးစြမ ေပၚထြကလမေနျပျဖစပါသည။ ေဒသအဆင အရပဘက လ ႕အဖြ႕ အစညးမမး၏ သယဇမတလပငနးမမးအေပၚ ေဆြးောႏြးသးသပခကမမးအမး ေနမကဆကတြ (၈) တြင ေဖမျပထမးပါသည။

ျမနမမာႏငင ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင တမ၀နခမႈဆငရမ မဟမမတအဖြ႕ (MATA)

ျမနမမာႏငင ပြငလငးျမငသမမႈာႏငတမ၀နခမႈဆငရမ မဟမမတအဖြ႕ Myanmar Alliance for Transparency and Accountability (MATA) သည က႑ေပါငးစတြင ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင တမ၀နခမႈဆငရမမမးက ေဆမငရြကေနသည အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမးက စစညးထမးသည မဟမမတအဖြ႕ျဖစပါသည။ တစာႏငငတြင MATA အဖြ႕၀င အဖြ႕အစညးေပါငး ၄၄၈ ခရပါသည။ EITI အဖြ႕၀ငေလမငးာႏငငအျဖစ ေလမကထမးေရးအတြက ၾကတငျပငဆငသညအေနျဖင သယဇမတက႑ာႏငပတသက၍ ပထမအၾကမ အရပဘက လ မႈအဖြ႕အစညးမမး၏ အစညးအေ၀းက ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ ေအမကတဘမလအတြငး ကမးနမးဟတယတြင ကငးပခပါသည။ အဆပါ အစညးအေ၀းမမ MATA က ဖြ႕စညးေစရန တြနးအမးေပးာႏငချပး EITI လပငနးစဥမမးအမး အေကမငအထညေဖမရမတြင အရပဘက လ မႈအဖြ႕အစညးမမးာႏင ညႇာႏႈငးမႈမမးျပလပာႏငရန MATA အမး ဖြ႕စညးာႏငခပါသည။ MATA အဖြ႕မေန၍ MSG အတြက ကယစမးလယ (၉) ဥးေရြးခယာႏငခပါသည။ သ႕ေသမလညး MATA ၏ ရညမနးခကမမးမမ EITI ထကေကမလြနျပး က႑ေပါငးစ ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင တမ၀နခမႈတ႕က ျမငတငေရးျဖစပါသည။ MATA အေနျဖင သစေတမေရးရမ အပခပမႈဆငရမ တးတကေရးအတြက EU ၏ ပပးမႈျဖင ေဆမငရြကေနသည Forest Law Enforcement Governance and Trade (FLEGT) ာႏငလညး ထေတြ႕ဆကဆလကရပါသည။

MATA ၏ ဖြ႕ျဖးမႈမမ လြနခသညလမမးအတြငးက လငျမနသြကလကခပါသည။ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလအတြငး လပငနးအစအဖြ႕မမး ဖြ႕စညး၍ ာႏငငေတမအဆင ပကငေဆမငရြကာႏငရန ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးမမးတြင ကယစမးလယမမး ေရြးခယာႏငချပး အဆပါကယစမးလယမမးသည MSG ၏ ကယစမးလယမမး ျဖစလမခပါသည။ ၎တ႕အေနျဖင စေပါငးဆးျဖတၾကပါသည။ MATA ၏ စမတမးတြင ပါရသည ေမမမနးခက ာႏင ရညရြယခကမမးမမ ေအမကပါအတငးျဖစပါသည-

ေမ မမနးခကမမး

› အစးရ၊ ေရြးခယခကယစမးလယမမး၊ ကမၸဏမမး၊ အလရငမမး ာႏင လ ႕အဖြ႕အစညးမမး၏ ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင တမ၀နခမႈတ႕အေပၚ လအပသည အၾကမမးေပးအပရနာႏင


› သယဇမတာႏငပတသက၍ ျမနမမာႏငင၏ ဥပေဒမ ေဘမငမမး၊ လမးညႊနခကမမး ခမတရမ လ ထ၏ လြတလပစြမ ပါ၀ငာႏငခြင ာႏင ထနးခပမႈတ႕မကငးလြတာႏငေရးတ႕က ျမငတငေပးရန၊

ရညရြယခကမမး

› သဘမ၀သယဇမတမမး စမခန႕ခြရမတြင အစးရ၊ ပဂၢလကက႑ ာႏင အရပဘက လ ႕အဖြ႕အစညးမမး၏ ပြငလငးျမငသမမႈ၊ တမ၀နခမႈတ႕ာႏငပတသက၍ လအပသညမမးက အၾကေပးရန၊

› ပြငလငးျမငသမမႈရေရး အေရးၾကးပက ပညမေပးျခငး ာႏင ေလကငေပးျခငးတ႕ျဖင ာႏႈးၾကမးမႈရေစရန၊

› INGO မမး၊ NGO မမး၊ အစးရ၊ အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး၊ အျခမးသကဆငသ မမး ာႏင ထေတြ႕ဆကဆရန၊

› သဘမ၀သယဇမတ စမခန႕ခြမႈ တးတကေရးအတြက အရပဘကလ ႕အဖြ႕အစညးမမး ာႏင ေဒသခမမး၏ စြမးေဆမငရညက ျမငတငရန၊

› အခကအလကမမး လြတလပစြမ ရယ ခြင၊ ေစမငၾကညခြငမမး ရေရး၊

› ျမနမမာႏငငတြင အရပဘကလ ႕အဖြ႕အစညးမမး၏ လြတလပခြငက ျမငတငရန၊

ပ (8) MATA ၏ ဖြ႕စညးပ (ာႏငငေတမအဆငမ ေဒသာႏ ရအဆငထ)

Community & Civil Societies Awareness Raising Workshops at State and Division Level

Regional Working Group (15-25) members in each region

National Working Group (70) – 5 Representatives from each region

National Steering Group (23)

14 representatives of Sub-National level

9 Civil Society Representatives in MEITI - MSG

MEITI – CSO MSG


ပ (9) MATA ၏ေဒသအဆင လပငနးအစအဖြ႕ ဖြ႕စညးမႈ (taken from the MATA Process Paper)

MATA ၏ မဟမဗဟမေျမမက ဆးျဖတခကမမးအမး MSG တြင အရပဘကလ ႕အဖြ႕အစညးမမးက ကယစမးျပသည ကယစမးလယ (၉) ဥးာႏင ျပညနယ/တငးေဒသၾကးမမးမ ကယစမးလယ (၁၄) ဥးတ႕ပါ၀ငသည အမးသမးပကငအပစမ ေဆမငရြကပါသည။ အဆပါ အပစအေနျဖင သးလတစၾကမ ေတြ႕ဆပါသည။ ေဒသအဆငတြင သကဆငရမ အလပအဖြ႕၏ ဖြ႕စညးပ ာႏင ကယစမးလယမမးအမး အမးသမးအဆင၏ ပါ၀ငမႈမရဘ လြတလပစြမ ဆးျဖတပါသည။ သ႕ျဖစ၍ MATA သည ေဒသအဆငတြင ဗဟထနးခပမႈက ေလမခထမးသည ပစမးက ကငသးပါသည။


၄.၁၁ လ မႈတမ၀နယ မႈ သယဇမတလပငနးမမးက႑တြင ေကမငးမြနေသမ အပခပမႈစနစျဖစထြနးေရးအတြက ပဂၢလကက႑မ စမကနးမမးတစခခငးစအလက လ မႈတမ၀နယ မႈ အစအစဥမမး (CSR) ျဖငေသမလညးေကမငး (EITI ၏အသးအာႏႈနးအရ လ မႈေရးေပးအပမႈမမး)၊ လ မႈဖြ႕ျဖးေရး သေဘမတ ညခကမမးက အစးရာႏငလပကငခြငရရသ မမးအၾကမး ဥပေဒေၾကမငးအရ ထညသြငးခပဆထမးျခငးျဖင ေဆမငရြကာႏငပါသည။ EITI ၂၀၁၃ စညႊနးမမးတြင ဥပေဒအရ သ႕မဟတ စမခပပါ အစအစဥမမးအရ အေကမငအထညေဖမသည လ မႈေရးေပးအပမႈမမးအမးလးက EITI ာႏစစဥအစရငခစမတြင ထညသြငးရမညျဖစပါသည။43 ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမး၏ လ မႈတမ၀နယ မႈ အစအစဥ အျပညအစက နယပယေလလမသည အစရငခစမတြင ျပညစစြမ ထညသြငးသငပါသည။ ဤအခနးတြင လ မႈတမ၀နယ မႈ အစအစဥ (၂) ခ ျဖစသည ရတနမ ာႏင ေရႊဂကစပကလငးစမကနးမမးက ေလလမတငျပထမးပါသည။ ဤအစရငခစမ ျပစရမတြင Wanbao ာႏင ျမနမမာႏငင စးပြမးေရးဥးပငလမတကတ႕ ပ းေပါငးေဆမငရြကေနသည လကပေတမငး ေၾကးနစမကနးတြင လ မႈတမ၀နယ မႈအတြက ာႏစစဥ အေမရကနေဒၚလမ ၁.၈ သနး လမထမး သးစြသညဟ သရရေသမလညး အေကမင အထညေဖမ ေဆမငရြကမႈမမးက ဂဃနဏ သရာႏငချခငး မရသျဖင အဆပါ ေငြျဖင မညသည လ မႈတမ၀နယ မႈစမကနးမမးက မညသ႕မညပ ေဖမေဆမငဖနတးသညက ခန႕မနးာႏငချခငး မရပါ။ MEITI အေနျဖင CSR အစအစဥမမး အေကမငအထညေဖမရမတြင ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင တမ၀နခမႈတ႕ ရေစေရးအတြက ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမး၏ CSR အစအစဥမမး၏ ၀ငေငြ ာႏင အသးစရတမမးက အေသးစတက အစရငခတငျပာႏငေရးအတြက စဥးစမးသငပါသည။

ရတနမပကလငး ရတနမစမကနးက Total Exploration & Production Myanmar မ (၃၁.၂၄% ျဖင လပကငသ )၊ Chevron (၂၈.၂၆%)၊ Petroleum Authority of Thailand Exploration & Production (၂၅.၅%) ာႏင MOGE (၁၅%) တ႕ျဖင အေကမငအထည ေဖမေဆမငရြကလက ရၾကပါသည။ ရတနမစမကနးသည ျမနမမာႏငင၏ ကမးေျခမ (၆၀) ကလမတမအကြမ ဘဂၤလမးပငလယရ ရတနမသဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပကြကမႈ သဘမ၀ဓမတေငြ႕မ ထတယ လကရပါသည။ အဆပါ သဘမ၀ဓမတေငြ႕မမးအမး (၃၄၆) ကလမတမ ရညလမးသည ကမးလြနပကလငး ာႏင (၆၃) ကလမတမ ရညလမးသည ကနးတြငးပကလငးမမးျဖင ျမနမမ ာႏင ထငးာႏငင ေစးကြကမမးသ႕ ပ႕ေဆမငလကရပါသည။ ၂၀၁၀ ခာႏစမစတင၍ ျမနမမာႏငငအတြက MOGE ပကလငးမမးျဖင ရတနမသဘမ၀ဓမတေငြ႕မမးအမး ရနကနျမ႕သ႕ ပ႕ေဆမငလက ရပါသည။ အဆပါစမကနးတြင ရတနမ လ မႈစးပြမးအစအစဥ Yadana Socio-Economic Programme (SEP) တစရပက Total မ စမကနးတစခလးအတြက တမ၀နယ ေဖမေဆမငေပးလကရပါသည။ ၁၉၉၅ ခာႏစမစ၍ SEP အစအစဥမမးက အေကမငအထညေဖမလကရျပး ယေန႕အထ အေမရကနေဒၚလမ ၃၄.၆ သနး သးစြျပး ျဖစပါသည။ ၁၉၉၈ ခာႏစမစတင၍ အဆပါ အစအစဥတြင မပါ၀ငသည ကနးမမေရး ာႏင လ မႈေရး အစအစဥမမးကလညး ပပးမႈမမး ရခပါသည။ ၂၀၁၃ ခာႏစအတြက SEP အသးစရတမမ အေမရကနေဒၚလမ ၃.၇၈ သနး ျဖစျပး ၆၁% အမး ပကလငးတစေလမကရ ဖြ႕ျဖးေရးလပငနးမမးအတြက အသးျပျပး ကန ၃၉% အမး HIV၊ မကခမးစပေရမဂါ ကမကြယျခငး ာႏင ရနကနျမ႕ရ မဘမကေလးမမးေဂဟမတ႕က ေစမငေရမကျခငးတ႕တြင အသးျပပါသည။ SEP လပငနး အစရငခစမမမးက ထတျပနျခငးမရပါ။

ေရႊဂကစပကလငး

ေနမကဆကတြ (၈) တြငေဖမျပထမးသည ေရႊဂကစလႈပရမးမႈ အစရငခစမမမး ာႏင ေအမကေဖမျပပါ ေကမကာႏႈတခကမမးအရ ဘဂၤလမးပငလယမ တရတာႏငငအထ ျဖတသနးေဖမကလပထမးသည ေရႊ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕စမကနးသည ရမးျပညနယအတြငးရ သယဇမတလပငနးမမးအနက အထ းျခမးဆးစမကနးတစချဖစပါသည။ ျမနမမ-တရတပကလကစမကနးဟ တရမး၀ငေခၚတြငျပး ေရနစမး ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕မမး သယယ ပ႕ေဆမငရန ပကလငး (၂) ခပါ၀ငပါသည။ ေရနပကလငးမမ CNPC ာႏင MOGE တ႕ဖကစပ လပေဆမငျခငးျဖစျပး သဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးကမ CNPC, MOGE, Daewoo International, KOGAS, Indian Oil ာႏင GAIL တ႕မ

43 See the EITI Standard, 4.1 (e)


ဖကစပလပေဆမငျခငး ျဖစပါသည။ ေရနပကလငးမမ မေဒးကၽြနး ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးမမ ရမးျဗကၽြနးတ႕မစတငျပး ရခငျပညနယ၊ ေကမကျဖျမ႕နယတြင တညရပါသည။ ပကလငးမမးသည ရခငျပညနယ၊ မာႏ ေလးတငးေဒသၾကး ာႏင ရမးျပညနယတ႕က ျဖတသနးေဖမကလပထမးပါသည။ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးသည ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ စတတ သးလပငးတြင စတငလညပတာႏငချပး ေရနပကလငးမမလညး မၾကမမစတငလညပတာႏငေတမမည ျဖစပါသည။ ေအမကေဖမျပပါ ေကမကာႏႈတခကမမးအရ အဆပါ ပကလငးေၾကမင ပတ၀နးကငာႏင လ မႈအဖြ႕အစညးအေပၚ အကးသကေရမကမႈမမးက ေတြ႕ျမငာႏငပါသည-

“ပတ၀နကငပကစးမႈမမ ေရႊဂကစစမကနး၏ ဆးကးတစချဖစပါသည။ ေရႊဂကစစမကနးသည သဘမ၀ဇ၀မးကြမးစ ေနထငသည ေနရမမမးျဖစသည ကမၻမေပၚတြင ပကစးမညအာႏ ရမယာႏငရငဆငေနရသည ေတမ (၁၀) ခတြင တစခအပါအ၀ငျဖစသည ေတမအပက ာႏစပငး ပငးျခမးချပး သစေတမမမး ျပနးတးေစခေၾကမငး ေဖမျပထမးပါသည။ ေရႊဂကစစမကနး အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကခသညာႏငအမ ေဒသတြငး ငါးဖမးလပငနးမမးက ထခကလမခပါသည။ တငါသညမမးက သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင ေရနပကလငးမမး ာႏင တ းေဖမေရးလပငနးခြငမမး တညရရမ ေနရမမ (၁၀) မငပတလညအတြငး ၀ငေရမကျခငး မျပရန တမးျမစထမးသည။ ထ႕ျပင ဓမတေဗဒပစၥညးမမး စြန႕ပစျခငး၊ ဂကမမးေပါကကြျခငး ာႏင အျခမးအာႏ ရမယရသည ပစၥညးမမး ေရထသ႕ စး၀ငခသျဖင ေရထရ ေအမကဆဂငမမး ကနခမးျခငးက ျဖစေပၚေစျပး ပငလယသယဇမတမမးက ေရရညတညတခငျမေရးအတြက ထခကေစပါသည။ Environmental Impact Assessments က တစဘကသတ လပေဆမငချပး ယေန႕ထကတင အစးရ သ႕မဟတ ေကမပေရးရငးတ႕ဘကမ ထတျပနချခငး မရပါ။”44

ေရႊဂကစလႈပရမးမႈအပါအ၀င အျခမး အစးရမဟတသည အဖြ႕အစညးမမးမ လ မႈပတ၀နးကငအေပၚ ဆးကးသကေရမကမႈမမးက အေသးစတ မတတမးတငေဖမျပခေသမလညး တစဘကတြငမ CNPC အေနျဖင ၎၏ CSR အစအစဥက ေဖမေဆမငေနျပး ရတနမစမကနးတြင Total မ ေဆမငရြကေနသည အစအစဥထက ထထညပမမဏ ပမၾကးမမးပါသည။ CNPC အစရငခစမမမးအရ ၂၀၁၂ ခာႏစ၊ မတလအထ ေဒသခမမးအတြက လ မႈဖြ႕ျဖးေရး အစအစဥမမး (အေျခခအေဆမကအဥ၊ ကနးမမေရး ၀နေဆမငမႈ၊ ပညမေရး ာႏင သဘမ၀ေဘးအာႏ ရမယ ကမကြယေရး) အတြက ျမနမမအစးရထသ႕ အေမရကနေဒၚလမ ၂၀ သနး ေပးအပချပး ျဖစပါသည။45 ထ႕ျပင ရခငျပညနယ လပစစမဟမဓမတအမးလငးစမကနးအတြကလညး အေမရကနေဒၚလမ ၁၀ သနး လဒါနးခပါေသးသည။ မေဒးကၽြနးရ လ ဥးေရ ၂၀၀၀ ေနထငေနသည ရြမမမးအတြက တစာႏစလင ေရခ ၂၂၀,၀၀၀ တနဆ ေသမကသးေရစနစမမး တညေဆမက ေပးခပါသည။ ထအေတမအတြငး CNPC လကေအမကကမၸဏျဖစသည HQCEC မ သဘမ၀ဓမတေျမၾသဇမ စကရ (၂) ရက ၂၀၁၀ ခာႏစ၊ ဒဇငဘမလမ ၂၀၁၁ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလအတြငး တညေဆမကေပးခပါသည။ ၂၀၁၁ ခာႏစ၊ ဧျပလတြင CNPC ာႏင စြမးအင၀နၾကးဌမန အၾကမး အေမရကနေဒၚလမ (၆) သနး တနဖးရ ေဆးရ ာႏင ေကမငးမမး ေဆမကလပေပးရနလကမတေရးထးခၾကျပး ေကမငးသမး ၂၀,၀၀၀ ာႏင ေဒသခ ၈၀,၀၀၀ အတြက မ လတနး ာႏင အလယတနးေကမငး (၄၅) ေကမငး ာႏင ေဆးရ ေဆးေပးခနး (၂၄) ခ တ႕က ေဆမကလပမည ျဖစပါသည။ ယေန႕အထ ေကမငးေပါငး (၃၀) ာႏင ေဆးရေဆးေပးခနး (၁၈) ခ ေဆမကလပျပး ျဖစပါသည။ CNPC အေနျဖင နမဂစမနတငးအတြက အေမရကနေဒၚလမ ၃၀၀,၀၀၀ ာႏင အေမရကနေဒၚလမ ၃၀,၀၀၀ တန ကယဆယေရးပစၥညးမမးက လဒါနးခပါေသးသည။46 မညသ႕ပငျဖစေစကမမ အဆပါ လဒါနးမႈမမး ာႏင ပပးမႈမမးက ေပးအပမႈအေပၚ ေ၀ဖနမႈမမးလညး ရခပါသည။

44 Good Governance and the Extractive Industry in Burma, Shwe Gas Movement, pp5-6

45http://csr.cnpc.com.cn/en/press/Features/Caring_for_Myanmar_communities_along_the_pipeline.shtml?COLLCC=3706698166&COLLCC=2938205027&

46 Ibid.


ပ (19) SEP အစအစဥတြင ပါ၀ငသည ရြမေပါငး (၃၃) ရြမ၏ ေျမပ


၄.၁၂ ေလလမျခငး (၁) - ရမးျပညနယ

ေနမကခအခကအလက

လ ဥးေရ (၅) သနး ေနထငျပး ျမ႕နယေပါငး (၄၀)၊ ခရငေပါငး (၁၂) ခတ႕ျဖင ဖြ႕စညးထမးသည ရမးျပညနယသည ျမနမမာႏငင၏ အၾကးဆးေသမ ျပညနယတစချဖစပါသည။ လ မးေပါငးစ ာႏင ာႏငငေရးအေရမငအေသြးမးစတ႕ျဖင ဖြ႕စညးထမးျပး ကယပငအပခပခြငရ ေဒသ (၅) ခလညး ပါ၀ငကမ အစးရာႏင ဆကစပေနသည နယျခမးေစမငတပမမး၊ တငးရငးသမးလကနကအဖြ႕မမး ာႏင ၎တ႕က ရငဆငာႏငရန အလြတသေဘမ ဖြ႕စညးထမးသည ျပညသ ႕စစမမး အၾကမး ပပက မမး ယေန႕ထကတင ရေနဆျဖစပါသည။ သလြငျမစ အေရ႕ဘကျခမးရ ေနရမအမမးအျပမးသည အစးရ၏ စးမး အပခပမႈမ ကငးေ၀းလကရပါသည။ Shan State Army (ေတမငပငး) (Restoration Council of Shan State – RCSS ၏ လကနကကငအဖြ႕အစညး) သည အစးရအမး အဓက ဆန႕ကငလကရျပး Shan State Army (ေျမမကပငး)၊ Ta-ang National Liberation Army (TANL) ာႏင United Wa State Army (UWSA) တ႕မ အတနအသင သငျမတမႈက ထနးသမးထမးာႏငပါသည။

အဓကသတ တြငး ာႏင ေကမကမကလပငနးမမး

ရမးျပညနယသည ခ၊ ေငြ၊ ခေနမကစမး၊ မကဂနစ၊ ေရႊ၊ ေကမကမးေသြး၊ သျဖ၊ ၀ ဖရမ ာႏင ဂစပဆငတ႕အျပင ယခငက ပတ ျမမးပါ ထြကရပါသည။ အဓက သယဇမတလပငနးမမးမမ-47

› ကမၻမေပၚတြင အၾကးဆး ခ ာႏင ေငြ သတ တြငးမမးျဖစခသည ရမးျပညနယေျမမကပငးရ နမၼတ /ေဘမတြငး (ဇင ာႏင နကယ တ႕လညး ထြကရပါသည)

› ရမးျပညနယေတမငပငး၊ ကေလမျမ႕နယရ ေငြ/ခ သတ တြငး၊

› ရတနမသဂၤ ေငြ/ခ သတ တြငး၊

› လမးရႈးျမ႕အနးရ ပတ ျမမးနယေျမမမး (မးကတ ပတ ျမမးထက အရညအေသြး နမပါသည။)48

› ကြတခငျမ႕နယရ နမပခ ေရႊတြငး (အနကေရမင နယေျမျဖစသညအတြက ၎ာႏငပတသကသည အခကအလကမမး အနညးငယသမ သရရပါသည။ သတ တြငးလပငနးရငမမးအသငး၏ ရမးျပညနယခြ၏ ေျပမၾကမးခကအရ သတ သက ပမမဏ ၾကးမမးသညဟ သရရပါသည။)

› တကစေကမကမးေသြးတြငး၊ အငးေလးကနမ (၁၆) မငကြမေ၀းျပး တစေန႕လင ေကမကမးေသြး တနခန ၂,၀၀၀ ခန႕ ထြကရပါသည။49

› ပငးပက (ပနးပကဟလညးေခၚသည) –Robbing the Future အစရငခစမက ၾကညရႈရန ာႏင

› ဆနးလ ေကမကမးေသြးတြငး၊ တနခန (၁၂) သနး ခန႕မနး၊

ရမးျပညနယအတြငးရ သတ တြငးက႑ အပခပမႈ

ရမးျပညနယအတြငးရ သတ တြငးက႑ အပခပမႈသည ဗဟမထနးခပမႈေလမခထမးသည အပခပမႈစနစ၏ အမးနညးမႈမမးက လစဟျပသေနပါသည။ ျပညနယ/တငးေဒသၾကး ၀နၾကးမမးခန႕အပထမးေသမလညး ဌမနလကကင မရသည ၀နၾကးမမးျဖစေနျပး ေထြအပ၏ အပခပမႈျပငပတြင အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ ာႏင ဥပေဒပငးဆငရမမ ေဘမငမမး ကငးမေနသညကလညး ျပသေနသညက

47 Although not published in this report the authors have the beneficial ownership breakdown for these mineral assets

48 See http://www.ruby-sapphire.com/foreign-affairs.htm

49 http://www.sourcewatch.org/index.php/Tigyit_coal_mine


ရမးျပညနယ၏ သတ တြငးက႑က ေဖမျပေနပါသည။ ရမးျပညနယ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၊ သစေတမေရးရမ ာႏင သဘမ၀သယဇမတေရးရမ ၀နၾကးဌမနတ႕သည ျပညနယ၏ သတ တြငးက႑မ ရရသည အစးရ၏ ၀ငေငြမမးအေပၚ ထေတြ႕မႈ မရသေလမကပင နညးပါသည။ ထ းျခမးမႈအျဖစ ျပညနယ၏ သစေတမေရးရမ ာႏင သဘမ၀သယဇမတေရးရမ ၀နၾကးဌမနအေနျဖင ျပညေထမငစအဆင သတ တြငး၀နၾကးဌမနမ သတ လပကငခြငမမး ခြငျပေပးရမတြင ေျမယမပငဆငမႈ၊ သစေတမၾကး၀ငးမမး၊ လ ေနထငသညေနရမမမး ဟတ-မဟတ စစစေပးျခငး စသျဖင အျပနအလန ထနးေကမငးမႈမမးက ေဆမငရြကေပးပါသည။ မညသ႕ပငျဖစေစ ရမးျပညနယတြင လ မႈဖြ႕ျဖးေရးရနပေငြတစရပရျပး သတ တြငး၏ အမးအစမး ာႏင ပမမဏတ႕အေပၚ မ တညျပး တစၾကမတညး ေပးသြငးရပါသည။ ေရႊသတ တြငးအတြက တစဧကလင ကပ ၁၀၀,၀၀၀ သတမတထမးျပး အျခမး သတ မမးအတြက ကပ ၅၀,၀၀၀ သတမတထမးပါသည။ ရမးျပညနယ သတ တြငး၀နၾကး၏ ေမမမနးခကမမ ရမးျပညနယအေနျဖင ၎ျပညနယတြငးရ သဘမ၀သယဇမတမမးအေပၚ ပငဆငမႈ ာႏင ပမထနးခပာႏငရန ဆာႏၵရျပး ျပညနယ အသးစရတ၏ ၇၀% က ကမမေစမညျဖစေၾကမငး သရရပါသည။

ရမးျပညနယတြငးရ တရမးမ၀င သတ တြငးလပငနးမမး

ျမနမမာႏငင၏ အျခမးေဒသမမးကသ႕ ရမးျပညနယသညလညး ဘ မေဗဒအခကအလကမမး ျပညျပညစစ မရသညအတြက အေသးစမး သတ တြငးလပငနးမမးအေနျဖင ေဒသခ ရြမသမးမမးထမ ရရသည အခကအလကမမးေပၚ (ရဖနရခါ မတက) မ တညျပး စြန႕စမးလပကငရပါသည။ အဆပါ အခက တစခကတညးျဖငပင တရမး၀င သတ တြငးလပကငရန ခကခေစပါသည။ ထတလပမႈ အေပၚခြေ၀သညစမခပမမးအရ ာႏစစဥထတယ ရမည အနညးဆးပမမဏက သတမတထမးျပး ယငးပမမဏအေပၚ အေျခချပး အခြနက ေကမကခပါသည။ အဆပါ အနညးဆး ပမမဏသတမတခကက ခန႕မနးာႏငျခငး မရပါ။ သ႕ျဖစ၍ အရႈးေပၚေနသည လပကငခြငမမးအမး တရမးမ၀င လကလႊေရမငးခမႈမမး ျဖစေပၚလမပါသည။ ထ႕ျပင လပကငခြငေတမငးခသည လပငနးစဥမမးမမ ဥပေဒာႏငဆန႕ကငျပး လပကငခြင မရေသးမကပင လပငနးမမး လပေဆမငလကရၾကပါသည။ စးပြမးျဖစ ထတလပာႏငသည အေျခအေနရခပါက ျမ႕နယအပခပေရးမးက လမဘထးျပး ေထြအပ အရမရမ သတ တြငးရရမ ေဒသခရြမသမးမမးအမး သတ တြငးက လကခလမေစရန ဖအမးေပးပါသည။ ထအေတမအတြငး ေျခမကေသြ႕ရမသတြင လယယမလပကငမႈမ၀ငေငြ နညးပါးသညအတြက ရမသေပၚမ တည၍ လပကငသည လကလပလကစမး သတ တြငးမမးမမလညး ရမးျပညနယတစခြင အမမးအျပမးရေနပါသည။

၄.၁၃ ေလလမျခငး (၂) - ကရငျပညနယ

ကရငျပညနယတြငးရ သတ တြငးလပငနးမမး

ကရငျပညနယတြငးရ သတ တြငးလပငနးမမးသည အစးရ ာႏင တငးရငးသမးလကနကကငမမးအၾကမး သမငးေၾကမငးအရ ရခသည ပပက မ ၾကးမမးေသမ အရပလြမးမးလကရပါသည။ Karen National Union (KNU) ာႏင ျမနမမအစးရတ႕အၾကမး အပစအခတ ရပစေရး သေဘမတ ညခကက (၁၂-၁-၂၀၁၂) ရကေန႕တြင လကမတေရးထးခၾကပါသည။ အျခမး ကရင လကနကကငအဖြ႕မမးလညး အပစအခတရပစမႈမမး ရခပါသည။ ျပညနယတြငးရ သတ တြငးမမးမမ တငးရငးသမး လကနကကငမမး ထနးခပထမးသည ေနရမ သ႕မဟတ အစးရ ာႏင တငးရငးသမးလကနကကငမမး ပပက ျဖစပြမးေနသည ေနရမမမးတြင ျဖစပါသည။ KNU အေနျဖင ၎ထနးခပသည ေနရမမမးတြင ပညမေရး ာႏင ကနးမမေရးစသည အပခပမႈယာႏ ရမးစနစရေနေသမလညး သတ တြငးလပငနးမမးအေပၚ ထနးခပကြပကမႈ မရပါ။ ထ႕ျပင တငးရငးသမးလကနကကင အဖြ႕မမးအေနျဖင ၀ငေငြအရငးအျမစ မလေလမကသျဖင ကၽြနးသစ ာႏင နယစပကနသြယေရးအေပၚ မခေနရျပး သတ တြငးလပငနးမမးမ ၀ငေငြ မညမရရသညက သသကြကြ သရာႏငျခငး မရပါ။ သမငးေၾကမငးအရ ရခသည ပပက ေၾကမင စစေဆးမႈ၊ ထနးခပမႈပငးတြင ျပညနယအစးရအေနျဖင ကန႕သတခကမမးာႏင ရငဆငရပါသည။ အပစအခတမမး ရပဆငးထမးေသမလညး အဆပါ ကန႕သတခကမမးမမ ဆကလကရေနဥးမည ျဖစပါသည။


သတ တြငးက႑အေပၚ အစးရ၏ ထနးခပကြပကမႈမမး

သတ တြငးက႑ ထနးခပကြပကာႏငရနအတြက အပခပေရးအဖြ႕အစညးပငးတြင ခရင (၃) ခ၊ ျမ႕နယ (၇) ခ ာႏင ရြမေပါငး ၄,၀၉၂ ျဖင ကရငျပညနယအမး ဖြ႕စညးထမးပါသည။ ခရငအမးလး ာႏင ျမ႕နယ (၅) ျမ႕နယတ႕တြင စမကနးေရးဆြေရးရးမမး ရပါသည။ အခနး (၂) တြငေဖမျပထမးသညအတငး ျမနမမာႏငငတြင စမကနးေရးဆြသည အဆင (၂) ဆငရပါသည။ ပထမအဆငမမ အမးသမးဖြ႕ျဖးေရးစမကနး ျဖစျပး ပထမအၾကမစမကနးမမ ၂၀၁၁ မ ၂၀၁၆ ခာႏစအထျဖစပါသည။50 ဒတယအဆငမမ ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးအစးရအဆင ျဖစျပး ေဒသဖြ႕ျဖးေရးစမကနးမမးက အေကမငအထညေဖမၾကပါသည။ သကဆငရမျပညနယမမး၏ ဖြ႕ျဖးေရးစမကနးမမးက အေကမငအထညေဖမရမတြင ကရငျပညနယ စမကနး၀နၾကးဌမနသည ျမ႕နယအဆငမ ရရသည စးပြမးေရးကနးဂဏနး အခကအလကမမးက စစညးရယ ပါသည။ အခကအလကမမးအမး မကခရစးပြမးေရး အပစမမးျဖစသည ၀နေဆမငမႈ၊ ထတလပမႈ ာႏင ကနသြယမႈတ႕အေပၚ က႑မမးခြျခမးသတမတပါသည။ ထတလပမႈတြင ပမမဏအမမးဆးမမ လယယမက႑ျဖစျပး ျပညနယ အသမးတငထတလပမႈ၏ ၄၁% ျဖစ၍ ဒတယမမ စကမႈက႑ျဖစျပး ၂၁% ရပါသည။ ၀နေဆမငမႈက႑မမ ျပညနယ GDP ၏ ၂၇.၉% ရပါသည။ သတ တြငးက႑မမ ျပညနယ GDP ၏ ၀.၇% သမ ရျပး လမမညာႏစမမးတြင ၀.၆% အထ ကဆငးမညဟ ခန႕မနးထမးပါသည။ သတ တြငးက႑အတြက အခကအလကမမးက ထတလပမႈအစရငခစမမမး ာႏင ေဒသတြငးရ ေစးကြကအေျခအေနေပၚ မ တည တြကခကပါသည။ သတ က႑မ ေပးအပေငြမမးမမ ျပညနယဖြ႕ျဖးေရးရနပေငြအတြက တစၾကမေပးသြငးရသညေငြ ျဖစပါသည။ သ႕ျဖစ၍ ကရငျပညနယ သတ တြငး၀နၾကးဌမနသည ျပညနယ၏ ေရ႕တနးမပါ၀ငသည ၀နၾကးဌမနတစခ မဟတသညက ေတြ႕ရာႏငပါသည။

ကရငျပညနယတြငး ထြကရသည ဓမတသတ မမးမမ ေရႊ၊ ခေနမကစမး၊ ဇင၊ ခမျဖ ာႏင အျဖကနကတ႕ျဖစပါသည။ အစးရလကေအမကတြင အၾကးစမး သတ တြငးလပငနး (၄) ခ ျဖစသည ဇင၊ ေကမကမးေသြး (စ းစမးျခငး ာႏင တညေဆမကျခငး အဆင)၊ ာႏင ခေနမကစမး လပငနး (၂) ခ တ႕ျဖစပါသည။ ထ႕ျပင ခေနမကစမးထတလပသည အေသးစမး သတ တြငးလပငနး (၂၀) ခ ရျပး အျခမး (၁၆) ခမမ (ခေနမကစမးမဟတသည ဇင၊ ခမျဖ ာႏင အျဖကနက) တ႕ျဖစပါသည။ စစေဆးေရးာႏငပတသက၍ ျမနမမတစာႏငငလးတြင စစေဆးေရးအရမရ (၈၇) ဥးသမရျပး ကရငျပညနယတြင (၂) ဥးသမ ရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ စစေဆးေရးအရမရမမး အေနျဖင ျပညနယတစခလးရ ေနရမမမးသ႕ စစေဆးေရးသြမးေရမကရန လျခေရးအရ မျဖစာႏငပါ။ ထ႕ေၾကမင ျပညနယတြငးရ သတ တြငးမမးမမ စစေဆးမႈမမးမ ကငးေ၀းလကရေနျပး ကရငျပညနယ သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင လပငနးမမးမ တငျပလမသည အစရငခစမအေပၚ မ တည၍သမ ေဆမငရြကေနရပါသည။

ခေနမကစမး ထတလပရမတြင ယမနာႏစက သတ တြငးလပငနးေပါငး (၂၀) မ ခေနမကစမး တနခန ၃,၆၄၀ ထတလပာႏငခပါသည။ ေဒသတြငး ကမလေပါကေစးမမ တစတနလင အေမရကနေဒၚလမ ၆၀၀ ခန႕ရသညအတြက ခေနမကစမး ထတလပမႈမ ၀ငေငြ အေမရကနေဒၚလမ (၂) သနးေကမခန႕ ရမညဟ ခန႕မနးရပါသည။ ေစးာႏႈနးမမ ရနကနျမ႕ရ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ ဘ မေဗဒ ဓမတခြခနးမ သတမတေပးသည နမ နမ အရညအေသြးေပၚတြင မ တညပါသည။ ဘမးအျမ႕တြင သတ တြငး၀နၾကးဌမန ၀နထမးမမး အလညက တမ၀နထမးေဆမငၾကပါသည။ ခေနမကစမး သတ ထတလပမႈက တမ၀နယ ထမးသည အမတ (၁) သတ တြငးလပငနး တြင ၀နထမး (၂) ဥး၊ ေရႊထတလပမႈက တမ၀နယ ထမးသည အမတ (၂) သတ တြငးလပငနးတြင ၀နထမး (၆) ဥး ာႏင ထးေကမက ထတလပမႈက တမ၀နယ ထမးသည အမတ (၃) သတ တြငးလပငနးတြင ၀နထမး (၁) ဥး တ႕ရျပး ျပညနယ သတ တြငးလပငနးမမးက ထနးခပကြပကလကရပါသည။

ေရႊထတလပမႈက တမ၀နယ ထမးသည အမတ (၂) သတ တြငးလပငနးတြင ၀နထမး (၆) ဥး ကရငျပညနယတြင တမ၀နထမးေဆမငေနျပး ျပညနယ သတ တြငး၀နၾကး ာႏင သတ တြငး၀နၾကးဌမန၊ ျပညေထမငစ၀နၾကးတ႕အမး တမ၀နခရေသမလညး ၎တ႕အေနျဖင ျပညနယတြငးရ ေရႊတြငးမမး၏ အေျခအေန ာႏင အခကအလကမမးက ရယ ရမတြင ကန႕သတခကမမး ရေနျပး ေရႊတြငးမမး သ႕ သြမးေရမကာႏငျခငးလညး မရပါ။ တငးရငးသမး လကနကကငအဖြ႕မမး ာႏင ျပညနယအစးရတ႕အၾကမး ထနးခပထမးသည နယေျမမမးေပၚ မ တည၍ ေကမလြနျပး အပခပျခငး မျပရန အလြတသေဘမ သေဘမတ ညထမးၾကေၾကမငး သရရပါသည။ အကယ၍ ေရႊတြငးမမးက

50 See http://www.european-times.com/countries/union-minister-national-planning-economic-development/


ျပညနယ၏ သတ က႑တြင ထညသြငးတြကခကပါက တနဖးမညမခန႕ရာႏငမညက ေမးျမနးခရမ ာႏငငတကမ ေရႊေစးာႏႈနးျဖင တြကခကပါက လကရထက ာႏစဆ မ ဆယဆခန႕အထ ရမညဟ ခန႕မနးခၾကပါသည။

ျပညတြငး သ႕မဟတ ျပညပသတ တြငး လပငနးမမးအေနျဖင အစရငခတငျပရသည စနစ (၂) မးရပါသည။ လပငနးတစခသည DICA မတစဆင ျပညနယတြငမတပတငထမးပါက ကရငျပညနယအစးရထသ႕ အစရငခရပါသည။ အစရငခစမက ျပညနယအစးရ၏ သတ တြငး၊ ဘ႑မေရး ာႏင စမကနး၀နၾကးဌမနမမးသ႕ ေပးပ႕ရပါသည။ အျခမးေနရမတြင မတပတငထမးျခငးျဖစပါက အစရငခစမက ေနျပညေတမရ သတ တြငး၀နၾကးဌမနထ အစရငခရပါသည။ ကရငျပညနယ အစးရအဖြ႕ အရမရမမး၏ ေျပမၾကမးခကမမးအရ ျပညေထမငစ ာႏင ျပညနယ သတ တြငး၀နၾကးဌမနမမးအၾကမး ပ းေပါငးညာႏႈငးမႈမမးရပါသည။ ဓမတသတ စမးသပရမေဖြျခငး လပကငခြငာႏငပတသက၍ အခနး (၂) တြင တငျပခသညအတငး ျပညေထမငစအဆင ၀နၾကးဌမနအေနျဖင ေျမစမရငးာႏငတကဆငစစေဆးျခငး၊ သစေတမၾကး၀ငး ဟတ-မဟတ၊ လ ေနထငသည ေနရမမမး ဟတ-မဟတ ာႏင ေဒသခမမး၏ သေဘမတ ညခကတ႕က ရယ စစစာႏငရန ျပညနယအစးရာႏင ဆကသြယေဆမငရြကရပါသည။ ျပညနယအတြငး တရမးမ၀င သတ လပငနးမမး (အထ းသျဖင ျမစ၀မးတစေလမက) ရေနေသမလညး လကလပလကစမး သတ ထတလပျခငး လပငနးမမးအေပၚ အစးရ၏ ၾကပမတေဆမငရြကမႈမမး တးျမငေကမငးမြနလမသည အရပလက ဏမမမးက ေတြ႕ရရပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ဇြနလအတြငး ျပညနယသတ တြငး၀နၾကးဌမနမ တရမး၀င လပကငခြင ရရလသည သတ လပငနးရငမမးက ျမ၀တျမ႕တြင ေခၚယ ေတြ႕ဆခပါသည။

ဘ မေဗဒအခကအလကမမး၏ အရညအေသြးညဖငးျခငးေၾကမင သတ တြငးလပငနးမမးလပကငရမတြင ျမနမမာႏငင၏ အျခမးေနရမမမးကသ႕ စြန႕စမး၍ လပကငရပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ကြငးဆငးေလလမမႈမမး ျပလပခစဥက မြနျပညနယာႏင ထစပေနသည ေနရမတြင တညရသည အေသးစမး ခေနမကစမး သတ တြငး လပငနးက သြမးေရမကေလလမခပါသည။ အဆပါ သတ တြငးမမ ရမဘမျခမမးထတြင တညရပါသည။ ခေနမကစမးအမး လြနခသည (၂) ာႏစခန႕ကတညးက ရမေဖြေတြ႕ရထမးေသမလညး (ယခငပငရင တရတကမၸဏလကထက) စးပြမးျဖစထတလပာႏငျခငး မရေသးပါ။

ပ (20) မြနျပညနယအတြငးရ ခေနမကစမး သတ တြငးမမး


အစးရမ ထနးခပကြပကာႏငျခငး မရသည ကရငျပညနယတြငးရ သတ တြငးလပငနးမမး

ကရငျပညနယတြငးရ တရမး၀ငသတမတထမးေသမ သတ တြငးဆငရမ စညးမဥးစညးကမးခကမမးာႏင အမနတကယ လပေဆမငေန သည အေလအထမမးမမ သသမစြမကြမျခမးလြနးလပါသည။ ကြငးဆငးေလလမမႈမမး ျပလပခစဥ ေဆြးောႏြးခကမမးအရ ာႏငငျခမးကမၸဏ (၄) ခ (ကးရးယမး၊ ထငး၊ ဂပန ာႏင တရတ) သ႕မဟတ (၅) အထတ႕သည ကရငျပညနယတြင လပကငေနျပး အခြန ာႏင အျခမးအခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမးက တငးရငးသမးလကနကကငမမး၊ ျပညသ ႕စစမမး ာႏင ျပညနယအစးရမမးထသ႕ ေပးသြငးရေၾကမငး သရရပါသည။ တရတကမၸဏမမးအေနျဖင ေရႊထတလပငနးက စတ၀ငစမးျပး ကးရးယမး၊ ထငး ာႏင ဂပနကမၸဏမမးအေနျဖင ခေနမကစမးထတလပရန အမးသနၾကပါသည။ လပကငခြငမမးက ျပညတြငးလပကငခြင ရရသ မမးထမ လကလႊေရမငးခၾကပါသည။ လပငနးမမးမမ အေသးစမးလပငနးမမးျဖစျပး open pit ာႏင underground သတ တြငးမမး ျဖစၾကျပး အခ႕မမ ကလနလကထကကပင လပကငခၾကျခငး ျဖစပါသည။ အခ႕ေနရမမမးတြင ရြမသမးမမးသည သတ တြငးမမးတြင လပကငျခငး၊ ကမၸဏမမးထသ႕ သတ မမး ေပးသြငးေရမငးချခငး ာႏင ေျမငမးရမးေပးျခငးတ႕ လပေဆမငေလရၾကပါသည။

ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ ျပညနယအစးရအေနျဖင သတ တြငးမမးလပကငရမတြင အနညးဆးထတလပရမည ပမမဏ ကန႕သတခကမမး ဥပမမ ေရႊျဖစပါက တစလလင (၅) ေအမငစ မ (၆) ေအမငစ အထ ထြကရရမညဟ သတမတခက ရပါသည။ ကမၸဏမမးအေနျဖင တငးရငးသမး လကနကကငအဖြ႕အစညးမမးအမး လျခေရးအတြက ဆပေၾကးေပးသြငးရပါသည။ ထ႕ျပင အစးရ စစေဆးေရး အရမရမမးအေနျဖင “production tax” သ႕မဟတ ထတလပမႈမ တရမး၀ငသမမက တရမးမ၀ငပါ အကးအျမတမမး ရရၾကပါသည။ ျပျပငေျပမငးလေရးမတငမက ရခေသမလညး ေရႊထတလပငနးမမးအေနျဖင ယခအခါ ေဒသတြငးရ တပရငးမမးရ တပမးမမးထ ဆပေၾကး တကရကေပးသြငးရျခငး မရေတမပါ။ တငးရငးသမး လကနကကင အဖြ႕အစညးမမးထ ေပးသြငးရသည ဆပေၾကးေငြမမးက ေဒသတမ၀နခ သ႕မဟတ သကဆငရမ တပမးမမးမတစဆင ေပးသြငးရမညဟ ယ ဆာႏငေသမလညး ကြငးဆငးေလလမခစဥအတြငးက ေမးျမနးမႈမျပခပါ။

ေရႊထတလပခြင ရရရန ျပညနယ၀နၾကးခပာႏင ဥးစြမေတြ႕ဆရန လအပပါသည။ ကရငျပညနယဖြ႕ျဖးေရးကမၸဏ Kayin State Development Company (KSDC) သည သတ တြငးလပငနးမမး အပါအ၀င ေဒသတြငး ကမၸဏမမးျဖင ဖြ႕စညးထမးျပး ျပညနယ၏ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈက႑ ျမငတငာႏငရန ျပညနယအစးရမ ရညမနးထမးပါသည။ ျပျပငေျပမငးလေရး အလြနကမလမမးအတြငး KSDC အေနျဖင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး တးျမငလမေစေရး ာႏင ယဥျပငမႈမမး သမတ ညမျဖစေစေရးအတြက မညသ႕မညပ ေဖမေဆမင ေဆမငရြကာႏငမညက ေစမငၾကညရဥးမည ျဖစပါသည။ အညေရမင ာႏင အနကေရမင နယေျမမမးရ ေရႊထတလပငနးမမး၏ ပတ၀နးကငစာႏႈနးမမးမမ အမးနညးလျပး ျပဒါးက ကယျပန႕စြမ အသးျပလကရပါသည။ ေရႊေခးမမးက ျပဒါးအးတြငထည၍ ညသပထမး တတၾကပါသည။

သတ တြငးက႑ အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး၏ ထေတြ႕ဆကဆမႈမမး

ကရငျပညနယအတြငး MATA အဖြ႕၀င (၂၁) ဥးရျပး အဖြ႕အစညး (၁၀) က ကယစမးျပပါသည။ အဆပါ အဖြ႕အစညးမမး အေနျဖင ရမာႏငခေသမ ေဒသခလ မႈအဖြ႕အစညးမမး (စစေပါငး ၁,၀၀၀ ခန႕ရ) ာႏင ဆကသြယထမးျပး သယဇမတ ပညမေပးလပငနးမမး လပေဆမငလကရပါသည။ အဓကဥးစမးေပးမႈမမ ျငမးခမးေရးျဖစျပး လ မႈအရပဘက အဖြ႕အစညးမမးအေနျဖင ာႏငငေရး၊ ပညမေရး၊ ျပညသ မမး အပခပမႈတြင ပါ၀ငလမေစေရး ာႏင EITI စနစက ာႏငငေတမ အဆင ာႏင ေဒသာႏ ရအဆင မညသ႕ အေကမင အထညေဖမေနသညက နမးလညေစေရး တ႕ျဖစပါသည။ MATA အေနျဖင ၎၏ ရညမနးခကမမးက ေဆမငရြကရမတြင အခကအခမမး ာႏငလညး ရငဆငရပါသည။ ဘမးအျမ႕နယ၊ ျမငကေလးရ ဘလပေျမစကရ ပညမေပးလပငနးမမး လပေဆမငာႏငရန MATA အဖြ႕၀င (၇) ဥးမ ေပါငးက း အဖြ႕အစညးသ႕ ေငြေၾကးပပးေပးရန အဆျပထမးေသမလညး မဟမဗဟမေရးဆြရန စစဥထမးျခငး မရပါ။ ထအေတမ အတြငး ၎တ႕အေနျဖင ဆကဆေရးမထခကလသညအတြကေၾကမင တငးရငးသမး လကနကကငမမး စးမးထမးသည နယေျမမမးရ ေရႊတြငးမမးသ႕ သြမးေရမကာႏငျခငး မရပါ။ ယငးသ႕ ကန႕သတခကမမး ရေနလငကစမး MATA ာႏင အစးရအၾကမး ဆကဆေရးမမ လြနခေသမ ာႏစမမးမစ၍ ေကမငးမြနလမေနျပး အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမးအေနျဖင ျပျပငေျပမငးလေရးလပငနးစဥတြင လေလမကေသမ တြနးအမးေပးမႈမမးက ျဖစေပၚေစာႏငသည အခြငအလမးအခ႕မမး ေပၚေပါကလမေနပါသည။


အခနး (၅) စမခပနင ပငဆငမႈမမး

၅.၁ ၂၀၁၃ ခာႏစ EITI စညႊနးမမး ၂၀၁၃ ခာႏစ EITI စညႊနးမမးအရ EITI အစရငခစမျပစရမတြင လပငနးမမး၏ ဖြ႕စညးမႈပငးဆငရမ အခကအလကမမး ပမလအပလမပါသည။ ဥပမမအမးျဖင စမရငးကကညထမးသည အစရငခစမအတြက သယဇမတလပငနးမမး၏ ဥပေဒ ာႏင ေငြေၾကး စနစမမးကပါ ထညသြငးေဖမျပရန လအပပါသည။51. ထ႕ျပင ၂၀၁၃ စညႊနးမမးအရ ာႏငငပငလပငနးမမးမ လကေအမကခ လပငနးမမး၊ ဖကစပလပငနးမမး ာႏင ာႏငငေတမသ႕ ေျပမငးလေပးသြငးေငြမမးက ရငးလငးေဖမျပရနလညး လအပပါသည။ 52

› အရငးထသ႕ ျပနလညထညသြငးသည ၀ငေငြမမး (Retained earnings)

› ျပနလညရငးာႏးျမႇပာႏသည အေလအထမမး

› တတယအဖြ႕အစညးသ႕ ေငြေၾကးပပးမႈမမး

› ဘတဂကအသးစရတမမးျဖစသည လ မႈေရး၀နေဆမငမႈမမး၊ အေျခခအေဆမကအဥမမး၊ ေလမငစမဆေလမေပါေပးျခငးမမး ာႏင ေၾကြးျမေပးဆပမႈမမး၊

› သတ တြငး၊ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ လပငနးမမး၊ ၎တ႕၏ လကေအမကခမမးမ တစဆင ာႏငငပငလပငနးမမး ရရသည အကးေကးဇ းမမး၊

