งานวจย

เรอง

ภาวะความเครยดและพฤตกรรมการจดการความเครยดของ ขาราชการตารวจตารวจภธร สงกดตารวจภธร ภาค 2

อนรตน อนนทนาธร

งานวจยชนนไดรบทนอดหนนทนวจยคณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

ป พ.ศ. 2559

ฉ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย บทคดยอภาษาองกฤษ สารบญ สารบญตาราง บทท 1 บทนา 1 ความสาคญและทมาของปญหา 1 คาถามวจย 4 วตถประสงคของการวจย 4 ขอบเขตของการวจย 5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 2 ทบทวนวรรณกรรม 6

แนวคดวาดวยความเครยด 6 แนวคดเกยวกบความเครยดในการทางาน 18

แนวคดวาดวยการจดการความเครยด 41 แนวทางภาครฐกบการปองกนความเครยดของขาราชการไทย 44

ขอมลทวไปของตารวจภธรภาค 2 52 งานวจยทเกยวของ 53 กรอบแนวคดการวจย 57 สมมตฐานการวจย 57

3 วธดาเนนการวจย 58 วธการวจย 58 ประชากรและกลมตวอยาง 59 เครองมอทใชในการเกบขอมล 61 วธการสรางเครองมอ 62 การเกบรวบรวมขอมล 63 การวเคราะหขอมล 64

ช

สารบญ (ตอ)

บทท หนา การรายงานผล 65 4 ผลการวจย 67 สญลกษณทใชในการวเคราะห 68 ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยสวนบคคลของ ผตอบแบบสอบถาม 68 ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการ ตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 72 ตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอ ความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 77 ตอนท 4 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 84 ตอนท 5 ผลการทดสอบสมมตฐาน 88 5 อภปรายและสรปผล 104 สรปผลการวจย 105 อภปรายผลการวจย 110 ขอเสนอแนะการนาผลการวจยไปใช 117 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 123บรรณานกรม 124 ภาคผนวก 125 ภาคผนวก ก 126

สารบญตาราง ตารางท หนา 2-1 รายชอผใหคานยาม และคานยามความหมายความเครยด 7 2-2 แสดงตวอยางปจจยสงแวดลอมและปจจยสวนบคคลท กอใหเกดความเครยดในการทางาน 25 3-1 จานวนขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 59 3-2 จานวนประชากรและขนาดกลมตวอยางจาแนกตามหนวยงาน และ ระดบชนยศของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 61 3-3 แสดงจานวนไดแก ขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 63 4-1 จานวนและรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามปจจยสวนบคคล ของผตอบแบบสอบถาม 68 4-2 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานการแสดงออก ดานรางกายของผทตอบแบบสอบถาม 72 4-3 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานการแสดงออกดานจตใจของผทตอบแบบสอบถาม 74 4-4 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ในภาพรวม ของผทตอบแบบสอบถาม 76 4-5 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงาน ทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานปจจยภายในลกษณะงานของผทตอบแบบสอบถาม 77 4-6 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงาน ทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานบทบาทในองคกรของผทตอบแบบสอบถาม 79 4-7 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงาน ทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานความกาวหนาในงานของผทตอบแบบสอบถาม 80

ช

สารบญตาราง (ตอ) ตารางท หนา 4-8 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงาน ทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานสมพนธภาพในหนวยงานของผทตอบแบบสอบถาม 81 4-9 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงาน ทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไปของผทตอบแบบสอบถาม 82 4-10 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงาน ทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ในภาพรวมของผทตอบแบบสอบถาม 83 4-11 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรม การจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณของผทตอบแบบสอบถาม 84 4-12 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรม การจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาของผทตอบแบบสอบถาม 86 4-13 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรม การจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ของผทตอบแบบสอบถาม 87 4-14 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามเพศ กบภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจฯ 88 4-15 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจฯ 89 4-16 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ 90 4-17 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออก ดานรางกายของขาราชการตารวจฯ 90

ซ

สารบญตาราง (ตอ) ตารางท หนา 4-18 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจฯ 91 4-19 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ 92 4-20 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออก ดานจตใจของขาราชการตารวจฯ 93 4-21 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบ ระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ 94 4-22 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ 95 4-23 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายของ ขาราชการตารวจฯ 96 4-24 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสถานภาพการสมรส กบ ระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ 97 4-25 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามการมบคคลทตองรบผดชอบดแล กบภาวะ

ความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ 98 4-26 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสายงาน กบระดบภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจฯ 99 4-27 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามสายงาน กบระดบภาวะ

ความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจของขาราชการตารวจฯ 100 4-28 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามชนยศ กบภาวะความเครยดในการทางานของ

ขาราชการตารวจฯ 101 4-29 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสถานการณอยอาศยปจจบน กบ ภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ 102

ฌ

สารบญตาราง (ตอ) ตารางท หนา 4-30 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยด ในการทางานของขาราชการตารวจฯ 103 4-31 ผลการวเคราะหหาความสมพนธระหวางปจจยดานงานกบระดบ ภาวะความเครยดในการทางาน 104 4-32 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออก ดานจตใจของขาราชการตารวจฯ 105 5-1 แสดงอนดบระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 อนดบแรกของแตละดาน 108 5-2 แสดงระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 5 อนดบแรก 109 5-3 แสดงอนดบระดบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 อนดบแรกของแตละดาน 110 5-4 แสดงปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 5 อนดบแรก 111 5-5 แสดงอนดบระดบพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 อนดบแรกของแตละดาน 112 5-6 แสดงพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 25 อนดบแรก 113

สารบญภาพ ภาพท หนา 2-1 แสดงความสมพนธระหวางความเครยดและระดบผลการปฏบตงาน 39 2-2 แสดงความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานและผลทเกดขน 41

1  

บทท 1

บทนา

1. ความสาคญและทมาของปญหา สภาพสงคมในปจจบนของประเทศไทยไดพฒนาเจรญรงเรองไปสความทนสมยอยาง

รวดเรว ทงในดานวชาการ เทคโนโลยสานสนเทศ ดานเศรษฐกจและสงคม ทาใหมผลตอบทบาทหนาท และความเปนอยของคนไทย ในสงคมทเกดการเปลยนแปลงตลอดเวลา ซงทาใหการดาเนนชวตของแตละบคคลตองเผชญกบสภาพการณตาง ๆ ทกอใหเกดการเปลยนแปลง และปญหาอยตลอดเวลา ทาใหคนเรานนจาเปนตองมการปรบตวเพอสามารถดารงชวตไดในสงคมปจจบน การปรบตวนบคคลแตละบคคลจะมการปรบตวทแตกตางกน และมการปรบตวทไมเทากน คนทสามารถปรบไดดกจะดาเนนชวตอยไดอยางมความสข สวนคนทปรบตวไดไมดกจะกอใหเกดปญหา และเกดความเครยดขนไดกบการดาเนนชวตของตน ความเครยดเปนความรสกทสภาพจตใจไมเปนปกต เกดอารมณไมเปนสข ไมพอใจไมสบายใจ กงวล วตก กลวเปนอารมณความรสกทสามารถจดชนวนปฏกรยาลกโซชวะเคมในรางกายมนษย เสมอนกบจตใจของคนเราถกบบบงคบ ซงเปนผลมากการแปรปรวนของรางกายและจตใจ (สมศกด วงเอยมเสรมสข, 2554)

สานกงานตารวจแหงชาตเปนองคกรภาครฐองคกรหนงในกระบวนการยตธรรม ทมภาระหนาทรบผดชอบรกษาความสงบเรยบรอยของสงคม โดยมขาราชการตารวจเปนบคคลขององคกร มหนาทในการปองกนและปราบปรามผกระทาลวงละเมดทางกฎหมาย ทาการสบสวนสอบสวนใหไดมาซงขอเทจจรง เพอนาตวผกระทาความผดมาดาเนนคดตามกฎหมาย สานกงานตารวจแหงชาต จงมหนาทสาคญในการปกปองคมครองพรอมกบใหบรการ และชวยเหลอประชาชนผบรสทธ รวมถงแสวงหาความรวมมอเพอปองกน และปราบปรามอาชญากรรมภารกจหนาทสาคญดงกลาว นอกจากงานในหนาทดานปองกนและปราบปรามแลว เจาหนาทตารวจยงมหนาทรบผดชอบในการใหบรการประชาชน คอใหบรการรบแจงเหตดวนเหตราย จดเจาหนาทสายตรวจปองกนระงบเหต รบแจงคดความเรองราวรองทกข ตดตามจบกมตวผกระทาความผดใหบรการดานการจราจร รบเรองการขออนญาต การรบรองเอกสารสญหายตาง เนองจากมประชาชนเขามาตดตอขอรบบรการ ขอความชวยเหลอเมอไมไดรบความเปนธรรม จากการถกลวงละเมด สทธพงไดรบ หรอขอรบการคมครองในสทธของตนทสถานตารวจ หรอทหนวยบรการประชาชนทจดขนในแตละพนท (ชวงศ ฉายาบตร,2546 อางถงใน ยงยทธ ฉายแสง,2553)

ดวยบทบาทหนาทดงกลาวขางตน ทาใหเจาหนาตารวจมโอกาสเผชญความเครยดจากการทางานอกทงการปฏบตงานของตารวจตองปฏบตตามผบงคบบญชาสงการ โดยเฉพาะกรณทเปน

2  

ตารวจชนผนอย อาจไมมสวนรวมในการตดสนใจในงาน ขาดอสระในการปฏบตงานและเกดความคบของใจในงานขนสวนการสนบสนนทางสงคมเปนการไดรบความชวยเหลอและการสนบสนนจากผรวมงานไดแก สมพนธภาพในททางาน หากสมพนธภาพระหวางผรวมงานไมดจะทาใหเกดความกดดนและคบของใจในการทางาน ทาใหจตใจเกดความขนมว และอารมณมการเปลยนแปลงงาย อกทงการสนบสนนใหมการพฒนาความสาเรจในอาชพ เพอใหมความกาวหนาในการทางานและรายไดเพมขน หากไมสมหวงผปฏบตงานจะรสกลมเหลว ขาดความมนใจในตนเอง และสงผลตอการทางานในทสด จากการปฏบตงานของตารวจทาใหตองเผชญกบการควบคมหรออานาจการตดสนใจในงานและการสนบสนนทางสงคม ซงเปนการทางานทอาจจะสงผลใหเกดความเครยดจากการทางานขนความเครยดจากการทางานเปนการตอบสนองตอสภาพแวดลอมการทางาน ทาใหเกดการเปลยนแปลงทงทางรางกายอารมณ พฤตกรรม และ ความคดของบคคล (ชวงศ ฉายาบตร,2546 อางถงใน ยงยทธ ฉายแสง,2553)

