87317137 delguur kass

Гарчиг

I. Оршил 2

II. Онолын хэсэг 3

III. Судалгааны хэсэг 6

IV. Төслийн хэсэг 16

I бүлэг. Хэрэглэгчийн шаардлага 16

II бүлэг. Архитектурын сонголт 24

III бүлэг. Системийн шинжилгээ 26

3.1 Обьектийн холбоосын диаграм 26

3.2 Объектийн холбоосын диаграмын дэлэнгэрэнгүй 27

3.3 Объектийн холбоосын диаграмын өргөтгөл 28

3.4 Ерөнхий диаграм CAD 30

3.5 Өгөгдлийн толь 40

IV бүлэг. Системийн зохиомж 45

4.1 Бүтцийн схем 45

4.2 Тайлангийн зохиомж 47

V бүлэг. Тестчилэл 49

VI бүлэг. Кодчилол 50

V. Ерөнхий дүгнэлт 51

VI. Ашигласан бүтээлийн жагсаалт 52

ОРШИЛ

www.zaluu.comwww.zaluu.com

Өндөр хурдацтай хөгжиж байгаа мэдээлэл холбооны технологи нь дэлхий

дахины хөгжлийн хандлага нийгэм эдийн засгийн харилцаа, хүмүүсийн амьдралын

хэв маягийг үндсээр нь өөрчилж байна. Мэдээллийн эрин зуунд компьютерийн мэдлэг

түүнийг зөв зохистой үр дүнтэй хэрэглэх чадвар нь асар олон ажил мэргэжлийн салшгүй

үндсэн хэсэг болж байна

Энэхүү мэдээллийн эрин зуунд соргог, зөв, дэвшилттэй мэдээллийг хамгийн түрүүнд

олж авсан хүн, албан байгууллага, пүүс компани, улс орон хөгжиж дэвших боломжтой юм.

Миний бие компьютерийн ухааны төслийн хичээлээр энэхүү ажлаараа сурсан

мэдсэнээ амьдрал практик дээр хэрэгжүүлэх гэж оролдлоо. Энэхүү төслийн ажлаар

“Дэлгүүрийн кассийн систем” авсан.


II. Онолын хэсэг

Бар кодын тухай

Компьютерийн системд мэдээлэл оруулахад ашигладаг харилцан адилгүй өргөнтэй,

зэрэгцээ шугамуудын хэвлэмэл цуврал нь энэхүү кодыг агуулсан аливаа эд зүйлийг ялган

танихад хэрэглэгддэг. Шугамуудын өргөн, хоорондох зай нь компьютерын системтэй

холбогдсон оптик (лазер) сканнераар уншуулж болдог хоѐртын мэдээллийг илэрхийлнэ.

Энэхүү кодыг бараа материал, эд хөрөнгийн бүртгэл, дамжлагын хяналтын систем зэрэг

үйлдвэрлэл, маркетингийн олон янзын талбарт хэрэглэдэг. Супермаркет, жижиглэнгийн

худалдааны бараа таваарт тэмдэглэсэн бар код нь Бүх Дэлхийн Бүтээгдэхүүний Код UPC

юм.1

Бар код уншигч

Бар код уншигч нь бараа бүтээгдэхүүн дээр хэвлэгдсэн бар кодийг уншиж таних

электрон төхөөрөмж юм. Үндсэн эх байдлаараа, бар код нь шулуунаар эсвэл нэг хэмжээст

бар код тэмдэглэгээ гэж нэрлэгдэх параллелиар байрласан, өөр хоорондын өргөнөөрөө

ялгагдан уншигдаж, мэдээлэл нь танигдах өгөгдөл юм. 1

Хүснэгт 1.1


Бар кодын төрөл

Тэмдэглэл кодчлол Үргэлжилсэн

/дискрет

Хоѐр/Олон Хэрэглээ

U.P.C Үргэжилсэн Олон Олон улсын жижиглэн худалдаа

CodаBar Дискрет Хоѐр Номын сан, air bill, банкинд

хэрэглэдэг хуучин формат

Code 25 2-5

Non-interleaved 2 of 5 Үргэжилсэн

Хоѐр Аж үйлдвэр /Норвеги/

Code 25 2-5

Interleaved 2 of 5 Үргэжилсэн

Хоѐр Бөөний худалдаа, Номын сан

/Норвеги/

Code 39 Дискрет Хоѐр Төрөл бүрийн

Code 93 Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн

Code 128 Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн

Code 128A Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн

Code 128B Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн

Code 128B Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн

Code 11 Дискрет Хоѐр Телефон утас

CPC Binary Дискрет Хоѐр Шуудан холбоо

Dun 14 Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн

EAN 2 Үргэжилсэн Олон Нэмэлт код /Сэтгүүл/,

GS1 зөвшөөрөгдсөн

EAN 5 Үргэжилсэн Олон Нэмэлт код /Ном/,


EAN 8, EAN 13 Үргэжилсэн Олон Олон улсын жижиглэн худалдаа ,


GS1-128 Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн,GS1 зөвшөөрөгдсөн

GS1 Data Bar Үргэжилсэн Олон Төрөл бүрийн,GS1 зөвшөөрөгдсөн


ITF-14 Үргэжилсэн Олон GS1 зөвшөөрөгдсөн

Pharmacode аль нь ч биш Хоѐр Эмийн савалгаа боодол

Plessey Үргэжилсэн Хоѐр Каталог, хаяг, данс

PLANET Үргэжилсэн Өндөр/Богино Нэгдсэн мужын шуудангийн

үйлчилгээ

POSTNET Үргэжилсэн Өндөр/Богино Нэгдсэн мужын шуудангийн

үйлчилгээ

Intelligent Mail Barcode Үргэжилсэн Өндөр/Богино Нэгдсэн мужын шуудангийн

үйлчилгээ

MSI Үргэжилсэн Хоѐр Данс

Post Bar Дискрет Олон Шуудан холбоо

RM4SCC / KIX Үргэжилсэн Өндөр/Богино Royal Mail / Royal TPG Post

JAN Үргэжилсэн Олон Японд хэрэглэгддэг

Telepen Үргэжилсэн Хоѐр Номын сан /Их Британи/


III. Судалгааны хэсэг

Худалдаа гэж юу вэ?

Худалдаа гэдэг бол БАРАА, ҮЙЛЧИЛГЭЭ гэсэн гол хоѐр ухагдахуунтай сайн дурын солилцоо

наймааг хэлдэг. Дээр үед наймаа арилжаа нь одоогийн "бартер" маягаар явагддаг байсан.

Өөрөөр хэлбэл бараа үйлчилгээг бараа үйлчилгээгээр сольдог гэсэн уг. Харин орчин уед

мөнгө гэсэн дундын хэрэгсэл бий болсон юм. Мөнгө нь бүх юманд хөрвөх чадвартай

хүмүүсийн бодож олсон хэрэгсэл шүү дээ. Ингэснээр ажил хийж хөлс олох, юм худалдан

авах зэрэг ойлголтууд нь салж эхэлсэн. Ер нь мөнгө бий болсноор худалдаа наймаа болон

хуний хөгжил асар ихээр тургэсэж ирсэн билээ. Сүүлд гарсан зоосон мөнгө, цаасан мөнгө,

кредит карт зэрэг нь хөгжлийг улам л түргэтгээд байгаа. Хоѐр хүний хооронд шууд хийгдэж

байгаа наймаа нь хоѐр талт бол олон хүн дамжиж хийгдэж байгаа бол олон талт наймаа

болно.

Худалдаа наймаа нь заавал оршин тогтнох хэд хэдэн хүчин зүйл байдаг. Эхнийх нь хүмүүс

өөрийн хийж чадахгүй зуйлээ худалдаж авахаас өөр аргагүй болно. Жишээ нь монголчууд

компьютер үйлдвэрлэж чадахгүй тул гаднаас компьютер авахаас өөр аргагуй. Дараагийнх нь

хүмүүс хийж чадах ч гэсэн өөрөө үйлдвэрлэхэд зардал их гарах учраас худалдаж авдаг.

Яагаад гэвэл үйлдвэрлэж байгаа хүн нь мэргэшээд зардлыг асар ихээр багасгасан байдаг тул

хямд худалдаж чаддаг. Жишээ нь бид өөрсдөө гутлаа үйлдвэрлэж чадах боловч Хятадад яг

адил гутал маш хямд байхад яалт ч үгүй, бизнесийн хуулиар хямдыг нь шууд авсан нь дээр

шүү дээ. Энэ мэт худалдаа наймаа үүсэх олон олон нарийн хүчин зүйлс бий.

Монгол дахь худалдаа


Монгол маань ч нэг хэсэг зөвхөн худалдаа наймааны орон болчихов уу даа гэж

санагдахаар байсан бий. 1990-ээд оноос эхлэн ѐстой л хөлтэй хөлхөж, хөлгүй нь

мөлхөнө гэгч л болсон доо. Тэр үед амжилттай наймаа хийж байсан хүмүүс өнөөдөр монголын

толгой баячууд болсон.