› အစရငခတငျပစဥ ပငဆငမႈေျပမငးလျခငးမမး၊

› ာႏငငပငလပငနးမမး၏ စမကနးကမလ တမ၀နမမး၊ (ဥပမမ - ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ေပးသြငးျခငး၊ အခမရယ ျခငး၊ အတးမမး စသည)

› အစးရအဖြ႕အစညးမမး အေျပမငးအလာႏင ာႏငငပငလပငနးမမး ပငဆငမႈ အေျခအေန၊

› ၀ငေငြလႊေျပမငးေပးအပမႈဆငရမအခကအလကမမး၊

၂၀၁၃ ခာႏစ EITI စညႊနးသစမမးအရ ေအမကပါတ႕က အစရငခရန လအပပါေသးသည-

› လပကငခြငရရထမးသ မမး၊

› လပကငခြငရရထမးသညေနရမ ကၾသဒနတမမး၊

› ေလမကထမးသညေန႕၊ လပကငခြင ရရသညေန႕ ာႏင လပကငခြငသကတမး၊

› ထတလပသညလပကငခြငျဖစပါက ထတလပသည ကနပစၥညးမမး၊

အစးရမမးအေနျဖင အနညးဆးပမမဏသတမတခကေပၚ မ တညျခငးမရဘ ျပနလညျပညျဖးျခငး မရသည သယဇမတမမးအတြက လပကငခြငရရထမးသ မညသ မဆ / မညသညအဖြ႕အစညးမဆ ၎တ႕၏ လပကငခြငဆငရမ အခကအလကမမးက ေဖမျပရနလအပပါသည။ သ႕ေသမလညး အနညးဆးပမမဏသတမတခကထက ေကမလြနသည အဖြ႕အစညးမမး၏ ၀ငေငြမမးကသမ စမရငးကကညျပး အစရငခစမတြင ထညသြငးရန ျဖစပါသည။

51 EITI Requirement 3, 3.2

52EITI Requirement 3.6


၅.၂ ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမး စမခပခပဆျခငး

ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕

အခနး (၂) တြင ေဖမျပထမးသညအတငး ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနးမမးာႏငပတသက၍ ျမနမမာႏငငတြင MOGE ာႏင ပဂၢလက လပငနးရငမမးအၾကမး ခပဆေလရသည စမခပပစမမ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးသညစမခပ (PSC) ာႏင ေရနတြငးေဟမငးမမး ျပနလညျပျပငေရးစမခပ (IPRC) တ႕ျဖစပါသည။ IPRC (စြန႕စမးျပးခပဆရသညစမခပ) စမခပမမ PSC ာႏင ပစျခငး မတ ညဘ ေရနလပငနးမမးမ အစးရအမး ၀နေဆမငမႈစရတ သ႕မဟတ အျခမးနညးလမးတစခချဖင သတမတျပး နညးပညမ၊ အရငးအာႏး ာႏင စမခန႕ခြမႈဆငရမ ၀နေဆမငမႈမမးက ေပးအပပါသည။ ေရနက႑တြင အျခမးအသးျပသည စမခပပစမမးမမ စြမးေဆမငမႈအေပၚ အေျခခသညစမခပ Performance Compensation Contracts (PCCs), အသမးတင တးတကမႈအေပၚ အေျခခသည စမခပ Improvement of Marginal Recovery Agreements ာႏင ျပနလညမြမးမေရးစမခပ Reactivation Agreements တ႕ျဖစပါသည။ MOGE ာႏင ခပဆေသမ PSC စမခပမမးသည ကနးတြငး ာႏင ကမးလြနလပကြကမမးတြင တငဒါတငသြငးသ မမးအမး အဓကခပဆရသည မ ေဘမငတစချဖစျပး စ းစမးရမေဖြျခငး၊ စမကနး အေကမငအထညေဖမျခငး ာႏင ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ထတလပျခငးတ႕အထ အကး၀ငပါသည။ ေနမကဆကတြ (၇) တြင ကနးတြငး ာႏင ကမးလြနစမခပမမး၏ နမ နမစညးကမးသတမတခကမမးက ေဖမျပထမးပါသည။ PSC စမခပနမ နမတြငေဖမျပထမးခကမမးအရ စမခပခပဆသ မမးသည လ တစဥးခငး သ႕မဟတ ပ းေပါငး၍ တမ၀နခရနျဖစေၾကမငး ေဖမျပထမးပါသည။ ထ႕ျပင စမခပပါအဖြ႕အစညးမမး (MOGE ာႏင လပငနးလပကငသ မမး) အၾကမး အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမး (ေနမကအခနးတြင ေဖမျပထမးသည ၀ငေငြပစမမး) ာႏင တမ၀နာႏင၀တ ရမးမမးတ႕က ေဖမျပထမးပါသည။

PSC အရ MOGE အေနျဖင ပငဆငမႈရေသမလညး လပကငခြငက ရယ ထမးျခငးမရပါ။ လပကငခြင ရရသ ၏ အဓကတမ၀နမမးမမ-

› လပငနးခြငအတြက ေငြေၾကးာႏငနညးပညမလအပခကမမးက ပပးျခငး၊

› လပငနးခြငစရတမမးက တမ၀နယ ျခငး၊

› လပကငခြငရရသည ေနရမတြင စးပြမးျဖစထြနးေအမငေဆမငရြကျခငး၊

စမခပသကတမးကမလအတြငး စစေပါငး ထတလပရရသည ပမမဏမမးက ေအမကေဖမျပဇယမးပါ အခးမမးအတငး ခြေ၀ခစမးခၾကပါသည။ ကနးတြငးလပကြကမမးအတြက ေနမကဆကတြ (၇) တြငေဖမျပထမးပါသည။

ေရနစမး

ဇယမး (7) ကနးတြငးလပကြက ခြေ၀မႈအခး

Production Rate in Barrels per Day

MOGE Share (%)

CONTRACTOR Share (%)

0-10,000 60 40

10,001-20,000 65 35

20,001-50,000 70 30

50,001-100,000 80 20

100,001-150,000 85 15

>150,000 90 10


သဘမ၀ဓမတေငြ႕

ဇယမး (8) ကနးတြငးလပကြကခြေ၀မႈအခး

Production Rate in Million Cubic Feet per Day

MOGE Share (%)

CONTRACTOR Share (%)

Up to 60 60 40

61-120 65 35

121-300 70 30

301-600 80 20

601-900 85 15

>900 90 10

ကနးတြငးလပကြကတြင ခပဆသည စမခပမမးက အေျခခ၍ ေလလမဆနးစစမႈမမး ဆကလကျပလပသြမးပါမည။ “လပကငခြင” ရရသ ဆသညမမ လပငနးမမးေဆမငရြကခြင ရရသ က ဆလျခငးျဖစပါသည။ ကမးလြနလပကြကမမးအတြက ခပဆသည စမခပမမးတြင မညသညတ႕ ကြျပမးျခမးနမးသညက ကြငးဆငးေလလမခစဥအတြငး သရာႏငချခငး မရပါ။

နမ နမ စမခပစညးကမးခက (၉.၁၁) တြင ေဖမျပထမးခကအရ ၀ငေငြခြနအတြက လပကငခြငရသ မ ေပးေဆမငရနျဖစျပး ကသငသည အခြနပမမဏက ျပညေထမငစ သမၼတျမနမမာႏငငေတမ၊ ၀ငေငြခြနဥပေဒအရ တြကခကသတမတသြမးရန ျဖစပါသည။

လပကငခြငရသ သည ၀ငေငြေၾကညမျခငး၊ အခြနစညးၾကပမႈခယ ျခငး ာႏင ေငြစမရငးစမအပမမး ေရးဆြထနးသမးျခငးတ႕ ေဆမငရြကရပါမည။

လပကငခြငရရသ ၏ တစာႏစအတြက အခြနစညးၾကပထကသည ၀ငေငြဆသညမမ စမခပပါစညးကမး (၉.၇) အရ လပကငခြင ရရသ ၏ ေ၀စပမမဏက အေျခခတြကခကပါသည။ တစနညးအမးျဖင လပကငခြင ရရသ ၏ အျမတေပၚတြင ေကမကချခငး ျဖစပါသည။

လပကငခြင ရရသ သည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမပာႏမႈဥပေဒသစအရ ခစမးခြငမမး ရရထမးျပး MOGE အေနျဖင လပကငခြင ရရထမးသ အမး တရမး၀င ၀ငေငြခြနေပးေဆမငာႏငေရး ာႏင ၀ငေငြေၾကညမလႊမ ရရေရး အတြက လအပသည က ညမႈမမး ပပးေပးရမည ျဖစပါသည။

၀ငေငြေၾကညမလႊမက အခြနစညးၾကပသည အဖြ႕အစညးမ ထတေပးရနျဖစပါသည။ ယမယ၀ငေငြေၾကညမလႊမအမး ဘ႑မေရးာႏစ စတငျပး ရကေပါငး (၉၀) အတြငး ထတေပးရန ျဖစပါသည။ ထ႕ေနမက အတညျပ ၀ငေငြေၾကညမလႊမအမး ယမယ၀ငေငြေၾကညမလႊမ ထတေပးသညေန႕မ ရကေပါငး (၉၀) အတြငး ထပမထတေပးရန ျဖစပါသည။

ခငေၾကး ေပးေဆမငျခငးာႏငပတသက၍ ကနးတြငး ာႏင ကမးလြနလပကြကမမးအတြက လပကငခြငရရထမးသ အေနျဖင ထတလပမႈ၏ ၁၂.၅% အမး ခငေၾကးအျဖစ MOGE မတစဆင ေပးေဆမငရပါသည။ ခငေၾကးမမးက အစတအပငးလကျဖစေစ၊ တစလးတစခတညးျဖစေစ ေငြသမး သ႕မဟတ ထတလပသည ပစၥညးမမးျဖငျဖစေစ အစးရသ႕ ေပးသြငးာႏငပါသည။ အဆပါ စညးကမးခကမမး မပါ၀ငခပါက ခငေၾကးမမးအမး ဘ႑မေရးာႏစကနဆးျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး ေငြသမးျဖင အစးရထ ေပးသြငးရန ျဖစပါသည။ စမခပတြင သးျခမး ခပဆထမးျခငး မရပါက ခငေၾကးအတြက ေပးသြငးရမည ပစၥညးအမး သတမတထမးသည ေနရမတြင ေပးသြငးရန ျဖစပါသည။


လကမတေရးထးသညအတြက ေပးအပသည လကမတေရးထးခကမ လပကငခြငရရသ မ လကမတေရးထးျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး ေပးသြငးရပါသည။ ပမထတလပာႏငသညအတြက ေပးသြငးရသည လကမတေရးထးခမမးကမ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ထတလပမႈအေပၚ အေျခချပး MOGE သ႕ ေပးသြငးရပါသည။53 သ႕ျဖစ၍ ပမထတလပာႏငမႈအေပၚ ရရသည လကမတေရးထးခမမ ထတလပမႈအေပၚတြင အေျခခပါသည။

ေရနစမး

ခြငျပမန႕ကျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၅) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ ေရနစမးစညေပါငး (၁၀,၀၀၀) ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၁.၅) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ ေရနစမးစညေပါငး (၂၀,၀၀၀) ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၂) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ ေရနစမးစညေပါငး (၅၀,၀၀၀) ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၃) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ ေရနစမးစညေပါငး (၁၀၀,၀၀၀) ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၄) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ ေရနစမးစညေပါငး (၁၅၀,၀၀၀) ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၆) သနး၊

သဘမ၀ဓမတေငြ႕

ခြငျပမန႕ကျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၅) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ထတလပမႈ ကဗေပ (၆) သနး ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၁.၅) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ထတလပမႈ ကဗေပ (၁၂၀) သနး ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၂) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ထတလပမႈ ကဗေပ (၃၀၀) သနး ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၃) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ထတလပမႈ ကဗေပ (၆၀၀) သနး ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၄) သနး၊

ရကေပါငး (၉၀) ၾကမ တစေန႕လင ပမးမ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ထတလပမႈ ကဗေပ (၉၀၀) သနး ထြကရသညေန႕မ အစျပ၍ ရကေပါငး (၃၀) အတြငး အေမရကနေဒၚလမ (၆) သနး၊

53 Chapter 6 also provides a summary of Non-Tax Revenues under Production Sharing Contracts.


စမခပစညးကမးခကမမး အပဒ (၁၇) တြငပါရသည တမ၀နာႏငအခြငအေရးမမးအရ

MOGE သည

လပငနးမမးလညပတေရးအတြက စမခန႕ခြျခငး ာႏင လပကငခြငရရသ ာႏင ညာႏႈငး ပပးျပး လပငနး အစအစဥမမး ခမတျခငး၊

စညးကမးခက အပဒ ၁၇.၂ (ခ)54 ာႏင ၁၇.၂ (ဂ) 55 ာႏင အပဒ ၉.၁၁56 တ႕မလြ၍ လပကငခြင ရရသ ာႏင ထပဆင လပကငခြင ရရသ မမးအေပၚ ျမနမမအစးရမ ခမတသည အခြနမမးျဖစသည သြငးကန ာႏင ပ႕ကနဆငရမ အခြနမမး၊ အေကမကခြနမမး၊ ကနသြယလပငနးခြနမမး ာႏင ထြကကနပစၥညး၊ စကကရယမ ာႏင ကနၾကမးပစၥညးမမးအေပၚ ေကမကခသည အခြန အမးမး တ႕က လပကငခြငရသ ာႏင ထပဆငလပကငခြငရသ တ႕မ ေပးေဆမငာႏငရန ေဆမငရြကေပးရမည။

လပကငခြငရသ ာႏင ထပဆငလပကငခြငရသ တ႕မ ျမနမမာႏငင၏ ဥပေဒမမးာႏင အကး၀ငေသမ အေျခပစၥညးအမးမး၊ မတညေငြရငးမ ရရသည အျမတ ာႏင လပငနးခြငမမး ာႏင သကဆငသည အခြနအမးမး၊ ကနပစၥညးအေပၚေကမကခသည အခြနအမးမး တ႕က ေပးေဆမငာႏငရန ေဆမငရြကေပးရမည။

လပကငခြင ရသ ာႏင ထပဆငလပကငခြငရသ ၀နထမးမမး၏ တစကယရညသး ပစၥညးမမးအတြက ယစမးခြန၊ သြငးကန ာႏင ပ႕ကနဆငရမအခြနမမး၊ အေကမကခြနမမး၊ ကနသြယလပငနးခြနမမးစသည အခြနအမးမးတ႕က ေပးေဆမငာႏငရန အတြက ေဆမငရြကေပးရန မလအပပါ။

လပကငခြငရသ အေနျဖင-

၀ငေငြခြန ာႏင ကနပစၥညး/၀နေဆမငမႈမမးအတြက ကသငသည အခြနမမး ာႏင လပကငခြငရသ ၏ ၀နထမးမမး၊ ထပဆင လပကငခြငရရထမးသ မမး၏ ၀နထမးမမး၏ ၀ငေငြမမးေပၚတြင ေကမကခသည ျမနမမာႏငင၏ ၀ငေငြခြနမမးက ေကမကခရရာႏငေရး အတြက ေဆမငရြကေပးရန၊

လပကငခြငရသ ၏ ၀နထမးမမး၊ ထပဆင လပကငခြငရရထမးသ မမး၏ ၀နထမးမမး လပငနးသးမဟတဘ ကယပင အသးျပာႏငရနအတြက ျမနမမာႏငငသ႕ တငသြငးလမသည ေမမေတမယမဥမမးာႏင သကဆငသည အေကမကခြန၊ ကနသြယလပငနးခြန ာႏင အျခမးအခြနအရပရပတ႕အမး ေပးေဆမငာႏငေရးအတြက တမ၀နယ ရန၊

MOGE ထသ႕ အပတစဥ ၀နထမးအငအမးစမရငး၊ လပငနးေဆမငရြကမႈ အေျခအေန ာႏင အပတစဥ ာႏင လစဥ အစရငခစမမမး ေပးပ႕ရန၊

PSC စမခပအရ လပဆမငသည ဘ မေဗဒ၊ ဘ မရ ပေဗဒ၊ တြငးတ းေဖမျခငး ာႏင အျခမးအခကအလကမမးက MOGE ထ အစရငခတငျပျခငး၊

MOGE မ တမ၀နေပးအပထမးသည ကယစမးလယအမး လပငနးခြငအတြငး ၀ငေရမကခြငျပရန၊

54 Withholding tax for the payments made for goods and services and for all Income Tax and other levies if any, for which expatriate personnel of Contractor.

55 Payment to appropriate authorities import duties, customs duties, sales tax and other duties levied on motor vehicles brought into Myanmar for personnel use and not for field use by Contractor.

56 Income Tax imposed upon Contractor under the Income Tax Laws of the Republic of the Union of Myanmar.


အဆပါ တမ၀နရသ အေနျဖင လပကငခြငရသ ၏ အခကအလကမမး၊ အစရငခစမ မတတမးမမး၊ စစတမးမမး၊ ရပပကမးခပမမး၊ စမးသပမႈမမး စသညတ႕က စမခပအေကမငအထညေဖမာႏငေရးအတြက စစေဆးခြငေပးရန၊ ထ႕ျပင လပငနးခြငအမး ၾကညရႈစစေဆးခြငေပးရန၊

အစးရ၏ ပါ၀ငပတသကမႈအျဖစ အပဒ ၁၉.၁ ပါ ကနးတြငးလပကြကစမခပနမ နမအရ MOGE အေနျဖင လပကငခြငရသ ၏ ရယယမ၏ ၁၅% က ရယ ခြင ာႏင ၂၅% အထ ၎၏ သေဘမျဖင ရယ ခြငက ထညသြငးထမးပါသည။

အကယ၍ ရယယမေ၀စက MOGE ဘကမ တးျမငမညဆပါက စမခပပါ စညးကမးခကမမးအရ လပကငခြငရသ အမး လပငနးခြငကနကစရတအပါအ၀င လကမတေရးထးခ အစရသညတ႕က ရမခငာႏႈနးအခးက ျပနအမးရနျဖစေၾကမငး PSC စမခပ၏ အပဒ ၁၁.၁ တြငေဖမျပထမးပါသည။

အထကေဖမျပပါ အခကမမးအရ MOGE အေနျဖင လပကငခြငရရသ တစဥးကသ႕ ၀ငေငြမမးေၾကညမျပး ကသငသည အခြနမမး ေပးေဆမငရန တမ၀နရပါသည။

MOGE အေနျဖင ၎၏ ေ၀စရယယမအမး ေအမကပါအတငး ေပးသြငးာႏငပါသည-

› လပကငခြငရသ က ခြငျပျပးေနမကပငး (၃) လအတြငး အပဒ ၁၉.၃ အရ MOGE မ ေပးသြငးရမညေငြမမးက ေတမငးဆသည ဘဏ ာႏင ေငြေၾကးအမးအစမးမမးအတငး ေပးသြငးာႏငပါသည။

› PSC စမခပပါ အပဒ ၁၂ အရ စးပြမးျဖစထတလပာႏငသညအဆငမစတငျပး ထတလပမႈအေပၚေပးသြငးရမႈမမး အတြက ၅၀% အမး MOGE မ ေပးသြငးာႏငပါသည။

MOGE အေနျဖင စမခပခပဆရန လကခခပါက ၎၏ ရယယမေ၀စအမး အပဒ ၁၈.၇ အရ မညသ႕မညပထည၀ငမည (ေငြသမး သ႕မဟတ ထတလပမႈမ) က စမခပတြင ထညသြငးေဖမျပမညျဖစပါသည။ အပဒ ၂၃.၁ အရ လပကငခြင ရရသ အေနျဖင လပငနး တညေထမငလညပတရနအတြက လအပသည ာႏငငျခမးေငြေၾကးမမးအမး ျပညပမ ယ ေဆမငလမရမညျဖစျပး လပငနးလညပတမႈမ ရရသည ျမနမမေငြမမးကလညး လပငနးတြင ျပနလညထညသြငးာႏငပါသည။

ထ႕ျပင ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ ာႏင ာႏငငျခမးေငြထနးခပေရးအကဥပေဒတ႕အရ လပကငခြင ရရသ အေနျဖင ၎၏ လပငနးအတြက ျပညတြငး ျပညပ ေငြေပးေငြယ ကစၥရပမမး အတြက ျမနမမာႏငငရ ခြငျပထမးေသမ ဘဏတစခခတြင ာႏငငျခမးေငြဘဏစမရငး ဖြငလစေဆမငရြကရနျဖစျပး ပ႕ကန၊ ျပညတြငးေရမငးခမႈမမးမ ရရသည ေရန၀ငေငြမမးက အဆပါစမရငးတြင ထညသြငးရပါမည။

ေငြလလယာႏႈနးာႏငပတသက၍မ အပဒ ၂၃.၃ အရ လပကငခြငရရသ ာႏင ၎၏၀နထမးမမးအေနျဖင ဘဏာႏင ေငြေပးေငြယ ျပလပရမတြင အဆပါေန႕၌ အစးရ၏ ေငြလေကမငတမမမးတြင သတမတထမးေသမ ေငြလလယာႏႈနးျဖင ေဆမငရြကရနျဖစပါသည။

အပဒ ၂၃.၇ အရ သးျခမးသေဘမတ ထမးျခငး မရပါက MOGE သ႕မဟတ အစးရသ႕ ေပးသြငးရမညေငြမမးအမး အေမရကနေဒၚလမျဖင အစးရမ သတမတထမးသည ျပညတြငး/ျပညပ ဘဏတစခခတြင ေပးသြငးရနျဖစပါသည။

ေငြစမရငး ာႏင စမရငးစစေဆးျခငးတ႕အတြက MOGE ာႏင ျမနမမအစးရ (ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးမတစဆင) တ႕အေနျဖင လပကငခြငရသ ၏ မညသည ဘ႑မေရးာႏစအတြကမဆ ဖြငလစထမးသည ေငြစမရငးစမအပမမးက စမရငးစစေဆးခြငရျပး စစေဆးျပး ရကေပါငး (၆၀) အတြငး လအပသညမမးရပါက ေထမကျပသြမးရနျဖစပါသည။ စမရငးစစေဆးမႈအမး လြနခသည ဘ႑မေရးာႏစ (၂) ာႏစစမအတြက ေဆမငရြကာႏငပါသည။

စမရငးအငးာႏငပတသက၍ ေရနလပငနးတြင သတမတထမးသည စမရငးအငးစာႏႈနး၊ ာႏငငတကမမ လကခထမးသည စာႏႈနးမမးာႏငအည အဂၤလပဘမသမျဖငလညးေကမငး၊ အေမရကနေဒၚလမျဖငလညးေကမငး ေဆမငရြကရနျဖစပါသည။ ယငးအတြက လပကငခြငရသ အေနျဖင ၎၏ လပငနးအတြက လြတလပသည စမရငးစစ (ာႏငငတကမအဆငမ) က ငမးရမးျပး ာႏစစဥ စမရငးျပစစစေဆးာႏငပါသည။


ကနးတြငးလပကြက စမခပခပဆရမတြင EITI ာႏငပတသကသည အစရငခတငျပရန လအပခကမမးက MOGE မ စမခပတြင ေဖမျပထမးျခငးမရပါ။ ထ႕ျပင EITI လအပခကမမးအတြက PSC စမခပမမးတြင မညသ႕မညပ ထညသြငးမညက တတကက မသရေသးပါ။

ေအမကေဖမျပပါပတြင ရတနမကမးလြနလပကြက၏ စမခပပါစညးကမးခက (၅) ခက တငျပထမးပါသည-

› TOTAL မ ၃၁.၂၄% ျဖင လပကငခြငရရသ အျဖစလညးေကမငး၊ Unocal မ ၂၈.၂၆%၊ PTT Exploration and Production Plc (PPTEP) မ ၂၅.၅၀% ာႏင MOGE မ ၁၅% ျဖင PSC စမခပခပဆ၍ ဖကစပလပကငလကရပါသည။

› PSC စမခပာႏငအတ သဘမ၀ဓမတေငြ႕တငပ႕ေရမငးခေရးသေဘမတ စမခပ Export Gas Sales Agreement (EGSA) က PTTEP ာႏငခပဆျပး ထငးာႏငငရ ဓမတအမးေပးစကရမမးသ႕ ေရမငးခပါသည။

› PSC စမခပာႏငအတ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ သယယ ပ႕ေဆမငေရး Export Gas Transportation Agreement (EGTA) အမး PSC တြင ပါ၀ငသညကမၸဏမမးာႏငဖြ႕စညးထမးသည Moattama Gas Transportation Company (MGTC) ာႏင ခပဆထမးပါသည။

› ထတလပမႈဆငရမသေဘမတ ညခက

› Total မ ေဆမငရြကေနသည ဓမတေငြ႕ပကလငးဆငရမ သေဘမတ ညခက Gas Pipeline Operating Agreement (GPOA)

ဤအစရငခစမေနမကပငးတြင ေပၚထြကလမမည နယပယသတမတေရးဆငရမ အစရငခစမ၏ အၾကျပခကမမးက အေျခချပး MSG အေနျဖင ၀ငေငြအမးအစမး၊ ပမမဏသတမတခကတ႕က စဥးစမးဆးျဖတရေတမမညျဖစပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ၀နထမးမမး၏ လစမအေပၚ ေကမကခသည အခြနမမးအမး တငးျပည၏ ၀ငေငြအျဖစသတမတမႈ ာႏင သယဇမတ လပငနးာႏင တကရကဆကစပေနျခငး မရသညအတြက EITI အစရငခစမတြင ထညသြငးသင-မသင စသျဖင စဥးစမးရမညျဖစပါသည။ ဇယမး (၉) တြင ၂၀၁၁-၁၂ ခာႏစ စြမးအင၀နၾကးဌမနတြင မတပတငထမးသည ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနးမမးက ေဖမျပထမးပါသည။57

57 Ministry of Energy, 2011-2012 Oil and Gas Companies Information, excel file 2011.


ပ (10) ရတနမ သဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြက၏ စမခပခပဆမႈပစ

TOTAL

31.24%

UNOCAL

28.26%

PTTEP

25.50%

MOGE

15.00%

MGTC

(SHAREHOLDING)

BUYER

(PTTEP)

TOTAL

31.24%

UNOCAL

28.26%

PTTEP

25.50%

MOGE

15.00%

MOGE

(PSC)

TOTAL

(Operator)

Export Gas Sales Agreement

Export Gas Transportation

Agreement

Gas Pipeline Operating

Agreement

Production Operating

Agreement


ဇယမး (9) စြမးအင၀နၾကးဌမနတြင မတပတငထမးသည ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနးမမး

Company Name Origin of Company

Location Initial Year Workplace Area (Square Miles)

Initial Capital (MMSU$) (MIC Permit)

Block

TEPM (Yadana Natural Gas Project) France Mottama Offshore 9.7.1992 5150/4988 455.00 M-5, M-6

PCML (Yetagun Natural Gas Project) Malaysia Tanintharyi Offshore 3.5.1990/ 29.9.1992 4834/2712/3205 338.50 M-12,M-13,M-14

Daewoo (Shwe Natural Gas Project) Korea Rakhine Offshore 4.8.2000/ 18.2.2004 1519/2618 58.40 A-1,A-3

PTTEPI (Zawtika Natural Gas Project) Thailand Mottama Offshore 12.11.2003/ 7.8.2004/ 25.7.2005

3000/4535/2810 22.00 M-3,M-9,M-11

CNOOC China Rakhine Offshore/ Mottama Offshore InnTaw/Monywar

14.12.2004 25.1.2005/4.1.2005

2888/5320 6.294/10.234

32.30 43.40 A-4,M-10 C-1,C-2

MPRL Myanmar Rakhine Offshore/ Man 18.1.2007/6.10.96 3795/ 31.52 27.60 A-6/MOGE-2

Goldpetrol Indonesia Chauk/ Yenanchaung 4.10.1996 389/306 21.00 IOR-2,MOGE-1

Rimbunan Petrogas Malaysia Mottama Offshore 9.3.2007 4013 35.00 M-1

Daewoo Korea Rakhine Offshore (Deep Site)

25.2.2007 650 13.00 AD-7

MGTC(Natural Gas Transportation) France Yadana Gas Pipeline 30.1.1995

TPC(Natural Gas Transportation) Malaysia Yetagun Gas Pipeline 10.3.1997

Geopetrol International Holding Inc Panama Pyalo, Pakhuku 11.3.2012 984 26.00 RSF-9

SINOPEC China Mahutaung 3.9.2004 D

Nobel Oil Russia OoRu 6.9.2008 A,B-1

North Petro Chemical Corporation China Ngahlaingtwin 16.6.2010 F

Chinnery Assets Limited China Rakhine Offshore 15.1.2007 AD-1,AD-6,AD-8

Petrovietnam Exploration Vietnam Mottama Offshore 2.10.2008 M-2


သတ တြငးလပကငခြငမမး

အခနး (၂) တြင ေဖမျပခသညအတငး ျမနမမာႏငင၏ သတ တြငးက႑ာႏငသကဆငသည ဥပေဒမမးတြင သတ တြငးဥပေဒ ာႏင အျခမးဆကစပဥပေဒမမးျဖစသည ေကမကမကရတနမ၊ ဆမး၊ ပလဥပေဒ ာႏင ယငးတ႕၏နညးဥပေဒမမး တ႕ပါ၀ငပါသည။ အဆပါ ဆကစပဥပေဒမမး ာႏင သတ တြငးနညးဥပေဒမမးတြင လပကငခြင ေလမကထမးျခငးဆငရမ ာႏင PSC စမခပမမး ခပဆ၍ စ းစမး ရမေဖြျခငး၊ စးပြမးျဖစထတလပာႏငေျခ တငးတမျခငး ာႏင ထတလပျခငးဆငရမ PSC စမခပမမး ခပဆာႏငရန လပငနးစဥ အဆငဆငတ႕က ေဖမျပထမးပါသည။ သတ တြငးက႑တြင ခပဆေလရသည စမခပအမးအစမးမမ ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ခစမးျခငး ာႏင အျမတအေပၚခြေ၀ခစမးျခငးဟ ၍ ရပါသည။ သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ မ ၀ါဒအရ ရငးနးျမႇပာႏမႈအသစမမး ကယတင ထပမထည၀ငျခငး မျပေတမဘ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈအသစမမးအမး ျပညတြငးျပညပ လပငနးရငမမးထမသမ စး၀ငေစရန ရညရြယထမးပါသည။ အခနး (၂) တြင ေဖမျပခသညအတငး သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင လပငနးမမး စမခပခပဆရမတြင ၎လကေအမကရ ာႏငငပငလပငနးမမးျဖစသည အမတ (၁)၊ (၂) ာႏင (၃) သတ တြငးလပငနးမမးျဖင ဖကစပလပငနးစမခပမမး ခပဆျပး ခြေ၀ခစမးေလရပါသည။ သ႕ေသမလညး ဖကစပလပငနးမမးမမ အၾကးစမးသတ တြငးလပငနးမမးအတြကသမ ခပဆချပး လတတေလမအေနအထမးတြင လပကငခြင ၁,၃၁၅ ခန႕ရသညအနက58 အၾကးစမး သတ တြငးလပငနးေပါငး (၁၃၉) ခရပါသည။ ေနမကဆကတြ (၂) ကၾကညရနျဖစပါသည။

ဤအစရငခစမေရးသမးာႏငေရးအတြက လႊတေတမကယစမးလယတစဥးာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ သတ တြငးလပငနးမမးသည အခြနအမးမးက ေရမငတမးာႏငရန ၎တ႕အမနတကယရသည ၀ငေငြပမမဏထက (၁၀) ဆ အထပင ေလမ၍ အစရငခတငျပေနေၾကမငး ေျပမၾကမးခပါသည။ သတ တြငးလပငနးရငမမးအေနျဖင မၾကမခဏဆသလပင ေငြစမရငးစမအပ (၂) အပခြထမးေလရေၾကမငး၊ တစအပမမ ျပညတြငးအခြနအတြကျဖစျပး စမရငးအမန ေရးသြငးထမးသည စမအပမမ ရယယမရငမမးအတြက ျဖစေၾကမငး ေျပမၾကမးခပါသည။ ၎၏ ေျပမၾကမးခကအရ လပငနးရငမမးအေနျဖင ဘဏမေခးေငြမမး ရယ ရန ခကချပး အစးရအေနျဖငလညး လပကငခြငရသ မမးအမး က ညေပးေလမရေၾကမငး ေထမကျပခပါသည။ ဥပေဒမမးက ျပငဆငျခငး ာႏင ဘဏစနစမမးက ျပငဆငျခငး လကရျပနမမမးက ေျဖရငးျခငး မျပပါက MEITI အေနျဖင အစရငခစမအမနမမးက ရရာႏငမညမဟတေၾကမငး ေျပမၾကမးခပါသည။ သ႕ျဖစ၍ EITI စနစ အေကမငအထညေဖမရမတြင ျမနမမာႏငင၌ မညမေအမငျမငမႈရာႏငမညဆသညမမ EITI ာႏစစဥ အစရငခစမ ာႏင စမရငးကကညာႏငရနအတြက ကမၸဏမမးထမ အခကအလကမမး မနမနကနကန ရရာႏငမႈအေပၚတြင မ တညေနပါသည။

၅.၃ ာႏငငပငလပငနးမမး ၁၉၈၉ ခာႏစ၊ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး ဥပေဒအရ အစးရအေနျဖင ေအမကပါက႑မမးတြင စးပြမးေရးလပငနးမမး တစဥးတညး ခပကင လပကငခြင ရရထမးပါသည-

› ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ စ းစမးရမေဖြျခငး၊ တ းေဖမျခငး၊ ထတလပျခငး ာႏင ေရမငးချခငး၊

› ပလ၊ ေကမကစမး ာႏင အဖးတနေကမကမကရတနမမမး စ းစမးရမေဖြျခငး၊ တ းေဖမျခငး ာႏင တငပ႕ျခငး၊

› ဓမတသတ မမး စ းစမးရမေဖြျခငး ာႏင တ းေဖမျခငး၊

ထ႕ျပင အစးရအေနျဖင အျခမးလပငနးရငမမးာႏင ဖကစပလပကငခြငရျပး ာႏငငပငလပငနးမမးအေပၚ အမဏမ ကယျပန႕စြမ သကေရမက မႈရပါသည။59

58Information provided by the MFMA.

59 Baker and Mckenzie, “The Extractive Industries Transparency Initiative in Myanmar”, Legal review report.


အထကပါ ဥပေဒမမး ရေသမလညး ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒကသမလင ျမနမမအစးရအေနျဖင သယဇမတလပငနးမမးတြင မညသ႕မညပ ပါ၀ငမညက အဓကဆးျဖတေပးပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး ဥပေဒာႏင ဆန႕ကင၍ ျမနမမအစးရအေနျဖင သယဇမတထတယ သညလပငနးမမးတြင လက၀ါးၾကးအပထမးျခငး မရေတမပါ။

၅.၄ စမခပမမးကအသေပးေရး ျမနမမာႏငငတြင စြမးအင၀နၾကးဌမနအေနျဖင ၎ခပဆျပးသည စမခပပါအခကအလကမမးက ထတျပနျခငး မရေသမလညး ၎၏ ၀ကဘဆကတြင ကနးတြငး၊ ကမးလြန ာႏင ကမးလြနေရနကပငး လပကြကမမးအတြက PSC စမခပ နမ နမပစက (၉-၇-၂၀၁၂) ရကေန႕ ရကစြ ျဖငလညးေကမငး ကနးတြငးလပကြကမမးရ လပကြကမမး အဆငျမငတငာႏငေရးအတြက စညးကမးခကမမးက လႊငတငထမးပါသည။ ေနမကဆကတြ (၇) တြငေဖမျပထမးပါသည။ အဆပါ စမခပစညးကမးခကမမးအရ စ းစမးရမေဖြသညအခန၊ လပငနး အခနစမရငး၊ ကနကစရတမမး၊ ထတလပမႈ အခနကမလ၊ ခငေၾကး၊ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀မႈ၊ အခကအလကမမးအတြက ေပးသြငးေငြ (ကမးလြနလပကြကမမးအတြက)၊ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ထတလပမႈအေပၚ ရရသညအပေ၀စ၊ ျပညတြငးလအပခက၊ ကနကစရတျပနလညကမမေစမႈ၊ ေလကငေရး ာႏင သေတသနဖြ႕ျဖးေရး ရနပေငြမမး၊ အစးရ၏ ပါ၀ငမႈ၊ ၀ငေငြခြန၊ အခြနကငးလြတခြငကမလ၊ အျမတမမးခြေ၀ျခငး၊ အာႏညမတစနစမမး၊ အကးသကေရမကသည ဥပေဒ စသညတ႕က ေဖမျပထမးပါသည။ အထကေဖမျပပါအခကမမးတြင မပါ၀ငသညအခကမမးမမ လကမတေရးထးျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး ေပးသြငးရသည လကမတေရးထးခ ပမမဏပင ျဖစပါသည။ လကမတေရးထးသည ေရးထးခ ပမမဏမမ ေယဘ ယအမးျဖင သသသမသမမမးျပမးျပး အစးရအတြက ၀ငေငြတစချဖစေသမလညး ာႏငငေရးအရ အတမးအေစမငးမခသကသ႕ စးပြမးေရးရႈေထမငမလညး ထလြယရလြယသည အခကအလကမမးျဖစျပး တငးျပည၏ အနမဂတ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈက ထခကေစာႏငပါသည။

သတ တြငး၀နၾကးဌမနအေနျဖင စမခပနမ နမ ာႏင ခပဆျပးစမခပမမးက ထတေဖမ အသေပးထမးျခငး မရပါ။ ဇယမး (၂၂) တြင ကနထရကစမခပပါ အခကအလကမမး ာႏင ၎တ႕က အေကမငအထညေဖမရမတြင ေဒသခမမး၏ ခစမးခကအခ႕က စစညး ေဖမျပထမးပါသည။

ယခအခါ သယဇမတ လပငနးမမးဆငရမ စမခပမမးက အမမးျပညသ သ႕ အသေပးသည အေလအထမမး ရလမေနျပးျဖစပါသည။ ဥပမမ အမဖဂနနစၥတန၏ ေရန ာႏင သတ တြငးဆငရမ စမခပမမးက သတ တြငးာႏငေရန၀နၾကးဌမန ၀ကဘဆကတြငလႊငတငထမးပါသည။ 60 ထ႕ျပင ကြနဂ၊ လကေဘးရးယမး၊ ပရ း၊ အမဇမဘငဂန၊ ဂါနမ ာႏင မြနဂးလးယမးာႏငငတ႕တြငလညး အလမးတ ေဆမငရြကေနျပ ျဖစပါသည။61 MEITI MSG အေနျဖင သတ တြငး၊ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑မမး၏ အဓကစမခပမမးက EITI ၂၀၁၃ စညႊနးမမးတြင လပေဆမငရန အမးေပးထမးသညအတြက ထတေဖမအသေပးာႏငေရးအတြက စဥးစမးသငပါသည။

၅.၅ ပငဆငမႈ ာႏင EITI ပငဆငမႈဆသညမမ သယဇမတလပငနးတစခခအမး ပငဆငျခငး၊ လပငနးလညပတမႈက ထနးခပျခငး ာႏင ရငးာႏးျမႇပာႏျခငးတ႕က ဆလပါသည။ EITI ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ စညႊနးမမး (စညးကမးခက ၃.၉) အရ အဖြ႕၀ငာႏငငမမးအေနျဖင အစရငခစမတြင ပါ၀ငသည လပကငခြငရရသ မမး ာႏငပတသကသည အခကအလကမမးက အခနမ ျပညစစြမ ထတျပနရမညျဖစပါသည။ အဆပါအခကမမးတြင ေအမကပါတ႕ ပါ၀ငပါသည-

EITI အစရငခစမတြင ပါ၀ငသည လပကငခြင ရရသ မမးျဖစသည ကမၸဏမမး၊ လ ပဂၢလမမး၊ အပစမမး၊

လပကငခြငရရသည ေဒသ၏ ကၾသဒနတမမး၊

60 Ministry of Mines and Petroleum of Afghanistan, http://mom.gov.af/en/page/1384

61 Natural Resource Governance Institute, http://www.resourcegovernance.org/rgi/reporting


ေလမကထမးသညရကစြ၊ လကမတေရးထးသညရကစြ ာႏင လပကငခြငသကတမး၊

ထတလပသညလပကငခြငျဖစပါက ကနပစၥညးအမးအစမး၊

အကယ၍ ဥပေဒေၾကမငး ာႏင လကေတြ႕အေျခအေနမမးအရ စမခပပါအခကအလကမမးက ထတေဖမျခငးမျပာႏငပါက EITI အစရငခစမတြင အကးအေၾကမငးေဖမျပရမညျဖစျပး အစးရအေနျဖင အဆပါ ကန႕သတခကမမးက ေကမလႊမးရန ေဆမငရြကမည အစအစဥမမးက ထညသြငးေဖမျပရမညျဖစပါသည။ EITI ၂၀၁၃ ခာႏစ စညႊနးမမးအရ (စညးကမးခက ၃.၁၁) အဖြ႕၀ငာႏငငမမး အေနျဖင သယဇမတလပငနးမမးတြင တငဒါတငသြငးထမးျခငး၊ လပကငေနျခငး သ႕မဟတ ရငးာႏးထမးသည ကမၸဏမမး၏ ပငဆငမႈအေျခအေန မမးက စမရငးျပစထမးရန ျဖစပါသည။ အကယ၍ အဆပါ အခကအလကမမး ျပစထမးျခငး မရပါက EITI လပငနးစဥတြင ပါ၀ငမည ကမၸဏမမးအမး အဆပါ အခကအလကမမး ပပးေပးရန ေတမငးခရမညျဖစပါသည။ ထမမက အစးရ သ႕မဟတ ာႏငငပငလပငနးမမးအေနျဖင ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင သတ တြငးက႑တ႕တြင ၎တ႕၏ ပငဆငမႈမမးာႏငပတသက၍ စမရငးျပစ ထတျပနရန ာႏင ဘ႑မေရးာႏစတစခအတြငး ေျပမငးလမႈမမးရတငး အဆပါာႏစ၏ EITI အစရငခစမအတြက အသေပး ေဖမျပရမည ျဖစပါသည။62 ပငဆငမႈဆသည အနကအဓပါယအမး ာႏငငတကမစာႏႈနးမမး ာႏင သကဆငရမ ဥပေဒမမးာႏငအည ျဖစရမည ျဖစပါသည။ အမမးပင ကမၸဏမမး ာႏင ၎တ႕၏ လကေအမကခ ကမၸဏမမးအေနျဖင ပငဆငမႈဆငရမ အခကအလကမမး ေၾကညမရန မလအပပါ။ သကဆငသည ကမၸဏမမးအေနျဖင အခကအလကမမး မနကနစြမ ပပးေပးရန လအပပါသည။

ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမး၏ ပငဆငမႈအေျခအေနမမ ထလြယရလြယျပး လ႕၀ကလြနးလပါသည။ ယခအခနထ ပငဆငမႈ ာႏငပတသက၍ အမမးျပညသ ဖတရႈာႏငသည ျပးျပညစသည စမရငးအခကအလက ျပစထမးျခငး မရေသးပါ။ သ႕ေသမလညး အငတမနကမတစဆငလညးေကမငး၊ သကဆငသ မမးအမး ေမးျမနးျခငးျဖငလညးေကမငး ပငဆငမႈမမးက ရမေဖြေဖမထတာႏငပါသည။ သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသကေနျပး ျမနမမာႏငငတြင “ခရန” ဟ လ သမမးသ မမးအေနျဖင EITI အေကမငအထညေဖမမႈ ာႏင ျပျပငေျပမငးလမႈမမးက ဆန႕ကငျခငးမရသညက ေတြ႕ရပါသည။ စးပြမးေရးပြငလငးလမသညအခနတြင ၎တ႕အေနျဖင တစခနက စစအစးရလကထက ဥးစမးေပးခရမႈမမး မရေတမသညက ေတြ႕ရပါသည။ သယဇမတလပငနးမမးတြင ပတသကေနေသမ အဆပါ ခရနမမး၏ EITI အေကမငအထညေဖမမႈမမးအေပၚ တ႕ျပနခကမမးက ေလလမၾကညပါက အျပသေဘမေဆမငသညက ေတြ႕ျမငရပါသည။ ကန႕သတပတဆ႕မႈစမရငး အထ းသျဖင အေမရကန၏ ပတဆ႕မႈတြင ကနရေနေသးေသမ ကမၸဏမမးအေနျဖင ၎တ႕၏ စးပြမးေရးလပငနးမမးအမး စြန႕စမးမႈနညးပါးသည လပငနးမမးျဖစသည ဘဏလပငနး၊ ေလေၾကမငးလပငနး၊ ခရးသြမးလပငနး၊ ကနသြယေရး၊ ပ႕ေဆမငေရးာႏင ေရမငး၀ယေရးက႑မမးသ႕ က းေျပမငးအမရစကခၾကပါသည။ အခ႕ကစၥရပမမးတြင သယဇမတာႏငပတသကသည စတ၀ငစမးမႈမမ ကဆငးသြမးသညကပင ေတြ႕ျမငရပါသည။ ဤအစရငခစမအတြက ေမးျမနးမႈမမးျပလပစဥ ကမၸဏမမးအေနျဖင ၎တ႕၏ ကမၸဏပရပ ျမငတကလမေရးအတြက EITI စနစက အေကမငအထညေဖမရန စတ၀ငစမးလက ရပါသည။ Myanmar Centre for Responsible Business မ မၾကမေသးခငက ထတျပနခသည အစရငခစမအရ ကမၸဏအခ႕အေနျဖင ပြငလငးျမငသမမႈ ပမရေစရန ေဆမငရြကလမခၾကေၾကမငး ေတြ႕ရရပါသည။63 ခရနမမးအေနျဖင ေယဘ ယအမးျဖင EITI အေပၚ အျပသေဘမျမငၾကေသမလညး MEITI အေကမငအထညေဖမရမတြင အခ႕ေနရမမမး၌ စနေခၚမႈမမးာႏင ရငဆငရဖြယရပါသည။

လႊတေတမကယစမးလယမမးအပါအ၀င အစးရ၀နထမးမမးအၾကမး သယဇမတလပငနးမမး ပငဆငေနျပး အကးစးပြမးတ ညျခငးကလညး စနေခၚမႈတစရပျဖစေနပါသည။ လႊတေတမကယစမးလယအခ႕ ာႏင သယဇမတလပငနးမမးတြင ေဆမငရြကခသည အစးရ၀နထမးအခ႕၏ ေျပမၾကမးခကအရ လႊတေတမ၏ သယဇမတေကမမတတြင သယဇမတလပငနးာႏငပတသကေနသည လႊတေတမကယစမးလယ အခ႕ ပါ၀ငေနျခငးသည အကးစးပြမးတ သည ျပနမမမးက ျဖစေပၚေစပါသည။

62EITI Requirement 3.6 (c)

63 Transparency in Myanmar Enterprises Report, July 2014, Myanmar Center for Responsible Business


အျခမးစနေခၚမႈတစရပမမ တရမးမ၀င သတ တြငးမမး လပကငျခငးာႏငပတသက၍ လပငနးအေျခအေန ာႏင ၀ငေငြမမးက သရရန ခကခပါသည။ Harvard Ash Report (2013) အစရငခစမအရ ေကမကစမးမရရသည ၀ငေငြသည ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ မ ရရသည ၀ငေငြထကပင ပမမးာႏငေၾကမငးာႏင ေကမကစမး၀ငေငြမ အနညးဆး ၅၀% မမ အခြနေကမကချခငးမျပာႏငသည တရမးမ၀င လမးေၾကမငးမမးမ ၀ငေငြမမး ရရျခငးျဖစပါသည။

၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ေအမကတဘမလတြင ထတျပနခသည “အခြမမးစတငအကကြျခငး” ေခါငးစဥပါ Global Witness အစရငခစမတြင ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြက (၁၇) ခ၏ ပငဆငမႈမမးက ထတျပနခပါသည။ အဆပါ အစရငခစမမမ ယငးမတငမ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇြနလက ထတျပနခသည ပငဆငမႈမမးက ေဖမျပျခငးမရသညက ေဖမထတထမးသည “ျမနမမာႏငင၏ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕လပကြကမမးမ အမနတကယအာႏငရခသ မမးမမ ပနးကြယေနေသးဆျဖစေၾကမငး” ေခါငးစဥပါ Global Witness Report အစရငခစမ၏ အဆကျဖစပါသည။ အဆပါအခကက ေထမကရႈျခငးအမးျဖင ပငဆငမႈမမးက အသေပးရန အေရးပါမႈက ထငဟပေစပါသည။ အစရငခစမအရ ျမနမမကမၸဏေပါငး (၇) ခ ာႏင ာႏငငတကမ ကမၸဏေပါငး (၁၁) ခတ႕မမ ၎တ႕၏ ပငဆငမႈာႏငပတသက၍ အသေပးျခင း မရေသးဘ အခ႕ေသမ ပငဆငမႈမမး၏ အမညစမရငးမမးမမ မနကနမႈမရဟ ေထမကျပထမးပါသည။

“ျပညသ မမးအေနျဖင ၎တ႕၏ အဖးတန သယဇမတမမးအမး မညသ မ လပကငခြငရရသညက သခြငရပါေၾကမငး ာႏင ကမၸဏမမးအေနျဖင ဘမမဖးကြယထမးရန မလေၾကမငး” Global Witness အစရငခစမမ ေထမကျပခပါသည။ ထ႕ျပင အဂတလကစမးမႈမမး ပေပမကေရးအတြက သယဇမတၾကြယ၀သညာႏငငမမးမ အမနတကယ ပငဆငသည အဖြ႕အစညးမမးအမး သရထမးရန လအပေၾကမငးကလညး ေထမကျပခပါသည။ ျမနမမာႏငငတြင Securities Exchange Commission (၂၀၁၄ ခာႏစတြင ခန႕မနး) ာႏင စေတမေစးကြက (၂၀၁၅ ခာႏစတြငခန႕မနး) ေပၚထြနးလမသညအခါတြင ကမၸဏမမးအေနျဖင အထကပါ ပငဆငမႈ အေျခအေနမမးက ထတျပနရန လအပလမမညျဖစပါသည။ စေတမေစးကြက ပတသကသ မမးာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ ပငဆငမႈာႏငပတသကသညကစၥရပမမးမမ စေတမေစးကြကေပၚထြကလမသညာႏငအမ တျဖညးျဖညး ကငတြယေျဖရငးသြမးာႏငလမမည ျဖစေၾကမငး ေျပမၾကမးခၾကပါသည။

၅.၆ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး ာႏင တပမေတမပငစးပြမးေရးလပငနးမမး စးပြမးေရးက႑တြင ာႏငငေတမ၏ပါ၀ငမႈမမ ၁၉၄၈ ခာႏစ လြတလပေရးရရခနမစတငချပး လြတလပေရးရျပးခါစ အစးရအေနျဖင စးပြမးေရးတြင ဆး၀ါးသည အေတြ႕အၾကမမးျဖင ရငဆငခရပါသည။ ာႏငငေရးတြင ပါ၀ငသ မမးအေနျဖင မညသည၀ါဒပင ကငစြေစကမမ ဥေရမပအပစးထမးသည ကလနစးပြမးေရး ာႏင ဒတယကမၻမစစအတြငး သမးပကခဘ၀၌ ပကဆးဆးရႈးခရသညမမးက အျပစတငခၾကပါသည။

သ႕ျဖစ၍ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးအမး သသယမကလးမမးျဖင ၾကညခၾကျပး တစဘကတြငမ ျပညတြငးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးမမ ပြငလငးမႈ မရသကသ႕ စြန႕စမးမႈလညး မရခပါ။ သ႕ျဖစ၍ လြတလပေရးရျပးခါစ ျမနမမာႏငင၏ ဥပေဒမမးမမ စမကနးအေျချပခဥးကပျခငးမမးျဖစျပး ာႏငငပငလပငနးမမး ာႏင အစးရ၏ တကရကပါ၀ငထနးခပမႈတ႕က အေလးေပးထမးပါသည။ လြတလပေရးရျပးခါစ အစးရမမး လကထကတြင အစးရ၀နၾကးဌမနမမး၊ ဌမနဆငရမမမး ာႏင တပမေတမတ႕သည စးပြမးေရးအဖြ႕အစညးမမး ဖြ႕စညး၍ တရမး၀ငလပကငခၾကသကသ႕ တရမး၀င ာႏင တရမးမ၀င အေသးစမးလပငနးမမးကပါ ေဒသအမဏမပငမမး၏ ၀ယယ ျဖညတငးမႈ၊ ၀ငေငြျဖညဆညးမႈ ာႏင အျခမးလအပခကမမးအတြက လပေဆမငခၾကပါသည။