การเผชญความเครยดของเจาหนาทตารวจมผลตอการทางาน และการดาเนนชวตและมผลตอสถตการฆาตวตายของเจาหนาทตารวจทในระยะหลงมสถตทเพมขนอยางมนยสาคญ จากรายงานของ โรงพยาบาลตารวจ ไดรายงานสถตการฆาตวตายของตารวจ ตงแตตนป 2551 ถงสนป 2556 มตารวจฆาตวตายมากถง 155 คน สวนป2557 ตวเลขตารวจฆาตวตายใกลเคยงกบป 2556 และในป 2558 ยงไมไดมการรวบรวมตวเลข ซงตารวจทฆาตวตายสวนใหญอายระหวาง 41-50 ป นายดาบ เปนชนยศ ทฆาตวตายมากสด สายงานทฆาตวตายมากสดคอ สายสบสวนปราบปราม รองลงมาคอ ฝายอานวยการ และงานดานจราจร สวนกองบญชาการทมการฆาตวตายมากทสด คอ ตารวจภธรภาค 5 ตารวจภธรภาค 3 และกองบญชาการตารวจนครบาล นอกจากนยงพบอกวา ตารวจฆาตวตายมสงมากขนโดยเฉลยปละ 30 ราย โดยเฉพาะป 2555 มสงถง 45 ราย สวนสาเหตมาจากเรอง การงานการเงนและเรองสวนตว. พ.ต.ท.(ญ) อญชล ธรวงศไพศาล แพทยประจาแผนกสขภาพจตโรงพยาบาล.ตารวจ ยอมรบวา ตารวจทางานหนกและกฎระเบยบทคอนขางเครงครด จงเกดความเครยดไดงาย และกอเหตฆาตวตายไดงายเพราะมอาวธตดตวตลอดเวลา การกอเหตมกเกดจากอารมณชววบ การแกปญหาตารวจฆาตวตาย ทาไดโดยผบงคบบญชาตองเอาใจใสผใตบงคบบญชา โดยเฉพาะดานสขภาพจต การดแลสวสดการใหดขน และใหแตละหนวยงานดแลกนและกน คอยชวยเหลอใหกาลงใจกน เพอลดความเครยด เพราะตารวจทเครยดสวนใหญไมกลาไปพบจตแพทย เพราะกลวเสยประวตถงผบงคบบญชา แตทางแกปญหาทถกตองควรไปพบแพทยทกครงเมอเกดความเครยด เพอรบการรกษาทถกวธ (http://breakingnews.nationtv.tv/home /read.php? newsid=778224 สบคน เมอวนท 29 มค. 2559 เวลา 20:04 น.)

สาหรบตารวจภธรภาค 2 ปจจบนมจานวนของเจาหนาทตารวจทปฏบตงานอยในสงกด ภาค 2 จานวน 12,306 นาย(รายงานกาลงพล 25 มกราคม 2559ม ตารวจภธรภาค 2) ครอบคลมพนทรบผดชอบ 8 จงหวด ในภาคตะวนออก ไดแกจงหวดชลบร ชลบร ระยอง จนทบร ตราด

3  

นครนายก ฉะเชงเทรา ปราจนบร และสระแกว มขนาดพนทรบผดชอบ 37,000 ตารางกโลเมตร และมจานวนประชากรทปรากฏในทะเบยนราษฎรรวมทงสน 4,283,493 คน ประชากรแฝงทมาประกอบอาชพในพนท 1,563,265 คน ในขณะทจานวนของเจาหนาทตารวจทปฏบตงานอยใน ภาค 2 จานวน 12,306 นาย (ตารวจภธรภาค 2, 2559, ออนไลน) ลกษณะของพนทของภมภาคตะวนออกของประเทศไทยทอยในความรบผดชอบของตารวจภธร ภาค 2 มความหลากหลายในมตตางๆ เนองจากเปนทงพนททตงของแหลงทองเทยวทสาคญไดแก พทยา พนทอตสาหกรรมและการจางงาน ไดแกชลบร ระยอง ฉะเชงเทรา ปราจนบร เปนพนทตดชายทะเล และชายแดนเพอนบานทางภาคตะวนออกสระแกว ตราด และพนทเกษรกรรมไดแกจนทบร นครนายก ดงนนภาคตะวนออกเปาหมายของคนจานวนมากในการทจะเดนทางมาทงทองเทยว ทางาน และอาศย จงเปนแหลงทอยอาศยของคนจานวนมากและมความแตกตางทงเชอชาต เผาพนธ พฤตกรรม และวฒนธรรม ในจานวนผทมาอาศยอยในพนทภาคตะวนออกมทงผทเปนสจรตชนและผทไมใชสจรตชน และเปนแหลงเสยงในเกดคดอาชญากรรมสงไดแก การแพรระบาดยาเสพตด การกออาชญากรรมปลน จชงฆา มาเฟยขามชาต แหลงการพนน และการคาแรงงานผดกฎหมาย การคาประเวณ และเปนแหลงทมผมอทธพลทงชสวไทยและตางชาตทเขามาสรางอทธพลและกอคดความมากมาย ทาใหการทางานของเจาหนาทตารวจ ทตองรบผดชอบในการดแลคามสสงบและความเปน ระเบยบเรยบรอยของสงคม ตองทางานดวยความยากลาบาก สมเสยงอนตรายทงชวตและหนาทการงาน สงอาจจะสงผลตอการเกดภาวะความเครยดจากการปฏบตงาน และอาจจะนาไปสการแกไขปยหาความเครยดทไมถกวธ เชนการกอคดรายแรงหรอการฆาตวตายตามทปรากฏเปนขาวอยบอยครง

จากปญหาทกลาวมาขางตนผวจยไดมความตระหนกถงความสาคญของปญหาความเครยดของเจาหนาทตารวจในการปฏบตงาน จงไดสนใจทาการศกษาวจยเรอง ภาวะความเครยด ปจจยทมผลตอความเครยด และพฤตกรรมในการจดการความเครยด ของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 ทงนมความมงหวงวาผลการศกษาจะสามารถนาไปใหหนวยงานตนสงกดหรอผบงคบบญชาใชในการวเคราะหและกาหนดนโยบายหรอแนวทางในการบรหารจดการและการดแลภาวะความเครยดและการจดการความเครยด จากการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 เพอลดความเสยงในการสญเสยบคลากรอนเนองจากสาเหตความเครยดในการปฏบตงานตอไป

2. คาถามวจย การศกษาวจยครงนผ วจยไดตงคาถามวจยเพอเปนแนวทางในการศกษา ดงนภาวะ

ความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2 เปนอยางไร และ ปจจยดานงานอะไรบางทมอทธพลตอภาวะความเครยดในการปฏบตงานของขาราชตารวจภธร สงกดตารวจภธร ภาค 2 และขาราชการตารวจภธร สงกดตารวจภธร ภาค 2 ม พฤตกรรมการจดการความเครยดอยางไร

4  

3. วตถประสงคของการวจย การศกษาเรองภาวะความเครยด และพฤตกรรมในการจดการความเครยดของ

ขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 ไดกาหนดวตถประสงคในการศกษาไว 4 ประการ ไดแก 3.1 เพอศกษาและวเคราะหระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกด

ตารวจภธร ภาค 2 ทเกดจากการปฏบตงานในหนาทรบผดชอบ 3.2 เพอศกษาและวเคราะหปจจยดานงานทมอทธพลตอการเกดภาวะความเครยดใน

การปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 3.3 เพอศกษาและวเคราะหการแสดงออกถงพฤตกรรมในการจดการความเครยดของ

ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 3.4 เพอนาเสนอขอเสนอแนะในการพฒนานโยบายและแนวทางในการบรหารงานของ

หนวยงานตนสงกดและผบงคบบญชา เพอลดความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 จากการปฏบตงาน

4. ขอบเขตของการวจย

การศกษาเรองภาวะความเครยดและปจจยทมอทธพลตอความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2 ครงนใชการวจยแบบผสม (mixed research) ระหวางการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมขอบเขตของการวจย ดงน

4.1 ขอบเขตดานเวลา ระยะเวลาในการดาเนนงานวจย ตงแตเดอน เมษายน พ.ศ. 2559 จนถงเดอสงหาคม

พ.ศ. 2559 รวมเปนระยะเวลา 6 เดอน และระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมลคอในระหวางเดอนเมษายน พ.ศ. 2559

4.2 ขอบเขตดานประชากร การศกษาวจยครงนกลมประชากรทจะใชในการศกษา คอ ขาราชการตารวจสงกด

ตารวจภธรภาค 2 จานวน 12,302 นาย (รายงานอตรากาลงพล, ฝายอานวยการม ตารวจภธร ภาค 2 พ.ศ. 2558)

4.3 ขอบเขตดานเนอหาของการศกษา การวจยภาวะความเครยดและพฤตกรรมในการจดการความเครยด ของขาราชการ

ตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 ในครงน มงศกษาเนอหาในการศกษา 3 สวนไดแก เนอหาสวนแรกภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ ทแสดงออกใน 2 ดาน ไดแก ดานรางกายและดานจตใจ เนอหาสวนทสอง ปจจยดานงานทมพลตอภาวะความเครยด ประกอบไปดวย ลกษณะงาน, บทบาทในองคกร, ความกาวหนาในงาน, สมพนธภาพในหนวยงาน และโครงสรางและบรรยายกาศทวไปใน

5  

องคกร และเนอหาสวนสดทายพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ ประกอบไปดวย พฤตกรรม 2 ลกษณะ ไดแกพฤตกรรมแบบมงแกปญหาและพฤตกรรมแบบมงลดปญหา

5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5.1 ตารวจภธร ภาค 2 สามารถนาเอาผลการวจยไปปรบปรงพฒนา และเสนอแนวทางแกไขการจดการภาวะความเครยด และปรบปรงการทางานใหเหมาะสมแกขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 เพอเปนการเพมความสขในการทางาน ซงจะสงผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานมากขน

5.2 ผลการศกษาท ไดจะเปนขอมลท สาคญสาหรบผท สนใจจะนาไปศกษาภาวะความเครยดของขาราชการตารวจใน มตอน หรอในตารวจภธร ภาค อน ๆ

6  

บทท 2

ทบทวนวรรณกรรม

การศกษาวจยครงนมวตถประสงคสาคญ 4 ประการ ไดแกประการแรก ศกษาภาวะ

ความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2 ประการท 2 ศกษาปจจยดานงานทมอทธพลตอภาวะความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ประการท 3 ศกษาพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 และประการสดทายศกษาขอเสนอแนะในการปรบปรงและพฒนาปจจยดานงาน เพอลดความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 การวจยครงนผวจยไดศกษาและทบทวนองคความรตางๆ เพอนามาเปนกรอบในการศกษาครงน ไดแก

1. แนวคดวาดวยความเครยด และความเครยดกบการทางาน 2. แนวคดเกยวกบความเครยดในการทางาน 3. แนวคดวาดวยการจดการความเครยด 4. แนวทางภาครฐกบการปองกนความเครยดของขาราชการไทย 5. ขอมลทวไปของตารวจภธรภาค 2 6. งานวจยทเกยวของ 7. กรอบแนวคดการวจย 8. สมมตฐานการวจย

1.แนวคดวาดวยความเครยด 1.1 ความหมายของความเครยด จากการศกษาถงแนวคดเกยวกบภาวะความเครยด นนมนกวชาการไดอธบายถงภาวะความเครยด อาทความหมาย สาเหตททาใหเกดความเครยด หรอพฤตกรรมเผชญความเครยดไวหลากหลายแงมม โดยผวจยไดหยบเอาขอมลบางสวนทนาสนใจเพอนาเอามาประยกตใชกบกรอบแนวคดมรายละเอยดดงน ตารางท 2.1 รายชอผใหคานยาม และคานยามความหมายความเครยด ท ชอผใหคานยาม คานยาม

1 ราชบณฑตยสถาน (2546, หนา 525)

อาการทสมองไมไดผอนคลาย เพราะเครงเครยดกบการอยกบงานมากเกนไป

7  

ท ชอผใหคานยาม คานยาม 2. สถาบนกลยาราชนครนทร

กระทรวงสาธารณสข (2547) สภาวะทเกดขนเมอมสงเรา หรอสงกระตน ซงอาจเปนรป รส กลน เสยง สงสมผส ตลอดจนความรสกนกคดเขามากระทบกบตา ลน ห กาย และจตใจของคนเราในสถานการณทบบคน กดดน หรอคกคามใหเกดความทกข ความไมสบายใจ จนมผลตอการเปลยนแปลงของสภาพจตใจและรางกาย

3 กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข (2541: 3)

ความเครยดหมายถง ปฏกรยาของรางกายทตอบโตตอสภาพแวดลอม ความเครยดเปนประสบการณเฉพาะตวของแตละบคคลในสภาวการณอยางเดยวกนรางกายจะแสดงออกเวลามความเครยดโดยมความดนโลหตสงขนกวาปกต ชพจรเตนเรวขน หายใจถขน หวใจจะทางานมากขน และกลามเนอจะเกรง ปฏกรยาเหลานเรยกโดยรวมวาเปนปฏกรยาของ “การสหรอจะถอยหน”

4. ร าซ า ร ส แ ล ะฟ ล อ ค แ ม นLazarus & Folkman, (1984)

เปนสถานการณทเกดจากขอเรยกรองภายในบคคล และขอเรยกรองภายนอกบคคล หรอขอเรยกรองทงภายในและภายนอกบคคลรวมกน โดยทาใหบคคลใชกลไกในการปรบตวในการเผชญภาวะเครยดซงเปนความเหนเกยวกบความเครยดในแงการมปฏสมพนธระหวางบคคลและสงแวดลอม

5. บรฟ และคณะ (Brief and other, 1981, P.2) อางใน

สภาวะทเกดจากปฏสมพนธระหวางบคคลกบงานของเขาทาใหเกดการเปลยนแปลงในตวบคคลนน และสงนนทาใหพวกเปลยนไปจากปกต

4. อ าภ รณ ภ ว ท ย พ น ธ ก ล (2542)

สภาวะทบคคลรบรหรอประเมนปจจยตางๆ ทเกยวของกบการทางาน เชน ปรมาณงาน บทบาทหนาท ความสมพนธกบบคลคลอน เปนตน ทสงผลกระทบโดยตรงตอรางกาย จตใจ และ ประสทธภาพในการทางานของบคคลทงในทางบวกและทางลบ

5 รตตพร พนพเชษฐกล (2544) ความรสกทมผลมาจากปจจยตางๆ ในการทางาน เชน ปรมาณงานทมากเกนไป ขาดโอกาสกาวหนาในอาชพ ความสมพนธในหนวยงานไมด การเมองในหนวยงาน เปนตน ปจจยตางๆ เหลานมผลตอตวผปฏบตงาน ทาใหเกดความกดดน และเมอมความกดดนมากจะทาใหเกดความเจบปวยทางรางกายและจตใจ ซงกอใหเกดผลเสยกบการทางานโดยจะขดขวางหรอลดทอนประสทธภาพในการทางาน

6 สมาล ทองแกว (2543: 71)

ความเครยดเปนเรองของรางกายและจตใจทเกดการตนตวเพอพรอมรบกบเหตการณใดเหตการณหนง ซงเราไมชอบหรอไมอยากจะเจอ เปนเรองหนกหนาสาหส เกนกาลงทรพยากรทเรามอยหรอเกนความสามารถของเราทจะแกไขได

8  

ท ชอผใหคานยาม คานยาม จงทาใหรสกหนกใจ เปนทกข และทาใหเกดอาการผดปกตทางรางกายและพฤตกรรมตามไปดวย

7 อรพรรณ ลอบญธวชชย (2545: 253)

ความเครยดคอสภาวะกดดนในบคคลทเกดขนเมอมสงหนงสงใดมาคกคาม กอใหเกดความไมสมดลทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และจตวญญาณของบคคล รวมถงพฒนาการทางรางกายและจตใจของบคคลดวย หรออาจกลาววาสภาวะเครยดเปนกลไกการปองกนตวทเกดขนเมอมภยนตรายจากภายนอกมารบกวน

8 สมต อาชวนจกล (2537:1)

ความเครยดคอสภาวะทซบซอนของรางกายและจตใจอนเกดจากสภาวะแวดลอมหรอสถานการณทบบบงคบใหรางกายและจตใจเปลยนแปลงไป และความเครยดจะยงคงอยเรอยไปจนกวาสถานการณนนจะถกกาจดใหหมดไป ความเครยดเปนสงทเกดขนไดกบทกคนในทกชวงเวลา และเมอเกดความเครยดในตวบคคลแลวจะทาใหเกดอาการไมพงประสงคตางๆ ทงทางรางกายและจตใจ เชนหงดหงด กลววตกกงวล ปวดศรษะ เกดอาการทาง กระเพาะ ทาใหอาหารไมยอย นอนไมหลบ ออนเพลย หมดเรยวหมดแรง ยาคดยาทา เกดอาการผดปกตทางประสาทได

ทมา : รวบรวมโดยผเขยน จากตาราง ท 2.1 ผวจย สรปไดวาความเครยดหมายถงสภาวะบคคลรสกอดอด คบของใจจากสภาวะความกดดนทเกดขนจากทสภาพการณรอบตวทไมเปนไปตามทตนตองการหรอตามความคาดหวง อาท สภาพแวดลอมของสงคม ครอบครว การทางาน การเมอง รวมถงการดาเนนชวตของตนเอง เชนความรก อาชพ หรอบทบาทในสงคม จนกอใหเกดปฏกรยาในการตอตานทแสดงออกทงดานรางกายและจตใจ และภาวะความเครยดจะยงคงอยหากไมไดรบการตอบสนองหรอกาจดใหหมดไป 1.2 แนวคดและทฤษฎความเครยด Holmes และ Rahe (1967) ไดมความคดเหนทตรงกนวา เหตการณชวตเปนตวกระตนใหเกดความเครยดและมผลใหเกดความเสยงของความเจบปวยหรอการเปนโรคสงขน การเปลยนแปลงของชวตทเกยวของกบการนอน การกน การเขาสงคม การสรางสรรค นสยการสรางสมพนธภาพกบผอน ซงมความแตกตางกนในระดบของการปรบตว และไดพฒนามาตรวดการปรบตวใหมทางสงคมหรอ SRRS ซงเกยวของกบปรมาณ ความรนแรง และชวงเวลาของการปรบตว เหตการณแตละอยางไดรบการจดเรยงตามลาดบ โดยอาศยวธการใหคะแนนซงเรยกวาหนวยการเปลยนแปลงของชวตหรอ LCU แมแตเหตการณในดานด เชน การแตงงาน การหยดพกผอน งานเลยงในชวงเทศกาลกอาจนาไปสความเครยดได หรอ

9  

เหตการณยงยากเลกๆนอยๆ ในชวตประจาวนทกอใหเกดความเครยดซงนาไปสการเรมตนของสขภาพทไมดหรอเกดโรคได แนวคดของ Selye (1956 & 1993) ทฤษฎการตอบสนอง พบวาเมอมความเครยดเกดขนจะกอใหเกด general adaptatiom syndorome หรอ GAS ซงม 3 ระยะ

1.ระยะตกใจ (Alarm reaction) แสดงลกษณะทรางกายมปฏกรยาเมอเผชญกบสงเรา จะมการกระตนใหตนตว ระยะตกใจแบงออกเปน

2.ระยะชอค (Shock phase) เปนระยะแรกและโตตอบทนททนใดตอสงทเปนภย ปฏกรยาของรางกายในระยะนมอยสองแบบ คอส หรอหน ระยะนมการเปลยนแปลงหลายอยางซงเปนผลจากการกระตนระบบประสาท เชนหวใจเตนเรว กลามเนอออนแรง อณหภมลดลงและความดนโลหตตา

3.ระยะตานชอก (Counter shock phase) จะเกดปฏกรยาสะทอนกลบ เชน adrenal cortex จะโตขน และมการหลงของ corticoid hormones และ adrenalin ทาใหการหายใจเรวขน ความดนโลหตสงขน เลอดแขงตวเรวขน นาตาลถกปลอยออกมาจากตบ มการเคลอนไหวของกลามเนอเพมขนสวนใหญปฏกรยาตอความเครยดแบบเฉยบพลนจะสมพนธกบทงสองระยะน

