ยานอนหลับ
TRANSCRIPT
SEDATIVE - HYPNOTICS
Sedative หมายถงสารทออกฤทธทำาใหสงบลง ลดความตนเตน สภาพเชนนเรยกวา sedationHypnotic หมายถงสารทออกฤทธทำาใหงวงซม ชวยใหหลบงายขน และหลบไดตลอดคนโดยไมตนบอยๆ และการหลบเปนแบบเดยว หรอใกลเคยงธรรมชาต สภาพเชนนเรยกวา hypnosisทงคนเกดจากระบบประสาทสวนกลางถกกดในระดบตางกน ในระดบตำาเกด sedation เมอถกกดมาขนจะเปน hypnosis ถามากขนไปอกจะถงขนสลบซงเรยกวา anesthesiaยานอนหลบชนดแรกทใชกนคอ bromide ตอมาม chloral hydrate paraldehyde เปนตน ในระยะหลงนยม barbiturates จนกระทงพบ benzodiazepines จงหนมาใช benzodiazepines กนเปนสวนใหญ เนองจากเสพตดนอยกวาและปลอดภยกวา
ยานอนหลบทดควรมคณสมบตดงน
ทำาใหหลบเรวไมมการเปลยนแปลงของการหลบตางไปจากธรรมชาตหลบตลอดคน ไมตนเชาเกนไปไมมผลตามมาในเวลากลางวน (hangover)ไมเสพตดและไมดอยาถาใชมากผดขนาดไมทำาใหตาย
ในปจจบนยานอนหลบทใชกนไดแก
BenzodiazepinesBarbituratesAlcohol derivativeOther
1
BENZODIAZEPINES
ยา Benzodiazepine ตวแรกทนำามาใชคอ Chordiazepoxide ถดมาคอ Diazepam ซงเปนยาทใชกวางขวางกนในปจจบน ยากลมน สวนมากมฤทธหลายอยางทงเปนยานอนหลบ คลายกงวล ทำาใหกลามเนอคลายตว แกชก แตบางตวกมขอบงใชเฉพาะ เชน Flurazepam มกใชเปนยานอนหลบเทานน เพราะมฤทธอยางอนนอย
กลไกการออกฤทธ
ออกฤทธกดการทำางานของระบบประสาทสวนกลาง จงมฤทธทำาใหหลบไดดการออกฤทธคลายกงวลแตกตางจากการทำาใหสงบงวงซม และการทำาใหกลามเนอคลายตว แตผลจากการงวงซม และกลามเนอคลายตวชวยในการคลายกงวลดวยจากการศกษาพบวาสารสอประสาท GABA จะจบกบตำาแหนงเฉพาะทอยบน GABAA receptor ซง GABAA receptor น ประกอบดวย subunit ตางๆ ทสำาคญคอ alpha beta และ gamma โดย subunit ทงสามประกอบกนทำาหนาทเปน Channels สำาหรบ chloride ion ผานเขาออกเซลล GABA จะจบกบ GABAA receptors ตรง alpha และ beta subunits ทำาใหมการผานเขาของ Chloride สเซลล และทำาใหเซลลประสาทสงบ
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
สวนมากถกดดซมในทางเดนอาหารไดเรว midazolam ออกฤทธเรวมากหลงรบประทาน triazolam และ diazepam กออกฤทธเรวเชนกน lorazepam และ chlordiazepoxide มอตราการดดซมปานกลาง สวน oxazepam ออกฤทธชา diazepam midazolam และ triazolam ละลายในไขมนไดด จะเขาระบบประสาทสวนกลาง (CNS) ไดเรว
2
การจบกบโปรตนในเลอดแตกตางกนมาก diazepam และ midazolam จบกบโปรตนไดมาก ประมาณ 97 flurazepam จบไดเพยง 2-3 การเมตาบอลสมเกดทตบเปนสวนใหญ โดยเมตาบอไลทบางตวมฤทธ ดงนนระยะเวลาออกฤทธของยาจงขนกบเมตาบอไลทดวย desmethyldiazepam เปน active metabolite ของหลายตวเชน diazepam chlordiazepoxide มฤทธยาวกวาตวมนเอง โดยม half life 30-60 ชวโมง desmethyldiazepam ถกเมตาบอไลซตอได oxazepam ซงมฤทธสน half life ประมาณ 7 ชวโมง ตอจากนนจะถก glucuronide conjugation และหมดฤทธ ถกขบออกทางปสสาวะยาทอาศย glucuronide conjugation ในการทำาใหหมดฤทธไมจำาเปนตองพงตบอยางเดยว ดงนนถาตบเสย เชนในคนแกหรอคนทเปนโรคตบแขง จงควรใชยาพวกน ซงไดแก oxazepam และ lorazepam จะไมทำาให half life ยาวขน diazepam ในคนอาย 20 ป ม half life ประมาณ 20 ชวโมง แตถาอาย 80 ป จะเปนประมาณ 90 ชวโมง หรอโรคตบแขงจะเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงาน flurazepam ม half life สน แตเมตาบอไลทของมนมฤทธยาว จงทำาใหฤทธของ flurazepam ยาว พบ hangover ไดบอย midazolam ม half life สนมาก เพยง 1-4 ชวโมง triazolam และ lorazepam กมฤทธสนbenzodiazepine ผานจากเลอดแมไปสทารกในครรภไดดและเรว ในระยะครรภแกระดบความเขมขนในเลอดทารกของ benzodiazepine สวนมากสงพอๆ กบในเลอดแม ทำาใหเกดอาการกดประสาทในลกทกนนมแม ซงกนยาตดตอกนในขนาดสงได lorazepam ผานไปสนำานมไดนอย
ฤทธทางเภสชวทยา
กดระบบประสาทสวนกลาง มผลทำาใหงวง หลบ คลายกงวล กลามเนอคลายตว และแกชก ขนาดสงทำาใหสลบหรอถงโคมา เมอระบบประสาทสวนกลางถกกด จะมผลเสยตอการทำางานและจตใจ คนทมอาการกงวลอาจไมเหนชดเพราะเมออาการกงวลหายไป อาจบดบงผลเสยทเกดจากยา ขนาดททำาใหหลบทำาใหมอาการ
3
เหมอนคนเมา บงคบอารมณไมอยหรอตนเตนในบางคน การทำางานรวมกนของกลามเนอเสยไป ทเหนชดๆ คอเดนเซ ในคนแกอาจทำาใหรสกสบสน การทำางานของจตใจเสอมลง
benzodiazepine มผลตอ normal sleep pattern กด REM sleep
benzodiazepine ไมใชเปนยาสลบ เพราะไมทำาใหเกดการคลายตวของกลามเนอพอเพยงตอการผาตด ตองใชรวมกบยาอน ในขนาดใกลสลบ ทำาใหความจำาในเหตการณทเกดขนระหวางนนเสยไป
อาการไมพงประสงค
oversedation อาจเกดขนไดเมอให benzodiazepine รวมกบยาอนทกดระบบประสาทสวนกลางเหมอนกบ เชน ยากลอมอารมณ ยาแกแพ และทสำาคญคอแอลกอฮอล เพราะแอลกอฮอลเพมการดดซมของ benzodiazepine และมฤทธกดประสาทสวนกลางเหมอนกนในบางรายแทนทจะสงบลงกลบทำาใหมอารมณกาวราว หงดหงด benzodiazepine ทมฤทธแกชกบางครง กระตนการทำางานจนเกดชกไดในคนไขลมชก และชนดทมฤทธคลายกงวลอาจทำาใหอารมณรนแรงดราย หรอมความระแวง เศรา ซม อยากฆาตวตาย อาการทางจตนยงไมแนวายาทำาใหเกดเองโดยตรง หรอยาไปกระตนความผดปกตทมอยกอนแลวใหแสดงออกอาการขางเคยงอนทอาจพบจาก benzodiazepine ไดแก ออนเพลย ปวดศรษะ ตาพรา วงเวยน ปากแหง ลนขม คลนไส อาเจยน อดอดบรเวณลนป ทองเสย และทพบยากไดแก ปวดขอ เจบหนาอก กนการขบถายไมไดHangover ซงเปนความรสกมนงงในเชาวนรงขน หลงจากรบประทานยานอนหลบอาจพบไดจากการใชยาทม half-life ยาวความผดปกตของทารกแรกเกด อาจเพมขนเมอใช benzodiazepine ในระยะครรภออนการดอยา เกดไดเรว ฤทธในการแกชกเกดไดเรวมาก เรวกวาฤทธในการทำาใหหลบ
4
และฤทธแกกงวล ฤทธยาในการทำาใหกลามเนอคลายตวกมการดอยาดวย จงไมควรใหตดตอกนเปนเวลานาน เมอมการดอตอ benzodiazepine จะดอตอ methaqualone barbiturate และ ethanol ดวยเสพตดได ถาหยดยาหลงจากใชมานาน จะเกดอาการตรงขามกบฤทธของมน เชน นอนไมหลบจากยาทมฤทธทำาใหหลบ หงดหงดจากยาทมฤทธแกกงวล เปนตน อาการอนๆ มหวใจเตนเรว เหงอออก คลนไส มอสน กลามเนอบดตว เศรา ซม ประสาทหลอน อาการจตเภท ชก ถาใชยามานานควรคอยๆ ลดขนาดยาลง พวกทมฤทธสนมกจะมอาการไดบอย
ประโยชนทางคลนก
1 ชวยทำาใหหลบ 2 คลายกงวล 3 ทำาใหกลามเนอคลายตว 4 แกชก 5 ใหกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 6 ใชในรายทเลกการดมเหลาแลวมอาการขาดจากเหลา
BARBITURATES
Barbiturate เปนอนพนธของ barbituric acid Barbiturate ทม double bond O ท C เรยก oxybarbiturate แตถา O ท C ถกแทนทดวย S เรยก thiobarbiturate ซงละลายในไขมนไดดกวา จงออกฤทธเรว ฤทธทอยชวระยะเวลาอนสน ถกเปลยนแปลงภายในรางกายเรว และมฤทธแรงกวา oxybarbiturate ตวอยางของ thiobarbiturate คอ thiopental ซงใชเปนยาสลบ สวน oxybarbiturate ไดแก Phenobarbital secobarbital pentobarbital เปนตน
5
กลไกการออกฤทธ
กดการทำางานของเนอเยอทกระตนไดทงหมด โดยเฉพาะอยางยงระบบประสาทกลาง Barbiturate เพมฤทธของ GABA แบบ benzodiazepine โดยจบกบ GABA receptor แตคนละทกบ benzodiazepine มผลทำาให GABA ndash gated chloride channel เปดนานขน ไมใชเพมความถของการเปด
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
ถกดดซมไดดทงทางปาก ทางทวารหนก ฉดเขากลามไดแตไมฉดเขาใตผวหนง เพราะจะเกดการทำาลายของเนอเยอบรเวณทฉด เนองจากสารละลายเปนดางมาก สวนการฉดเขาเสนเลอดดำา ใชในรายฉกเฉนหรอเพอเปนยาสลบรวมกบโปรตนในเลอดไดมากนอยตางกบตามแตชนด thiopental รวมไดประมาณ 80 barbital ประมาณ 5 ยาทเปนกรดเชน asprin sulfonamide สามารถไลท barbiturate จากการรวมกบโปรตน ทำาใหกดประสาทมากขนพวกทละลายในไขมนไดดจะผาน blood-brain barrier ไดเรว เชน thiopental ถาฉดเขาเสนโลหตดำาเพอใหสลบ ฤทธจะอยไมนานเพราะม redistribution barbiturate ผานรกและเขาไปในนำานมไดbarbiturate ถกเปลยนแปลงทตบและขบถายทางไตเปนสวนใหญ บางสวนถกขบถายในรปเดมทางปสสาวะ ปรมาณนมากนอยแลวแตชนดของ barbiturate พวกทละลายในไขมนไดดจะรวมกบโปรตนไดด จงถก filter ผาน glomeruli ไดนอยและถกดดซมกลบจาก tubule ไดด ดงนนการขบถายจะตองอาศยเมตาบอลซมเปนสวนใหญ สวนพวกทละลายในไขมนไมไดด เชน barbital aprobarbital phenobarbital สวนใหญถกขบถายในรปเดมทางไต การขบถายทางไตนเกดชา phenobarbital ใชเวลาหลายวนในการขบออก ถาปสสาวะเปนดาง จะเรงการขบถาย barbiturate ออกเรวขน เนองจากเปน weak organic acid จงม ionization มากขน ทำาใหถกขบถายออกไดเรว
6
ฤทธทางเภสชวทยา
ระบบประสาท กดระบบประสาทสวนกลาง ในขนาดนอยเกด sedation ขนาดสงถงโคมาได ใชเปนยานอนหลบ ยาสลบและมฤทธแกชก ขนาดนอยไมลดอาการปวดแตอาจมอาการปวดมากขน ขนาดททำาใหสลบลดอาการปวดลงบาง ในการเปนยานอนหลบจะเปลยนแปลง normal pattern ของการนอนหลบไดระบบหายใจ ขนาดสงกดการหายใจมาก โดยมผลทง drive to respiration และ mechanism ทใชในการควบคมลกษณะการหายใจทเปนจงหวะระบบหมนเวยนโลหต ขนาดททำาใหสลบอาจทำาใหความดนโลหตตกไดในบางราย โดยเฉพาะอยางยงคนทมความดนสงหรอคนทม congestive heart failure หรอ hypovolemic shockระบบทางเดนปสสาวะ ขนาดททำาใหสลบทำาใหการบบตวของกลามเนอมดลก ทอปสสาวะและกระเพาะปสสาวะลดลง
อาการไมพงประสงค
คลาย benzodiazepine ม oversedation ได ถาใหรวมกบยาอนทกดประสาทกลางเหมอนกน มอาการตรงขามกบฤทธของมนในบางคนได อาจพบผนในคนทแพยาน พบ hangover ดอยา และตดยาได การดอยาเกดจาก barbiturate กระตนการทำางานของเอนไซมในตบททำาลายตวมนเอง แลเนอเยอประสาทมการปรบตวตอยา พบ malformation ได
ผลตอยาอน
barbiturate เปลยนแปลงระดบยาอนไดหลายอยางเมอใหรวมกน เนองจากมนไปกระตน microsomal enzyme ในตบ
ประโยชนทางคลนก
1 ทำาใหหลบ 2 แกชก
7
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
BENZODIAZEPINES
ยา Benzodiazepine ตวแรกทนำามาใชคอ Chordiazepoxide ถดมาคอ Diazepam ซงเปนยาทใชกวางขวางกนในปจจบน ยากลมน สวนมากมฤทธหลายอยางทงเปนยานอนหลบ คลายกงวล ทำาใหกลามเนอคลายตว แกชก แตบางตวกมขอบงใชเฉพาะ เชน Flurazepam มกใชเปนยานอนหลบเทานน เพราะมฤทธอยางอนนอย
กลไกการออกฤทธ
ออกฤทธกดการทำางานของระบบประสาทสวนกลาง จงมฤทธทำาใหหลบไดดการออกฤทธคลายกงวลแตกตางจากการทำาใหสงบงวงซม และการทำาใหกลามเนอคลายตว แตผลจากการงวงซม และกลามเนอคลายตวชวยในการคลายกงวลดวยจากการศกษาพบวาสารสอประสาท GABA จะจบกบตำาแหนงเฉพาะทอยบน GABAA receptor ซง GABAA receptor น ประกอบดวย subunit ตางๆ ทสำาคญคอ alpha beta และ gamma โดย subunit ทงสามประกอบกนทำาหนาทเปน Channels สำาหรบ chloride ion ผานเขาออกเซลล GABA จะจบกบ GABAA receptors ตรง alpha และ beta subunits ทำาใหมการผานเขาของ Chloride สเซลล และทำาใหเซลลประสาทสงบ
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
สวนมากถกดดซมในทางเดนอาหารไดเรว midazolam ออกฤทธเรวมากหลงรบประทาน triazolam และ diazepam กออกฤทธเรวเชนกน lorazepam และ chlordiazepoxide มอตราการดดซมปานกลาง สวน oxazepam ออกฤทธชา diazepam midazolam และ triazolam ละลายในไขมนไดด จะเขาระบบประสาทสวนกลาง (CNS) ไดเรว
2
