ႏငငေတာအစးရ၏ ထား၀ယအထးစးပြားေရးဇနစမကနးက ျပနလညစတငမည အစအစဥမားအေပၚ

သေဘာထားေၾကျငာခက ထား၀ယ၊ တနသၤာရတငးေဒသႀကး၊ ျမနမာႏငင ၂၀၁၈ ခႏစ ေဖာေဖာ၀ါရလ၂၀ ရက

ျမနမာႏငငေတာအစးရမ ထား၀ယအထးစးပြားေရးဇနစမကနးက ျပနလညစတငေတာမညဟ သရသျဖင ကၽြႏပတ႔ အလြနစးရမမပါသည။ ထား၀ယအထးစးပြားေရးဇနစတငလညပတပါက ထား၀ယေဒသ ကမးရးတနးတစေလာကရ လ႔အဖြ႔အစညးမားမသည နယစပ ေတာငတနးေဒသမားအထ မတငးေနထငၾကသည တငးရငးသားညအစက ေမာငႏမမား၊ ထား၀ယၿမ ႕ အပါအ၀င ၄ငးႏင ထစပလကရသည နယပယဧရယာမား၊ ထား၀ယေဒသမ အျခားေသာ ယးဒယား အစရသည တငးတပါးႏငငမားတြင ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားမားအျဖစသြားေရာက အလပ လပ ကငလက ရသည ကၽြႏပတ႔၏ ေသြးသားရငးခာညအစကေမာငႏမမားႏင၄ငးတ႔၏ မဘ ေဆြမးညာတကာမား အားလးသည အဆပါစမကနးႀကး၏ အကးဆကအေနျဖင ႀကးမားၿပး ႏစကာလ ရညၾကာသည အေျပာငးအလမားက ခစားၾကရမညျဖစသည။ ကၽြႏပတ႔ ထား၀ယလမႈအဖြ႔အစညး၏ ေျမယာႏငစား၀တေနေရးလပငနးမား၊ ကၽြႏပတ႔၏ အစဥအလာႀကးမားသည သမငးေၾကာငးႏင ရးရာအစဥအလာမား၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏငယဥေကးမႈမား အပါအ၀င ကၽြႏပတ႔၏အနာဂတက အတတကြ တညေဆာကႏငမည စြမးရညဂဏသတမားအားလးသည အဆပါ စမကနးေၾကာင ၿခမးေျခာကခေနရၿပျဖစသည။ စမကနးႏငပတသကသည အစအစဥအားလးက အျမနဆးျပနလညစဥးစားသးသပရန ထား၀ယ အထးစးပြားေရးဇနက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကမည စမကနးေဆာငရြကသမားအားလးက ကၽြႏပတ႔ အေလးအနကေတာငးဆပါသည။ ကၽြႏပတ႔အေနျဖင သဘာ၀ ပတ၀နးကင ဆငရာအေရးကစၥမားေၾကာင႔ထငးႏငငအတြငး ျပငးျပငးထနထန ေ၀ဖနျခငး ခေနရသည အတာလ-ထငးဖြ႔ၿဖးေရး ကမၸဏ - ITD ကသ႔ေသာ ကနထရကတာကမၸဏမားအပါအ၀င ျမနမာႏငငအစးရ၊ ထငးႏငငအစးရႏင ဂပနႏငငအစးရတ႔အား ေအာကပါ အခကမားက ေတာငးဆပါသည - ၁။ စမကနးစတငအေကာငအထညေဖာစဥကာလက ျဖစပကခသည ျပာနာမားအားလးက အလးစ အျပညအ၀ ေျဖရငး၍ မၿပးမခငး စမကနးက ျပနလညမစတငပါႏင ထား၀ယအထးစးပြားေရးဇနစမကနးဧရယာအတြငး လယယာေျမမား အမားအျပား ပကစးဆးရႈးခရသည။ ဥပေဒ လပထးလပနညးမားက မလကနာပ ေျမဧကေပါငးမားစြာ သမးဆညးျခငးခခရသည။ ေဒသခ မား၏ စား၀တေနေရး လပငနးမားအတြက အဓက အေရးပါသည ျမစေခာငးမားႏင ငါးဖမးဧရယာ အမားအျပားသည စမကနး လပငနးမားေၾကာင ပတပငထားဆးမႈ သ႔မဟတ ညစညမးမႈမားျဖင ၾကေတြ႔ခၾကရသည။ အခ႕ေသာရြာသရြာသားမားမာ စား၀တေနေရးအတြကပင ရနးကနေနရသည အေျခအေနသ႔ဆကေရာကခရသည။ အဆပါနစနာဆးရႈးမႈမားကား ထား၀ယအထးစးပြားေရးဇန၏ ကနဥး လပငနးစမကနးမားေၾကာင ထခကပကစးခရျခငးမားျဖစသည။ သ႔ျဖစပါ၍ အဆပါထခကနစနာမႈမားအတြက ေဒသခရြာသားမား ေကနပေလာကသညအေျခအေနေရာကသညအထ ေျဖရငး မၿပးမခငး စမကနးက ျပနလညမစတငပါႏင။ ၂။ ျမနမာႏငငရ ဥပေဒႏငအည စမကနးတစခလးကလႊမးျခႏငမည သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာထခကမႈ ဆနးစစခက - EIA ျပလပရန ထား၀ယအထးစးပြားေရးဇနစမကနး၏ ကနဥးအဆငအတြက EIA စစေပါငး ၁၀ ခ ျပလပထားၿပးျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ႏငငေတာမျပဌာနးထားသည ဥပေဒႏငအညျပလပရမညျဖစသည စမကနးတစခလးက လႊမးျခသည EIA ကား မျပလပရေသးပါ။ သ႔ျဖစရာ အဆပါ စမကနးတစခလးကလႊမးျခသည EIA က ျပလပရမညျဖစသည။ ယခငက ျပလပခၿပးသည စမကနးႏငပတသကသည EIA မားေရးဆြရာတြင ေဒသခမား၏ အဓပၸယျပည၀စြာ ပါ၀ငခြငနညးပါးခၿပး ေဒသခမားဘကမ ျပနလည တ႔ျပနခြငမရရချခငး သ႔မဟတ ျပနလညတ႔ျပနရန အခြငအေရးနညးပါးချခငးအစရသည ေဒသခမားဘကမ ကာလၾကာရညစြာ အထးစးရမေနခရမႈမားက ထ EIA တြင