4.ระยะตานทาน (Stage of resistance) หรอระยะปรบตว (Adaptation Stage) ระยะนรางกายจะพยายามปรบตวตอสงททาใหเกดความเครยดและทาใหสภาพทวไปดขน อาการตางๆ จะหายไป ความพยายามของรางกายในการปรบตวมสวนชวยใหพลงงานทสญหายไปกลบคนมาและยงชวยซอมแซมสวนทถกทาลายไปใหดขน

5.ระยะหมดแรง (Stage of exhaustion) ถาสงททาใหเกดความเครยดยงไมไดรบการแกไขอยางพอเพยง รางกายจะผานเขาสระยะทสาม คอระยะหมดแรง เนองจากความเครยดยงคงมอย พอรางกายเจอความเครยดซาแลวซาเลารางกายจะเสอมโทรม จนกระทงเกดเปนโรคตางๆ เชนภมแพ ลมพษ แผลในกระเพราะอาหาร โรคหวใจ ความดนโลหตสง และอาจถงแกความตายได แนวคดของ Lazarus (1987 และ 1993 ) ทฤษฎเชงอตรกรยา จดสาคญของทฤษฏนมหลกวา ความเครยดไมใชสงเราจากสงแวดลอม ไมใชลกษณะเฉพาะของบคคล และไมใชการตอบสนองแตเปนสมพนธภาพระหวางทงสามสงนรวมกน การวเคราะหเชงสมพนธภาพ มขอพจารณาอยสองประการ คอ ประการแรกเหตการณจากสงแวดลอมเดยวกน อาจไดรบการแปลความหมายวาทาใหเกดความเครยดโดยคนหนง แสดงวาสงเราจากภายนอกสวนใหญไมสามารถบอกไดวาเปนสงททาใหเกดความเครยดอยางแทจรงแตกลบเปนการประเมนคาดวยการรบร ทบอกไดวาเหตการณอะไรททาใหเกดความเครยดหรอไมทาใหเกดความเครยด ประการทสอง คนๆ เดยวกนอาจแปลความหมายของเหตการณหนงวาเปนอกสงทกอใหเกดความเครยดในสถานการณหนง เนองจากการเปลยนแปลงในสภาพรางกาย หรอการเปลยนแปลงในสภาวะทางจตใจ ซงอาจมการผอนคลายทงรางกายและจตใจในสถานการณหนง แตกลบเครยดและออนเพลยในอกสถานการณหนง สภาวะเกยวกบอารมณและแรงจงใจแตกตางกน และมผลตอกระบวนการของการประเมนคา

10  

1.2 สาเหตและปจจยทกอใหเกดความเครยด การศกษาสาเหตและปจจยทกอใหเกดความเครยดนน มผทศกษาและไดสรปสาเหตและปจจยไวอยาหลากหลาย ดงน

กรมสขภาพจต (2541:35-39) กลาวถงปจจยทสงผลตอความเครยด คอปจจยสวนบคคล และปจจยดานสงแวดลอมดงน

1) ปจจยสวนบคคล แบงไดเปนทางดานรางกายและจตใจ (1.) ปจจยสวนบคคลทางดานรางกาย สภาวะทางกายบางประการทาใหเกดความเครยดไดในลกษณะทเรยกวา รางกายเครยด ซงปจจยทางรางกายทกอใหเกดความเครยดไดแก

(1.1) คณลกษณะทางพนธกรรม ททาใหบคคลมลกษณะพนฐานทแตกตางกน เชนเพศ สผว ความเขมแขงหรอความออนแอของระบบการทางานของรางกาย ตลอดจนความพการทางรางกายทเปนมาแตกาเนด (1.2) ความเหนอยลาทางรางกาย ทเกดจากไดการทางานอยางหนกและตดตอกนเปนเวลานานซงจะมความเกยวเนองมาจากสภาพความสมบรณแขงแรงของรางกายทจะทาใหแตละคนมความพรอมในการทากจกรรมในชวตประจาวนแตกตางกน

(1.3) การพกผอนไมเพยงพอ (1.4) การเจบปวยทางรางกาย

(1.5) ภาวะโภชนาการไดแกลกษณะนสยการรบประทานอาหารทจะมผลตอความสมบรณแขงแรงของรางกาย เชนการรบประทานอาหารไมถกสวน ไมเพยงพอ หรอการบรโภคสารอาหารบางประเภทเชน สรา บหร ชา กาแฟ สงเสพตดตางๆลวนทาใหเกดความเครยดได

(1.6) ลกษณะทาทางทปรากฏเกยวกบโครงสรางของกลามเนอ ผวหนง และการทรงตว เชน การเดน ยน วง นง นอน หากอยในลกษณะทไมเหมาะสมยอมกอใหเกดความเครยดได

(2.) ปจจยสวนบคคลทางดานจตใจ เปนปจจยทสาคญและเกยวของทเกยวของกบการเกดความเครยดมากทสด ประกอบดวย

(2.1) บคลกภาพบางประเภททกอใหเกดความเครยดไดงาย บคลกภาพโดยทวไปจะมดว 3 ลกษณะใหญๆ ไดแก

(2.1.1) บคลกภาพแบบเอาจรงเอาจงกบชวต เปนคนทตองการความสมบรณแบบใหกบทกสงทกอยาง ขยน เจาระเบยบ ยดมนกฎเกณฑ บคลกภาพแบบนทาใหตองทางานหนกและทาทกอยางดวยตนเอง

(2.1.2) บคลกภาพแบบพงพงผอน เปนคนทมลกษณะขาดความเชอมนในตนเอง ไมกลาตดสนใจ จะเปนคนทวตกกงวลงาย ทาอะไรตองอาศยผอนหวาดหวนกบอนาคตอยเสมอ

(2.1.3)บคลกภาพแบบหนหนพลนแลน เปนคนใจรอน ควบคมอารมณไมไดอารมณเปลยนแปลงงาย ซงจะมผลกระทบไปถงภาวะสมดลของรางกาย

11  

(2.2) การเผชญเหตการณตางๆในชวต (Live Event) เปนเหตการณความเปลยนแปลงทมผลกระทบตอการทากจกรรมปกตของบคคลโดยเหตการณทเกดขน อาจกอใหเกดผลทางบวกหรอลบกได ทาใหบคคลตองปรบตว

(2.3) ความขดแยงในใจ (Conflict) เกดจากการทบคคลตองเผชญทางเลอกสองทางขนไป แตทางเลอกอยางใดอยางหนง อาจจะเปนทางเลอกในสงทไมตองการไมอยากได

(2.4) ความคบของใจ (Frustration) เกดจากการทบคคลไมสามารถบรรลเปาหมายทตองการได สาเหตทกอใหเกดความคบของใจ 4 ประการ คอ

(2.4.1) ความรสกบางประเภทไดแกความรสกสญเสยอาจจะเปนการสญเสยคนทรก เกยรตยศ ชอเสยง หรอความภาคภมใจ ความรสกลมเหลวในชวต ความรสกเหลานทาใหกงวล ความโกรธ ความเศรา ความทกขใจ เปนตน

(2.4.2) การขาดคณสมบตบางประการของบคคล เชน หมดหวง ไมสามารถควบคมสงตางๆได

(2.4.3) อารมณทไมดทกชนด ไดแก ความกลว ความวตก การขาดความสามารถ การขาดทกษะในการทางาน เปนตน

(2.4.4) ความลาชาของเหตการณหรอการไปสเปาหมายทตองการอนเกดจากธรรมชาตหรอลกษณะของเหตการณนน หรอเกดจากปจจยแวดลอมของเหตการณหรอเกดจากปจจยภายในตวบคคลนนเอง

(2.) ปจจยดานสงแวดลอม ปจจยดานสงแวดลอม ทจะเปนสาเหตททาใหคนเกดความเครยดได ประกอบไปดวยสงแวดลอม 3 ประเภท ไดแก (2.1) สงแวดลอมทางกายภาพ เปนลกษณะทางกายภาพทมผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอวถการดาเนนชวตของบคคลและทาใหตองปรบตวอยตลอดเวลาซงกอใหเกดความเครยดขนได เชนอณหภมอากาศ ความแออดของประชากรและบานเรอน สภาพรถตดและการจราจรทหนาแนน ภยธรรมชาต ฯลฯ (2.2) สงแวดลอมทางชวภาพ เปนสงแวดลอมทเปนสงมชวตและทาอนตรายตอบคคลได เชน เชอโรคตางๆทเปนสาเหตของโรคระบาด อาท โรคเอดส โรคไขหวดนก ไขเลอกออกเปนตน (2.3) สงแวดลอมทางสงคมวฒนธรรม เปนปรากฏการณตางๆทเกดขนในสงคม และสงทบคคลกระทาจะมผลกระทบตอกนตลอดเวลาซงปจจยทางสงคมและวฒนธรรมทกอใหเกดความเครยดไดแก (2.3.1) สถานภาพและบทบาทในสงคมของบคคล ซงอาจจะมหลายสถานภาพและหลายบทบาท หากบทบาทหลายอยางนมความขดแยงหรอมความแตกตางกนมาก กอาจทาใหเกดความยากลาบากในการปรบตวและเครยดได

12  

(2.3.2) บรรทดฐานทางสงคม บางครงกฎเกณฑทเปนธรรมเนยมปฏบตของสงคม ไมสอดคลองกบความตองการของบคคลหรอเปนกฎเกณฑทเครงครดมากยอมกอใหเกดความเครยดแกบคคลได (2.3.3) ระบบการเมองการปกครอง ซงมผลตอวถการดาเนนชวตของบคคลหากเปนระบบการเมองการปกครองทเครงครด ทาใหประชาชนรสกถกคกคามหรอถกควบคม โดยเฉพาะเรองสทธ เสรภาพตางๆหรอเปนระบบการเมองการปกครองททาใหประเทศขาดความมนคงยอมกอใหเกดกบความเครยดกบประชาชนได