การจบกบโปรตนในเลอดแตกตางกนมาก diazepam และ midazolam จบกบโปรตนไดมาก ประมาณ 97 flurazepam จบไดเพยง 2-3 การเมตาบอลสมเกดทตบเปนสวนใหญ โดยเมตาบอไลทบางตวมฤทธ ดงนนระยะเวลาออกฤทธของยาจงขนกบเมตาบอไลทดวย desmethyldiazepam เปน active metabolite ของหลายตวเชน diazepam chlordiazepoxide มฤทธยาวกวาตวมนเอง โดยม half life 30-60 ชวโมง desmethyldiazepam ถกเมตาบอไลซตอได oxazepam ซงมฤทธสน half life ประมาณ 7 ชวโมง ตอจากนนจะถก glucuronide conjugation และหมดฤทธ ถกขบออกทางปสสาวะยาทอาศย glucuronide conjugation ในการทำาใหหมดฤทธไมจำาเปนตองพงตบอยางเดยว ดงนนถาตบเสย เชนในคนแกหรอคนทเปนโรคตบแขง จงควรใชยาพวกน ซงไดแก oxazepam และ lorazepam จะไมทำาให half life ยาวขน diazepam ในคนอาย 20 ป ม half life ประมาณ 20 ชวโมง แตถาอาย 80 ป จะเปนประมาณ 90 ชวโมง หรอโรคตบแขงจะเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงาน flurazepam ม half life สน แตเมตาบอไลทของมนมฤทธยาว จงทำาใหฤทธของ flurazepam ยาว พบ hangover ไดบอย midazolam ม half life สนมาก เพยง 1-4 ชวโมง triazolam และ lorazepam กมฤทธสนbenzodiazepine ผานจากเลอดแมไปสทารกในครรภไดดและเรว ในระยะครรภแกระดบความเขมขนในเลอดทารกของ benzodiazepine สวนมากสงพอๆ กบในเลอดแม ทำาใหเกดอาการกดประสาทในลกทกนนมแม ซงกนยาตดตอกนในขนาดสงได lorazepam ผานไปสนำานมไดนอย
ฤทธทางเภสชวทยา
กดระบบประสาทสวนกลาง มผลทำาใหงวง หลบ คลายกงวล กลามเนอคลายตว และแกชก ขนาดสงทำาใหสลบหรอถงโคมา เมอระบบประสาทสวนกลางถกกด จะมผลเสยตอการทำางานและจตใจ คนทมอาการกงวลอาจไมเหนชดเพราะเมออาการกงวลหายไป อาจบดบงผลเสยทเกดจากยา ขนาดททำาใหหลบทำาใหมอาการ
3
เหมอนคนเมา บงคบอารมณไมอยหรอตนเตนในบางคน การทำางานรวมกนของกลามเนอเสยไป ทเหนชดๆ คอเดนเซ ในคนแกอาจทำาใหรสกสบสน การทำางานของจตใจเสอมลง
benzodiazepine มผลตอ normal sleep pattern กด REM sleep
benzodiazepine ไมใชเปนยาสลบ เพราะไมทำาใหเกดการคลายตวของกลามเนอพอเพยงตอการผาตด ตองใชรวมกบยาอน ในขนาดใกลสลบ ทำาใหความจำาในเหตการณทเกดขนระหวางนนเสยไป
อาการไมพงประสงค
oversedation อาจเกดขนไดเมอให benzodiazepine รวมกบยาอนทกดระบบประสาทสวนกลางเหมอนกบ เชน ยากลอมอารมณ ยาแกแพ และทสำาคญคอแอลกอฮอล เพราะแอลกอฮอลเพมการดดซมของ benzodiazepine และมฤทธกดประสาทสวนกลางเหมอนกนในบางรายแทนทจะสงบลงกลบทำาใหมอารมณกาวราว หงดหงด benzodiazepine ทมฤทธแกชกบางครง กระตนการทำางานจนเกดชกไดในคนไขลมชก และชนดทมฤทธคลายกงวลอาจทำาใหอารมณรนแรงดราย หรอมความระแวง เศรา ซม อยากฆาตวตาย อาการทางจตนยงไมแนวายาทำาใหเกดเองโดยตรง หรอยาไปกระตนความผดปกตทมอยกอนแลวใหแสดงออกอาการขางเคยงอนทอาจพบจาก benzodiazepine ไดแก ออนเพลย ปวดศรษะ ตาพรา วงเวยน ปากแหง ลนขม คลนไส อาเจยน อดอดบรเวณลนป ทองเสย และทพบยากไดแก ปวดขอ เจบหนาอก กนการขบถายไมไดHangover ซงเปนความรสกมนงงในเชาวนรงขน หลงจากรบประทานยานอนหลบอาจพบไดจากการใชยาทม half-life ยาวความผดปกตของทารกแรกเกด อาจเพมขนเมอใช benzodiazepine ในระยะครรภออนการดอยา เกดไดเรว ฤทธในการแกชกเกดไดเรวมาก เรวกวาฤทธในการทำาใหหลบ
4
และฤทธแกกงวล ฤทธยาในการทำาใหกลามเนอคลายตวกมการดอยาดวย จงไมควรใหตดตอกนเปนเวลานาน เมอมการดอตอ benzodiazepine จะดอตอ methaqualone barbiturate และ ethanol ดวยเสพตดได ถาหยดยาหลงจากใชมานาน จะเกดอาการตรงขามกบฤทธของมน เชน นอนไมหลบจากยาทมฤทธทำาใหหลบ หงดหงดจากยาทมฤทธแกกงวล เปนตน อาการอนๆ มหวใจเตนเรว เหงอออก คลนไส มอสน กลามเนอบดตว เศรา ซม ประสาทหลอน อาการจตเภท ชก ถาใชยามานานควรคอยๆ ลดขนาดยาลง พวกทมฤทธสนมกจะมอาการไดบอย
ประโยชนทางคลนก
1 ชวยทำาใหหลบ 2 คลายกงวล 3 ทำาใหกลามเนอคลายตว 4 แกชก 5 ใหกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 6 ใชในรายทเลกการดมเหลาแลวมอาการขาดจากเหลา
BARBITURATES
Barbiturate เปนอนพนธของ barbituric acid Barbiturate ทม double bond O ท C เรยก oxybarbiturate แตถา O ท C ถกแทนทดวย S เรยก thiobarbiturate ซงละลายในไขมนไดดกวา จงออกฤทธเรว ฤทธทอยชวระยะเวลาอนสน ถกเปลยนแปลงภายในรางกายเรว และมฤทธแรงกวา oxybarbiturate ตวอยางของ thiobarbiturate คอ thiopental ซงใชเปนยาสลบ สวน oxybarbiturate ไดแก Phenobarbital secobarbital pentobarbital เปนตน
5
กลไกการออกฤทธ
กดการทำางานของเนอเยอทกระตนไดทงหมด โดยเฉพาะอยางยงระบบประสาทกลาง Barbiturate เพมฤทธของ GABA แบบ benzodiazepine โดยจบกบ GABA receptor แตคนละทกบ benzodiazepine มผลทำาให GABA ndash gated chloride channel เปดนานขน ไมใชเพมความถของการเปด
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
ถกดดซมไดดทงทางปาก ทางทวารหนก ฉดเขากลามไดแตไมฉดเขาใตผวหนง เพราะจะเกดการทำาลายของเนอเยอบรเวณทฉด เนองจากสารละลายเปนดางมาก สวนการฉดเขาเสนเลอดดำา ใชในรายฉกเฉนหรอเพอเปนยาสลบรวมกบโปรตนในเลอดไดมากนอยตางกบตามแตชนด thiopental รวมไดประมาณ 80 barbital ประมาณ 5 ยาทเปนกรดเชน asprin sulfonamide สามารถไลท barbiturate จากการรวมกบโปรตน ทำาใหกดประสาทมากขนพวกทละลายในไขมนไดดจะผาน blood-brain barrier ไดเรว เชน thiopental ถาฉดเขาเสนโลหตดำาเพอใหสลบ ฤทธจะอยไมนานเพราะม redistribution barbiturate ผานรกและเขาไปในนำานมไดbarbiturate ถกเปลยนแปลงทตบและขบถายทางไตเปนสวนใหญ บางสวนถกขบถายในรปเดมทางปสสาวะ ปรมาณนมากนอยแลวแตชนดของ barbiturate พวกทละลายในไขมนไดดจะรวมกบโปรตนไดด จงถก filter ผาน glomeruli ไดนอยและถกดดซมกลบจาก tubule ไดด ดงนนการขบถายจะตองอาศยเมตาบอลซมเปนสวนใหญ สวนพวกทละลายในไขมนไมไดด เชน barbital aprobarbital phenobarbital สวนใหญถกขบถายในรปเดมทางไต การขบถายทางไตนเกดชา phenobarbital ใชเวลาหลายวนในการขบออก ถาปสสาวะเปนดาง จะเรงการขบถาย barbiturate ออกเรวขน เนองจากเปน weak organic acid จงม ionization มากขน ทำาใหถกขบถายออกไดเรว
6
ฤทธทางเภสชวทยา
ระบบประสาท กดระบบประสาทสวนกลาง ในขนาดนอยเกด sedation ขนาดสงถงโคมาได ใชเปนยานอนหลบ ยาสลบและมฤทธแกชก ขนาดนอยไมลดอาการปวดแตอาจมอาการปวดมากขน ขนาดททำาใหสลบลดอาการปวดลงบาง ในการเปนยานอนหลบจะเปลยนแปลง normal pattern ของการนอนหลบไดระบบหายใจ ขนาดสงกดการหายใจมาก โดยมผลทง drive to respiration และ mechanism ทใชในการควบคมลกษณะการหายใจทเปนจงหวะระบบหมนเวยนโลหต ขนาดททำาใหสลบอาจทำาใหความดนโลหตตกไดในบางราย โดยเฉพาะอยางยงคนทมความดนสงหรอคนทม congestive heart failure หรอ hypovolemic shockระบบทางเดนปสสาวะ ขนาดททำาใหสลบทำาใหการบบตวของกลามเนอมดลก ทอปสสาวะและกระเพาะปสสาวะลดลง
อาการไมพงประสงค
คลาย benzodiazepine ม oversedation ได ถาใหรวมกบยาอนทกดประสาทกลางเหมอนกน มอาการตรงขามกบฤทธของมนในบางคนได อาจพบผนในคนทแพยาน พบ hangover ดอยา และตดยาได การดอยาเกดจาก barbiturate กระตนการทำางานของเอนไซมในตบททำาลายตวมนเอง แลเนอเยอประสาทมการปรบตวตอยา พบ malformation ได
ผลตอยาอน
barbiturate เปลยนแปลงระดบยาอนไดหลายอยางเมอใหรวมกน เนองจากมนไปกระตน microsomal enzyme ในตบ
ประโยชนทางคลนก
1 ทำาใหหลบ 2 แกชก
7
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
การจบกบโปรตนในเลอดแตกตางกนมาก diazepam และ midazolam จบกบโปรตนไดมาก ประมาณ 97 flurazepam จบไดเพยง 2-3 การเมตาบอลสมเกดทตบเปนสวนใหญ โดยเมตาบอไลทบางตวมฤทธ ดงนนระยะเวลาออกฤทธของยาจงขนกบเมตาบอไลทดวย desmethyldiazepam เปน active metabolite ของหลายตวเชน diazepam chlordiazepoxide มฤทธยาวกวาตวมนเอง โดยม half life 30-60 ชวโมง desmethyldiazepam ถกเมตาบอไลซตอได oxazepam ซงมฤทธสน half life ประมาณ 7 ชวโมง ตอจากนนจะถก glucuronide conjugation และหมดฤทธ ถกขบออกทางปสสาวะยาทอาศย glucuronide conjugation ในการทำาใหหมดฤทธไมจำาเปนตองพงตบอยางเดยว ดงนนถาตบเสย เชนในคนแกหรอคนทเปนโรคตบแขง จงควรใชยาพวกน ซงไดแก oxazepam และ lorazepam จะไมทำาให half life ยาวขน diazepam ในคนอาย 20 ป ม half life ประมาณ 20 ชวโมง แตถาอาย 80 ป จะเปนประมาณ 90 ชวโมง หรอโรคตบแขงจะเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงาน flurazepam ม half life สน แตเมตาบอไลทของมนมฤทธยาว จงทำาใหฤทธของ flurazepam ยาว พบ hangover ไดบอย midazolam ม half life สนมาก เพยง 1-4 ชวโมง triazolam และ lorazepam กมฤทธสนbenzodiazepine ผานจากเลอดแมไปสทารกในครรภไดดและเรว ในระยะครรภแกระดบความเขมขนในเลอดทารกของ benzodiazepine สวนมากสงพอๆ กบในเลอดแม ทำาใหเกดอาการกดประสาทในลกทกนนมแม ซงกนยาตดตอกนในขนาดสงได lorazepam ผานไปสนำานมไดนอย
ฤทธทางเภสชวทยา
กดระบบประสาทสวนกลาง มผลทำาใหงวง หลบ คลายกงวล กลามเนอคลายตว และแกชก ขนาดสงทำาใหสลบหรอถงโคมา เมอระบบประสาทสวนกลางถกกด จะมผลเสยตอการทำางานและจตใจ คนทมอาการกงวลอาจไมเหนชดเพราะเมออาการกงวลหายไป อาจบดบงผลเสยทเกดจากยา ขนาดททำาใหหลบทำาใหมอาการ
3
เหมอนคนเมา บงคบอารมณไมอยหรอตนเตนในบางคน การทำางานรวมกนของกลามเนอเสยไป ทเหนชดๆ คอเดนเซ ในคนแกอาจทำาใหรสกสบสน การทำางานของจตใจเสอมลง
benzodiazepine มผลตอ normal sleep pattern กด REM sleep
benzodiazepine ไมใชเปนยาสลบ เพราะไมทำาใหเกดการคลายตวของกลามเนอพอเพยงตอการผาตด ตองใชรวมกบยาอน ในขนาดใกลสลบ ทำาใหความจำาในเหตการณทเกดขนระหวางนนเสยไป
อาการไมพงประสงค
oversedation อาจเกดขนไดเมอให benzodiazepine รวมกบยาอนทกดระบบประสาทสวนกลางเหมอนกบ เชน ยากลอมอารมณ ยาแกแพ และทสำาคญคอแอลกอฮอล เพราะแอลกอฮอลเพมการดดซมของ benzodiazepine และมฤทธกดประสาทสวนกลางเหมอนกนในบางรายแทนทจะสงบลงกลบทำาใหมอารมณกาวราว หงดหงด benzodiazepine ทมฤทธแกชกบางครง กระตนการทำางานจนเกดชกไดในคนไขลมชก และชนดทมฤทธคลายกงวลอาจทำาใหอารมณรนแรงดราย หรอมความระแวง เศรา ซม อยากฆาตวตาย อาการทางจตนยงไมแนวายาทำาใหเกดเองโดยตรง หรอยาไปกระตนความผดปกตทมอยกอนแลวใหแสดงออกอาการขางเคยงอนทอาจพบจาก benzodiazepine ไดแก ออนเพลย ปวดศรษะ ตาพรา วงเวยน ปากแหง ลนขม คลนไส อาเจยน อดอดบรเวณลนป ทองเสย และทพบยากไดแก ปวดขอ เจบหนาอก กนการขบถายไมไดHangover ซงเปนความรสกมนงงในเชาวนรงขน หลงจากรบประทานยานอนหลบอาจพบไดจากการใชยาทม half-life ยาวความผดปกตของทารกแรกเกด อาจเพมขนเมอใช benzodiazepine ในระยะครรภออนการดอยา เกดไดเรว ฤทธในการแกชกเกดไดเรวมาก เรวกวาฤทธในการทำาใหหลบ
4
และฤทธแกกงวล ฤทธยาในการทำาใหกลามเนอคลายตวกมการดอยาดวย จงไมควรใหตดตอกนเปนเวลานาน เมอมการดอตอ benzodiazepine จะดอตอ methaqualone barbiturate และ ethanol ดวยเสพตดได ถาหยดยาหลงจากใชมานาน จะเกดอาการตรงขามกบฤทธของมน เชน นอนไมหลบจากยาทมฤทธทำาใหหลบ หงดหงดจากยาทมฤทธแกกงวล เปนตน อาการอนๆ มหวใจเตนเรว เหงอออก คลนไส มอสน กลามเนอบดตว เศรา ซม ประสาทหลอน อาการจตเภท ชก ถาใชยามานานควรคอยๆ ลดขนาดยาลง พวกทมฤทธสนมกจะมอาการไดบอย
ประโยชนทางคลนก
1 ชวยทำาใหหลบ 2 คลายกงวล 3 ทำาใหกลามเนอคลายตว 4 แกชก 5 ใหกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 6 ใชในรายทเลกการดมเหลาแลวมอาการขาดจากเหลา
BARBITURATES