Худалдаа наймаа бол аль ч оронд чухал салбар юм. Монгол ч гэсэн ялгаагүй. Өнөөдөр

худалдааны салбарт монголын мянга мянган хүмүүс ажиллаж амьдарч байгаа. Харин

олзуурхууштай нь сүүлийн жилүүдэд орчин үеийн шаардлагад дөхсөн аятайхан

тохижилттой худалдаа, үйлчилгээний салбарууд, дэлгүүрүүд, худалдааны төвүүд ихээр

нээгдэж байгаа явдал юм. Энэ хирээр монголд орхигдоод байсан худалдааны үйлчилгээний

тал нь амь орж байгаа гэхэд хилсдэхгүй. Социализмын үед бол худалдааны нэг болсон

үйлчилгээ нь ор тас орхигддог байсан гэдгийг та 30-ээс дээш настай бол сайн санаж

байгаа байх. Харин одоо бол шйлчилгээ нь орж ирснээр худалдаа маань сонгодог утгаараа

хэрэгжих боллоо. Өөрөөр хэлбэл таны авах гэж барааг иж бүрэн тайлбарлаж, хэрэглэх

зааврыг хэлж өгч, бүр тусгайлан зааж өгч, бараануудыг тань эвтэйхэн ууталж өгөөд хүсвэл

гэрт тань хургэж өгч байгаа нь үйлчилгээ биш гэж үү. Социализмын үед бол ийм ойлголт ч

байдаггүй байлаа. "Авбал ав, үгүй бол боль" гэсэн философийг дэлгүүрүүд хэрэгжүүлдэг

байсан юм.

Орчин үеийн худалдааны дэлгүүрт зайлшгүй байх ѐстой зүйлийн нэг бол РОS хэмээх

систем юм. Өөрөөр хэлбэл таны авсан бараануудын тооцоог хялбар аргаар хийхэд танд

болон дэлгүүрийнхэнд тусалдаг систем юм. Та энэ системийг монголын хаа сайгүй олж

харах боломжтой нь тун сайн хэрэг билээ. Таны авсан бараан дээрх баркодыг тусгай

төхөөрөмжөөр уншуулаад компьютерт кодыг оруулаад танд тасалбарыг ядах юмгүй

бичээд өгчихөж байгаа бол энэ чинь РОS систем юм.


POS системийн тухай

Pоint оf sаlе эсвэл Роint оf service (РОS) гэдэг нь дэлгүүрт байдаг систем бөгөөд

арилжааг явуулах гүйлгээг хийхэд тусалдаг. Илүү нарийн хэлэх аваас энэ нь барааг тань

шалгах, үнийг нь тодорхойлоход тусалдаг програм хангамж, техник хангамж бүхий цогц

систем бөгөөд электрон кассын машинтай холбогдож ажиллана. Энэ системийг зөвхөн

дэлгүүр гэхгүй ресторан, зочид буудал, саун, парк зэрэг үйлчилгээний байгууллагууд ч

хэрэглэж болдог юм.

РОS технологи

Ө н г ө р с ө н з у у н ы д у н д үе хүртэл гар аргаар ажилладаг механик касс ажилладаг

байлаа. Харин түүнээс хойш РОS систем өндөр хөгжилтэй орнуудад нэвтэрч эхэлсэн юм.

Харамсалтай нь шинэ зуун гарчхаад байхад манай орны алс хязгаар сумуудад гар

бариултай, түүнийгээ эргүүлж тооцоог хийдэг кассын машин байсаар л байгаа юм. Ийм

машинууд нь үр дүнгээ жижиг тасалбар эсвэл дэлгүүрийн тооцооны дэвтэр дээр бичдэг,

тэдгээр хуримтлагдсан олон гүйлгээнүүдийг дахин гар аргаар нэгдсэн журналд оруулж

тайлан тооцоог хийдэг юм. Дээр үеийн нягтлангууд ийм л механик ажилд хамаг өдрийг

бардаг байсан гэхэд хилсдэхгүй.

Харин сүүлдээ электрон машинууд гарч ирснээр байдал хамаагүй гайгүй болов. Гэвч

1973 онд компьютерт суурилсан системүүд гарч ирснээр л үнэндээ өөр болсон юм. Тэр үед

жишээ нь IВМ фирмийн 3653 Stоге Sуstеm нэртэй каcсын машин үйлдвэрлэгдсэн. Бас

NСR 2150, Rеgitеl, ТRW, Dаtасhесkеr гэх мэт машинуудыг дурдаж болно. Эдгээр машинуудтай

зэрэгцэн UPC/Ваг-соdе-ийн системүүд гарч ирсэн нь худалдааны ажилд томоохон дэвшил

авчирсан үйл явдал болов. Энэ мэтээр хөгжсөөр 1986 онд IВМ корпораци жинхэнээсээ РС-д

суурилсан IВМ 4683 нэртэй РОS системийг зах зээлд нийлүүлэв.

1980-аас 1990-ээд оны үеүдэдүйлдвэрлэгчид дангаараа ажиллах боломжтой кредит карт

унших төхөөрөмжүүдийг бүтээсэн ба энэ нь РОS системтэй хамтран ажиллах боломжтой

байв. Ийм карт унших төхөөрөмжүүд нь дэлгүүрт ч, худалдан авагчдад олон таатай

боломжийг бий болгосон. Жишээ нь картан дээр кредит картын гүйлгээ, бэлгийн картын

мэдээлэл, тусгай хэрэглэгчийн мэдээлэл, гишүүний мэдээлэл, хэрэглэгчийн нас шалгах,

ажилтнуудын бүртгэл зэргийг бичиж болдог байв. Орчин үед РОS нь улам боловсронгуй


болж байна. Өндөр нэр хүндтэй ресторанууд нь утасгүй РОS-ын системийг ашиглаж гар

утсаараа төлбөр хийх, ширээ захиалах үйлчилгээг явуулж эхэлж байна.

Монголд ч гэсэн програм хангамжтай холбогдон ажилладаг РОS системүүд ихээхэн

хэрэглээнд нэвтэрч байгаа юм. Ингэснээр РОS нь жинхэнэ утгаараа дэлгүүрийн ажилд нэмэр

болж эхэлнэ. Шууд компьютерт байгаа өгөгдлийн сантай холбогдож санхүүгийн тайлан

тооцоо, бараа таваарын иж бүрэн бүртгэл, худалдааны төрөл бүрийн дүн шинжилгээ,

ирээдүйн төлөв байдал, хэрэглэгчтэй харилцан холбоотой байх, үйлчилгээний

менежмент, түрээс, цалингийн бүртгэл зэрэг асар олон ажлыг шууд нугалж байна. Тэгээд энэ

бүхнийг маш хурдан бас тэгээд алдаагүй гүйцэтгэнэ гэхээр РОS нь хичнээн чухал систем

болох нь ойлгогдоно.

Өөрөө шалгах систем

Сүүлийн үед томоохон дэлгүүрүүд өөрөө шалгах системийг хэрэгжүүлж эхлээд байгаа.

Баруунд бол нилээд олон жилийн өмнөөс хэрэгжиж эхэлсэн эд л дээ. Энэ бол хэрэглэгч хүн

өөрөө барааны тухай иж бүрэн мэдээлэл авч болох хэрэгсэл юм. Жишээ нь Mobicom болон

Юнителийн төв салбар дээр байдаг мэдрэгч дэлгэцтэй дугаар хайдаг компьютер бол өөрөө

шалгах системийн сонгодог жишээ юм. Хэрвээ энэ дэлгэц байхгүй байсан бол

хэрэглэгч хүн өөртөө таалагдсан дугаарыг олж авах гэж бөөн ядаргаа болох нь

ойлгомжтой. Ийм дэлгэц тавихаас өмнө хэрэглэгчид үйлчлэгч бүсгүйн ам хэлийг сугалах

шахаж байж аятайхан дугаар байгааг олж мэддэг байсан юм.

Одоо бол электрон самбар дээр ядах юмгүй дугаараа хайж олох боломжтой нь унэхээр

нүдээ олсон үйлчилгээ болсон билээ.

Тэгвэл хүнсний дэлгүүрүүд ч бас ийм смстем тавьж эхлээд байгаа бол ихэнх нь тавих

төлөвлөгөөтэй байгаа бололтой. Хэрэглэгч хүн барааны баркодыг уншуулангуут уг

барааны бүхйй л мэдзэлэл дэлгэцэн дээр гарч ирнэ. Ингэснээр үйлчлэгчээс үл хамааран

тухайн бараа бутээгдэхүүний талаар маш их мэдээллийг хүссэн үедээ хэнээс ч үл

хамааран авах бололцоотой болж байгаа юм. Жишээ нь нялх хүүхдийн нэмэлт тэжээл

авлаа гэхэд барааны үйлдвэрлэсэн он, хаана үйлдвэрлэсэн, ямар үнэтэй, хэрхэн хэрэглэх,

юуг анхаарах гэх мэт үнэтэй зөвлөгөө, мэдээллийг авна гэсэн үг.