มะลวลย ชเกยรศร (2544:22) อธบายวา โดยปกตความเครยดจะเกดเพราะสาเหต 5 ประการ คอ

1. เกดจากความกดดน จากสภาพแวดลอมและบคคลรอบขาง เชน เดกถกกดดนจากพอแม ใหเรยนหนงสอมาก ๆ ลกนองถกกดดนจากหวหนาใหทางานตามสงคมสวนใหญ โดยเฉพาะในสงคมเมอง ถกกดดนดวยเวลา จะทาอะไรกตองรบเรง แขงขนกบคนอนไปเสยหมด หลาย ๆ คนตองทาตนเอง ใหไดมาตรฐานตามทสงคมกาหนด โดยไมเตมใจ จงทาใหเกดความเครยด

2. เกดจากความวตกกงวล คนทชอบคดมาก กงวลกบอดต วตกกงวลอนาคต ยอมไมมความสขในชวต คนเหลานจะนอนไมหลบ อารมณหงดหงด รสกผด ซมเศรา ออนเพลย เปนตน 3. เกดจากความคบของใจ โดยปกตคนเรามกจะมเปาหมายในชวตหรอการทางาน แตเมอถกขดขวางจะเกดอาการเครยดไดงาย เชน รถตดทาใหไมสามารถไปถงจดหมายปลายทางเสยท หรอไมมเงนทาใหไมสามารถซอของทตนเอง ตองการได นอกจากนน ความผดหวง ความสญเสย กทาใหเครยดไดเชนกน

4. เกดจากการขดในใจ เมอจาเปนตองตดสนใจใหเลอกอยางหนงอยางใดเพยงอยางเดยว เชนบางคนอยากไดเงนมากแตไมชอบทางานมาก การทตองทาอะไรดวยความจาใจกเปนเหตใหเกดความเครยดได

5. เกดจากความผดปกตทางดานรางกายของตนเอง เชน ความพการ ความผดปกตของอวยวะสวนหนงสวนใดของรางกาย หรอปวยเปนโรคเรอรง และโรคประจาตวทไมมทางรกษาใหหายขาดได จงทาใหเกดความเครยดขนในตลอดเวลา สมต อาชวนจกล (2537: 2) กลาววา ความเครยดเกดจากสถานการณ หรอเหตการณใดๆทผลกดนรางกายและจตใจใหผดปกตไปจากเดม ทาใหไมสบายใจวตกกงวล ซงทางจตวทยาไดแยกสาเหตของความเครยดไว 5 ประการ คอ

1. เกดจากความกดดน ทกวนนคนเราถกกดดนจากสภาพแวดลอมและบคคลรอบๆขาง เชน เดกถกกดดนจากพอแมใหเรยนหนงสอมากๆ ลกนองถกกดดนจากหวหนาใหทางานใหมประสทธผลอยางมากทสด บางคนทาไมไดกเกดความเครยดขนมา ถาเปนมากกถงกบโรคประสาท หรอโรคจตไป

2. เกดจากความวตกกงวล คนทชอบคดมาก กงวลกบอดต กบอนาคต ทาใหขาดความสขในชวต คนเหลานจะเปนโรคทางประสาท อาท จะนอนไมหลบ ซมเศรา ออนเพลย บางคนกวตกกงวลใน

13  

เรองไมเปนเรอง เกดความกลวโดยไมนากลว บางคนเปนคนชอบยาคดยาทายาคด ไมอาจบงคบจตใจของใหสงบราบเรยบได ทเปนมากกจะเกดอาการหงดหงด โกรธงาย ตกใจงาย รสกตงไปทงตว หมดเรยวหมดแรงบางคนถงกบคดฆาตวตายกม

3. เกดจากความคบของใจ โดยปกตคนเรามกจะมเปาหมายในชวต หรอ การทางาน แตเมอถกขดขวางจะเกดอาการเครยดไดงาย เชน รถตดทาใหไมสามารถไปถงเปาหมายไดทนเวลา คนทอยในสภาพคบของใจมากๆนานเขา กจะเกดอาการตางๆคอ ปวดหว มนงง ปวดกลามเนอ เปนลม ใจสน แนนหนาอก แนนทอง ชาตามตวรสกเหมอนจะขาดใจ กลวหวใจจะหยดเตน กลวจะควบคมตนเองไมได บางกกลวเสยสตไปเลย

4. เกดจากการขดแยง มบอยครงทเราขดแยงในใจ เมอจาเปนตองตดสนใจใหเลอกอยางใดอยางหนงเพยงอยางเดยว

5. เกดจากความผดปกตทางดานรางกายของตน เชน ความพการทางดานรางกายหรอจตใจ ถกเพอนฝงลอเลยน ขาดความเชอมนในตนเอง ชอบเกบกด เจาคดเจาแคนซงบางคนอาจเนองมาจากพดตดอาง ศรษะลาน ทอแทตอการดารงชวต

ไพ บล ย โล สนทร (2547:18) กล าวถ งส งท ท า ให เกด โรคทางดานจต ใจ และส งคม (Psychosocial agent) สงททาใหเกดโรคเนองมาจากปจจยดานจตใจและสงคม สภาพปญหาทางเศรษฐกจและสงคมปจจบน เงนเดอนหรอรายไดจากการประกอบอาชพทไดรบไมไดสดสวนกบดชนคาครองชพทสงขน รายไดไมสมดลกบรายจาย ทาใหเกดความวตกกงวลเกยวกบการเลยงชพ เกดความตงเครยดทางอารมณ เปนสาเหตของโรคตางๆ เชน โรคหวใจโคโรนาร โรคความดนโลหตสง โรคแพลกระเพาะอาหาร เปนตน ความสมพนธทไมดระหวางเพอนรวมงานผบงคบบญชาหรอผใตบงคบบญชาอาจกอใหเกดความเครยดขนได ผลของความเครยดในระยะยาวนานกอใหเกดโรคทงทางกายและทางใจได

ดงนนสามารถสรปไดวา ปจจยและสาเหตทสามารถกอใหเกดความเครยด ไดนน แบงออกไดเปน 2 ปจจยทสาคญ คอ ปจจยภายในรางกาย ประกอบไปดวยปจจยดานชววทยา และปจจยดานพฒนาการของรางกาย และปจจยภายนอกรางกาย ไดแกสงแวดลอม ทงดานสงคมวฒนธรรมและดานเหตการณหรอสถานการณตางๆทกอใหเกดความเครยด

1.3 ประเภทของความเครยด ฮาเฟน ฟรานเซน (Hafen Frandsen :1981 อางถงใน วงคพรรณ มาลารตน2543:21) แบง

ประเภทของความเครยด ตามความสามารถในการเกดความเครยด เปน 2 ประเภท คอ 1. ความเครยดทสามารถหลกเลยงได เชน ไมชอบสถานททมเสยงดงอกทก กสามารถ

หลบหลกไปอยทอนได 2. ความเครยดทไมสามารถหลกเลยงได เชน การเจบปวย ความตาย นงลกษณ เทพ

สวสด (2542:123) ไดแบงชนดของความเครยดไว ดงน

14  

(1) ทางกาย (Physical) ไดแก อาการทปรากฏทางรางกาย เชน รางกายมอาการเหนอยเมอยลา ชวโมงการทางานทไมสมาเสมอ การรบประทานอาหารทไมเปนเวลา ความอวน ความเจบปวย การตดเชอโรคตางๆ

(2.) ตอม (Endocrine) ไดแก การเปลยนแปลงความสมดลในฮอรโมนของรางกายในระบบทกาลงยางเขาสวยรน วยทกาลงจะมบตร วยทกาลงจะหมดประจาเดอนและความเครยดกอนการมประจาเดอน สมต อาชวนจกล (2537:4) ไดแบงประเภทของความเครยดออกไวเปน 2 ประเภท คอความเครยดในระยะสน และความเครยดในระยะยาว

1.ความเครยดระยะสน เปนสถานการณทเกดขนทนททนใด เชน เมอตกใจหรอชอกจากสาเหตบางอยาง เชน เสยงดง การเคลอนทอยางกะทนหน อบตเหตตางๆ เปนตน สภาพความเครยดแบบนจะเปนชวงสนๆเพราะรางกายจะปรบตวเขาสสภาวะปกตไดโดยอตโนมต บางครงความเครยดอาจมสาเหตมาจากดานจตใจ เชน ความเครยดทเกดจากคาพดทไมนาฟงของบคคลใกลชด หรอไดรบขาวรายบางอยาง เปนตน อาการของความเครยดระยะสน จะมอาการตนกลว ตนเตน ชพจรเตนเรวรสกปนปวนในทอง จตใจออนไหวไมมนคง

2. ความเครยดระยะยาว ความเครยดบางอยางเปนเรอรงหรอกนเวลานาน เชนเกดจากปญหาความไมลงรอยไมเขาใจกนในครอบครว ปญหาเรองการเงน ปญหาการงาน เปนตน

ความเครยดแบบนจะรนแรงกวาความเครยดระยะสน จะมอาการวตกกงวลทหาสาเหตไมได นอนไมหลบนอนอไมหลบ เกดความดนโลหตสง และโรคหวใจซงหากเปนมากควรพบนกจตวทยา หรอจตแพทยเพอใหคาแนะนาและบาบดรกษาไดถกตอง

1.4 ระดบของความเครยด ระดบความเครยดสามารถวดไดจากพฤตกรรมทเปนปฏกรยาตอบสนองตอสงหรอตการณ

ตางๆ ทมากระทบตอบคคล นนไดมการแสดงออกมาหลากหลายรปแบบมตงแตระดบทสามารถควบคมตนเองได และจนถงระดบทควบคมตนเองไมได สาหรบการวดระดบความเครยดมหนวยงานทเกยวของและนกวชาการไดจดแบงไวหลากหลาย ผวจยไดสรปและนามาเสนอ ดงน

กรมสขภาพจต (2541: 12) แบงระดบความเครยด เปน 4 ระดบ คอ 1. ความเครยดในระดบตา (Mild stress) หมายถงภาวะเครยดขนาดนอยและหายไปใน

ระยะอนสน เปนความเครยดทเกดขนในชวตประจาวน ความเครยดในระดบนไมคกคามตอการดาเนนชวต บคคลมการปรบตวอยางอตโนมต เปนการปรบตวดวยความเคยชนและการปรบตวตองการพลงงานเพยงเลกนอยเปนภาวะทรางกายผอนคลาย

2. ความเครยดในระดบปานกลาง (Moderate stress) หมายถงความเครยดทเกดขนในชวตประจาวน เนองจากมสงคกคาม หรอพบเหตการณสาคญๆในสงคม บคคลจะมปฏกรยาตอบสนอง อาจ