အစးရ ာႏင ပဂၢလကပငလပငနးမမး၏ စြမးေဆမငရည ညဖငးမႈမမးေၾကမင ပဂၢလကပငျပလပျခငးမမ ၁၉၉၀ ခာႏစ အေစမပငးကမလမမးအထ ေဆမငရြကာႏငချခငးမရသကသ႕ ပဂၢလကပငျပလပေရး အစအစဥမမးမမလညး သသကြကြမရခဘ ောႏးေကြးေလးလခပါသည။


ာႏငငပငလပငနးမမး၏ ဥပေဒမ ေဘမင

ာႏငငပငျဖစသည လပငနးမမးအမးလးအေနျဖင ဥပေဒ (၂) ခအရ ဖြ႕စညးလပကငလကရျပး အဆပါဥပေဒပါ ျပဌမနးခကမမး ာႏင ကန႕သတခကမမးမမ သမငးေၾကမငးက ထပဟပလကရေနပါသည။

လြတလပေရးရရျပးေနမက ပထမ (၂) ာႏစအတြငး ေရးဆြခသည ၁၉၅၀ ကမၸဏမမးအကဥပေဒသည ပဂၢလက ာႏင အစးရပငလပငနးမမးက ဥပေဒေၾကမငးအရ ခြျခမးသတမတခပါသည။ ထစဥအခနက လကေတြ႕ကက စဥးစမးခသညအခကမမးမမ ေခတမရန လအပသည အၾကးစမးလပငနးမမးက ာႏငငပငလပငနးမမးမ ေဆမငရြကသြမးျခငးျဖစပါသည။ သ႕ျဖစ၍ အခြနကငးလြတခြင စသည အခြငအေရးမမးမမ အဆပါလပငနးမမး ဖြ႕ျဖးေစရန ာႏင ကနထတစြမးအမး တးတကလမေစရန ရညရြယပါသည။

ေနမကပငး ထတျပနသည ဥပေဒမမးအရ အဆပါလပငနးမမးအမး ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးအျဖစ သတမတခပါသည။ ဥပေဒေၾကမငးအရ ထစဥက လကခထမးသည မ ၀ါဒမမး အထ းသျဖင ထတလပမႈ ာႏင လအပခကမမးအေပၚ အေျခချပး ေဆမငရြကချခငးျဖစပါသည။

ယေန႕တြင ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးအမးလးအမး ၁၉၈၉ ခာႏစ မတလတြင ာႏငငေတမျငမ၀ပပျပမးမႈတညေဆမကေရးအဖြ႕၏ ဥပေဒအမတ ၉/၈၉ ျဖင ထတျပနထမးသည ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးဥပေဒျဖင လႊမးျခသတမတထမးပါသည။ ၁၉၈၈ ခာႏစ ဗဟမ ထနးခပသည အမဏမရင ဆရယလစစးပြမးေရးစနစ ျပလျပးေနမက တပမေတမမ အစးရ၏ တမ၀နက တကရကရယ ျပး စးပြမးေရးက႑တြင ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ဖြငလစေပးခပါသည။ ဥပေဒအမတ ၉/၈၉ မမ ာႏငငျခမးၾသဇမက ထနးခပထမးျခငးျဖစျပး အဓကကသည စးပြမးေရးက႑မမးျဖစသည ဓမတသတ ာႏင စြမးအင စ းစမးရမေဖြျခငး၊ တ းေဖမျခငး၊ ထတလပျခငး ာႏင ကနသြယျခငးမမးတြင ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးမတစဆင အစးရမ တကရကထနးခပ လက၀ါးၾကးအပထမးာႏငခပါသည။ အဆပါ ဥပေဒ၏ ပဒမ (၄) အရ ျခြငးခကအျဖစ အစးရအေနျဖင ဖကစပလပငနးမမး လပကငာႏငပါသည။ အဆပါဥပေဒအမး ၁၉၉၇ ခာႏစ မတလတြင ာႏငငေတမျငမ၀ပပျပမးမႈတညေဆမကေရးအဖြ႕ ဥပေဒအမတ ၄/၉၇ ျဖင မညသညအဖြ႕အစညးမဆ ာႏငငေတမ၏ ထည၀ငေငြမပါဘ ရငးာႏးျမႇပာႏခြငက ေပးအပခပါသည။ အဆပါဥပေဒျဖင အစးရအဖြ႕အစညးမမးသည ာႏငငပငလပငနးမမး၏ ရယယမေ၀စပငရငမမး ျဖစလမခၾကပါသည။

၅.၇ တပမေတမ၏ ဥးပငကမၸဏမမး ၁၉၉၀ ခာႏစမမးတြင ဖြ႕စညးတညေထမငချပး ယေန႕တင ထငရမးသည တပမေတမစးပြမးေရးလပငနး (၂) ခမမ UMEHL ာႏင MEC တ႕ျဖစျပး ၎တ႕၏ ရညရြယခကမမးမမ လြတလပေရးရျပးခါစ ဖြ႕စညးခသည ာႏငငပငလပငနးမမးအဖြ႕အစညးမမးာႏင အသြငတ ေနပါသည။ အခြနေကမကခမႈစနစမမး လး၀ပကသနးေနခန ာႏင ျပညတြငးေသမငးကနးမႈ ဆး၀ါးေနခနတြင တပမေတမအေနျဖင လကနကကရယမ၊ ေထမကပ ာႏင ေငြေၾကးဆငရမ ကယတငရပတညာႏငေရးအတြက ၾကးပမးခရပါသည။ ၁၉၅၀ ခာႏစတြင စစရးမ ၎၏ စးပြမးေရးလပငနးမမးက တရမး၀ငျဖစေစရနအတြက Defence Services Institute (DSI) က ဖြ႕စညးခပါသည။ မ လက တပမေတမသမးမမး ာႏင ျပညသ မမးအတြက လ သးကနပစၥညးမမး ထတေပးရန ရညရြယခေသမလညး ေနမကပငးတြင လပငနးမမး ၾကးထြမးလမချပး ာႏငငေတမ၏ အၾကးဆး သေဘၤမကမၸဏ၊ ဘဏ၊ မဂၢဇငး ာႏင ကနတကမမး ပငဆငလမခပါသည။ ဆရယလစေခတ (၁၉၆၂-၈၈) တြင DSI ၏ပငဆငမႈမမးက ျမနမမစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးမႈေကမပေရးရငး သ႕ ေျပမငးလေပးခေသမလညး လကေအမကခ လပငနးေတမေတမမမးမမးမမ ဆကလကလပကငေနခပါသည။ DSI ထ ေထမငျပး ာႏစေပါငး (၃၀) ေကမခန႕အၾကမတြငမ DSI အမး ဖကသမးချပး ျမနမမာႏငငစးပြမးေရးဥးပငလမတက (UMEHL) သ႕ လႊေျပမငးေပးခပါသည။

ဆရယလစေခတကနဆးချပး အေစမပငးကမလမမးတြင တပမေတမအေနျဖင စးပြမးေရးလပငနးအေတမမမးမမးက ဥးပငကမၸဏ (၂) ချဖင ျပနလညရယ ခပါသည။ ေရးဥးစြမ ၁၉၉၀ ခာႏစတြင UMEHL အမး ၁၉၅၀ ခာႏစ အထ းကမၸဏမမးအကဥပေဒျဖင ဖြ႕စညးထ ေထမငခပါသည။ မ လက စစေရးခပ၏ လကေအမကတြင ထမးရခေသမလညး ေနမကပငးတြင ကမကြယေရးပစၥညးမမးစကရလကေအမကသ႕ ေျပမငးေရႊ႕ခပါသည။ ေဒါကတမေမမငေအမငမးမ UMEHL ရးတြငးအစရငခစမမမး ာႏင အျခမးတပမေတမအစရငခစမမမးက အေျချပျပး ေျပမၾကမးခကမမးအရ ၁၉၉၀ ာႏင ၂၀၀၇ ခာႏစအတြငး UMEHL အေနျဖင DSI ာႏင BEDC


မ လကခရရခသည လပငနးမမးအျပင ကမၸဏေပါငး (၇၇) ခ ထပမ ဖြ႕စညးတညေထမငာႏငခေၾကမငး သရရပါသည။ ၎၏လပငနးမမးမမ အထညခပစကရ၊ သစအေျခခစကရ၊ ခရးသြမးလပငနး၊ ေဆမကလပေရး၊ ဆကသြယေရး၊ ေကမကမက၊ ေမမေတမယမဥတငသြငးေရမငး၀ယျခငး၊ ဘလပေျမထတလပျခငး၊ အလကန ာႏင စမေရးကရယမမမးအထ ပါ၀ငပါသည။

၁၉၉၇ ခာႏစတြင ာႏငငေတမျငမ၀ပပျပမးမႈတညေဆမကေရးအဖြ႕သည ျမနမမစးပြမးေရးေကမပေရးရငး (MEC) က ၁၉၈၉ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး ဥပေဒ ာႏင ၁၉၉၇ ျပငဆငခက ဥပေဒမမးျဖင ဖြ႕စညးခပါသည။ MEC က စစေထမကခပမ ဥးစးျပး ရညရြယခကမမ ာႏငငေတမ၏ စးပြမးေရးဖြ႕ျဖးမႈက အေထမကအက ျပရန၊ တပမေတမသမးမမး၏ သကသမေခမငခေရးက ပပးာႏငျခငးအမးျဖင ကမကြယေရးအသးစရတမမးက ေလမခာႏငရန ျဖစေၾကမငး သရရပါသည။ ထသ႕လပေဆမငာႏငရန MEC အေနျဖင ၁၉၈၉ ခာႏစ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးဥပေဒျဖင တမးျမစထမးသည ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ဆကတကရငးာႏးျမႇပာႏခပါသည။

EITI ာႏင ဆကစပေနသည အျခမးာႏငငပငလပငနးမမး

အခနး (၄) တြင ေဖမျပထမးသကသ႕ ေဒသခတပဖြ႕မမးျဖစသည တပရငးမမး၊ စစတငးဌမနခပေအမကရ တပဖြ႕အသးသးတ႕အေနျဖင ေကမကမကရတနမလပငနး၊ သတ လပငနးမမးတြင ပါ၀ငပတသကမႈမမးရရမ EITI ာႏင ဆကစပလမပါသည။ ထ႕ျပင ၎တ႕အေနျဖင စြမးအငထတလပမႈ ာႏင ျဖန႕ျဖးမႈမမးတြငလညး ပါ၀ငပတသကမႈမမး ရာႏငပါသည။ အဆပါလပေဆမငခကမမးသည ဥပေဒေၾကမငးအရ ညညြတမႈ ရ-မရ၊ မညသညဥပေဒအရ ခြငျပထမးသည၊ စမရငးစမအပမမး ဖြငလစထမးျခငး ရ-မရ ာႏင ၀ငေငြမမးမညသ႕စး၀ငသည စသည အခကမမးမမ မနကန တကစြမရရရန ခကခမညျဖစပါသည။

ေဒသခ တပရငးတပဖြ႕မမးအေနျဖင ၎တ႕၏ သကသမေခမငခေရးအတြက စးပြမးေရးလပငနးမမး လပေဆမငချပး ေငြစမရငးအခကအလကမမးအမး တငးစစဌမနခပမမးသ႕ ေပးပ႕ေလရေၾကမငး သရရပါသည။ အဆပါလပငနးမမးမမ အျခမး ျမ႕နယ ာႏင ခရငအဆင အစးရဌမနမမး ေဆမငရြကသည အေသးစမးစးပြမးေရးလပငနးမမး ျဖစာႏငေျခရပါသည။ အဆပါလပငနးမမးအနက သတ တြငး ာႏင အေသးစမးလပစစဓမတအမးလပငနးမမးမမ EITI ာႏင ဆကစပာႏငသည လပငနးမမးျဖစပါသည။

ပပက ေၾကမင အကးသကေရမကမႈအေျခအေန

လကနကကငပပက ဒဏက ခစမးခရသည ျပညသ မမး၏ ေျပမၾကမးခကအရ ၁၉၉၀ ခာႏစ အလယပငး မစ၍ ၂၀၁၀ ခာႏစမမးအတြငး တပမေတမ ာႏင တငးရငးသမး လကနကကငအဖြ႕အစညးမမးအၾကမး အပစအခတရပစေရး ရရထမးာႏငချခငးေၾကမင တပမေတမအေနျဖင ယငးေဒသမမးရ သယဇမတလပငနးမမးက ထနးခပာႏငခေၾကမငး သရရပါသည။ ၁၉၉၀ ခာႏစမ ၂၀၀၀ ျပညာႏစမမးအတြငး အပစအခတရပစထမးသည လကနကကငအဖြ႕မမး၏ ေခါငးေဆမငမမး ာႏင ဆကစပေနသည စးပြမးေရးလပငနးမမး အေနျဖင အျမတအစြနးမမး ရရခေၾကမငး သရရပါသည။ အဆပါေဒသအတြငးရ အေျခခလ တနးစမးမမး၏ အျမငမမမ စးပြမးေရးလပငနးမမးမ တပမေတမအမး (ေဒသခတပရငးမမး၊ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးာႏင ဆကာႏြယေနသည ဥးပငလပငနးမမး) ၎တ႕၏ ေန႕စဥဘ၀လႈပရမးမႈမ ဖယရမးရန ာႏင သယဇမတမမးအမး ကယတငစမခန႕ခြာႏငရန ျဖစပါသည။

၅.၈ UMEHL ာႏင MEC တပမေတမ၏ ဥးပငကမၸဏ (၂) ချဖစေသမ UMEHL ာႏင MEC တ႕သည ျမနမမာႏငင၏ စးပြမးေရးတြင စြမးအင၊ သတ ာႏင ေကမကမကက႑အပါအ၀င အေရးၾကးသညေနရမမ ရယ ထမးပါသည။ အဆပါကမၸဏ (၂) ခအေနျဖင တပမေတမ၏ ညႊနၾကမးေရးမးရးမမးသ႕ အစရငခတငျပရျပး ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး ဥပေဒအရ အခြငအေရး ာႏင အကမအကြယမမး ေပးထမးပါသည။ အစးရေအမကတြင ကမကြယေရး၀နၾကးဌမနရေသမလညး ၂၀၀၈ ခာႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ တပမေတမ၏ လႈပရမးမႈ၊ မ ၀ါဒမမး ာႏင ေငြေၾကးသးစြမႈမမးအေပၚ အပခပမႈ ာႏင ဥပေဒေၾကမငးအရ ထနးေကမငးာႏငသည အမဏမမမး သသသမသမ မရပါ။


အကဥးခပတငျပခက

တပမေတမ ဥးပငကမၸဏမမး၏ သြငျပငလက ဏမမမ အျခမးအမရာႏငငမမးရ တပမေတမမမး၏ စးပြမးေရးလပငနးမမးာႏင ာႏႈငးယဥပါက အသြငသ႑မနထ းျခမးေနေသမလညး ျမနမမာႏငင၏ သမငးေၾကမငးအရ ေပၚထြကလမသည အဆပါအဖြ႕အစညးမမး၏ ေဆမငရြကခက မမးမမ ာႏငငေတမအဖြ႕အစညးမမးမ အၾကးစမး ာႏင အေသးစမးလပငနးမမးက တမ၀နယ ေဆမငရြကျပး ဘတဂက အသးစရတေလမခာႏငရန ာႏင သကဆငရမဌမန၏ သကသမေခမငခေရးအတြက ေဆမငရြကေလရခသညအတြက ထ းျခမးမႈသပမရလပါ။

ျမနမမာႏငင တပမေတမ၏ ကမၸဏမမးာႏငပတသက၍ ျပညတြငးျပညပ ထငျမငခကမမးမမ ေအမကပါအတငး ျဖစပါသည-

› လပငနးေဆမငရြကခကမမးက လ႕၀ကထမးျခငး၊

› ၎တ႕၏ အငအမး (ေငြေၾကးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ာႏင တစာႏငငလး ျဖန႕ကကထမးာႏငမႈ) ာႏင

› လက၀ါးၾကးအပထမးာႏငမႈ (အခ႕က႑မမးတြင လက၀ါးၾကးအပမႈမမး ေလမခချပးျဖစပါသည)

အဆပါ ဥးပင ကမၸဏ (၂) ခ ၏ အခကအလကမမးမမ ရရရန အလြနပင ခကခပါသည။ ၎တ႕ာႏငပတသက၍ အမမးျပညသ သ႕ အသေပးေၾကညမထမးသည ေငြေၾကးစးဆငးမႈ၊ အပခပမႈ ာႏင လပငနးအခကအလကမမး မရပါ။ ေအမကတြင ေဖမျပထမးသညမမးမမ ရရငးစြ အခကအလကမမးေပၚ အေျခချပး ဥးပငကမၸဏမမး၏ လပေဆမငခက အကဥးခပက ေဖမျပထမးျခငးျဖစပါသည။

အဆပါကမၸဏမမး တညေထမငရသည ရညရြယခကမမ လကရ တပမေတမသမးမမး ာႏင အျငမးစမး တပမေတမသမးမမာႏင ၎တ႕၏ မသမးစမမးအတြက သကသမေခမငခေရးေဆမငရြကေပးာႏငရန ျဖစပါသည။ ထသ႕ေဆမငရြကေပးရမတြင အျမတေ၀စက ခြေ၀ေပးျခငး ာႏင အဆပါကမၸဏမမးတြင အျငမးစမးတပမေတမသမးမမး ာႏင မသမးစ၀ငမမးအမး အလပေနရမမမး ခန႕ထမးေပးျခငးတ႕ျဖင ေဆမငရြကပါသည။ ယငးကမၸဏမမး၏ လပငနးအခ႕မမ အရႈးျပေနသညဟ ယၾကညေလမကသည အခကမမးရေနေသမလညး တပမေတမ အၾကးတနးအရမရမမးက အကးစးပြမးမမး၊ အလပအကငအခြငအလမးမမး ပေပမကသြမးမညစးသညအတြက ပတသမးရန ခကခမညျဖစပါသည။ ၎တ႕အေနျဖင ေငြလလယာႏႈနးမ ၀ါဒအေျပမငးအလေၾကမင ခန႕မနးမရာႏငသည ဆးရႈးမႈမမးာႏငလညး ရငဆငခရေၾကမငး သရရပါသည။ ၂၀၁၁ ခာႏစမစတင၍ အခြနကငးလြတခြငမမးက ရပဆငးခပါသည။ အခြနကငးလြတခြင ရပဆငးလကသညအတြက ၎တ႕ာႏင ဖကစပလပကငေနသည လပငနးအခ႕မမ အခြနေပးေဆမငရမတြင ထပဆးမ ဥးေဆမငလမခေၾကမငး ၂၀၁၃ ခာႏစ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမန၏ စမရငးမမးအရ သရရပါသည။ မညသ႕ပငျဖစေစကမမ စးပြမးေရး မ ၀ါဒအေျပမငးအလေၾကမင အဆပါ ကမၸဏမမးအေနျဖင အခြငအလမးမမးလညး ရရခပါသည။ ဥပမမအမးျဖင ၂၀၁၂ ခာႏစ ာႏ၀ငဘမလတြင အဆပါ ကမၸဏ (၂) ခအေနျဖင အမမခလပငနးမမး လပကငာႏငရန လငစငမမး ရရခပါသည။

UMEHL

၁၉၉၀ ခာႏစတြင စတငဖြ႕စညးချပး တပမေတမ၏ ဥးပင ကမၸဏ (၂) ခအနက ပမကယျပန႕စြမ ရငးာႏးျမႇပာႏထမးသည ကမၸဏတစခ ျဖစပါသည။ ေရးဥးစြမ ကနထတလပငနးမမးတြင ပါ၀ငချပး ၂၀၀၀ ျပညာႏစ အလယပငးေလမကမစ၍ ၀နေဆမငမႈ ာႏင ကနသြယမႈမမးဘကသ႕ ေျခဆန႕ခပါသည။ ယခအခါ ျမနမမာႏငင၏ စးပြမးေရးက႑ အမးလးလလတြင ပါ၀ငေဆမငရြကေနပါသည။ ၎အေနျဖင တပမေတမ၏ ပငစငစနစတစခ ျဖစလမသညဟပင နမးလညာႏငပါသည။

UMEHL ၏ ၀ငေငြစးဆငးမႈက ေလလမၾကညပါက တပမေတမာႏင တကရကပတသကျခငးမျပပါ။ တစနညးအမးျဖင UMEHL ၏ ၀ငေငြမမးသည ကမကြယေရးဥးစးခပရး၏ ဘတဂကေခါငးစဥေအမကသ႕ ေရမကရသြမးျခငး မရပါ။ သ႕ေသမလညး တပမေတမ၏ တပရငးတပဖြ႕မမးမမ ၎၏ ရယယမရငမမးျဖစျပး အျမတမမးက ခြေ၀ခစမးလကရပါသည။

ေမမငေအမငမး၏ သေတသနျပလပခကအရ ရယယမအမးအစမး (၂) မး ရျပး ေအမကပါအတငး ခြျခမးထမးပါသည-


ဇယမး (10) ရယယမအမးအစမးမမး

Shareholder Category

2007 capital held by categories of stakeholders (in millions of kyat)

Distributions of profits 1990-2007 (in millions of kyat)

A

Directorate of Procurement 330 789.73

Ministry of Defence 808.33

B

35,444 Active duty military personnel

1,196.81

43,885.52 1,467 military units 33,745.31

6,069 retired military personnel

1,265.53

89 veteran’s organisations 427.96

UMEHL ၏ ေငြေၾကးစမခန႕ခြမႈာႏငပတသက၍ တပမေတမအတြငး သတငးပ႕သညစနစမမ လြတလပေနျပး အစးရ၏ အပခပေရး ာႏင ဥပေဒျပေရးမ႑ငမမး၏ ထနးခပမႈေအမကတြင မရပါ။ International Crisis Group (ICG) မ မၾကမေသးမက ေျပမၾကမးခရမတြင UMEHL အေနျဖင ျပညေထမငစစမရငးစစခပရး၏ စမရငးစစေဆးမႈေအမကတြင မရေၾကမငး၊ သ႕ေသမလညး Nakanishi ာႏင ေမမငေအမငမးတ႕၏ လြနခေသမ ာႏစမမးအတြငး ေျပမၾကမးခကမမးအရ UMEHL အမး ကမကြယေရးပစၥညးထတလပမႈစကရေအမကသ႕ ေျပမငးေရႊ႕ခသညအတြက ကမကြယေရးဥးစးခပ၏ လကေအမကတြင ရေၾကမငး သရရပါသည။ ေမမငေအမငမး၏ ေျပမၾကမးခကအရ UMEHL အမး (၁၀) ဥးပါ ဘတအဖြ႕မ ဥးေဆမငပါသည။

UMEHL ၏ လပငနးမမးအမး ရမာႏႈနးျပညပငဆငျခငး၊ လကေအမကခကမၸဏမမး ာႏင ဖကစပလပငနးမမးဟ ၍ (၃) မးခြျခမးထမးပါသည။ န၀တ ာႏင နယကတ႕၏ ာႏစေပါငး (၂၀) ေကမအပခပခသညကမလအတြငး လပေဆမငခသည အေလအကငအရ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးအေနျဖင UMEHL မတစဆငသမ ဆကသြယေဆမငရြကျပး ဖကစပလပငနးမမး သ႕မဟတ ၀နေဆမငမႈေပးသည ကနထရကတမမမးအျဖစ ေဆမငရြကၾကပါသည။

UMEHL ၏ ရမာႏႈနးျပညပငဆငထမးသည လပငနးမမးမမ သတ တြငးက႑တြင သသသမသမ မမးျပမးပါသည။ ၎တ႕အနက Myanmar Imperial Jade Company ာႏင Myanmar Ruby Enterprise တ႕ပါ၀ငျပး မးကတ၊ မငးရး၊ နရမး၊ ေမမခး ာႏင သပတကငးတ႕တြင လပငနးမမး လပေဆမငလကရပါသည။ အခ႕လပကြကမမးကမ ထပဆငကနထရကမမးခေပးထမးျပး ျပညတြငးလပငနးမမးမ လပေဆမငလကရပါသည။

UMEHL အေနျဖင အခြနကငးလြတခြင မရရေတမသညနညးတ အေရးၾကးသည လက၀ါးၾကးအပထမးမႈ အခ႕ (ေဆးရြကၾကး၊ ဆနေရမငး၀ယေရး၊ ေမမေတမယမဥတငသြငးျခငး၊ ဓမတဆတငသြငးျခငး ာႏင စမးအနးဆတငသြငးျခငး စသည) ကလညး လကလြတခရေၾကမငး ICG မ တငျပထမးပါသည။

UMEHL အေနျဖင ၎၏ ဘတအဖြ႕သ႕ ာႏစစဥ အစရငခစမမမး တငသြငးရပါသည။ အဆပါ အစရငခစမက ေလလမျခငးျဖင EITI အေကမငအထညေဖမရမတြင UMEHL အေနျဖင မညသ႕မညပ ပါ၀ငပတသကာႏငသညက သရာႏငမညျဖစပါသည။ အစရငခစမအမး ေလလမခြင ရရေရးမမ UMEHL ၏ ေငြေၾကးစမခန႕ခြမႈစနစက နမးလညေစမည ပထမဥးဆး ေျခလမးတစချဖစပါသည။


MEC

ျမနမမစးပြမးေရးေကမပေရးရငး (MEC) အမး ၁၉၉၇ ခာႏစ၊ အမရေငြေၾကးဂယကတြင တညေထမငချခငးျဖစပါသည။ စစေထမကခပ၏ လကေအမကတြငရျပး UMEHL ကသ႕ပင ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးဥပေဒအရ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမးက ပတပငထမးသည အဓကက႑ၾကးမမးတြင ရငးာႏးျမႇပာႏလပကငလကရပါသည။ UMEHL မတ ညသညအခကမမ MEC အေနျဖင တပမေတမ၏ စကပစၥညး ာႏင နညးပညမမမး ဖြ႕ျဖးလမေစေရးာႏင လအပခကမမး ပပးာႏငရန ရညရြယျပး အၾကးစမး အေျခခအေဆမကအဥ စမကနးမမးတြင ပါ၀င ေဆမငရြကလကရပါသည။

MEC ာႏငပတသကသည အခကအလကမမးမမ UMEHL ထကပင နညးပါးပါသည။ ေမမငေအမငမး၏ ေျပမၾကမးခကအရ တပမေတမ၏ အလ႕၀ကဆး အဖြ႕အစညးတစချဖစျပး အစးရအဖြ႕ထရ အဖြ႕အစညး တစချဖစေၾကမငး ေျပမၾကမးခပါသည။ ေလလမသ အမမးစမ MEC အေနျဖင UMEHL ကသ႕ပင ာႏငငေတမ၏ လျခေရးဆငရမ အဖြ႕အစညးမမးာႏင နးစပမႈရျပး လပငနးမမးက က႑မးစတြင ကယျပန႕စြမ လပကငေနေၾကမငး သရရပါသည။ EITI အတြကမ သလြငျမစအတြငး လပစစဓမတအမး မဂါ၀ပ ၇,၁၁၀ ထြကရမည တမဆနးေရအမးလပစစစမကနးတြင MEC ၏ အခနးက႑ ာႏငပတသကသည အခကအလကမမး ရရရန လအပပါသည။

အျခမး လ သပမသသည အခကတစခမမ ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးအေနျဖင MEC ၏ စမရငးစစမမးအမး ေခၚယ စစေဆးခြငရျပး UMEHL က စစေဆးခြင မရျခငးျဖစပါသည။ တပမေတမတြငးတြငမ ကမကြယေရးပစၥညးထတလပသညစကရေအမကတြင UMEHL က စမရငးစစာႏငသည ဌမနတစခရမညဟ ခန႕မနးရပါသည။

ဇယမး (11) UMEHL ၏ သတ တြငးလပငနးမမး (အမးလး မဟတပါ)

Region/State Area Type

Mandalay Kyaukpukhet Limestone

Mandalay Hsin Mountain Granite

Mon Mayangon Granite

Mon Kyauk Mae Mountain Granite

Mon Tin War Mountain Granite

Sagaing Kyay Sin Mountain Copper

Sagaing Kyauk An Che Coal

Sagaing Letpadaung Mountain Copper

ဇယမး (12) MEC ၏ သတ တြငးလပငနးမမး (အမးလး မဟတပါ)

Region/State Area Type

Kayin Than Dai Mountain Limestone

Mandalay Yathayt Mountain Marble

Shan (East) Mongku Coal

Tanintharyi Maw Taung Coal

Shan (North) Man Kaung Gypsum


အခနး (၆) ေငြေၾကးစးဆငးမႈ

၆.၁ နဒါနး EITI လအပခကမမးအရ အစရငခစမအမး ေအမကပါသတမတရကမမးအတြငး အခနမတငသြငးရနျဖစပါသည။64

› EITI အဖြ႕၀ငေလမငးာႏငငအျဖစ သတမတခရျပး (၁၈) လအတြငး ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမက တငသြငးရန ာႏင

› အစရငခစမပါ အခကအလကမမးမမ လြနခသည ဘ႑မေရးာႏစ တစခလးစမက ထညသြငးေဖမျပရန ျဖစပါသည။

ထ႕ျပင သယဇမတလပငနးမမးမ အစးရရ ၀ငေငြ ာႏင ကနပစၥညးမမးသည MSG မ အစးရသ႕ ေပးသြငးသည ပမမဏအေပၚ အေျခချပး သတမတထမးသည ကမၸဏမမး၏ ေပးသြငးေငြမမးာႏင စမရငးကကညႇ၍လညးေကမငး၊ အခ႕ကမၸဏမမးအမး လပကငခြငဆငရမ အခကအလကမမးကလညးေကမငး၊ EITI အစရငခစမတြင ေဖမျပရန လအပပါသည။

မၾကမေသးခငက ထတျပနခသည စမတမးတစခအရ ျမနမမာႏငငရ သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသက၍ တကေသမ ခန႕မနးခကမမးာႏင အခကအလကမမး ရရရန ခကခမႈမမးက တငျပသြမးခပါသည။65 အဆပါစမတမးတြင ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမးလပစစမမး ာႏငပတသကသည ေငြေၾကးအခကအလကမမးမမ က႑ရပမမးအလက၊ စမကနးမမးအလက ခြျခမးထမးျခငး မဟတဘ ၀နၾကးဌမနတစခခငးစအလက ာႏငငေတမ၏ ဘတဂကသ႕ ေပးသြငးေငြမမးက ေဖမျပထမးျခငးျဖစပါသည။ အဆပါစမတမးတြင-

“ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးမ အမနတကယရရသည၀ငေငြမမးက တငးတမရန ခကခပါသည။ အဘယေၾကမငဆေသမ (၁) ျပညတြငးအခြနသ႕ ေပးသြငးသညအခြနမမးတြင ကမၸဏမမးမ ေပးသြငးသညအခြနမမးသမမက ာႏငငပငလပငနးမမးမ ေပးသြငးသည အခြနမမးလညးပါ၀ငျပး အခြနအခ႕မမ သယဇမတလပငနးမမးာႏင သကဆငျခငးမရပါ။ (၂) ာႏငငပငလပငနးမမး၏ အရႈး အျမတစမရငးမမးက ၀နၾကးဌမနတြင စမရငးေပါငးခပျပလပေလရသျဖင တစခခငးအလက အရႈးအျမတက ခြျခမးရန ခကခပါသည။ (၃) သကဆငရမ ၀နၾကးဌမနမမး ာႏင လကေအမကခ ဥးစးဌမနမမးသ႕ ေပးသြငးေငြမမး၊ ခငေၾကးမမး၊ ၀နေဆမငခမမး ာႏင ပတသကသညအခကအလကမမး ပစတ တစသမတတညး သမးဆညးထမးျခငးမရသညအျပင အခ႕စမရငးမမးမ အပ အမမးျပညသ ထသ႕လညး ချပထမးျခငး မရပါ။66

အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမးအျပင ာႏငငပငလပငနးမမးအေနျဖင အျမတအစြနး၏ ၂၀% အမး “ျပညေထမငစသ႕ထည၀ငေငြ” အျဖစ ျပညေထမငစဘတဂကသ႕ ေပးသြငးရပါေသးသည။ အဆပါ၀ငေငြအမး ဘတဂကအသးစရတတြင မညသ႕မညပလမထမး သးစြသညက ခန႕မနးရခကပါသည။ သကဆငရမ ၀နၾကးဌမနမမး ာႏင ျပညတြငးအခြနမ ေကမကခရရသည ေငြမမးအျပင အခ႕ကစၥရပမမးတြင ျပညထေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌမနမလညး ေျမခြန၊ တမတမခြန၊ ဓမတသတ ခြန (ျမ႕နယအဆင) မမးက ေကမကခသညအျပင ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးအစးရမမးမလညး အခ႕အခြနမမးက ေကမကခပါေသးသည။ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၊ ရသးခန႕မနးေျခေငြစမရငးဥးစးဌမန ာႏင ေဆြးောႏြးမႈမမး ျပလပျပးေနမက ေရန၊ သဘမ၀ ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမးလပစစမမးမ ရရသည ၀ငေငြမမး မညသ႕မညပ စး၀ငသညက ပ (၂၃) တြင ေဖမျပထမးပါသည။

64EITI 2013 Standards, Requirement 2

65 “Natural Resources and Subnational Governments in Myanmar: Key Considerations for Wealth Sharing.” MDRI & The Asia Foundation, June 2014

66 Ibid. p11.


ပ (22) ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးမ ၀ငေငြမမး စးဆငးမႈအေျခအေန


ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးမ ရရသည ၀ငေငြမမး စးဆငးပ - ပ (၂၂) အမး ရငးလငးခက

စြမးအင၀နၾကးဌမန၊ သတ တြငး၀နၾကးဌမန ာႏင လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမနတ႕မ ရရသည အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငး ေငြမမးက ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ရသးခန႕မနးေျခေငြစမရငးဥးစးဌမနမ ညႇာႏႈငးေဆမငရြကေပးမႈမမးက ပ (၂၂) တြင ေဖမျပထမးျခငးျဖစပါသည။67

ထအေတမအတြငး ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသည ကမၸဏမမးအေပၚ ေကမကခသည ၀ငေငြခြန (ပငရငးမျဖတေတမကေငြမမးအပါအ၀င)၊ ကနသြယလပငနးခြန၊ အေျခပစၥညးမ ျမတစြနးေငြ၊ တဆပေခါငးခြန ာႏင အေကမကခြနဥးစးဌမနမ အေကမကခြန တ႕က ျပညတြငးေငြေၾကး သ႕မဟတ ာႏငငျခမးေငြမမးျဖင ေကမကခပါသည။

ျမနမမေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕လပငနး၊ ျမနမမေရနထြကပစၥညးေရမငး၀ယေရးလပငနး၊ အမတ (၁)၊ (၂) ာႏင (၃) သတ တြငး လပငနးမမး၊ ျမနမမေကမကမကရတနမလပငနး၊ ျမနမမဆမး ာႏင အဏၰ၀ါဓမတေဗဒလပငနး၊ ျမနမမပလလပငနး ာႏင ေရအမးလပစစ လပငနးမမး အပါအ၀င ာႏငငပငလပငနးအမးလးသည ေငြေၾကးျဖငျဖစေစ၊ ကနပစၥညးအေနျဖငျဖစေစ ရရသည ၎တ႕၏ ၀ငေငြ ာႏင အသးစရတမမးက တစာႏစတစၾကမ ဘတဂကေရးဆြာႏငရနအတြက တငျပရပါသည။

ပမနအမးျဖင ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးသည အခြနမဟတသညေပးသြငးေငြမမးျဖစသည ခငေၾကး၊ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးျခငး၊ ေျမခြန၊ စမခပလကမတေရးထးခ ာႏင စမခပစညးကမးအရ လပငနးခြငာႏငပတသက၍ အျခမးေကမကခမႈမမးက တမ၀နယ ေဆမငရြက ပါသည။ အျခမးတစဘကတြငမ ေရအမးလပစစက႑မ ေကမကခရရသည အခြနမမး ာႏင ေပးသြငးေငြမမးသည ျပညတြငး အခြနမမးဥးစးဌမန ာႏင လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမနမမးမ ေကမကခပါသည။ သ႕ျဖစ၍ ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမး လပစစမ ရရသည ၀ငေငြမမးသည ျမနမမကပေငြျဖစပါက ျမနမမစးပြမးေရးဘဏ (MEB) ာႏင ာႏငငျခမးေငြျဖစပါက ျမနမမာႏငငျခမး ကနသြယမႈဘဏ (MFTB) သ႕ေပးသြငးရပါသည။ MEB ာႏင MFTB တ႕မမ ာႏငငပငဘဏမမးျဖစၾကျပး ဗဟဘဏ၏ အပခပမႈ ေအမကတြငရျပး ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနသ႕ အစရငခရပါသည။68

၀နၾကးဌမနာႏင ာႏငငပငလပငနးမမးမ ထနးခပကြပကေဆမငရြကေနသည သယဇမတလပငနးမမးမ ရရသည ၄၀% ေသမ ၀ငေငြမမးသည MEB ၏ အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမးထသ႕ စး၀ငလကရေၾကမငး သရရပါသည။69 အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမးဆသညမမ ျပညေထမငစဘတဂကတြင မပါ၀ငဘ ကယတငထနးခပရသည ေငြစမရငးျဖစျပး တမ၀နခမႈ ာႏင ပြငလငး ျမငသမမႈတ႕က အမးနညးေစ ပါသည။ စြမးအင၀နၾကးဌမနအေနျဖင အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥျဖင စငကမပ တြင ေငြစမရငး (၃) ခ ာႏင MOGE တြင (၁၄) ခ အသးသး ရပါသည။ ျမနမမအစးရတြင အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥ စစေပါငး (၄,၃၁၉) ခရျပး ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးအစးရမမးတြင ေငြစမရငး (၅၁၇) ခရပါသည။70 အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမးထသ႕ စး၀ငသည ေငြပမမဏမမ ၂၀၁၁-၁၂ ခာႏစမမးတြင ကပေငြ ၂.၅၄ ၾတလယခန႕ (ဘတဂက၏ ၄၄%) ရပါသည။ အဆပါေငြစမရငးမမးမမ စးပြမးေရးပတဆ႕မႈမမးက တနျပနာႏငရန ာႏင ျမနမမာႏငင၏ ပငလယရပျခမး ေပးရနတမ၀နမမးက ျဖညစညးေပးရနျဖစသညဟလညး သးသပမႈမမးရပါသည။

67 အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမး ဆသညမမ ျမနမမအခြနစနစေၾကမင ေပးသြငးရျခငးမဟတဘ သယဇမတလပငနးမမးတြင ဥပေဒ၊ စညးမဥးမမးအရ အျခမးမျဖစမေနေပးသြငးရသည အခြနအခမမးက ဆလပါသည။

68PFM World Bank 2014 report


70 See the World Bank PEFA report for Myanmar (2012), p26.


ေဒသာႏ ရအဆငတြင ေကမကခရရေငြမမးအမး ဗဟဘဏသ႕ ျပညတြငး/ာႏငငျခမးေငြျဖင ေပးပ႕ပါသည။ ဤအစရငခစမ ေရးသမးခနတြင ာႏငငပငလပငနးမမးအေနျဖင သယဇမတလပငနးမမးမ ရရသည အဆပါေငြမမး မညသ႕မညပစးဆငးသညက သကြစြမ မသရခပါ။ သ႕ေသမလညး ၀ငေငြအခ႕ကမ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနသ႕ လႊေျပမငးေပးရေၾကမငး သရရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ MSG အေနျဖင EITI အစရငခစမအတြက စမရငးကကညႇမႈမမးျပလပရမတြင အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမး ထပမေနေစရန အတြက မညသ႕ေဆမငရြကမညက နယပယက႑ သတမတျခငးအဆငတြင စဥးစမးသငပါသည။


ပ (11) အခြနာႏင အခြနမဟတသည ၀ငေငြမမးဆငရမ ဥပေဒမ ေဘမငမမး

ပ (၂၄) တြင အခြန ာႏင အခြနမဟတသည အျခမးေပးသြငးေငြမမး အတြက ဥပေဒမ ေဘမငမ အဆငဆငာႏင ျပညေထမငစ အေနျဖင ေျမေပၚေျမေအမက သယဇမတအမးလး၏ မ ရငးပငရငအျဖစ ၀ငေငြမမး မညသ႕မညပ ရရသညက ေဖမျပထမးျခငး ျဖစပါသည။ အခြနမဟတသည ၀ငေငြမမးမမ ကနထရကစမခပ စညးကမးေပၚ တြင မ တညပါသည။

ျမနမမာႏငငတြင ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမးလပစစ လပငနးမမး ေဆမငရြကေနသည လ ပဂၢလမမး၊ ကမၸဏမမးာႏင အဖြ႕အစညး အသးသးတ႕သည အခြနဥပေဒမမး ာႏင ဆကစပ ထတျပနထမးသည စညးကမးခကမမးအရ သတမတထမး သည အခြနမမးက ေပးေဆမငရပါသည။

၂၀၀၈ ခနစ၊ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ ျမနမမာႏငငအတြငးရ သယဇမတမမး အမးလးသည ျပညေထမငစမ ပငဆငျပး ၎တ႕က ေဖမထတရန ဥပေဒမမးထတျပန၍ ေဆမငရြကရပါသည။ ာႏငငျခမး ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ ာႏင အမးသမးစမကနး ာႏင စးပြမးေရး ၀နၾကးဌမန၏ အမန႕ေၾကမျငမစမအမတ (၁၁/၂၀၁၃) ာႏင ျမနမမာႏငင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈေကမမရင၏ အမနေၾကမျငမစမအမတ (၁/၂၀၁၃) တ႕ျဖင ျမနမမာႏငငတြငးရ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ အမးလးတ႕က ထနးခပကြပက ေဆမငရြကလကရပါသည။ အဆပါ ဥပေဒမမးအရ ရငးာႏး ျမႇပာႏသ မမးအေနျဖင အခြနကငးလြတခြင (၅) ာႏစ (ယခငက ၃ ာႏစ)၊ ဓမတသတ ပ႕ကနအတြက ကနသြယ လပငနးခြန ကငးလြတခြင (၅) ာႏစ၊ ာႏင ေျမငမးရမးခ ာႏစေပါငး (၅၀) ာႏစ ာႏင (၁၀) ာႏစ ာႏစၾကမ သကတမးတးခြငတ႕ ရရထမးပါသည။

ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမန၏ ထတျပနခကအရ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ေမလမစတင၍ အခြနပမမဏအေျမမကအျမမးေပးသြငးလကရသည အခြနထမးၾကးမမး (၆၀၀) တ႕အမး ၂၀၁၅ ခာႏစမစတင၍ အခြနထမးၾကးမမးဆငရမ အခြနရးမတဆင အခြနထမး ကယတင အခြနစညးၾကပသညစနစမမး စတငကငသးသြမးမညဟ သရရပါသည။ အဆပါစနစတြင ပါ၀ငလသည အခြနထမးမမးအေနျဖင (၁၃-၆-၂၀၁၄) ေနမကဆးထမး၍ ျပညတြငးအခြန သ႕ အေၾကမငးၾကမးရန ျဖစပါသည။ ထ႕ျပင ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမန၏ သတငးထတျပနခကတြင

“၂၀၁၄ ခာႏစတြင အစးရမ ကပေငြ ၃.၅ ၾတလယ ၀ငေငြရချပး tax-to-GDP အခး ၇% ရခေၾကမငး၊ ာႏငငပငလပငနးမမးမ ၀ငေငြမမး ရရခေသမလညး ၀ငေငြအမမးစမမ အခြနေကမကချခငးမ ရရချခငးျဖစေၾကမငး”


၆.၂ သယဇမတလပငနးမမး၏ အခြနက႑ ျမနမမာႏငင၏ စမရငးျပက ဒနာႏင ဘ႑မေရး/အခြနျပက ဒနတ႕မမ အတ တ ပငျဖစျပး ဧျပလ ၁ ရကေန႕မ မတလ ၃၁ ရကေန႕အထ ျဖစပါသည။ ပမနအမးျဖင ၀ငေငြေၾကညမလႊမမမးအမး ဘ႑မေရးာႏစျပးဆးျပး သးလအတြငး ဇြနလ ၃၀ ရကေန႕ ေနမကဆးထမး၍ တငသြငးရမညျဖစပါသည။ ၀ငေငြခြနဥပေဒ ာႏင စညးကမးခကမမးအရ အခြနထမးသည သကဆငရမ ၀ငေငြာႏစအတြငး မမရရသည စစေပါငး ၀ငေငြက ခနမနးတြကခက၍ ယငးအေပၚ ကသငသည အခြနက လစဥာႏင သးလတစၾကမ ၾကတငခြနမမး ေပးသြငးရန လအပပါသည။ ပငရငးမျဖတေတမကေငြမမးအပါအ၀င အဆပါၾကတငခြနမမးက ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနမ အၿပးသတ စညးၾကပမႈ ေဆမငရြကသညအခါ ခာႏမေပးပါသည။ ျမနမမာႏငငရ သယဇမတလပငနးမမးဆငရမ ကမၸဏမမး၊ ာႏငငပငလပငနးမမးာႏင သကဆငသည အခြနမမးမမ ေအမကပါအတငးျဖစပါသည71-

ကမၸဏ၀ငေငြခြန (CIT)

တရမး၀ငမတပတငထမးသည ျမနမမာႏငငသမးာႏင ျပညတြငးေနာႏငငျခမးသမး ကမၸဏမမးအေနျဖင အသမးတင၀ငေငြ၏ ၂၅% က ၀ငေငြခြနအျဖစ သတမတထမးပါသည။ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒအရ မတပတငထမးေသမ ျပညပေနာႏငငျခမးသမး ကမၸဏမမးအေနျဖင ၀ငေငြခြန ၃၅% ေပးေဆမငရပါသည။ ကမၸဏာႏင အဖြ႕အစညးမမးအေနျဖင ဥပေဒအရ ၾကတငခြနမမးက သကဆငရမ၀ငေငြာႏစအတြငး မမရရသည စစေပါငး၀ငေငြက ခန႔မနးတြကခက၍ လစဥ သ႕မဟတ သးလတစၾကမ (ဧျပလ ၁ ရကေန႕မ မတလ ၃၁ ရကေန႕အထ ဘ႑မေရးာႏစက အေျခချပး) ေပးေဆမငရပါသည။ အျမတေ၀စခြေ၀ျခငးအတြကကမ ကမၸဏ၀ငေငြခြနေကမကချခငးမ ကငးလြတခြငျပ ထမးပါသည။

၀ငေငြာႏစအတြငး ၀ငေငြခြန စညးၾကပထကသည စစေပါငး၀ငေငြရရလင ထ၀ငေငြာႏစအတြက မမ၏ ၀ငေငြၾကညမလႊမက ၀ငေငြာႏစ ကနဆးၿပး ၃ လအတြငး ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသ႔ ေပးပ႔ရမည။ ထသ႔ ေပးပ႔ၿပးသည ၀ငေငြေၾကညမလႊမ၌ မမးယြငးခကရ၍ ျပငဆငလလင ျပငဆငထမးသည ၀ငေငြေၾကညမလႊမက အခြနစညးၾကပျခငး မျပမ ထပမေပးပ႔ာႏငသည။ ထ႕ျပင ကမၸဏမမးအေနျဖင ာႏစခပအစရငခစမ (ပစ င) အမး ကမၸဏဘတအဖြ႕ အစညးအေ၀းဆးျဖတခကမမးက စမရငးစစေဆးျပးျဖစသည ာႏစခပေငြစမရငးမမး ာႏငအတ ကမၸဏမမး ာႏင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈာႏင ကမၸဏမမးညႊနၾကမးမႈဥးစးဌမနသ႕ ေပးပ႕ရပါသည။72

ပငရငးမျဖတေတမကေငြ (၀ငေငြခြနတြငပါ၀ငသည)

အတးေပး ေခးေငြမမးအနက ျပညပေနာႏငငျခမးသမးထမ ာႏတယ ေပးသြငးၿပးသည အခြနေငြက အၿပးသတစညးၾကပမႈအရ ေပးသြငးသည ၀ငေငြခြနအျဖစ သတမတၿပး လငစငကနအမတတဆပ၊ မ ပငခြငတ႔က အသးခခြငျပသညအတြက ေပးေခေငြမအပ ကနာႏတယ ေပးသြငး ေငြမမးက စညးၾကပမႈအရ ကသငအခြနမ ခာႏမေပးရမည။ ျပညတြငးေန ာႏငငသမးာႏင ာႏငငျခမးသမးမမး ရရနရေသမ ဘဏတးေငြမမးက ၎တ႔၏အျခမး၀ငေငြမမးာႏင ပ းေပါငး၍ စစေပါငး ၀ငေငြအေပၚ ၀ငေငြခြနစညးၾကပရမည။

အေျခပစၥညးမျမတစြနးေငြ

၀ငေငြခြနတြကခကရနအတြက အေျခပစၥညးမမး လႊေျပမငးေရမငးချခငးမ ရရေငြမမးကမ ၀ယရငးေစး၊ တနဖးေလမေငြမမး ာႏင ေရမငးေစးမမးအေပၚ အေျခချပး အျမတအစြနးက တြကခကျပး ေကမကခပါသည။ ၀ငေငြခြနေကမကချခငးအတြက အေျခပစၥညးမမးက

71အခြနစနစအရ ဥပေဒ ာႏင စညးကမးခကမမးျဖင ထတျပနထမးသည ာႏႈနးထမးမမးအတငး စးပြမးေရးလပငနးမမး၊ ကနပစၥညး ာႏင ၀နေဆမငမႈမမး၊ ပငဆငမႈလႊေျပမငးျခငး တ႕မ အခြနအမးမးက ေကမကချခငးျဖစပါသည။

72E&Y Myanmar Tax Guide January 2014


ေျမ၊ အေဆမကအဥ၊ ယမဥ ာႏင ရယယမေ၀စမမး၊ ေငြေခးစမခပမမး ာႏင အျခမးအေကမငအထညမျပာႏငသည ပငဆငမႈမမးက သတမတထမးပါသည။ ျမနမမာႏငင၏ ေရနာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႔က႑တြင ပါ၀ငလပကငသည ကမ ၸဏမမးာႏင ျပညပေန ာႏငငျခမးသမးမမး အတြက သးျခမးာႏႈနးထမးျဖင ေကမကခပါသည။

ဇယမး (13) ကမၸဏ၀ငေငြခြနာႏႈနးထမးမမး

CIT Taxable Income or Taxpayer Tax Rates

Salaries received by foreigners under special permission in State-sponsored projects 20%

Salaries received by foreigners working for entities created under the Foreign

Investment Law (Progressive rates)

Resident 0% to 25% (Kyats)

Non-resident 35% (related currency)

Salaries received by foreigners working for non-Foreign Investment Law companies –

not approved by the MIC (Progressive rates)

Resident foreigners

Non-resident foreigners

0% - 25%

35%

ဇယမး (14) အျခမးအခြနာႏႈနးထမးမမး73

Tax Tax Rates for

Residents

Net profit on business activities 0%-25%

Net profits on business activities for foreign entities under Foreign Investment Law (5) Years of consecutive income tax

exemption from the beginning of business

on commercial scale and 25% from net

profit before deductibles in the later years.