Барууны өндөр хөгжилтэй орны томоохон сүлжээ дэлгүүрүүдэд дараагийн шатны өөртөө

үйлчлэх системүүд ажилд ороод байгаа гэнэ. Та авсан барааныхаа иж бүрэн мэдээллийг

авахаас гадна одоогиин байдлыг нь шинжлүүлж болно. Жишээ нь өндөр чанарын сканертай

систем байлаа гэхэд таны сонгосон жимсийг шинжиж үзээд шинэ эсэх, жин, өнгө, хэрэглэх

заавар зэргийг ч хэлээд өгөн гэнэ дээ. Тэр байтугай маш гоѐ, эвтэйхнээр ууталж баглах ч

чадвартай систем байна.

Тэгвэл хэрэглэгчдэд туслахгүй харин дэлгүүрт туслах өөртөө үйлчлэх систем гэж бас

байна. Энэ бол хулгайч нарыг хянаж байдаг систем юм. Хэрэглэгч хүн бараа сонгож авч

байгааг камер хянаж бүртгэж чадсан л бол Р0S системийнхээ ачаар барааны төлбөрийг

төлж байгаа эсэхийг шалгаж чадах юм. Ингэснээр дэлгүүр тэр чигтээ компьютерийн

бүрэн хяналтад орно гэсэн үг. Хараа бүхий камерын системийн бас нэг давуу тал нь

насны хязгаартай бараан дээр хяналт тавьж чадна гэсэн үг. Жишээ нь согтууруулах

ундааны зүйлийг 18-аас доош насныханд худалдах хориотой байдаг бөгөөд жаалхүү архи

авбал дэлгүүрийнхэнд мэдэгдэх учиртай юм.

Ач туc

Х а м ги й н г о л а ч т у c б о л мэдээж хэрэглэгч хүн хэнээс ч хамаарахгүйгээр барааны

тухай иж бүрэн бас тэгээд яг мэдэхийг хүсэжбайгаа мэдээллээ авна гэсэн үг. Тэр их

мэдээллийг худалдагчаас олж мэднэ гэвэл хэзээ ч бүтэхгүй нь мэдээж. Ингэхээр ийм

системгүй тохиолдолд хэрэглэгч хүн үргэлж дутуу мэдээлэлтэй хоцорно гэсэн үг. Ер нь

томоохон дэлгүүрүүдэд 1 касст 2-4 өөртөө үйлчлэх системийн машиныг тавьж өгдөг.

Машинууд нь хэрэглэгчийн үйлдэл бүрийг бичих боломжтой бөгөөд Ингэснээр

хэрэглэгчдийн зан суртахуун, төлөв байдал, ямар барааны аль хэсгийг илүү сонирхож

байгааг мэдэх боломжтой болдог. Тэр байтугай нарийн шинжилгээхийдэгсистемуүд нь


улирал, цаг хугацаатай холбох нь ч бий. Жишээ нь 9-р сард хичээлийн хэрэглэлийн бараа

хамгийн өндөр гүйлгээтэй байх бөгөөд энэ үед танд уг төрлийн бараанууд хичнээн нэр

төрөл, хичнээн хэмжээний үлдэгдэлтэй байх ѐстойг ч хэлээд өгч чадах юм.

Ийм системүүдийг тавьж өгснөөр залхуу худалдагч нарыг цалинжуулах нүсэр аймшигтай

ажлаас ангижирна. Ажилдаа хариуцлагагүй ханддаг худалдагч, үйлчлэгч нар нь дэлгүүрийн

нэр хүнд, орлогод шууд нөлөөлөх нь ч бий.5

Бар код хэрэглэгдэх болсон тvvхээс:

Дэлхий улам бvр даяарчлагдаж байгаа өнөө vед аливаа бизнесийн vйл ажиллагаа нь

олон зам чиглэлээр хялбаршин хөгжиж байна. Энэ нь ихээхэн ач холбогдол бvхий системийн

хурдацтай хувьсгал болох хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээний өөрчлөлт, дистрибьюторын шинэ

суваг, vйлчилгээнд итгэх хэрэглэгчдийн өсөлт зэрэг нь бизнес явуулах шийдлийг хөгжvvлэх

нөхцөлийг бий болгож байна. 1974 онд Европын 12 орон нэгдэж байнгын бус зөвлөлийг

байгуулсан нь энэхvv системийн эхлэл болсон бөгөөд мөн онд АНУ, Канадад ижил стандарт

нэвтрvvлэх зорилго бvхий “UCC” /Uniform Code Council/ байгууллага байгуулагджээ.

Европын орнуудад нэг ижил стандарт системийг хөгжvvлэх боломжийг судлаж, нэвтрvvлэх

зорилгоор 1977 оны 2-р сард Бельгийн нийслэл Брусcель хотноо албан ѐсны “EAN” /European

Article Numbering/ байгууллага Бельгийн хуулийн дор “ашгийн бус байгууллага” –ын

статустайгаар байгуулагдсан байна.

1990 онд “EAN” байгууллага “UCC”-тэй EAN.UCC системийг дэлхий даяар хэрэглэж хөгжvvлэх

хэлэлцээр байгуулсан. Тив тивийн аливаа байгууллагын гишvvнчлэл олон улсын шинж

чанартай болж 1992 онд “EAN” байгууллага нь “EAN International” болж өөрчлөгдсөн. Улмаар

2003 онд АНУ, Канадад vйл ажиллагаагаа явуулдаг “UCC” /Uniform Code Council/ байгууллага

нь “EAN International”-д жинхэнэ гишvvнээр элссэнээр “EAN International” нь “GS1 aisbl” гэсэн

нэртэй болсон. /Албан ѐсоор хэрэглэгдэж эхлээгvй байгаа/

Өнөөдрийн байдлаар уг системийг дэлхийн 101 орны 1 000 000 гаруй компани хэрэглэж,

дэлхийн эдийн засгийн 90%-ийг хамарч байна.


EAN/UCC систем гэж юу вэ?

Бизнесийн амжилтын гол тvлхvvр бол харилцаа холбоо бөгөөд стандартчлагдсан

электрон мэдээллийн тусламжтайгаар илvv vр дvнтэй болдог. Стандарт дугаарлал буюу

зураасан код /бар код/-ын систем нь харилцаа холбооны хэрэгслэл болох кодлосон ерөнхий

хэлээр дамжуулан мэдээллийг vр дvнтэйгээр цуглуулах, дамжуулах боломжийг олгодог.

EAN/UCC-ийн бvтээгдэхvvн, vйлчилгээнд олгодог энэхvv стандарт дугаарлал нь дэлхийн аль

ч өнцөг буланд шууд танигддаг бөгөөд бvтээгдэхvvн тус бvрт олгосон дугаар нь мэдээллийг

vнэн зөв, компьютерт оруулахын тулд зураасаар илэрхийлэгддэг. Тvvнчлэн EAN/UCC систем

нь бvтээгдэхvvний талаар төдийгvй тээврийн хэрэгслэлийн төрөл, vйлдвэрлэсэн он сар өдөр,

хvчинтэй байх хугацаа, vйлдвэрлэлийн цувааны дугаар, хэмжээс хэмжигдэхvvн,

бvтээгдэхvvнийг хvлээн авах газар зэрэг тээвэрлэлтийн талаарх нэмэлт мэдээллийг агуулдаг.

2

Vйл ажиллагааны vндсэн чиглэл:

“EAN International”-ын гол vйл ажиллагаа бол хуваарилалтын сувгийн менежментийг

сайжруулахад чиглэгдсэн стандартуудын нэг болох бизнесийн глобал хэл буюу EAN/UCC

системийг хөгжvvлэх явдал бөгөөд энэ бvхэн нь гишvvн байгууллагуудын vйл ажиллагаанаас

ихээхэн хамааралтай байдаг.

“EAN International” тvvний гишvvн байгууллагуудын сонирхол бол НVБ, Европын холбоо зэрэг

албан ѐсны байгууллага болон олон улсын статустай холбоо бvлгэмvvдийн уулзалт, хуралд

төлөөллөө оролцуулах явдал юм. Гишvvн байгууллагууд нь гол төлөв vндэсний холбоод,

төрийн бус байгууллагууд байдаг бөгөөд манай улсын хувьд Монголын Vндэсний Худалдаа

Аж Vйлдвэрийн Танхимын дэргэд “GS1-Mongolia” нийгэмлэг байгуулагдаж энэ чиглэлээр vйл

ажиллагаа явуулж эхлээд байна. “GS1-Mongolia” нийгэмлэг нь бvх төрлийн бизнес эрхлэгч

хувь хvмvvс, пvvс, компаниудад худалдааны болон хуваарилалтын сувгийн vйл ажиллагааг

vр дvнтэй явуулахад нь дэмжлэг туслалцаа vзvvлнэ. 2

Онцлон хэлбэл vйл ажиллагаа нь:


• Компаниудад бvтээгдэхvvний кодыг олгох

• Бар кодын талаарх сургалт семинар зохион байгуулах

• Стандартын талаарх мэдээллээр хангах, тvvнийг хэрэгжилтэнд хяналт тавих

• Уг системийн хөгжлийг vргэлжлvvлэн шат дараатайгаар хэрэгжvvлэх гэх мэт. 2

EAN-UCC системийг хэн хэрэглэж болох вэ?