Barbiturate เปนอนพนธของ barbituric acid Barbiturate ทม double bond O ท C เรยก oxybarbiturate แตถา O ท C ถกแทนทดวย S เรยก thiobarbiturate ซงละลายในไขมนไดดกวา จงออกฤทธเรว ฤทธทอยชวระยะเวลาอนสน ถกเปลยนแปลงภายในรางกายเรว และมฤทธแรงกวา oxybarbiturate ตวอยางของ thiobarbiturate คอ thiopental ซงใชเปนยาสลบ สวน oxybarbiturate ไดแก Phenobarbital secobarbital pentobarbital เปนตน
5
กลไกการออกฤทธ
กดการทำางานของเนอเยอทกระตนไดทงหมด โดยเฉพาะอยางยงระบบประสาทกลาง Barbiturate เพมฤทธของ GABA แบบ benzodiazepine โดยจบกบ GABA receptor แตคนละทกบ benzodiazepine มผลทำาให GABA ndash gated chloride channel เปดนานขน ไมใชเพมความถของการเปด
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
ถกดดซมไดดทงทางปาก ทางทวารหนก ฉดเขากลามไดแตไมฉดเขาใตผวหนง เพราะจะเกดการทำาลายของเนอเยอบรเวณทฉด เนองจากสารละลายเปนดางมาก สวนการฉดเขาเสนเลอดดำา ใชในรายฉกเฉนหรอเพอเปนยาสลบรวมกบโปรตนในเลอดไดมากนอยตางกบตามแตชนด thiopental รวมไดประมาณ 80 barbital ประมาณ 5 ยาทเปนกรดเชน asprin sulfonamide สามารถไลท barbiturate จากการรวมกบโปรตน ทำาใหกดประสาทมากขนพวกทละลายในไขมนไดดจะผาน blood-brain barrier ไดเรว เชน thiopental ถาฉดเขาเสนโลหตดำาเพอใหสลบ ฤทธจะอยไมนานเพราะม redistribution barbiturate ผานรกและเขาไปในนำานมไดbarbiturate ถกเปลยนแปลงทตบและขบถายทางไตเปนสวนใหญ บางสวนถกขบถายในรปเดมทางปสสาวะ ปรมาณนมากนอยแลวแตชนดของ barbiturate พวกทละลายในไขมนไดดจะรวมกบโปรตนไดด จงถก filter ผาน glomeruli ไดนอยและถกดดซมกลบจาก tubule ไดด ดงนนการขบถายจะตองอาศยเมตาบอลซมเปนสวนใหญ สวนพวกทละลายในไขมนไมไดด เชน barbital aprobarbital phenobarbital สวนใหญถกขบถายในรปเดมทางไต การขบถายทางไตนเกดชา phenobarbital ใชเวลาหลายวนในการขบออก ถาปสสาวะเปนดาง จะเรงการขบถาย barbiturate ออกเรวขน เนองจากเปน weak organic acid จงม ionization มากขน ทำาใหถกขบถายออกไดเรว
6
ฤทธทางเภสชวทยา
ระบบประสาท กดระบบประสาทสวนกลาง ในขนาดนอยเกด sedation ขนาดสงถงโคมาได ใชเปนยานอนหลบ ยาสลบและมฤทธแกชก ขนาดนอยไมลดอาการปวดแตอาจมอาการปวดมากขน ขนาดททำาใหสลบลดอาการปวดลงบาง ในการเปนยานอนหลบจะเปลยนแปลง normal pattern ของการนอนหลบไดระบบหายใจ ขนาดสงกดการหายใจมาก โดยมผลทง drive to respiration และ mechanism ทใชในการควบคมลกษณะการหายใจทเปนจงหวะระบบหมนเวยนโลหต ขนาดททำาใหสลบอาจทำาใหความดนโลหตตกไดในบางราย โดยเฉพาะอยางยงคนทมความดนสงหรอคนทม congestive heart failure หรอ hypovolemic shockระบบทางเดนปสสาวะ ขนาดททำาใหสลบทำาใหการบบตวของกลามเนอมดลก ทอปสสาวะและกระเพาะปสสาวะลดลง
อาการไมพงประสงค
คลาย benzodiazepine ม oversedation ได ถาใหรวมกบยาอนทกดประสาทกลางเหมอนกน มอาการตรงขามกบฤทธของมนในบางคนได อาจพบผนในคนทแพยาน พบ hangover ดอยา และตดยาได การดอยาเกดจาก barbiturate กระตนการทำางานของเอนไซมในตบททำาลายตวมนเอง แลเนอเยอประสาทมการปรบตวตอยา พบ malformation ได
ผลตอยาอน
barbiturate เปลยนแปลงระดบยาอนไดหลายอยางเมอใหรวมกน เนองจากมนไปกระตน microsomal enzyme ในตบ
ประโยชนทางคลนก
1 ทำาใหหลบ 2 แกชก
7
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
เหมอนคนเมา บงคบอารมณไมอยหรอตนเตนในบางคน การทำางานรวมกนของกลามเนอเสยไป ทเหนชดๆ คอเดนเซ ในคนแกอาจทำาใหรสกสบสน การทำางานของจตใจเสอมลง
benzodiazepine มผลตอ normal sleep pattern กด REM sleep
benzodiazepine ไมใชเปนยาสลบ เพราะไมทำาใหเกดการคลายตวของกลามเนอพอเพยงตอการผาตด ตองใชรวมกบยาอน ในขนาดใกลสลบ ทำาใหความจำาในเหตการณทเกดขนระหวางนนเสยไป
อาการไมพงประสงค
oversedation อาจเกดขนไดเมอให benzodiazepine รวมกบยาอนทกดระบบประสาทสวนกลางเหมอนกบ เชน ยากลอมอารมณ ยาแกแพ และทสำาคญคอแอลกอฮอล เพราะแอลกอฮอลเพมการดดซมของ benzodiazepine และมฤทธกดประสาทสวนกลางเหมอนกนในบางรายแทนทจะสงบลงกลบทำาใหมอารมณกาวราว หงดหงด benzodiazepine ทมฤทธแกชกบางครง กระตนการทำางานจนเกดชกไดในคนไขลมชก และชนดทมฤทธคลายกงวลอาจทำาใหอารมณรนแรงดราย หรอมความระแวง เศรา ซม อยากฆาตวตาย อาการทางจตนยงไมแนวายาทำาใหเกดเองโดยตรง หรอยาไปกระตนความผดปกตทมอยกอนแลวใหแสดงออกอาการขางเคยงอนทอาจพบจาก benzodiazepine ไดแก ออนเพลย ปวดศรษะ ตาพรา วงเวยน ปากแหง ลนขม คลนไส อาเจยน อดอดบรเวณลนป ทองเสย และทพบยากไดแก ปวดขอ เจบหนาอก กนการขบถายไมไดHangover ซงเปนความรสกมนงงในเชาวนรงขน หลงจากรบประทานยานอนหลบอาจพบไดจากการใชยาทม half-life ยาวความผดปกตของทารกแรกเกด อาจเพมขนเมอใช benzodiazepine ในระยะครรภออนการดอยา เกดไดเรว ฤทธในการแกชกเกดไดเรวมาก เรวกวาฤทธในการทำาใหหลบ
4
และฤทธแกกงวล ฤทธยาในการทำาใหกลามเนอคลายตวกมการดอยาดวย จงไมควรใหตดตอกนเปนเวลานาน เมอมการดอตอ benzodiazepine จะดอตอ methaqualone barbiturate และ ethanol ดวยเสพตดได ถาหยดยาหลงจากใชมานาน จะเกดอาการตรงขามกบฤทธของมน เชน นอนไมหลบจากยาทมฤทธทำาใหหลบ หงดหงดจากยาทมฤทธแกกงวล เปนตน อาการอนๆ มหวใจเตนเรว เหงอออก คลนไส มอสน กลามเนอบดตว เศรา ซม ประสาทหลอน อาการจตเภท ชก ถาใชยามานานควรคอยๆ ลดขนาดยาลง พวกทมฤทธสนมกจะมอาการไดบอย
ประโยชนทางคลนก
1 ชวยทำาใหหลบ 2 คลายกงวล 3 ทำาใหกลามเนอคลายตว 4 แกชก 5 ใหกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 6 ใชในรายทเลกการดมเหลาแลวมอาการขาดจากเหลา
BARBITURATES
Barbiturate เปนอนพนธของ barbituric acid Barbiturate ทม double bond O ท C เรยก oxybarbiturate แตถา O ท C ถกแทนทดวย S เรยก thiobarbiturate ซงละลายในไขมนไดดกวา จงออกฤทธเรว ฤทธทอยชวระยะเวลาอนสน ถกเปลยนแปลงภายในรางกายเรว และมฤทธแรงกวา oxybarbiturate ตวอยางของ thiobarbiturate คอ thiopental ซงใชเปนยาสลบ สวน oxybarbiturate ไดแก Phenobarbital secobarbital pentobarbital เปนตน
5
กลไกการออกฤทธ
กดการทำางานของเนอเยอทกระตนไดทงหมด โดยเฉพาะอยางยงระบบประสาทกลาง Barbiturate เพมฤทธของ GABA แบบ benzodiazepine โดยจบกบ GABA receptor แตคนละทกบ benzodiazepine มผลทำาให GABA ndash gated chloride channel เปดนานขน ไมใชเพมความถของการเปด
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
ถกดดซมไดดทงทางปาก ทางทวารหนก ฉดเขากลามไดแตไมฉดเขาใตผวหนง เพราะจะเกดการทำาลายของเนอเยอบรเวณทฉด เนองจากสารละลายเปนดางมาก สวนการฉดเขาเสนเลอดดำา ใชในรายฉกเฉนหรอเพอเปนยาสลบรวมกบโปรตนในเลอดไดมากนอยตางกบตามแตชนด thiopental รวมไดประมาณ 80 barbital ประมาณ 5 ยาทเปนกรดเชน asprin sulfonamide สามารถไลท barbiturate จากการรวมกบโปรตน ทำาใหกดประสาทมากขนพวกทละลายในไขมนไดดจะผาน blood-brain barrier ไดเรว เชน thiopental ถาฉดเขาเสนโลหตดำาเพอใหสลบ ฤทธจะอยไมนานเพราะม redistribution barbiturate ผานรกและเขาไปในนำานมไดbarbiturate ถกเปลยนแปลงทตบและขบถายทางไตเปนสวนใหญ บางสวนถกขบถายในรปเดมทางปสสาวะ ปรมาณนมากนอยแลวแตชนดของ barbiturate พวกทละลายในไขมนไดดจะรวมกบโปรตนไดด จงถก filter ผาน glomeruli ไดนอยและถกดดซมกลบจาก tubule ไดด ดงนนการขบถายจะตองอาศยเมตาบอลซมเปนสวนใหญ สวนพวกทละลายในไขมนไมไดด เชน barbital aprobarbital phenobarbital สวนใหญถกขบถายในรปเดมทางไต การขบถายทางไตนเกดชา phenobarbital ใชเวลาหลายวนในการขบออก ถาปสสาวะเปนดาง จะเรงการขบถาย barbiturate ออกเรวขน เนองจากเปน weak organic acid จงม ionization มากขน ทำาใหถกขบถายออกไดเรว
6
ฤทธทางเภสชวทยา
ระบบประสาท กดระบบประสาทสวนกลาง ในขนาดนอยเกด sedation ขนาดสงถงโคมาได ใชเปนยานอนหลบ ยาสลบและมฤทธแกชก ขนาดนอยไมลดอาการปวดแตอาจมอาการปวดมากขน ขนาดททำาใหสลบลดอาการปวดลงบาง ในการเปนยานอนหลบจะเปลยนแปลง normal pattern ของการนอนหลบไดระบบหายใจ ขนาดสงกดการหายใจมาก โดยมผลทง drive to respiration และ mechanism ทใชในการควบคมลกษณะการหายใจทเปนจงหวะระบบหมนเวยนโลหต ขนาดททำาใหสลบอาจทำาใหความดนโลหตตกไดในบางราย โดยเฉพาะอยางยงคนทมความดนสงหรอคนทม congestive heart failure หรอ hypovolemic shockระบบทางเดนปสสาวะ ขนาดททำาใหสลบทำาใหการบบตวของกลามเนอมดลก ทอปสสาวะและกระเพาะปสสาวะลดลง
อาการไมพงประสงค
คลาย benzodiazepine ม oversedation ได ถาใหรวมกบยาอนทกดประสาทกลางเหมอนกน มอาการตรงขามกบฤทธของมนในบางคนได อาจพบผนในคนทแพยาน พบ hangover ดอยา และตดยาได การดอยาเกดจาก barbiturate กระตนการทำางานของเอนไซมในตบททำาลายตวมนเอง แลเนอเยอประสาทมการปรบตวตอยา พบ malformation ได
ผลตอยาอน
barbiturate เปลยนแปลงระดบยาอนไดหลายอยางเมอใหรวมกน เนองจากมนไปกระตน microsomal enzyme ในตบ
ประโยชนทางคลนก
1 ทำาใหหลบ 2 แกชก
7
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
และฤทธแกกงวล ฤทธยาในการทำาใหกลามเนอคลายตวกมการดอยาดวย จงไมควรใหตดตอกนเปนเวลานาน เมอมการดอตอ benzodiazepine จะดอตอ methaqualone barbiturate และ ethanol ดวยเสพตดได ถาหยดยาหลงจากใชมานาน จะเกดอาการตรงขามกบฤทธของมน เชน นอนไมหลบจากยาทมฤทธทำาใหหลบ หงดหงดจากยาทมฤทธแกกงวล เปนตน อาการอนๆ มหวใจเตนเรว เหงอออก คลนไส มอสน กลามเนอบดตว เศรา ซม ประสาทหลอน อาการจตเภท ชก ถาใชยามานานควรคอยๆ ลดขนาดยาลง พวกทมฤทธสนมกจะมอาการไดบอย
ประโยชนทางคลนก
1 ชวยทำาใหหลบ 2 คลายกงวล 3 ทำาใหกลามเนอคลายตว 4 แกชก 5 ใหกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 6 ใชในรายทเลกการดมเหลาแลวมอาการขาดจากเหลา
BARBITURATES
Barbiturate เปนอนพนธของ barbituric acid Barbiturate ทม double bond O ท C เรยก oxybarbiturate แตถา O ท C ถกแทนทดวย S เรยก thiobarbiturate ซงละลายในไขมนไดดกวา จงออกฤทธเรว ฤทธทอยชวระยะเวลาอนสน ถกเปลยนแปลงภายในรางกายเรว และมฤทธแรงกวา oxybarbiturate ตวอยางของ thiobarbiturate คอ thiopental ซงใชเปนยาสลบ สวน oxybarbiturate ไดแก Phenobarbital secobarbital pentobarbital เปนตน
5
กลไกการออกฤทธ
กดการทำางานของเนอเยอทกระตนไดทงหมด โดยเฉพาะอยางยงระบบประสาทกลาง Barbiturate เพมฤทธของ GABA แบบ benzodiazepine โดยจบกบ GABA receptor แตคนละทกบ benzodiazepine มผลทำาให GABA ndash gated chloride channel เปดนานขน ไมใชเพมความถของการเปด
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
ถกดดซมไดดทงทางปาก ทางทวารหนก ฉดเขากลามไดแตไมฉดเขาใตผวหนง เพราะจะเกดการทำาลายของเนอเยอบรเวณทฉด เนองจากสารละลายเปนดางมาก สวนการฉดเขาเสนเลอดดำา ใชในรายฉกเฉนหรอเพอเปนยาสลบรวมกบโปรตนในเลอดไดมากนอยตางกบตามแตชนด thiopental รวมไดประมาณ 80 barbital ประมาณ 5 ยาทเปนกรดเชน asprin sulfonamide สามารถไลท barbiturate จากการรวมกบโปรตน ทำาใหกดประสาทมากขนพวกทละลายในไขมนไดดจะผาน blood-brain barrier ไดเรว เชน thiopental ถาฉดเขาเสนโลหตดำาเพอใหสลบ ฤทธจะอยไมนานเพราะม redistribution barbiturate ผานรกและเขาไปในนำานมไดbarbiturate ถกเปลยนแปลงทตบและขบถายทางไตเปนสวนใหญ บางสวนถกขบถายในรปเดมทางปสสาวะ ปรมาณนมากนอยแลวแตชนดของ barbiturate พวกทละลายในไขมนไดดจะรวมกบโปรตนไดด จงถก filter ผาน glomeruli ไดนอยและถกดดซมกลบจาก tubule ไดด ดงนนการขบถายจะตองอาศยเมตาบอลซมเปนสวนใหญ สวนพวกทละลายในไขมนไมไดด เชน barbital aprobarbital phenobarbital สวนใหญถกขบถายในรปเดมทางไต การขบถายทางไตนเกดชา phenobarbital ใชเวลาหลายวนในการขบออก ถาปสสาวะเปนดาง จะเรงการขบถาย barbiturate ออกเรวขน เนองจากเปน weak organic acid จงม ionization มากขน ทำาใหถกขบถายออกไดเรว