15  

แสดงออกมาในลกษณะความวตกกงวล ความกลว ฯลฯ ถอวาอยในเกณฑปกตทวไป ไมรนแรงจนกอใหเกดอนตรายแกรางกาย เปนระดบความเครยดททาใหบคคลเกดความกระตอรอรน

3. ความเครยดในระดบสง (High stress) เปนระดบความเครยดททาใหบคคลไดรบเหตการณทกอใหเกดความเครยดสงเปนเวลานาน และไมสามารถปรบตวไดในเวลาอนรวดเรว ถอวาอยในเกณฑอนตราย หากไมไดรบการบรรเทาจะนาไปสความเครยดเรอรง เกดโรคภยตางๆตามมาได

4. ความเครยดในระดบรนแรง (Severe stress) เปนความเครยดระดบสงทดาเนนตดตอกนมาอยางตอเนอง จนทาใหบคคลมความลมเหลวในการปรบตวจนเกดความเบอหนาย ทอแท หมดแรง ควบคมตวเองไมได เกดอาการทางกายหรอโรคภยตางๆตามมาไดงาย

ขณะท ซาเวรย (Savery, 1989:17-20) แบงระดบความเครยดตามผลกระทบของความเครยดตอสขภาพรางกาย และจตใจของบคคล ซงแบงเปน 4 ระดบ ดงน

1. ความเครยดระดบท 1 (Level 1) เปนความเครยดชวคราว เปนผลใหเกดการเพมอตราการเตนของหวใจ อตราการหายใจ ความดนโลหต และมการเปลยนแปลงการเผาผลาญ (Metabolism) ในรางกาย

2. ความเครยดระดบท 2 (Level 2) เปนความเครยดทเพมความรนแรงขน มผลกระทบตอสขภาพจต คอมอาการกระสบกระสาย หงดหงด ไมมสมาธ วตกกงวล ตกใจงาย มอาการของความเครยดระดบท 1 เปนเวลานาน

3. ความเครยดระดบท 3 (Level 3) เปนความเครยดทรนแรงขน ทาใหเกดอาการปวดศรษะ อาหารไมยอย เจบหนาอก ตองปรกษาแพทยเพอบรรเทาอาการ

4. ความเครยดระดบท 4 (Level 4) เปนความเครยดระดบรนแรงทสด ทาใหเกดอาการเปนแผลในกระเพาะอาหาร เปนลมบอย ตดสรา ตดยาคลายเครยด หรอยาระงบประสาท มอาการทางจตประสาททบงชความรนแรงของความเครยด และอาจรนแรงถงหวใจหยดเตนได

สมชาย จกรพนธ (ความเครยด [ออนไลน] สบคนจาก ttp://www.thaimental. com, 2548) แบงกลมอาการของความเครยดตามระดบความรนแรงของความเครยดไวเปน 3 ระดบ ไดแก

ระดบท 1 ระดบนบคคลจะสามารถทนไดไมกอใหเกดการเปลยนแปลงทางดานสรระของรางกายหรอ อารมณความรสก ความคดหรอพฤตกรรมและไมกอใหเกดผลเสยในการดาเนนชวต

ระดบท 2 เปนระยะทรางกายและจตใจตองตอสกบความเครยดจะทาใหมการเปลยนแปลงทาง ดานสรระ ทางดานความคด อารมณ ความรสกตลอดจนพฤตกรรมผลกระทบตอการดารงชวตประจาวนของบคคลทาให ประสทธภาพในการดาเนนลดนอยลงและมการตดสนใจทผดพลาดได ระดบท 3 เปนสภาวะจตใจทมความเครยดอยางรนแรงทมการเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ ความรสกนกคดและพฤตกรรมของบคคลอยางชดเจนทาใหการดาเนนชวตทเปลยนแปลงไป มการตดสนใจทผดพลาด จาเปนตองไดรบการชวยเหลอดแลและบาบดรกษา

16  

ชทตย ปานปรชา (2534) ไดแบงระดบของความเครยดไว 3 ระดบ ไดแก ระดบท 1 เปนภาวะทจตใจมความเครยดอยเลกนอย ซงถอวาเปนภาวะปกตทกคน ขณะเผชญปยหาตางๆ หรอกาลงตอสกบความรสกทไมดของตนเอง ระดบท 2 เปนภวะของจตใจมความเครยดอยปานกลางเปนระยะทรางกานและจตใจตอสกบความเครยดทแสดงออกใหเหน โดยมการเปลยนแปลงทางสรระทางรางกาย ความคดอารมภ พฤตกรรมและการดาเนนชวต ระดบท 3 เปนภาวะของจตใจทมความเครยดรนแรงหรอความเครยดมากกวารางกายและจตใจพายแพตอความเครยด มการเปลยนแปลงทางรางกายและจตใจเหไดชด มพยาธสภาพหรอปวยเปนโรค ทาใหการดาเนนชวตเสยไป การตดสนใจผดพลาด ขณะทสจรต สวรรณชพ (2531) ไดกลาววา ระดบของความเครยดมหลายดาน และจะสงผลทแตกตางกนกลาวคอ 1.ระดบตา จะทาใหความสามารถในการทางานเพมสงขน และสรางควาสขใจใหแกมนษย 2.ระดบปานกลาง อาจมผผลตอพฤตกรรมแบะอาจจะนาไปสการกระทาในลกษณะท9ๆ บอยๆ ไดแก กนมากกวาปกต นอนไมหลบ ตดเหลาตดยา 3. ระดบรนแรง อาจทาใหเกดพฤตกรรมกวราวรนแรงถงบาดเดอดหรอซมเศรา หรอถงกบวตกจรต ไมรบความจรง ไมสามารถควบคมตนเองได 4. ความเครยดในระยะยาว อาจทาใหเกดโรคทางกายไดหลายโรค และโรคอนๆไดมากมาย รวมทงแกเรวอายสนดวย

สมต อาชวนจกล (เพงอาง) ไดกลาวถงปจจยทมผลตอระดบความเครยด ประกอบไปดวย 1.ความรนแรงของความกดดนหรอสถานการณทเกดขน เชน ความสญเสยทรายแรง 2.บคลกภาพของแตละคน เชน ผทรจกควบคมอารมณของตนเอง มนใจในตนเอง กลาไดกลาเสย รจกมองการณไกล ยดหยนได มอารมณขนจะมความเครยดไมมา 3.ประสบการณในการเผชญปญหา และความสามารถในการแกไขปญหา ผมสวนทาใหความเครยดมมากขนหรอมนอยลง 4.การประเมนความสาคญของปญหา ถงแมจะเปนเรองทรนแรง แตคดวามความสาคญกบกนไมมากนก หรอมเจตคตในลกษณะทมองเหนปญหา เปนสงททาทายความสามารถของตนเอง ระดบความเครยดกไมสง 5.ความชวยเหลอจากภายนอก หากรสกวาถงจะมภย กจะไดรบความชวยเหลอจากผอนความเครยดถงแมจะมแตกไมมาก 6.สาหรบผทมพงทางใจ เชน ศรทธาในศาสนาอยางมาก กจะไมเครยดมากนก

17  

2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความเครยดในการทางาน 2.1 ความหมายของความเครยดในการทางาน

การศกษาความเครยดในการทางาน มผทรงคณวฒไดทาการศกษาและใหความหมายของความเครยดในการทางาน ไวหลากหลาย ดงน ครมาส อเตนตา (2542) ใหความหมายของความเครยดในการทางานวา หมายถง ปฏสมพนธระหวางงานกบบคคลทไมสมดลและไมเหมาะสม ทาใหเกดการเปลยนแปลงทางกายและจตใจในตวบคคลนน

คเปอร แคร สโลน สตเฟน และวลเลยม (Cooper,Cary L.,Sloan,Stephen J. and William, Stehphen 1988, P.1-3) กลาววาความเครยดในการทางานเปนสงทหลกเลยงไมไดในชวตการทางานทกวน เครองบงชความเครยดในการทางาน คอการลาออกและการขาดงานของบคลากร อตราการเจบปวยและอบตเหต ซงอตราการเจบปวยหรออบตเหตตางๆ จากความเครยดไมเพยงแตจะเกดผลกระทบตองานเทานน แตยงเปนสวนหนงททาใหเสยคาใชจายเพมขนดวยหากมองโลกในแงของผลกระทบตอความเครยดในดานพฤตกรรมกจะพบปรากฏการณดงตอไปน เชน การทางานไมทนตามกาหนดและผดนด, การมาทางานสายมากขน,ทางานเลนเลอจนผดพลาดบอยๆ,ลงเลไมกลาตดสนใจ,มปญหาในการเขากบบคคลอน

เบยรและนวแมน (Beehr and Newman 1974, P. 1-3) ไดกลาววาความเครยดในการทางาน หมายถง ภาวะทมปจจยในการทางานสงผลใหผทางานเกดการเปลยนแปลงทงรางกายและจตใจ เกดความสญเสยความสมดลของรางกาย มผลทงในแงบวกและแงลบ ในแงบวกทาใหเกดผลผลตทมประสทธภาพขององคการ ในแงลบสงผลใหเกดการเสยสมดล รบกวนตอบคคล เปนตน บรฟ และคณะ (Brief and other, 1981, P.2) ไดกลาววา ความเครยดในการทางานคอสภาวะทเกดจากปฏสมพนธระหวางบคคลกบงานของเขาทาใหเกดการเปลยนแปลงในตวบคคลนน และสงนนทาใหพวกเปลยนไปจากปกต อาภรณ ภวทยพนธกล (2542) ไดใหความหมายของความเครยดในการทางานวาหมายถง สภาวะทบคคลรบรหรอประเมนปจจยตางๆ ทเกยวของกบการทางาน เชน ปรมาณงาน บทบาทหนาท ความสมพนธกบบคลคลอน เปนตน ทสงผลกระทบโดยตรงตอรางกาย จตใจ และ ประสทธภาพในการทางานของบคคลทงในทางบวกและทางลบ รตตพร พนพเชษฐกล (2544) ไดใหความหมายของความเครยดในการทางานวาหมายถงความรสกทมผลมาจากปจจยตางๆ ในการทางาน เชน ปรมาณงานทมากเกนไป ขาดโอกาสกาวหนาในอาชพ ความสมพนธในหนวยงานไมด การเมองในหนวยงาน เปนตน ปจจยตางๆ เหลานมผลตอตวผปฏบตงาน ทาใหเกดความกดดน และเมอมความกดดนมากจะทาใหเกดความเจบปวยทางรางกายและจตใจ ซงกอใหเกดผลเสยกบการทางานโดยจะขดขวางหรอลดทอนประสทธภาพในการทางาน