Ямар ч салбарын ямар ч пvvс компани хаана байрлаж байгаагаас vл хамааран EAN-

UCC стандартыг хэрэглэж болно. EAN-UCC системийг хамгийн анх жижиглэн худалдааны

салбарт хэрэглэсэн бөгөөд энэ нь удалгvй өргөжиж худалдаа, аж vйлдвэрийн салбарт

хэрэглэх болсон. Тухайлбал ном, сэтгvvл, оѐмол, сvлжмэл бvтээгдэхvvн, эм, автомашины эд

анги, цахилгаан бараа гэх мэт өөр бусад бvтээгдэхvvн, vйлчилгээнд хэрэглэгдэх болсон. 2

EAN-UCC системийн давуу талууд:

EAN-UCC системийг хэрэглэснээр хvн бvр тэр дундаа vйлдвэрлэгч, дистрибъютор,

жижиглэнгийн болон бөөний худалдаа эрхлэгчид хэрэглэгчид ашиг тусыг нь илvvтэй хvртэж

байна.

1. Vйлдвэрлэгчдэд:

• Тухайн бvтээгдэхvvний симбол болон дугаарыг ашиглан дэлхийн аль ч өнцөг буланд

байгаа харилцагчидтайгаа харилцах боломжтой

• Тухайн бvтээгдэхvvнийг vйлдвэрлэлээс тээвэрлэх хvртэлх бvх vйл явцыг хянах

бололцоотой


• Худалдааны болон идэвхжvvлэлтийн явц дахь борлуулалтын хэмжээг хугацаа алдалгvй

мэдэх боломжтой.

• Vнэ бууруулж /хямдрал зарласнаар/ борлуулсанаас vvсэх борлуулалтын орлогын

бууралтыг хянах боломжтой

• Захиалга хvлээн авах, vнийн нэхэмжлэл илгээх, худалдааны харилцагчидтайгаа харилцах

бvхийл vйл явцыг компъютерчилэх боломжтой2

2. Албан ёсны борлуулагч:

• Захиалга өгөх, хvлээн авах, бvтээгдэхvvнээ савлах болон бvтээгдэхvvн илгээх бvхий л

vйл явцыг хурдасгана

• Дансны болон дэлгvvрийн агуулахын тооллогыг нэгэн зэрэг богино хугацаанд хийх

боломжтой

• Эмх замбараагvй цаасны зардлыг багасгах боломжтой

3. Жижиглэн Худалдаачдад:

• Vнийн алдаанаас сэргийлнэ

• Vнийн өөрчлөлтийн явцыг хөнгөвчилж хурдасгана

• Лангуу /тавиур/ дээрх бvтээгдэхvvний нөөцийн оновчтой хэмжээг тогтоох гэх мэт2


Хамгаалагч Жолооч

Захирал

Нярав, Ня-бо

Менежер

Худалдагч Цэвэрлэгч

IV. Төслийн хэсэг

Нэгдүгээр бүлэг

Хэрэглэгчийн шаардлага

1.1 Хэрэглэгчийн тухай мэдээлэл

“Ялгуун хонгор” ХХК нь 2000 онд байгуулагдаж үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн. Энэхүү

компани нь найман нэрийн барааны гурван хүнсний дэлгүүр үйлчилгээ явуулж, нийт арван

найман ажилтан ажилладаг. Тус дэлгүүрүүд нь өөрөө өөртөө үйлчилдэг дэлгүүр болон

өргөжиж байгаа учир өөрийн үйл ажиллагааг хөнгөвчилсөн програм хангамж нэвтрүүлэх

шаардлагатай болсон.

Байгууллагын бүтцийн схем

Системийн хэрэглэгч нь нярав, ня-бо, худалдагч буюу кассчин ашиглана.

1.2 Хэрэглэгчийн үйл ажиллагааны онцлог


Худалдагч:

Үйлчлүүлэгчийн асуусан барааны үнэ, үйлдвэрлэсэн огноог хэлэх

Үйлчлүүлэгч барааг худалдан авахыг кассчин хүсвэл барааг савлаж баглах

Кассчин нийт төлбөр тооцоог бодох

Нярав:

Татаж авсан барааг хүлээж авах

Татаж авсан барааны үнэ, тоо ширхэгийг олох

Авсан, хүлээлгэн өгсөн тайлан бичих

Бараа дутвал мэдээлэх / Нярав нь агуулах хариуцагч юм/

Нягтлан бодогч:

Ажилчин, албан хаагчдын цалин тооцоог бодох

Бүтээгдэхүүний үнэ тогтоох, өөрчлөх

Урамшуулал зарлах

1.3 Хэрэглэсэн нэр томъёоны тодорхойлолт

Нийлүүлэгч гэдэг нь байгууллага, дэлгүүр супермаркетын бараа материалыг

үйлдвэрлэх болон импортоор оруулж ирэн худалдаалдаг хувь хүн болон албан

байгууллага байна.

POS /Point Of Sale/ гэдэг нь супермаркет, бөөний худалдаа болон дэлгүүрийн кассын

машины үүргийг гүйцэтгэн, бэлэн мөнгөний орлогын бүртгэлийг хөтөлж, худалдааны

үйл ажиллагааг түргэн шуурхай үйлчлэх цогц систем юм.

1.4 Системийн зорилго

“Ялгуун хонгор” ХХК –ийн дэлгүүрүүдийн үйл ажиллагаа нь өөрөө өөртөө үйлчилдэг

дэлгүүр болж байгаа учир шинэ систем нэвтрүүлэх шаардлагатай болсон. Тиймээс тус


компанид супермаркет, худалдааны төвүүдэд ашигладаг POS системийг нэвртрүүлж,

дэлгүүрийн үйл ажиллагааг хөнгөвчлөх, үйлчлүүлэгчдийн удаан хүлээлгэлгүй хурдан

шуурхай, найдвартай үйлчлэхэд нь тус дөхөм болох зорилгоор автоматжуулах энэхүү ажлыг

гүйцэтгэнэ.

Дэлгүүрийг автоматжуулах, хялбарчлах ажлын хүрээнд дараах асуудлууд тавигдана.

Системийн оролт:

- Барааны ангиллыг бүртгэх

- Барааг бүтээгдэхүүнийг бүртгэх

- Ажилтны мэдээлэл бүртгэх

- Барааны хямдралын мэдээлэл бүртгэх

- Барааны урамшууллын мэдээлэл бүртгэх

- Нийлүүлэгчийг бүртгэх

Системийн гаралт:

- Барааны илүүдэл хомсдолыг тухайн агшинд харах

- Хамгийн их зарагдаж байгаа барааг харах

- Долоо хоногийн хэд дэх өдөр аль бараа илүү зарагдахыг харах

- Жилийн аль улирал аль бараа илүү зарагдахыг харах

- Хамгийн ашигтай сайн ажиллаж байгаа худалдагч харах

- Гүйлгээ хийсэн талон /үйлчилгээний хуудас/ гаргах

- Кассчний өдөр тутмын тайлан гаргах

- Дэлгүүрийн өдрийн тайлан гаргах

- Барааны үлдэгдлийн тайлан гаргах

Эдгээр бүртгэлийн үндсэн дээр систем боловсруулж холбогдох тайлангууд болон

статистик мэдээллүүдийг гарна.

Систем дараах үндсэн хоѐр хэсгээс бүрдэнэ. Үүнд :

1) Кассчний хэсэгт

Энэ хэсэг нь ерөнхийдөө үйлчилгээний ажилтан болох кассчинд зориулсан бөгөөд гүйлгээ

хийх, кассчин өөрийн нэвтрэх нэр нууц үгээ тохируулах зэргээр хязгаарлагдана.