6
ฤทธทางเภสชวทยา
ระบบประสาท กดระบบประสาทสวนกลาง ในขนาดนอยเกด sedation ขนาดสงถงโคมาได ใชเปนยานอนหลบ ยาสลบและมฤทธแกชก ขนาดนอยไมลดอาการปวดแตอาจมอาการปวดมากขน ขนาดททำาใหสลบลดอาการปวดลงบาง ในการเปนยานอนหลบจะเปลยนแปลง normal pattern ของการนอนหลบไดระบบหายใจ ขนาดสงกดการหายใจมาก โดยมผลทง drive to respiration และ mechanism ทใชในการควบคมลกษณะการหายใจทเปนจงหวะระบบหมนเวยนโลหต ขนาดททำาใหสลบอาจทำาใหความดนโลหตตกไดในบางราย โดยเฉพาะอยางยงคนทมความดนสงหรอคนทม congestive heart failure หรอ hypovolemic shockระบบทางเดนปสสาวะ ขนาดททำาใหสลบทำาใหการบบตวของกลามเนอมดลก ทอปสสาวะและกระเพาะปสสาวะลดลง
อาการไมพงประสงค
คลาย benzodiazepine ม oversedation ได ถาใหรวมกบยาอนทกดประสาทกลางเหมอนกน มอาการตรงขามกบฤทธของมนในบางคนได อาจพบผนในคนทแพยาน พบ hangover ดอยา และตดยาได การดอยาเกดจาก barbiturate กระตนการทำางานของเอนไซมในตบททำาลายตวมนเอง แลเนอเยอประสาทมการปรบตวตอยา พบ malformation ได
ผลตอยาอน
barbiturate เปลยนแปลงระดบยาอนไดหลายอยางเมอใหรวมกน เนองจากมนไปกระตน microsomal enzyme ในตบ
ประโยชนทางคลนก
1 ทำาใหหลบ 2 แกชก
7
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
กลไกการออกฤทธ
กดการทำางานของเนอเยอทกระตนไดทงหมด โดยเฉพาะอยางยงระบบประสาทกลาง Barbiturate เพมฤทธของ GABA แบบ benzodiazepine โดยจบกบ GABA receptor แตคนละทกบ benzodiazepine มผลทำาให GABA ndash gated chloride channel เปดนานขน ไมใชเพมความถของการเปด
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
ถกดดซมไดดทงทางปาก ทางทวารหนก ฉดเขากลามไดแตไมฉดเขาใตผวหนง เพราะจะเกดการทำาลายของเนอเยอบรเวณทฉด เนองจากสารละลายเปนดางมาก สวนการฉดเขาเสนเลอดดำา ใชในรายฉกเฉนหรอเพอเปนยาสลบรวมกบโปรตนในเลอดไดมากนอยตางกบตามแตชนด thiopental รวมไดประมาณ 80 barbital ประมาณ 5 ยาทเปนกรดเชน asprin sulfonamide สามารถไลท barbiturate จากการรวมกบโปรตน ทำาใหกดประสาทมากขนพวกทละลายในไขมนไดดจะผาน blood-brain barrier ไดเรว เชน thiopental ถาฉดเขาเสนโลหตดำาเพอใหสลบ ฤทธจะอยไมนานเพราะม redistribution barbiturate ผานรกและเขาไปในนำานมไดbarbiturate ถกเปลยนแปลงทตบและขบถายทางไตเปนสวนใหญ บางสวนถกขบถายในรปเดมทางปสสาวะ ปรมาณนมากนอยแลวแตชนดของ barbiturate พวกทละลายในไขมนไดดจะรวมกบโปรตนไดด จงถก filter ผาน glomeruli ไดนอยและถกดดซมกลบจาก tubule ไดด ดงนนการขบถายจะตองอาศยเมตาบอลซมเปนสวนใหญ สวนพวกทละลายในไขมนไมไดด เชน barbital aprobarbital phenobarbital สวนใหญถกขบถายในรปเดมทางไต การขบถายทางไตนเกดชา phenobarbital ใชเวลาหลายวนในการขบออก ถาปสสาวะเปนดาง จะเรงการขบถาย barbiturate ออกเรวขน เนองจากเปน weak organic acid จงม ionization มากขน ทำาใหถกขบถายออกไดเรว
6
ฤทธทางเภสชวทยา
ระบบประสาท กดระบบประสาทสวนกลาง ในขนาดนอยเกด sedation ขนาดสงถงโคมาได ใชเปนยานอนหลบ ยาสลบและมฤทธแกชก ขนาดนอยไมลดอาการปวดแตอาจมอาการปวดมากขน ขนาดททำาใหสลบลดอาการปวดลงบาง ในการเปนยานอนหลบจะเปลยนแปลง normal pattern ของการนอนหลบไดระบบหายใจ ขนาดสงกดการหายใจมาก โดยมผลทง drive to respiration และ mechanism ทใชในการควบคมลกษณะการหายใจทเปนจงหวะระบบหมนเวยนโลหต ขนาดททำาใหสลบอาจทำาใหความดนโลหตตกไดในบางราย โดยเฉพาะอยางยงคนทมความดนสงหรอคนทม congestive heart failure หรอ hypovolemic shockระบบทางเดนปสสาวะ ขนาดททำาใหสลบทำาใหการบบตวของกลามเนอมดลก ทอปสสาวะและกระเพาะปสสาวะลดลง
อาการไมพงประสงค
คลาย benzodiazepine ม oversedation ได ถาใหรวมกบยาอนทกดประสาทกลางเหมอนกน มอาการตรงขามกบฤทธของมนในบางคนได อาจพบผนในคนทแพยาน พบ hangover ดอยา และตดยาได การดอยาเกดจาก barbiturate กระตนการทำางานของเอนไซมในตบททำาลายตวมนเอง แลเนอเยอประสาทมการปรบตวตอยา พบ malformation ได
ผลตอยาอน
barbiturate เปลยนแปลงระดบยาอนไดหลายอยางเมอใหรวมกน เนองจากมนไปกระตน microsomal enzyme ในตบ
ประโยชนทางคลนก
1 ทำาใหหลบ 2 แกชก
7
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ฤทธทางเภสชวทยา
ระบบประสาท กดระบบประสาทสวนกลาง ในขนาดนอยเกด sedation ขนาดสงถงโคมาได ใชเปนยานอนหลบ ยาสลบและมฤทธแกชก ขนาดนอยไมลดอาการปวดแตอาจมอาการปวดมากขน ขนาดททำาใหสลบลดอาการปวดลงบาง ในการเปนยานอนหลบจะเปลยนแปลง normal pattern ของการนอนหลบไดระบบหายใจ ขนาดสงกดการหายใจมาก โดยมผลทง drive to respiration และ mechanism ทใชในการควบคมลกษณะการหายใจทเปนจงหวะระบบหมนเวยนโลหต ขนาดททำาใหสลบอาจทำาใหความดนโลหตตกไดในบางราย โดยเฉพาะอยางยงคนทมความดนสงหรอคนทม congestive heart failure หรอ hypovolemic shockระบบทางเดนปสสาวะ ขนาดททำาใหสลบทำาใหการบบตวของกลามเนอมดลก ทอปสสาวะและกระเพาะปสสาวะลดลง
อาการไมพงประสงค
คลาย benzodiazepine ม oversedation ได ถาใหรวมกบยาอนทกดประสาทกลางเหมอนกน มอาการตรงขามกบฤทธของมนในบางคนได อาจพบผนในคนทแพยาน พบ hangover ดอยา และตดยาได การดอยาเกดจาก barbiturate กระตนการทำางานของเอนไซมในตบททำาลายตวมนเอง แลเนอเยอประสาทมการปรบตวตอยา พบ malformation ได
ผลตอยาอน
barbiturate เปลยนแปลงระดบยาอนไดหลายอยางเมอใหรวมกน เนองจากมนไปกระตน microsomal enzyme ในตบ
ประโยชนทางคลนก
1 ทำาใหหลบ 2 แกชก
7
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
3 ใชกอนวางยาสลบ และชวยในการวางยาสลบ 4 phenobarbital ใชรกษา hypobilirubinemia และ
kernicterus ในเดกเกดใหม เนองจาก barbiturate เพมเอนไซม glucuronyl transferase ในตบและ bilurubin binding Y protein
ขอหามใช
หามใชในคนทมประวตหรอครอบครวมประวต acute intermittent porphyria เพราะ barbiturate ทำาใหการสงเคราะห porphyrin เพมขน
ALCOHOL DERIVATIVES
CHLORAL HYDRATE เปนยานอนหลบทเกาแกทสดทยงใชอย ถกจดอยในบญชยาหลกแหงชาต ผลในการทำาใหหลบด หลบไดใน 10-15 นาท และลกษณะการหลบคลายธรรมชาต เมอหยดยาไมม rebound ของ REM sleep ถาขนาดสงกด REM sleep ได ขอเสยคอยานมรสไมด และระคายเคองตอกระเพาะอาหาร อาจคลนไส อาเจยน หลงรบประทาน ลมหายใจมกลน จงไมเปนทนยม มาระยะหลงทำาออกมาในรปแคปซล ชวยใหรบประทานไดงายขนและลดอาการระคายเคองกระเพาะอาหาร แตททำาสำาหรบบญชยาหลกแหงชาต ทำาเปนสารละลาย
chloral hydrate ม first-pass effect มาก โดยถก reduce ทตบไปเปน trichloroethanol โดยเอนไซม alcohol dehydrogenase ซงสารนมฤทธและทำาออกมาขายดวย ฤทธตางๆ ของ chloral hydrate เกดจากเมตาบอไลทตวนเปนสวนใหญ trichloroethanol จะถก
8
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
glucuronide conjugation แลวหมดฤทธ นอกจากนน chloral hydrate ยงอาจถก oxidize ได trichloroacetic acid ซงไมมฤทธ แตสารนมพษและถกขบออกชามาก ถารบประทาน chloral hydrate ตดตอกนอาจมการสะสมของ trichloroacetic acid ได ทำาให chloral hydrate ไมคอยเปนทนยมใช และสารนยงอาจม carcinogenic effect ดวยจากตวมนเองหรอเมตาบอไลทของมน
ขนาดสงกดการหายใจ ความดนโลหตตก กดการบบตวของกลามเนอหวใจ refractory period สนลง โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคหวใจอยกอนแลว
SEDATIVE-HYPNOTICS ตวใหม
ZOLPIDEM
เปน imidazopyridine derivative โครงสรางไมคลาย benzodiazepinebind กบ benzodiazepine receptor และมกลไกคลาย benzodiazepine ในการเพม GABA-mediated inhibitionม efficacy และอาการขางเคยงคลาย benzodiazepineใชรกษาอาการนอนไมหลบระยะยาวม half-life สน ประมาณ 3-5 ชวโมง ทำาใหการชนยาการตดยามนอยกวา
ชอการคา
ProSomTM
9
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
รปแบบ
Tablet 1mg 2mg
ขอบงใช
ใชรกษาอาการนอนไมหลบ ในระยะสน
กลไกการออกฤทธ
เพมฤทธของสารสอประสาท GABA โดยยากลม BZD นจะไมมผลไปเปลยนแปลงการสงเคราะห การปลดปลอย การดงกลบ หรอการทำาลายสารสอประสาท GABA
ขนาดการใชยา
ผใหญ 1 mg กอนนอน ในบางคนอาจใหไดถง 2 mg
ในผปวยทออนเพลยหรออายมาก ใหเรมใหยาในขนาด 05 mg
การปรบขนาดการใชยาในผปวยโรคตบอาจจำาเปน
ผลขางเคยงจากการใชยา อบตการณการเกด gt 10 ไดแก
ผลตอระบบหวใจและหลอดเลอด เจบหนาอก หวใจเตนเรว
ผลตอระบบประสาทสวนกลาง มนงง ออนเพลย กลามเนอทำางานไมประสานกน ความจำาเสอมลง นอนไมหลบ วตกกงวล ปวดหว
10
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ผลตอผวหนง ผนคน
ผลตอระบบตอมไรทอ ลดความรสกทางเพศ
ผลตอกระเพาะอาหารและลำาไส ทองผก คลนไส อาเจยน ทองเสย เพมหรอลดความอยากอาหาร ปากแหงเนองจากขาดนำาลาย
ผลตอกลามเนอ พดตะกกตะกก
ผลตอตา มองภาพไมชด
ผลอนๆ เหงอออกมาก
คำาเตอน
ไมควรหยดยาทนทเพราะอาจทำาใหเกดอาการนอนไมหลบกลบขนมาอก และควรใชยานดวยความระมดระวงในผปวยทไดรบยากดประสาท ผปวยทมระดบ albumin ตำา ผปวยทตบทำางานผดปกต ผสงอาย สตรมครรภ ยานอาจทำาใหเกดการตดยาได ไมมรายงานประสทธภาพ และความปลอดภยในการใชยาน ในเดกอายตำากวา 15 ป
ขอหามใช
ผทแพยาน และผทแพยาในกลม BZD กอาจแพยานได สตรมครรภ ผปวยทเปนตอหนชนดมมปด ผทมอาการซมเศรามากอน ผปวยทมอาการหยดหายใจชวขณะหนง ในขณะนอนหลบ
อนตรกรยา
ทำาใหผลยาลดลง ยาทเปน enzyme inducer จะไปเพม metabolism ของ Estazolam ไดทำาใหผลยาเพมขน พวกยากดประสาท จะไปเพมผลขางเคยงของยา ตอระบบประสาทสวนกลางได ยา cimetidine จะไปลดการ metabolism ของ Estazolam
Pregnancy Risk Factor 11
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
Xการใชยาในหญงตงครรภและหญงใหนมบตร
หามใชยานในหญงตงครรภ เนองจากมผลกอลกวรปในเดก
Parameter Monitoring
สภาวะของระบบหายใจ และสภาวะของระบบหวใจและหลอดเลอด
คำาแนะนำาการใชยา
ยานอาจทำาใหงวงได ไมควรดม alcohol และยาทมฤทธกดประสาทสวนกลาง หลกเลยงการขบขยานพาหนะ ยานอาจทำาใหตดไดทงทางกายและทางใจ ไมควรหยดยาทนทเมอใชยานมาเปนเวลานาน
พษวทยา
ถาไดรบยาเกนขนาดจะมอาการดงน กดการหายใจความดนโลหตตำา การตอบสนองตอปฏกรยา reflex จะชาลง การเคลอนไหวผดปกตไป
วธการเกบรกษา
เกบยานในภาชนะทปดสนทและ เกบใหพนมอเดก ควรเกบยานทอณหภมหอง และเลยงการสมผสกบความรอน หรอแสงแดดทมากเกนไป
อนๆ
- กอนทจะทานยานโปรดบอกแพทยกอนถาคณมโรคไต โรคตบ หรอมประวตตดยาหรอเปนโรคซมเศรา มปญหาเกยวกบการหายใจ หยดหายใจชวขณะ โรคลมชก หรอเปนโรคภมแพ
- กอนทจะทานยาน แจงแกแพทยและเภสชกรวา คณกำาลงทานยาอะไรอย เชน ยาสำาหรบรกษาโรคซมเศราหรอโรคลมชก ยาบรรเทาปวด ยาเมดคมกำาเนด ยารกษาโรคหวด ยา
12
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
กลอมประสาท ยาคลายกลามเนอ ยานอนหลบ isoniazid probenecid rifampin antihistamines cimetidine theophylline phenytoin digoxin barbiturates
- หามดม alcohol ขณะทานยานอยเนองจาก alcohol จะไปทำาใหเวยนศรษะมากขน
ANTIANXIETY DRUGS