ထညသြငးေဖာျပရပါမည။ စမကနးတစခလးကလႊမးျခသည EIA ေရးဆြကာ အတညျပခကမရမခငး စမကနးက ျပနလညမစတငပါႏင။ ၃။ စမကနးႏငပတသကသမေသာ မနကနၿပး လြယလငတကလကလမးမေသာ သတငးအခက အလက မားက အခနႏငတေျပးညထတျပနေပးရန စမကနးက စတငအေကာငအထညေဖာၾကစဥကတညးကပင စမကနးအေကာငအထညေဖာသမားသည ေဒသခ ရြာသရြာသားမား၏ ဘ၀ေနထငေနေရးႏငစား၀တေနေရးအတြက အသကတမအေရးႀကးသည စမကနး ႏငပတသက ေသာ အေျခခသတငးအခကအလကမားကထတျပနေပးရနပကကြကခၾကသည။ စမကနး အေကာငအထည ေဖာသမားသည ျပနလညေနရာခထားေရး၊ ေလာေၾကးေငြေပးေချခငး၊ အလပအကင အခြငအလမးမား ႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာထခကမႈမားအစရသည စမကနးႏငပတသကသည မနကနသညအေျခခသတငး အခကအလကမားက ကားမကြျပားမႈ၊ ၀ငေငြအနညးအမား၊ အသကအရြယႏင အသကေမြး၀မးေကာငးမႈအစရသည အေၾကာငးတရားတ႔က အေျခမခဘ ေဒသခမားအားလး အခနႏငတေျပးည လြယလငတက ရရႏငေစရန အတြကေဆာငရြကေပးရမည။ အလပအကငအခြငလမးမား ေပါမားစြာရရမညဟသည အစးရမခန႔မနးထားသည သတငးအခကအလကမားသည အထငအျမင လြမားေစႏငၿပး စတကးအမမကအမားမားႏင မမနကနသည ယဆခကမားကျဖစေပၚေစသည။ သ႔ျဖစပါ၍ စမကနးအေကာငအထညေဖာသမားဘကမ သတငးအခကအလကမားက မနကနတကၿပးအမားအလြယတကရရႏငသညနညးလမးျဖင အခနႏငတေျပးညမထတျပနေသးႏငသမ ကာလပတလး စမကနးအား ျပနလည မစတငပါႏင။ ၄။ စမကနးႏငပတသကသည ဆးျဖတခကမားခမနသညကစၥရပတငးတြင ေဒသခမားအေနျဖင အဓပၸယ ျပည၀စြာပါ၀ငခြငရရေအာငေဆာငရြကေပးရန ေဒသခမားအေနျဖင စမကနးႏငပတသကသမေသာကစၥရပမားအားလးႏင အေသးစတ အေၾကာငးကစၥမား ျဖစသည ေလာေၾကးေပးျခငး၊ ျပနလညေနရာခထားေရး ႏင စစတမးေကာကယျခငး အစရသညတ႔ျပလပရာတြင ၄ငးတ႔၏ သေဘာထားေပးရနသ႔မဟတ သေဘာဆႏၵမေပးဘေနရန အခြငအေရး အျပညအ၀ရရေအာင ကၽြႏပတ႔ေတာငးဆသည။ ၄ငးသည စမကနးအေကာငအထညေဖာသမားဘကမ ေျပာဆေဆာငရြကမႈမား ေျပာငးလရန လအပသည။ ေလာေၾကးေငြေပးအပျခငးႏငလခစား အလပ ဖနတးေပးျခငးတ႔သည အေကာငးဆးနညးလမးျဖစၿပး ေဒသချပညသမား အတြက သဘာ၀ကသည အေျဖျဖစသညဟသည စမကနးႏငပတသကၿပး အဓပၸါယဖြငဆမႈမားျပလပျခငးက ေျပာငးလရမညျဖစသည။ ထသ႔ကဥးေျမာငးသညခဥးကပမႈအစား ေဒသချပညသမား အေနျဖင ၄ငးတ႔၏ အနာဂါတက ၄ငးတ႔ကယတင ေရြးခယပေဖာႏငခြငရရမည။ စမကနး အေကာငအထညေဖာသမားဘကမ စမကနးႏင ပတသကသည မညသညဆးျဖတခကမား ခမတသည ျဖစေစ အထကပါကသ႔ေသာ ေဒသခမား၏ အဓပၸါယ ျပည၀သည ပါ၀ငမႈရႏငေစရန ေသခာေအာင ျပလပမၿပးမခငး စမကနးက ျပနလညမစတငပါႏင။ ၅။ ေရရညတညတသညစကပးေရး၊ ငါးဖမးလပငနးႏငလထအေျချပခရးသြားလပငနးကသ႔ေသာ အျခား ေသာ ဖြ႔ၿဖးမႈနညးလမးအသစမားကခကခငးရာေဖြပါ ျမနမာႏငငေတာအစးရသည ညစညမးမႈျဖစေပၚေစေသာစကရမားတညေဆာကျခငးအေပၚအေျခခသည ဗဟ စမကနးခ စးပြားေရးပစအစား ထား၀ယလမႈအသငးအ၀ ငးအတြငး တညရေနၿပးသားျဖစသည ဘ၀ေနထငမႈ ပစႏင အသကေမြး ၀မးေကာငးျပမႈတ႔အေပၚတြငအေျခခထားသည ဖြ႔ၿဖးမႈ နညးလမး အသစမားက အေရးတႀကး ရာေဖြ ေဖာထတရမည ျဖစသည။ အစးရအေနျဖင အေသးစားလပငနးမား၊ ေတာငသအေျချပ စကပးေရးလပငနးမားကသ႔ေသာ အလပအကငအခြငအလမးမားေဖာေဆာငေပးႏငသညလပငနးမား၊ ငါးဖမးလပငနး၊ ေမြးျမေရးဆငရာလပငနးမား ႏင မရးဖလာသစေတာအသးျပမႈပစက အေျခခသည စးပြားေရးလပငနးမားက ဖြ႔ၿဖးလာေစရနႏင အဆပါလပငနးမားက အကာအကြယေပးသည မ၀ါဒမား ခမတေဆာငရြကရမည။ အဆပါလပငနးမားသည ထား၀ယေဒသခ ျပညသအမား အျပားအတြက သဘာ၀ ပတ၀နးကငေကာငး ဆကလကရရေနေစရနထနးသမးေပးထားႏငၿပး စား၀တေနေရးကလညး အေထာကအကျဖစေစပါသည။