Оролт

a. Өөрийн нэврэх нэр нууц үгээ оруулах

Ажилтны код

Нэвтрэх нэр

Нууц үг

b. Гүйлгээ хийх

Гүйлгээний код

Гүйлгээ хийсэн огноо


Барааны id

Гаралт

1. Гүйлгээний талон хэвлэх

/*кассчин тус бүр өдөр тутмын гүйлгээ хийх бүрт гүйлгээний талоныг хэвлэнэ. Талоны

загварыг Тайлангийн загвар №1-с үзнэ үү!*/

2. Кассын тайлан хэвлэх

/*кассчин тус бүр өдөр тутмын гүйлгээгээ кассын тайланг хэвлэж авах бөгөөд

гүйлгээний тайлангийн хамт нягтлан бодогчид өгч тооцоогоо бодуулна.Кассын тайлан

нь нягтлан бодох бүртгэлд хавсаргаж хадгалах ѐстой.Кассын тайлангийн загварыг

Тайлангийн загвар №2-с үзнэ үү!*/

3. Барааны үлдэгдлийн сануулга харуулах

/*барааны үлдэгдлийн сануулгын мэдээллийн гаралт нь анх програмд тохируулж өгсөн

хэсэгт гарах бөгөөд кассчны ажилд саад болохгүй үүднээс Status Bar гэх мэт зэрэглэл

багатай газар мэдэгдэнэ*/

2) Дэлгүүрийн удирдлагын хэсэгт

Дэлгүүрийн удирдлагын модуль барааны ерөнхий мэдээлэл, барааны үлдэгдэл, хямдрал,

урамшуулал, агуулахын үлдэгдлийн мэдээлэл, ажилтны мэдээлэл, хамтран ажилладаг

байгууллага буюу нийлүүлэгч зэрэг посын борлуулалтын модульд ашиглагдах мэдээллийг


бүртгэж, системийн оролт, боловсруулалт, гаралтын тусламжтай тайлан, статистик мэдээлэл

зэргийг гарган авах бөгөөд энэхүү үйл ажиллагааг нягтлан бодогч буюу системийн

администратор гүйцэтгэнэ. Иймд дэлгүүрийн удирдлагын систем модуль систем анх сууснаас

эхлэн бүх үйл ажиллагааг удирдах юм.

Оролт

1. Өөрийн нэвтрэх нэр, нууц үгээ тохируулах

Системийн админы нууц асуулт

Нэврэх нэр

Нууц үг

2. Барааны ерөнхий мэдээлэл оруулах

Барааны код

Барааны нэр

Барааны үнэ

Хугацаа

Барааны төрөл

3. Нийлүүлэгч бүртгэх

Нийлүүлэгчийн код

Нийлүүлэгчийн нэр

Хаяг

Утас

4. Барааны хөнгөлөлтийн мэдээлэл оруулах


Тоо хэмжээ

Хямдралын хувь

5. Барааны урамшууллын мэдээлэл оруулах


Эхлэх огноо


Дуусах хугацаа

6. Ажилтны мэдээлэл оруулах


Ажилтны нэр

Ажилд орсон огноо

Нэвтрэх нэр

Нууц үг

7. Бараа таталт бүртгэх



Барааны id

1.5 Хэрэглэгчийн функциональ шаардлага

1.5.1. Дэлгүүрийн удирдлагын шаардлага

a. Ажилчин бүртгэх

Нэмэлт: Дараах мэдээллүүдийг бүртгэнэ: (код, овог, нэр, хүйс, төрсөн огноо,

гар утас, гэр утас, мэйл хаяг, гэрийн хаяг, паспортын дугаар, регистерийн

дугаар, эзэмшсэн хэл, ажилд орсон огноо, албан тушаал, эрдмийн зэрэг,

системд нэвтрэх нууц үг)

b. Нууц үгээр системд нэвтрэх

c. Бараа бүтээгдэхүүний мэдээлэл бүртгэх

Нэмэлт: Дараах мэдээллүүдийг бүртгэнэ: (Барааны бар код,Барааны

id,Барааны нэр,Барааны үнэ,Баталгаат хугацаа,Барааны төрөл,Барааны товч

нэр,Үйлдвэрлэсэн огноо)

d. Бараа бүтээгдэхүүний урамшууллын мэдээлэл бүртгэх


Нэмэлт: Дараах мэдээллүүдийг бүртгэнэ: (Барааны id,Эхлэх огноо, Дуусах

огноо)

e. Бараа бүтээгдэхүүний хямдралын мэдээлэл бүртгэх

Нэмэлт: Дараах мэдээллүүдийг бүртгэнэ: (Барааны id, Бөөний тоо хэмжээ,

Хямдралын хувь)

f. Барааны үлдэгдэлийг харах

g. Бүтээгдэхүүний хугацаа дуусах огноог харах

Нэмэлт: Хугацаа дуусахаас хэдэн хоногийн өмнө мэдээлэх зориулалтай. Хэд

хоног дараа мэдээллэхийг оруулж өгнө.

h. Татсан бараа бүтээгдэхүүний мэдээлэл оруулах

i. Нийлүүлэгч бүртгэх

Нэмэлт: Дараах мэдээллүүдийг бүртгэнэ: (Нийлүүлэгчийн код, Нийлүүлэгчийн

нэр, Хаяг, Утас, мэйл хаяг)

1.5.2. Кассчний шаардлага

a. Нууц үгээр системд нэвтрэх

Нэмэлт: Код болон нууц үгээ нягтлан бодогчоос авна.

b. Барааг бар кодоор уншиж бүтээгдэхүүний үнийг харах

Нэмэлт: Бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг гараас оруулах, мөн үйлчлүүлэгч бараа

бүтээгдэхүүнийг худалдан авахаас татгалзвал мэдээллийг хасах

c. Гүйлгээ хийсэн талон гаргах /хэвлэх/

Нэмэлт: Бүтээгдэхүүний нэр, тоо ширхэг, үнэ, нийт төлбөр, огноог давхар

гаргана.


Хоёрдугаар бүлэг

Архитектурын сонголт

2.1 Үйлдлийн системийн сонголт: Windows XP

Сонгох болсон шалтгаан:

1. Монголд илүү өргөн тархсан үйлдлийн систем

2. Хэрэглэгч энэхүү үйлдлийн системийг хэрэглэж, түүн дээр ажиллаж сурсан

бөгөөд ашиглахад хялбар

3. Цаашид хөгжүүлэх боломжтой бөгөөд зарим нэг алдаа гарсан нөхцөлд үүнийг

засварлахад зориулж гаргасан Service Pack-ыг суулгаж алдааг засах бүрэн

боломжтой

2.2 Мэдээллийн бааз: MS-SQL 2005

Сонгох болсон шалтгаан :

1. MS-SQL server 2005 нь өгөгдлийн сан зохион байгуулахад өндөр боломж,

чадвар бүхий олон давуу талтай систем юм. Тухайлбал:

a. Ажиллаж байх явцдаа өөрийгөө автоматаар тохируулдаг.

b. Өгөдлийн санд олон хэлбэрээр (ODBC, OLEDB) хандан ажиллах

боломжтой.

2. Хэрэглэхэд хялбар,ойлгомжтой (Бусад server – тэй харьцуулахад).

3. Stored Procedure, Function, Trigger, View, Index гэх мэтээр хангагдсан.

4. Өгөгдлийн сангийн хандалт болон боловсруулалт хурдан.

5. Windows XP үйлдлийн систем дээр маш сайн зохицон ажилладаг. Мөн C#.NET

програмчлалын хэлтэй холбон програмчилахад нэн хялбар болно.


2.3 Програмчлалын технологийн сонголт : Visual Studio.NET 2008

Сонгох болсон шалтгаан :

1. Тус системийг Visual Studio.NET 2008 Програмчлалын хэрэгсэл ашиглан

боловсруулах бөгөөд тус систем Microsoft компаний хамгийн сүүлийн үеийн

технологи болох CLR(Common Language Runtime) –д үндэслэгдсэн.Хэрэглэхэд

хялбар,ойлгомжтой (Бусад server – тэй харьцуулахад).

2. C#.NET дээд түвшний 100% объект хандлагат програмчлалын хэл учир

програмын ажиллах зарчим , уялдаа холбоос сайн.

3. Хэрэглэгчийн интерфейс маш ойлгомжтой , програмчлах бүрэн боломжтой.

4. Дэлгэцийн зохиомж буюу дизайн гаргахад хялбараас гадна дизайны өргөн

сонголттой.