ความวตกกงวล (Anxiety) เปนสภาพทางอารมณอยางหนง ททำาใหเกดความไมสบายกายและใจเปนความรสกทมลวงหนา คาดการณเกยวกบอนาคต วาจะมสงทรายแรงไมดเกดขนกบตวเอง อาจเกดจากความจำาทนากลว รวมไปกบสถานการณในปจจบนทผนนไมรตว ผดจากความกลว คอไมมสาเหตทชดเจน และความรสกไมรนแรง เปนอยนานไมใชชวครแบบความกลว อาการทางรางกายทรวมไปกบความวตกกงวล คอการกระตนทางระบบซมพาเธตค ทางระบบหมนเวยนโลหต มชพจรเรว ใจสน ความดนโลหตขน กลามเนอสน เกรง ทำาใหปวดหลง ปวดคอ ปวดศรษะได ทางระบบทางเดนอาหารมนำาลายแหง คลนไส ทองเดน ทางระบบหายใจมหอบ หายใจเรว วงเวยน และมเหงอออกมาก ซงอาการตางๆ ทางรางกายนไมไดเกดเฉพาะกบความวตกกงวล แตพบในสภาพอนได เชน รก เกลยด กลวความวตกกงวลถามพอเหมาะจะทำาใหทำางานไดดขน ถามนอยเกนไปทำางานไมไดผลด แตถามมากเกนไป ประสทธภาพการทำางานกลดลงดวย และทำาใหเกดปญหาตางๆ ตามมา ความวตกกงวลทมมากเกนปกตและไมสมเหตผล จำาเปนตองรกษาดวยยาคลายกงวล (anxiolytic drugs)
1 Benzodiazepines
-Chlorodiazepoxide (Libriumreg )-Diazepam (Valiumreg )-Oxazepam (Seraxreg )-Lorazepam (Ativanreg )-Clobazam (Frisiumreg )-Clorazepate (Tranxenereg )-Alprazolam (Xanaxreg )
2 Glycerol derivatives
-Meprobamate
3 Buspirone
Benzodiazepines ใชกนมากในการรกษาความวตกกงวล โดยเฉพาะอยางยง chlordiazepoxide และ diazepam ม potency สงในการเปน antianxiety muscle relaxation กมากกวากลมอน
กลม sedative-hypnotics นทำาใหม sedation จนถง hypnosis ม muscle relaxation และ anticonvulsant action เกด tolerance habituation และ physical dependence ไดแตนอยและไมบอย ยกเวน meprobamate
13
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ยากลมนเพม muscle tone ลด convulsive threshold ซงตรงขามกบพวก sedative-hypnotics ดกวากลมแรกตรงทม habituation และ physical dependence ไดนอยกวา แตขอเสยอนๆ ทำาใหคนนยมพวกแรกมากกวา
antianxiety drugs ชวยลด stimuli ทงจากภายในและภายนอกทเขามาสสมอง มผล sedative ออนๆ ชวยลด anxiety และมสวนชวยใหม muscle relaxation ซงกมสวนชวยลด anxiety ดวย benzodiazepine ยงเพม GABA (gamma-aminobutyric acid) activity ซงมผลในทาง antianxiety anticonvulsant และ muscle relaxant effects
Benzodiazepines
กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธของ Benzodiazepine ยงไมทราบแนชด เชอวายากลมนมผลตอสวนตางๆในสมองบรเวณ sensory input limbic system โดยเปลยนแปลงอารมณ และยงพบวายากลมนไปเพม gamma-aminobutyric acid (GABA) activity โดย GABA activity ทเพมขน อาจมความสำาคญตอ anticonvulsant และ muscle-relaxant effects ของมน
นอกจากนน ยงมบางรายงานแสดงใหเหนวายากลมนมผลตอระดบและ turnover rate ของ neurotransmitters อนหลายตว เชน dopamine norepinephrine และ serotonin Benzodiazepines ยงมผลตอระบบ neuroendocrine สามารถลดการหลง ACTH corticosterone beta-endorphin และ prolactin
การดดซม การเปลยนแปลงในรางกาย และการขบถาย
เมอรบประทาน diazepam จะถกดดซมไดเรว ทง diazepam และ chlordiazepoxide ถกดดซมไดเกอบสมบรณ ตวอนบางตวการดดซมไมสมบรณและไมแนนอน แตถาใหโดยการฉดเขากลามเนอ ยาทงสองตวนถกดดซมไมไดดและไดความเขมขน ในเลอดตำากวาการใหโดยการรบประทาน อาจอธบายไดวา ตวทำาละลายสำาคญซงคอ propylene glycol ระคายเคองมาก และยาบางสวนตกตะกอนอยในเนอเยอเมอฉดเขากลาม จงไมควรใช เมอเขาไปในรางกาย chlordiazepoxide และ diazepam มการเปลยนได metabolites หลายอยางทสำาคญคอ N-desmethyldiazepam ซงม activity และม half-life ยาวกวาตวมนเอง oxazepam เปน metabolite ตวหนงของ diazepam ม duration of action สน half life ประมาณ 7 ชวโมง มประโยชนในการรกษา alcohol withdrawal syndrome หรอใชกบผปวยทม advanced liver disease ระยะออกฤทธ (duration of action) ของ chlordiazepoxide และ diazepam ยาว half-life ของ chlordiazepoxide 8-28 ชวโมง ในคนแกซงม metabolism ชาลง half-life นานขน diazepam ในคนอาย 20 ป half-life ประมาณ 20 ชวโมง ถาอาย 90 ประมาณ 90 ชวโมง ถาตบเสยอยางมาก เชนเปน cirrhosis half life ของ diazepam เพมขนเปน 46-105 ชวโมง หรอถง 164 ชวโมง ในบางรายงานprotein binding ของ chlordiazepoxide และ diazepam สงในผใหญ chlordiazepoxide จบกบ
14
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
protein เกนกวา 85 สวน diazepam จบกบ protein ประมาณ 97 โดยไมขนกบอาย ถาระดบ albumin ในเลอดตำาจะเกด oversedationdiazepam สามารถ induce metabolism ของมนเองได หลงจากใชไปนานๆ ระดบของ diazepam และ N-desmethyldiazepam ตำา ระดบ metabolite สง แตถาหยดยาไปกจะกลบลดลงอยางปกตdiazepam ผานรกไดดระดบความเขมขนใน fetus เทาๆ กบในแม
อาการไมพงประสงค
อาการเซองซม (oversedation)การชนยา (tolerance) เกดจากเอนไซมทใชเมตาบอไลซยาถกกระตนใหม เมตาบอลซมเรวขน meprobamate เกด tolerance เรวการตดยาโดยรางกาย (physical dependence) เกดตามหลงการชนยา และมอาการ withdrawal reaction รนแรงจากยาทม rate of disappearance เรว พวกทม action ยาวกวา เชน chlordiazepoxide diazepam และ Phenobarbital มอาการคอยเปนคอยไปและไมรนแรงdysmorphogenesis diazepam ทำาใหเกด cleft lip และ palate ในคนและ miceเนองจากเปน CNS depressants จงอาจทำาใหคนทม respiratory failure อาการรนแรงขนอาจทำาใหฆาตวตาย แต benzodiazepines เดยวๆ แทบไมพบวาทำาใหผใชฆาตวตาย แทบทงหมดเกดในคนทใชรวมไปกบยาอนoverdose ของ chlordiazepoxide หรอ diazepam อาการมกไมรนแรง แตถามยาอนรวมไปดวย อาการจะมากขนโดยทวไป benzodiazepines เกด interaction กบยาอนไดนอยกวา hypnotics sedatives หรอ antianxiety drugs อน แตการใชรวมกบ ethanol จะไดผลเปน potentiation เพราะ ethanol เพมทงการดดซมของ benzodiazepines และกดสมองเหมอนกบ benzodiazepines เมอใชรวมกบ CNS depressant อนไดผล additive การใช benzodiazepine รวมกบ valproate อาจพบ psychotic episode
ประโยชนทางคลนกของ Benzodiazepines
1 คลายกงวล (antianxiety) เปนขอบงใชทสำาคญ ไดผลดมากเมอมอาการรนแรง แตเนองจาก anxiety อาจเกดรวมกบ depression หรออาจเปนอาการแสดงของความผดปกตทางจตอนเชน schizophrenia ดงนนถาไม respond ตอ antianxiety drugs ควรนกถงการวนจฉยอน
2 ชวยใหนอนหลบ (hypnotic) benzodiazepines ใชเปนยานอนหลบมากทสด diazepam และ flurazepam ใชกนมาก
3 muscle strain antianxiety drugs หลายตวมคนเอามาใชสำาหรบแก muscle strain ซงสามารถรกษาไดดวยความรอนและ aspirin
4 Status epilepticus เมอมอาการชกทตอเนอง ใช diazepam ฉดเขาเสนโลหตดำาไดผลดแทบทกราย 5 alcohol withdrawal ใช benzodiazepine รกษาดทสด เพราะมคณสมบตทางเภสชวทยาคลาย
alcohol จงใชแทนไดด ชวยแกการชกจาก alcohol withdrawal ไดผลด ไมมอนตราย 6 anesthetic ใชเปน preanesthetic medication หรอใชฉดเขาเสนเลอดดำา ในการผาตดหรอวนจฉย
บางอยางชวระยะเวลาสนๆ เชน electric cardioversion การใส endotracheal tube การผาตดฟน การ reduce fracture เลกนอยไดผลด
ยาใหมทไดผลในการรกษาอาการทางอารมณ เชน anxiety ทไดผลด ไดแก Buspirone
15
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
BUSPIRONE
สารนเปน azapirone (azaspirodecanedione) เดมใชเปน antipsychotic มฤทธ antidepressant ดวย ยานมคณสมบตทางเภสชวทยาแตกตางจาก neuroleptics หรอ sedatives ซงรวมทง benzodiazepines ไมคอยทำาใหเกด extrapyramidal side effects ไมมผลตอการจบกบ receptors ของ benzodiazepines หรอ GABA ไมแกชกแถมยงอาจลด seizure threshold เลกนอย ไมม tolerance หรอ withdrawal reaction และไมม cross-tolerance กบ benzodiazepines หรอ sedative อน ม interaction กบยากดระบบประสาทสวนกลางอนๆ นอย
กลไกการออกฤทธ
buspirone และยาในกลมเดยวกน ซงไดแก gepirone ipsapirone และ tiaspirone เลอกจบเฉพาะ 5-HT1A receptor โดยเปน partial agonist การจบของ buspirone ท presynaptic ทำาใหเกด postsynaptic 5HT1A antagonism โดยลดการสงกระแสประสาทของ serotonin neurons และลดการสงเคราะหและการหลง serotonin
buspirone ไดผลดในการรกษา anxiety ระดบปานกลาง ถาชนดรนแรงและม panic ดวยไมไดผล ยานไมชวยในรายทม withdrawal reaction จากขาดยา benzodiazepines ดงนนการเปลยนยามาเปนยานจงควรคอยๆ ทำา สารนไมคอยทำาใหงวง
16
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
Aminophylline
ชอสามญAminophylline
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจถ การมเสยงวด และ การหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และโรคถงลมโปงพอง และยงยบยงอาการหอบหด จากการออกกำาลงกายดวย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย (approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยารบประทานทก 6 8 หรอ 12 ชม ตามใบสงแพทย โดยควรรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอจะไดมประสทธภาพทด บางคนอาจจะตอง รบประทานยาตดตอกนเปนเวลานาน ฉะนนไมควรหยดรบประทานยา โดยปราศจากคำาสงของแพทย แตอาจจะหยดได ถายาทำาใหเกดสภาวะ ของอาการทแยลง
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ควรปฏบตตามคำาสงแพทย เพราะยาตวนอาจทำาใหเกดอนตรายไดถารบประทานยามากเกนไป หรอรบประทานยาบอยเกนใบสงแพทยใหเขาพบแพทยเปนประจำา โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ ทคณไดรบยาน เพอใหแพทยไดประเมนการตอบสนองของคณ ตอการใชยาตวนถาอาการของคณไมดขน หรอยงแยลง ใหพบแพทยตองแนใจในจำานวนยาทคณไดรบในแตละครง และควรพกยาไปในทกททคณเดนทางดวย
เมอคณลมกนยาใหรบประทานยาทนททนกได และใหรบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเปน 2 เทาของขนาดยาเดม และถาคณเกดอาการ หายใจสนทรนแรง ใหพบแพทย
อาการขางเคยงของยา
17
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง (อาการแพ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาว จะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Asmeton-S
Chlorpheniramine maleate 2 mg + Methoxyphenamine HCI 125 mg + Aminophylline 25 mg + Noscapine 7 mg
Theophylline
ชอสามญTheophylline
ชอการคาAlmarion Asmasolon Franol Xanthium Theo-Dur
ทำาไมตองใชยานเปนยาขยายหลอดลม โดยคลายและเปดทางเดนทไปสปอด ทำาใหงายตอการหายใจ โดยชวยบรรเทาการหายใจสน การหายใจมเสยงวด และการหายใจลำาบาก จากการเปนโรคหอบหด หลอดลมอกเสบ และ โรคถงลมโปงพอง เปนการยบยงอาการหอบหด
18
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
จากการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Absorption oral สามารถเกดไดถง 100 โดยขนอยกบ formulation usedDistribution Vd = 045 Lkg โดยยาตวนจะกระจายไปยงนำานมดวย ( approximates serum concentration) และยาตวนยงสามารถผาน placenta ไดดวยMetabolism เกดทตบ โดยกระบวนการ demethylation และ oxidationHalf life มคาไมแนนอน โดยการเปลยนแปลงขนอยกบ อาย liver function cardiac function lung disease และประวตการสบบหรของผปวยElimination ขบออกทาง urine โดยในผใหญพบวา 10 ขบออกในรป unchanged drug ใน neonates การขบถายของ unchanged drug ทางปสสาวะมคามากกวา (มากกวา 50)