Capital gains tax 10%

Withholding tax on Interests -

Withholding tax on Royalties from patents, trademarks and know-how 15%

73 Source: PWC, Myanmar Business Guide February 2014


Withholding tax on payments made by State organizations, foreign companies, local

authorities, co-operatives, partnerships, entities formed under existing laws for

procurement and service rendered in Myanmar under agreements

2%

Advance income taxes on import and export of goods and services collected by the IRD 2%

ကနသြယလပငနးခြန

ကနသြယလပငနးခြနဥပေဒအရ ျမနမမာႏငငတြင ကနသြယလပငနးခြနက ျပညတြငး၌ ကနစညထတလပေရမငးချခငး၊ ကနစညတငသြငး ျခငး၊ ကနသြယမႈေဆမငရြကျခငးာႏင ၀နေဆမငမႈေဆမငရြကျခငးတ႔အေပၚ စညးၾကပေကမကခပါသည။ ကနသြယလပငနးခြနသည စစေပါငး ေရမငးရေငြ/ ၀နေဆမငမႈရေငြ အေပၚတြင မ တည တြကခကပါသည။ တငသြငးကနပစၥညးမမးအတြကမ ကနးေပၚေရမကတနဖး (ျပညပမ တငသြငးေသမ ပစၥညးအေပၚ အေကမကခြန ဥပေဒမမးအရ သတမတသည တနဖး၊ ယငးပစၥညး အေပၚ စညးၾကပသည အေကမကခြနာႏင ကနခစရတတ႔ ေပါငးစပရရေသမေငြ) ေပၚတြင အေျခခ တြကခကပါသည။ ကနသြယလပငနးခြန ာႏႈနးထမးမမ ၅% မ ၁၀၀% အထျဖစျပး အခြနမကသငသည ကနစည ( ၆၀ ) မး သတမတျပဌမနးထမးပါသည။

ေရနစမး၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ ကၽြနး၊ သစမမသစလးာႏင အေျခခအဆငသမ ခြစတထမးေသမ သစခြသမးမမး၊ ေကမကစမး၊ ပတ ျမမး၊ နလမ၊ ျမ၊ စနာႏင အျခမးအဖးတန ေကမကမကရတနမအရငးထညမမး ၊ ေကမကစမး၊ ပတ ျမမး၊ နလမ၊ ျမ၊ စနာႏင အျခမးအဖးတန ေကမကမကရတနမ အေခမထညမမးာႏင လက၀တရတနမမမးမအပ ပ႔ကနမမးအေပၚ ကနသြယလပငနးခြန ေကမကချခငး မျပပါ။ ကနသြယလပငနးခြနသည တနဖးျမႇငအခြန Value Added Tax (VAT) မဟတေသမျငမးလညး VAT ၏ လက ဏမမမး ပါ၀ငေနျပး ဥပမမ ကမၸဏမမးအေနျဖင ကနသြယလပငနးခြန ေပးေဆမငာႏငရနအတြက စမးသးသ မမးထမ ကယစမး အခြနေကမကခေပးျပး ၎တ႕၏ ကနပစၥညး ာႏင ၀နေဆမငမႈမမး ၀ယယ ျခငးအတြကကမ ကယတင ကနသြယလပငနးခြနမမး (ကနသြယလပငနးခြန ဥပေဒအရ ကန႕သတထမးသည လပငနးမမးမအပ) ေပးေဆမငရပါသည။ စညးကမးခကမမး ာႏငျပညစပါက ကနသြယလပငနးခြနမမးက ၀ငေငြခြနစညးၾကပသညအခါ ၀ငေငြမ စရတအျဖစ ာႏတပယခြင ျပသည။ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနအေနျဖင တနဖးျမႇငအခြနစနစက ျပဌမနးပါက ကနသြယလပငနးခြနက ဖကသမးရမညျဖစပါသည။74

အေကမကခြန

ျမနမမာႏငင၏ အေကမကခြနစနစမမးအရ ျပညပမတငသြငးလမသည ကနပစၥညးမမးအေပၚ အေကမကခြနာႏႈနးထမး ၀% မ ၄၀% အတြငး ေကမကခပါသည။ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒအရ MIC ၏ ခြငျပခကျဖင တငသြငးလမသည ကနပစၥညးမမးအမး သတမတထမးေသမ ကမလအတြငး အေကမကခြန ေကမကချခငးမ (အထ းသျဖင လကရခပဆထမးသည ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ဆငရမ PSC စမခပမမး) ကငးလြတခြငရပါသည။

MIC အေနျဖင လပငနးတညေဆမကစဥ တငသြငးလမသည စကယာႏ ရမးမမး၊ လပငနးသးပစၥညးမမး၊ အပပစၥညးမမး ာႏင ကနပစၥညးမမးတ႕က အေကမကခြန ကငးလြတခြင ေပးအပာႏငပါသည။ စးပြမးျဖစ ထတလပခနမစ၍ သးာႏစအတြငး ကနၾကမး ပစၥညးမမးကလညး အေကမကခြနကငးလြတခြင ေပးအပထမးပါသည။

74World Bank, PEFA, 2012


တဆပေခါငးခြန

ျမနမမာႏငင တဆပေခါငးဥပေဒျဖင တဆပေခါငးခြနမမးက သတမတျပဌမနးထမးျပး ျမနမမကပေငြျဖင ေအမကပါအတငး ေပးေဆမငရပါသည။

› မေရႊ႕မေျပမငးာႏငေသမ ပစၥညးမမး ေရမငးချခငး ာႏင လႊေျပမငးျခငး၊ ပေသပငပစၥညးမမးအတြက ၅% ာႏင မေရႊ႕မေျပမငးာႏငေသမ ပစၥညးမမးအတြက ရနကနျမ႕တြငးျဖစပါက ေနမကထပ ၂%၊

› ရယယမမမး ေရမငးချခငး ာႏင လႊေျပမငးျခငး အတြက ၀.၃%၊

› ေငြတကစမခပမမးအတြက ၂%၊

› ေမတ မျဖင ေပးကမးျခငး သ႕မဟတ အေမြဆကချခငးအတြက ၂%၊

အျခမးေငြေၾကးျဖင ေပးေချခငးျဖစပါက ယငးစမခပခပဆသညေန႔ရ ေပၚေပါကရမ ေငြလလယာႏႈနးျဖင ေျပမငးလရရသည ျပညေထမငစသမၼတျမနမမနငငေတမ၏ ေငြေၾကးတနဖးအေပၚတြင ထမးေဆမငရမည အခြနက တြကခကထမးေဆမငရပါမည။

မေရႊ႕မေျပမငးာႏငေသမပစၥညးမမးအေပၚေကမကခသည ၀ငေငြခြန

ျမ႕နယစညပငသမယမေရးနယနမတမမးတြင တညရသည မေရႊ႕မေျပမငးာႏငေသမ ပစၥညးမမးအတြက ျမ႕နယစညပငသမယမေရး လပငနးမမး လပေဆမငာႏငရန စညပငသမယမခြနမမး ေပးေဆမငရန လအပပါသည။ ျမနမမာႏငင၏ အခြနဆငရမ ဥပေဒမမးအရ သယဇမတလပငနးမမးအပါအ၀င အခြနထမးမမးအေနျဖင အခြနအမးမးက ေပးေဆမငရပါသည။

၆.၃ သယဇမတလပငနးမမး၏ အခြနမဟတသညေပးသြငးေငြမမး (ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑) ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလအထ ျမနမမာႏငငတြင လပေဆမငလကရသည ကနးတြငးလပကြက (၁၆) ခ ာႏင ကမးလြနလပကြက (၁၉) ခတ႕မ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ စ းစမးရမေဖြျခငး သ႕မဟတ ထတလပျခငးတ႕မမ ၂၀၁၆ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလ ေနမကဆးထမး ေဆမငရြကရမည ပထမအၾကမ EITI စမရငးကကညႇျခငး လပငနးစဥာႏင သကဆငေနပါသည။ ျမနမမာႏငင၏ ဥပေဒမမးအရ လပကငခြငရသ အေနျဖင အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမးက ေပးေဆမငရန တမ၀နရပါသည။ ၀ငေငြခြနမမးက ဘ႑မေရးာႏစ စတငသည ဧျပလ ၁ ရကေန႕မ မတလ ၃၁ ရကေန႕အထ သးလတစၾကမ ေပးသြငးရပါသည။ ာႏစခပစမရငးမမးာႏင စမရငးအေထမကအထမးမမး ျပညစစြမ တငျပာႏငျခငးမရပါက တငျပာႏငသည ာႏစမသမ စေပါငး စညးၾကပ ရပါသည။ အထကတြင ေဖမျပထမးသကသ႕ ာႏငငပငလပငနးမမးအေနျဖင ဖကစပ လပကငေနသည အဖြ႕အစညးမမးကယစမး စမရငးစစေဆးျပးျဖစသည ေငြစမရငး အခကအလကမမး ျပစတငျပေလရေသမလညး အတညျပာႏငချခငး သ႕မဟတ နမ နမၾကညရႈာႏငချခငး မရပါ။

၀ငေငြမမးမအပ ၂၀၁၀ ခာႏစမစတင၍ ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕ကမၸဏမမးသည ပငရငးျဖတေတမကေငြ ာႏင ၎၏ ၀နထမးမမး (ျပညတြငး ာႏင ာႏငငျခမးသမး) အတြက လစမအေပၚေကမကခသည ၀ငေငြခြနမမးက တမ၀နယ စညးၾကပေပးလက ရပါသည။ ပကလငး ျဖတသနးျခငးအတြကလညး ေျမခြနမမးက ေပးေဆမငလကရပါသည။ PSC စမခပေဟမငးမမးတြင အေကမကခြန ာႏင ကနသြယလပငနးခြန ကငးလြတခြငမမး ရရထမးပါသည။ ထ႕ျပင MOGE မ ာႏစစဥ တနဖးေလမေငြမမးက တြကခကေပးပါသည။ MOGE ထ ေပးသြငးေငြမမးက ပ (၂၅) ျဖင ေဖမျပထမးပါသည။


ပ (24) ျမနမမာႏငင၏ ေရနာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑မ ၀ငေငြမမး စး၀ငမႈ

National Currency EI Revenue

Foreign Currency

EI Revenue

Myanmar Economic Bank (MEB - State Owned Commercial Bank)

Myanmar Foreign Trade Bank (MFTB/

Yangon)

Foreign Investment Law

Central Bank controls National Bank Accounts

IRD

Corporate Income Tax Commercial Tax

Capital Gain Tax Stamp Duties

Excise Taxes

Royalties Production Split

Land Rent Signature Bonuses

Production Bonuses

Data Fee Training Fund

Research and D. Fund State Participation

Customs Customs Duties

Energy Planning

Department`

(EPD)

Myanmar Oil and Gas Enterprise (MOGE)

UPSTREAM SECTOR

Myanmar Petrochemical Enterprise (MPE)

DOWNSTREAM SECTOR

Myanmar Petroleum Products Enterprise (MPPE)

RETAIL AND WHOLE SALE DISTRIBUTION

Ministry of Finance

National Currency EI Revenue

Foreign Currency

EI Revenue

Oil & Gas PSC

Potential leakages • : % revenue

returns to the budget from

overseas

accounts • Exchange rates


ဇယမး (15) PSC စမခပပါ အခြနမဟတသညစညးကမးခကမမး အကဥးခပ

Non-Tax

Instruments PSC Onshore Blocks PSC Offshore Blocks PSC Deep Water Blocks IPRC Onshore Blocks

Data Fee None Amount not specified (3) None Amount not specified (6)

Signature

Bonus

Amount not specified

(2) Amount not specified (2) Amount not specified (5) Amount not specified (7)

Royalty 12.5% 12.5% 12.5% 12.5% (8)

Production

Split

Crude Oil:

Lowest threshold; up

to 10,000 BOPD 60%

MOGE and 40%

Contractor

Highest threshold;

Above 150,000 BOPD

90% MOGE and 10%

Contractor

Natural Gas:

Lowest threshold; up

to 60 MMCFD 60%

MOGE and 40%

Contractor

Highest threshold; above 900 MMCFD

Crude Oil:

600 feet or less of water depth Lowest threshold; up

to 25,000 BOPD 60%

MOGE and 40% Contractor

Highest threshold; Above

150,000 BOPD 90% MOGE

and 10% Contractor

More than 600 feet of water depth

Lowest threshold; up to

25,000 BOPD 60% MOGE

and 40% Contractor


150,000 BOPD 85% MOGE

and 15% Contractor

Natural Gas:

600 feet or less of water depth


300 MMCFD 65% MOGE

Crude Oil:

2,000 feet or less of water depth Lowest threshold;

up to 25,000 BOPD 60%

MOGE and 40% Contractor


150,000 BOPD 90% MOGE

and 10% Contractor

More than 2,000 feet of water depth



and 40% Contractor


150,000 BOPD 85% MOGE

and 15% Contractor

Natural Gas:

2,000 feet or less of water depth


300 MMCFD 65% MOGE

and 35% Contractor

Highest threshold; above

900 MMCFD 90% MOGE

Incremental Crude Oil:


5,000 BOPD 60% MOGE

and 40% Contractor



and 15% Contractor

Incremental Natural Gas:

All additional CFD 60%

MOGE and 40%

Contractor


90% MOGE and 10%

Contractor

and 35% Contractor


900 MMCFD 90% MOGE

and 10% Contractor

More than 600 feet of water depth


300 MMCFD 60% MOGE

and 40% Contractor


900 MMCFD 90% MOGE

and 10% Contractor

and 10% Contractor

More than 2,000 feet of water depth


300 MMCFD 55% MOGE

and 45% Contractor


900 MMCFD 80% MOGE

and 20% Contractor

Non-Tax


Commerciality

Bonus

None None None Amount not specified (9)

Production

Bonus

Crude Oil:

Upon approval of

Development Plan 0.50

MMUS$

Highest threshold;

Above 150,000 BOPD

for 90 consecutive

days of prod. 6.00

MMUS$

Natural Gas:

Upon approval of


MMUS$

Highest threshold; above 900 MMCFD for

Crude Oil:

Upon approval of


MMUS$


200,000 BOPD for 90

consecutive days of prod.

10.00 MMUS$

Natural Gas:

Upon approval of


MMUS$


900 MMCFD for 90


Crude Oil:

Upon approval of


MMUS$


200,000 BOPD for 90


10.00 MMUS$

Natural Gas:

Upon approval of


MMUS$


900 MMCFD for 90


Incremental Crude Oil:


2,000 BOPD for 60

consecutive days of

production 0.20 MMUS$


30,000 BOPD for 60

consecutive days of


Incremental Natural Gas:


15 MMCFD for 60

consecutive days of



150 MMCFD for 60

consecutive days of


90 consecutive days of

prod. 6.00 MMUS$

10.00 MMUS$ 10.00 MMUS$ production 2.00 MMUS$

Training Fund Exploration period:

25,000 US$ per year

Production period:

50,000 US$ per year

Exploration period: 50,000

US$ per year

Production period: 100,000

US$ per year

Exploration period: 50,000

US$ per year

Production period: 100,000

US$ per year

Initial joint study period:

10,000 US$

Pilot project period:

50,000 US$ per year

Production period; 50,000

US$ per year

Excess average production

over 30,000 BOPD:

100,000 US$ per year

Research and

Development

Fund

0.5% of Contractor’s

share of Profit

Petroleum

0.5% of Contractor’s share

of Profit Petroleum


of Profit Petroleum


of Profit Petroleum

State

Participation

15% to MOGE with

extension up to 25%

at MOGE’s discretion

Up to 20% after

commercial discovery and

up to 25% is the reserves

are greater than 5 TCF

Up to 20% after

commercial discovery and

up to 25% is the reserves

are greater than 5 TCF

15% undivided interest

Non-Tax


Income Tax

(1) (4)

25% of Contractor’s

Net Profit

25% of Contractor’s Net

Profit

25% of Contractor’s Net

Profit

According to the Myanmar

Income Tax Law

Sharing Profits

on sale or

transfer of

shares

40% of net profit up to

100 MMUS$

45% of net profit

between 100 MMUS$

and 150 MMUS$

50% of net profit

above 150 MMUS$

40% of net profit up to 100

MMUS$

45% of net profit between

100 MMUS$ and 150

MMUS$

50% of net profit above

150 MMUS$


100 MMUS$


100 MMUS$ and 150

MMUS$


150 MMUS$


100 MMUS$


100 MMUS$ and 150

MMUS$


150 MMUS$

မတခက

1. စမခပခပဆျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြက ေပးေခရပါသည။


2. စမခပခပဆျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြက ေပးေခရပါသည။

3. ထတလပမႈစတငျပး (၃) ာႏစအထ အခြနကငးလြတခြငရရထမးပါသည။

4. စ းစမးရမေဖြမႈစတငျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငးေပးေခရပါသည။

5. ပ းတြေလလမမႈစတငျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး ေပးေခရပါသည။

6. ကနဥးစမကနးစတငျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး ေပးေခရပါသည။

7. တးျမငထတလပမႈမမးအတြကျဖစပါသည။

8. ထတလပမႈစတငျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငး ေပးေခရပါသည။

ပကလငးျဖတသနးခ

ဤအစရငခစမ ေရးသမးစဥကမလအတြငး ပကလငးျဖတသနးခာႏငပတသက၍ အခကအလကမမး ျပညစစြမ ရရာႏငချခငး မရပါ။ သ႕ေသမလညး တနသၤမရတငးေဒသၾကး၊ ကနေဘမကျမ႕နယအတြငး ရတနမ ာႏင ရတခြနပကလငးမမး ျဖတသနးခအျဖစ ာႏစစဥ အေမရကနေဒၚလမ ၁ သနးေပးသြငးရေၾကမငး သရရပါသည။ ပကလငးျဖတသနးခအမး Total မ ေပးသြငးျခငးျဖစျပး မညသညေငြစမရငး ေခါငးစဥသ႕ ေပးသြငးသည၊ ဘတဂကတြင မညသ႕သးစြသညက မသရပါ။ ထ႕ျပင ေရႊဂကစပကလငးအတြက ပကလငးျဖတသနးခ ေပးေဆမငရန လ-မလ မသရခပါ။ နယပယက႑သတမတရနအတြက စဥးစမးသညအခါ MOGE အေနျဖင ပကလငးျဖတသနးမႈမ ရရသည ၀ငေငြမမးက ထညသြငးစဥးစမးသငပါသည။

လစဟမာႏငမႈမမး

တ းေဖမေရး ာႏင ထတလပေရးဆငရမကစၥရပမမးအမးလးက MOGE မ ညာႏႈငးေဆမငရြကျခငး ာႏင ထနးခပကြပကျခငးတ႕က ေဆမငရြကပါသည။ ရငးာႏျမပာႏသ မမးအေနျဖင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမး ာႏင စမခပပါစညးကမးမမးအရ ေပးသြငးေငြမမးက MOGE သ႕ ျပညတြငးကပေငြ ာႏင ာႏငငျခမးေငြမမးျဖင ေပးသြငးရပါသည။ အခ႕အေျခအေနမမးတြင ပဂၢလကပင ကမဏမမးအေနျဖင ၎တ႕ကသငသည အခြနမမးက ျပညတြငးအခြနသ႕ ေပးသြငးရမညအစမး MOGE သ႕ေပးသြငးရန ေတမငးဆမႈမမး ရခေၾကမငး သရရပါသည။

အခနး (၅) တြင ေဖမျပထမးသည ကနးတြငးလပကြကစမခပနမ နမ၏ စညးကမးခက ၂၃.၇ တြင MOGE သ႕ ေပးသြငးမႈမမးသည အခြနမဟတသည ေပးသြငးမႈမမးျဖစျပး အေမရကနေဒၚလမာႏင ေပးေဆမငရန၊ ျမနမမာႏငင သ႕မဟတ ာႏငငျခမးဘဏတစခခထ သ႕ေပးသြငးရနျဖစပါသည။ အဆပါ လပငနးစဥတြင ာႏငငျခမးဘဏမမး (စငကမပ ာႏငင အေျခစက ာႏင MFTB တစဆငခဘဏမမး) ာႏင ေငြလလယာႏႈနးျခမးနမးျခငး တ႕လညး ပါ၀ငေနပါသည။.75

MSG အေနျဖင ၎၏ နယပယက႑သတမတျခငးအဆငတြင သယဇမတလပငနးမမးအတြက MFTB အေနျဖင ာႏငငျခမးရ မညသညဘဏက အသးျပမည၊ မညသညေငြလလယာႏႈနးက အသးျပမည ာႏင MFTB ၏ အ၀င/အထြက ေငြစမရငးေခါငးစဥမမးက သတမတသြမးရန လအပမညျဖစပါသည။ ထ႕ျပင MSG အေနျဖင နယပယက႑သတမတျခငးအဆငတြင ပငလယရပျခမး ဘဏမမးတြင ကမဏမမး၏ ေပးသြငးေငြ ာႏင စမရငးကကညမႈမမး ျပလပရမတြင ာႏငငပငလပငနးမမး ာႏင အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမး၏ ဆကသြယမႈမမးအေျခအေန တ႕ကလညး ထညသြငးစဥးစမးသငပါသည။

75 http://www.dw.de/is-money-from-gas-deals-fuelling-the-myanmar-junta/a-5212992 and page 43 of the ERI report on the Yadana Pipeline http://dg5vd3ocj3r4t.cloudfront.net/sites/default/files/publications/total-impact.pdf

http://www.dw.de/is-money-from-gas-deals-fuelling-the-myanmar-junta/a-5212992

http://dg5vd3ocj3r4t.cloudfront.net/sites/default/files/publications/total-impact.pdf


၆.၄ သတ တြငးက႑ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမပာႏမႈဥပေဒအရ ာႏငငျခမးသမး ာႏင ျမနမမာႏငငသမးမမး သ႕မဟတ ၀နၾကးဌမနမမး ာႏင အဖြ႕အစညးမမးတ႕သည သတ စ းစမးရမေဖြျခငးာႏင တ းေဖမျခငးတ႕တြင ဖကစပလပငနးမမးလပကငခြငရပါသည။ သတ တြငး လပငနးလပကငခြငရသ မ လအပသည အရငးအာႏးမမးက စကထတကချပး အစးရမ ညာႏႈငးသေဘမတ ထမးသညအတငး ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးပါသည။ လပကငခြငရသ မမးအေနျဖင လကမတေရးထးခ၊ ငမးရမးခ ာႏင ဓမတသတ ခြနမမးက ေပးသြငးရပါသည။

ျမနမမာႏငင၏ သတ တြငးက႑တြင အခြနမဟတသညေပးသြငးေငြမမးမမ ဓမတသတ ခြန၊ ထတလပမႈေပၚ ခြေ၀ျခငး၊ ေျမခြန၊ လကမတေရးထးခ ာႏင လပကငခြင လငစငေၾကးတ႕ျဖစပါသည။

သတ တြငးမမးာႏငသကဆငသည ဓမတသတ ခြနာႏႈနးထမးမမးမမ-

› တနဖးျမငမမးသည ဓမတသတ မမး ၅% မ ၇.၅%၊

› သ၊ ေၾကးန၊ ဇင၊ ခ စသည ၃% မ ၄%၊

› ေရႊ၊ ေငြ၊ ပလကတနမ စသည ၄% မ ၅%၊

လကမတေရးထးခက လကမတေရးထးျပး ရကေပါငး (၃၀) အတြငးေပးေခရျပး ေျမခြနကမ သတ အမးအစမးေပၚမ တညျပး ဓမတသတ စ းစမးရမေဖြျခငး ာႏင စမးသပတငးတမျခငး အဆငမမးတြင ေပးသြငးရပါသည။ PSC စမခပအရ ာႏငငပငလပငနးမ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀မႈမမ ၃၀% ာႏင ရငးာႏးျမပာႏသ အတြက ၇၀% ျဖစပါသည။ ထတလပမႈ တးျမငလမပါက သတ တြငး၀နၾကးဌမန၏ ခြေ၀မႈမမးလညး ျမငတကလမပါသည။

ေရန ာႏင ေရအမးလပစစတ႕ာႏငာႏႈငးယဥပါက သတ တြငးက႑မ ရရသည ၀ငေငြမမးမမ ပမရႈပေထြးမႈရပါသည။ အခြနာႏႈနးထမးမမးမမ သတ အမးအစမးေပၚတြင မ တညျပး တပမေတမ၏ ဥးပငလပငနးမမးလညး ပါ၀ငပတသကေနပါသည။ ထ႕ျပင အညေရမငနယေျမမမးရ သတ တြငးမမးတြင တငးရငးသမးလကနကကငမမးက အခြနအခမမးေပးသြငးရသညမမးေၾကမငလညး အေျခအေနမမးက ပမရႈပေထြး ေစပါသည။

ဤအစရငခစမ၏ ကြငးဆငးေလလမမႈအတြငး အၾကးစမး သတ တြငးလပငနး တစခအမး ေမးျမနးခကမမးအေပၚ အေျခချပး အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမးက ပ (၂၆) တြင ရငးလငးေဖမျပထမးပါသည။ အမတ (၁) သတ တြငးလပငနးအေနျဖင ခ၊ ဇင၊ ေငြ၊ ေၾကးန၊ သ ာႏင နကယတ႕ စ းစမးရမေဖြျခငး ာႏငထတလပျခငးတ႕က တမ၀နယ ေဆမငရြကပါသည။ ကမဏကယစမးလယမမး ာႏငေျပမၾကမးခကမမးအရ နကယထတလပျခငးာႏငပတသက၍ ထတလပမႈအေပၚခြေ၀ျခငး၊ ေျမခြန ာႏင စ းစမးရမေဖြျခငး ာႏင စမးသပ တငးတမျခငး အတြက လကမတေရးထးခမမးက အမတ (၁) သတ တြငးလပငနးသ႕ ေပးသြငးရပါသည။

သ႕ေသမလညး သတ တြငးက႑၏ ေငြေရးေၾကးေရး ာႏငပတသက၍ အေတြ႕အၾကရသ တစဥး၏ ထတေဖမေျပမၾကမးခကအရ အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမး (ဓမတသတ ခြနမမးအပါအ၀င) က ာႏငငပငသတ တြငးလပငနးမမးမ လကချခငး၊ ထနးခပ ကြပကျခငးတ႕ ျပလပျပး အခြနမမးကမ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနမ ေဆမငရြကပါသည။ ဓမတသတ ခြနာႏငပတသက၍ အစးရပင သတ တြငးလပငနးအတြငး မညသ က ကငတြယသညမမ သသကြကြ သတမတထမးျခငး မရသညအတြက အေျခအေန တစခာႏငတစခ မတ ညသညက ေတြ႕ရရပါသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ ေပးသြငးေငြမမးမမ ေငြသမး သ႕မဟတ မညသညေငြေၾကးျဖင ေပးေခမည (အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမး) က မသကြပါ။ ေငြလလယာႏႈနး၊ ာႏငငျခမးဘဏမမး ာႏင ျပညတြငးဘဏမမးသ႕ ေငြလႊျခငး စသညကစၥရပမမး ာႏငပတသက၍ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑တြင ေဖမျပသကသ႕ သတ တြငးက႑တြငလညး စဥးစမးမႈမမး ျပလပသငပါသည။


ပ (27) သတ တြငးက႑မ ၀ငေငြမမး စး၀ငမႈ - အၾကးစမးသတ တြငးလပငနး

Large-Scale Mining

Company


ပ (28) အမတ (၁) သတ တြငးလပငနး ၀ငေငြစး၀ငမႈ

ျမနမမာႏငင သတ လပငနးရငမမးအသငးခပ ာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမးမမ ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ျခငး၊ ေျမခြန၊ လကမတေရးထးခ ာႏင ဓမတသတ ခြနမမးပါ၀ငျပး အစးရ၏ သကဆငရမသတ တြငးလပငနးမမးသ႕ ေပးေဆမငရပါသည။ အမတ (၁) သတ တြငးလပငနး ာႏင ခပဆသည PSC စမခပမမးအရ ထတလပမႈအေပၚ အစးရမ ၃၅% ာႏင လပငနးရငမ ၆၅% ခြေ၀ၾကပါသည။ ကမၸဏ၀ငေငြခြန ၂၅% က အသမးတင၀ငေငြေပၚတြင စညးၾကပျပး ကနသြယလပငနးခြန ၅% ေကမကချပး ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၊ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမန သ႕တကရကေပးသြငးရပါသည။


ပ (12) ေရႊထတလပေရးစမကနး - ထတလပမႈက ခြေ၀ျခငး

သတ တြငးက႑တြင ထြကရသညပစၥညးမမးကလညး ေပးသြငးရပါသည။ ပ (၂၈) မမ ေရႊလပငနးအတြက အမတ (၂) သတ တြငးလပငနးမ ရရမႈ ာႏင ထနးသမးမႈပစမမး ာႏင ဗဟဘဏသ႕ ကမလေပါကေစးအတငး အေမရကနေဒၚလမျဖင ေရမငးခမႈမမးက ေဖမျပထမးပါသည။ အဆပါ လပငနးစဥတြင အခြနမမးက ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသ႕ အေမရကနေဒၚလမျဖင ေပးသြငးရပါသည။ .


ပ (13) ေကမကမကရတနမအဖြ႕အစညးမမး - ၀ငေငြစး၀ငမႈ

ေကမကမကမမး၊ ေကမကစမး ာႏင ေကမကမကရတနမမမးက ျမနမမေကမကမကလပငနး မ ထနးခပကြပကျပး ေကမကစမးလပငနးမမးအတြက ေကမကမကရတနမခြန ာႏင ကမၸဏ၀ငေငြခြန တစပငး (၃%) က ေကမကခပါသည။ ကန ၇% က ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၊ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသ႕ ေပးသြငးပါသည။

ခန႕မနးခကမမးအရ ကမၻမပတ ျမမးထတလပမႈ၏ ၉၀% မမ ျမနမမာႏငငမျဖစျပး အရညအေသြးအေကမငးဆးျဖစသည “ခေသြး” အဆင ပတ ျမမးမမး ထတလပျပး ာႏငငတကမ ေလလမမးတြင စနထကပင တနဖးရပါသည။ ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ဘ႑မေရးာႏစကနးဂဏနးမမးအရ ေကမကစမး တနခန ၄၃,၁၈၅ တန ာႏင ေကမကမကရတနမ ကမရက ၁၃.၃၉၈ သနး တရမး၀င ပ႕ကနလမးေၾကမငးမ တငပ႕ာႏငခပါသည။ အစးရ ကယစမးလယမမးအေနျဖင အဆပါ ပ႕ကနမမးမ အခြနမညမေကမကခာႏငခသညက ခန႕မနးာႏငချခငး မရပါ။

လကရအေနအထမးတြင ေကမကမကတငပ႕မႈအေပၚ ကနသြယလပငနးခြန ၃၀% ာႏင ေကမကမကျပခနးတြင ေရမငးချခငးအေပၚ ကနသြယလပငနးခြန ၁၀% ေကမကခပါသည။


၆.၅ စမရငးအငးစနစမမး ျမနမမာႏငင၏ အခြနစနစမမ ေခတေနမကကေနျပး စမရငးစစေဆးျပးသည ကမ ၸဏမမးမ တငျပလမေသမ ာႏစခပစမရငးရငးတမးမမးက အေျချပ၍ စညးၾကပေနေၾကမငး ေတြ႔ရရပါသည။ ယခအခါ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသည အခြနထမးကယတင အခြနစညးၾကပသည စနစ (Self Accessment System, SAS) သ႔ က းေျပမငးေဆမငရြကရန စစဥလကရပါသည။

ျမနမမာႏငင၏ အခြနစနစမမ ေခတေနမကကေနျပး စမရငးစစေဆးျပးသည ေငြစမရငးစမအပမမးေပၚတြင အေျခချပး တစဘကသတ အခြနစညးၾကပသညစနစက ကငသးသညအတြက အခြနဥးစးမးမမးအေနျဖင ကမဏ၏ ေငြစမရငးစမအပမမးေပၚတြင မခအမးထမးေနရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ အစးရအေနျဖင အခြနမမးကစညးၾကပေကမကခရမတြင မသမမမႈမမး ာႏင လစဟမမႈမမးက ျဖစေပၚေစပါသည။76

EITI အစရငခစမအရ သယဇမတ၀ငေငြမမးက မညသ႕မညပခြေ၀သးစြသည (ေငြသမး သ႕မဟတ ကနပစၥညး၊ ာႏငငေတမဘတဂကတြင ထညသြငးျခငး သ႕မဟတ ရငးာႏးျမပာႏမႈမမးျပလပထမးျခငး၊ ေဒသာႏ ရအစးရမမး၊ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး သ႕မဟတ ဘတဂကျပငပ၀ငေငြနညးလမးမမးစသျဖင) က ေဖမျပရမညျဖစပါသည။ စမရငးကကညစစေဆးသညအခါတြင MSG မ အသအမတျပထမးသည စမရငးစစအေနျဖင ာႏငငတကမ စမရငးစစေဆးမႈ လပထးလပနညးမမးာႏငအည ယၾကညစတခရျပး လပငနးကၽြမးကငမႈရရန လအပပါသည။ EITI လပငနးအေကမငအထညေဖမရမတြင အစးရ ာႏင ကမၸဏမမး၏ စမရငးမမးက စစေဆးရမ၌ လြတလပသည စမရငးစစအေနျဖင အစးရာႏင ကမၸဏမမး၏ စမရငး ာႏင လပထးလပနညးမမးက စစေဆးျခငး ာႏင လအပသည အၾကျပခကမမးက EITI စညးကမးခက ၅.၂ အရ ေအမကပါအတငး ေဆမငရြကရမညျဖစပါသည-

အၾကးတနး အစးရ၀နထမး သ႕မဟတ ကမၸဏ၀နထမးမ ၎တ႕၏ အခကလကမမးသည ျပညစမနကနမႈရေၾကမငး စမျဖင အတညျပထမးျခငး၊

စမရငးစစေဆးျပးအခကအလကမမးာႏင ျပညစျပး စမရငးအငးစနစမမးာႏင ကကညမႈရေၾကမငး ကမၸဏ၏ ျပငပစမရငးစစမ စမျဖင အတညျပထမးျခငး၊ ာႏင

လအပပါက အစးရ၏ စမရငးအခကအလကမမးသညလညး စမရငးအငးစနစမမးာႏင ကကညမႈရေၾကမငး ျပငပစမရငးစစ သ႕မဟတ အလမးတ စမရငးမ ေထမကခထမးျခငး၊

ျမနမမာႏငင၏ စမရငးစနစမမ သမငးေၾကမငးအရ ျဗတသစမရငးအငးစနစ ာႏင Generally Accepted Accounting Principles (GAAP) တ႕ေပၚတြင အေျခခထမးပါသည။ လြနခသညာႏစအနညးမစ၍ ျမနမမာႏငငအေနျဖင ာႏငငတကမစမရငးအငးစနစမမးက လကနမကငသးလမျပး ျမနမမာႏငငစမရငးေကမငစ Myanmar Accountancy Council (MAC) မလညး ျမနမမာႏငင လကမတရစမရငးကငအဖြ႕ Myanmar Institute of Certified Accountants (MICPA) မတစဆင ၂၀၀၃ ာႏင ၂၀၀၄ ခာႏစမမးတြင ရခသည ာႏငငတကမ စမရငးစနစမမးက လကခကငသးခပါသည။ ၂၀၁၀ ခာႏစတြင MAC မ ာႏငငတကမစမရငးစနစ လပထးလပနညး (၃၀) က ပယဖကချပး ျမနမမာႏငင၏ စမရငးစနစ (၂၉) ခ ာႏင ျမနမမာႏငင၏ ေငြေၾကးစနစ လပထးလပနညးသစ (၈) ခတ႕ျဖင အစမးထးခပါသည။ အဆပါ လပထးလပနညးမမးမမ ၂၀၁၀ ခာႏစ International Financial Reporting Standards (IFRS) မမးာႏင ထပတ ထပမျဖစျပး အစးရျပနတမးတြင (၄-၁-၂၀၁၁) ရကေန႕က ထတျပနချပးျဖစပါသည။

ျမနမမာႏငငတြင စေတမေစးကြက ေပၚထြနးလမျခငးမရေသးဘ လကရအေျခအေနတြင အမမးပငကမဏမမး အေနျဖင ရယယမမမးက တကရကေရမငးခလကရၾကပါသည။ MAC အေနျဖင ာႏငငတကမစမရငးစနစမမးာႏငအည ျပျပငေျပမငးလမႈမမး ျပလပခေသမလညး ေအမကပါတ႕အမး လကခကငသးရန လအပေနပါေသးသည-



IFRS 9: Financial Instruments;

IFRS 10: Consolidated Financial Statements;

IFRS 11: Joint Arrangements;

IFRS 12: Disclosure of Interests in Other Entities;

IFRS 13: Fair Value Measurement; ာႏင

Standing Interpretations Committee (SICs) and International Financial Reporting Interpretations Committee (IFRICs) တ႕၏ အနကအဓပါယဖြငဆမႈမမး

EITI ၏ စမရငးကကညႇထမးသည အစရငခစမအမး ျမနမမာႏငင EITI အဖြ႕၀ငေလမငးအျဖစ သတမတခရျပး (၁၈) လအတြငး တငသြငးရမည ျဖစရမ အဆပါ IFRS စနစမမးသည EITI အေကမငအထညေဖမမႈက သသသမသမ အေထမကအက ျပာႏငမည ျဖစပါသည။ MSG အေနျဖင ဤအစရငခစမေပါငး ဆကလကေဆမငရြကရမည နယပယက႑သတမတျခငး ျပလပသညအခါတြင လ႕၀က အခကအလကမမး၏ လျခေရး ာႏင အစးရမ ရရေသမ အခကအလကမမးက က႑မမးခြျခမး၍ သတမတျခငးတ႕အေပၚ မညသ႕မညပ ေဆမငရြကမညက သတမတရမည ျဖစသကသ႕ အခကအလကမမးကလညး စကျဖငဖတရႈာႏငေအမင စမထမးျခငး၊ အခကအလကမမးက အမမးျပညသ ဖတရႈာႏငသည အျခမးအစရငခစမမမးာႏင တကဆငစစေဆးာႏငျခငးတ႕ ျပလပာႏငရန အတြက စစဥထမးရာႏငေရးအတြက လပေဆမငရန လအပပါသည။

ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒအရ တရမး၀င လပကငခြငရရထမးသ သည ျပညတြငးကပေငြ ာႏင ာႏငငျခမးေငြမမးျဖင ဘဏေငြစမရငး ဖြငလစခြငျပထမးပါသည။ ထ႕ျပင စးပြမးေရးလပငနး လပကငေနသည ာႏငငျခမးသမးမမးအေနျဖင ျပညတြငးကပေငြ ာႏင ာႏငငျခမးေငြမမးျဖင ဘဏစမရငးက ေကမမရငမ သတမတေပးထမးသညအတငး ဖြငလစရန ျဖစပါသည။

သတ တြငးက႑တြင ၀ငေငြခြနဆငရမ မကလးမမးမမ-

၀ငေငြခြနကငးလြတခြင (၅) ာႏစ၊

အစးရမ ခြငျပပါက ထပမကငးလြတခြင၊

အျမတအစြနးမမးက တစာႏစအတြငး ျပနလညရငးာႏးျမႇပာႏပါက အဆပါ အျမတအစြနးအေပၚ ၀ငေငြခြနကငးလြတခြင၊

၀ငေငြခြနတြကခကရမတြင တနဖးေလမပမမဏက ေစမလငစြမတြကခကခြင၊

ပ႕ကနတနဖး၏ ၅၀% အေပၚ ၀ငေငြခြနကငးလြတခြင၊

သေတသနာႏငဖြ႕ျဖးေရးလပငနးမမးအေပၚ ၀ငေငြခြနကငးလြတခြင၊

အရႈးျဖစေပၚပါက (၃) ာႏစအထ စမရငးက သယေဆမငခြင၊

ျမနမမာႏငငအေနျဖင ဥပေဒဆငရမ လတတေလမျပျပငမႈမမးက ေအမကပါအတငး ျပလပခပါသည-

၀ငေငြခြနဥပေဒကျပငဆငသညဥပေဒ (၂၄-၃-၂၀၁၄)၊

ကနသြယလပငနးခြနဥပေဒက ျပငဆငသညဥပေဒ (၂၄-၃-၂၀၁၄)၊ ာႏင

၂၀၁၄ ခာႏစ ျပညေထမငစ၏အခြနအေကမကဥပေဒ (၂၈-၃-၂၀၁၄)

၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဧျပလ (၁) ရကေန႕တြင ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသည အခြနထမးၾကးမမးဆငရမ အခြနရးက ရနကနျမ႕တြင ဖြငလစချပး ျမနမမာႏငင၏ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑တြင ေဆမငရြကေနသည လပငနးမမးအေနျဖင အခြနထမးကယတင အခြနစညးၾကပသည စနစသ႕ ေျပမငးလသြမးဖြယရပါသည။


၆.၆ စမရငးစစေဆးျခငး ာႏင EITI ၂၀၁၂ ခာႏစ၊ မတလအတြငး ကမၻမဘဏမ ျမနမမာႏငင၏ အစးရ အသးစရတ ာႏင ေငြေၾကးတမ၀နခမႈဆငရမ အစရငခစမ Public Expenditure and Financial Accountability (PEFA) ထတျပနခရမ စမရငးစစေဆးျခငးဆငရမ လပထးလပနညးမမးက ေဖမျပခပါသည။ PEFA အစရငခစမအရ ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးမ စမရငးစစေဆးမႈမမးသည International Organisation of Supreme Audit Institutions (INTOSAI) စညႊနးမမးာႏင ကကညမႈရေၾကမငး ေဖမျပခပါသည။ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးအမးလးသည ျမနမမာႏငငတြင လကခကငသးေနသည စမရငးစနစမမးာႏငအည ာႏစခပစမရငးအစရငခစမမမးက တငျပရပါသည။ သ႕ေသမလညး အထကတြင ေဖမျပထမးသကသ႕ အျခမးေငြစမရငးေခါငးစဥမမး၊ ကမကြယေရး၀နၾကးဌမန ာႏင ၎၏ ကမၸဏမမးျဖစသည UMEHL တ႕ ပါ၀ငျခငးမရပါ။ PEFA တြငေဖမျပခကမမးအရ ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးအမး ၂၀၀၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒာႏငအည လြတလပသည အဖြ႕အစညး အျဖစ ဖြ႕စညးချခငးျဖစျပး ျပညေထမငစ၀နၾကးဌမနမမးာႏင အဆငအတနးျခငး တ ညပါသည။ ျပညေထမငစ စမရငးစစခပ အမး ာႏငငေတမသမၼတမ လႊတေတမ၏ သေဘမတ ညခကာႏငအည ခန႕အပပါသည။ ျပညေထမငစစမရငးစစခပသည ာႏငငေတမ သမၼတအမး တမ၀နခရျပး လႊတေတမသ႕ ာႏငငေတမသမၼတမတစဆင တငျပရသျဖင လး၀လြတလပသညေတမ မဟတပါ။ လတတေလမ အေနအထမး တြင ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးသည အဓကအမးျဖင ေငြစမရငးမမး စစေဆးမႈက အဓကထမး ေဆမငရြကျပး စြမးေဆမငမႈ ာႏင ၀ယယ ျဖညတငးမႈမမးအေပၚ အကန႕အသတျဖင ေဆမငရြကလကရပါသည။ စမရငးစစအစရငခစမမမးအမး ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနမ စမရငးစစခပရးသ႕ တငျပျပး (၈) လအၾကမတြင လႊြတေတမသ႕ တငျပပါသည။ သ႕ေသမလညး လကေတြ႕တြင စမရငးစစေဆးမႈမမးမမ ာႏစခ၍ၾကမျမငျပး အစးရ၀နထမးတစဥး၏ ေျပမၾကမးခကအရ အခ႕ကစၥရပမမးတြင ဆယစာႏစာႏငခ၍ ၾကမျမငပါသည။ ဤအစရငခစမ ျပစရန ကြငးဆငးသေတသနျပလပစဥအတြငး ာႏငငတကမေရနကမၸဏတစခအေနျဖင လြနခသည ာႏစအနညးငယအထ စမရငးစစ ေဆးချခငး မရေသးေၾကမငး သရရပါသည။

ဥပေဒေၾကမငးအရ ျပညေထမငစစမရငးစစခပထ စမရငးစစေဆးမႈခယ ရနအတြက တငျပရမည အခနသတမတခက မရေသးပါ။ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမန၏ ေျပမၾကမးခကအရ ကမၸဏမမးအမး စမရငးစစေဆးထမးသည ေငြစမရငးအစရငခစမမမး တငျပရန အမဏမမရေၾကမငး ာႏင ရဖနရခါ ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးအစးရမမး၏ အက အညရယ ျပး အခနမတငျပရန ေဆမငရြကရေၾကမငး သရရပါသည။

ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးသည ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးသ႕ ေျခမကလတစၾကမ ေငြစမရငးအစရငခစမမမး ေပးပ႕ရပါသည။ ထအေတမအတြငး ျပညေထမငစစမရငးစစခပရး ာႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးခကမမးအရ သယဇမတလပငနးမမးအေပၚ ာႏစစဥစမရငး စစေဆးမႈမမးတြင ဖကစပလပငနးမမးမ အခြနာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးမႈမမးလညး ပါ၀ငေၾကမငး သရရပါသည။ အစရငခစမက ကယတငကယက မဖတရႈခရသညအတြက အတညျပာႏငျခငးမရခပါ။ ျပညေထမငစစမရငးခပရးအေနျဖင ပဂၢလက ကမၸဏမမးကလညး စမရငးစစေဆးခြငရေသမလညး လကရအေနအထမးတြင အရငးအျမစ ာႏင စြမးေဆမငရည ကန႕သတခကမမးာႏင ရငဆငေနရပါသည။ ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရးအေနျဖင လႊြတေတမ ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတာႏင နးစပစြမ ေဆမငရြကလကရေနျပး ေကမမတသ႕ ေျခမကလတစၾကမ အစရငခစမမမး ေပးပ႕လကရပါသည။

လႊတေတမ၏ ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတ ာႏင EITI

အခနး (၂) တြင တငျပထမးသကသ႕ ျပညသ ႕လႊတေတမ၏ ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတမမ အေရးပါသည အျမတမးေကမမတ တစချဖစျပး လႊတေတမ (၂) ရပေပါငး ပ းေပါငးေကမမတအေနျဖငလညး ေဆမငရြကလကရပါသည။ EITI အစရငခစမ ျပစရမ၌ ကန႕သတခကတစခမမ EITI အေကမငအထညေဖမေရးတြင အစးရ၏ ေငြစမရငးစမခန႕ခြမႈလပငနးစဥမမး ာႏင EITI အစရငခစမမမးမမ အဆကအစပရရနျဖစျပး EITI သးသပခကမမးက အစးရ ာႏင လႊတေတမတ႕အေနျဖင ျပငပအစရငခစမတစေစမင အျဖစ ရႈျမငျခငးမျပဘ ေကမငးမြနေသမ အပခပေရးစနစေဖမေဆမငရမတြင အေလးထမးရန လအပပါသည။ ရဖနရခါတြင EITI အစရငခစမမမးမမ အစးရာႏင ဆကစပျခငးမရဘ ကြမဟေနျပး အခြငအေရးေကမငးမမး ဆးရႈးရတတပါသည။ သ႕ျဖစ၍ နညးလမးတစခမမ EITI အစရငခစမမ ၾကမးက ာႏငငေတမသမၼတရးထ တငျပသကသ႕ လႊတေတမ ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတထသ႕လညး ေလလမသးသပာႏငေရးအတြက တငျပသြမး


ရန ျဖစပါသည။ ေနမကနညးလမး တစခမမ ျပညသ ႕ေငြစမရငးေကမမတသ႕ EITI ၏ အျပးသတ အစရငခစမ (စမရငးကကညႇျပး) အမး တရမး၀ငေပးပ႕သြမးရနျဖစျပး ျပနလညသးသပခြင မရျခငး ျဖစပါသည။

၆.၇ နဂး ဤအစရငခစမအတြက ကြငးဆငးသေတသနျပလပစဥအတြငး ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမးလပစစက႑မမး အေနျဖင ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတအရငးအျမစမမးက စမခန႕ခြာႏငရန ာႏငငတကမ လပထးလပနညးမမးာႏင ညညြတေစရန လပေဆမငခကမမး သသသမသမ ျမငေတြ႕ခရျပး MOGE ာႏင စြမးအင၀နၾကးဌမနတ႕မ ဥးေဆမငလကရပါသည။

သ႕ေသမလညး တရမးမ၀ငနညးလမးမတစဆင ၀ငေငြမမးစးဆငးရမတြင လစဟမမႈမမး အထ းသျဖင သတ တြငးက႑တြင ျဖစေပၚလကရေနပါသည။ MEITI ၏ နယပယက႑ သတမတရနအတြက စဥးစမးဆးျဖတရမတြင MSG အေနျဖင ျမနမမာႏငင EITI အဖြ႕၀ငေလမငးျဖစခသည ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇ လငလအတြငးမစတငျပး ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ ဓမတသတ ၊ ေကမကမက ာႏင ေရအမးလပစစလပငနးမမး ထတလပေနသည ာႏငငပငလပငနးမမး ာႏင ကမၸဏမမး၏ အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငး ေငြမမးတ႕က စမရငးကကညႇရနအတြက ေဆမငရြကသငပါသည။ သယဇမတလပငနးမမးအေနျဖင စ းစမးရမေဖြမႈ ာႏင စမးသပတငးတမမႈမမးျပလပျပး ာႏစအနညးငယၾကမမသမ စးပြမးျဖစထတလပာႏငသညျဖစရမ သယဇမတ၀ငေငြမမးမမ ေရရညခန႕မနးျပး လပေဆမငရပါသည။ ၀ငေငြအခ႕မမမ စမခပလကမတေရးထးစဥကတညးက လကမတေရးထးခ ရရပါသည။ သ႕ျဖစ၍ ၂၀၁၃-၁၄ တငဒါေခၚယ မႈမမးကလညး ထညသြငးစဥးစမးသငပါသည။

ျမနမမာႏငငအေနျဖင EITI အဖြ႕၀ငေလမငးျဖစျပး (၁၈) လအတြငး ၎၏ ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမက ျပစတငသြငးရမညျဖစရမ MSG အေနျဖင နယပယက႑သတမတရမတြင မညသ႕ေသမ သယဇမတလပငနးမမး၊ မညသ႕ေသမ အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမးက အစရငခစမတြင ထညသြငးမညက စဥးစမးဆးျဖတရမညျဖစပါသည။ အစးရအေနျဖင သယဇမတလပငနးမမး၏ စြမးေဆမငခကမမး ာႏင ာႏငငေတမ၏ စးပြမးေရးအေပၚ အကးသကေရမကမႈ ာႏင ျပညသ မမးအေပၚ မညသ႕အကးျပာႏငသညက စဥးစမးာႏငမညျဖစပါသည။ ထ႕ျပင အနညးဆးပမမဏ သတမတခက “materiality threshold” ကလညး ဆးျဖတသေဘမတ ညမႈ ရယ ထမးျပး မညသညကမၸဏမမးက စမရငးကကညႇရမတြင ထညသြငးမႈ မျပရန ဆးျဖတထမးသငပါသည။

ေနမကဆးအေနျဖင စြမးအင၀နၾကးဌမန၊ သတ တြငး၀နၾကးဌမန ာႏင လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမနတ႕၏ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးမ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမးလပစစမမးမ ရရေငြမမးက ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနသ႕ ေပးသြငးမႈမမး ရေနသျဖင MSG အေနျဖင ေလလမသငပါသည။ ယငးကစၥာႏငပတသက၍ EITI စမရငးကကညႇရမတြင အခြန ာႏင အခြနမဟတသည ေပးသြငးေငြမမး စမရငးမမး ထပေနျခငး ာႏင ၾကန႕ၾကမျခငးမမးက မညသ႕မညပကငတြယမညက နယပယက႑သတမတဆးျဖတသညအခါ ထညသြငး စဥးစမးသငပါသည။


အခနး (၇) ေရအမးလပစစက႑

၇.၁ နဒါနး ျမနမမနငင စြမးအငက႑အတြက ထနးေကမငးမႈ ဥပေဒမ ေဘမငမမးတြင ေအမကပါတ႔ ပါဝငပါသည။

Electricity Act 1948 (၁၉၆၇ ခာႏစတြင ျပငဆငခပါသည)

ျမနမမလပစစဥပေဒ (၁၉၈၄) ာႏင

လပစစစညးမဥးမမး (၁၉၈၅)

ယခအခါ ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ လပစစဥပေဒအသစက ေရးဆြလကရပါသည။ ဤဥပေဒတြင လပစစဆငရမ လပငနးႀကးၾကပမႈေကမမရငတစရပ ဖြ႕စညးရနာႏင ၎၏အခနးက႑ာႏင တမဝနမမးက သတမတေဆမငရြကရန ျပဌမနးခကမမး ပါရလမပါသည။