5. Өгөгдлийн сан удирдах системүүдтэй хамтарч ажиллах боломж өндөр

6. MSSQL server 2005-тай маш сайн зохицож ажилладаг.


Гуравдугаар бүлэг

Системийн шинжилгээ

3.1 Обьектийн холбоосын диаграм

Татах бараа

Агуулах

Хөнгөлөлт

Урамшуулал

Бараа бүртгэл

Гүйлгээ ба бараа

Гүйлгээ


НийлүүлэгчБараа таталт

Ажилчин

Хэрэглэгч


3.2 Обьектийн холбоосын диаграмын дэлэнгэрэнгүй



Барааны нэр

Хугацаа

Төрлийн код

Тоо хэмжээ

Шугаман код

Агуулах

Агуулахын код


Тоо хэмжээ


Урамшууллын код

Үнийн дүн

Тэмдэглэл

Эхлэх огноо

Дуусах огноо

Хөнгөлөлт

Хөнгөлөлтийн код


Тоо хэмжээ

Хөнгөлөлтийн хувь

Татах бараа


Бараа таталт

Нийлүүлэгчиин код


Тоо хэмжээ

Нийлүүлэгч


Нийлүүлэгчийн нэр

Хаяг

Утас


Төрлийн код

Төрлийн нэр




Тоо хэмжээ

Гүйлгээ


Ажилчны код

Хэрэглэгчийн код

Үнийн дүн

Огноо

Ажилчин


Ажилчны нэр

Ажилд орсон огноо

Нууц үг

Эрх

Хэрэглэгч


Хэрэгчлэгчийн овог

Хэрэглэгчийн нэр

Нийт үнийн дүн

Утас

Бүртгэсэн огноо


3.3 Обьектийн холбоосын диаграмын өргөтгөл

Аттрибут Анхдагч түлхүүр

Гадаад түлхүүр

Хоосон утга

зөвшөөрөх

Төрөл Урт

Татах бараа Барааны код Х int

Бараа таталт

Нийлүүлэгчийн код Х nvarchar 50

Барааны код Х int

Тоо хэмжээ float


Нийлүүлэгчийн код Х int

Нийлүүлэгчийн нэр nvarchar 50

Хаяг Х nvarchar 50

Утас Х int

Агуулах

Агуулахын код Х int





Барааны нэр nvarchar 50

Хугацаа datetime

Төрлийн код Х int


Бар код int


Төрлийн код Х int

Төрлийн нэр nvarchar 50


Урамшууллын код Х int

Урамшууллын нэр nvarchar 50

Үнийн дүн float

Эхлэх огноо datetime

Эхлэх огноо datetime

Дуусах огноо datetime


Гүйлгээний код Х int



Хэрэглэгч

Хэрэглэгчийн код Х int

Хэрэглэгчийн овог nvarchar 50

Хэрэглэгчийн нэр nvarchar 50

Нийт үнийн дүн float

Утас Х int

Бүртгэсэн огноо datetime


Хөнгөлөлт

Хөнгөлөлтийн код Х int

Хөнгөлөлтийн нэр nvarchar

Хөнгөлөлтийн хувь float

Хөнгөлөлтийн үнэ float


Гүйлгээ

Гүйлгээний код Х int

Ажилчны код Х int

Хэрэглэгчийн код Х int


Огноо datetime

Ажилчин

Ажилчны код Х int

Ажилчны нэр nvarchar 50

Ажилд орсон огноо datetime

Нууц үг nchar

Эрх int


3.4 Ерөнхий диаграм CAD

КассчинДэлгүүрийн кассийн

системНярав

Шугаман кодоор унших

Үнийн дүн

Гүйлгээ хийсэн

талон хэвлэх

Бараа худалдаж

авахаас буцах

Шилдэг кассчин

Барааны мэдээлэл

Нийлүүлэгчийн мэдээлэл

Кассчны мэдээлэл

Татсан барааны

мэдээлэл

Барааны үлдэгдлийн мэдээлэл

Урамшууллын мэдээлэл

Хамгийн их зарагдсан бараа

Барааны илүүдэл хомсдлын мэдээлэл

Хямдралын мэдээлэлБарааны үлдэгдэл

Улирал, долоо хоногт их зарагдсан бараа

Кассчны өдрийн орлогон тайлан

Кассын тайлан гаргах хүсэлт


Дэлгүүрийн бүртгэлийн систем боловсруулах

Диаграм 0. Түвшин 1.

2.

Нийлүү

лэгч

бүртгэх

1.

Гүйлгээ

бүртгэх

3. Ажил

чин

бүртгэх

5. Урам

шуулал

бүртгэх

Барааны мэдээлэлБараа худалдаж авахаас

татгалзах

Гүйлгээний үнийн дүн



Шинэ ажилчны мэдээлэл

Хасах ажилчны мэдээлэл

Бүртгэсэн мэдээлэл

Татсан барааны мэдээлэл

Хасах урамшууллын мэдээлэл

Шинэ урамшууллын мэдээлэл



Кассчны код

7.

Тайлан

гаргах

Барааны илүүдэл хомсдол

Хамгийн их зарагдаж байгаа бараа

Улирлын чанартай бараа

Кассчний өдөр тутмын тайлан

4.

Бараа

бүртгэхБүртгэсэн мэдээлэл

Хасах барааны мэдээлэл

Шинэ барааны мэдээлэл

6.

Хөнгөл

өлт

бүртгэх Бүртгэсэн мэдээлэл

Хасах хөнгөлөлт мэдээлэл

Шинэ хөнгөлөлтийн мэдээлэл

Гүйлгээний талон гаргах

Кассын тайлан

гаргах хүсэлт

Тайлан гаргах

хүсэлт


Гүйлгээ бүртгэх


1.1.

Гүйлгээ

бүртгэх



Төлсөн

Бараа худалдаж авахаас

татгалзах

Бараа

Гүйлгээ

Ажилчин

1.2. Ажилчны

мэдээлэл

авах

1.3.

Барааны

мэдээлэл

авахБарааны мэдээлэл



үнэ

Ажилчны

нэр


Ажилчны

код

1.4.

Тухайн

барааны

тоог

хорогдуу

лах



Барааны тоо


1.5.

Хэрэглэг

чийн

мэдээлэл

авахБүртгэсэн мэдээлэл

Үнийн дүн

Хэрэглэгч

Хэрэглэгчийн

мэдээлэл


код


Нийлүүлэгч бүртгэх


2.1.

Шинэ

нийлүү

лэгч

нэмэх

2.2.

Нийлүү

лэгч

хасах

Шинэ нийлүүлэгчийн

мэдээлэл

Хасах

нийлүүлэгчийн

мэдээлэл

Шинэ нийлүүлэгчийн мэдээлэл


Бүртгэсэн

мэдээлэл

Хасах

нийлүүлэгчийн

мэдээлэлНийлүүлэгч


Ажилчин бүртгэх


3.1.

Шинэ

ажилчин

нэмэх

2.2.

Ажилчин

хасах

Шинэ ажилчны

мэдээлэл

Хасах

ажилчны

мэдээлэл



Бүртгэсэн

мэдээлэл

Хасах

ажилчны

мэдээлэлАжилчин


Бараа бүртгэх


4.1. Бараа

бүртгэх

Хомсдсон барааны

мэдээлэл гаргах

Барааны мэдээлэлБараа

Агуулах4.2.

Агуулахад

бүртгэхБарааны мэдээлэл


Шинэ

Барааны

мэдээлэл

4.3. Бараа

татах

хомсдох


Татах

Барааны

мэдээлэл

Татах

бараа


Шинэ барааны

мэдээлэл


Бараа татах


4.3.1.

Татсан

барааны

тоог

нэмэх

4.3.2

Нийлүү

лэгчээс

бараа

татах


мэдээлэл

Татсан

барааны

мэдээлэл

Татсан

барааны

мэдээлэл

Бараа

таталт

Бараа


4.3.3

Хомсдсон

барааг

жагсаах

Татах

бараа

Барааны

тоо

Барааны

тоо

Татах барааны

мэдээлэл


мэдээлэл

4.3.4

Татах

барааг

мэдүүлэх

Татах

барааны

мэдээлэл

Татах

барааны

мэдээлэл



Урамшуулал бүртгэх


5.1.

Шинэ

урамшуу

лал

бүртгэх

5.2.

Урамшуу

лал

хасах

Шинэ урамшууллын

мэдээлэл

Хасах

урамшууллын

мэдээлэл



Бүртгэсэн

мэдээлэл

Хасах

урамшууллын

мэдээлэлУрамшуула

л

5.3.

Урамшуу

лал

эдлэх

эсэх

Гүйлгээ


Урамшууллын

мэдээлэл


Үнийн дүн

Урамшуулал олгосон мэдээлэл


Хөнгөлөлт бүртгэх


6.1.

Шинэ

хөнгө

лөлт

бүртгэх

6.2.

Хөнгө

лөлт

хасах

Шинэ хөнгөлөлтийн

мэдээлэл

Хасах

хөнгөлөлтийн

мэдээлэл



Бүртгэсэн

мэдээлэл

Хасах

хөнгөлөлтийн

мэдээлэлХөнгөлөлт

6.3.

Хөнгөлө

лт эдлэх

эсэх

Гүйлгээ

Хөнгөлөлт

Хөнгөлөлтийн

мэдээлэл


Үнийн дүн

Хөнгөлөлт олгосон мэдээлэл




7.5.

Шинэ

шугаман

код хийх

Гүйлгээ

Татах

бараа

Бараа

таталт

БарааБарааны

мэдээлэл

Шинэ шугаман

код

7.1.

Кассын

тайлан

гаргах

Гүйлгээний

мэдээлэл

Гүйлгээ ба

бараа

Гүйлгээнд харгалзах

барааны мэдээлэл


Ажилтны мэдээлэл

Тайлан гаргах хүсэлт

7.6.

Барааны

үлдэгдли

йн

тайлан

Агуулах Тоо ширхэг



Барааны үлдэгдлийн

тайлан

7.2.

Гүйлгээн

ий талон

гаргах

Гүйлгээ хийсэн

талон

Гүйлгээнд харгалзах



мэдээлэл

7.3.