18  

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความเครยดในการทางาน การศกษาถงแนวคดและทฤษฎเกยวกบความเครยดในการทางาน ไมมแนวคดหรอ

ทฤษฎใดทเดนชด สวนใหญจะเปนการศกษาถงผลยอนกลบของทฤษฎความพงพอใจทมนกคดในยคของการจดการสมยดงเดม Classic และดงเดมสมยใหม Neo-Classic กลาวถงกนมาก โดยเฉพาะทฤษฎเกยวกบแรงจงใจ และไดอปมาอปมยวา หากบคคลมความพงพอใจในการทางานแลวมกจะไมเกดความเครยด ความเครยดในการทางานเกดจากความไมพงใจในงานนนเอง ทฤษฎแรงจงใจทมชอเสยงและมผนยมใชในการศกษาและการวเคราะหมหลายทฤษฎ อาท

(1) ทฤษฎ 2 ปจจย ( Two Factors Theory) เปนทฤษฎความพงพอใจทมชอเสยงและมนกวชาการไทยนามาใชอางองในการศกษาและการสอนไดแก ทฤษฎ 2 ปจจย (Two Factors Theory) ทฤษฎนไดมการพฒนาโดย เฮอรเบรก ในป ค.ศ.1950-1959 และในชวงแรกของป ค.ศ.1960-1969 ซงศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2545) ไดอธบายวาเปนทฤษฎทเสนอแนะวาความพงพอใจในการทางานประกอบดวยสองแนวคด คอ แนวคดทมขอบเขตจากความพงพอใจ (Satisfaction) ไปยงความพงพอใจ(Satisfaction)และไดรบอทธพลจากปจจยจงใจ (Motivation Factor) และแนวคดทมขอบเขตจากความไมพงพอใจ (Dissatisfaction) ไปยงความไมมความไมพอใจ (no dissatisfaction) และไดรบอทธพลจากปจจยอนามย (Hygiene Factor) (1.1) ปจจยการจงหรอตวจงใจ (Motivation Factor หรอ Motivators) เปนปจจยภายนอกของบคคลทมอทธพลในการสรางความพงพอใจในการทางาน(Job satisfactions) เชนความกาวหนา การไดรบการยกยองเปนตน (1.2) ปจจยการธารงรกษา (Maintenance Factor ) หรอปจจยอนามย (hygiene factor) เปนปจจยภายนอกทปองกนไมใหพนกงานเกดความไมพงพอใจในการทางาน การเสนอสขอนามยไมใชวธการจงใจทดทสดในทศนะของเฮอรเบรก แตเปนการปองกนความไมพอใจ ประกอบดวยปจจยทเกยวของกบการทางานหรอการขาดงานของพนกงาน เชน นโยบายบรษท การบงคบบญชา ความมนคงในงาน คาตอบแทน สภาพการทางาน เปนตน

วเชยร วทยอดม (2551) ไดอธบายแนวคด 2 ปจจยของเฮรสตเบรก เพมเตมวา 1. ปจจยจงใจ (Motivation Factor) หรอปจจยททาใหเกดความพอใจเปนปจจยทสรางความพงพอใจใหกบบคคลทางานไดอยางมประสทธภาพถาไดรบการตอบสนองและเพยงพอแตถาขาดไปกไมใชสาเหตใหเกดความไมพอใจซงเปนปจจยทเกยวเนองกบเนอหาของงานโดยตรงม 5 ประการ คอ 1.1 ลกษณะงานททา หมายถง งานทนาสนใจงานทตองอาศยความคดรเรมสรางสรรคทาทายใหลงมอทาหรอเปนงานทมลกษณะทสามารถทาตงแตตนจนจบไดลาพงแตผเดยว 1.2 ความสาเรจการทางานของบคคล หมายถง การทบคคลสามารถทางานไดเสรจสนและประสบความสาเรจอยางดเปนความสามารถในการแกไขปญหาตางๆ การรจกปองกนปญหาทจะเกดขนและเมอผลงานสาเรจจงเกดความพอใจปลาบปลมในผลงานสาเรจของงานนนๆ

19  

1.3 การไดรบความยอมรบนบถอ หมายถง การไดรบการยอมรบนบถอ ไมวาจากผบงคบบญชาจากเพอน จากผมาขอรบคาปรกษาหรอจากบคคลในหนวยงานยอมรบนอาจจะอยในรปของของการยกยองชมเชยแสดงความยนดการใหกาลงใจหรอการแสดงออกอนใดทเหนถงการยอมรบในความ สามารถเมอไดทางานอยางหนงอยางใดบรรลผลสาเรจการยอมรบนบถอจะแฝงอยกบความสาเรจในงานดวย 1.4 การไดรบความรบผดชอบหมายถงความพงพอใจทเกดขนจากการไดรบมอบหมายไดรบ มอบหมายใหรบผดชอบงานใหมๆและมอานาจในการรบผดชอบไดอยางเตมทไมมการตรวจหรอควบคมอยางใกลชด .5 ความกาวหนาหมายถง ไดรบการเลอนขนในตาแหนงทสงขนของบคคลในองคกรการมโอกาสไดศกษาหาความรเพมเตมหรอไดรบการฝกอบรม 2. ปจจยอนามย (Hygiene) หรอปจจยททาใหเกดความไมพอใจ หมายถง ปจจยจากภายนอกตวบคคลซงถามหรอไมมในลกษณะทไมสอดคลองกบบคคลในองคกรบคคลในองคกรจะเกดความไมชอบงานขนไดแก 2.1 เงนเดอน หมายถงเงนเดอนและการเลอนขนของเงนเดอนในหนวยงานนนๆ เปนทพงพอใจของบคลากรททางาน 2.2 โอกาสไดรบความกาวหนา ในอนาคตการทบคคลไดรบการแตงตงเลอนตาแหนงภายในหนวยงานแลวรวมถงสถานการณทบคคลสามารถไดรบความกาวหนาในทกษะวชาชพดวย 2.3 ความสมพนธกบผบงคบบญชา ผใตบงคบบญชา และเพอนรวมงาน การตดตอไมวาจะเปนกรยาหรอวาจาทแสดงถงความสมพนธอนดตอกนสามารถทางานรวมกนมความเขาใจซงกนและกนเปนอยางด 2.4 สถานะทางอาชพ หมายถงตาแหนงและการไดรบการยอมรบในอาชพหรอหนาทรบผดชอบ ทเปนทยอมรบนบถอของสงคมทมเกยรตยศศกดศร 2.5 นโยบายและการบรหาร หมายถง การจดการและการบรหารขององคกร และการตดตอสอสารภายในองคกร 2.6 สภาพทางกายภาพของงาน หมายถงสภาพแวดลอมหรอบรรยากาศของสถานทการทางาน เชน แสง เสยงอากาศ ชวโมงการทางาน รวมทงลกษณะของสงแวดลอมอนๆเชนอปกรณเครองมอเครองใช 2.7 ความเปนอยสวนตวและความรสกทดหรอไมดอนเปนผลทไดรบจากงานในหนาทเชน การทถกยายไปทางานในทแหงใหมซงหางไกลครอบครวทาใหไมมความสขและไมพอใจกบการทางานในทแหงใหม 2.8 ความมนคงในการทางาน หมายถง ความรสกของบคคลทมตอความมนคงในการทางานความยงยนของอาชพหรอความมนคงขององคกร

20  

2.9 วธการปกครองบงคบบญชา หมายถง ความสามารถของผบงคบบญชาในการทางานหรอความยตธรรมในการบรหาร

สสธร เทพตระการพร (2542, น. 604-605) อธบายถงปจจยสงแวดลอมในการทางานทมผลตอความเครยดดงน คอ 1. การควบคมงาน ( Job control) เปนการมสวนรวมของคนงานในอนทจะกาหนดงานประจา รวมไปถงการมโอกาสไดควบคมดแลกระบวนการผลตดวย 2. การสนบสนนจากสงคม(Social support) หมายถงการไดรบความชวยเหลอหรอการสงเสรมจากผควบคมงานหรอหวหนางานและผรวมงาน 3.ความไมพอใจในงานททา มความสมพนธโดยตรงกบเนองาน และปรมาณงานรวมไปถงความกาวหนาในงานททาดวย 4. ความตองการของงานและผลงาน ถกกาหนดโดย ปรมาณงานรวมถงความตองการความตงใจในการทางานดวยวนกาหนดงานหรอการตกงาน 5. ความมนคงในหนาทการงาน ความกลวการวางงานหรอตกงาน

Hellriegel , Slocum and Woodman (1998) อธบายความเครยดในการทางานประกอบดวยปจจยตางๆ ดงน 1. ปรมาณงานทมาก (workload) บคคลมภาระทตองรบผดชอบงานเปนจานวนมากในขณะทมเวลาในการทางานไมเพยงพอจงเปนสาเหตใหเกดความเครยด 2. เงอนไขหรอสภาพแวดลอมในสถานททางาน บคคลทไมสามารถควบคมตนเองไมใหถกรบกวนจากสภาพแวดลอมทเกดขน อนไดแก อณหภมทเปลยนแปลง เสยงทดงเกนไป แสงสวางทไมเหมาะสม หรอแมแตปญหาการสอสารในการสงตองานททาระหวางบคคลหากปลอยใหเกดปญหาดงกลาวเปนระยะเวลานานจะสงผลใหบคคลนนเกดความเครยด 3. ความขดแยงในบทบาทและบทบาทหนาททคลมเครอความขดแยงในบทบาทเกดจากการทบทบาทหนาทของแตละบคคลในองคกรถกกาหนดขนอยางสบสนเกยวกบงานทตองทาหรอไมตองทา บทบาททคลมเครอเกดจากการทบคคลไมไดรบความชดเจน หรอการอธบายหนาทความรบผดชอบทไดรบมอบหมาย ความขดแยงในบทบาทและบทบาทหนาทคลมเครอ มสวนสาคญทจะกอใหเกดความเครยดในการทางาน 4. การพฒนาทางอาชพ สาเหตหลกของความเครยดในการทางานทเกยวของกบการวางแผนและการพฒนาทางอาชพ เชน ความกาวหนา การสบเปลยนโยกยาย การมโอกาสในการพฒนาตนเอง และความมงคงในอาชพ เชนการไดรบการสนบสนนใหเกดความกาวหนาในตาแหนง หรอการไมไดรบการสนบสนนใหเกดความการกาวหนาในตาแหนงสามารถทาใหพนกงานเครยดได ปจจบนกระแสความเปลยนแปลงองคกร และการลดขนาดขององคกรกระทบกระเทอนตออาชพ เมองาน หนวยงาน และทมงานมการเปลยนแปลง พนกงานสวนใหญรบผลกระทบ ทาใหเกดปญหาในการปรบตวใหเขากบการ