အခနး (၂) တြင ေဖမျပထမးသညအတငး ျမနမမနငငအစးရသည ၂၀၁၃ ခာႏစ၊ ဇနနဝါရလတြင အမးသမးစြမးအငစမခန႔ခြမႈေကမမတ (National Energy Management Committee - NEMC) က ဖြ႕စညးတညေထမငခပါသည။ တပမေတမမ လကရ ဒတယသမၼတ ျဖစသည ဦးဉမဏထြနး သည ေကမမတနမယကျဖစၿပး စြမးအငဝနႀကးဌမန ျပညေထမငစဝနႀကးသည ဥကဌျဖစပါသည။ ျမနမမ စြမးအငမ ဝါဒခမတေရးက NEMC မ လမးညႊနထနးေကမငးသြမးမည ျဖစၿပး သကဆငရမအဖြ႕အစညးမမး၊ ေအဂငစမမးာႏင လ မႈအဖြ႕ အစညးမမးမ ပပးက ညသြမးရန ရညရြယထမးပါသည။ ျမနမမအစးရသည NEMC ၏ လပငနးမမးက က ညနငရနအတြက စြမးအငဖြ႕ၿဖးေရးေကမမတ (Energy Development Committee - EDC)က ဖြ႕စညးခပါ သည။ EDC ၏ အခနးက႑မမ အဖြ႕အစညးဆငရမ ဖြ႕စညးပာႏင စြမးအငက႑ရ အဖြ႕အစညးမမး၏ လကေလမညေထြရမႈက ဆနးစစရနာႏင စြမးအငက႑၏ ေရရညလအပခကအတြက စြမးေဆမငရညျမႇငတငေရး အစအမမမး ခမတေဆမငရြကရနတ႔ ျဖစပါသည။

အလယအလတအရြယအစမးရ ေရအမးလပစစစကမမး (၃၀ မဂါဝပထကနညးေသမ) အတြက ဆးျဖတခကခမတနငသညအမဏမက ဗဟအစးရမ တငးေဒသႀကးာႏင ျပညနယအစးရအဆင သ႔ ၂၀၀၈ ခာႏစ၊ ဖြ႕စညးပအ ေျခခဥပေဒအရ လႊေျပမငးေပးအပခၿပးျဖစပါသည။ သ႔ရမတြင အလယအလတအရြယအစမးရ ေရအမးလပစစစကအေနျဖင မဟမဓါတအမးလငးျဖင ခတဆကမႈရပါက ျပညေထမငစ အစးရ၏ ဆးျဖတေဆမငရြကမႈေအမကတြင ရမညျဖစပါသည။

စြမးအငက႑၏ လပငနးေဆမငရြကမႈပစသည က းေျပမငးေနစကမလျဖစၿပး အနမဂတမ ေဘမငက လပစစဥပေဒအသစတြင ထညသြငးအေကမငအထညေဖမေရးာႏင အေသးစတစညးမဥးမမး က မဖြ႕စညးရေသးသည လပစစဆငရမလပငနးႀကးၾကပမႈေကမမရငမ ထနးေကမငးသြမးမည ျဖစပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမမအစးရသည စြမးအငက႑ ပဂၢလကပငျပလပေရးအတြက ျဖစနငေျခနညးလမးမမးက စဥးစမးလကရၿပး ေလမနညးေသမ လပစစအခြနအခမမးာႏင ညဖငးေသမ ျဖန႔ခေရးကြနယကမမးအပါအဝင အခကအခမမးက ရငဆင ေနရပါသည။

လယယမစကပးေရးာႏငဆညေျမမငးဝနႀကးဌမနသည ေရသေလမငရန ေရေလမငကနမမးာႏင ဆညမမး တညေဆမကေရးာႏင နငငတဝမးရ လယယမေျမမမးသ႔ ေရျဖန႔ျဖးေပးေရးတ႔က တမ၀နယ ေဆမငရြကပါသည။


၇.၂ လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမန (MOEP) သည စြမးအငက႑က တမဝနယ ေဆမငရြကရပါသည။ ဤဝနႀကးဌမနတြင ေရအမး လပစစ စြမးအမးက တမဝနယ ေဆမငရြကလကရသည ဌမန(၃)ခ ရပါသည -

› ေရအမးလပစစစမေရးဦးစးဌမန (DHPP)

› ေရအမးလပစစစမေရးဦးစးဌမန (DHPP)

› ေရအမးလပစစအေကမငအထညေဖမေရးဦးစးဌမန (DHPI)

› ေရအမးလပစစဓါတအမးထတလပေရးလပငနး (HPGE)

ေရအမးလပစစစမေရးဦးစးဌမနသည ေအမကေဖမျပပါတ႔မ ေရအမးလပစစစမကနးမမး အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကာႏငရန အစအစဥမမးေရးဆြပါသည -

› လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမနကယတင

› ေဒသချပညတြငးစးပြမးေရးလပငနးမမး

› နငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးာႏင ဖကစပတညေထမငျခငး

ေရအမးလပစစအေကမငအထညေဖမေရးဦးစးဌမနတြင ဒဇငးပစ၊ စစေဆးေရးာႏင စကမႈလပငနး မမးက တမဝနယ ေဆမငရြကရသည လပငနးဌမန(၄)ခ ရပါသည။ ၎ဦးစးဌမနတြင ႀကးမမး ေသမ ေရအမးလပစစစမကနးမမး တညေဆမကေရးအတြက ေဆမကလပေရးအငဂငနယမ ကမၸဏ(၇)ခလညး ရပါသည။ ေရအမးလပစစဓါတအမးထတလပေရးလပငနးသည လပစစ စြမးအမး ဝနႀကးဌမနေအမကရ ေရအမးလပစစစကမမး၏ လညပတမႈာႏင ထနးသမးမႈလပငနး မမးအမးလးက တမဝနယ ေဆမငရြကသညအျပင ဖကစပတညေထမငထမးေသမ လပစစ ဓါတအမးေပးစကမမး၏ လညပတမႈာႏင ထနးသမးမႈတ႔တြငလညး ပါဝငေဆမငရြကပါသည။ ထ႔အျပင ေကမကမးေသြးမ လပစစဓါတအမး ထတလပသညစကမမး လညပတမႈကလညး တမဝနယ ေဆမငရြကပါသည။ ေရအမးလပစစဖကစပစမကနးမမး တညေဆမကေရးက ကနထရကျဖင ေဆမငရြကၿပး ဖကစပကမၸဏမ လပငနးလညပတပါသည။

၇.၃ လကရေရအမးလပစစစမကနးမမး ၁၉၆၀ ခာႏစမတငမက ျမနမမနငင၏ လပစစဓါတအမးစနစသည ဒဇယလပစစဓါတအမးေပး စကမမးာႏင အေသးစမးေရအမး လပစစဓါတအမးေပးစကမမးမ ထတလပျဖန႔ျဖးေသမ လပစစ ဓါတအမးမမးက တစသးတစျခမးစျဖစေနသည ဓါတအမး လငးကြနယကမမးျဖင အဓကဖြ႕စညး ထမးပါသည။ ပထမဦးဆး အလယအလတအဆင ေရအမးလပစစစမကနးျဖစေသမ ဘလ းေခမငး အမတ-၂ (ရနကနၿမ႕၏ ေျမမကဘက ကလမတမ ၄၂၀ ခန႔ေဝးေသမ ျမနမမနငင၏ အေရ႕ အလယပငးတြင တညရပါသည) က စကတပဆငအငအမး ၈၄ မဂါဝပျဖင ၁၉၆၀ ျပညာႏစ တြင စတငလညပတခပါသည။ အဆပါစကက ာႏစစဥ ၅၉၅ ဂကဂါဝပအထ ထတလပနငေအမင ပစေရးဆြထမးပါသည။ ဘလ ေခမငးအမတ-၂ ၏ ဒတယအဆငက အဆငတစ၏ လညပတမႈာႏင စြမးအင ထတလပမႈာႏႈနးအတငး ၁၉၇၄ ခာႏစတြင စတငလညပတခပါသည။

ထ႔ေနမကပငး ာႏစေပါငး (၃၀) ကမလအတြငး စစေပါငး ပမမဏ ၂၆၄ မကဂါဝပ ထတလပနင ေသမ ၁၂ မ ၇၅ မကဂါဝပအသးသးရ ေရအမးလပစစစက (၈) က တညေဆမကခပါသည။ ၂၀၀၅ ခာႏစတြင ၂၈၀ မကဂါဝပရ ေပါငးေလမငးေရအမးလပစစစက (ေနျပညေတမ၏ အေရ႕ဘက ကလမတမ ၂၀ ခန႔) က စတငလညပတခပါသည။ ၂၀၀၅ ခာႏစမ ၂၀၁၁ ခာႏစအထ စစေပါငး ပမမဏ ၁,၉၃၅ မဂါဝပရ ေနမကထပ လပစစဓါတအမးေပးစက (၈) ခက တညေဆမကခပါသည။


ပမမဏႀကးမမးေသမ ေရအမးလပစစစက ၂ ချဖစသည ေရႊလ-၁ (၆၀၀ မဂါ၀ပ)ာႏင ရရြမ (၇၉၀ မဂါ၀ပ)တ႔က ၂၀၀၈ ခာႏစာႏင ၂၀၁၀ ခာႏစတ႔တြင အသးသး စတငလညပတခပါသည။ ေရႊလ-၁ က ထြကရလမေသမလပစစဓါတအမး တစစတတစပငးအမး တတနငငသ႔ တငပ႔မည ဟ ေသမ ရညရြယခကျဖင တညေဆမကချခငး ျဖစပါသည။ ၂၄၀ မဂါ၀ပရ တမပန-၁ ေရအမးလပစစစကကလညး ထြကရလမေသမ လပစစဓါတအမး၏ ၁၀% က မဟမဓါတအမးလငးသ႔ ေထမကပေပးမညဟ ေသမ သေဘမတ ညခကာႏငအတ တတ ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမးမ တညေဆမကလကရပါသည။

ေရႊလ-၁ အတြက တတနငငာႏင သေဘမတ ညခကမမ စက (၆) လးအနက (၃) လးမ ထြကရလမေသမ လပစစဓါတအမးမမးက မဟမဓါတအမးလငးသ႔ ပ႔လႊတေပးမည ျဖစပါသည။ စစေပါငး လပစစဓါတအမး ထတလပမႈ ပမမဏ၏ ၅၀%က ျမနမမနငငအမး အခမ ေထမကပသြမးမညျဖစၿပး လအပပါက ေနမကထပ ၁၅% က ေဈးာႏႈနးသတမတခကျဖင ျဖန႔ျဖးေပးမညနညးလမးလညး ပါရပါသည။

၂၀၁၂ ခာႏစတြင လညပတလကရေသမ ေရအမးလပစစစကမမးစမရငးက ဇယမး (၁၆) တြင ေဖမျပထမးပါသည။

ဇယမး (16) ၂၀၁၂ ခာႏစတြင လညပတလကရေသမ ေရအမးလပစစလပငနးမမး77

Power plant Location Operational Rated capacity (MW) GWh/annum

Small

Baluchaung BHP 1 Kayah 1992 28 200

Ye’new Bago 2007 25 123

Zaungtu Bago 2000 20 76

Sedawgyi Mandalay 1989 25 134

Zawgyi 1 Shan 1995 18 35

Zawgyi 2 Shan 1998 12 30

Large

Thaphanseik Sagaing 2002 30 117

Mone Magwe 2004 75 330

Paunglaung Mandalay 2005 280 911

Khabaung Bago 2008 30 120

KengTawn Shan 2008 54 378

Shweli 1 Shan 2008 600 4,022

Yeywa Mandalay 2010 790 3,550

Dapein 1 Kachin 2011 240 1,065

Shwegyin Bago 2011 75 262

77 Source ADB Energy Sector Initial Assessment: Context and Strategic Issues.


Power plant Location Operational Rated capacity (MW) GWh/annum

Kun Bago 2011 60 190

Kyee On Kyee Wa Magwe 2012 74 370



Kinda Mandalay 1985 56 165

Totals 2,635 13,268

ေရအမးလပစစစကမမး၏ စစေပါငး စကလညပတမႈ ပမမဏသည ၂၀၁၃ ခာႏစတြင ၂,၇၈၀ မဂါဝပအထ ျမငတကလမခပါသည။ သ႔ရမတြင ၂၀၁၃ ခာႏစ၏ ောႏြရမသကမလမမး၌ ေရဝငေရမကမႈ နညးပါးျခငး၏ အကးဆကေၾကမင ေရအမးလပစစဓါတအမး ထတလပမႈ ပမမဏသည ၉၈၆ မဂါ၀ပ (၎သည စကတပဆငအငအမး၏ ၃၅% သမျဖစပါသည)အထ ေလမကခေၾကမငး မတသမးရပါသည (ပ ၃၀)။ အထကပါဇယမးတြင လညပတလကရသည ေရအမးလပစစစကမမးစမရငးက ေဖမျပထမးေသမလညး လကရတြင ေရႊလ-၁ စကတစခ တညးသမ စးပြမးျဖစ လပစစဓါတအမးပမမဏ ထတလပနငၿပး ဒါးပန-၁ စကမ စတငအေကမင အထညေဖမေဆမငရြကဆ အဆငတြင သမ ရပါသည။

လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမနသည ေအမကေဖမၿပပါ ဓါတအမးေပးစကမမးက ၿပးစးေအမင တညေဆမကလကရပါသည-78

› နနခ (၄၀ မဂါ၀ပ) ာႏင ျဖးေခမငး (၄၀ မဂါ၀ပ) ၂၀၁၃/၁၄

› အထကေပါငးေလမငး (၁၄၀ မဂါ၀ပ) ာႏင ဘလ းေခမငး - ၃ (၅၂ မဂါ၀ပ) ၂၀၁၄/၁၅

› အထကဘလ းေခမငး (၃၀ မဂါ၀ပ) ၂၀၁၅/၁၆

› ေဆမငရြကလကရသည စမကနးမမးျဖစသည သ ေဌး (၁၁၁ မဂါ၀ပ)၊ အထကရရြမ (၂၈၀ မဂါ၀ပ)၊ အထကကငးတ (Keng Tawng) (၅၂ မဂါ၀ပ) တ႔အတြက ေခးေငြ ရယ ၿပး ျဖစပါသည။ အလယေပါငးေလမငး (၁၀၀ မ ၁၁၅ မဂါ၀ပ) ာႏင ဒးဒတ (၄၀ မ ၆၀ မဂါ၀ပ)တ႔မ အေကမငအထညေဖမေရးအတြက အစအစဥခမတထမးၿပး ျဖစပါသည။

› ၂၀၁၃ ခာႏစတြင ဆညာႏင ေရေလမငကန အေရအတြက စစေပါငး ၂၄၀ ခန႔ရၿပး ဆည အေတမမမးမမးတြင (ဘကစသး ဆညမမးအပါအဝင) ေရအမးလပစစဓါတအမး ထတလပ သညစကမမး တပဆငၿပးျဖစပါသည။ စညေတမႀကး၊ ကငးတမး၊ သဖနးဆပ၊ မနး၊ ရာႏြယ၊ ခေပါငး ာႏင ကညးအကညးဝ လပစစဓါတအမးေပးစကမမးသည ဆညေရရရမႈအေပၚ မ တည၍ လပစစဓါတအမး ထတလပပါသည။

78 Note that the capacities of these stations quoted here are not fully consistent with those given in tables 17 and 18 below.


ျမနမမနငငအစးရသည ၂၀၃၀ ျပညာႏစကမလအထ စြမးအငစနစတးခ႕ေရးက ေအမကပါ စြမးအငရငးျမစမမးမ အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကသြမးရန မဟမဗဟမခမတထမးပါ သည -79

ေရအမးလပစစမ ၄၄.၅%

သဘမဝဓါတေငြ႕မ ၁၇%

ေကမကမးေသြးမ ၃၄.၅% ာႏင

အျခမးျပနလညျပညၿဖးျမရငးျမစမမးမ ၄%

၇.၄ စြမးအငတငပ႕မႈ ေရႊလ - ၁ (၂၀၀၉) ာႏင ဒါးပန - ၁ (၂၀၁၁) စကမမး စတငလညပတျခငးာႏငအတ ျမနမမနငင သည တတနငငသ႔ စြမးအငတငပ႔မႈက စတငျပငဆငေဆမငရြကခပါသည။ ၂၀၁၁ ခာႏစတြင တတနငငသ႔ စစေပါငး ၁၇၂၃ ဂဂါဝပ တငပ႔ခပါသည။ ၎တငပ႔မႈမမးက ၁ ကလဝပနမရ လၽင အေမရကနေဒၚလမ ၇ ျပမး80 (တတနငငရ ေတမငပငးမဟမဓါတအမးလငး၏ ေဈးကြက ေပါကေဈး)ျဖင ေစးာႏႈနး သတမတပါက ယငးာႏစအတြက အေမရကနေဒၚလမ ၁၂၀ သနး တနဖး ရမညျဖစပါသည။ ေရအမးလပစစစမကနးမမးက လပစစ ဓါတအမး တငပ႔မႈအတြက ဆကလည အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကမညဆပါက စြမးအငတငပ႔မႈတနဖးသည သသသမသမ ျမငတက လမနငပါသည။ ထငးနငင နယနမတာႏင နးစပေသမေနရမမမးတြင ေရအမးလပစစ စကမမး တညေဆမကေရးအတြက အဆျပ ကမးလမးခကမမးရေသမလညး လကရတြင ထငးနငငာႏင ဖကစပလပကငမႈ မရေသးပါ။

၇.၅ ေရအမးလပစစအေကမငအထညေဖမေရးအတြက အလမးအလမမမး လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမနသည ေရအမးလပစစ အေကမငအထညေဖမေရးအတြက အမး အစမး(၃)မး ခြျခမးသတမတထမးပါသည -

› ဝနႀကးဌမနကယတင အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကျခငး (၎တ႔၏ ဘတဂကျဖင ကခေဆမငရြကပါသည)

› ျပညတြငးစးပြမးေရးလပငနးရငမမးမ ဖကစပ BOT (တညေဆမက၊ လညပတေမမငးာႏင ေရးာႏင လႊေျပမငးေပးအပေရး) စနစျဖင အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကျခငး

› နငငျခမးတကရကရငးာႏးျမႇပာႏမႈျဖင ဖကစပ BOT စနစျဖင အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကျခငး

BOT စနစေအမကတြင ပဂၢလကက႑အေနျဖင တညေဆမကျခငး၊ လညပတေမမငးာႏငျခငးာႏင ေနမကဆး၌ စမကနး၏ ပငဆငမႈမမးက အစးရသ႔ လႊေျပမငးေပးအပျခငးတ႔ ျဖစပါသည။

အမးအစမးအလက အဆျပစမကနးမမး၏ အေသးစတက ေအမကပါ ဇယမး ၁၇၊ ၁၈ ာႏင ၁၉ တ႔တြင ေဖမျပထမးပါသည။ ေရအမး လပစစဓါတအမး ထတလပမႈသည အလမးအလမ အလြနေကမငးၿပး ႀကးမမးေသမ စးပြမးေရးအခြငအလမးမမးက ျဖစထြနးေစပါသည။

ာႏစစဥေရအမးလပစစထတလပမႈတနဖးသည အေမရကနေဒၚလမ ၁၅ ဘလယထက ေကမလြနၿပး နငငျခမးတကရကရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး (၄၁ ဂဂါဝပ) ျဖစကမ ဆကလကျဖစေပၚလက ရပါ သည။ သ႔ရမတြင (ေနမကလမမည အခနး၌ အေသးစတ ေလလမသြမးပါမည) ယငးက သ႔ေသမ စမကနးမမးက သကဆငသည ဥပေဒစညးမဥးမ ေဘမငအတြငး အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကသြမးရန အေရးႀကးသည အျပင ပတဝနးကငထခကမႈာႏင စမကနးအကးရလဒမမးက ညမၽစြမခြေဝျခငး ာႏစခစလးကလညး အေလးအနကထမး ေဆမငရြကသြမးရန လအပပါသည။

79 The National Energy Policy Chapter 4

80 Equation for tariff or charges per unit of energy consumed or produced


၇.၆ ေရအမးလပစစစမကနးဆငရမစးပြမးေရး ေရအမးလပစစအစအမမမး စးပြမးေရးအရ တြကေျခကကမႈရ/မရမမ လပစစဓါတအမး ထတလပမႈာႏင ဆကာႏြယသည အကးရလဒမမး၏ အသမးတငလကရတနဖး81 (Net Present Value - NPV)ာႏင ကနကစရတ (အရငးအာႏးာႏင လညပတမႈကနကစရတမမး)၏ အသမးတင လကရတနဖးတ႔၏ ာႏႈငးယဥခကျဖစပါသည။

ကနကစရတ (အရငးအာႏးာႏင လညပတမႈကနကစရတ) တစခခငးစအမး ဆနးစစမညကမလ ာႏစ ကနကစရတမမးစတငခန (ပထမာႏစျဖစေလ ရပါသည) မ တနဖးေလမတြကခကရပါသည။ အလမးတ စမကနးဝငေငြလမးေၾကမငးမမးကလညး ဝငေငြရရခနမ ဆနးစစမညကမလာႏစအထ တနဖးေလမတြကခကရပါသည။ ဝငေငြ၏ NPV သည စမကနးကနကစရတ၏ NPV ထက ေကမလြနပါက စးပြမးေရးရႈေထမငအရ ၎စမကနး သည သတမတထမးေသမ တနဖးေလမာႏႈနးထမးတြင စးပြမးေရးတြကေျခကကမႈရၿပး ဘ႑မ ေငြေၾကးရရလၽငရရခငး ဆကလကလပေဆမငသငပါသည။

ဘကစအစအမအတြက ေျဖရငးေဆမငရြကရန ေအမကပါကစၥရပအခ႕ ရပါသည။

› စမကနးတစခလး၏ ပငဆငမႈာႏင လပစစဓါတအမးထတလပမႈအတြက လပစစ-စကမႈ ဆငရမ စကပစၥညးမမး ပငဆငမႈ

› ဆညာႏင ဓါတအမးထတလပသညစကပစၥညးမမး လညပတမႈအတြက တမဝနဝတ ရမးမမး

› သကဆငရမအဖြ႕အစညမမးအၾကမး ေရခြေဝသးစြမႈ သေဘမတ ညခက

› ပါဝငသည သကဆငရမအဖြ႕မမးအၾကမး ကနကစရတာႏင အကးအျမတ ခြေဝခစမးမႈ

› မညသ ႔က မညသည ေရမငးဝယမႈဆငရမ သေဘမတ ညခကျဖင ေရမငးခသည

လပစစဓါတအမးေပးစက၏ ာႏစစဥလညပတမႈာႏင ထနးသမးမႈ ကနကစရတမမးသည တစာႏစအတြက ၁ ကလဝပနမရ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ကနကစရတ၏ ရမခငာႏႈနးအျဖစ သတမတေလ ရသည။ တနဖးအမးျဖင ၀.၅% မ ၄% အၾကမးရၿပး အျပညျပညဆငရမစြမးအငေအဂငစမ ႀကးမမးေသမ ေရအမးလပစစစမကနးမမးအတြက ၂.၂% ရမညဟ ယ ဆထမးပါသည။ ၎ ကနးဂဏနးသည ာႏစေပါငး ၂၀ ခန႔ အသးျပလညပတၿပးေနမက တမဘင၊ ဂငနေရတမတ႔ ျပျပငျခငး၊ ဆကသြယေရးာႏင ထနးေကမငးမႈစနစမမး လလယျခငးတ႔ကသ႔ စကမႈာႏင လပစစ ဆငရမ စကပစၥညးကရယမမမး ျပနလညျပငဆငျခငးတ႔ ပါဝငပါသည။

81 The present value of a time series of cash flows. It is a standard method for using the time value of money to appraise long-term projects.


ပ (29) ၂၀၁၃-၁၄ ခာႏစ၊ လအလက ေရအမးလပစစဓမတအမး ထတလပမႈ အေျခအေန

0

200

400

600

800

1,000

1,200

May June July August September October November December January February March April

MW


ဇယမး (17) ၀နၾကးဌမနမ လမထမးသည ေရအမးလပစစလပငနးမမး

Power Plant MW GWh

Upper Paunglaun 104 454

Nancho 40 152

Middle Paunglaun 100 500

Shweli 3 1,050 3,500

Kun 60 190

Phyu 40 120

Upper Yeywa 280 1,600

Bawgata 160 500

Manipur 380 1,903

Tha-htay 111 386

Ann 10 44

Upper Buywa 150 534

Upper Keng Tawng 51 267

Totals 2,536 10,150

ဇယမး (18) ဖကစပ ာႏင BOT စနစအက ေဒသလပငနးရငမမးမ လပေဆမငမည ေရအမးလပစစလပငနးမမး

Power Plant MW GWh Local Implementing Companies

Thaukyegat-2 120 605 Gold Energy Co., Ltd

Baluchaung-3 52 334 Future Energy Co., Ltd

Middle Paunglaun 29 134

Shweli 3 9 38

Kun 64 236

Phyu 280 1512

Upper Yeywa 6 45

Upper Baluchaung 30.4 - New Energy Oasis Development Co, Ltd.

Bilin 280 - Asia World Co., Ltd.

Ngotechaung 16.6 - New Energy Oasis Development Co, Ltd.

Totals 887 2,904


ဇယမး (19) စြမးအင၀နၾကးဌမနမ စစစဆ ာႏငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈမမး

Power Plant Capacity Energy Implementing Companies

MW GWh International Local

Myitsone (suspended)

6,000 30,860 CPI Myitsone

Chipwi 3,400 17,770 CPI AWC

Wutsok 1,800 10,140 CPI Wutsok

Kaunglanhpu 2,700 14,730 CPI Kaunglanhpu

Renam (Yinang) 1,200 6,650 CPI Renam (Yinang)

Hpizaw (Phisaw) 2,000 11,080 CPI Hpizaw (Phisaw)

Laza 1,900 10,440 CPI Laza

Chipwinge 99 599 CPI Chipwinge

Dapein 2 (Tarpain)

168 775 DUHD Dapein 2 (Tarpain)

GawLan 100 552 YPIC GawLan

Wu Zhongze (Wukyongkye)

60 327 YPIC Wu Zhongze (Wukyongkye)

Hkan Kawn (Khetkan) 140 769

YPIC IGOEC

Tongxingqiao (Htonshinche) 320 1,746

YPIC IGOEC

Lawngdin (Laungdin) 435 2,401

YPIC IGOEC

Upper Thanlwin (Kunlong) 1,400 7,338

HHGL AWC

Naopha (Naungpha) 1,000 5,290

HYDROCHINA Corp. IGOEC

Mantong 200 924 HYDROCHINA Corp. IGOEC

Upper Thanlwin (Mongton) 7,110 35,446

CTGC + EGAT IGOEC

Hutgyi (Hatkyi) 1,360 7,325 Sinohydro Corp & EGAT IGOEC

Tamanthi 1,200 6,685

Shwezaye 660 2,908

Saingdin (Saidin) 76.5 236 CDOI STH


Lemro (Laymyo) 600 3,576 CDOI STH

Lemro 2 (Laymyo) 90 273

CDOI STH

Ywathit 4,000 21,789 CDOI STH

Nam Tamhpak (Nanttabat) 180 920

CDOI STH

Power Plant Capacity Energy Implementing Companies

MW GWh International Local

Htu Kyan (Htonkyang) 105 551

CDOI STH

Hseng Na (Hannu) 45 234 CDOI STH

Tha Hkwa (Thakwa) 150 776

CDOI STH

Palaung 105 536 CDOI STH

Bawlake (Bawlakhe) 180 918

CDOI STH

Taninthayi (Thaninthayi) 600 3,476 ITD

Shweli (2) 520 2,814 HLRHC AWC

Keng Tong (Kyaingtong) 96 536 YNPG

Wan Ta Pin (Wantaping) 25 138 YNPG

So Lue (Silu) 165 742 YNPG

Mong Wa (Maingwa) 50 274 YNPG

Keng Yang (Kyaingyang) 28 155 YNPG

He Kou (Hiku) 88 483 YNPG

Nam Kha (Nangkha) 200 937 YNPG

Mawlaik (Mawlite) 520 3,310 China Guodian Corp. HTMC

Nam Tamhpak (Nanttabet) 200 1,106

China Guodian Corp. HTMC

Totals 41,276 218,535


Abbreviations: CTGC - China Three Gorges Corp. CPI - China Power Investment Corp DUHD - Datang (Yunnan) United Hydropower Developing Co., Ltd. YNPG - Yunnan Power Grid Corp ITD - Italian-Thai Development Co., Ltd. Thai CDOI - China Datang Overseas Investment Co., Ltd. YPIC - Yunnan Power International Energy Corp. EGAT - EGAT International Co., Ltd. (Thai) AWC - Asia World Co., Ltd. IGOEC - International Group of Entrepreneurs Co., Ltd. STH - Shwe Taung Hydropower Co., Ltd. HLRHC - Huaneng Lancang River Hydropower Co., Ltd. HHGL - Hanergy Holding Group Ltd. HTMC - Htun Thwin Mining Co., Ltd.


၇.၇ ေရအမးလပစစစကရသစမမး တညေဆမကေရးအတြက ခြငျပမန႕လပငနးစဥ နငငျခမးတကရကရငးာႏးျမႇပာႏမႈ ဖကစပ BOT စနစျဖင ေရအမးလပစစစကသစမမးက ေအမကပါအတငး ေဆမငရြကရမညျဖစပါသည82:

တညေဆမကအေကမငအထညေဖမမညသ ာႏင နမးလညမႈစမခၽြနလႊမ (MoU) လကမတ ေရးထးရပါမည။ ၎အတြက ျပညေထမငစ ေရ႕ေနခပး၊ အမးသမးစမကနးာႏင စးပြမးေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဝနႀကးဌမန၊ ဘ႑မေရးဝနႀကးဌမနတ႔၏ ခြငျပခကရယ ရန လအပပါ သည။ MoU အရ တညေဆမကမညသ သည ကနဦးျဖစနငေျခ ာႏင ျဖစနငေျခေလလမမႈ တ႔က ၁၂ လာႏင ၁၈ လအတြငး (စစေပါငး လ ၃၀) အသးသး ေဆမငရြကသြမးရမည ျဖစပါသည။ သကဆငရမအစရငခစမမမး အခနမတငသြငးရန ပကကြကပါက MoU ပကျပယမညျဖစပါသည။

သေဘမတ ညခကစမခပ (MoA)က တညေဆမကမညသ ာႏင လကမတေရးထး ခပဆ မည ျဖစပါသည။ ယငး ၁၈ လကမလအတြငး တညေဆမကအေကမငအထည ေဖမမညသ သည လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမနာႏင ေဆြးောႏြးသေဘမတ ညမႈရရထမးသည နညးပညမ ာႏင ေငြေၾကးဆငရမ ေလလမဆနးစစခကက ေဆမငရြကရမညျဖစပါသည။ စမကနးသည ေရ႕ဆကလကေဆမငရြကရနအတြက ဘ႑ေရးရေထမငမ ေအမငျမငနငမႈ ရသညလပငနး ျဖစရမညျဖစပါသည။ MoA အတြက ျပညေထမငစေရ႕ေနခပး၊ အမးသမးစမကနးာႏင စးပြမးေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဝနႀကးဌမန၊ ဘ႑မေရးဝနႀကးဌမန တ႔မ ခြငျပခကရယ ရမည ျဖစပါသည။

လကမတေရးထးၿပးသည MoA က ျမနမမနငင ရငးာႏးျမႇပာႏမႈေကမမရင (MIC) မ စစေဆးနငရနာႏင အတညျပနငရန တငျပရမညျဖစပါသည။ ဤအဆငတြင တညေဆမကသ အေနျဖင ပတဝနးကငာႏင လ မႈေရးထခကမႈေလလမဆနးစစခက (EIA & ESIA)တ႔က ထခကမႈေလမပါးေအမင ေဆမငရြကမည အျခမးအစအမမမးာႏငအတ ျပစကမ ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမ ေရးရမဝနႀကးဌမနသ႔ တငျပအတညျပခက ရယ ရမညျဖစပါသည။

ာႏစဖကစလး၏ တမဝနာႏင ဝတ ရမးမမးက သတမတျပဌမနးထမးေသမ ဖကစပလပငနး သေဘမတ ညခက (JVA) မ ၾကမးက ျပညေထမငစေရ႕ေနခပး၊ အမးသမးစမကနးာႏင စးပြမးေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဝနႀကးဌမန၊ ဘ႑မေရးဝနႀကးဌမနတ႔သ႔ မတခက ေပးရနာႏင အတညျပခကရယ ရန တငျပရမည ျဖစပါသည။ အတညျပၿပးပါက ၎ JVA မ ၾကမးက ျပညေထမငစအစးရအဖြ႕သ႔ အတညျပနငရနာႏင လကမတေရးထးနငရန တငျပရမည ျဖစပါသည။

JVA က လကမတေရးထးၿပးပါက အမးသမးစမကနးာႏင စးပြမးေရးဖြၿဖးတးတကမႈ ဝနႀကးဌမနသ႔ အဆပါစမကနးသည သကဆငရမ ဥပေဒလပထးလပနညးမမးာႏင ကကညမႈရေၾကမငးာႏင တညေဆမကသ အေနျဖငလညး စမကနးအမး တညေဆမကျခငး၊ လညပတျခငး ာႏင ထြကရလမေသမ လပစစဓါတအမးမမးအမး ပ႔လႊတျခငး၊ ျဖန႔ျဖးျခငး ာႏင ေရမငးချခငးတ႔ လပကင ေဆမငရြက ခြငရရရန တငျပရမညျဖစပါသည။ တညေဆမကအေကမငအထညေဖမသ သည (၁) အမးသမးစမကနးာႏင စးပြမးေရးဖြ႕ၿဖး တးတကမႈ ဝနႀကးဌမနမ ကမၸဏမတပတငလကမတ၊ (၂) ျပညေထမငစေရ႕ေနခပးမ ဥပေဒေရးရမ အႀကျပခကာႏင (၃) လပစစ စြမးအမး ဝနႀကးဌမနမ လပကငခြငလကမတ တ႔ ရရၿပးပါက ျမနမမနငငရငးာႏးျမႇပာႏမႈေကမမရငမ လပစစဓါတအမး ထတလပခြင ပါမစက ထတေပးမညျဖစပါသည။ အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကသ သည လပကငခြငအျဖစ ာႏစ ၃၀ ာႏင ၆၀ အၾကမး ရရမည ျဖစပါသည။

ေဒသာႏ ရအဆင ဖကစပ BOT စမကနးမမးသညလညး အလမးတ ေဆမငရြကရမညျဖစေသမလညး ေနမကဆးအဆင မလအပေပ။

ဖကစပလပကငရန သေဘမတ ညခကရရျပးေနမကပငး ဖကစပလပငနးသေဘမတ စမခပက လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမန ာႏင လပကငခြင ရရသ တ႕အၾကမးခပဆၾကပါသည။ အဆပါစမခပတြင အမႈေဆမငဒါရကတမမမးစမရငး (လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမနမ ၂ ဥး ပါ၀ငရပါ သည) ာႏင လကနမရမည ဥပေဒ ာႏင စညးကမးခကမမး (အခြန၊ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ စသည) တ႕က ထညသြငးေဖမျပထမးပါသည။ ဖကစပကမၸဏတစခသည ေရအမးလပစစလပငနး တစခမက လပကငာႏငပါသည။83 သ႕ေသမလညး လပငနးတစခစအတြက စမခပ တစခစ သးျခမးခပဆရပါသည။

82 Hydro projects with a capacity of less than 30MW are the responsibility of the State governments. The development procedures are the same and the Ministry of Power will provide assistance to the State as required.

83e.g. the CPI JVC has seven hydro projects


ပ (30) ေရအမးလပစစက႑မ ေငြေၾကးစးဆငးမႈ (တရတာႏင ဖကစပလပငနး )

ပတြငေဖမျပထမးခကအရ တရတာႏငဖကစပလပငနး လပကငရမ တြင အခြနေပးေဆမငရနရသညမမးက China EXIM ဘဏသ႕ တဆငေပးပ႕၍ ျပညတြငးအခြနမမးဥးစးဌမနသ႕ ေပးေဆမငပါသည။ ာႏစစဥအျမတခြေ၀မႈကမ ေရအမးလပစစ အေကမငအထညေဖမေရး ဥးစးဌမနသ႕ တကရကေပးသြငးပါသည။


၇.၈ ဖကစပလပငနးကမၸဏမမး ဖကစပလပငနးသေဘမတ ညခကတြင ေအမကပါတ႔က သတမတထမးပါသည -

ျမနမမနငငအတြက အခမေပးရမည လပစစဓါတအမး ပမမဏ (စမကနးရငးာႏးေငြအေပၚ မ တည၍ ၁၀% မ ၁၅%အထ) အခမေပးရမည ရယယမ - ဖကစပလပငနးတြင လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမန၏ ရယယမ ျဖစပါသည။ (အခမလပစစဓါတအမးာႏင

အခမရယယမ စစေပါငးသည ၂၅% ျဖစရမည) Commercial Tax (အခြနကငးလြတခြင ၅ ာႏစေနမကပငး ေပးေဆမငရမည ကနသြယလပငနးခြန) ဝငေငြခြန (အျမတရရမႈအေပၚ မ တညပါသည) ပငရငးမျဖတေတမကေငြ - အတးရရမႈအေပၚ ၁၅% ပငရငးမျဖတေတမကေငြ - လပငနးသေဘမတ ညခကအေပၚ ၃.၅%

လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမနသည ေဈးကြကေပါကေဈးျဖင စမကနးထတလပမႈ၏ ၄၀% က ဝယယ နငခြငရပါသည။ ေဈးကြကေပါကေဈးက တတနငင ေတမငပငးမဟမဓါတအမးလငး၏ ေဈးာႏႈနးျဖင သတမတထမးပါသည (အထကတြငေဖမျပထမးသကသ႔ တတနငငရ ေတမငပငး မဟမဓါတအမးလငး၏ လကရေဈးကြကေပါကေဈးမမ ၁ ကလဝပနမရလၽင အေမရကနေဒၚလမ ၇ ျပမး ျဖစပါသည84)။ သ႔ရမတြင ေဈးာႏႈနးသည ေရအမးလပစစစမကနး၏ စြမးအမးေပၚမ တည၍ ညႇာႏငးနငပါသည (စမကနးႀကးမမးေလ၊ ေဈးာႏႈနးေလမကေလ ျဖစပါသည)။

ေရအမးလပစစဓါတအမးစမကနးက အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကသ အေနျဖင ျပညတြငးအခြနမမးဦးစးဌမနသ႔ အခြန (၄) မး ေပးေဆမငရပါသည။ ထ႔ျပင အစးရသည ဖကစပကမၸဏရ ပငဆငမႈအခမရယယမမမးာႏင ဆကစပ၍ အျမတေဝစ ရရမညျဖစပါသည။ အျမတေဝစသည (က) အျမတအစြနးရရမႈာႏင (ခ) ဖကစပလပငနးကမၸဏ၏ အျမတေဝစမ ဝါဒတ႔အေပၚ မ တညပါသည။ အျမတအစြနး ရရမႈသည ဝငေငြ (ေရမငးခရသညယ နစအေရအတြကက ယ နစေရမငးေဈးျဖင ေျမႇမကျခငးျဖစပါသည) ာႏင စမကနးကနကစရတ (ရယယမရငမမးသ႔ ေပးေငြ၊ ေကြးၿမ ျပနလညေပးဆပမႈာႏင လပငနးလညပတမႈ ကနကစရတမမး) တ႔ ျခမးနမးခကျဖစပါသည။

ာႏစစဥလပငနးလညပတမႈာႏင ထနးသမးမႈကနကစရတသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈတနဖး၏ ၃.၅% ရမညဟ ခန႔မနးပါသည။85

ေရအမးလပစစဓါတအမးေပးစကမ ထြကရသည လပစစဓါတအမး ေရမငးေဈးာႏႈနးက သတမတေသမ ဓါတအမး ဝယယ မႈ သေဘမတ ညခက (PPA)က ဝယယ သ ာႏင ာႏစစဥ သေဘမ တ ညမႈ ရယ ရပါသည။ လပစစဓါတအမးေဈးာႏႈနး ာႏစစဥ သေဘမတ ညခက သည ေရရည (ာႏစ ၃၀ မ ၅၀) လပကငခြင အစအစဥအတြက စြန႔စမးရမႈမမးပါသည။

84 Equation for tariff or charges per unit of energy consumed or produced

85 The International Energy Agency assumes a figure of 2.2% of capital cost for the O&M cost of large hydropower projects.


၇.၁၂ အစရငချခငး လပစစစြမးအမးဝနႀကးဌမန၏ ဖကစပလပငနးမမးအေနျဖင လစဥဘ႑မေရးအစရငခစမမမး က ဘ႑မေရးဝနႀကးဌမန၏ ရသးခန႕မနးေျခ ေငြစမရငးဦးစးဌမနသ႔ ေပးပ႔ရပါသည။ ၎အစရငခစမမမးသည ျမနမမလပစစဓါတအမးလပငနးမ ေရမငးခသည အခမလပစစရယယမ၏ ျပညတြငးေရမငးခရ မႈာႏင ပတသကေသမ အခကအလကမမးက ေဖမျပထမးပါသည။ ထ႔ျပင ဖကစပကမၸဏတစခစ သည ာႏစစဥ ျပငပစမရငးစစမႈခယ ရၿပး စမရငးစစအစရငခစမက ျပညေထမငစစမရငးစစခပးာႏင ဘ႑မေရးဝနႀကးဌမနမမးထ ေပးပ႔ရပါသည။ ယခေလလမမႈစမတမးၿပးဆးသညအခန (၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇ လငလ) တြင ေရႊလ-၁ သည (၅) ႀကမတငတင စမရငးစစေဆးမႈခယ ခရၿပး တမပန-၁ အေနျဖင ပထမဆးအႀကမ စမရငးစစေဆးမႈခယ ရန ျပငဆငလကရပါသည။ ဖကစပကမၸဏတစခခငးစ၏ စမရငးစစၿပးေသမ ေငြစမရငးမမးသည အတြငးေရးကစၥမမးျဖစသည။ သ႔ျဖစရမ EITI မ ခန႔အပ ထမးသည လြတလပေသမ စစေဆးေရးမးမမးမ ေငြစမရငးမမး ၾကညရႈခြငရရနငရနအတြက MSG မ ဥပေဒေရးရမမ ေဘမင ေရးဆြရနလအပၿပး ျမနမမနငငအစးရမ တရမးဝငျပဌမနး၍ အတညျပ ေပးရမညျဖစပါသည။


အခနး (၈) လ မႈပတ၀နးကင

ဆယစာႏစမမးစြမ စမကနးနယေျမမမးတြင ေနထငၾကေသမ ျမနမမျပညသ ျပညသမးမမးအေနျဖင ႀကးမမးေသမ ပမမဏရသည သဘမဝသယဇမတ အရငးအျမစမမး တ းေဖမမႈာႏင ထတလပမႈတ႔တြင လေလမကေသမ ပတဝနးကငထနးသမးေရး စမခန႔ခြမႈာႏင လ မႈေရးဆငရမ အကမအကြယေပးမႈမမးမရဘ ေတြ႕ၾကခစမးခၾကရပါသည။ ယခအခါ လကရအစးရမ ပမေကမငးမြနေသမ ပတဝနးကင ထနးသမးေရးဆငရမ ဥပေဒျပမႈမမး စတငအေကမငအထညေဖမလမချခငးေၾကမင ထအေျခအေနမမး တေျဖးေျဖး ေျပမငးလလမခပါသည။ ထ႔ျပင သဘမဝသယဇမတ ဖြ႕ၿဖးေရး လပငနးမမး၌ ဆးျဖတခကမမးခမတရမတြင ေဒသချပညသ မမး ပမပါဝငလမေစရန နညးပညမ စြမးေဆမငရည တးတကျမငမမးေအမငလညး အစးရမ ေဆမငရြကေပးလကရပါသည။ ပတဝနးကင ထနးသမးေရးဥပေဒသစ ျပဌမနး ေပးခၿပး ပတဝနးကငထခကမႈေလလမဆနးစစခက (ESIA) လပထးလပနညးမမး စတငအသကဝငလမေနၿပျဖစေသမလညး လ မႈေရး ထခကမႈမမးာႏင ပတသက၍ ဥပေဒဆငရမမမး နညးပါးေနပါေသးသည။ ယခငအစးရလကထကက လ မႈေရး ထခကမႈမမးက ပမ ဂျပမေစရန လအပသည လြတလပစြမထတေဖမေျပမဆခြငာႏင အဖြ႕အစညး ဖြ႕စညးခြငမမးက ထနးခပကန႔သတထမးသညအတြက ၎လ မႈေရးထခကမႈမမးသည ပမနအမးျဖင ျမနမမနငင၌ သတျပမႈ အနညးငယသမရၾကပါသည။

ဤအခနး၌ ျမနမမနငငတြင တြငးထြကသယဇမတအရငးအျမစမမး တ းေဖမေရး စကမႈလပငနးမမး လညပတေရးာႏင သကဆငေသမ ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင လ မႈေရးကစၥရပမမးာႏင ပတသကေသမ သတငးအခကအလကမမး ေဖမျပပါရပါသည။ ပထမဦးစြမ စကမးခးအေနျဖင အဓကကေသမ လ မႈေရးာႏင ပတဝနးကငအေျခအေန သ႔မဟတ ညႊနးကနးမမးက အကဥးခပ ေဖမျပထမးပါသည။ ထ႔ေနမက သတ ၊ ေရနာႏင သဘမဝဓမတေငြ႕ တ းေဖမထတလပမႈမမးာႏင ဆကာႏြယေသမ ထခကမႈ စမခန႔ခြမႈာႏင ပတဝနးကငာႏင လ မႈေရး ထခကမႈေလလမဆနးစစခက (ESIA) တ႔အတြက လကရစညးမဥးစညးကမးမမးာႏင အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ မ ေဘမငတ႔က ထတာႏႈတေဖမျပထမးပါသည။ ေနမကဆးတြင အစးရ၏ လကရပတဝနးကင ထနးသမးေရးာႏင လ မႈေရးဆငရမ အကမအကြယေပးမႈ လပငနးစဥမမး ျပညစလေလမကမႈ မရေၾကမငး ခငလသညဥပမမျပသရန တရမးဝင ဥပေဒမ ေဘမင ေဆြးောႏြးမႈမမးာႏင တြငးထြက သယဇမတအရငးအျမစမမး တ းေဖမေရး စကမႈလပငနးက႑၏ လကရအေရးပါေသမ ပတဝနးကငာႏင လ မႈေရးဆငရမ ထခကမႈအခ႕က ေဖမျပထမးပါသည။ ေရအမးလပစစ ဖြ႕ၿဖး တးတကမႈာႏင ဆကာႏြယသည သတမတထမးေသမ လပထးလပနညးဆငရမ သတငးအခက အလကမမးက အထကပါ အခနး(၇) တြင ေတြ႕ရနငပါသည။ ဤအခနးက႑အဆးတြင အျငငးပြမးဖြယ (ယခအခါ ရပဆငးထမးေသမ) ျမစဆဆည တညေဆမကေရးာႏင ဆကာႏြယသည လ မႈေရး (ၿငမးခမးေရးာႏင လျခေရးကစၥရပ အပါအဝင)ာႏင ပတဝနးကငဆငရမ စးရမပ ပနမႈ မမးသည ကမလတ၊ ကမလလတာႏင ကမလရညအထပင ျဖစေစနငေသမ စမကနးရပဆငးသည အထ မညကသ႔ လေလမကမႈရသညက ဥပမမတစခအျဖစ ရညညႊနးေဖမျပထမးပါသည။

၈.၁ မ ၀ါဒ ာႏင ဥပေဒမ ေဘမင ၂၀၀၈ ခာႏစ ျပညေထမငစသမၼတျမနမမနငငေတမ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒသည ျမနမမနငင၏ ပဝတ ပတဝနးကင ထနးသမးေရးာႏင လႊတေတမမ ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥပေဒမမး ျပဌမနးနငခြငက ခြငျပထမးပါသည။ ျမနမမနငင၏ ပတဝနးကငစမခန႔ခြမႈမ ေဘမငသည ၁၉၉၄ ခာႏစ၊ အမးသမးပတဝနးကင ထနးသမးေရးမ ဝါဒ ျဖစပါသည။ ထမ ဝါဒက အေျခခ၍ ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမေရးရမ ဝနႀကးဌမနသည လကရ ၂၀၁၂ ခာႏစ ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥပေဒ က ေရးဆြခပါသည။ ယငးဥပေဒျပဌမနးၿပးခနမစ၍ ဝနႀကးဌမန သည ပတဝနးကငထခကမႈ ေလလမဆနးစစခက လပထးလပနညးမမးအပါအဝင ဥပေဒတြငပါရေသမ သေဘမတရမးမမး အသကဝငေရး အတြက ဥပေဒာႏငအတ ေပၚေပါကလမသည နညးဥပေဒမမးက ေရးဆြလကရရမ ယခစမတမးျပစသညအထ အၿပးသတနငျခငး မရေသးပါ။


အမးသမးပတ၀နးကငထနးသမးေရးမ ၀ါဒ

ေရထ၊ ေျမထ၊ သစေတမ၊ ဓမတသတ သယဇမတ၊ အဏၰဝါဆငရမ သယဇမတ အရငးအျမစမမးာႏင အျခမးသဘမဝအရငးအျမစမမးက အသးျပရမ၌ ပတဝနးကငထနးသမးေစမငေရမကရနာႏင ပကစးယယြငးျခငးမ ကမကြယရနတ႔အတြက ခငမမသည ပတဝနးကင ထနးသမးေရးမ ဝါဒမမး အေကမငအထညေဖမနငရနအတြက ျမနမမနငငအစးရသည ေဖမျပပါမ ဝါဒက ျပဌမနးလကပါသည။ နငင တစနငင၏ ကြယဝခမးသမမႈသည ၎တ႔၏ ျပညသ မမး၊ ယဥေကးမႈအေမြအာႏစမမး၊ ပတဝနးကငာႏင သဘမဝအရငးအျမစမမး ျဖစပါသည။ ျမနမမပတဝနးကငထနးသမးေရး မ ဝါဒ၏ ရညရြယခကမမ ျပညသ မမး ဘဝအရညအေသြး ျမငမမးေစရနအတြက ဖြ ႕ၿဖးေရး လပငနးစဥမမးတြင ပတဝနးကငထနးသမးေရးလပငနးက ထညသြငးေပါငးစပျခငးမတစဆင အဆပါ ကြယဝခမးသမမႈမမးအၾကမး သဟဇမတရရာႏင မၽတမႈရေစရန ရညရြယပါသည။ မညသညနငငမဆ ၎တ႔၏ ပတဝနးကငထနးသမးေရးမ ဝါဒမမးာႏငအည သဘမဝသယဇမတ အရငးအျမစမမးက အခပအျခမအမဏမပငဆငမႈ အခြငအေရးာႏငအည အသးခပငခြငရပါသည။ သ႔ရမတြင မမနငင၏ စရငပငခြငထက ေကမလြနမႈမရေစရန သ႔မဟတ အျခမးနငငမမး၏ အကးစးပြမးက ထပါးမႈမရေစရန အေလးထမးေဆမငရြကသြမးရမည ျဖစပါသည။ လကရာႏင အနမဂတမးဆကမမး၏ အကးစးပြမးအတြက သဘမဝသယဇမတ အရငးအျမစမမးက ထနးသမးေစမငေရမကရန နငငေတမာႏင ျပညသ မမးအမးလးတြင တမဝနရပါသည။ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ေဆမငရြကရမ၌ ပတဝနးကငထနးသမးေစမငေရမကမႈသည အဓကရညမနးခကအျဖစ အျမတမးရေနရမည ျဖစပါသည။

အဆပါမ ၀ါဒအမး အစးရ၏ (၅-၁၂-၁၉၉၄) ရကစြပါ ေၾကညမခကအမတ (၂၆/၉၄) ျဖင ထတျပနချခငးျဖစျပး ေအမကေဖမျပပါ ဇယမး (၂၀) တြင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရမ ဥပေဒပါ မ ၀ါဒအေျခခမမးက ေဖမျပထမးပါသည။

ဇယမး (20) ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒ86

Legislation Status Key Objectives

Environmental Conservation Law, 2012

Promulgated Provides the overarching framework for environmental protection and conservation of natural resources in Myanmar. Specifically: To integrate environmental conservation values in the sustainable development process; to enable a healthy and clean environment, as well as cultural preservation; to reclaim disappearing ecosystems; to prevent or manage loss of natural resources; to promote public awareness; to enable international cooperation; to promote cooperation between government, international organisations, NGOs and individuals in matters of environmental conservation. (These objectives summarise Chapter II, Objectives, of the Environmental Conservation Management Law, 2012). Note that this law does not include provisions for MOECAF to conduct Strategic Environmental and Social Assessments (SESAs). Nonetheless, MOECAF is considering undertaking SESA and may require development partner support in this regard.