Хомсдсо

н барааг

гаргах

7.4.

Татсан

барааг

мэдээл

лэх

Барааны

мэдээлэл

Барааны

мэдээлэлТатсан барааны

мэдээлэл

Татах

барааны

мэдээлэлТайлан гаргах хүсэлт






3.5 Өгөгдлийн толь

№ Про

цес

с №

Нэр Зориулалт Оролт

орсон

урсгал

Гаралт

гарсан

урсгал

Нэмэлт

тайлбар

0 1 Гүйлгээ бүртгэх Дэлгүүрийн

худалдаа

гүйлгээг

бүртгэнэ.


Бараа худалдаж авахаас татгалзах

Кассчны код



Нэр, огноо,

хэмжээ гэх

мэт

мэдээлэл

бүртгэнэ.

2 Нийлүүлэгч

бүртгэх

Шинэ

нийлүүлэгч

бүртгэнэ.




Нэр, утас

гэх мэт

мэдээлэл

бүртгэнэ.

3 Ажилчин бүртгэх Шинэ

ажилчин

бүртгэх




Овог, нэр,

утас гэх

мэт

мэдээлэл

бүртгэнэ.

4 Бараа бүртгэх Шинэ барааг

бүртгэнэ.


Хасах барааны мэдээлэл


Нэр, огноо,

хэмжээ,

бар код гэх

мэт

мэдээлэл

бүртгэнэ.

5 Урамшуулал

бүртгэх

Шинэ

урамшуулал

бүртгэнэ.


Хасах урамшуу


Нэр

нөхцөл

бүртгэнэ.


ллын мэдээлэл

6 Хөнгөлөлт

бүртгэх

Шинэ

хөнгөлөлт

бүртгэнэ.


Хасах хөнгөлөлтийн мэдээлэл


Нэр

нөхцөл

бүртгэнэ.

7 Тайлан гаргах Шаардлагата

й

тайлангуудыг

гаргана.


Улирлын чанартай бараа

Барааны илүүдэл хомсдол

Хамгийн их зарагдаж байгаа бараа

Кассчны өдөр тутмын тайлан

Гүйлгээний талон гаргах

1 1 Гүйлгээ бүртгэх Дэлгүүрийн

худалдаа

гүйлгээг

бүртгэнэ.


Гүйлгээний мэдээлэл

Төлсөн Бараа

худалдаж авахаас татгалзах


Нэр, огноо,

хэмжээ гэх

мэт

мэдээлэл

бүртгэнэ.

2 Ажилчны

мэдээлэл авах

Гүйлгээг аль

кассчин

хийснийг

авна.



Ажилчны нэр

Овог, нэр,

утас гэх

мэт

мэдээлэл

авна.


3 Барааны


Бар кодоор

барааг таньж,

барааны

үнийн

мэдээлэл олж

авна.

Бар код Барааны

мэдээлэл үнэ


Нэр, огноо,

хэмжээ,

бар код гэх

мэт

мэдээлэл

авна.

4 Тухайн барааны

тоог хорогдуулах

Хэрэглэгч

төлбөрөө

хийвэл

барааны тоог

/хэмжээг/

хорогдуулна.




Бараа тоо

Тоо

ширхэг

/хэмжээ/ -

ээс хасна.

5 Хэрэглэгчийн


Урамшуулал,

хөнгөлөлт,

хямдрал

зарласан

тохиолдолд

хэрэглэгч

болон үнийн

дүнг бүртгэнэ.

Хэрэглэгчийн мэдээлэл

Хэрлэгчийн

Үнийн дүн

Хэрэгчлийн код


Нэр, код,

утас,

үнийн дүнг

авна.

2 1 Шинэ

нийлүүлэгч

нэмэх

Шинээр бараа

нийлүүлэгчийг

бүртгэнэ.

Шинэ нийлүүлэчийн мэдээлэл

Шинэ нийлүүлэчийн мэдээлэл


Нэр, утас

гэх

мэдээлэл

бүртгэнэ.

2 Нийлүүлэгч

хасах

Бараа

нийлүүлэхээ

больсон

нийлүүлэгчийг

хасна.

Хасах нийлүүлэгчийн мэдээлэл

Хасах нийлүүлэгчийн мэдээлэл


Код болон

нэрээр нь

устгана.

3 1 Шинэ ажилчин

нэмэх

Шинээр

ажилд орсон

ажилчинг

бүртгэнэ.




Овог, нэр,

утас гэх

мэдээлэл

нэмнэ.

2 Ажилчин хасах Ажлаас

гарсан болон

халагдсан бол

хасна.



Хасах ажилчны

Кодоор

устгана.


мэдээлэл

4

1 Бараа бүртгэх Шинэ барааг

бүртгэнэ.




Нэр, бар

код,

хэмжээ гэх

мэт

мэдээлэл

бүртгэнэ.

2 Агуулахад

бүртгэх

Агуулахад

барааг барааг

бүртгэнэ.




Барааг

тоог

ширхэгээр

төрөлжүүл

эн

бүртгэнэ.

3 Бараа татах Бараа татна. Хомсдсон барааны мэдээлэл

Хомсдсон барааны мэдээлэл гаргах

Татах барааны мэдээлэл


3.1 Татсан барааны

тоог нэмэх

Татаж авсан

барааны тоо

/хэмжээг/

нэмнэ.




Хуучин

байсан

барааны

тоо

ширхэгийг

нэмнэ.

3.2 Нийлүүлэгчээс

бараа татах

Тухайн

нийлүүлэгчээ

с татсан

барааг

бүртгэнэ.



Бараа код,

бар код,

тоо

хэмжээг

авна.

3.3 Хомсдсон

барааг жагсаах

Хомсдож

байгаа барааг

бүртгэнэ.




Татах

барааны

кодыг

гаргана.


3.4 Татах барааг

мэдүүлэх

Татаж авах

барааг өгнө.

Татах

барааны

мэдээлэ

л

Татах

барааны

мэдээлэл

Татсан

барааны

кодыг

гаргана.

5 1 Шинэ


бүртгэх

Шинээр


нэмнэ.





хасах


хасна.




Кодоор нь

хасна.


эдлэх эсэх


зарласан бол

хэрэглэгч

ямар нэг


эдлэх эсэхийг

шалгана.

Урамшууллын мэдээлэл

Үнийн дүн


Урамшуул

ал

Урамшуулал олгосон мэдээлэл

Нөхцөл

шалгана.

6 1 Шинэ хөнгөлөлт

бүртгэх

Шинээр

хөнгөлөлт

нэмнэ.




2 Хөнгөлөлт хасах Хөнгөлөлт

хасна.

Хасах хөнгөлөлтийн мэдээлэл

Бүртгэсэн

мэдээлэл

Хасах хөнгөлөлтийн

Кодоор нь

хасна.

3 Хөнгөлөлт эдлэх

эсэх

Хөнгөлөлт

зарласан бол

хэрэглэгч

ямар нэг

хөнгөлөлт

эдлэх эсэхийг

шалгана.

Хөнгөлөлтийн мэдээлэл

Үнийн мэдээлэл


Хөнгөлөлт

Хөнгөлөлт олгосон мэдэээлэл

Нөхцөл

шалгана.

7 1 Кассын тайлан

гаргах

Кассчны өдөр

тутмын

тайлан




гаргана. Тайлан гаргах хүсэлт


Гүйлгээнд харгалзах барааны мэдээлэл

2 Гүйлгээний

талон гаргах

Худалдаа

гүйлгээний

хийснийг

баталгаажуул

ах талон

хэвлэж

гаргана.

Гүйлгээнд харгалзах барааны мэдээлэл


Гүйлгээ хийсэн талон

3 Хомсдсон

барааг гаргах

Хомсдсон

барааны

жагсаалтыг

гаргана.




4 Татсан барааг

мэдээллэх

Нийлүүлэгчээ

с татсан

барааг

мэдээлнэ,





5 Шинэ бар код

хийх

Бар кодгүй

барааг

дэлгүүр


Шинэ бар код


/дотроо

хүчинтэй/

шинээр бар

кодтой

болгоно.


6 Барааны

үлдэгдлийн

тайлан

Агуулахад

үлдсэн

барааны тоо

хэмжээг

гаргана.