ထ႔အျပင အထကပါလပငနးမားသည လ႔အဖြ႔အစညးအတြငး ညညြတႀကခငမႈကပါအေထာကအပျဖစေစၿပး အဆပါ ဘ၀ေနထငမႈပစသည လ႔အဖြ႔အစညးအားလးအတြက ေခတေပၚစကမႈလပငနးမားႏင ေစးကြကအေျချပ အရငးရင၀ါဒ သည လ႔အဖြ႔အစညးအားလးအတြက သဘာ၀အဆးသတအမတ ျဖစလာေနေစသေလာ ဟေမးခြနးထတႏငပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ထား၀ယေဒသမ အရပဘကလမႈအဖြ႔အစညးမားသည ေရရည တညတသည စကပးေရးလပငနး၊ ငါးဖမးလပငနႏင လထအေျချပ ခရးသြားလပငနး အစရသညလပငနးမားက ေဒသဖြ႔ၿဖးေရးအတြက အျခားေသာ ေရြးခယစရာဗဟာမားႏငမ၀ါဒမားအျဖစ ေထာကခပါသည။ အစးရအေနျဖင ေဖာျပပါ အျခားေသာနညးလမးမားက ခကခငးႏင အေရးတယ ရာေဖြေဆာငရြကရန ကၽြႏပတ႔ေတာငးဆသည။ ေနာကဆးအေနျဖင ထား၀ယေဒသရ အရပဘကလမႈအဖြ႔အစညးမားအေနျဖင ထား၀ယစမကနး ျပနလည စတငပါက မညသမား အကးအျမတရမညဆသညက ပြငလငးရးသားစြာ စးရမမပါသည။ မညသမား အကးအျမတရမညနညး။ မညသေတြ ဆးရႈးနစနာမညနညး။ ကၽြႏပတ႔အေနျဖင ညစညမးသည စကမႈဇနႏငအရငးအျမစထတယမႈမားမ ႏငငေရးသမားအနညးစ၊ စးပြားေရးသမားမားႏင စစတပ အသငးအ၀ ငးမေရေပၚဆလကတစဆပစာလမားသာ အကးအျမတရမညက အထးစးရမမပါသည။ အထကပါ အေၾကာငးျပခကမားအားလးအေပၚတြငအေျခခ၍ စမကနး အေကာငအထညေဖာမညသမား အားလးက ထား၀ယစမကနးျပနလညစတငမည အစအစဥက ျပနလညသးသပ ရနကၽြႏပတ႔ေတာငးဆလကပါသည။ ထအစား ထား၀ယလမႈ၀နးကငအတြကသာမက ျမနမာတစႏငငလးအတြကပါ အျခားေသာ ေရြးခယစရာ အနာဂတသစမားက ကၽြႏပတ႔အားလးအတတကြတညေဆာကၾကရပါမည။ ဆကသြယရန - မယးစးစးႏြယ - ထား၀ယအမးသမးသမဂၢ ဖနး - ၀၉ ၂၅၄၀၂၂၁၈၀ ။ tavoyan48@gmail.com ဥးသန႔ဇင - ထား၀ယဖြ႔ၿဖးေရးအဖြ႔ ဖနး - ၀၉ ၄၂၂၁၉ ၀၆၉ ၁ ။ mgthantzindawei@gmail.com ဥဘဘေအာင - ကမၻာေျမအခြင႔အေရးအဖြ႔ ဖနး - ၀၉ ၂၅၀၂၆၇၀၂၅ ။ bobo@earthrights.org ပးတြလကမတေရးထးသမား -