Environmental and Conservation Rules, 2013 (for the Environmental Conservation Law)

Approved in June 2014 These are regulations for the Environmental Conservation Law.

86 In the legislation reviewed, it is frequently implied or explicitly stated that “social” protection is included under the term, “environment”.


ESIA Environmental Impact Assessment Procedures, 2013

Drafts have been completed and stakeholders consulted.

The Procedures are due to be submitted to the Minister of MOECAF at the time of writing.

Provide guidance on how to operationalise the requirements outlined in the Environmental Conservation and Foreign Investment Laws.

Environmental Quality Standards

Being drafted at the time of writing

To be used alongside ESIA procedures to specify the environmental thresholds that must be met by development projects and activities. These are proposed interim ambient air, noise and water quality standards, and industry emission standards referenced against those being applied internationally and by Greater Mekong Sub-region (GMS) countries.

ESIA Technical Guidelines Being drafted at the time of writing

To provide ESIA practitioners and third parties with a common framework for ESIA reporting.

Foreign Investment Law, 2013

Passed Sets out foreign investor ESIA requirements for identification and management of negative social and environmental impacts of development.

Foreign Investment Rules, 2013

Passed The rules specify that the investor’s protection or mitigation measures on the social and environmental impact must be submitted with the proposal for investment and subjected to comment by the MOECAF.

လ မႈေရးတမ၀နသမႈ

သယဇမတလပငနးမမးလပကငလကရသည အခ႕ကမၸဏမမး သည အေတမအတနျပညစေသမ စးပြမးေရးလပငနးႀကးမမး၏ လ မႈတမဝနယ မႈ (CSR) မမးက ၎တ႔ဆာႏၵအေလမက စတငအေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကလကရပါသည (အခနး ၄.၁၁ တြင ထတာႏႈတေဖမျပထမးပါသည)။ ကမၸဏမမးသည ေဒသဖြ႕ၿဖးတးတကေရး သေဘမတ ညခက (Community Development Agreement - CDA)၊ ထခကမႈမမးာႏင ခစမးခြငမမး သေဘမတ ညခက (Impacts and Benefits Agreement - IBA) သ႔မဟတ လ မႈေရးာႏင အလပသမမးေရးရမ အစအမ (Social and Labour Plan - SLP) တ႔ကသ႔ ေဒသဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက ဥပေဒလအပခက သ႔မဟတ မ ေဘမငမမး မရျခငးေၾကမင သယဇမတလပငနးမမးမ ဆးကးသကေရမကမႈမမးက ေလမပါးေအမငသမ ေဆမငရြကသြမးရန လအပၿပး (၂၀၁၂ ခာႏစ ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥပေဒ အရ) ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက အေထမကအက ျပနငျခငး မရပါ။ ျဖစနငေျခမမ ကမၸဏမမး အေနျဖင အထ းသျဖင ပပက ျဖစပြမးေနေသမ၊ ေျမယမအသးျပသ မမးာႏင အျငငးပြမးေနေသမ၊ လ ထ သ႔မဟတ စးပြမးေရး လပငနးမမး ျပနလညေနရမခထမးျခငးခရေသမ ေနရမေဒသမမး၌ ဥပေဒအရမဟတေသမ (de facto) "လပငနးေဆမငရြကရန လ မႈေရးလငစင"က ၎တ႔၏ သေဘမဆာႏၵအေလမက ေဆမငရြကရမည ျဖစပါသည။ အခ႕ CSO သသယရသ မမးမ နငငျခမး ကမၸဏမမးအေနျဖင စမသငေကမငးမမး၊ ေဆးမမး တညေဆမကျခငးသည ေျမယမသမးမႈကစၥရပမမး၊ လ ႔အခြငအေရး စးရမပ ပနမႈမမး ာႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရး စမခန႔ခြမႈမမးက ေျဖရငးေဆမငရြကျခငး ထက ပမလြယက ျခငးေၾကမငျဖစသညဟ ခယ ထမးၾကပါသည။


အလပသမမးေရးရမ (လ မႈေရးဆငရမအကမအကြယ) ပ (31) ေကမကစမးထတလပျခငး (Thevelvetrock.com)

ျမနမမနငင၏ အလပသမမးဥပေဒသည ေခတေနမကကေန ၿပျဖစသည။ အလပအကငခန႔ထမးျခငးဆငရမ ဥပေဒတစခမမရဘ Leave and Holiday Act (1951)၊ Factories Act (1951)၊ Workman's Compensation Act (1923)၊ Employment and Training Act (1950)တ႔ အပါအဝင အျခမးအကဥပေဒမမးက လအပသလ အသးျပ လကရပါသည။ ျမနမမနငငသည ၎၏အလပသမမးဥပေဒက ခငမမေအမင ေဆမငရြကလကရၿပး အလပသမမးေရးရမ အဖြ႕အစညးမမး ဖြ႕စညးခြငာႏင ပတသက၍ အလပ သမမး အခြငအေရးမမး ပါဝငေသမ ဥပေဒျပဌမနးခကက လႊတေတမမ အတညျပခၿပး ျဖစပါသည။ ျမနမမနငငတြင ဆာႏၵျပမႈမမးက ေခတသစအလပသမမးေရးရမ ဥပေဒအျဖစ ထငရမးေသမ အလပသမမးအဖြ႕အစညးဥပေဒ ျပဌမနးသည ၂၀၁၁ ခာႏစ၊ ေအမကတဘမလအထ ထေရမကစြမ တမးျမစထမးပါသည။ တရမးဝငအလပသမမးေရးရမ စမခန႔ခြမႈမ ေဘမင အျပင အလပသမမးေရးရမ အျငငးပြမးမႈေျဖရငးေရးဥပေဒ ၂၀၁၂ တ႔က အျပသေဘမေဆမငေသမ ေျခလမးအျဖစ အသအမတျပထမး ေသမလညး အမးနညးခကမမးရေနဆ ျဖစပါသည ။ (ILO, 2013)

အထကေဖမျပပါ ဥပေဒမမးအျပင အျပညျပညဆငရမအလပသမမးအဖြ႕ (ILO) ာႏင ျမနမမနငင အစးရသည ျမနမမျပညသ မမးမ အဓၶမေစခငးမႈာႏင ပတသက၍ စြပစြခကမမး တငတနးနငေသမ အခြငအေရးေပးအပထမးသည ယာႏရမးတစရပ တညေထမငရန သေဘမတ ညခၾကပါသည။ ၎တငတနးမႈယာႏရမးသည အဓမၼေစခငးမႈေၾကမင အမနတကယ ထခကခစမးၾကရသ မမးအမး အျပညျပညဆငရမအလပသမမးအဖြ႕၊ ဆကသြယေရးအရမရ၏ အက အညာႏငအတ ၎တ႔အမး လကတ႔ျပနအေရးယ မႈ မရဘ ယၾကညမႈအျပညအဝရစြမျဖင အစးရတမဝနရသ မမးထမ ေလမေၾကး ာႏင /သ႔မဟတ ကစမးျခငးတ႔ ေတမငးခရမ အခြငအေရးတစခအျဖစ ရညရြယ ေဆမငရြကထမးပါသည။

ဇယမး (21) အလပသမမးဥပေဒပါ - လ မႈေရးအကမအကြယေပးမႈမမး


Settlement of Wage Dispute Law, 2012 Passed and being implemented. To provide guidance dealing with labour-

management issues and to recommend

mechanisms for dispute resolution.

Disagreements between employers and workers

are to be settled by an ascending system of

dispute resolution bodies (workplace

coordinating committee, conciliation body,

arbitration body, arbitration council). Only after

the dispute has gone through the arbitration

body may the union call a strike.

Foreign Workers Law and Rules The Ministry of Labour, Employment and Social Welfare is, at the time of writing drafting a foreign workers law and

The law will cover the appointment, dismissal, suspension, entitlements of the foreign workers working in Myanmar. It will also specify employer requirements regarding job site safety


accompanying rules. and occupational health.


Labour Organisation Law, 2011 Passed and being implemented. To provide a framework for Unions in Myanmar. ILO has commented that although the law provides the right of workers to organise for the first time since military rule, protection against dismissal and discrimination are still weak. There are no effective penalties against employers who fail to comply with reinstatement orders from the arbitration bodies and the arbitration council.

၈.၂ လ မႈေရး ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးအတြက အဖြ႕အစညးပငးဆငရမ ထနးခပကြပကမႈမမး ႀကးမမးေသမပမမဏရသည ဓမတသတ ၊ ေရနာႏင သဘမဝဓမတေငြ႕ တ းေဖမထတလပသည စမကနးမမးတြင နငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈ လအပသညျဖစရမ ယခေလလမမႈာႏင အမမးဆး သကဆငေသမ ဌမန/အဖြ႕အစညးဆငရမ အစအမမမးက ဤအခနးတြင ထညသြငးေဖမျပထမးပါသည။ အဆပါလအပခကမမးအတြက အေရးႀကးေသမ ဥပေဒဆငရမမ ေဘမငက ၂၀၁၃ ခာႏစက ျပဌမနးခေသမ နငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒာႏင နငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈစညးမဥးမမး တြင ေတြ႕ရနငပါသည (အထကေဖမျပပါ အခနး ၂ တြငလညး ေလလမဆနးစစထမးၿပး ျဖစပါသည)။

လ မႈေရး ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဆငရမ အဓကအဖြ႕အစညးမမး

ပတ၀နးကငထနးသမးေရးာႏငသစေတမေရးရမ၀နၾကးဌမန (MOECAF)

ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမမးအမးလးာႏင ျမနမမနငငရ သစေတမမမး စမခန႔ခြေရးတ႔ာႏင ပတသကသည ပတဝနးကင ကမကြယေစမငေရမကေရး (ပတဝနးကငထခကမႈ ေလလမဆနးစစခကမမး/ ပတဝနးကငာႏင လ မႈေရးထခကမႈေလလမဆနးစစခကမမး အပါအဝင) တ႔အတြက တမဝနရပါသည။ ဝနႀကးဌမနအတြငး (MOECAF) ဆးျဖတခကမမး မညသ႔မညပခမတျခငးာႏင ပတသက၍ အမးသမး ပတဝနးကငထနးသမးေရးေကမမတက ၂၀၀၄ ခာႏစတြင ဖြ႕စညးခၿပး ၂၀၁၁ ခာႏစ၊ ဧၿပလ၌ ျပနလညျပငဆငဖြ႕စညးကမ ယခအခါ ပတဝနးကငထနးသမးေရးကစၥရပမမးအတြက တမဝနယ ေဆမငရြကသည အဖြ႕အစညးအျဖစ တမ၀န ထမးေဆမငလကရပါသည။ ယငးေကမမတ၏ ဥကဌအျဖစ ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမေရးရမဝနႀကးဌမန (ယခင သစေတမေရးရမဝနႀကးဌမန)မ တမဝနယ ေဆမငရြကၿပး ဝနႀကးဌမန ၁၉ ခမ ေကမမတအဖြ႕ဝငမမးအျဖစ ပါဝငပါသည။ ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမေရးရမ ဝနႀကးဌမန၊ စမကနးာႏင စမရငးအငးဦးစးဌမန၊ ညႊနၾကမးေရးမးခပသည ယငးေကမမတ၏ အတြငးေရးမးအျဖစ တမဝန ထမးေဆမင ပါသည။ ၂၀၁၁ ခာႏစ၊ စကတငဘမလတြင ပတဝနးကငထနးသမးေရးလပငနးမမး တမဝနယ ေဆမငရြကသည ဌမနအျဖစ သစေတမေရးရမဝနႀကးဌမနမ ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမေရးရမဝနႀကးဌမနသ႔ အမညေျပမငးလခပါသည။ MOECAF ေအမကရ ဌမန (၄) ခသည ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင သစေတမေရးရမကစၥရပမမးာႏင အဓကဆကစပ သည တမဝနမမးာႏင သတမတထမးေသမလပငနးမမးက ေဆမငရြကလကရပါသည။ (ADB, 2013)


အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမန (MNPED)

MNPED သည အခနး ၂ တြင ေဖမျပထမးသညအတငး ဝနႀကးဌမနမမးအမးလးအၾကမး ညႇာႏ ႈငး စမေပးမႈမမးမတစဆင စးပြမးေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကျခငးမမး အတြက ေပါငးစပညႇာႏႈငးေပးသည တမဝနက ထမးေဆမငလကရပါသည။ MNPED မ အရမရ (၃) ဦး သည လကပေတမငးေတမင ေၾကးနစမကနး၏ ပတဝနးကငထခကမႈ ေလလမဆနးစစခက မ ၾကမးက ေလလမသးသပရန ဖြ႕စညးထမးသည အဖြ႕ဝင (၃၉) ဦးပါဝငေသမအဖြ႕တြင အဖြ႕ဝင မမးအျဖစ ပါဝငေဆမငရြကလက ရပါသည။

ျမနမမာႏငငရငးာႏးျမႇပာႏမႈေကမမရင (MIC)

MIC သည ျမနမမနငင၏ စးပြမးေရးာႏင ဆကာႏြယေသမက႑မမးအမးလးရ ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ အဆျပခကမမးအေပၚ ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမး၏ လ မႈေရးာႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရး တမဝနယ မႈမမးက ခြငျပခကမေပးမ MOECAF မတစဆင စစစျခငးတ႔ ေသခမေစရန အဆျပခကမမးအေပၚ အကျဖတရေသမတမဝနက ထမးေဆမငရပါသည။ ယငးသည ၂၀၁၃ ခာႏစ နငငျခမးရငးာႏးျမႇပာႏမႈဥပေဒ က အေကမငအထညေဖမသည အဓကအခနးက႑ တြင ရပါသည။

ဆကစပ၀နၾကးဌမနမမး

ဆကစပဝနႀကးဌမနမမးသည သးျခမးက႑မမး (စးပြမးေရး၊ လ မႈေရးာႏင အပခပေရး)က စမ ခန႔ခြေရးအတြက တမဝနယ ေဆမငရြကရပါသည။ ယငးတ႔သည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ အဆျပခကမမး အတြက နညးပညမပငးဆငရမအႀကျပခကမမးေပးျခငး၊ စမကနးာႏင ပတသက၍ ရငးာႏးျမႇပာႏသ ထ တြင နညးပညမ၊ ဘ႑မေငြေၾကးာႏင အျခမးဆကစပေသမ စြမးေဆမငရညမမး ရ/မရ စစစျခငးတ႔က ေဆမငရြကပါသည။ အထက၌ ေဖမျပထမးသကသ႔ သတ တြငးဥပေဒ ၂၀၁၄ တြင ပတဝနးကငထနးသမးေရးာႏင ေျမယမသမးယ မႈမမး အတြက ေလမေၾကးေပးအပေရးတ႔ာႏင ပတသကသည စညးမဥးသတမတခကမမး ပါဝငပါသည။ MOGE မ စမခန႔ခြလကရၿပး ေရနက႑က စးမးထမးေသမ ထတလပမႈအေပၚခြေဝေရးသေဘမတ ညခက (PSC) (အနမဆး စျပပစ)မမးတြင ေယဘ ယကေသမ ပတဝနးကင ထနးသမးေရးစညးမဥးမမး ပါဝငေသမလညး တတကက သတမတထမးျခငး မရပါ။

ျပညနယ / တငးေဒသၾကး အပခပေရးအဖြ႕မမး

ျမနမမနငငရ တငးေဒသႀကးာႏင ျပညနယမမး၏ ေဒသာႏရအပခပမႈဆငရမကစၥရပမမးက တမဝနယ ေဆမငရြကပါသည။ တငးေဒသႀကး/ ျပညနယအဆင ဌမနမမးသည ျမနမမနငငသ႔ ဝငေရမကမည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈအဆျပခကမမးအေပၚ လ မႈေရးာႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရး ဆငရမ ရႈေထမငမ မတခကေပးရပါသည။

အလပသမမး၊ အလပအကင ာႏင လ မႈဖ လေရး၀နၾကးဌမန

ဤဝနႀကးဌမနသည ျမနမမနငငရ လ မႈဖ လေရးာႏင အလပသမမးေရးရမကစၥရပမမးက တမဝနယ ေဆမငရြကသညအျပင လ မႈေရးထခကမႈ ေလလမဆနးစစခကအပါအဝင လ မႈေရးာႏင အလပသမမးေရးရမ ဥပေဒျပမႈမမးအတြကလညး ေဆမငရြကပါသည။87

၈.၃ (တရမး၀ငထနးခပကြပကမႈ မရသည အေျခအေန) သယဇမတ လပငနးမမး ဖြ႕ျဖးတးတကေရးတြင လ မႈေရး ာႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ကစၥရပမမး ဤအပငးတြင သတ တ းေဖမေရး(အရြယအစမးအမးမး)ာႏင စြမးအငက႑တ႔ာႏင ပတသကသည စမကနးမမးာႏင ဆကစပေသမ လ မႈေရးာႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရး ဥပမမမမးက ေဖမျပထမးပါသည။ ဤေဆြးောႏြးမႈသည ျပညျပညစစျဖစရနထက ေလထ၊ ေျမထာႏင

87 Our team did not meet with the Ministry of Labour, therefore this report contains no substantive information on the SIA framework under that ministry.


ေရအရငးအျမစ သ႔မဟတ ေရႊ႕ေျပမငးျခငး၊ ေလမေၾကးမရျခငးာႏင စးပြမးေရးအရ လပငနးမမးဆးရႈးျခငး တစခခတ႔ေၾကမင ဆးကးသကေရမကမႈ၏ အကးရလမဒမမးက မၾကမခဏခစမးရေသမ စမကနးသကေရမကမႈရသည နယေျမမမးရ ေဒသခမမး ၾကေတြ႕ရေသမ ျဖစေလျဖစထရသည ျပနမအမးအစမးမမးက ေဖမထတတငျပရန ျဖစပါသည။

ဤေနရမတြင ေဖမျပထမးေသမ ဥပမမမမးသည အမမးအမးျဖင ဥပေဒေရးဆငရမျပနမမမး ျဖစၿပး ာႏစေပါငးမမးစြမ စစအစးရအပခပမႈာႏင ျပညတြငးစစတ႔၏ အကးဆကအျဖစ အထ းသျဖင ပပက ျဖစပြမးေသမေနရမမမးရ ေဒသခမမးအေနျဖင တြငးထြက သယဇမတ အရငးအျမစမမး တ းေဖမထတလပမႈေၾကမင ၎တ႔၏ ဘဝအေပၚ ထခကမႈ မေကနပခကမမးက ထတေဖမေျပမဆရန အေျခအေန အနညးငယသမ ရသညအတြက ျဖစပါသည။ ျမနမမနငင အေနျဖင ျပျပငေျပမငးလမႈမမး အေကမငအထညေဖမ ေဆမငရြကေနေသမလညး ယခင လကထကက ကနရေနေသးသည စတသေဘမထမး ခယ ခကမမး၊ လႊမးမးမႈမမးာႏင အပခပမႈ ပါဝါအဆငဆငတ႔က ေျပမငးလပစရန ာႏစေပါငးမမးစြမ အခနယ ရဦး မည ျဖစပါသည။

သတ တြငးဝနႀကးဌမန (MOM)သည ၁၉၉၄ ခာႏစ သတ တြငးဥပေဒရ

ပတဝနးကင ထနးသမး ေရးလပငနးစဥအရ လကေတြ႕ကငသးရန တမဝနရေသမလညး ယငးအေသးစတ လအပခက မမး မရသညအျပင လကနမေဆမငရြကမႈတြငလညး အလြနအမးနညး ပါသည။ ထ႔ျပင MOM သည သတ တြငးအေျမမကအမမး၏ တကရကလပငနးေဆမငရြကသ လညးျဖစရမ (ပဂၢလကပင ျပလပေရးက ၂၀၁၁ ခာႏစမသမ စတငခပါသည) လပငနး ေဆမငရြကသ ာႏင ထနးေကမငးသ ေနရမာႏစခစလးက ရယ ထမးျခငး သည ေကမငးမြနေသမ အပခပမႈာႏင ျပညသ ႔တမဝနခမႈ ဆသည သေဘမတရမးျဖငၾကညလၽင ျပစတငေဝဖနမႈမ လြတကငးနငျခငး မရေပ။

သတ တြငးဥပေဒတြင အလပသမမးေရးရမ စမခန႔ခြမႈကစၥရပမမးာႏင ပတသကသည လအပခကမမး ရေနေသမလညး ယခဤအခနး တြင ေဖမျပထမးေသမ ဥပမမမမးအရ ထလအပခကမမးက လကနမေဆမငရြကရန အကန႔အသတရေနပါသည။ ယခသေတသနျပလပျခငးအတြက သကဆငရမဝနႀကးဌမနမမးမ တမဝနရသ မမးာႏင ေတြ႕ဆ ေမးျမနးမႈမမးတြင သတ တ းေဖမေရးဆငရမ စစေဆးမႈမမးာႏင ပတသကသည အျပညျပညဆငရမ လပထးလပနညးမမးာႏင ယဥပါးမႈမရသညက ေတြ႕ရရပါသည။

ESIA/ESMP လပငနးစဥမမးာႏင ဆကာႏြယသည စညးမဥးစညးကမးမမးာႏင အလပသမမး ဥပေဒ အရ လ မႈေရးဆငရမ အကမအကြယေပးမႈမမးက တငးၾကပရန ျမနမမနငငတြင မၾကမမအခနတြငမ ေဆမငရြကလမၾကပါသည။ သ႔ျဖစရမ စညးမဥး စညးကမးအသစမမးက ကငသးရနအတြက လေလမကေသမ နညးပညမာႏင အရငးအျမစ စြမးေဆမငရညမမး ျပညစရနာႏင သကဆငေသမ အစးရဌမနမမးအၾကမးရ ပငမေရစးေၾကမငးာႏငအတ လကပါေဆမငရြကနငေရးတ႔အတြက အခနအတငးအတမတစခ လအပေနေသးသညက အသအမတျပရမည ျဖစပါသည။

သ႔ရမတြင ဤေလလမသေတသနျပမႈ၏ ရညရြယခကအတြက အတတမ ညဖငးေသမ ပတဝနးကင ထနးသမးေရး၊ လ မႈေရးာႏင အလပသမမးေရးရမ လပထးလပနညးမမးသည ျမနမမနငငရ တရမးဝငအစးရ ထနးခပထမးေသမ၊ တငးရငးသမးလကနကကငမမး ထနးခပ ထမးေသမ၊ တရမးဝငာႏင တရမးမဝင အပခပမႈပစမမးရေသမ ေနရမေဒသအမးလးရ ေဒသခမမး က မညကသ ႔ ဆကလကသကေရမကမႈ ရသညဆသည ဥပမမမမးျဖင တငျပသြမးပါမည။

ပ (32) လကပနးေတမငးေတမင ေၾကးနစမကနးအနး လယေျမ

မမးတြင ဆာႏၵျပေနသ မမးအမး လျခေရး တပဖြ႕၀ငမမးမ တမးဆးေနပ (EarthFirstNews.org)


ဇယမး (22) သတ တြငးေၾကမင လ မႈပတ၀နးကငဆငရမ ဆကဆေရးျပနမမမး88

Issue Description of Problem Relevant Regulatory Framework (formal or informal)

Compensation for Negative Impacts The community is seeking compensation for years of damages to houses and farmlands allegedly caused by wastewater from a large tin mine.

A lawsuit brought by local villagers in the Tanintharyi Region seeks judicial resolution to their complaints concerning a tin mine.

Even in the absence of approved environmental assessment rules, the Department of Mines and Mining Enterprise 2 are required to follow the existing environmental requirements in the Mining Law, The Environmental Conservation Law, 2012 also specifies requirements for environmental management plans that should mitigate negative environmental impacts of mining activity.

Conflicts over Minerals Two EAGs are fighting for the control of gold in Eastern Myanmar.

Fighting between the Shan State Army South and the United Wa State Army was reportedly taking place as recently as April 2014 with the fighting brought on by a dispute over Wa gold mining activities in southern Shan State.

Territories between the two ethnic rebel groups have been delineated via mutual agreement, and rules are in place that prohibits incursions into the other's area of control. Both EAGs provide security for affiliated gold mining enterprises in Shan State. See the case study on Shan state towards the end of Chapter Four above for more on mining in the area.

Labour Disputes Protests have been taking place at a major copper mine in central Myanmar over labour issues. The recent protests (April/May 2014) follow many others taking place over the past 12 months regarding various social and environmental problems related to the mine.

The most recent dispute involved 224 local trainees from 26 villages in the area staging a protest along the main road leading up to the mining company’s office. Workers are protesting for higher wages and better working conditions. Allegations of extremely poor wages and lack of proper safety equipment have been raised. Many of the trainees are the sons and daughters of parents whose land was confiscated to develop the mine.

The new Settlement of Wage Dispute Law should be implemented in these types of disputes, as well as the Organisation of Labour Law, (the former specifying conditions to be followed before strike action is considered to be legal). However, significant discrepancies in these legal frameworks have been noted by the ILO.

Destruction of Sacred Sites Local residents fear destruction of a pagoda on a mine site where significant development is

Rumour regarding the planned destruction of the religious buildings has fuelled local protests.

The ESIA for one of the major copper mines is the first of its kind of a large scale mining project in Myanmar. It has been the subject of much discussion and scrutiny and is still in draft form (and

88 It should be noted that the examples here have been reported in the media or in studies undertaken by CSO groups. It was beyond the scope of this study to investigate all sides of the issues to determine their veracity. www.minesandcommunities.org provided the source of much of the material unless otherwise stated.

http://www.minesandcommunities.org/


occurring for copper mining. The structure was recently deconsecrated (March 2014).

is currently being reviewed by the ESIA Review Committee, as noted above). Community consultations were scheduled to be completed in a six-week period from the beginning of March 2014. It is expected that issues related to the preservation of sacred sites will be raised during this process and incorporated into the environmental and social management plan.

Abuse of Workers Labour conditions and environmental management practices are acknowledged by many CSOs and media outlets to be extremely poor in the jade mining sites in Kachin State.

According to the Kachin Development Networking Group, jade miners are working in unsafe conditions, facing abusive managers, and are exposed to numerous additional risks. “Shooting galleries" for heroin users operate openly alongside some large jade mines. The common use of needles contributes to the high rates of HIV in the township of Hpakant in Kachin state. There are estimates that up to 40% of heroin-using jade miners are infected with HIV.

Issue Description of Problem Relevant Regulatory Framework (formal or informal)

Waste Water Damage The villages of Chaung, Hmawbi and Gyan Kap located in the Ayeyarwaddy Valley are reported to have been affected for many years from the significant environmental impacts of the nearby firms that are mining for pebbles, considered to be valuable construction materials.

It appears as though the farmland and houses of many families in the villages have been affected by poor discharge of waste water. Sludge is created by high pressure jets used to expose pebbles beneath the sand, creating a constant stream of muddy water that causes flooding.

The local township has stated that 13 mining firms received 1-year licences to mine an area of around 100 acres.

Relocation of Communities Development of Myanmar’s second largest iron ore deposit in Shan State could result in additional relocation of communities

The Pa-O Youth Organisation has noted (Robbing the Future, 2009) that “excavation of the site began in 2004, and work includes the conversion of around 11,000 acres of surrounding land for construction

An ESIA was completed but has not published. The Ministry of Industry now owns/manages the mine.


(NOTE: it has been alleged that those already relocated have not received adequate compensation for destroyed farmland although this has not been verified).

of a cement factory and iron processing plant. The steel factory is still under construction and due to open 2015.” The Pa-O Youth Organisation has also reported that more than 25 villages’ home to around 7000 mainly ethnic Pa-O people could be destroyed by the mining project and that a number of people have already been forced to move and have not received adequate compensation.

ေအမကပါဇယမးတြင ျမနမမာႏငင၌ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ဆငရမ ထနးခပကြပကမႈ ညဖငးသည အေျခအေနက ထငဟပေစပါသည။ ဤေနရမတြင MOGE ၏ အေရးပါမႈ အေနအထမးမမးျဖစသည ကမၸဏ ာႏင MOGE တ႕အၾကမးPSC စမခပခပဆျခငး ာႏင လပကငခြငရသ အေပၚ ဥပေဒေၾကမငးအရ လႊမးမးာႏငမႈအေျခအေန၊ MOGE ၏ လပငနးခြင ာႏင ထနးခပ ကြပကမႈတြင ပါ၀ငမႈ ာႏင လ မႈေရး ာႏင ပတ၀နးကင စမခန႕ခြမႈမမးတြင ပါ၀ငေနမႈတ႕က ဂရျပရမည ျဖစပါသည။ PSC စမခပသစမမးအတြက ၂၀၁၂ ခာႏစ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒတြင စမခပမခပဆခင ကတညးကပင ESIA ကျပစျပးေနမက ESMP က ျပငဆငရန လအပပါသည။ လကရ PSC စမခပမမးအရ ကမၸဏမမး၏ တမ၀နယ ေဆမငရြကေနသည ေဒသမမးရ လ မႈတမ၀နယ မႈမမး ာႏငပတသက၍ စမခကမမး ေရးဆြထမးရန လအပပါသည။ ေရႊ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငးစမကနး (အခနး ၄ တြင အေသးစတေဖမျပထမးျပးျဖစပါသည) ၏ အကးဆက၊ အထ းသျဖင ပကလငးတညေဆမကမႈေၾကမင ေဒသခမမးအေပၚ ဆးကးသကေရမကမႈမမး ာႏင ျငမးခမးေရးလပငနးစဥမမးက ထခကာႏငေျခမမးက ေရးသမးတငျပမႈမမး ရထမးျပးျဖစပါသည။ အဆပါအခကမမးက ေအမကပါဇယမးတြင အေသးစတေဖမျပထမးျခငး မရေသမလညး ထနးခပကြပကမႈစနစ ညဖငးခကမမးက ေပၚလြငေစသည ဥပမမမမးက ေဖမျပထမးပါသည။

ပ (14) ေ ရႊထတလပျခငး (wtaq.com)


ဇယမး (23) ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ ဖြ႕ျဖးတးတကေရးေၾကမင လ မႈပတ၀နးကင ေဘးထြကဆးကးမမး

Issue Description Relevant Regulatory Framework

Shwe Oil and Gas Pipeline

The controversial Shwe Gas Pipeline, a joint venture between the China National Petroleum Corporation (CNPC) and MOGE as well as three other foreign firms: Daewoo International Ltd. (51 percent stake) in consortium with the Korea Gas Corporation (KOGAS), ONGC Videsh Ltd. of India, and GAIL Ltd. of India.

The oil transport pipeline is constructed parallel to the gas pipeline and will enable oil to be imported to China from the Middle East and Africa. The 2,380 km crude oil pipeline will run from Maday Island in the Bay of Bengal off the coast of Arakan to Kunming, China. It is estimated to cost US$ 1.5 billion and although already operating, once a full operational capacity transport 12 billion cubic meters of crude oil per year to China.

The pipeline connects Western Myanmar’s Arakan State to China’s Yunnan Province, cutting through many ethnic minority territories including those in Shan and Kachin States where conflicts are still ongoing. Human rights groups have protested the project, claiming that there have been farmland seizures without compensation or unfair compensation; forced labour; unfair working conditions, threats and intimidation against locals; increased militarisation of territories and other forms of human rights abuses. The pipeline may be responsible for increased fighting in Northern Shan state between rebels and the State Army.

An ESIA was completed by the project but has not been released for public information. Therefore, it is unclear as to the social and environmental impacts identified. It is also not clear whether an ESMP was ever drafted to deal with risks identified in the ESIA. Many concerned CSOs have called for the provision of “free, prior and informed consent” as a condition for ESIAs, particularly in the case of the Shwe Pipeline, a project that has far-reaching ramifications for large groups of people living along its pathway.

Maday Island Port

CNPC is heading up the Maday Island deep-sea port construction project. The construction of the facility has been the subject of CSO scrutiny and protests.

The construction has already taken its toll on the Maday Island’s mountainous environment and about 2,400 residents living in six villages. Locals have complained that farmlands are being confiscated on Maday Island in order to build the port and refinery and in Kyaukpru, for construction of an international airport, hotels, golf courses and hospitals. In addition, about 500 acres of farmland near Gangawtaw Pagoda in Kyaukpru were confiscated for the construction of a gas refinery.

Some CSO groups contend that “five mountains on Maday Island have already been demolished and many plots of garden

It is assumed that the ESIA for the entire pipeline project would have included the identification of social and environmental impacts of the construction of the deep sea port. However, as noted, this has been difficult to determine due to the secrecy surrounding the ESIA process.


land have already been confiscated and cleared.”89 They further allege that operations for seaport construction in late October 2009 around Maday island killed hundreds of fish and destroyed important local fishing grounds where local people have been fishing for centuries.90

89 http://www.burmanet.org/news/2011/03/01/irrawaddy-maday-island-deep-sea-port-no-boon-to-locals-%E2%80%93-khin-oo-thar/

90 http://news.nationalgeographic.com/news/energy/2014/09/140905-myanmar-china-burma-drilling-oil-energy-asia-petroleum/

http://news.nationalgeographic.com/news/energy/2014/09/140905-myanmar-china-burma-drilling-oil-energy-asia-petroleum/


အခနး (၉) EITI အေကမငအထညေဖမျခငး

ဤအစရငခစမသည ျမနမမာႏငငရ သယဇမတလပငနးမမးအတြက အေျခခဆနးစစခက အစရငခစမျဖစျပး အၾကျပခကမမးထက လကရ အခကအလကမမး၊ ေနမကခအေျခအေန ာႏင သးသပခကမမးက ပမအေလးထမးေဖမျပထမးပါသည။ မညသ႕ပငျဖစေစကမမ ျမနမမာႏငငတြင EITI အေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက လအပသည သးသပခကမမးကလညး ထညသြငးေဖမျပထမးပါသည။ ျမနမမာႏငငသည EITI ၏ အဖြ႕၀ငာႏငငတစာႏငငျဖစလမျပး ၂၀၁၆ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလတြင EITI ပထမအၾကမ အစရငခစမ တငသြငးရမညျဖစရမ ဤအစရငခစမပါ ေတြ႕ရခကမမးသည ျမနမမာႏငင၏ လမမည (၁၈) လတမ ကမလအတြငး မညသ႕ အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကမညက ပေဖမာႏငစြမးရမညျဖစပါသည။ ထ႕ျပင EITI လပငနးစဥမမးအတြက အၾကျပခကမမးသည ျပျပငေျပမငးလေရးလပငနးစဥမမးအေပၚ အကးသကေရမကမႈရမညျဖစသညအျပင စြမးေဆမငာႏငမႈအေျခအေနကလညး ဆနးစစေပးရမ လညးေရမကမညျဖစပါသည။ ျမနမမာႏငင၏ သမငးေၾကမငး ာႏင သယဇမတက႑၏ ရႈပေထြးေသမ အေျခအေန (ဤအစရငခစမတြင ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမးလပစစတ႕က ျခငထမးပါသည) အရ EITI အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကရမတြင ျမနမမာႏငင၏ ာႏငငေရးဆငရမစးပြမးေရးအေျခအေနမမးက ထညသြငးအေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက ဆနးသစေသမ နညးလမးမမးျဖင ခဥးကပအေကမငအထညေဖမသငပါသည။ ဥပမမအမးျဖင EITI အစရငခစမျပစရမတြင တစေပါငးတစစညးတညး ျပစျခငးမဟတဘ MEITI MSG အေနျဖင က႑အလကခြျခမးျပး သးျခမးအစရငခစမမမးျပစ၍ ေရန ာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕အတြက က႑တစခ၊ သတ တြငးအတြက က႑တစခ ာႏင အျခမးလပငနးမမးအတြက က႑တစခ စသျဖင ခြျခမးျပး အစရငခ တငျပျခငးမးျဖစပါသည။

ျပညတြငးျငမးခမးေရးလပငနးစဥ

ျမနမမာႏငင၏ ကမလၾကမရညခသည ျပညတြငးပပက မမး ာႏင သယဇမတလပငနးမမးမမ ဆကစပမႈရသညက ေရးသမးမႈမမး အမမးအျပမးရထမးျပးျဖစပါသည။ ဤအစရငခစမအတြက ကြငးဆငးသေတသနျပလပခစဥက အဆပါ ဆပစပမႈက ပမထငဟပ ေစခပါသည။ ျပညတြငး အပစအခတရပစေရး ာႏင ာႏငငေရးေဆြးောႏြးပြမမးက အေထမကအက ျပာႏငေစရနအတြက EITI အစရငခစမ ျပစရမတြင ပပက ျဖစပြမးခသည ေနရမမမးာႏငပတသက၍ မညသညအခနတြင ထညသြငးအစရငခရမညက ခနဆသငပါသည။

ကနထရကစမခပမမး ာႏင ပငဆငမႈမမး

ကနထရကစမခပမမး ပြငလငးျမငသမစြမရေစေရး ေဆမငရြကေနသည ကမၻမလးဆငရမ လပေဆမငမႈမမး ပျပငလမေနစဥတြင ျမနမမာႏငင၌လညး ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕၊ သတ တြငး ာႏင ေရအမးလပစစက႑မမးတြင အသစခပဆသည ရငးာႏးျမႇပာႏမႈ စမခပမမးက ျပညသ လ ထထ အသမေပးာႏငစရမ အေၾကမငးမရေတမပါ။ MSG အေနျဖင နယပယက႑သတမတခကအတြက ေလလမမႈမမးျပလပရမတြင ေအမကေဖမျပပါ အၾကျပခကမမးက ထညသြငးစဥးစမးသငပါသည။

EITI ၏ ၂၀၁၃ ခာႏစစညႊနးသစမမးတြင သယဇမတလပငနးမမး၏ ပငဆငမႈအေျခအေနာႏငပတသက၍ EITI အစရငခစမတြင ထညသြငးေဖမျပာႏငရန အၾကျပခကမမးထညသြငးခပါသည။ ယငးအတြက ျပညသ မမးေလလမခြငရသည ပငဆငမႈမမးအပါအ၀င မတတမးတငသညစနစတစခ ေဖမေဆမငရန အၾကျပချပး အစးရမမး၊ ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမး ာႏင အမမးပငမဟတသည ကမၸဏမမး အေနျဖင ၎တ႕၏ ပငဆငမႈအေျခအေနမမးက ထညသြငးေဖမျပရနျဖစပါသည။ ယငးကစၥမမ MEITI အတြက အေရးၾကးသည ကစၥရပတစချဖစျပး ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမျဖစသည ၂၀၁၄-၁၅ ဘ႑မေရးာႏစမ စတငစဥးစမးရမည ျဖစပါသည။ ဤအစရငခစမအတြက ျပငဆငမႈမမးျပလပခစဥက ေရန၊ သဘမ၀ဓမတေငြ႕ ာႏင သတ တြငးလပငနးမမး၏ ပငဆငမႈဆငရမ အခကအလကေပါငး (၃၀) ေကမက စစညးာႏငခရမ ၎တ႕၏ ထလြယရလြယအေျခအေနမမးက ေတြ႕ရရေသမလညး ပငဆငမႈမမးက ရမေဖြစေဆမငးာႏငေျခရသညက ေပၚလြငေစခပါသည။ အကယ၍ MEITI အေနျဖင ပငဆငအေျခအေနကပါ ၎၏ လပငနးအစအစဥတြင


ထညသြငးမညဆပါက ၂၀၁၃ ခာႏစ စညႊနးမမး၊ အၾကျပခကမမး ာႏင ျမနမမာႏငင၏ လကရအေျခအေနမမးာႏင ကကညေစရန မညသ႕ေဆမငရြကမညဆသညက စဥးစမးရန လအပမညျဖစပါသည။

အခကအလကမမး၏ အရညအေသြး ာႏင ရရာႏငမႈအေျခအေန

ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသက၍ အခကအလကမမး ရရာႏငမႈအေျခအေန ာႏင အရညအေသြးတ႕ာႏငပတသက၍ ကန႕သတခကမမးရေနပါသည။ ပထမကစၥမမ စစအစးရကမလအတြငးက ရခသည အခကအလကမမး ျပစမႈ ာႏင ျဖန႕ေ၀မႈစနစတ႕ ျဖစပါသည။ အစးရ၏ အစရငခစမမမးမမ အေျခအေန ာႏင အခနအခါေပၚမ တည၍ေသမလညးေကမငး၊ ရမထ းအဆင ကမ တည၍ ေသမလညးေကမငး၊ တစဥးာႏငတစဥး ဆကစပမႈ ာႏင အကမအကြယေပးမႈတ႕ေပၚမ တည၍ ရဖနရခါ အမနတရမးာႏင ေ၀းကြမသြမး တတပါသည။ ဥပမမအမးျဖင သတ တြငးဆငရမ အခကအလကမမးမမ လကေတြ႕ထြကရသည ပမမဏက ထငဟပျခငးမရပါ။ ယငးျပနမမမးမမ သတ တြငးက႑တြင အခြနေရမငတမးမႈမမးေၾကမင အစးရ၏ အစရငခစမပါ အခကအလကလမမးမမ လကေတြ႕ထြကရသည ပမမဏထက ဆယဆခန႕ ကြမဟေနတတပါသည။ ကမၸဏမမး၏ ေငြစမရငးထမးသမႈ စမအပ ာႏစမးထမးရျခငး အေလအထမမ ျပန႕ပြမးလကရေနျပး ထထေရမကေရမက ကငတြယေဆမငရြကာႏငရန အခနယ ေဆမငရြကရမညျဖစပါသည။

လပငနးစဥမမး

ပပက ျဖစပြမးသညေနရမမမးမ သတ တြငးဆငရမ အခကအလကမမး ရရေရးမမ EITI ၏ ပထမာႏစ အစရငခတငျပရမတြင ရငဆငရမည စနေခၚမႈတစချဖစပါသည။ EITI အတြက ေကမကခရယ သည အခကအလကမမးမမ ေရရမမႈမရသညအျပင လကေတြ႕ထြကရမႈထက မမးစြမေလမနညးာႏငပါသည။ အထ းသျဖင ကခငျပညနယတြငးရ ေရႊ ာႏင ေကမကစမးတြငးမမး၊ ရမးျပညနယတြငးရ ဓမတသတ တြငးမမး ာႏင ကရငျပညနယတြငးရ ေရႊတြငးမမးတ႕တြင ျဖစာႏငေခရပါသည။ အျခမးာႏငငမမး EITI အေကမငအထညေဖမေဆမငရြကမႈထက ျမနမမာႏငင၏ အေျခအေနမမ ထလြယရလြယသညက႑မမးက တစဆငျပးတစဆင နယပယက႑ခ႕ထြငသညစနစျဖင ကငသး သငပါသည။

International Financial Reporting Standards (IFRS)

ျမနမမာႏငင စမရငးေကမငစ၏ ဘမသမရပပငးဆငရမ ကစၥတစခမမ MEITI ပထမအၾကမအစရငခစမမတငမ IFRS ၏ ကနရေနေသးေသမ အခကအလကမမး (၉-၁၃) က လကခကငသးရန ျဖစပါသည။ ယငးကစၥာႏငပတသက၍ MSG အေနျဖင ဥပေဒ၊ အဖြ႕အစညး ာႏင ဘမသမရပပငးဆငရမ ခဥးကပမႈမမးက နယပယက႑ေလလမသတမတျခငး ျပလပသညအခါ ထညသြငးစဥးစမးသငပါသည။

EITI အစရငခတငျပမႈ လပငနးစဥက အေထမကအက ျပရနအတြက စမခပစညးကမးပါ အခကအလကတစချဖစသည အခက အလကမမး လ႕၀ကထမးရေရးစညးကမးခကက ျပနလညစဥးစမးသငပါသည။ ထ႕ျပင စမရငးစစေဆးမႈမမး ျပလပသညအခါတြင လြတလပသညစမရငးစစမမး၏ စစေဆးမႈက ခယ ရန အစးရအေနျဖင အမန႕ထတျပနသငပါသည။ အဆပါလပေဆမငခကမမးမမ နယပယက႑ေလလမသတမတျခငး မျပမ လပေဆမငထမးသငပါသည။

EITI စနစ လအပခက ာႏင အေကမငအထညေဖမမႈမမးက လတတေလမ လႊတေတမတြင ေဆြးောႏြးေနသည သတ တြငးဥပေဒ၊ ေရနဥပေဒ ာႏင ေရအမးလပစစဥပေဒမမးတြင ထညသြငးာႏငျခငးအမးျဖင လငျမနေသမ အကးခစမးမႈက ရရာႏငေျခရပါသည။ ဥပမမအမးျဖင “လပကငခြငရသ မမး တငျပသည အစရငခစမမမးသည သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕မ ဆးျဖတသည ျမနမမာႏငင တြငးထြကသယဇမ အရငးအျမစမမး တ းေဖမေရး စကမႈလပငနးမမး ပြငလငးျမငသမမႈအစအစဥပါ လအပခကမမး ာႏင ကကညရနလအပသည” ဟ ထညသြငး ေဖမျပျခငးျဖင ေဆမငရြကာႏငပါသည။


စမရငးစစမႈမမး ၾကန႕ၾကမေနျခငးကစၥ

ာႏငငပငစးပြမးေရးလပငနးမမးအေနျဖင ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးသ႕ စမရငးစစအစရငခစမမမး တငျပရန ောႏမငောႏးျခင းမမးမမ EITI လပငနးစဥတြင အစရငခစမမမး ထတျပနာႏငေရးအတြက ၾကန႕ၾကမမႈမမးက ျဖစေပၚေစပါသည။ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑မမး (ထတလပျခငး ာႏင စ းစမးရမေဖြျခငးအပါအ၀င) ာႏင အၾကးစမးသတ တြငးလပငနးမမး၏ လြနခေသမ ဘ႑မေရးာႏစအတြက စမရငးစစ အစရငခစမမမး က ယခာႏစအတြငး ထတျပနာႏငေရးမမ လကရအေနအထမးတြင ျဖစာႏငေျခမရေသးပါ။ သ႕ျဖစ၍ MEITI ၏ သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕အေနျဖင EITI ပထမအၾကမအစရငခစမတြင လြနခသညဘ႑မေရးာႏစ (ဥပမမ ၂၀၁၆ EITI အစရငခစမအတြက ၂၀၁၃-၁၄ ဘ႑မေရးာႏစ) သ႕မဟတ ၂၀၁၄-၁၅ စမရငးစစေဆးမႈ မျပလပရေသးသည စမရငးမမးေပၚတြင အေျခချပး ေဆမငရြကာႏငေရးအတြက စဥးစမးရမညျဖစပါသည။ သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕အေနျဖင စမရငး (၂) မးစလးက ထညသြငး အသးျပလက အသးျပာႏငပါသည။ ဤအစရငခစမေနမကပငး ဆကလကျပလပမည နယပယက႑ေလလမသတမတသညအခါ ဤကစၥက ထညသြငးစဥးစမးျပး နညးလမးမမးအၾကျပတငျပသငပါသည။ ထ႕ျပင သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕ ာႏင အစးရတ႕အေနျဖင ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမက ၂၀၁၆ ခာႏစ၊ ဇနန၀ါရလအတြငး အခနမျပစာႏငေရးအတြက လအပသည စမရငးမမးက ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရးမ စမရငးစစေဆးမႈမမး ျပလပေပးာႏငေရးအတြက လအပသည ပပးမႈမမးက ေဆမငရြကေပးသငပါသည။ ထသ႕ေဆမငရြကရမတြင ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးအေနျဖင ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၏ ျပညသ ႕ေငြစမရငးစမခန႕ခြမႈ အဆငျမႇငတငေရး အစအစဥာႏင ာႏင အေမရကန ျပညေထမငစ ာႏငငျခမးေရး၀နၾကးဌမနမ MOGE ာႏင ပ းေပါငးေဆမငရြကေနသည အစရငချခငး ာႏင စမခန႕ခြမႈဆငရမ အစအစဥမမး ာႏင ပ းေပါငးညႇာႏႈငးေဆမငရြကသငပါသည။

လပငနးမမးစတငမႈမရေသးသည ကမၸဏမမးက ထညသြငးေရး

ျမနမမာႏငငအေနျဖင EITI အဖြ႕၀ငေလမငးာႏငငတစာႏငငျဖစလမသည ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ဇ လငလမစတင၍ (၁၈) လအတြငး စ းစမးရမေဖြမႈ ာႏင တငးတမမႈမမး ျပလပေနသည သယဇမတလပငနးမမးအနက စးပြမးျဖစစတငာႏငသညလပငနးမမးတြင စမခပလကမတေရးထးခမမး ပါ၀ငလမမညျဖစသညအတြက သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕အေနျဖင ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမတြင ၎တ႕က ထညသြငး သငပါသည။

ေရအမးလပစစ

ျမနမမာႏငင၏ ေရအမးလပစစလပငနးမမးမမ စမကနးေပၚမ တညျပး ေဒၚလမဘလယာႏငခ၍ ာႏစစဥ၀ငေငြ ရရာႏငေျခရပါသည။ EITI ာႏင ေဒသာႏ ရအဆင MSG တ႕အေနျဖင အဆပါစမကနးမမးအတြက ေဆြးောႏြးမႈမမး ေပၚထြကလမေရးအတြက အမးေပးသငပါသည။ လပစစစြမးအမး၀နၾကးဌမနအေနျဖင အဆပါက႑၏ စမရငးစစအစရငခစမမမးက EITI တြင ထညသြငးာႏငေရးအတြက အဆငသငျဖစေနျပျဖစေၾကမငး ေျပမၾကမးထမးပါသည။ ေရအမးလပစစက႑အမး EITI ပထမအၾကမအစရငခစမတြင MEITI MSG အေနျဖင ထညသြငးျခငးမျပသည အေၾကမငးမရဟ ယ ဆရပါသည။

ေမ မလငမႈလြနကျခငး၏အာႏ ရမယ

MDRI ာႏင MATA တ႕မ EITI အေကမငအထညေဖမေရး အမးသြနခြနစက ေဆမငရြကေနေသမလညး ရနကန ာႏင ေနျပညေတမတ႕ရ သကဆငရမ အစအဖြ႕မမးအေနျဖင နမးလညမႈအမးနညးေနေသးေၾကမငး ေတြ႕ရရပါသည။ EITI လပငနးစဥမမ အစးရ၏ ေကမငးမြနေသမ အပခပေရးစနစ ေဖမေဆမငေရးအတြက အမးလးက ကစမးာႏငသည “ေပမကေစ” ဆရမၾကးတစခအျဖစ အလြနအကၽြ မတယ ထမးျခငး သည အာႏ ရမယတစချဖစပါသည။ လကေတြ႕တြငမ EITI လပငနးစဥမမးမမ ျမနမမာႏငင ရငဆငေနရသည ေျမသမးမႈမမး၊ လ ႕အခြငအေရး ခးေဖမကမႈမမး သ႕မဟတ ပတ၀နးကင ပကဆးျခငး ာႏင ညစညမးျခငးဆငရမ ကစၥရပမမးက တကရကထေတြ႕ ေျဖရငးေဆမငရြကျခငး မဟတပါ။ ထ႕ျပင EITI သည ာႏငငေတမ၏ စးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကေရးအတြက သယဇမတ အရငးအျမစမမး မညသ႕မညပ ခြေ၀ရမညက အၾကေပးျခငးမဟတပါ။ EITI အေနျဖင အရညအေသြး သယဇမတလပငနးမမး၏ အခကအလကမမး ာႏင သးသပခကမမးက ပပးေပးာႏငျခငးျဖင ေဆြးောႏြးမႈမမးက အေထမကအက ျပေစမညျဖစပါသည။ ယငးအခကမမ MEITI ညႇာႏႈငးေရးမးရး ာႏင


သးပြငဆငညြန႕ေပါငးအဖြ႕၏ စနေခၚမႈျဖစပါသည။ သ႕ျဖစ၍ MEITI အေနျဖင EITI ာႏငပတသက၍ ျပညသ ႕ဆကဆေရးလပငနးမမး ေဆမငရြကရမတြင ထထေရမကေရမက လပေဆမငာႏငေရးအတြက အစအစဥမမးေရးဆြျခငး ာႏင လအပသညအရငးအျမစမမး အကးရရ အသးျပသငျပး EITI အေပၚ ေမမလငခကလြနကေစျခငး မျပဘ ၎၏ လပေဆမငခက ာႏင အကးသကေရမကမႈတ႕က တတကက အသေပးသငပါသည။