วธใชยา
ควรรบประทานทก 6 8 12 หรอ 24 ชม โดยควรจะรบประทานในเวลาเดยวกนเพอกนลม โดยควรจะรบประทานยาอยางสมำาเสมอ เพอยาจะไดมประสทธภาพยาตวนอาจตองการใชเปนเวลานาน ไมควรทจะหยดใชโดยปราศจากการปรกษาจากแพทย เพราะการหยดใชยาอาจจะทำาใหอาการแยลงกได
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ใหรบประทานยาตามแพทยสง เพราะมฉะนนอาจจะเกดอนตรายได ถารบประทานมากเกนไป หรอ รบประทานบอยเกนไปควรพบแพทยสมำาเสมอ โดยเฉพาะชวงอาทตยแรก ๆ เพราะ แพทยจะไดประเมนดการตอบสนองของคณตอยาตวนถาอาการไมดขน หรอ มอาการแยลง ใหปรกษาแพทยไมควรเปลยนยหอใหม โดยปราศจากการปรกษากบแพทยกอนการเกนทางไปไหน ควรทจะพกยานไปดวยเสมอ
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ รบประทานยาทเหลอตามเวลาเดม โดยไมควรรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา ถาเกดอาการหาใจถอยางรนแรง ใหตดตอกบแพทย
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการ คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยากอาหาร ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด หรอ พรอมนำา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลวยงมปญหาอยใหพบแพทยปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก โดยถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทยการสนของหวใจ หวใจเตนเรซ หายใจเรว นอนไมหลบ ใหพบแพทย เพอแพทยจะไดปรบขนาดยาของคณผนขนทผวหนง ( อาการแพ ) ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
19
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
กอนรบประทานยาตวน ควรบอกหมอกอนวาคณไดรบยาอะไรอย โดยเฉพาะอยางยง ยา allopurinol cimetidine erythromycin lithium propranolol และ ยาสำาหรบไขหวด ยาแกแพ และยารกษาโรคหอบหดการไดรบยา theophylline พรอมกบยาตวน อาจทำาใหเกดอาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน ฉะนน การใชยาน ไมควรไดรบยา theophylline รวมดวยไมควรรบประทานยารกษาโรคหวด ยาแกแพ ยารกษาหอบหด ทประกอบดวยพวก ephedrine epinephrine phenylephrine phenylpropanolamine หรอ pneudoephedrine โดยปราศจากคำาแนะนำาจากแพทย เพราะสารดงกลาวจะเพมผลขางเคยงของยาตวนบคคลเหลาน ควรบอกแพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน ไดแก หญงตงครรภ หญงใหนมบตร โรค glaucoma มะเรง โรคตอมธยรอยด โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท เกบใหพนมอเดก เกบยาเหนบในตเยน และ ยารปแบบอนใหเกบทอณหภมหอง และเกบใหพนทมความชน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Theophylline 60 mg + Salbutamol sulfate 2 mg
AsianbronTheophylline anhydrous 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Bronchil Guaifenesin 90 mg + Theophylline 150 mg
Polyphed Theophylline 150 mg + Glyceryl guaiacolate 90 mg
Theosal Theophylline 60 mg + Salbutamol 2 mg
Terbutaline
ชอสามญTerbutaline
ชอการคาBricanyl Bricanyl terbuhaler Salterline Terbuno Vaccanyl
ทำาไมตองใชยาน
เปนยาขยายหลอดลม คลาย และ เปดทางผานไปทปอด ใหสามารถหายใจไดสะดวก ใชเพอบรรเทาอาการหอบหดเฉยบพลน และอาการหายใจไมออก ทเกดจากโรคถงลมโปงพอง โรคหลอดลมอกเสบ และโรคปอดอนๆ
Pharmacokinetics
20
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
Onset of action oral = 30-45 นาทProtein binding 25Metabolism เกดทตบกลายเปน inactive sulfate conjugatesHalf life 11-16 ชวโมงElimination ทางปสสาวะ
วธใชยาใหโดยการรบประทาน 3-4 ครงตอวน และ ถาใหทางการพน ใหทก 4-6 ชม โดยตองปฏบตตามคำาแนะนำา บนฉลากอยางเครงครด โดยยาตวนจะเรมทำางานภายใน 30 นาท
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ถายาหมดประสทธภาพ หรอ ถาอาการของคณแยลง (โดยเฉพาะถาการหายใจลำาบาก หรอหายใจยากขน หลงจากการใชยาพน) ใหหยดใชยาน และพบแพทยไมควรใชยามากเกนไป หรอ บอยเกนไป เพราะการเพมขนาดยา สามารถทำาใหเกดอนตราย และสามารถลดประสทธภาพของยาไดถาเสมหะจากการไอระหวางทเกดอาการหอบหดเฉยบพลน เปลยนจากสขาวไปเปนสเหลอง เขยว หรอสเทา ควรพบแพทย เพราะอาการเชนน อาจเกดจากการตดเชอไดการเดนทาง ควรทจะพกยาใหไดตามทกำาหนดไว
เมอคณลมกนยา
ใหรบประทานยาทนททนกได และ ใหรบประทานยาอนตามเวลาเดม และ ถานกไดใกลกบเวลาทจะรบประทานยาครงตอไปควรจะรบประทานยาครงตอไปไดเลย โดยทไมตองรบประทานยาเพมขนาดเปน 2 เทา
อาการขางเคยงของยา
ถายปสสาวะไมปกต ปากแหง และระคายเคอง ใหบวนปากดวยนำาหลงจากการไดรบการรกษาแตละครงถาเกดอาการตวสน ตนเตน ปวดหว คลนไส อาเจยน นอนไมหลบ เหนอยงาย drowsiness dizziness เหงอออก มเสยงในห ใหพบแพทย ถาอาการเหลานรนแรง หรอ เปนเวลานานถาเกดอาการหวใจเตนไมสมำาเสมอ palpitations ปวดหนาอก ปวดหวใจ หายใจลำาบากมากขน มเสยงวด ใหพบแพทยทนท
คำาเตอนและขอควรระวง
ถาคณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive หวใจเตนไมเปนจงหวะ โรคหวใจ หรอ เปนลมชก หรอ ลมบาหม ใหบอกแพทยกอนใชยานกอนใชยาน ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรกอนถงยาทใชอย โดยเฉพาะยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ b-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
ใหเกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง หางจากความรอน หลกเลยงการทำาใหภาชนะบรรจรว ไมควรเอาภาชนะบรรจไปจอไฟ หรอเตาเผา
21
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ชอการคา สวนประกอบ
Bricanyl expectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Med-Broncodil Expectorant
Terbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Terbosil ExpectorantTerbutaline sulfate 03 mgml + Guaifenesin 133 mgml
Terbron ExpectorantTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
TerbulinTerbutaline sulfate 15 mg5ml + Guaifenesin 665 mg5ml
Salbutamol
ชอสามญSalbutamol
ชอการคาAsmasal Bronchosol Butamol Ventolin Salmol
ทำาไมตองใชยานบรรเทา และ เปดทางเดนอากาศไปทปอด ทำาใหการหายใจสะดวกขน ชวยบรรเทาหอบหดเฉยบพลน และบรรเทาอาการหายใจไมออกจาก โรคหลอดลมอกเสบ โรคถงลมโปงพอง และ โรคปอด ใชปองกนการหายใจลำาบาก การหดเกรงของหลอดลม เมอมการออกกำาลงกาย
Pharmacokinetics
Peak effectOral 2-3 ชวโมง Nebulizationoral inhalation เกดขนภายใน 05-2 ชวโมงDuration of actionOral 4-6 ชวโมง Nebulizationoral inhalation 3-4 ชวโมงMetabolism เกดขนทตบ กลายไปเปน inactive sulfate อก 28 จะพบในปสสาวะในรปของ unchanged drugHalf life Oral 27-5 ชวโมง Inhalation 38 ชวโมงElimination 30 พบใน urine ในรปของ unchanged drug
วธใชยา
22
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ให 2-4 ครงตอวน โดยใหโดยการรบประทาน ถาใหโดยทางยาพน จะใหทก 4-6 ชมใช 15 นาท กอนการออกกำาลงกาย เพอปองกนปญหาของการหายใจ โดยปฏบตตามคำาสงแพทยอยางเครงครดยาพนจะเรมไดผลภายใน 5-15 นาท และ จะมการออกฤทธไดเปนเวลา 3-4 ชม
คำาแนะนำาระหวางใชยา
ยาพน ตองทำาความสะอาดอยางสมำาเสมอ และ ถายาหมดประสทธภาพ หรอ คณมอาการแยลง ใหพบแพทยทนทไมควรใชยาในขนาดทเพม หรอ บอยมากขน เพราะทำาใหเกดอนตายไดเวลาจะเดนทาง ตองเอายาไปดวยทกครง
อาการขางเคยงของยา
การรบรสไมปกต ปากและคอแหงหรอระคายเคอง จากการใชยาพน แกโดยการใหกลวปากดวยนำาตวสน อาการตนเตน นอนไมหลบ คลนไส เสยงแหบ ไอ ใหพบแพทยถาอาการเหลานรนแรงหรอยาวนานหายใจลำาบากมากขนจากการใชยาพน หวใจเตนเรวขน ใหหยดใชยาและพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนใชยาตวน ใหบอกแพทยกอนวา คณเปน หญงตงครรภ หญงใหนมบตร เปนโรคหวใจ โรคความดนโลหตสง ตอมธยรอยด overactive โรคลมชก หรอ โรคเบาหวานยาตวน มผลกระทบถงการตอบสนองของคณตอยาบางชนด เชน ยารกษาโรคหวด ยา MAO inhibitors (isocarboxazid phenelzine และ tranylcypromine) ยากดระบบประสาท หรอยาโรคหอบหด และ beta-blockers (atenolol carteolol esmolol labetalol metoprolol nadolol propranolol sotalol และ timolol)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนท และเกบใหพนมอเดก เกบในอณหภมหอง ถาเปน syrup อาจเกบในตเยนได แตถาเปนยาพน ไมควรเกบในตเยน หรอ ใกลความรอน
ชอการคา สวนประกอบ
Almasal Salbutamol sulfate 2 mg + Theophylline 60 mg
Asmasal Expectorant
Salbutamol 1 mg + Guaifenesin 50 mg
Clenil compositumSalbutamol 100 mg + Beclomethasone dipropionate 50 mg
Theosal Salbutamol 2 mg + Theophylline 60 mg
Ventolin Expectorant Salbutamol sulfate 1 mg + Guaifenesin 50 mg
23
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
Prednisolone
ชอสามญPrednisolone
ชอการคาDi-Adreson-F Opredsone Prednisolone Polypred Pred-Mild Pred-Forte Predisone
ทำาไมตองใชยานยาตวนเปน corticosteroid ซงคลายกบ hormone ตามธรรมชาต ซงผลตโดย adrenal glands โดยชวยบรรเทาอาการอกเสบ ( บวม รอน แดง และ เจบ ) และใชรกษาขอตออกเสบ และความผดปกตของ ผวหนง เลอด ไต ตา ตอมธยรอยด และ ลำาไส รกษาอาการแพอยางรนแรง หอบหด และความบกพรองของ adrenal cortical
Pharmacokinetics
Protein binding 65-91 ( โดยขนอยกบความเขมขน )Metabolism เกดขนทตบ และยงถก metabolize ทเนอเยอของรางกายดวย กลายเปน inactive compoundHalf life 36 ชวโมงBiological 18-36 ชวโมงEnd state renal disease 3-5 ชวโมง Elimination ขบถายออกทางปสสาวะ โดย pricipally as glucuronides sulfates and unconjugated metabolites
วธใชยา
ถาคณใชยาน วนเวนวน ใหรบประทานตอนเชาในวนแรก และไมรบประทานในวนท 2 ปละรบประทานอกตอนเชาของวนท 3 และไมรบประทานในวนท 4 โดยรบประทานไปเรอย ๆ ตามแพทยสงถารบประทานยาตวน วนละครง ใหรบประทานตอนเชาพรอมอาหารเชาถารบประทานยาน มากกวาวนละ 1 ครง ใหรบประทานในชวงหางกนในเวลาทเหมาะสมไมควรหยดรบประทานยาน โดยปราศจากคำาแนะนำาของแพทย เพราะการหยดยาอาจทำาใหเกดอาการดงตอไปนได เชน สญเสยความรสกอยากอาหาร คลนไส อาเจยน drowsiness stupor ปวดศรษะ เปนไขเจบทขอและกลามเนอ peeling skin และ นำาหนกลด ถาไดรบยาปรมาณมากในเวลานาน แพทยจะคอยๆ ลดขนาดยาลง เพราะ จะปรบนาดยากอนทจะหยดยาอยางสมบรณ
คำาแนะนำาระหวางในยา
ถาคณไดรบยาน เปนเวลานาน คณควรจะตองตรวจเลอด เปนระยะ ๆ X-rays ตรวจตา ความดนโลหต ความสง นำาหนก และตรวจทางกายภาพ โดยการตรวจรางกายน สำาคญสำาหรบเดก เพราะยาตวน จะทำาใหการเจรญเตบโตของกระดกชาลงยาตวน ควนจะไดรบอยางสมำาเสมอ เพอใหมประสทธภาพ และ ไมควรใชมากจนเกนไป บอยเกนไป และใชนานเกนทแพทยสง โดยถาเกดอาการทแย ใหพบแพทย เพราะขนาดยาทคณไดรบ อาจจะตองการปรบกไดแพทยอาจจะบอกใหคณชงนำาหนก ทก ๆ วน และ ใหคณรายงานนำาหนกทผดปกตบอกแพทย หมอฟน และแพทยผาตด ทกำาลงจะรกษาคณ วาคณกำาลงไดรบยานอย (ถงแมวาคณจะหยดการรกษาดวยยาตวนมาแลว 12 เดอนกตาม)
24
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