Тоо ширхэг



Барааны үлдэгдлийн тайлан

Дөрөвдүгээр бүлэг

Системийн зохиомж

4.1 Бүтцийн схем


Дэл

гүүр

ий

н к

асс

ын с

ист

ем

Гүй

лгэ

э б

үртг

эхА

жи

лчи

н

бүр

тгэх

Ур

ам

шуу

ла

л

бүр

тгэх

Ба

ра

а б

үртг

эхН

йи

лүү

лэг

ч

бүр

тгэх

Гүйлгээ

бүртгэх

Ажилчны



авах

Шинэ ажилчин

бүртгэх

Гүйлгээний бүртгэл

хөтлөх

Ажилчны мэдээлэл

унших


унших

Урамшуулал эдлэх эсэх

Шинэ урамшуулал бүртгэх

Урамшуулал хасах

Агуулахад

бүртгэх

Бараа бүртгэх

Ажилчин хасах

Агуулахын бүртгэл

унших, бичих

Барааны бүртгэл

хөтлөх

Ажилчныг

бүртгэлээс хасах,

бичих

Ажилчны бүртгэл

хөтлөх


унших




бүртгэл хөтлөх


Бүртгэсэн

мэдээлэл

Нийлүүлэгчийн

мэдээлэл

Бүртгэсэн

мэдээлэл

Барааны

мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл

Төлсөн


мэдээлэл

Хасах урамшууллын

мэдээлэл

Гүйлгээнийн үнийн

дүн

Бараанын мэдээлэл



Барааны үнэ








мэдээлэл




мэдээлэл



мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл

Гүйлгээний бүртгэл

хийх мэдээлэл

Бараа ба

хэрэглэгчийн мэдээлэл






мэдээлэл


Хасах ажилчны

мэдээлэл



мэдээлэл

Лавлах ба


Агуулахы мэдээлэл




мэдээлэл


мэдээлэл



мэдээлэл

Лавлах мэдээлэл



Тухайн барааны

тоог хорогдуулахБарааны код

Үнийн дүн


мэдээлэл




Барааны код, тоо


мэдээлэл унших,

бичих


мэдээлэл


Шинэ нийлүүлэгч

нэмэх

Нийлүүлэгч хасах



мэдээлэл



мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл


Нийлүүлэгч унших,

бичих

Нийлүүлэгч унших,

бичих


мэдээлэл


мэдээлэл

Бараа татахТатах барааны

бүртгэл хөтлөхБарааны мэдээлэл


мэдээлэл



мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл


Дэл

гүүр

ий

н к

ассы

н с

исте

м Хө

нгө

лөл

т

бүр

тгэ

хТ

ай

ла

н г

ар

гах


гаргах


талон гаргах

Хомсдсон

барааг гаргах

Татсан барааг

мэдээлэх

Барааны

үлдэгдлийн

тайлан


код хийх

Бараа агуулахын

бүртгэл хөтлөх

Барааны бүртгэл


Бараа таталт ба

барааны бүртгэл хөтлөх

Бараа ба татах


Гүйлгээ, гүйлгээ ба

бараанаас

Гүйлгээ,гүйлгээ ба


Барааны

мэдээлэл


хүсэлт



Гүйлгээ хийсэн талон

Талон гаргах хүсэлт




мэдээлэл


хүсэлт


код


Үлдэгдлийн тайлан


хүсэлт





Хомсдсон бараны

мэдээлэл


мэдээлэл



мэдээлэл





Хөнгөлөлт эдлэх эсэх

Шинэ хөнгөлөлт бүртгэх

Хөнгөлөлт хасах

Хөнгөлөлт унших

Хөнгөлөлт унших,

бичих

Хөнгөлөлт бүртгэл

хөтлөх


мэдээлэл



мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл



мэдээлэл


мэдээлэл



мэдээлэл

Лавлах мэдээлэл


мэдээлэл

Хөнгөлөлтйин

мэдээлэл


мэдээлэл


мэдээлэл


4.2 Тайлангийн зохиомж

Гүйлгээний талон

“Ялгуун Хонгор”

Гүйлгээний хуудас № 207 POS # : 02

Хэвлэсэн огноо: 2009/10/19

S Бараа Нэгж үнэ Хэмжээ Үнэ

1 xxxxxxxxxx xxxxxxxx 99999 9999999

2 xxxxxxxxxxx xxxxxxxxx 99999 9999999

3 xxxxxxxxxxx xxxxxxxxx 99999 9999999

Нийт: 3 бараа 999999

Төлбөр: 999999

Төлсөн: 999999

Хариулт: 999999

Кассын орлогын тайлан


Кассчны нэр: ХХХХХ POS # : 02 Огноо: 2009/10/19

S Бараа Нэгж үнэ Хэмжээ (ш,кг)

1 xxxxxxxxxx xxxxxxxx 99999

2 xxxxxxxxxxx xxxxxxxxx 99999


Нийт орлого: 999999

Кассчны гарын үсэг________________

Тамга


Дэлгүүрийн өдрийн орлогын тайлан


Дэлгүүрийн нэр: ХХХХХ Огноо: 2009/10/19

S Бараа Нэгж үнэ Хэмжээ (ш,кг)

1 xxxxxxxxxx xxxxxxxx 99999



Нийт орлого: 999999

Нягтлангийн гарын үсэг________________

Тамга


V. Тестчилэл

Худалдаа гүйлгээ бүртгэх

public int add(double price)

{ SqlConnection conn = new SqlConnection(conStr); SqlCommand cmd = new SqlCommand(); cmd.Connection = conn; conn.Open(); cmd.Parameters.Add("@worker_id", SqlDbType.Int); cmd.Parameters.Add("@buyerID", SqlDbType.Int); cmd.Parameters.Add("@price", SqlDbType.Float); cmd.Parameters[0].Value = P_O_S.userName; cmd.Parameters[1].Value = -1; cmd.Parameters[2].Value = price; cmd.CommandText = "ХудалдааБүртгэл"; cmd.CommandType = CommandType.StoredProcedure; int id = (int)cmd.ExecuteScalar(); conn.Close(); for (int i = 0; i < table.Rows.Count; i++) { cmd = new SqlCommand(); cmd.Connection = conn; conn.Open(); cmd.Parameters.Add("@saleID", SqlDbType.Int); cmd.Parameters.Add("@goodsID", SqlDbType.Int); cmd.Parameters.Add("@amount", SqlDbType.Float); cmd.Parameters[0].Value = id; cmd.Parameters[1].Value = table.Rows[i]["ID"]; cmd.Parameters[2].Value = table.Rows[i]["Хэмжээ"]; cmd.CommandText = "Худалдаа_Бараа"; cmd.CommandType = CommandType.StoredProcedure; cmd.ExecuteNonQuery(); conn.Close(); } return id; }


VI. Кодчилол

Талон хэвлэх

drop proc ТалонХэвлэх go create proc ТалонХэвлэх @SaleID int,@totalPrice float,@Ogson float,@hariult float,@posNumber int as SELECT @SaleID as '№', [Sale and Goods].Goods_ID as 'S', Goods.Goods_Name as 'Item', Goods.Cost as 'Price', [Sale and Goods].amount as 'Qty', (Goods.Cost*[Sale and Goods].amount) as 'Amount', @totalPrice as 'Payable',@Ogson as 'Cash',@hariult as 'Change',@posNumber as 'POS #' FROM Sale INNER JOIN [Sale and Goods] ON Sale.Sale_ID = [Sale and Goods].Sale_ID INNER JOIN Goods ON [Sale and Goods].Goods_ID = Goods.Goods_ID where Sale.Sale_ID=@SaleID go


Дүгнэлт

Миний бие энэхүү төгсөлтийн ажлыг хийж гүйцэтгэсэнээр өнгөрсөн хугацаанд сурч

мэдсэн онолын мэдлэгээ амьдрал практик дээр баталгаажуулсан бөгөөд аж ахуйн

байгууллагын үйл ажиллагаанд мэдээллийн технологийн хэрэглээ болон ашиглалт, ямар

түвшинд байгааг ойлгож, захиалагчийн хүсэлтээр програм хангамжийн төслийг хэрхэн

боловсруулах талаар туршлага хуримтлуулсан гэж бодож байна.

Миний бие энэ төслийн ажлаараа “Дэлгүүрийн кассын бүртгэлийн систем”-ийг

боловсрууллаа. Дэлгүүрийн үйл ажиллагаа хөгжиж буй өнөө үед Дэлгүүрийн бүртгэлийн

системд Point of Sale (POS) ашиглах болсон бөгөөд энэ нь барааг таньж шалгах, үнийг нь

тодорхойлоход тусалдаг програм хангамж юм.

Энэ POS –ийн програм хангамжийг дуурайн хийн дэлгүүрийн бүртгэл тооцоо, тайлан

боловсруулалт хийхэд кассчин болон нярвын үйл ажиллагааг хөнгөвчлөн худалдан авагч

үйлчлүүлэгчдээ цаг алдалгүй хурдан шуурхай үйлчлэх боломжтой болсон. Дэлгүүрт

нэвтрүүлсэнээр нярав, худалдагч нарын бүртгэл тооцоо, өдөр, сар, жилийн тайлан балансыг

гаргахад хялбарчлаж өгсөнд оршино.


VII. Ашигласан бүтээлийн жагсаалт

1. http://mn.wikipedia.org/wiki/

2. http://www.mongolchamber.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=40

3. www.google.mn

4. “Компьютер таймс” сэтгүүл 2007.09 сар


http://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%BA%D0%BE%D0%B4

http://www.mongolchamber.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=40

http://www.google.mn/

87317137 delguur kass

Documents