အစးရအဖြ႕အစညးမမး၏အခနးက႑

EITI ညႇာႏႈငးေရးမးရးအျဖစ MDRI မတမ၀နယ ေနမႈမမ ၂၀၁၅ ခာႏစအတြငး အစးရဘကသ႕ အသြငက းေျပမငးသြမးမည ျဖစပါျပး MEITI ၏ ညႇာႏႈငးေရးမးရးအျဖစ ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမနေအမကရ ရသးခန႕မနးေျခေငြစမရငးဥးစးဌမနမ တမ၀နယ ေဆမငရြကသြမးမည ျဖစပါသည။ ယငးအတြက အသြငက းေျပမငးေရး အစအစဥတစရပ ေရးဆြရနလအပပါသည။ ထ႕ျပင EITI ာႏင အဓကသကဆငသည အစးရဌမနမမးျဖစသည ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၊ ျပညေထမငစေရ႕ေနခပရး ာႏင ဆကစပ၀နၾကးဌမနမမးအေနျဖင မညမ စြမးေဆမင ာႏငသည အေပၚတြငလညး မ တညေနပါေသးသည။ EITI ရငဆငေနရသည ျပနမတစခမမ လြတလပသည စမရငးစစ (EITI အစရငခစမေရးသမးရန ကနထရကရယ ထမးသည ကမၸဏ) ၏ သေတသနျပလပသည စနစမမး ာႏင ကၽြမးကငမႈမမးသည အမရင အဖြ႕အစညးမမး (MSG ာႏင EITI တ႕ာႏင နးစပသည အစးရအဖြ႕အစညးမမး) ထ ျပန႕ပြမးသြမးေစျခငး မရသည ျပနမျဖစပါသည။

ထ႕ျပင အဖြ႕၀ငေလမငးအျဖစ သတမတခရျပးေနမကပငးတြင MSG အေနျဖင အစးရဌမနမမး ပါ၀ငမႈအေပၚ မညမကယျပန႕စြမ ထညသြငးမညက စဥးစမးရမညျဖစပါသည။ အမးသမးစမကနးာႏငစးပြမးေရးဖြ႕ျဖးတးတကမႈ၀နၾကးဌမနအေနျဖင ယခထက ပမအေရးပါသည အခနးက႑မ ပါ၀ငသငသညဆသည ေဆြးောႏြးမႈမမးလညး ရေနပါသည။ အထ းသျဖင ဗဟစမရငးအဖြ႕ (CSO) ၏ ဖြ႕စညးပ ာႏင စြမးေဆမငမႈမမး တးတကလမပါက ၎အမး EITI လပငနးစဥတြင ထညသြငးမႈက စဥးစမးသငပါသည။ နညးလမးတစခမမ EITI ၏ အခကအလကမမးအမး CSO မ တမ၀နယ ၍ ေဆမငရြကေပးျခငးျဖစျပး CSO ၏ စမရငးအငးဆငရမ ကၽြမးကငမႈမမးက EITI လပငနးစဥတြင ပပးမႈမမး ရရသြမးာႏငမညျဖစပါသည။ သ႕ရမတြင ယငးအခကမမ အၾကျပခကတစခသမ ျဖစျပး တကတြနးခကတစခ မဟတပါ။ EITI အေနျဖင CSO ၏ လပငနးမမးာႏင မပတသကရန အျခမးအေၾကမငးအခကမမးလညး ရေကမငးရေနမည ျဖစသညအတြက MSG အေနျဖင စဥးစမးသငပါသည။

အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး

MATA မဟမမတအဖြ႕အေနျဖင ေခါငးေဆမငမႈပငးေကမငးမြနမႈ ာႏင အခကအလကမမး စနစကနစြမ ဖလယာႏငချခငးတ႕ေၾကမင တေတမငးသညကမလအတြငး ေအမငျမငမႈအသးအပြငမမး ရရခပါသည။ ထ႕ျပင ဖြ႕စညးပစနစမမ ဗဟမခပကငထမးျခငးမရဘ ကယျပန႕ေသမ အျမငမမးက ဖလယာႏငခပါသည။ MATA အေနျဖင ာႏငငေတမအဆငတြင ထေရမကေသမ လပေဆမငမႈမမး လပကငာႏငခေသမလညး ေဒသာႏ ရအဆငအေနျဖငမ သယဇမတလပငနးမမးတြင လပငနးခြင ာႏင ေဒသခမမး ေန႕တဓ ၀ လကေတြ႕ ၾကေတြ႕ေနရသညမမးက ထေတြ႕ဆကဆမႈမမး ရေနျပး ေဒသာႏ ရအစးရမမးာႏင ဆကဆရမတြင စနေခၚမႈမမး ာႏင ရငဆငေနရပါသည။ ထမမက သမငးေၾကမငးအရလညးေကမငး၊ ျပညနယာႏငတငးေဒသၾကးမမးတြင လကရအေနအထမးမမးအရလညးေကမငး ေဒသာႏ ရအဖြ႕အစညးမမးအေနျဖင ဆတဆတေနရန ဖအမးေပးမႈမမးာႏင ရငဆငေနရပါသည။ ျမနမမာႏငငတြင EITI အေကမငအထညေဖမရမတြင ေဒသာႏ ရအဆငတြင အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး၏ လြတလပစြမ ေျပမဆခြငအေပၚ ဖအမးမမးာႏင ရငဆငလမရာႏငပါသည။ EITI စနစ ျမနမမာႏငငတြင အျပညအ၀ အေကမငအထညေဖမာႏငရနအတြက အရပဘကလ မႈအဖြ႕အစညးမမးက ဥပေဒေၾကမငးအရ အကမအကြယေပးာႏငေရးအတြက စဥးစမးရမညျဖစပါသည။

နယပယက႑ေလလမသတမတျခငး

နယပယက႑ေလလမသတမတျခငးအဆငတြင ပထမအၾကမ EITI အစရငခစမတြင မညသညကမၸဏမမးက ထညသြငးသငသည ာႏင မညသ႕ေသမ ေငြေၾကးစးဆငးမႈမမးက ထညသြငးမညတ႕က သတမတရမညျဖစပါသည။ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑ အေနျဖင အလးစ အစရငချခငးျဖစသည စမကနးအလက အစရငချခငး ာႏင ပငဆငမႈဆငရမ အခကအလကမမး အစရငချခငး (လတတေလမ


တငဒါေအမငျမငထမးသည လပငနးမမးအပါအ၀င) တ႕ပါ၀ငမညျဖစပါသည။ ထ႕ျပင အၾကးစမးသတ တြငးလပငနးမမးလညး ပါ၀ငသငပါသည။ အနညးဆးပမမဏကန႕သတခကမမ ာႏငင၏ ထပတနး သတ တြငးကမၸဏ ၂၀ သ႕မဟတ ၃၀ ခန႕ျဖစသငျပး ယငးထကေသးငယပါက သတ တြငးက႑အေပၚ ပါ၀ငမႈအခးအစမး ရမခငာႏႈနးေသးငယသြမးမညျဖစျပး တစဘကတြငမ အပခပမႈ ာႏင အခကအလကမမး ကငတြယရန ာႏင လြတလပသည စမရငးစစမမး ခန႕အပရန ခကခမညျဖစပါသည။ EITI အစရငခစမ ေရးသမးရမတြင ေကမကစမး ာႏင ေကမကမကရတနမက႑မမ ထ းျခမးသည စနေခၚမႈမမးာႏင ရငဆငရမညျဖစေသမလညး အစးရ၏ ေကမကမက ရတနမျပပြမ ၀ငေငြမမးာႏင စမရငးကကညႇရမတြင ထ းျခမးေသမ ျပနမ မရာႏငပါ။

သးပြငဆင ညြန႕ေပါငးအဖြ႕အေနျဖင နယပယက႑ေလလမသတမတျခငးအတြက ေဆမငရြကရမတြင တမ၀နာႏင၀တ ရမးမမး သတသတ မတမတ ခြျခမးေဆမငရြကသငသညအျပင EITI ာႏငငတကမ ညႇာႏႈငးေရးမးရးာႏငလညး ဆကသြယသငပါသည။ နယပယက႑ သတမတရမတြင ေအမကပါတ႕က ထညသြငးစဥးစမးသငပါသည-

› မညသည ကမၸဏ/စမကနး/က႑မမးက မညသညအခနတြင ထညသြငးသငသညက သတမတျခငး၊

› သတ တြငးက႑ာႏငပတသက၍ အနညးပမမဏသတမတခကထမးရျခငး၊

› အေသးစမး သတ တြငးလပငနးဆငရမ အခကအလကအရညအေသြးမမးသတမတျခငး၊

› ျပညေထမငစစမရငးစစခပရးမ လကခရရသည စမရငးစစေဆးျပး အစရငခစမမမး၏ အရညအေသြးမမးက သတမတျခငး၊

› ဘ႑မေရး၀နၾကးဌမန၏ လကခရရေငြမမးက အေသးစတစစစာႏငမည အစအစဥမမးသတမတျခငး၊

› ာႏငငပငလပငနးမမး၏ ေငြေၾကးစးဆငးမႈမမး အထ းသျဖင အခြနမဟတသည ေငြေၾကးစးဆငးမႈမမးက ေလလမျခငး၊

› MFTB ာႏင စငကမပ ာႏငငရ ေငြစမရငးမမး ာႏင “အျခမးေငြစမရငးမမး” အေျခအေန ာႏင ေငြလာႏႈနးေျပမငးလမႈတ႕က စစစေလလမျခငး၊

› ပကလငးျဖတသနးခာႏငပတသက၍ စစစေလလမျခငး၊

› ာႏငငေရးအေျခအေန၊ မကလးမမး ထညသြငးထမးသည (၅) ာႏစမ (၁၀) ာႏစအတြငး လပေဆမငမည လမးျပေျမပ ေရးဆြျခငး၊ (ကနဥး အစအစဥအျဖစ ေရန ာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕က႑အမး ၂၀၁၅ ခာႏစအတြငး လပေဆမငရန စသျဖင ေဖမျပာႏငပါသည)

› လ မႈတမ၀နယ မႈ အစအစဥမမးက စစစျခငး (ဥပေဒ ာႏင စမခပအရ လအပခက သ႕မဟတ မမအစအစဥျဖင တစဘကသတ လပေဆမငျခငး)

› ျပညနယ ာႏင တငးေဒသၾကးအဆငရ လ မႈေရးဖြ႕ျဖးမႈမမးက သးသပျခငး၊

› ေဒသအတြငး ေဆမငရြကေနသည အပစမမး ာႏင အစးရအဖြ႕အစညးမမးအတြက စြမးေဆမငရညျမႇငတငမႈ သငတနးမမး ေပးအပျခငး၊

› ရးရငးျပး အငတမနက အေျခခသည အခကအလကမမး လႊငတငျခငးစနစ အေကမငအထညေဖမျခငး၊

› ျပညေထမငစ စမရငးစစခပရး၏ အမးနညးခကမမးက သးသပျပး ပထမအၾကမ အစရငခစမအတြက လအပခကမမးက ပပးေပးျခငး၊

› EITI ာႏစစဥအစရငခစမအမး အစရငခစမငယမမးအျဖစ ခြထတျပး ေရးသမးျပစျခငး၊ MSG အေနျဖင နယပယက႑ ေလလမ သတမတရမတြင EITI ၏ စညးကမးခက အမတ (၃) ကျဖညဆညးေရးအတြက စဥးစမးမႈမမး ျပသငပါသည။


ပ (34) MEITI အစရငချခငး လပငနးစဥမမး


.

ေနမကဆကတြမမး


ေနမကဆကတြ (၁) ကမးကးစမရငး

အခနး (၁) ကမးကးစမရငး Global Witness. 2014. Who Are the Real Winners of Myanmar’s Latest Oil and Gas Block Sales? http://www.globalwitness.org/myanmaroilandgas/

အခနး (၂) ကမးကးစမရငး Albert Chandler Law Offices. Myanmar Upstream Oil and Gas Sector, PP Presentation. Thailand, August 2013

Aung, U Zaw. 2013. The Oil and Gas Sector in Myanmar PP Presentation. Ministry of Energy, Myanmar Oil and Gas Enterprise.

Arakan Oil Watch. 2012. Burma’s Resource Curse

Asian Development Bank. 2012. Energy Sector Initial Assessment.

BNI. 2014. Deciphering Myanmar’s Peace Process. Burma News International. www.bnionline.net; www.mmpeacemonitor.org

Bullion Street Monthly Newsletter. www.Bullionstreet.com, April 2014

CIA World Fact Book. 2014. Annual Report on Myanmar, 2013 www.cia.gov/library

Davis, LLP. 2014. Economic Opportunities Continue to Grow in Myanmar, Bulletin, May 30, 2014

IHRPS. 2011. Education in Transition: A Preliminary Study of Capacity Development for Civil Society Actors in Burma/Myanmar. Institute for Human Rights and Peace Studies. Mahidol University. Study funded by SIDA

ICG. 2001: Myanmar, The Role of Civil Society. International Crisis Group Asia Report, No 27, 6 December, 2001.

Human Rights Watch. 2013 World Report on Burma

Kachin News Group, Burma Army Exhorts Money from miners in Hpakant, January, 2014

MEITI Candidacy Application. 2014. MEITI Secretariat, MDRI.

Ministry of Energy. 2014 Draft Energy Policy, Republic of the Union of Myanmar

Ministry of Mines, 2012. Policies and Regulations Toward a Sustainable Mining Development. Power Point presentation, Republic of Union of Myanmar

Ministry of Mines, 2013. Current Mineral Activities in Myanmar. Geological Survey PP Presentation. Department of Mines, Republic of the Union of Myanmar

MOGE, 2013. Myanmar Oil and Gas Enterprise. PP Presentation.

http://www.bnionline.net/

http://www.mmpeacemonitor.org/

http://www.cia.gov/library


Myanmar Centre for Responsible Business. 2014. Draft for Distribution: Sector--‐Wide Impact Assessment (SWIA)of Myanmar’s Oil & Gas Sector, March 2014

Myanmar Legal Services. 2012 Online PP Presentation on legal and regulatory framework in Myanmar.

Myanmar Times. Illegal Mining Takes its Toll, January 2014

OECD. 2013. Multi-dimensional Review of Myanmar, Volume 1, Initial Assessment

Pa-O. 2009. Robbing the Future. Pa-O Youth Organisation, Burma

Petrie, C., South, Ashley. 2012. Mapping of Myanmar Peace building Civil Society. PRIO Paper. Oslo: Peach Research Institute Oslo, 2012.

Proximity Designs. 2013. Creating a Future for Myanmar: Using Natural Resources for new Federalism and Unity. Harvard Ash Centre.

Pyoe. Pin. 2013. Political Economy Assessment of Myanmar’s EITI Process.

Republic of the Union of Myanmar, Policies and Laws:

Mining Sector: The Foreign Investment Law, 2012 and Rules 2013; Gemstone Law, 1995; Mining Law 1995 and Rules, 1996; Pearl Law, 1995; Salt Enterprise Law, 1992

Petroleum Sector: Petroleum Law, 1937; Model PSC; Energy Policy (Draft), 2013.

Revenue Watch International. 2013. Newsletter Article on Myanmar’s civil society, www.rwi.org.

Shwe Gas Movement. 2013. Good Governance and the Extractive Industry in Burma.

South China Post, Dragon on the Doorstep, May, 2014

The Economist. 2012. Myanmar’s parliament Power Grab, November, 2012.

Thomas, J. 2012. New Era for Myanmar’s Mineral Industry. www.oxfordbusinessgroup.com

Transnational Institute, Netherlands Burma Centre. 2013. Developing Disparity, Regional Investment in Burma’s Borderlands.

USGS, 2013. 2011 Burma Minerals Year Book. United States Geological Survey

USGS, 2012. 2012. Burma’s Oil and Gas Reserves. United States Geological Survey

Vanderbruggen, Edwin. What is Next for winners of Myanmar’s offshore oil and gas blocks? VDB/Loi Client Briefing Note, March 2014.

Wyn, Cho Cho. New FDI Law and new Opportunities for Investment under Myanmar’s New Investment Law in the mining sector. Ministry of Investment and Company Registration, 2013

World Economic Forum. 2013. New Energy Architecture: Myanmar

http://www.rwi.org/


အခနး (၃) ကမးကးစမရငး Arakan Oil Watch. 2012. Burma’s Resources Curse: The Case for Revenue Transparency in the Oil and Gas Sector. Arakan Oil Watch

Bissinger, Jared. 2012. Foreign Investment in Myanmar: A Resource Boom but a Development Bust? Contemporary Southeast Asia Vol. 34, No. 1, pp. 23–52

Buchanan, John, Tom Kramer, and Kevin Woods.2013. Developing Disparity. Regional Investment in

Burma’s Borderlands. Amsterdam: Transnational Institute, February 2013.

Deed. Stuart. Foreign Direct Investment in Myanmar Climbs Again. Myanmar Times, September, 2010

Gaung, Juliet Shwe. FDI jumps by more than half in July, says CSO. Myanmar Times, Monday, 18 October, 2010

Eleven Media Group, Explosions Rock Shan State Town, May 2014

Eleven Media Group, Kachin Meeting on Violence and Displaced People, May 2014

Governor of the Bank for Myanmar. 2013. Statement by the Hon. U WIN SHEIN, WBG Annual Meeting

IMF. Country Report, 2013. International Monetary Fund.

International Crisis Group (ICG). 2012. Myanmar: The Politics of Economic Reform. Asia Report, International Crisis Group, July 27, 2012.

Kaspar, Andrew. 2013. Burma’s Extractive Industries Not Digging Deep Enough with Reforms. The Irrawaddy, Wed, July 17, 2013.

MEITI Candidacy Application, MEITI Secretariat, May 2014

Oo Naing, Aung. 2013. Investment Policy Reform in Myanmar Power Point Presentation, Deputy Director General Directorate of Investment and Company Registration, May, 2013

Oo Naing, Aung. 2013. OECD Investment Policy Review of Myanmar, Director General, Department of Investment and Company Registration, Ministry of National Planning and Economic Development. October, 2013

Pyoe Pin. 2013 The Political Economy of Myanmar’s EITI Process. Pyoe Pin Programme, SIDA. July, 2013 Spectrum. 2013. Pre-scoping study on implementation of EITI in Myanmar. Yangon: Spectrum

World Bank Group. 2012. Republic of the Union of Myanmar Public Financial Management Performance Report Executive Summary March 2012

အခနး (၄) ကမးကးစမရငး Burma’s Longest War: Anatomy of the Karen Conflict, Transnational Institute, March 2011

Losing Ground: Land Conflicts and collective action in Eastern Myanmar. Karen Human Rights Group. March 2013.


Robbing the Future: Russian-backed Mining Project Threatens Pa-O Communities in Shan State, Burma. By the Pa-O Youth Organisation, 2009.

Pipeline Nightmare: Shwe Gas fuels civil war and human rights abuses in Ta’ang communities in northern Burma. By the Ta’ang Students and Youth Organisation, Nov 2012.

Natural Resources and Subnational Governments in Myanmar, MDRI/The Asia Foundation, June 2014-06-27

Damaging Impact of Mawchi Tin Mines in Burma’s Karenni State. By the Molo Women Mining Watch Network. December 2012.

Deciphering Myanmar’s Peace Process: A Reference Guide, 2014. Myanmar Peace Monitor

Subnational Governments and Business in Myanmar: Feb 2014. MDRI/Asia Foundation

State and Region Governments in Myanmar: September 2013. MDRI/Asia Foundation

People’s Milita Forces: Time To Reassess The Strategy (Briefing Paper Number 4), March 2012.

Burma: Insurgency and the Politics of Ethnicity, Martin Smith, 1991

Getting It Wrong: Flawed “Corporate Social Responsibility and Misrepresentations Surrounding Total and Chevron’s Yadana Gas Pipeline in Military-Ruled Burma”, Earth Rights International, September 2009

Total Impact: The Human Rights, Environmental and Financial Impact of Total and Chevron’s Yadana Gas Project in Military-Ruled Burma, September 2009.

အခနး (၅) ကမးကးစမရငး Myanmar’s Integration with Global Economy (Book Title): Business Conglomerates in the Context of Myanmar’s Economic reform (Chapter Title), Chapter written by Aung Min and Toshihiro Kudo, Book edited by Hank LIM and Yasuhiro YAMADA, Published in 2014 by Bangkok Research Center, IDE-JETRO, Bangkok, Thailand. (Web Link- http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/13.html)

The EITI 2013 Standard, EITI International Secretariat July 2013.

Myanmar Ministry of Energy website, http://www.energy.gov.mm. June 2014

Baker and Mckenzie, “The Extractive Industries Transparency Initiative in Myanmar”, Legal review report, 20th December 2013, Melinda Tun.

The Republic of the Union of Myanmar, Ministry of Mines, Department of Mines brochure.

Ministry of Mines website, http://www.mining.gov.mm. Accessed June, 2014

Myanmar Gems and Jewellery Entrepreneurs Association, http://www.mgjea.org. June, 2014

Ministry of Mines, Department of Mines brochure, Organization Chart of the Ministry, Legal Framework, Investment Information, Procedures for the Foreign Investment in Mining Sector.

Myanmar Foreign Investment Law promulgated on 30th November 1988 and 2nd November 2012.

http://www.ide.go.jp/English/Publish/Download/Brc/13.html

http://www.energy.gov.mm/

http://www.mining.gov.mm/

http://www.mgjea.org/


Republic of the Union of Myanmar Procurement Assessment Report, the Electric Power Sector (Ministry of Electric Power and Ministry of Energy), The World Bank, 2013.

International Development Association Project Appraisal Document on a Proposed Credit to the Republic of the Union of Myanmar for a Modernization of Public Finance Management Project, the World Bank, February 2014.

US Energy Information Administration (EIA), Country Analysis Note, Myanmar website. Last visited June 14, 2014.

The Republic of the Union of Myanmar, Ministry of Mines, 11th International Conference on Mining at Chiang Mai Session on “Asian Mineral Potential and Mining Law”, November 2013, Zaw Win Than, Director Department of Mines.

Chandler & Thong-ek Law Offices Ltd, “Myanmar Upstream Oil & Gas Sector”, August 2013.

Directorate of Investment and Company Administration (DICA), “New Myanmar FDI Law & Opportunities for Foreign Investment in Mining Sector”, Deputy Director-General, 2013.

World Bank, Republic of the Union of Myanmar, “Public Financial Management Performance Report”, March 2012.

Ministry of National Planning and Economic Development, Directorate of Investment and Company Administration, website.

The Political Economy of Myanmar’s EITI Process, July 2013.

European Union with the support from the International Management Group, “Proposed action under Development Cooperation Instrument, Strengthening Policy Development to meet MDGs in Burma/Myanmar, Environmental and Land Component, The Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) Options Study, MEITI Guidebook (Draft Version), October, 2013.

United Nations Development Programme, Democratic Governance, “Institutional and Context Analysis Guidance Note”, 2012.

Extractive Industries Transparency Initiative, “Myanmar’s bidding round: quick win for transparency within reach”, By Dyveke Rogan, 31 March 2014. EITI website.

Natural Resource Charter, “Precept 2. Accountability, Technical Guide”.

The State Law and Order Restoration Council The Myanmar Mines Law (The State Law and Order Restoration Council Law No 8/94) The 2nd Waxing Day of Tawthalin, 1356 M.E. (6th September, 1994).

The Government of the Union of Myanmar, Ministry of Mines, The Myanmar Mines Rules, The 5th, Waning day of Nat taw 1358 M.E ( 30th, December, 1996 ).

The Government of the Union of Myanmar, Ministry of Mines, “Current Mining Activities in Myanmar” power point presentation, Presented by U Kyaw Thet Director of Department of Mines, June 2012.

The Government of the Union of Myanmar, Ministry of Mines, “Update on the Myanmar Mining Laws”, power point presentation, Presented by U Kyaw Thet Director of Department of Mines.

Ministry of Energy, 2011-2012 Oil and Gas Companies Information, excel file 2011.


အခနး (၆) ကမးကးစမရငး The EITI 2013 Standard, EITI International Secretariat July 2013.

Myanmar Ministry of Energy website, http://www.energy.gov.mm. June 2014.

Myanmar Gems & Jewellery Entrepreneurs Association brochure.

MDRI 2014 Myanmar’s Fiscal System and Oil and Gas Sector, Myanmar Development Research Institute (MDRI), May 2014.

Extractive Industries Transparency Initiative, Checklist for EITI Scoping & Feasibility Studies.

East Asia Forum, “Myanmar must step on the gas for fiscal reform, 14 February 2014.

Myanmar Gems and Jewellery Entrepreneurs Association, http://www.mgjea.org. June 2014

Ministry of Mines website, http://www.mining.gov.mm. June, 2014

PWC, Myanmar Business Guide, February 2014

Ministry of Mines, Department of Mines brochure, Organization Chart of the Ministry, Legal Framework, Investment Information, Procedures for the Foreign Investment in Mining Sector.

Ministry of Energy, Standard terms and Conditions of Production Sharing Contract for Offshore Blocks as of 09-07-2012.

Ministry of Energy, Standard terms and Conditions of Production Sharing Contract for Deep Water Blocks as of 09-07-2012.

Ministry of Energy, Standard terms and Conditions of Production Sharing Contract for Onshore Blocks as of 09-07-2012.

Standard Terms and Conditions of Improved Petroleum Recovery Contract for Onshore Blocks.

Production Sharing Contract between MOGE and Total Myanmar Exploration and Production (Yadana Project), January 1992.

Model Production Sharing Contract

Total Oil and Gas website, Burma-live-from-Yadana. Last visited on 22nd of May, 2014.

Production Sharing Contract for Appraisal, Development and Production of Petroleum in the Moattama area between Myanma Oil and Gas Enterprise and Total Myanmar Exploration and Production, 1992.

Ernst & Young, 2014 Worldwide Corporate Tax Guide Myanmar.

Ministry of Finance (MoF), Internal Revenue Department, Commercial Tax Law, 1990 (2011 updated), MoF webpage.

Ernst & Young, “Myanmar, Asia-Pacific Tax Symposium and Transfer Pricing Forum”, November 2012.

The Myanmar Times, “Large Business to Begin Tax Self-Assessments”, Issue 729, May 19-25, 2014.

The Myanmar Times, “Jewellers Demand New Gems Law”, 10 March 2014 website.

IFRS Jurisdiction profile: Myanmar, last updated 5 June 2013.

Asian Development Bank, “Myanmar Energy Sector Initial Assessment”, October 2012.

http://www.energy.gov.mm/

http://www.mgjea.org/

http://www.mining.gov.mm/


Ministry of Energy, Department of Energy Planning, “The Current Status and Future Vision of Oil and Gas Sector in Myanmar”, power point presentation by Mr. Win Maw, Deputy Director of Energy Planning, 32nd JCCP International Symposium, January 2014.

အခနး (၇) ကမးကးစမရငး Shan Sapawa Environmental Organisation and the Shan Women’s Action Network. 2009. High and Dry: the cross-boundary impacts of China’s Longjiang Dam”, by “Roots and Resilience: Tasang Dam threatens war-torn Shan Communities” Shan Sapawa Environmental Organisation, July 2009.

Shan Sapawa Environmental Organisation. 2006. Warning Signs: An update on plans to dam the Salween in Burma’s Shan State, 2006

Asian Development Bank Myanmar - Energy Sector Initial Assessment

Myanmar National Energy Policy 2013

Ledec and Quintero. 2003. Good Dams and Bad Dams: Environmental Criteria for Site Selection of Hydroelectric Projects Sustainable Hydropower – Information and Communication on Good Practice. Hydro Tasmania

အခနး (၈) ကမးကးစမရငး Asian Development Bank, 2012. Core Environmental Programme, ADB Thailand Regional Office.

Asian Development Bank, 2012. Myanmar in Transition.

Asian Times. Land Grabbing As Big Business in Myanmar, March 2012

Burma Environmental Working Group, 2011. Burma’s Environment: People, Problems, Policies. June, 2011. www.bewg.org

Constitution of the Union of Myanmar, 2008, Republic of the Union of Myanmar.

Environment Conservation Law, 2012. Republic of the Union of Myanmar.

Environmental Conservation Rules, 2012. Republic of the Union of Myanmar

Environmental Impact Assessment Procedure, 2013. Republic of the Union of Myanmar, Dec., 2013

FESR-2012. Framework for Economic and Social Reforms, Republic of the Union of Myanmar

Foreign Investment Law, 2013. Republic of the Union of Myanmar.

Foreign Investment Rules, 2013. Republic for the Union of Myanmar.

Human Rights Watch. 2012. World Report Burma Chapter

International Labour Organisation. ILO in Myanmar, 2013. www.ilo.org

Invest in Myanmar. 2013, The Myanmar Investment Guide. www.investinmyanmar.org.

International Rivers. 2011. Environmental Impact Assessment of the Myitsone Dam. www. Internationalrivers.org

http://www.bewg.org/

http://www.investinmyanmar.org/


Irawwaddy, The. Maday Deep-Sea Port No Boon to Locals, March, 2011

Kachin Development Networking Group. 2007. Gold Mining and Militarisation in Burma’s Hugawng Valley

Mines and Communities: Various Articles Relating to Community Issues in Myanmar regarding Negative Impacts of Mining. www.minesandcommunities.org

Mines Law, 1994. Republic of the Union of Myanmar

Myanmar Times, The. Failing Land Policy in Burma, November 2012

Pa-O Youth Movement. 2009. Robbing the Future.

PRI, Radio. 2013. Labour Laws Strengthened in Myanmar, but Workers Still Struggle, September 2013

Shwe Gas Movement. 2013. Drawing the Line – The Case Against China’s Shwe Gas Project

UNESCO, 2013. Country Programming Document for Myanmar, 2013-2015, United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation, Bangkok UNESCO office.

World Bank Group, 2012. Human Development Indicators for Myanmar. data.worldbank.org/country/myanmar


ေနမကဆကတြ (၂) အၾကးစမးသတ တြငးလပငနးမမး

No. Organization Region/State Township Mineral Type 1 Myanmar Porcelain & Earthenware Enterprise Ayeyarwady Kyankin Limestone (industrial raw) 2 Myanmar Porcelain & Earthenware Enterprise Ayeyarwady Kyankin Limestone (industrial raw) 3 Myanmar Porcelain & Earthenware Enterprise Ayeyarwady Ngapudaw Glass Sand 4 Ayarwaddy Myit Phyar Co. Ltd Kachin Moe Mauk 5 Htoo International Industry Group Co., Ltd. Kachin Wai Maw Iron Ore 6 San Linn International Export, Import Co.Ltd Kachin Wai Maw Limestone (Industry) 7 Kayah State Mining Co. Ltd Kayah Hpasaung Tin + tungsten 8 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Kayin Myawadi Zinc 9 Myanmar Economic Cooperation Kayin Hpa-an Limestone(Industrial Raw Material)

10 No.(1) Cement Factory (Myaing Kalay) Kayin Hpa-an Iron Ore 11 No.(1) Cement Factory (Myaing Kalay) Kayin Hpa-an Clay 12 No.(1) Cement Factory (Myaing Kalay) Kayin Hpa-an Clay 13 Tha Byu Mining Co. Ltd Kayin Kya-In-Seik-Kyi Antimony 14 Silver Lion Mining Co. Ltd. Kayin Hpa-an Granite 15 United Cement Co. Ltd Kayin Hpa-an Limestone(Industrial Raw Material) 16 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Kayin Kya-In-Seik-Kyi Coal 17 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Kayin Kya-In-Seik-Kyi Coal 18 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Kayin Kya-In-Seik-Kyi Coal 19 Myanmar Porcelain & Earthenware Enterprise Magway Thayat Limestone(Industrial raw) 20 No (3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Mattaya Marble 21 No (3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Myitthar Marble 22 No (3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Kyaukse Marble 23 Myanmar Golden Point Family Co. Ltd. Mandalay Patheingyi Gold


No. Organization Region/State Township Mineral Type 24 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Mandalay Kyaukse Limestone 25 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Kyaukse Limestone 26 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Myitthar Seldspar 27 Myanmar Economic Cooperation Mandalay Mattaya Marble 28 U Taw Taw and Sons Co. Ltd Mandalay Mattaya Marble 29 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Pyin Oo Lwin Bauxite 30 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Thazi Seldspar 31 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Kyaukse Iron Ore 32 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Thazi Seldspar 33 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Mandalay Sint Gaing Granite 34 UE Export and Import Co.Ltd. Mandalay Kyaukse Limstone 35 Max Myanmar Mandalay Lewe Limestone 36 Htoo International Industry Group Co., Ltd. Mandalay Thazi Limestone 37 Myanmar Naing Group Co. Ltd. Mandalay Thazi Limestone 38 Madalay Cement Industries Co. Ltd. Mandalay Kyaukse Limestone 39 Shwe Taung Mining Com.Ltd Mandalay Thazi Limestone 40 Myanmar Naing Group Co. Ltd. Mandalay Kyaukse Limestone 41 Triple A Cement International Co. Ltd. Mandalay Kyaukse Limestone 42 Green Asia LTD Mandalay Thazi Limestone 43 Tet Lu Investment Group Industry Company Mandalay Sint Gaing Limestone 44 Tet Lu Investment Group Industry Company Mandalay Thazi Limestone 45 Tet Lu Investment Group Industry Company Mandalay Thazi Limestone 46 Tet Lu Investment Group Industry Company Mandalay Thazi Limestone 47 Tet Lu Investment Group Industry Company Mandalay Thazi Limestone 48 Tet Lu Investment Group Industry Company Mandalay Thazi Limestone 49 Directorate of Defence Industries Mandalay Pyin Oo Lwin Iron Ore 50 Directorate of Defence Industries Mandalay Patheingyi Limestone 51 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Kyaukse Glass Sand


No. Organization Region/State Township Mineral Type 52 No(3) Heavy Industries Enterprise Mandalay Kyaukse Limestone 53 NayPyitaw City Development Committee Mandalay Lewe Limestone 54 Good Brothers Missionary Company Mandalay Pyin Oo Lwin Limestone 55 Triple A Cement International Co. Ltd. Mandalay Kyaukse Limestone

56 Edin Energy and Natural Resources Development Co. Mandalay Pyin Oo Lwin Barytes



59 Myanmar National Prosperity Public Co. Ltd Mandalay Yamethin Gold 60 Shwe Moe Yan Co. Ltd Mandalay Yamethin Gold 61 No(1) Heavy Industries Enterprise Mandalay Thazi Limestone 62 Mandalay Cement Industries Co. Ltd. Mandalay Kyaukse Limestone 63 Shwe Pauk Pauk Mining Co. Ltd. Mandalay Thazi Coal 64 Shwe Pauk Pauk Mining Co. Ltd. Mandalay Thazi Coal 65 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Mon Bee Linn Granite (Decoration) 66 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Mon Bee Linn Granite (Decoration) 67 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Mon Kyaikhto Granite (Decoration)

68 Myanma Swan Pakar Industrial Company Mon Kyaik Mayaw Limestone (Industrial Raw Material)

69 Zon Industrial and Production Ltd (?) Mon Kyaik Mayaw Limstone (Industrial Raw Material)

70 Pacific Link Cement Industry Ltd. Mon Kyaik Mayaw Limestone (Industrial Raw Material)

71 Farmer Pho Yarzar Mining Co. Ltd. Mon Kyaik Mayaw Limestone (Industrial Raw Material)

72 Max Myanmar Co. Ltd. Naypyidaw Lewe Limestone(Industry) 73 Naypyidaw Development Committee Naypyidaw Lewe Limestone(Industry)


No. Organization Region/State Township Mineral Type 74 SumcoSong Da Joint Stock Company Rakhine Taung Koke Marble 75 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Sagaing Sar Lin Gyi Copper 76 Htoo International Industry Group Co., Ltd. Sagaing Kalaywa Coal 77 Tun Twin Mining Co. Ltd. Sagaing Kalaywa Coal 78 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Sagaing Kalaywa Coal 79 Asia World Industries and Mining Co. Ltd Sagaing Maw lite Coal 80 Yangon City Development Committee Sagaing Maw Lite Coal 81 Union of Myanmar Economic Holdings Ltd. Sagaing Sar Lin Gyi Copper Mineral 82 Myanmar CNMC Nickel Co,LTD Mandalay/Sagaing Thabeikkyin/Htee Chike Nickel 83 Dagon Mining Co. Ltd Sagaing Maw Lite Coal 84 Shwe Taung Mining Co. Ltd. Sagaing Kalaywa Coal 85 Lay Oo Group Mining Co. Ltd. Sagaing Maw lite Coal 86 Max Myanmar Co. Ltd. Sagaing Kalaywa Coal 87 Htoo International Industry Group Co., Ltd. Sagaing Kalaywa Coal 88 Tet Lu Investment Group Industry Company Sagaing Maw Lite Coal 89 Asia World Industries and Mining Co. Ltd Sagaing Maw Lite Coal 90 Mandalay Distribution and Mining Co. Ltd Sagaing Maw lite Coal 91 Asia Phyo Mining Co. Ltd Sagaing Kanbalu Limestone 92 Htarwara Mining Company Sagaing Kawlin Gold 93 Myanmar Economic Cooperation Shan (East) Mongsat Coal 94 Triple A Cement International Company Ltd Shan (North) Thi Paw Coal 95 Myanmar Economic Corporation Shan (North) Lashio Gypsum 96 UE Export Import Company Ltd Shan (North) Thi Paw Coal 97 Win Myint Mo Industry Company Ltd Shan (North) Namatu and Lashio Lead-Zinc Mixed Mineral 98 Linn Pyae Mining Company Ltd Shan (North) Naung Cho Lead-Zinc Mixed Mineral 99 Ngwe Yi Pa Le' Mining Company Shan (North) Thi Paw Coal

100 Asein Yaung Byuu Har Mining Company Shan (North) Namn Kham/Kut Khaing Quartz 101 Tet Lu Investment Group Industry Company Shan (North) Naung Cho Iron Rich Bauxite


No. Organization Region/State Township Mineral Type 102 Mine Htet Company Shan (North) Tant Yan Coal 103 Mine Htet Company Shan (North) Lashio Coal 104 Padamya Ooyin Mining Company Shan (North) Lashio Coal 105 Ngwe Yi Pa Le' Mining Company Shan (North) Kyauk Mae Iron Rich Bauxite 106 Ngwe Yi Pa Le' Mining Company Shan (North) Naung Cho Limestone (Industry) 107 Ngwe Yi Pa Le' Mining Company Shan (North) Tant Yan Coal 108 Ngwe Yi Pa Le' Mining Company Shan (North) Thi Paw Gypsum 109 Ngwe Yi Pa Le' Mining Company Shan (North) Lashio Coal 110 Defense Industry Shan (North) Lashio Coal 111 First Resource Co. Ltd Shan (North) Thi Paw Gypsum 112 Htun Khwe Paw Industrial Company Shan (North) Kyauk Mae Coal 113 Dragon Cement Co., Ltd. Shan (South) Panglong Industrial Limestone 114 Cornerstone Resources (Myanmar) Ltd. Shan (South) Mine Pon zinc 115 Shan Yoma Nagar Co., Ltd. Shan (South) Panglong Coal 116 No (3) Heavy Industries Enterprise Shan (South) Mauk Mai Gypsum 117 Lay Oo Group Mining Co. Ltd. Shan (South) Ywangan Coal 118 Top Ten Star Production Co. Ltd. Shan (South) Kalaw Lead Enriching 119 Ngwe Yi Pa Le' Mining Company Shan (South) Yat Sauk Coal

120 KBZ Industries Ltd. Shan (South) Taunggyi Industrial Limestone 121 San Pya Industry Co., Ltd. Shan (South) Ywangan Barytes 122 Asia World Co. Ltd Shan (South) Kalaw Gold 123 GPS Joint Venture Shan (South) Kalaw Lead mixture 124 Dragon Cement Co., Ltd Shan (South) Nam Sam Coal 125 Myanmar Economic Corporation Tanintharyi Tanintharyi Coal 126 Myanmar Pongpipat Company Tanintharyi Dawei Tin + Tungsten 127 Myanma Tin - Tungsten Company Tanintharyi Tanyintharyi Tin + Tungsten 128 Ngwe Kabar Myanmar Company Ltd Tanintharyi Pa Law Tin + Tungsten


No. Organization Region/State Township Mineral Type 129 ANA Tanintharyi Ye Phyu Tin + Tungsten 130 Myanmar Porceline & Earthenware Enterprise Tanintharyi Bote Pyin Maganese 131 Ngwe Tun Taut Company Tanintharyi Dawei Tin + Tungsten 132 Production Development Creating Limited (?) Tanintharyi Ye Phyu Tin + Tungsten 133 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Tanintharyi Dawei Coal 134 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Tanintharyi Dawei Coal 135 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Tanintharyi Dawei Coal 136 Than Phyo Thu Mining Co. Ltd Tanintharyi Bokpyin Coal 137 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Tanintharyi Dawei Coal 138 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Tanintharyi Hta Wei Coal 139 Mayflower Mining Enterprise Ltd. Tanintharyi Dawei Coal 140 Sein Nga Man Mining Company Ltd. Tanintharyi Tanyintharyi Tin + Tungsten 141 Ngwe Kabar Myanmar Company Ltd Tanintharyi Kyun Su Tin + Tungsten 142 24 Hour Mining Co. Ltd. Tanintharyi Tanyintharyi Limestone


ေနမကဆကတြ (၃) တမ၀န ာႏင ၀တ ရမးမမး

Terms of Reference Institutional and regulatory assessment of the extractive industries in Myanmar

January, 2014

Analytical Context Studies have shown that when governance is good natural resources can be an important engine for growth and sustainable development. On the other hand, when governance is poor, countries dependent on these resources are disproportionately susceptible to poverty, corruption and conflict. For countries with extractive industries, a central developmental challenge is how to turn the resource curse into a resource blessing. Broad agreement exists on the appropriate macroeconomic and technical policies and institutional mechanisms to put in place to manage the resource paradox successfully. But it is also recognized that the key determinants of success for countries rich in extractive industries are the overall governance framework and the political economy of rent extraction and natural resource management. The Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) is a global reporting standard which promotes greater transparency and accountability in extractive industries through reporting of government revenue collection, analysis of industry structures and facilitation of stakeholder consultation. Thirty-nine countries are members of EITI, of these 23 are fully compliant while 16 are candidate countries. Initiated in 2001, EITI has grown in reach and importance as a measure for improving extractive industries governance and helping countries manage the resource paradox. Several developed economies, including Australia, Germany, and the US are piloting or working toward EITI candidacy. In 2013 the reporting requirements were expanded. EITI and Myanmar’s Reform In less than two years, Myanmar has undergone unprecedented political and economic reforms. Elections were held in December 2010 and a mostly civilian government took office in March 2011. The new Government has embarked on a range of political and economic reforms aimed at attaining national reconciliation, improving political and economic governance, re-integration of Myanmar with the global economy, and economic development. Key reforms include agreements with non-state armed opposition groups, release of political prisoners, free by-elections, the first ever open parliamentary discussions of the budget, near elimination of the previously very stringent controls on


media and public expression, and a general push for enhanced transparency and accountability of government. These changes are dramatic but there is much to be done. Myanmar has suffered from decades of authoritarian military rule, the longest running civil wars in the world, entrenched rural poverty, and mistrustful state – society relations. The country has among the worst social indicators in Asia, GDP per capita is between $800 and $1,000, and perceptions of corruption surveys rank the country as the second most corrupt in the world. The reform is still fragile and has yet to translate into improved well-being for citizens, amid high expectations. Improved economic governance will play an essential role in securing the success of the reform process, credibility for the government, and translating reform into socio-economic gains for the majority of the population. A critical area is Myanmar’s large and growing natural resource sector, including oil, gas, mining, and gemstones. Currently these sectors officially account for an estimated 35% of total exports, most of which attributed to gas. With the commencement of new gas operations during 2013, the contribution from extractives to total export is expected to exceed 50%. This does not account for large, unreported earnings from the gem trade. Current off-shore gas production is estimated at 1,200 million cubic feet (MCF) per day, of which 900 MCF is exported. Central Statistical Office reported total sales figures in an amount of US$ 3.5 billion in 2011-12. 2013 is expected to see new gas fields coming into production at a rate of 800 MCF per day. The bulk of earnings come from the Yadana and Yetagun off-shore gas fields which export gas directly to Thailand. A newly constructed gas and crude oil pipeline from near Sittwe to Yunnan was inaugurated in July, 2013, to export gas from the Shwe fields. All operations are guided by standard Production Sharing Contracts in which government revenue is to be collected from (a) sign-on bonus, (b) royalty, (c) production split, and (d) taxes. These contracts are managed by Myanmar Oil and Gas Enterprises, a state owned company. Gemstone sales are considered to be the second-most important revenue stream for government although exact figures are not available. Presently, mining activities are conducted in a limited scale with reported export figures in 2011-12 of some US$ 70 million. Notwithstanding, the number of operators is large with an estimated 2,500 gemstone licenses plus an additional 1,500 active mining licenses. At the same time, investor interest indicates that a strong surge in activity can be expected over the coming years.


Although an important source of government revenue, impacts from the extractive sector on the local economy are less notable since employment creation in the industry is limited and supply of oil and gas for the domestic market does not meet the actual and potential demand (e.g. national electrification rate is less than 25%). Further, oil, gas, and mining have been frequently subject of allegations of lack of transparency and accountability, due to the lack of publicly available information about contracting arrangements, payments made by companies, volumes of revenues received, and destination of revenues and extent to which revenues are included in budget. In addition, joint venture companies owned by the Myanmar military have participating interests, particularly in the mining sector. Finally, many of Myanmar’s natural resources are concentrated in the ethnic minority states and regions, home to the world’s longest running civil wars, and have fuelled generations of conflict. Government Commitment In December 2012, the Myanmar Government announced its intention to implement the EITI. This constitutes a welcome step in improving governance in Myanmar. Not only will compliance with EITI provide an unprecedented level of transparency with regard to revenues, it will provide a platform for discussion of larger policy goals with regard to accountable development of mineral and hydrocarbon resources and the use of the revenues earned from their extraction. As investment increases and mineral and hydrocarbon exploitation rises, it is of great importance that the extractive industries in Myanmar are subject to an accounting process which transparently records the licensing procedures and reports the flow of funds from companies to central or local authorities. Such a system would help to improve Myanmar’s investment climate, sustain tax collection, support the national dialogue on development of natural resources, and enhance the credibility of the reform process. Since the public announcement, there has been substantial progress toward EITI candidacy, and the President and leading Cabinet ministers continue to make strong statements of support the EITI. A cabinet-level Leading Authority has been established to oversee the implementation of the EITI, under the leadership of U Soe Thane, Minister in the President’s Office and one of the lead reformers. The members of the Leading Authority include (i) the President’s Office, (ii) the Ministry of Finance and Revenue, (iii) the Ministry of Energy, (iv) the Ministry of Mines, and (v) the Ministry of Environmental Conservation and Forestry. The Center for Economic and Social Development under Myanmar Development Resources Institute (MDRI-CESD) was asked by the President to take on the role as Coordinator to implement all the necessary tasks required to form the MSG and accomplish other EITI-related objectives. MDRI-CESD has established a Myanmar EITI office and appointed/recruited an EITI team. Capacity and knowledge of EITI within the MDRI team has


deepened significantly. MDRI has undertaken a continuous stream of meetings, formal and informal, with Government, civil society, and operators in order to build awareness, maintain support, and complete the steps necessary for Myanmar to become a candidate. In addition civil society, with support from Pyoe Bin and Revenue Watch Institute, has undertaken a wide range of outreach and awareness raising activities. EITI receives regular attention in Myanmar’s recently free and vibrant media. It is anticipated that the MSG will hold its first meeting in early January2014. Civil society has created a representative national structure for the purposes of selecting MSG representatives. In July 2013 Government appointed a Working Committee of high level officials to progress EITI candidacy and it is anticipated that this will form the basis of Government representation on the MSG. The Working Committee includes an expanded suite of ministries, as well as the Union Attorney General’s office. Deputy Minister of Finance, Dr. U Maung Maung Thein is chair of the Working Committee. Operators have selected their representatives to the MSG. Work has started on a TOR for the MSG. It is anticipated that Myanmar will prepare its candidacy application to target the March or June 2014 EITI Board meeting, and that the October Board meeting will be held in Myanmar. The World Bank, together with DfID, is the lead source of international support to EITI in Myanmar, providing advice on task planning, sequencing, and technical matters to MDRI, as well as coordinating overall donor support to EITI through informal monthly donor meetings. With funding from DfID, the World Bank is also recruiting high-level technical expertise to carry out a series of studies, including Scoping Study, Legal Review, and technical training. Purpose of the Assignment It is proposed to conduct an institutional and regulatory analysis of the extractive industries in Myanmar including hydrocarbon, mining, gemstone and hydropower. The outcome of the study is expected to be an improved understanding of the political economy context and the value chain of moving mineral deposits to the market, including the various drivers that stand to influence EITI implementation and extractive sector governance in general. The analysis will be designed and conducted jointly with MDRI and draw on a recent political economy analysis conducted by the Pyoe Bin, a civil society strengthening project funded by DfID. The output will be a report.

1. Scope of work The consultant will undertake a political economy analysis, focused particularly on institutional and regulatory arrangements, of the extractive industries in Myanmar along the lines of the “Extractive


Industries Value Chain” approach and in light of the implementation of EITI. The study both build on an Options Study already completed and will also serve as a “pre-scoping” study in anticipation of a full scoping study once the MSG has been established and taken decisions on the scope of EITI in Myanmar, based on the Options Study. The EI value chain is focusing on:

1. Transparent, non-discretionary award of extractive contracts, including assessment of land issues related to extractive contracts;

2. Good practices in legal, contractual, regulatory, and institutional frameworks, including continuous capacity building for monitoring and regulatory compliance;

3. Sound and fair fiscal practices for the collection of taxes and royalties, including adequate administrative and audit capacity, internationally accepted accounting and reporting standards, and regular public reporting;

4. Fair and transparent allocation of revenue, including a macro/fiscal framework adapted to volatile and finite resources and a transparent savings mechanism;

5. Sustainable policies to safeguard the environment and maintain social priorities in the development of mineral resources to ensure they were used for the public good.

. The study will focus on institutional structures, revenue flows and reporting, award of licenses, monitoring of operations, redress and grievance mechanisms, domestic operators and ownership structures, informal as well as formal trade in gems and minerals, regulatory structures among non-state armed groups, and interactions of operators, government, and civil society. The study will encompass hydrocarbons, minerals, gems, and hydropower as the areas proposed for EITI in Myanmar, and will look at the operations of Myanmar’s two military holding companies, UMEHL and MEC together with other domestic operators. For each area the consultant will provide an institutional and a stakeholder analysis as well as identifying the entry points and the existing reform space for an effective and fair revenue management of the sector. The consultant will work under the guidance of the World Bank task team and the MDRI EITI team.


The consultant(s) specifically will examine:

Baseline description of hydrocarbons, minerals, gems, and hydro-power sectors, with reference to approximate number of operators/license holders and planned operations. This will also document what the ownership structures are for operations in different sectors.

Institutional analysis for each of the three industries – this include the formal regulatory, licensing, and oversight bodies within government; the ‘rules of the game’, both formal (laws, regulations, institutional mandates) and informal (social norms, de facto practices), that shape the behaviour, interactions, incentive and power of the stakeholders in the sector. The analyses must consider award (and suspension) of licenses, negotiation and approval of contracts, monitoring and oversight of operations, tax administration, and community/ public relations.

The institutional analysis will document the decision-making, both official and de facto, for each sub-sector and regulatory functions. What are the official procedures? Are they clear and known from the different stakeholders? Is there a clear chain of responsibility between the different public institutions? Who benefits from discretionary powers? How has sector governance changed since the start of the reform process in 2011? In this regard the assessment will also document ownership structures of both private sector operators and related SEEs, such as Myanmar Oil and Gas Enterprises and the SEEs under the Ministry of Mines. The assessment should also look institutional capacities and gap analysis in light of an expected rapid increase in investor interest and sector operations.

Revenue flow – how do payments of taxes, fees, royalties, and production shares move from operators to the Ministry of Finance/Treasury. This will include a review of contract arrangements, identify major points of leakage or underpayment and who benefits from these, and identify which payments stay within relevant ministries, authorized under which legal frameworks.