อาการขางเคยงของยา
ถาเกดอาการคลนไส อาเจยน ระคายเคองกระเพาะ ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอนม ถาอาการเหลานยงคงอย หรอ อจจาระของคณมสดำา ใหพบแพทยถาเกดอาการปวดศรษะ dizziness นอนไมหลบ depression ตนเตน อารมณไมปกต เปนสว ผวบาง เหงอมากขน ผมยาวเรวขน หนาแดง แผลถลอกงาย มจดสมวงบนผวหนง มระยะเวลาของการมประจำาเดอนผดปกต หรอขาดการมประจำาเดอน โดยถาอาการเหลาน คงอยเปนเวลานาน หรอรนแรงใหพบแพทยปญหาในระยะยาว ไดแก นำาหนกมากขน เทาบวม ขอเทาบวม และ ขาดานลางบวม มแผลทกลามเนอ และ กลามเนอออนแรง แผลทตา ปญหาในการมองเหน เปนหวด หรอตดเชอ เปนอาการหลงๆ ของการใชยานานๆ ใหพบแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
กอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยวาคณไดรบยาตอไปนอยดวยคอ aspirin ยารกษาโรคขออกเสบ ยาปองกนการแขงตวของเลอด เชน warfarin (coumarin) ยาขบปสสาวะ estrogen (ยาคมกำาเนด) phenytoin rifampin และ phenobarbital ไมควรจะรบวคซน การทำาใหเกดการคมกนโรค ( immunization ) หรอการทดสอบทางผวหนง ตางๆ ขณะทไดรบยานอย ยกเวนวา แพทยจะบอกใหคณ โดยเฉพาะเลยวาคณสามารถรบไดกอนหนาทจะไดรบยาน ควรบอกแพทยดวยถาคณตงครรภ คาดวาจะตงครรภ ตองการทจะตงครรภ หรอ คณเปนหญงใหนมบตร โดยถาคณกำาลงจะตงครรภ คณควรพบแพทย เพราะยาตวน สามารถ ทำาใหเกดอนตรายกบเดกทอยในครรภ หรอ เดกทดมนมมารดากอนทจะรบยาน ควรบอกแพทยถงประวตการใชยาของคณกอน โดยถาคณเปนโรคตบ โรคไต โรคลำาไส หรอ โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง underactive thyroid gland myasthenia gravis osteoporosis (brittle bones) ตดเชอ herpes ทตา หรอ การตดเชออนๆ หรอ มประวตการเปนวณโรค โรคลมชก ulcers หรอ โรคเกยวกบการแขงตวของเลอดถามประวตเปน ulcers หรอ ไดรบขนาดยาของ aspirin ทมาก หรอ ไดรบยารกษาโรคขออกเสบ ใหจำากดปรมาณการดมของเครองดม แอลกอฮอล ขณะทใชยาน เพราะยานสามารถ ทำาใหกระเพาะและลำาไส ไวตดการเกดระคายเคองจากการใชแอลกอฮอล aspirin และยารกษาไขขออกเสบ และจะเพมอตราเสยง ของการเกด ulcersรายงานการเกด injury หรอ อาการการตดเชอ (ไข เจบคอ เจบระหวางการถายปสสาวะ และปวดกลามเนอ) โดยเกดขนระหวางการรกษา และ ภายใน 12 เดอน หลงจากการรกษา ดวยยาน โดยตองการปรบขนาดยา ถาคณเปนโรคเบาหวาน ยาตวน จะเพมระดบนำาตาลในเลอดของคณ โดยถาคณควบคมนำาตาล ในเลอดของคณทบาน ใหทดสอบนำาตาลในเลอด และในปสสาวะ บอยกวาปกต และพบแพทย ถาระดบนำาตาลในเลอดสง หรอ ถามนำาตาลในปสสาวะ โดยขนาดยาของยาเบาหวาน และอาหารของคณ อาจจะตองปรบขนาด
การเกบรกษา
เกบรกษาในภาชนะปดสนท และ เกบใหพนมอเดกเกบในอณหภมหองถาคณเปนโรค arthritis ควรบอกแพทย หรอ เภสชกรวาคณไมตองการขวด child-resistant cap
25
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ชอการคา สวนประกอบ
BlephamidePrednisolone acetate 02 + Na sulfacetamide 10
Denson Prednisolone 25 mg + Nitrofurazone 2 mg
Farakil Prednisolone 05 + Neomycin 03
Mysolone-N Prednisolone 5 mg + Neomycin sulfate 5 mg
Otosil Prednisolone 05 + Chloramphenical 5
Ketotifen
กลไกการออกฤทธของยาorally active agent ซงเปน antihistamine อยางมนยสำาคญ และมสมบตเปน antianaphylactic ซงสามารถใชอยางไดผลด ในการปองกน การเกดโรคหอบหด
ชอสามญKetotifen
ชอการคาAmitone Asmahoc Katifen Ketofen Sykofen Zediten
ทำาไมตองใชยานantiasthmatic agent
อาการขางเคยงของยาsedation และ drowsiness โดยอาจจะตองลดขนาดยาลง หรอ หยดการใชยา ถาความรนแรงไมลดลง โดยแอลกอฮอล อาจจะเสรมฤทธของ การเกดอาการขางเคยง ของยากได และยงมรายงานการเกดอาการ นำาหนกเพมขน ปากแหง ปวดศรษะ dizziness และ giddiness
26
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
Benzonatate
ขอบงใชใชแกไอแหง
ชอการคาTesalon
วธใชยาถาเปน Capsule ไมควรเคยวหรอละลายยา กรณอาย gt 10 ป ถงผใหญ ทาน 1 capsule ทก 4 ชม ไมควรเกน 6 capsuleวน อาย lt10 ป ขนาดยาทให 8 mgkgวน โดยบงให 3 ndash6 ครง
คำาแนะนำาระหวางใชยานหามเคยวหรอหก capsule
เมอคณลมทานยาใหรบประทานทนททนกได แตถาใกลกบเวลาทจะทานครงตอไป ไมตองทานยาครงทลม ใหขามไปทานครงปกต ไมควรทานยาเพมเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ในบางรายอาจเกดอาการ
สงบระงบ ปวดหว วงเวยน คดจมก คลนไส ไมสบาทอง ทองผก ผนคนสามารถใชไดในสตรมครรภ และระหวางการใหนมบตรไมควรใชยานในผปวยทแพยา
Codeine27
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ชอการคาCodipront
Pharmacokinetics
ยาตวนดดซมไดดทาง GI tract หลงจากใหยาทาง oral แลวพบวา ยาจะออกฤทธเปน antitussive ภายในเวลา 1-2 ชวโมง และฤทธจะอยไดนานถง 4 ชวโมง ยาตวนจะกระจายไปยงนำานมไดดวยยาตวนถก metabolize ทตบ โดยกระบวนการ O-demethylation N-demethylation และบางสวนจะเกด conjugation ดวย glucuronic acid และถกขบออกทาง urine
วธใชยา
ผใหญ 10 ndash 20 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 120 mgวนเดก อาย 6 ndash 12 ป ทาน 5 ndash10 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 60 mgวนอาย 2 ndash 6 ป ทาน 25 ndash 5 mg ทก 4 ndash 6 ชม ไมควรทานเกน 30 mgวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ระหวางทใชยานไมควรขบรถ หรอทำางานทตองใชสตตลอดเวลาไมควรทานยานรวมกบเหลาไมควรใชแกอาการไปเรอรงทเกดจาก การสบบหร หอบหด ถงลมโปงพอง หรออาการไอทมเสลดเยอะ นอกจากอยภายใตการดแลของแพทยอาจมอาการปากแหง ทองผกไดอาจมอาการไมสบายทองใหแกโดยทานพรอมอาหาร หรอดมนมตาม
อาการขางเคยงของยาอาจมอาการ คลนไส อาเจยน วงเวยน สงบระงบ ทองผก
คำาเตอนและขอควรระวง
ไมควรใชยานกบผปวยหอบหดหลกเลยงการใชยานในสตรมครรภไมควรใชยานในสตรทใหนมบตรไมควรใชยานในเดกระวงการใชยานในผปวย โรคตบ ไต ผปวยทมธยรอยด ฮอรโมนตำา และคนสงอาย
การเกบรกษาเกบในภาชนะปดสนท ใหพนมอเดก ทอณหภมหอง
Dextromethorphan
ชอสามญDextrometrophan
28
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ชอการคาCortuss Dextroral pusiran Polydex PPolydex Y Rocof Menthol Tussils 5
กลไกการออกฤทธdepressing the cough reflex (กดศนยการไอ) โดยไมมฤทธเปนยาขบเสมหะ (expectorant) ใน dose ของการรกษา ยาตวนจะไมยบยง ciliary activity
Pharmacokineticsดดซมไดเรวทาง GI tract การออกฤทธของยา จะมผลภายใน 15-30 นาทหลงรบประทานยาแลว ระยะเวลาในการออกฤทธประมาณ 3-6 ชม With conventional dosage forms
วธใชยา
ผใหญ และเดกอาย gt 12 ป 10-20 mg ทก 4 ชม หรอ 30 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 120 mg วน หรอ ควรรบประทานตามแพทยสงเดก 6-12 ป 5-10 mg ทก 4 ชม หรอ 15 mg ทก 6-8 ชม แตไมควรเกน 60 mgวน หรอควรรบประทานตามแพทยสงเดกอายนอยกวา 2 ป ดเปนรายบคคลไปวาจะใหขนาดยาเทาไหร โดย dosage ปกตของยาตวนจะเปนแบบ extended-release oral suspension containing the polistirexผใหญและเดกอาย gt 12 ป 60 mg วนละ 2 ครงเดก 6-12 ป 30 mg วนละ 2 ครงเดก 2-6 ป 15 mg วนละ 2 ครงในรปแบบ Lozenges จะไมใชในเดกอายตำากวา 6 ป
ขอบงใชใชบรรเทาอาการไอ จากการระคายเคองของคอ และหลอดลม ซงเกดจากไขหวด หรอ สารระเหยทระคายเคอง โดยยาตวนมผลด ในการรกษาอาการไอ แบบเรอรงทไมมเสมหะ
ขอควรระวง
adverse effects ของยาตวนมนอย โดยอาจเกดอาการคลนไส และหรอ เกด GI disturbances อนๆ slight drowsiness และ dizziness ยานไมทำาใหเกดอาการ analgesia ไมทำาใหเกดการเสพตด และอาจม หรอไมมอาการ CNS depression กได การใหยาตวน จะเกยวกบการหลง histamine และควรในอยางระมดระวงในเดกทมประวตเปนโรคภมแพระวงการใชใน sedated หรอ debilitated patientsไมควรใชกบอาการไอแบบเรอรง ในผปวยทมการสบบหรนานๆ โรคหอบหด หรอ โรคถงลมปอดโปงพอง หรอไอทมเสมหะมากเกนไป โดยถามอาการไอมากกวา 1 สปดาห หรอ เปนซำาอกหลงจากทหายไปแลว หรอ เกดอาการไอรวมกบอาการไขสง ผน หรอ ปวดศรษะ ควรปรกษาแพทยยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ aspartame (Nutra Sweet) ควรระวงการใชในผปวยทเปน phenylketonuria ซงผปวยโรคนควรจำากด การไดรบ phenylalanine เพราะ Nutra Sweet จะถก metabolize ใน GI tract ไปเปน phenylalanineยา Dextromethorphan ทมสวนผสมของ tartrazine ถงแมวาอบตการณ การเกดการแพตอ tartrazine จะตำาแตการแพน มกพบบอยในผปวยทแพ aspirin
29
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
Antihistamine
ยาแกแพเปนยาหลกสำาหรบการรกษาโรคภมแพ ยาแกแพในระยเรมแรกจะมผลขางเคยงทไมพงปราถนา เชนอาการปากแหง ทำาใหเกดการงวงซมซงเปนผลเสยตอการทำางาน การทำางานของยาแกแพจะออกฤทธท H1-receptor คณสมบตของยาแกแพมดงน
bull ลดอาการทเกดจากการหลง histamine เชน อาการจาม คนจมก นำามกไหล bull แตไมลดอาการของคดจมก bull สามารถลดอาการคนตา และคนห bull ยาแกแพสวนใหญออกฤทธเรว
เนองจากผลขางเคยงของยาแกแพมมากจงไดมการพฒนายาแกแพรนใหมทมผลขางเคยงตำา ขณะเดยวกนกยงคงมประสทธภาพ ยารนใหมตองมประสทธภาพในการรกษาดงน
1 เยอบจมกอกเสบจากโรคภมแพทงชนดเปนทงป Perrenial allergic rhinitis และเปนเฉพาะฤด seasonal allergic rhinitis
2 เยอบตาอกเสบจากโรคภมแพ 3 ลมพษ ยาทจดวาไดผลดสำาหรบลมพษคอ cetiricineterfenadine ซงออกฤทธเรว
และลดอาการคนไดเปนอยางด 4 ผวหนงอกเสบแบบ Atopic dermatitis ยาทใชไดผลดคอ
cetirizineloratadineketotifen 5 โรคหด asthma โดยเฉพาะผปวยโรคหอบหดทมอาการภมแพมอาการคดจมก และนำามก
ไหล
ผลขางเคยงของยา
1 อาจจะทำาใหงวง ซม และนำาหนกตวเพม แตอาการนอยกวายาแกแพรนแรกๆ 2 พษตอหวใจ astemazoleterfenadine จะมผลตอการเตนของหวใจ แตยาตวอน
ไมมผลตอการเตนของหวใจ
ขอระวงในการใชยา
1 ควรจะตองระวงการใชยาอน เพราะอาจจะเกดปฏกรยา ยาทตองระวงไดแก erythromycinketoconazoleitraconazole
2 ไมควรใชยานในคนตงครรภ
30
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
3 ไมควรใชยานในคนทเลยงลกดวยนมแม 4 ควรจะระมดระวงในคนทเปนโรคไต และโรคตบ
Albuterol (อลบเทอรอล)หรอ Salbutamol ( ซลบทามอล)
ชอทางการคา Ventolin inhaler
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขยายกลามเนอบรเวณหลอดลม ทำาใหชองวางในหลอดลมขยายใหญ จงหายใจสะดวกขน ใชในผทมปญหาเกยวกบการหายใจทมสาเหตมาจากหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพอง และโรคปอดอนๆ นอกจากนยงใชในการปองกนอาการหลอดลมตบหลงจากออกกำาลงกาย
วธใชยา กรณทเปนยาพน มวธการใชยาดงน
เขยาทใสยาพนหายใจออกใหไดมากทสดขณะทปากกำาลงปดอยเปดฝากระบอกยาพนออก แลวอมปากกระบอกยาโดยเอารมฝปากประกบปากกระบอกยาใหแนบสนทโดยรอบกดทใสยาพนเพอใหยาเขาปากพรอมกบสดลมหายใจเขาชาๆ โดยตองแนใจวายาผานเขาสลำาคอหมดโดยไมคาง อยตามซอกฟนหรอลน ถาใชกบเดกควรใหผใหญชวยเหลอ โดยปดจมกเดกใหสนทแลวกดยาพนเขาปากเดก เพอใหแนใจวายาไดผานเขาสลำาคอเดกกลนลมหายใจประมาณ 2-3 วนาท แลวจงปลอยลมหายใจออกชาๆ
หลงจากใชแลวถายงคงมความรสกวายายงเขาไปไมถงปอด จะมเครองมอทจะชวย เรยกวา spacer (สเปเซอร) ซงเปนกระบอกพลาสตกกลวง ใชสวมตอจากกระบอกพน จะทำาใหใชยาพนไดอยางมประสทธภาพมากขน ถาไมเขาใจวธการใชยาไมวากรณใดกตามควรปรกษาแพทยหรอเภสชกรใหอธบายวธการใชจนเขาใจโดยละเอยด และควรพบแพทยตามนดหรอเมอยาหมด กรณทเปนยาเมดใหรบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3-4 ครง ตามคำาแนะนำาของแพทย