1. Dawei Development Association (DDA) 2. Dawei ProBono Lawyer Network (DPLN) 3. Tavoyan Women’s Union (TWU) 4. Tanintharyi River Indigenous People Network (TRIP-NET) 5. Community Sustainable Livelihoods and Development (CSLD) 6. Rays of Kamoethway Indigenous People and Nature (RKIPN) 7. Paung Ku 8. Progressive Voice 9. Community Response Group (ComReG) 10. IFI Watch Myanmar 11. Myanmar China Pipeline Watch Committee 12. Andin Youth Group, Pharlain Community 13. Capacity Building for Youth (Mon, Karen, Dawei) 14. Farmers and Landworkers Union (Myanmar) 15. Environmental Conservation and Farmer Development Organization (Shan) 16. ကမးေျခအားမာန ေရလပသားဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕

17. Thanphyuzayut Mon Youth 18. Belin Network 19. Pyar Taung Social Development 20. သင႔ျမတလသမား၏ ၿငမးခမးေရးလမးစဥအဖြ႕ (POPP) 21. Action Groups for Farmers Affairs 22. ေရႊျခေသၤလမႈေစာငေ႐ာကေရးအဖြ႔(ေ႐ြဘ). 23. ေရႊျခေသၤေတာငသကြနရက(ေရႊဘခ႐င)

24. တြေတးကြနယက 25. Bedar 26. Shwe Maw Won 27. Thilawa Social Development Group 28. Myanmar Alliance for Transparency & Accountability ( Mandalay Regional Working

Group) 29. The Mekong Butterfly 30. Community Resource Center Foundation (CRC) 31. Spirit in Education Movement (SEM) 32. Extra Territorial Obligation Watch (ETO Watch) 33. EarthRights International (ERI) 34. Ecological Alert and Recovery - Thailand (EARTH) 35. Focus on the Global South 36. Land Watch Thai