Provide an overview of MEC and UMEHL . These are military-owned holding companies, but treated as private enterprises by Government. This overview will include the scope of their investments in the extractive sectors, decision-making, governance structures, use of revenues (i.e. military pension funds), and accountabilities. Analysis will also include assessment of links formal and informal between companies, Ministry of Defense, and key decision-makers . Analysis of role of Ministry of Finance. Parliament, and the Office of the Auditor General and the Accountant General, with respect to the audit function. The study will look at existing capacities for tax administration and revenue collection. Moreover, the Consultant must assess


the performance of audit, by whom, how frequently, and how used. The study will also examine the role of Parliamentary committees in providing oversight for extractive sectors and also interaction of voters, members of Parliament and state politicians vis-à-vis extractive sector, including the increasing demand for constituency services.

Analysis will encompass the findings of the recent political economy study conducted by Pyoe Bin and discuss how the interests, views, and pressures brought to the EITI process by civil society will interact with those of other stakeholders. Review governance and regulatory arrangements at sub-national level and in the conflict affected areas. This will also include examining institutional, legal, and constitutional issues which may affect EITI and extractive industries at the sub-national level. It will further include how non-state armed groups have licensed, taxed, or overseen extractive industries, largely but not exclusively mining. At a minimum this should look at how two groups, preferably including the Kachin Independence Organization h interact with the extractive operations. This portion of the study should be well-coordinated with the conflict analysis conducted by MDRI in conjunction with International Alert.

Based on the above, the consultants will provide an analysis of implications for EITI and selected entry points for improved governance in the extractive sectors. This analysis will also include a review of how EITI fits into and strengthens the overall reform agenda. The analysis will assess whether institutional structures and regulatory agencies are in possession of sufficient capacity and information to answer the needs and questions of the EITI. The analysis should also consider prevailing incentive structures (formal and informal) in order to assess whether regulation and requirements are likely to be implemented. The consultant will take into account the potential political opposition related to each entry points, and include strategies for (i) navigating stakeholder opposition and shaping political constituencies of support; (ii) addressing the challenges associated with weak institutional capacity, and (iii) enhancing the participation of non-government stakeholders. The consultant will work closely with the World Bank task team and MDRI in developing methodology and carrying out study. In addition to the analysis and study report, the consultant must conduct two one-day seminars targeted the members of the National EITI Committee (and possibly other representatives with strong engagement in the Myanmar EITI). The agenda of the seminars will be agreed in consultation with MDRI and representatives from the EITI Committee. Topics to be covered may include: 1) Natural Resource Management, 2) Fundamentals of the EITI, 3) Regional and international


experience of implementing the EITI, 4) Case stories of outcomes from EITI implementation, 5) Good practice of EITI communication strategies. The dates of the seminars will agreed as part of the initial planning, but tentative timing would be for the first seminar to take place as part of the first country visit, whilst the second would be conducted immediately before or after the workshop presenting the final report.

1. Methodology TBD in consultant technical proposal.

2. Skills and Experience Required The assignment will be undertaken by a team of specialists which comprise the following areas of expertise and experience:

Oil and gas sector expertise Mining sector expertise Hydropower sector expertise Advanced (masters) degree in political science, public policy or equivalent and not less than 8

years of proven experience in political economy analysis in natural resource-rich developing countries.

Extensive knowledge of relevant political economy literature with particular relevance to the political/institutional setting, legal, fiscal regimes, revenue management and governance in extractive resource-rich developing countries.

Proven knowledge of Myanmar, preferably with previous experience of political economy analysis

Strong knowledge and, experience, and network in extractive industries and preferably the EITI.

Ability to synthesize and organize complex information from various written and oral sources into a comprehensive, policy oriented document.

Understanding and commitment to ensure that the recommendations are operationally driven and meet the needs of EITI implementation and improved extractive industry governance in Myanmar.

Strong interpersonal and diplomatic skills, as well as proven ability to communicate orally and in writing effectively and credibly with senior government officials in developing countries.

Excellent written and spoken English are required.


3. Organization of work and Bank supervision .

4. The contract will be administered directly by the World Bank, but will be carried out together with MDRI. The location of the assignment will be at Consultant’s home office and the premises of MDRI-CESD in Yangon with travel to Naypyitaw, as deemed necessary. The Consultant will provide updates and report to MDRI-CESD with copies to the World Bank and DFID, which may be shared with other development partners supporting EITI in Myanmar.

Deliverables and Timing

First draft to be completed by – TBD Full-day workshop presenting draft final report by TBD Final report is to be available by TBD

5. Payment Schedule (covering fees and expenses)

10% upon signing contract 40% upon receiving the first draft report 50% upon completion


ေနမကဆကတြ (၄) ျမနမမာႏငင၏ သတ တြငးမမးျပေျမပ


ေနမကဆကတြ (၅) ျမနမမာႏငင၏ ဓမတသတ အရနပမမဏ91

Mineral Occurrences/deposits Total Reserves (P2-P4) – Millions

Tonnes

Columbine Tantalite 5 0.0036

Coal 495 491.84

Gemstones 68 1.25

Copper 115 1997.3

Feldspar 24 0.865

Antimony 132 1.0

Chromite 43 0.08

Lead 291 44.09

Graphite 35 2.62

Tin/Tungsten 483 39.39/0.14

Gypsum 37 35.99

Zircon sand 11 31.48

Limestone 452 58818

Dolomite 41 37

Nickel 10 162.86

Fluorite 19 0.006

Phosphate rock 17 10.88

Baryte 72 1.70

Bauxite 26 274.9

Porzolan 6 651

Molybdenum 19 0.025

Manganese 52 10.9

91 Data from the Department of Geological Survey and Mineral Exploration, March 2012


Mineral Occurrences/deposits Total Reserves (P2-P4) – Millions

Tonnes

Kaolin 67 36.97

Bentonite 22 24.1

Glass Sand 39 131.14

Gold 341 66.11 (primary) 1240.2 (alluvial)

Platinum 19 32.52

Mica 30 0.0036

Quartz 47 83.05

Iron 393 495.42

Zinc 29 19.95

Heavy Mineral 14 0.026

Decorative Stone 93 52924


ေနမကဆကတြ (၆) ေရေလမငတမ အေကမငး ာႏင အဆး


ေနမကဆကတြ (၇) ထတလပမႈအေပၚ ခြေ၀ခစမးေရး စမခပပါ စညးကမးခကမမး


ေနမကဆကတြ (၈) ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနး မမးအေပၚ အရပဖကလ မႈအဖြ႕အစညးမမး၏ အျမငမမး

ေရႊဂကစလႈပရမးမႈ

ေရႊဂကစ လႈပရမးမႈအျဖစ ေရႊဂကစ ပကလငး စမကနး အေပၚ ဥးတညသည အစရငခစမမမး အစဥတစက ထတေ၀ခပါသည။ ၎တ႕မ ထတလပသည အဓက အစရငခစမ (၂) ခမမ (၂၀၁၃ စကတငဘမလ တ႕တြင ထတေ၀ခသည) “Corridors of Power: China’s Trans-Burma Oil and Gas Pipelines” ာႏင “Drawing the Line: The Case Against China’s Shwe Gas Project, For Better Extractive Industries in Burma” တ႕ ျဖစၾကပါသည။ ၎တ႕သည သယဇမတလပငနးမမး၏ ေယဘ ယ ၿခငသးသပခက အစရငခစမအျဖစ “Good Governance and the Extractive Industry in Burma from June 2013” အစရငခစမအမး (CNPC အေပၚ အကျဖတမႈအပါအ၀င ျမနမမာႏငင၏ သယဇမတလပငနးမမးာႏငပတသက၍ အျခမးစတ၀ငစမး ဖြယရမမမးက ထတေ၀ခပါေသးသည။)

ျမနမမာႏငငတြငး ေကမငးမြနသည ဖြ႕စညးအပခပပာႏင သယဇမတလပငနးမမး

ဤအစရငခစမတြင ျပျပငေျပမငးလေရး လပငနးစဥ ာႏင EITI အေကမငအထညေဖမရန ႀကတင ျပငဆငေဆမငရြက ခကမမးအေပၚ ရႈျမငသးသပထမးပါသည။ ျပျပငေျပမငးလေရး လပငနးစဥတြင လ ႕အခြငအေရး (အလပသမမးအခြငအေရး)၊ ပြငလငးျမငသမမႈ ာႏင ပတ၀နးကငအေျခအေနအရ ယခအခနထ အေပၚယေဆမငရြကမႈမသမ ျဖစၿပး၊ သဘမ၀အရငးအျမစ စမခန႕ခြမႈ တညတခငမမစြမ ရပတညာႏငေရးအတြက ဥပေဒ တစရပလး ျပျပငေျပမငးလရန လအပေၾကမငး အႀကျပထမးပါသည။ ဆကလက၍ EITI လပငနးစဥ အတြငး လ မႈအဖြ႕အစညးမ တကၾကြစြမ ပါ၀ငေဆမငရြကေစေရးအတြက ျမနမမအစးရမ လကမတေရးထးျပး လြတလပျခငး၊ ႀကတင အသေပးအေၾကမငးၾကမးျခငးဆသည မ ၀ါဒမမးအေပၚတြငလညး ထအစရငခစမမ အထ းေထမကႈ ေဖမျပပါရပါသည။ အစရငခစမတြင ေရႊဂကစ စမကနးအမး အထ း ေ၀ဖနအႀကျပထမးပါသည -

“သဘမ၀ပတ၀နးကင ယတေလမ ကဆငးလမျခငးမမ ေရႊဂကစစမကနး၏ ဆးရြမးေသမ အကးဆက တစရပပင ျဖစသည။ ေရႊဂကစစမကနးေၾကမင မးးဗဇစလငစြမ ေနထငေသမ ေျမယမမမးအေပၚျဖတ၍ ပကလငးမမး ခ႕ထြင ျခငးေၾကမင ျဖစေပၚလမေသမ အကးဆကမမးမမ ကမၻမေပၚရ ရမးပါးသစေတမမမး ျပနးတးေစျခငး သစေတမမမး အပငးပငး ျပတေရြ႕ေစျခငးမမး ျဖစေပၚေစပါသည။ ေရႊဂကစစမကနးအတြက အေျခခ ေဆမကလပေရးလပငနးမမး ျဖညဆညးလမသညာႏငအမ ေဒသခ ငါးဖမးလပငနးမမးအေပၚ ပ၍ စးရမဖြယရမ ျဖစလမခသည။ ငါးဖမးသမမးမမးသည ေရနာႏင သဘမ၀ဓမတေငြ႕ပကလငး တ းေဖမေရးလပငနး ေနရမမမး ၏ ၁၀ မင ပတလည အနး လမေရမကျခငးအမး ကန႕သတထမးရပါသည။ အဆပါ ေနရမမမးတြင ဓမတေဗဒမမး ထြကရျခငးတ႕ေၾကမင သဘမ၀ပတ၀နးကငအမး ဆးရြမးစြမ ထခကေစျခငး၊ ေရသတ ၀ါမမး ေရရည တညတာႏငေရးမမလညး စးရမဖြယရမျမငတကလမျခငး၊ ဂကစမမး ထြကရျခငးာႏင အျခမး အာႏ ရမယရသည ဓမတမမး ေရလမးေၾကမငးအတြငး ေရမကရျခငး တ႕ေၾကမင ေအမကစဂင ေလမနညးေစျခငးမမး ျဖစေပၚေစပါသည။ သဘမ၀ပတ၀နးကင ထခကမႈ အကျဖတမႈလပငနးဆငရမမမး အျငငးပြမး ေဆမငရြက လမေသမလညး တကသည အေရးယ ေဆမငရြကမႈမမးအမး အစးရမ ေသမလညးေကမငး ေကမပေရးရငး မမးမေသမလညးေကမငး ယေန႕အထ ေဆမငရြကာႏငျခငးမရေသးေပ။”


အမဏမ ေလမကလမးမမး

အစရငခစမထတေ၀ၿပးသညမမ ေလးာႏစေကမမ ၾကမခေသမလညး အမဏမေလမကလမးမမး ဆသည စမအပသည ပကလငးမမး တညေဆမကေနခနာႏင ယငးာႏငဆကစပေသမ အျခမးေမ မလငထမးသည ျပနမမမး ေပၚထြကလမာႏငသည အခနာႏင အကကျဖစေန သျဖင စတ၀ငစမးဖြယရမ အစရငခစမတချဖစပါသည။ ဤအစရငခစမတြင အာႏၵယာႏင တတတ႕၏ ဂကစတြငးမမး လၿခမႈရေစရန ပကလငးာႏင စစေရး ေနမကခ အေၾကမငးအရမမမးျဖစသည ေဒသတြငးာႏငငေရး အေျခအေနမမးက ေဖမျပထမးၿပး ယခငစစအစးရ အပခပခစဥကမလတြင (ေရနာႏငသဘမ၀ဓမတေငြ႕၀ငေငြမမးမ စစလကနကမမး ၀ယယ ရန) သဘမ၀အရငးအျမစမမးမ ရရသည ၀ငေငြခြနမမး စသညတ႕ကပါ ထငဟပေစပါသည။ အစရငခစမမ ပကလငးာႏငဆကာႏြယသည ပတ၀နးကင ထခကေစျခငး၊ အတငးအဓၶမခငးေစျခငး ာႏင အျခမးျပနမရပမမးအမး တကစြမ မနးဆေထမကျပထမးပါသည။

စညးလငးတမးျခငး

၂၀၁၃ ခာႏစ စတတ ပတအတြငး ေရႊဂကစပကလငး အတြငး ဂကစစတင စးဆငးမႈမစ၍ ထတေ၀ခသည အမဏမ ေလမကလမး အစရငခစမအေပၚ ေကမငးစြမ ျဖညစြကေပးထမးပါသည။ ေျမယမသမးဆညးျခငး၊ ပတ၀နးကငထခကေစျခငး၊ မတရမးခငးေစျခငး ာႏင (ငါးဖမးလပငနးာႏင စကပးေမြးျမေရးလပငနး) အလပ အကငမမး ဆးႈးျခငးမမးာႏင ပတသက၍ အေသးစတ အစရငခစမ (စမတမးမမး) ေဖမျပပါရပါသည။

“ေရႊဂကစစမကနးေၾကမင ျဖစေပၚလမေသမ တကကအကးဆကမမးမမ ေျမသမးျခငး၊ မတရမး လပအမး ခငးေစျခငး၊ အလပအကငမမး ဆးႈးျခငး ာႏင ပတ၀နးကငေလမနညးပကစးျခငးတ႕ ျဖစေပၚေစပါသည။ ရမးျပညနယ ေျမမကပငးတြင ျမနမမအစးရစစတပာႏင တငးရငးသမးလကနကကငအဖြ႕အစညး ၄ ခတ႕ မၾကမခဏ ပပက မမး ျဖစေပၚေလရၿပး အဆပါ မၿပးျပတေသးသည အဓက ျပနမမမးအမး ာႏငငေရးအရ ဆကလက ေျဖရငးေဆမငရြကရမညျဖစပါသည။” 92

အစရငခစမတြင ေဖမျပထမးသညမမ (၂၀၁၀ ခာႏစ အတြငး) ပကလငးမမးာႏငစပလဥး၍ ပတ၀နးကငာႏင လ မႈေရး အကးသကေရမကမႈ အကျဖတမတတမးမမး အမး အမမးျပညသ သ႕ ထတျပနထမးျခငးမရေပ။ သဘမ၀ပတ၀နးကင အရငးအျမစ စမခန႕ခြမႈ (ျဗတနအစအဖြ႕ တစခ)မ ESIA အမး ေဆမငရြကချခငး၊ SIA အမး အျပညျပညဆငရမ ပတ၀နးကငစမခန႕ခြမႈ (ထငးာႏငငအေျခစက ကေနဒါလ မး ပင အစအဖြ႕မ) ေဆမငရြကခၾကပါသည။ ယငးအစရငခစမမ လေလမကသည ေလမေၾကးမမးရရေရး၊ ေဘးအာႏ ရမယႀကတငကမကြယေရး အစအမမမးခမတထမးာႏငေရးာႏင ႀကးမမးသည CSO ပါ၀ငသည EITI ကစၥရပစသညမမး စရငေဆမငရြကၿပးမသမ စမကနးအမး ေဆမငရြကသငေၾကမငး ေဖမျပထမးပါသည။

ကရငလ ႕အခြငအေရးအဖြ႕

အေျခခအေၾကမငးအရမမမး ဆးႈးျခငး၊ ျမနမမာႏငင အေရ႕ဘကျခမးတြင ေျမယမပပက ာႏင စေပါငးေဆမငရြကမႈ

ေျမယမျပနမသည EITI တြင အဓကကမႈမရေသမလညး တနဖးေျပမငးလလမမႈကြငးဆကေၾကမင ျမနမမာႏငင၏ သဘမ၀ အရငးအျမစရရေရးာႏင စမခန႕ခြမႈ သမငးတြင ထနခနမထမးသငေပ။

ျမနမမာႏငင၏ အေရ႕ဘကျခမးျဖစေသမ (ကရင၊ မြန၊ ပခ း ာႏင တနသၤမရ) ေဒသမမးတြင ပထ၀အေနအထမး၊ လ မးစ လကနကကငအဖြ႕အစညးမမး၊ ျပညတြငး၊ ျပညပကမၸဏမမး၊ စစအစးရအမဏမပငမမး ာႏင အျခမးလ ႕အဖြ႕အစညးမမးမ အေကမင အထညေဖမ ေဆမငရြကလကရသည ေရအမးလပစစဆညမမး၊ အေျခခအေဆမကအဥ တညေဆမကျခငး၊ သစထတလပမႈ၊ သတ တ းေဖမျခငးာႏင စကပးေမြးျမေရးအမး စးပြမးျဖစစကပးေရးလပငနး ေဆမငရြကလကရသည စမကနးမမး စသညတ႕က စစတမး

92 Drawing the Line, p2.


ေကမကယ ခပါသည။ အစရငခစမမ ေတြ႕ရခကမမးအရ စမကနးမမး အေကမငအထညေဖမရမတြင အဓကျပနမမမးမမ ေဆြးောႏြး တငပငမႈ ပကကြကျခငး (လြတလပ၍ ႀကတငအသေပးမ ပကကြကမႈတစရပျဖစျခငး) ာႏင ေျမယမသမးယ ျခငး (စမကနးဧရယမအျပင ခ႕ထြငသမးယ ျခငး ာႏင ေဒသတြငးေရႊ႕ေျပမငးလ မမးာႏင ဒက သညမမး၏ ေျမယမမမး သမးယ ျခငး အပါအ၀င)၊ ေလမေၾကးအျငငးပြမးမႈမမး၊ ေရႊ႕ေျပမငး ျပနလညေနရမခခရျခငး၊ အသကေမြးမႈ ဆးႈးျခငး၊ လ မႈဖ လမႈမရျခငး၊ ပတ၀နးကငထခကျခငးာႏင မတရမးေစခငး ျခငး စသည ျပနမမမး ေတြ႕ရရပါသည။ (၂၀၁၁ ခာႏစ ဇနန၀ါရလ ာႏင ၂၀၁၂ ခာႏစ ာႏ၀ငဘမလ အတြငး စေဆမငးထမးသည) ထခကနစနမသည လ ေပါငး ၈၀၉ ဥးအမး စစတမးေကမကယ ခမႈအမး စမမကာႏမေပါငး ၆၀၀ ေကမရသည အစရငခ၏ ေနမကဆကတြတြင ေဖမျပပါရပါသည။ အစရငခစမမ သဘမ၀အရငးအျမစ ဖြ႕ၿဖးေရးေဆမငရြကမ ေဒသမမးရ စမကနးအတြငး ကေရမကသည ျပညသ မမး၏ စေပါငး ေဆမငရြကမႈကလညး မးေမမငးထးျပ ထမးပါသည။

မလ အမးသမးမမး သတ တ းေဖမေရး ေစမငၾကည ကြနယက

ဆးႈးသြမးသည သခဘ

ကရငျပညနယအတြငးရ ဖမးေဆမငးၿမ႕နယအတြငး ေမမခး သတ တြငးမမး၏ အကးသကေရမကမႈအမး ဆးႈးသြမးသည သခဘ အစရငခစမတြင ေလလမဆနးစစထမးပါသည။ ေမမခး တြင အရညအေသြးျမႇင ခမျဖ ာႏင အျဖကနကအမး ျဗတသကလနလကထက ၁၈၃၀ ခာႏစမ စတင၍ စတငတ းေဖမခပါသည။ မလအမးသမးမမး သတ တ းေဖမေရး ေစမငၾကညကြနယကမ စမကနးမမး စတငေဆမငရြကသည အခနမစ၍ သတ တ းေဖမေရး လပငနးမမးအမး ေလလမေစမငၾကညခရမ ေဒသချပညသ မမးအမး သသမထငရမးသည အကးေကးဇ းမမး မရရခေၾကမငး မတသမးခၾကပါသည။ အဆပါေဒသတြင လ႕ကမလ႕ရြမ အထ သတ တ းေဖမေရးလပငနးမမး ခ႕ထြငလမၿပး ေရးယခငကတညးက ေနထငလမသည ေျမယမမမး စြန႕ခြမ လမျခငးာႏငအတ ေရအရငးအျမစမမး ထခကလမမညက စးရမလမၾကပါသည။ အစရငခစမမ စမကနးေဆမငရြကမႈေၾကမင ျဖစေပၚလမေသမ ဆးကးမမးာႏ င တနသၤမရတငးေဒသၾကးရ ဟာႏၵမးသတ တ းေဖမေရးလပငနးာႏင ာႏႈငးယဥေဖမျပထမးပါသည။ ေမမခး ပငဆငမႈာႏငစပလဥး၍လညး စစစသးသပခက တစရပ အမး ဆးႈးသြမးသည သခဘ အစရငခစမတြင ေဖမျပထမးပါသည။ အစရငခစမအရ သတ တ းေဖမေရး လပငနးအမး အမတ (၂) သတ တြငးလပငနး ာႏင UMEHL ဥးပင အကးတ ရယယမပငဆငသည ကယမးျပညနယ သတ တ းေဖမ ထတလပေရး လပငနး (KMPC) မ ေဆမငရြကလကရပါသည။ KMPC ၏ မနေနဂမ အမညမမ ရထြနးတငဟ ခန႕မနးရၿပး ဖမးေဆမငး ၿမ႕နယ USDP အဖြ႕၀ငတစဥးျဖစသည။ အစရငခစမမ အတညမျပရေသးသည အခကအလကမမးအရ UMEHL သည အမတ (၂) သတ တြငးလပငနးမ ၃၀% ပါ၀ငေၾကမငး ေဖမျပထမးသည။ ေမမခးေဒသရ သတ တ းေဖမေရး လပငနးမမးတြင ဆးကး သကေရမကာႏငမႈ မမးကလညး အကျဖတ ေရးသမးထမးပါသည။ အမးသမး လပသမးမမး လပခ နညးပါၿပး (အလပၾကမးေန႕တြကခ ၅,၀၀၀ ကပသမရရ) အဆပါ သတ တ းေဖမေရး လပငနးအတြငး လ မမးသည အဆတာႏင အဆစေရမငေရမဂါ မမးရရခစမးေနရေၾကမငး အေသးစတ ေဖမျပ ေပးထမးပါသည။ အဆပါအစရငခစမမလညး သတ တြငးမ ထြကရသည အညစအေၾကးမမးေၾကမင ပတ၀နးကငညစညမးမႈျဖစျခငး (အထ းသျဖင မးရမသ ဆညမမးမ အဆပျဖစေစေသမ ေရမမး စးကျခငး) တ႕ လညး ေဖမျပပါရပါသည။ ဤပတ၀နးကင ညစညမးျခငးေၾကမင မလျမစ (ေဒသခ လ ထအတြက ေသမကသး ေရအရငးအျမစျဖစေသမ) လညးထခကေစပါသည။ အစရငခစမမ အဆပါေဒသအတြငး သစတးမမးျဖင သတ တြငးမမးေဖမကလပျခငးာႏင ေျမၿပျခငးတ႕ေၾကမင သစေတမမမးျပနးတးေၾကမငးကလညး ထညသြငး ေဖမျပထမးပါသည။ ဆးႈးသြမးသည သခဘ အစရငခစမ၏ အႀကျပခကမမးအရ အဆပါ စမကနး သကေရမက သည ေနရမေဒသမမးအတြငး လြတလပ၍ ႀကတင အသေပးအေၾကမငးၾကမးေစျခငး (FPIC)၊ ေဒသခမမး၏ ဆးျဖတခကမမးတြင ပါ၀ငေစျခငးာႏင မတရမးေနရမေရႊ႕ေျပမငးေစျခငး တ႕ မလပေဆမငရန အဆးသတ ေဖမျပထမးပါသည။


တအနးေကမငးသမးမမးာႏင လ ငယအစညးအး

ပကလငး အပမကဆး

ဤအစရငခစမသည ေရႊဂကစလႈပရမးမႈ၏ အစရငခစမမမးအတငး ေရႊဂကစပကလငး စမကနးေနမကခသမငး အေၾကမငး ေရးသမးေဖမျပထမးျခငးျဖစပါသည။ သ႕ေသမ အစရငခစမမမ ရမးျပညနယရ (ပေလမငးေဒသ) တအနးလ မးစ မမးေနထငရမ ၿမ႕နယ (၆) ၿမ႕နယာႏင ေကးရြမေပါငး (၅၁) ရြမအမး အထ းအေလးထမးၿပး “ျပညတြငးစစ ာႏင လ ႕အခြငအေရးခးေဖမကမႈမမး” ေပၚလြငေအမင ေဖမျပေပးထမးသည။ ရမးျပညနယ အေနမကေျမမက ေဒသရ ေတမငတနးေဒသမမးတြင တအနးလ မး ခန႕မနးေျခ (၁) သနးနးပါး ေနထင လကရပါသည။ တအနးလ မးမမး ေနထငရမ ေဒသမမးတြင ကမမၻေပၚရ အဖးတန ပတ ျမမး ာႏင နလမတြငးမမး၊ နမမညႀကး မးကတ ေကမကမကရတနမမမး ထြကရရမ ေဒသ (ယခ မာႏ ေလးတငးေဒသၾကး အတြငး) လညး ပါ၀ငပါသည။

အစရငခစမတြင “အရငးအျမစမမးျပညပသ႕ တငပ႕ျခငး ာႏငစပလဥး၍ အဆပါေဒသ အတြငး ေနထငလကရေသမ ေဒသချပညသ မမး အေနျဖင မညသည အကးခစမးခြငမမရရဘ လ ႕အခြငအေရးခးေဖမကခရမႈ သကသကသမ ျဖစေၾကမငး” ျပငးထနစြမ ေ၀ဖနသးသပထမးပါသည။93

အစရငခစမတြင ေရႊဂကစပကလငး၏ ဆးကးသကေရမကမႈမမးက ေဖမညႊနးထမးပါသည။ ယငးမ ေျမသမးရမတြင ႀကတင သေဘမထမးေတမငးချခငး သ႕မဟတ တငပငေဆြးောႏြးျခငးမမးမရဘ ၿမ႕နယ (၄) ၿမ႕နယရ အမေျခ (၅၅၁) ခ အေပၚ ေျမသမးချခငးအမး ဥပမမေပးျပဆထမးပါသည။ အစရငခစမ အေသးစတတြင ေျမသမးယ မႈအတြက လေလမကသည ေလမေၾကး ေပးေဆမငမႈ မရျခငး၊ အခ႕ကစၥရပမမးတြင ေလမေၾကး ေပးေဆမငမႈ မရျခငး၊ အျပညအ၀ မေပးေဆမငျခငးာႏင တစရြမာႏငတစရြမ ေလမေၾကးေပးေဆမငမ တ ညမႈ မရျခငးမမးအမး အေသးစတေဖမျပထမးပါသည။ ပကလငးေဆမကလပခနအတြငး စစတပအငအမး တးျမႇငျခငး၊ မ းယစေဆး၀ါးပမ သးစြျခငး၊ ျပညတနဆမေပါမမးလမျခငး (တတေရႊ႕ေျပမငး အလပသမမးမမးအမး ဆြေဆမငျခငး)တ႕ေၾကမင ေဒသခ အမးသမးမမးအေပၚ (ကမယအေျာႏၵပကျပမးေစမႈ ာႏင မဒနးမႈ စသညဆးကးမမး) ကေရမကေစေၾကမငး အစရငခစမမ စစစသးသပ တငျပထမးပါသည။ ပကလငး အမမကဆးမလညး ပကလငးမမး တညေဆမကျခငးေၾကမင ျဖစေပၚေစေသမ ေရႀကးျခငး၊ စပါးခငးမမး၊ သစေတမဧရယမမမး၊ လကဖကခငးမမး သမးယ ျခငး ာႏင ကနးမမေရး၊ လၿခေရး ခးေဖမကမႈမမး၊ မတရမးအလပ ေစခငးမႈမမး စသညတ႕က ေရးသမး ေဖမျပထမးပါသည။ ေရႊဂကစလႈပရမးမႈစမကနး အစရငခစမကသ႕ ပကလငး အမမကဆး အစရငခစမမလညး ESIA ာႏင SIA မမး ေဆမငရြကထမးရမႈ မရေၾကမငး ေဖမျပထမးပါသည။ ပကလငး တညေဆမကေရးေၾကမင တအနးအမးသမးလြတေျမမကေရး စစတပ (TNLA) ာႏင ဗမမစစတပ၊ KIA တပတ႕အၾကမး ပပက ပမျဖစေပၚေစျခငး ျဖစေၾကမငး မတတမး ျပထမးပါသည။ TNLA မ KIA ာႏင ပ းေပါငးကမ ျမနမမစစတပအမး တကခကျခငးမမး သည ေဒသတြငး ေရႊ႕ေျပမငးချပညသ မမး တးပြမးေစပါသည။

93 Pipeline Nightmare, page 6


ပအ႕လ ငယအဖြ႕အစညး

အနမဂတက လယ ဖကဆးျခငး

ဤအစရငခစမသည ပအ႕လ ငယအဖြ႕အစညးမ ၂၀၀၆ ခာႏစမ ၂၀၀၉ အထ သးာႏစတမကမလအတြငး စစမးစစေဆးခေသမ ပငးပကသတ တ းေဖမေရးစမကနး ျဖစပါသည။ ပအ႕လ မးသည ရမးျပညနယရ ဒတယလ ဥးေရ အမမးဆး ျဖစၿပး ခန႕မနးေျခ အမးျဖင လ ဥးေရ တစသနးခန႕ ရသည လ မးစျဖစပါသည။ ပငးပကတြင သရငးထြကရျပး ျမနမမာႏငင၏ ဒတယအႀကးဆးေသမ သတ သက (ပထမမမ ကခငျပညနယရ ဖမးကန႕) ျဖစပါသည။ ပငးပက၏အဓပၸါယမမ ထငး းေတမငတနး ဟအဓပၸါယရၿပး ပအ႕ဘမသမျဖင ပငင (ရမးလ ပနးပက) ဟ ထငရမးပါသည။ ရမးျပညနယ ေတမငႀကးၿမ႕၏ အေရ႕ေျမမကဘက ခာႏစမငရ ေတမငတနးျဖစပါသည။ ပငးပက ေတမငတြင ေၾကးန၊ ထးေကမက၊ သျဖ ာႏင ခမျဖ၊ အၿဖကနကတ႕ ေပါၾကြယ၀ၿပး ေတမငေပၚအခ႕ ေနရမမမးတြင ယ ေရနယတြငးမမးလညး ရပါသည။ အဆပါေနရမမမးတြင ခန႕မနးေျခအမးျဖင သဓမတ ၅၆.၄%ျဖင တနခန ၁၀ သနးေလမက ရမညျဖစၿပး လမနက၄၂.၆% သဓမတ (ကမမၻ႕ အေကမငးဆး သဓမတမမ ၆၀% ပါ၀င) အမး တနခန သနး ၇၀ အရနထမးရပါသည။ ဆကလက၍ အဆပါေတမငတြင ထးေကမကသက တနခန သနး ၃၀ မရပါသည။

ပငးပက သတ တ းေဖမေရးလပငနးအမး ၁၉၅၁ ခာႏစတြင စတငခၿပး ၁၉၆၁ ခာႏစေနမကပငးတြင ျပနလည စတငခပါသည။

အနမဂကကလယကျခငး အစရငခစမသည ပငပကစမကနး ဧက ၁၁,၀၀၀ အေပၚတြင ကမၸဏမမး ၀ငေရမကမႈ မမးေၾကမင လ မႈေရးာႏင သဘမ၀ပတ၀နးကငထခကနစနမမႈမမးအမး အေသးစတ ေဖမျပေပးထမးပါသည။ အစရငခစမမ စမကနးေၾကမင အမေျခ ၇ယ၀၀၀ ခန႕ ေရႊ႕ေျပမငးခရျခငးာႏင ေကးရြမေပါငး ၂၅ ရြမ ဖကဆးခခရပါသည။ အဆပါေနရမတြင ၁၉၉၁ ခာႏစထမ အပစအခတရပစခေသမလညး ျမနမမစစတပမ အဆပါေနရမ အနး တ၀ကတြင ခတပ သးတပခထမးပါသည။

သထတလပမႈလပငနးစဥ စက၊ ဘလပေျမစကာႏင သတ တြငးလပငနးတ႕၏ သတငးအခက အလကမမး ေဖမျပေပးထမးပါသည။ ျမနမမာႏငငအလယပငးရ မေကြးတငးေဒသၾကး မ ပငးပကေတမငအထ သဘမ၀ ဓမတေငြ႕ပကလငး သြယတနးမႈ ၿပးစးခၿပး သေဘမ၀ဓမတေငြ႕ ကဗေပ ၈ သနး တငပ႕ာႏငခၿပး လပစစ ၂၀ မဂါ၀ပ ထတလႊတာႏငပါသည။ ဆကလက၍ အေသးစမး ေရအမးလပစစလပငနး ာႏင ေကမကမးေသြးသး ၆၅ မဂါ၀ပထြကရ ဓါတအမး စမကနးခ၍ တညေဆမကခပါသည။ စမကနးတြင ပါ၀ငသညကမၸဏမမးမမ -

- Tyazhpromexport - ရမးကမၸဏတစခ

- MEC (ျမနမမစးပြမးေရးေကမပေရးရငး)

- ေကမသမ ကမၸဏလမတက

- ကေမၻမဇဖြ႕ၿဖးေရး ကမၸဏ လမတက (ဥးေအမငက၀ငးပင)

- Danieli & C. Spa - အတလကမၸဏတစခ

Tyazhpromexport ကမၸဏမ ပငပက သလပငနးစဥ လပငနးခြငအတြက အေမရကနေဒၚလမ သနး ၁၅၀ ရငးာႏးျမႇပာႏထမးၿပး ကေမၻမဇဖြ႕ၿဖးေရးကမၸဏမ ဘလပေျမစကအတြက အေမရကနေဒၚလမ သနး ၆၀ ရငးာႏးျမႇပာႏထမးပါသည။

လပငနးဧက ၁၁,၀၀၀။ ယ ေရနယမ သတ ထြကရသညဟ သည ေကမလဟမလာႏင ပတသက၍ စြမးအင၀နႀကးဌမနမ တရမး၀ငသတငးထတျပနထမးသညမမ ာႏငငတြငး ယ ေရနယမ သတ ထြကရသည ေနရမေပါငး (၅) ေနရမရၿပး အဆပါ သကတ းေဖမာႏငေရးအတြက အမမးျပညသ သရာႏငရန ထတျပနသည အစရငခစမမမး မထြကရေသးေပ။ အဆပါ ထြကရာႏငသည (၅) ေနရမတြင ပငးပက မပါ၀ငေခ၊ ခန႕မနးခကအခ႕အရ ေတမငႀကးအနးအနမးတြင ယ ေရနယမ ရေၾကမငးသရရျပး ပငးပကေတမငေပၚ တြင ယ ေရနယမထြကရာႏငေၾကမငး ခန႕မနးတြကဆထမးပါသည။


ေဒသခရြမသမးအခ႕မ လကငပေတမငတနးေပၚတြင ယ ေရနယမ ရေၾကမငး ေျပမဆၾကပါသည။ အဆပါေနရမအမး ကနးဆ သ႕မဟတ ငမနးေတမင ဟေခၚဆပါသည။ အဆပါေတမငတြင စစစခနးမမး ခထမးၿပး ရြမသမးမမး အနးအနမး ၀ငေရမကျခငး၊ ထငးေခြျခငးတ႕အမး ကန႕သတထမးပါသည။94

အစရငခစမမ ပငးပကစမကနးေၾကမင လ မႈေရးာႏင သဘမ၀ပတ၀နးကငထခက ေစာႏငမႈအမး အေသးစတ ေဖမညႊနးထမးပါသည။ လ ဥးေရ ၃၅,၀၀၀ ခန႕ တဘကေခမငးမ စးဆငးလမသည ေရအမး မတငးအသးျပ ေနရပါသည။ မးရမသတြင အာႏ ရမယရသည သတ တြငး အညစအေၾကးမမးမ ဆညေရလကမ ေရညစမမး စးဆငးေလရပါသည။ ထအေတမအတြငး ေဒသခမမးအၾကမး တငပငေဆြးောႏြမႈမရျခငး၊ ေျမယမသမးယ ျခငး၊ ေလမေၾကးမေပးျခငး၊ မတရမးေရႊ႕ေျပမငးခငးျခငး၊ ပစၥညးမမး ဖကဆးျခငး၊ အသကေမြး၀မးေကမငးမႈမမး ဆးႈး ျခငး၊ အမးသမးမမး ကမမောႏမကယကခရျခငး ာႏင မဒနးမႈ၊ ျပညတနဆမကစၥမမး ျဖစေပၚေစပါသည။ ဆကလက၍ အစရငခစမမ စမးနပရက မဖ လႈမႈ မရျခငး၊ ေလမငစမာႏင အရပအမ၀ါသမရျခငး၊ သစေတမဧရယမမမး ကန႕သတ ပတပငထမးမႈေၾကမင ေဆးဘက၀င အပငမမး ရယ ာႏငျခငးမရေၾကမငးလညး မတတမးျပစ ထမးပါသည။ ေနမကဆးအေနျဖင အစရငခစမမ အဆပါေနရမတြင ဘရမးေစတမမး ာႏငအျခမး ထငရမးသည ေနရမမမးအမး ဖကဆးၿဖဖကျခငးတ႕ေၾကမင ယဥေကးမႈအေမြအာႏစမမး ပကဆးခရေၾကမငးကလညး ေဖမျပထမးပါသည။ ပငးပကေတမင တစခလး စမကနးအရ ၿဖဖကခရျခငးေၾကမင အဆပါေဒသ သဘမ၀ အလ တရမးမမး ပကစးခရ ပါသည။

ကခငဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ကြနယကအဖြ႕

အေမမငလႊမးေနေသမခင၀မး

အေမမငလႊမးေနေသမခင၀မးအစရငခစမအမး ျပျပငေျပမငးလေရး အခနကမလ မစတငမ ၂၀၀၇ ခာႏစ အခနတြင ေရးသမးျပစခပါသည။ မညသ႕ပငဆေစကမမ ယခငေရးသမးျပစထမးသည အစရငခစမမမးာႏင မၾကမေသးမက ေရးသမးထမးသည အစရငခစမတ႕၏ ခာႏစာႏစတမ ကမလအတြငး ေျပမငးလမႈ သ႕မဟတ ျခမးနမးမႈမမးက သရာႏငမညျဖစပါသည။

ေကမကစမး အျပင ကခငျပညနယ၌တြဖက နမမညႀကးသညမမ ကခငျပညနယ ဟ းေကမငးခင၀မးရ (ျပညနယအေနမကဘကျခမး အာႏၵယနယစပအနး) ေရႊတ းေဖမေရးလပငနးအမးလညး ေလလမဆနးစစထမးပါသည။ ဤခင၀မးသည ကမမၻေပၚရ ကမးမးမမး ထနးသမးထမးရရမေဒသျဖစၿပး မတ မးာႏြယစအမမးအျပမးရေသမ ေဒသလညးျဖစပါသည။ အစရငခစမအမး ၂၀၀၄ ခာႏစမ ၂၀၀၆ ခာႏစအထ အဓကလပငနးရငမမးက အေျခခ၍ သေတသန ျပစထမးျခငးျဖစပါသည။ ဤအစရငခစမအမး ျပငပေလလမ ဆနးစစသ မမးမလညး ကးကမးာႏငၿပး ကခငျပညနယသည လ မးတစစတညးမဟတဘ လ မးစငယမမးျဖစေသမ ရ၀မ၊ ဇငး၀၊ လေ၀ါင၊ လခ၊ လဆ ာႏင ဂမးေဖမ စသညတ႕ ေပါငးစညးရမ လ မးစျဖစပါသည။

၁၉၉၄ ခာႏစေနမကပငး အဆပါခင၀မးအတြငး KIO ာႏင SPDC တ႕အၾကမး အပစအခတရပစေရး စမခပခပဆၿပးေနမက ေရႊတ းေဖမေရး လပငနးအမး စးပြမးျဖစ တဟနထး ထတလပလမခၾကပါသည။ ၂၀၀၂ ခာႏစတြင ဟ ဂြမခင၀မးတြင လကေလမခက ၈ ခကျဖင ေရမငးခခၿပး ၁၉၉၄ ခာႏစ မ လပကြက ၁၄ ကြကာႏင ၂၀၀၆ ခာႏစအထ လပကြက ၃၁ ကြကအထ ေရႊတ းေဖမေရးလပငနးမမး တးတကမမးျပမးလမခပါသည။ အဆပါကမလက သတ တ းေဖမေရး လပငနးမမး လပကငရမတြင အလပသမမး အေျချပျခငးမ စကအေျချပသညလပငနးမမး ေျပမငးလလမခပါသည။

ထ႕ျပင အစရငခစမမ သတ တ းေဖမေရးလပငနးစဥတြင းရမလပငနးမ စကမႈထတကနလပငနး/ စးပြမးျဖစ လပငနး လပကငလမၾကပ အဆငဆငက အေသးစတ စတ၀ငစမးဖြယရမ ေရးသမးေဖမျပေပးထမးပါသည။

ေကမကစမး သ႕မဟတ ေကမကတးမမး တ းေဖမေတြ႕ရသညအခါ စးရမစရမ နမတမမး ျဖစေပၚေစသညဟ ကခငမမးမ ယ ဆထမးၾကပါသည။ ထအခါ ေကးရြမအႀကးအကမ အစညးအေ၀းတစရပ ေခၚယ ၿပး ခကခငးတ းေဖမလင ေသမလညးေကမငး

94 Robbing the Future p15.


အဆပါအတငး ဆကလကတ းေဖမျခငးမျပဘ ာႏစေပါငးမမးစြမ ထမးရရနေသမလညးေကမငး ဂမၻရနညးမမးျဖင ေသခမစြမ တြကခက ေဆမငရြကေလရပါသည။ အကယ၍ အေျခအေနေကမငးမြနပါက အဆပါေျမ၏ ေပအနညးငယ ပတလညအမး ႀကးမမးျဖင အမတအသမးျပလပၿပး ကခငလ မးမမးအမးလးအတြက သငေလမသညတငျပမႈမးျဖစေအမင ေဆမငရြကေလရပါသည။ ကခင လ မးမမး မသမးစ၀ငမမးအခငးခငး မညမေ၀းကြမစြမ ေနထငသညျဖစေစ အစရယယမခြေ၀ ေပးေလရ ၾကပါသည။95

မငးတြငးတ းေဖမစဥကမလအတြငး အေသးစတ ဘ႑မေရးရငးတမးပစအမး ေဖမျပထမးၿပး သတ တြငး၀နႀကးဌမနမ အျမတခြန ၃၅-၅၀% အထေကမကယ ေနၿပး KIO (ေကအငအ အပခပခေဒသ) ာႏင သကဆငရမ တငးစစဌမနခပတ႕ထ ထပေဆမငးေပးသြငးရပါသည။

ယငးကမလ ေရႊတ းေဖမေရး ခင၀မးရ အပခပမႈပစအရ စညးမဥးစညးကမး ယတေလမျခငး၊ သစေတမျပနးတးျခငး၊ ျမစကမးေသမငယမမး ပကစးျခငး၊ ကနးမမေရး ာႏင အလပသမမးမမး၏ လၿခမႈ ကငးမျခငးတ႕ အျပင ေရမမးတြင မမကရာႏင စငယမာႏကအဆပ ပါ၀ငျခငးတ႕ ျဖစပါသည။ ၁၉၉၄ ခာႏစ သတ တ းေဖမေရး ဥပေဒာႏင ၁၉၉၅ ခာႏစ ဥပေဒတ႕တြင ဓမတေဆး၀ါးမမး သးစြျခငးအမး စညးကမးမမး ပါ၀ငမႈ မရသည အျပင ESIA/SIA လအပခကမမးလညး ေဖမျပပါ၀ငမႈ မရေၾကမငး ေထမကျပထမးပါသည။ အစရငခစမတြင ေရႊတြငးတ းေဖမေရးလပငနးမမး တးခ႕လမျခငးေၾကမင ေရႊ႕ေျပမငးလပသမးမမး မမးျပမးလမျခငး၊ အဆပါေဒသအတြငး မ းယစေဆး၀ါး၊ ေလမငးကစမး ာႏင လငကစၥႈပေထြးလမျခငးမမး ျဖစေပၚ လမေစပါသည။ အစရငခစမမ မငးတြငးလပငနးတစခတြင ေနထငကကစမးသ ၈၀% မမ ဘနးစြေန သ မမးျဖစၾကေၾကမငး ေဖမျပထမးပါသည။ အစရငခစမ နဂးခပတြင ဟ းေကမငးခင၀မးေဒသရ လ မမးသည ေရႊတ းေဖမ ေရးလပငနးမမး တးခ႕လမျခငးေၾကမင အကးမခစမးရပ SPDC အမဏမပငမမးာႏင ကမၸဏမမး ာႏင စးပြမးေရးသမမးမမးသမ ၀ငေငြမမးတးတကမမးျပမး သြမးေၾကမငး ေဖမျပထမးပါသည။

အျပညျပညဆငရမ ကမမၻ႕အခြငအေရး

၀ါရငတနအေျခစက အျပညျပညဆငရမ ကမမၻ႕အခြငအေရး (ERI) သည ျမနမမာႏငင၌ ကမလရညၾကမစြမ ရတနမပကလငး စမကနးာႏင မၾကမမက ေရႊဂကစစမကနး လပငနးမမးသ႕ အနးကပေစမငၾကည ေလလမခ ၾကပါသည။96 ERI မ ရတနမပကလငးာႏငပတသက၍ အတြငးကကေရးသမးထမးသည အစရငခစမ ေတမေတမမမးမမး ရေနၿပး Total ာႏင Chevron တ႕အမးဥးတည၍ မမးယြငးစြမရယ ျခငး ာႏင တတယအကးသကေရမကမႈ ဆသည အစရငခစမမမး ေရးသမးထတေ၀ခပါသည။ အဆပါအစရငခစမမမးမမ ျပျပငေျပမငးလေရး ကမလမတငခင ထတေ၀ချခငးျဖစပါသည။

95 Valley of Darkness, page 15.

96 http://www.earthrights.org/campaigns/burma-project


ေနမကဆကတြ (၉) ျမနမမာႏငင၏လပစစက႑ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈအေျခအေန

၂၀၁၃ ခာႏစ ဇ လငလ၏ ျမနမမာႏငငလပစစသြယတနးမႈစနစ ေလမငစမဆျဖင စြမးအငေပးစြမးာႏငမႈအမး ဇယမး (၂၄) တြင ေဖမျပေပးထမးျပး စစေပါငး ၃,၈၃၁ မဂါ၀ပရျပး ာႏင ဓမတအမးခြရ စစေပါငး ၃၁ ခာႏင သြယတနးခတဆကထမးပါသည။ ျပျပငထနးသမးျခငး ာႏင လပငနး ေဆမငရြကခက ကန႕သတမႈမမးေၾကမင လအပခက ၁,၉၃၀ မဂါ၀ပထက ေလမ၍ ၁,၆၅၅ မဂါ၀ပ ထြကရ ပါသည။ မးရမသတြင ေရအမးလပစစမ အငအမး ၁,၅၅၂ မဂါ၀ပ ထြကရၿပး ောႏြရမသတြင ၁,၃၁၅ မဂါ၀ပ ထြကရပါသည။

MOEP မ ေအမကေဖမျပပါ ေနရမေဒသမမးတြင ဂကစပါ၀ါစကမမး တညေဆမကသြမးရန စမထမးပါသည-

> သမေကတ (စက ၂ ၅၀၃ မဂါ၀ပာႏင ၅၁၃ မဂါ၀ပ)

> ေလမကမး (၄၈၆ မဂါ၀ပ)

> ကနေဘမက (၅၂၅ မဂါ၀ပ)

> ေမမလၿမင (၂၃၀ မဂါ၀ပ)

> ေကမကျဖ (၅၀ မဂါ၀ပ)

> သထ (၁၀၆ မဂါ၀ပ) ာႏင

> ဧရမ၀တ/ရနကနတငးေဒသၾကး (၅၀၀ မဂါ၀ပ)

ဇယမး (24) ျမနမမာႏငင၏ လပစစက႑ ေယဘ ယအေျခအေန (ဇ လငလ၊ ၂၀၁၃ ခာႏစ)

Fuel Installed capacity (MW)

Firm capacity (MW) Energy (GWh)

Hydropower 2,780 986 13,872

Coal 120 27 600

Gas- MOEP 715 427 3,946

Gas- BOT 216.5 215 1,457

Totals 3,831.50 1,655 19,875


ပ (35) ျမနမမာႏငင၏ မဟမဓမတအမးလငးစနစ (from the ADB Energy Sector Initial Assessment Report, 2012)


စြမးအငက႑မဟမစမကနး လကရတြင မဟမစမကနးအမး ဂပနအျပညျပညဆငရမ ပ းေပါငးေဆမငရြကေရး ေအဂင စမ ျမနမမာႏငငအတြက ေငြေၾကးမမး ေထမကပေပးလကရပါသည။ မဟမစမကနး အၿပးသတအစရငခစမအမး ၂၀၁၄ ခာႏစ၊ ၾသဂတလတြင အၿပးသတ ေရးဆြၿပး NEMC သ႕ ျပနလညစစစာႏငေရးအတြက ဆကလက တငျပရမညျဖစသည။ မဟမစမကနး တြင ခန႕မနးလအပမႈာႏႈနးမမ ာႏစစဥ ၁၃% ျဖစပါသည။

ျမနမမာႏငငအေနျဖင စရတသကသမစြမ ာႏငစြမးအငလအပခကျပညမေစေရး ာႏငငတစ၀မး ခန႕မနး လပစစ စြမးအမး လအပမႈ ျပညမာႏငေရး ာႏင ေရရညထတလႊတာႏငေရးအတြက ရညရြယခကထမးရပါသည။ အမးသမး စြမးအငမ ၀ါဒ ရညမနးခက ျပညမေစရနအတြက အကနအကသကသမစြမျဖင (ဥပမမအမးျဖင လကရတနဖး၊ အမနစညးကမးခကမမး) ထပတး စြမးအငထတလပေရးာႏင ထတလႊတမ အငအမး ျဖညတငးျခငး အစအမမမး ပ းတြ ေဆမငရြကရမည ျဖစပါသည။

မဟမစမကနးတြင ျမနမမာႏငငတြငး လအပခကျပညမေစရနအတြက ေရအမးလပစစက႑ခ႕ထြငျခငး ာႏင ရငးာႏးျမႇပာႏသ မမး ာႏင ပ းေပါငးေဆမငရြကရနအတြက ညႇာႏႈငးေဆြးောႏြးမႈမမး ျဖငလညးျခမးနမးခကအမး ာႏႈငးယဥ ေဖမျပသငပါသည။ ယခအဆင မဟမစမကနးတြင EITI အကးသကေရမကမႈ အစရငခစမမမး ထညသြငးေဖမျပရနရမရ မသရေသးေပ။

ျမနမမာႏငင၏ ေရအမးလပစစ အရငးအျမစအမး ျပညပထြက ၀ငေငြခြနအျဖစဥးတညေဆမငရြကျခငးမမ မနကနသည နညးလမးျဖစေသမလညး (၁) လ မ ဘ၀ာႏင သဘမ၀ပတ၀နးကငကစၥရပမမး ထညသြငး စဥးစမးျခငး ာႏင (၂) စးပြမးေရး အကးအျမတမမး အမး မတစြမခြေ၀ခစမးာႏငေစရန ရညရြယေဆမငရြကသငပါသည။

› docs21 › wb-2015-extractive... ျ္မာႏိုင္ငံ ြင္းြက္...

Documents