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรทำาความสะอาดอปกรณการพนอยางสมำาเสมอตามคำาแนะนำาทแนบมาเมอใชยาตามปกตแตไมสามารถปองกนหรอรกษาอาการไดใหพบแพทยอยางเรงดวนทสดอยาเพมขนาดการใชยาเองในแตละครงหรอเพมความถในการใชมากกวาทแพทยสงเพราะจะทำาให
31
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ไดรบขนาดยามากเกนไป เกดอนตรายได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2
เทา
ผลขางเคยงของยา เกดไมบอยนกแตถาเกดขนใหรบพบแพทยทกำาลงรกษาอย อาการเหลานคอ การรบรสเปลยนไป ปากแหง มการระคายเคองบรเวณปากและลำาคอ นอนไมหลบ คลนไส ไอ และถายงใชแลวทำาใหหายใจลำาบากขนหรอใจสน ใหหยดใชยานทนทแลวพบแพทยโดยดวน
คำาเตอนและขอควรระวง ถามภาวะดงตอไปนควรแจงใหแพทยทราบ คอกำาลงตงครรภหรอใหนมบตร โรคหวใจ โรคความดนโลหตสง โรคตอมไทรอยดเปนพษ โรคลมชก โรคเบาหวาน และควรบอกแพทยวากำาลงใชยาอนอะไรอยบาง ทงทไดรบจากแพทยอนๆ หรอซอใชเองกตาม รวมทงการแพยาตางๆ ดวย
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชนไมควรเกบในตเยนหรอใกลเตาไฟ
Allopurinol (อลโลพรนอล)
ชอการคา Alinol Allopin Allorin Apnol Apurol Loporic Medoric Puricin Puride SigapurolUricad Valeric Xanol Zyloric
ทำาไมจงตองใชยาน ยานใชเพอปองกนอาการกำาเรบของโรคเกาทในโรคเกาทเรอรงเทานน โดยออกฤทธลดการสรางกรดยรก ไมสามารถจะบรรเทาอาการของโรคเกาทเมอโรคเกาทกำาเรบแลวได ดงนนจงตองรบประทานและปฎบตตาม แพทยสงอยางเครงครด พยายามไมลมรบประทานยา และรบประทานอยางถกตองครบถวน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ระหวางทใชยานควรดมนำาประมาณแปดแกวตอวน สราหรอเครองดมทมแอลกอฮอลจะลดฤทธของยา ระหวางทรบประทานยาน ไมควรรบประทานนำาผลไมหรอวตามนซมากจนเกนไป เพราะวตามนซจะทำาใหปสสาวะเปนกรด และเกดนวในไตได
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
32
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ผลขางเคยงของยา อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย อาหารไมยอย จงควรรบประทานยาหลงอาหารเพอปองกนอาการ ถาเกดอาการมากหรอทนไมไหวใหรบพบแพทย และอาจเกดผนตามผวหนง เจบปวดเมอปสสาวะ ปสสาวะมเลอด ระคายเคองตา ปากหรอรมฝปากบวม ใหหยดยาและพบแพทยทนท ยานอาจทำาใหมนงง เมอทานยานแลวมอาการมนงง ควรระมดระวงหากตองขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรกล
คำาเตอนและขอควรระวง หญงตงครรภหรอใหนมบตรและผปวยโรคไต โรคตบ ความดนโลหตสง เบาหวาน ควรปรกษาแพทยกอนใชยา ถาใชยาอนอยกอนหรอจะใชยาอนควบ ควรปรกษาแพทยหรอเภสชกร เพราะอาจทำาใหเกดอาการอนไมพงประสงคได
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดก เกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amiloride and Hydrochlorothiazide (อะมโลไรด และ ฮยโดรคลอโรไธอะไซด)
ชอการคา Amihydrozide Amilide Hyperretic Miduret Milorex Miretic Moduretic Poli-uretic Renase Sefaretic
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาขบปสสาวะ ใชสำาหรบรกษาโรคความดนโลหตสงและอาการบวมนำาทเกดจากความผดปกตตางๆ เชน โรคหวใจ ยานไปทำาใหไตขจดนำาและเกลอสวนเกนออกจากรางกายทางปสสาวะ
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงในตอนเชาพรอมอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน ควรไปพบแพทยตามเวลานดหามหยดยาเองโดยทไมไดปรกษาแพทย แลหามใชยาชนดอนรวมดวยเกนกวาทแพทยสง
ควรรบประทานอาหารทมรสเคมนอยหรออาหารทมเกลอโซเดยมตำาและควรออกกำาลงกายทกวน จำากดอาหารทมเกลอโปแตสเซยมสง เชน กลวย ลกพรน ลกเกด นำาสมและนม
เมอคณลมกนยา ใหรบประทานทนททนกได ถาหากจำาไมไดจนถงวนรงขน ใหกนยามอตอไปตามปกตไมตองกนยาทลม
ผลขางเคยงของยา
อาจพบอาการคลนไส อาเจยน ทองเสย เบออาหาร ปวดทอง แนนทอง มลมในทอง ถาเกดอาการดงกลาวใหรบประทานยานพรอมอาหาร แตถาหากอาการยงคงอยหรอรนแรงขนใหพบแพทยอาการปสสาวะบอย มนงง ปวดหว ปญหาเหลานจะลดลงหลงจากทคณทานยานเปนเวลา 2-3 สปดาห ถาหากมอาการอยใหพบแพทยหากมอาการเหลานใหรบไปพบแพทยโดยดวนกลามเนอออนแรงหรอเกดตะครว ออนลา หวใจเตนชาหรอไมสมำาเสมอ เจบคอ ฟกชำางายผวหรอตาเหลองผนแดง
คำาเตอนแลขอควรระวง
33
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
ควรแจงใหแพทยทราบ ถาเปนโรคเบาหวาน เกาท แพยาซลฟา หรอเปนโรคตบ โรคไต กำาลงตงครรภ หรอใหนมบตร
แจงแพทยหรอเภสชกรใหทราบวาใชยาอะไรอยบาง โดยเฉพาะยา แคปโทพรล ดจอกซน อนาลาพรล ไลซโนพรล ลเธยม ยาเสรมโปแตสเซยม ยารกษาโรคขอ ยารกษาโรคเบาหวานหรอยาลดความดนโลหตหามรบประทานยาชนดน ถากำาลงรบประทานยาสไพโรโนแลคโทน หรอไทรแอมเทอรนอยเครองดมทมแอลกอฮอลอาจเพมฤทธของยาตวนจะทำาใหเกดอาการมนงงหรอปวดศรษะได จงไมควรใชรวมกนหากจะตองรบการผาตด หรอทำาฟนใหแจงแพทยวากำาลงใชยานอยถาเกดอาการปวยแลวทำาใหอาเจยนหรอทองเสยทำาใหสญเสยนำามาก ใหปรกษาแพทยหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสง ความชนและจากมอเดก
Amiodorone (อะมโอดาโรน)
ชอการคา Cordarone
ทำาไมจงตองใชยาน ใชรกษาหรอปองกนภาวะหวใจเตนผดจงหวะ โดยยานจะลดการทำางานของเสนประสาทในหวใจและลดการทำางานทมากเกนไปของหวใจ
วธใชยา รบประทานวนละ 1-2 ครง ตามคำาสงแพทย อาจจะตองใชยานนาน 1-3 สปดาห จงจะเหนผลการรกษาและตองใชยานเปนเวลาหลายเดอน กอนทผลของยาจะออกฤทธเตมท
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนด เพอตดตามผลการรกษาควรปฏบตตามคำาแนะนำาของแพทยเกยวกบการสบบหร อาหาร เครองดมทมแอลกอฮอลและคาเฟอน บหรและเครองดมทมคาเฟอนอาจจะทำาใหหวใจเตนผดจงหวะมากขนและมผลตอการออกฤทธของยา
เมอคณลมกนยา ใหเวนยามอนนไปเลยและรบประทานมอตอไปตามปกต หามรบประทานยาสองมอควบ
ผลขางเคยงของยา
ถามอาการคลนไส อาเจยน ทองผก เบออาหาร ปวดทอง ใหแกไขโดยรบประทานยาพรอมอาหารถามอาการมอสน เดนลำาบาก วงเวยน ออนเพลย กลามเนอออนเปลย นอนไมหลบ ปวดศรษะ เสอมสมรรถภาพทางเพศ นำาหนกตวลดลง การรบรสหรอกลนผดปกต การมองเหนผดปกต เชน มองภาพไมชดเจน เหนแสงรอบๆ วตถ ตาไมสามารถสแสงหรอตาแหง หนาแดง มการบวมของเทา ขอเทา ขาทอนลาง ผวเปลยนเปนสคลำาๆ (โดยเฉพาะทหนาและมอ) และผวหนงไวตอแสง ใหปรกษาแพทยถามอาการไอ หายใจหอบหรอมอาการเจบเมอหายใจ ทองบวม หวใจเตนเรวหรอผดปกตใหรบปรกษาแพทยทนท (อาการดงกลาวนสามารถเกดขนไดหลงจากทคณหยดยา)
คำาเตอนแลขอควรระวง
ควรแจงใหแพทยทราบ ถามประวตของโรคปอด ตบ หวใจ ตอมไทรอยด กำาลงตงครรภหรอใหนมบตรควรบอกกบแพทยหรอเภสชกรวากำาลงใชยาอนอย โดยเฉพาะยาตอไปน คอ เฟนโทอน วอรฟารนหรอยาตานการแขงตวของเลอด ด
34
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
จอกซน โพรเคนาไมด ควนดน และยาอนๆ ทใชรกษาโรคหวใจการใชยานอาจทำาใหผวหนงไวตอแสงแดดมากกวาปกต ซงผลดงกลาวจะปรากฎอยนานเปนสปดาหหรอเปนเดอน หลงจากทหยดรบประทานยาแลว ดงนน ถาจะออกไปนอกบานเปนเวลานานๆ ควรใสเสอแขนยาวและใชผลตภณฑกนแดด การสมผสแสงแดดจะทำาใหผวเปลยนเปนสคลำา ซงอาจจะไมหายเปนปกตหลงจากหยดใชยานแลวหากตองเขารบการผาตดหรอทำาฟน ใหบอกแพทยหรอทนตแพทยวากำาลงใชยานอย หรอมการใชยานภายในระยะ 2 เดอนทผานมาหามใหยานแกผอนใช
การเกบรกษา เกบในภาชนะปดสนททอณหภมหอง พนจากแสงแดดและจากมอเดก
Amitriptyline (อะมทรบไทลน)
ชอการคา Polytanol Tripta Triptyline Tryptanol
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาตานอาการซมเศรา ใชรกษาภาวะซมเศราและอาจมขอบงใชอนๆ ตามแพทยสง เชน บรรเทาอาการปวดเรอรง รกษาอาการปสสาวะรดทนอนในเดก แผลในกระเพาะอาหาร เปนตน ผทรบประทานยานควรไดรบการดแลและปฏบตตามทแพทยแนะนำาอยางเครงครด การปรบเปลยนขนาดยาหรอการหยดรบประทานยา ตองไดรบคำาสงจากแพทยเทานน
วธใชยา
รบประทานใหถกขนาดและสมำาเสมอตามแพทยสง หามหยดยาดวยตนเอง เพราะยาจะออกฤทธไดเตมทตองใชเวลาหลายสปดาหรบประทานยานในขณะทองวางหรอพรอมอาหารกได แตการรบประทานยาพรอมอาหารหรอหลงอาหารทนทจะชวยลดการระคายเคองกระเพาะอาหาร
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน บอกใหแพทยทราบถา
มประวตแพยาอนตงครรภหรอวางแผนตองการมบตร เพราะยานเปนอนตรายตอทารกในครรภกำาลงใหนมบตรเพราะยาสามารถผานทางนำานมสทารกและทำาใหเดกงวงซมไดกำาลงใชยาอนซงสงโดยแพทยหรอทนตแพทยทางอนหรอการซอยาจากรานขายยาในกรณเจบปวยเลกนอย เชน ยาแกหวด ยาแอสไพรนแกปวด ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร เปนตนมโรคประจำาตวหรอมปญหาสขภาพอนๆ เชน มประวตเปนโรคหอบหด โรคลมชก โรคหวใจ ตอหน โรคตบ โรคจต พษสราเรอรง กอนเขารบการผาตดหรอทำาฟน รวมทงกรณไดรบบาดเจบฉกเฉน
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต
ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
คำาเตอนและขอควรระวง
จำากดการดมสรา หรอเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล เพราะทำาใหงวงนอนเพมขน หามขบรถยนต ใชเครองจกรหรอทำางานทตองอาศยความตนตว เพราะยาทำาใหงวงซมพยายามอยาลกนงหรอยนอยางรวดเรว เพราะทำาใหเวยนหวหรอเปนลมไดยายงคงมฤทธอย 3-7 วนหลงจากหยดใชยาเพอใหเวลารางกายมการปรบตว หากสงเกตพบความผดปกตเกดขนใหปรกษาแพทยหรอ
35
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36
เภสชกร
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสง ความรอนและความชน
Amlodipine (แอมโลดพน)
ชอการคา Norvasc
ทำาไมจงตองใชยาน เปนยาลดความดนโลหตโดยออกฤทธขยายหลอดเลอดและใชบรรเทาอาการเจบหนาอกจากโรคแองไจนา (Angina)
วธใชยา รบประทานวนละ 1 ครงตามขนาดทใชรกษาตามแพทยสง เวลาในการรบประทานควรเปนเวลาเดยวกนของทกๆ วนเพอใหระยะหางของการใหยาเปนชวงเทาๆ กน
คำาแนะนำาระหวางทใชยาน
ควรไปพบแพทยตามนดทกครงเพอใหแพทยประเมนและตดตามผลการใชยา และทำาการปรบขนาดยาหากขนาดยาทใชอยไมเหมาะสมหลกเลยงการรบประทานอาหารทโซเดยมสง ซงไดแกอาการทมเกลอมาก อาหารทมรสเคมเชน อาหารหมกดอง ไขเคม ปลาเคม ท การเปลยนอรยาบทจากการนงหรอนอนเปนลกขนและยนควรกระทำาอยางชาๆ เพอลดการหนามด มนงงยานอาจทำาใหมอาการมนงงจงควรหลกเลยงการขบรถหรอทำางานเกยวกบเครองจกรหากจะตองทำาการผาตดตางๆ รวมทงการผาตดทางทนตกรรมซงมการใชยาสลบ(general anesthesia) ควรบอกแพทยกอนทำาการผาตด วาใชยา amlodipine อย
เมอคณลมกนยา ควรทานทนททนกขนได แตถาเวลาททานใกลเคยงกบเวลาทจะทานครงตอไป ควรงดทานยาทลม และใหทานตามเวลาทจะทานครงตอไปตามปกต ไมควรเพมปรมาณยาเปน 2 เทา
ผลขางเคยงของยา ทพบไดแก หนามด มนงง เวยนศรษะ ออนเพลย เจบยอดอก (heartburn) มการเกรงตวของกลามเนอ รอนวบวาบตามตว ซงอาการเหลานจะหายไปเองเมอไดรบยาไประยะหนงเนองจากการปรบตวของรางกายใหเขากบยา แตหากมอาการรนแรงควรปรกษาแพทย
คำาเตอนและขอควรระวง
สตรมครรภหรอใหนมบตรหรอมโรคประจำาตวคอโรคหวใจ โรคตบหรอโรคไต ควรปรกษาแพทยผปวยซงใชยาตอไปน ควรใชดวยความระมดระวงในกลมเบตา บลอกเกอร (beta blocker)ไซเมทดน (cimetidine) เฟนทานล (fentanyl) ไซโคลสปอรน (cyclosporine) ดจอกซน (digoxin)
การเกบรกษา
เกบในภาชนะปดสนทใหพนมอเดกเกบใหพนแสงแดด ความรอนและความชน
36