21  

เปลยนแปลง โดนการพฒนาตนเองใหพนกงานเครยดมากขน 5.ความสมพนธระหวางบคคล บคคลทมความสมพนธทดกบเพอนรวมงาน ลกนอง และผบงคบบญชา เปนองคกรปรารถนาเพราะสามารถชวยเหลอผอนและองคกรใหบรรลเปาหมายได หากสมพนธภาพระหวางบคคลไมดทาใหขาดความไววางใจระหวางบคคลและทาใหไมมการมอบหมายงานเกดขน บคคลจะเกดความเครยดทางใจ และรสกวาถกคกคามเกยวกบงานและความสขของตนเอง รปแบบการตอบสนองตอความเครยดทเกดขนของพนกงานสงผลไปยงเพอนรวมงานใหปฏบตคลายคลงกน เชน การทพนกงานคนหนงบนใหเพอนรวมงานฟงวารสกเครยดพฤตกรรมคอการหยดงาน ซงหากเพอนรวมงานเครยดบางกจะหยดงานบาง 6.พฤตกรรมกาวราว รปแบบการตอตานทเกดขนในสถานททางานลกษณะทรนแรงกอใหเกดความเครยดได เชน ประทวงหยดงานและทาลายของใชสานกงาน การไมเทาเทยมกนระหวางเพศในสถานททางานทกาหนดใหเฉพาะเพศชายเทานนทสามารถดารงตาแหนงบรหาร สงผลใหเพศหญงเกดพฤตกรรมทกาวราวตอเพศชาย เชนการพดเสยดส เปนตน 7.ความขดแยงระหวางบทบาทอนๆ บคคลมบทบาทในชวตมากมายไมใชเพยงบทบาทในสถานททางาน บทบาททไดรบแตละแหงมความแตกตางกน ซงอาจจะขดแยงกบความตองการและเปาหมายในอาชพการงานได อนเปนสวนหนงทสนบสนนใหเกดความเครยด เชน ความตองการของพนกงานทตองการทมเวลาใหครอบครว ในขณะเดยวกนกตองการพฒนางานของตนเอง ซงทงสองอยางใชเวลา ดงนนพนกงานจะเกดปญหาในการแบงเวลาเพอทาตามบทบาททไดรบสงผลใหเกดความเครยด Frederick .F.W. Tayloy (1986) ) ปรมาจารยดานแนวคดและทฤษฎการจดการ ไดแบงสาเหต หรอปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางาน ออกเปน 2 ปจจย ดงตอไปน 1. ปจจยจากสงแวดลอม ประกอบไปดวย 1.1 ลกษณะงานกบความเครยดในการทางาน คองานทหนกเกนไป คนๆ เดยวทตองรบผดชอบหลายๆ อยางลวนแลวแตมปญหา ในงานทนอยเกนไป จะทาใหผททางานรสกวาตนไมมคณคา ขาดความมนใจในตนเอง หรอทาใหรายไดนอยลง รวมถงงานทมความเรงดวน กเปนปจจยททาใหเกดความเครยดในการทางานทงสน 1.2 บทบาทและความรบผดชอบในการทางาน คอการรบผดชอบตอกลมคนหลายกลมทมความคดเหนหลากหลายมบคลกภาพและอารมณแตกตางกนทาใหยากตอการควบคมหรอการประนประนอม ซงสงเหลานยอมสงผลใหเกดความเครยดได 1.3 โครงสรางของและบรรยากาศองคกรกบความเครยดในการทางาน คอการทในองคกรไมมการใหคาปรกษาชวยเหลอกนในการทางาน มการแขงขนชงดชงเดนกน กฎระเบยบทเขมงวดเกนไปไมมการยดหยน สถานทตงของหนวยงานอยหางไกล ขาดเครองสาธารณปโภคและเครองอานวยความสะดวก จะเปนสาเหตทกอใหเกดความเครยดในการทางาน 1.4 ความกาวหนาในวชาชพกบความเครยดในการทางานคอ การทมนษยทกคนตองทางาน เพอใหไดมาซงสงทตองการไมวาจะเปนปจจย 4 การมเกยรตยศ ชอเสยง การไดรบการยกยอง ทาง

22  

สงคม หรอผลตอบแทนทไดจากการทางาน โดยเฉพาะการมโอกาสกาวหนาในงานททา ถาพนกงานขาดโอกาสกาวหนาในการทางานแลว ยอมสงผลใหพนกงานเกดความเครยดในการทางาน 1.5 สมพนธภาพระหวางบคคลในองคกรกบความเครยดในการทางาน คอถาพนกงานมสมพนธภาพทไมดตอกนจะทาใหเกดความไววางใจตอกนตา และความชวยเหลอเกอกลกนตา ความสนใจทพยายามแกไขปญหาทเกดขนนอยลง ความไววางใจของบคคลในหนวยงานยงมความสมพนธกบบทบาททคลมเครอ ซงสงผลใหไมมการสงการระหวางบคคล ทาใหเกดความเครยดทางจตใจและสงผลตองานทปฏบตได 2. ปจจยสวนบคคล หมายถง ปจจยทแตละบคคลมการแสดงออกถงความเครยดในหลายรปแบบและแตละบคคลมวธการจดการความเครยดทแตกตางกนไปตามปจจยสวนบคคล ไดอกอาท เพศ อาย รายได ระดบการศกษา สถานภาพการสมรส โรคประจาตว หรอระยะเวลาททางาน เปนตน

ตาราง 2.2 แสดงตวอยางปจจยสงแวดลอมและปจจยสวนบคคลททกอใหเกดความเครยดในการทางาน

ประเภทปจจย ปจจยยอย ตวอยางปญหา

1.ปจจยจากสงแวดลอม

1.1 ลกษณะงานกบความเครยดในการทางาน

- งานทไมเหมาะสมกบความสามารถและความรบผดชอบ - งานทหนกเกนและมความยงยากซบซอน - งานทตองทาตามชวงระยะเวลา - งานทมความกดดนและตองการความรบผดชอบสง - เครองมอ วสดอปกรณ เครองจกร ทไมเหมาะสม

1.2 บทบาทและความรบผดชอบในการทางาน

- ตาแหนงงานและบทบาทหนาททไมชดเจน - การทางานนอกเหนอจากบทบาทหนาทความรบผดชอบ - ความขดแยงในหนาท

1.3 โครงสรางและบรรยากาศองคกรกบความเครยดในการทางาน

- กฎระเบยบทเขมงวด - นโยบายทขาดความรวมมอ - ขาดการตดตอสอสารทดภายในองคกร - ความไมรวมมอของคนในองคกร - ขาดการวางแผนทด

1.4 ความกาวหนาในวชาชพกบความเครยดในการทางาน

- การไดรบการเลอนขนทไมเหมาะสมหรอไมมความยตธรรม - ขาดการสนบสนนความกาวหนาในวชาชพจากผบงคบบญชาและเพอนรวมงาน - เกดปญหาไมเทาเทยมกนในระหวางผรวมงาน - ขาดการรบรในเรองของแนวทางความกาวหนา

23  

ประเภทปจจย ปจจยยอย ตวอยางปญหา 1.5 สมพนธภาพ

ระหวางบคคลในองคกรกบความเครยดในการทางาน

- มความสมพนธทไมดตอผบงคบบญชา - เพอนรวมงานหรอผใตบงคบบญชาขาดการประสานงานตดตอทดเกดการไมยอมรบในผลงาน

2.ปจจยสวนบคคล - เพศ - อาย - การศกษา - ระยะเวลาการปฏบตงาน - สถานภาพการสมรส - รายได - ความรบผดชอบในครอบครว

ทมา Taylor 1986

Cartwright and Cooper (อางถงใน Cooper el at., 2001, p. 28) อธบายถงปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานซงประกอบดวย 6 ปจจยสาคญ โดยท 5 ปจจยแรกจะเกยวของกบสงแวดลอมของงานททาสวนปจจยสดทายจะเกยวของกบความสมดลของชวตทางานและชวตสวนตว อธบายเพมเตมไดดงน

1. ปจจยเกยวกบลกษณะงาน ประกอบไปดวยปจจยยอย 5 ปจจย ดงน 1.1 สภาพแวดลอมทางกายภาพของงาน อาทเชน เสยง การสนสะเทอน อณหภม เปน

ตน ลวนม ความสาคญตอความสามารถในการทางานอยางไรกตามเปนเรองแปลกทสงเหลานมกจะเปนสวนแรกทมกถกมองขามไปคาวา สภาพการทางานท เลวราย มกบงบอกถงภาพพจนของงานในอตสาหกรรมงานกลางแจงงานทมความเสยงงานทมอนตราย และเปนงานทตองใชกาลงเสยเปนสวนใหญนอยนกทคนสวนใหญจะรวมสภาพการทางานทเลวรายเขากบงานในออฟฟศหรองานทเกยวของกบงานดานการบรหารทรพยากรบคคลบางครงสภาพการทางานทเลวรายอาจหมายถง การทางานภายใตสภาวะทมเสยงดงเกนไปสภาวะดงกลาวมสวนกอใหเกดความเครยดทางกายและทางจตใจขน ไดเชนเดยวกบการทางานภายใตสภาวะสนสะเทอนและอณหภมทไมเหมาะสม (Cooper,1987; Selye, 1976) .

1.2 ภาวะงาน (Workload) พบวามผลตอความเครยดของบคคลไมวาภาระงาน (ทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ) นนจะมปรมาณทมากเกนไปหรอนอยเกนไปกตามลวนสงผลตอความเครยดดวยกนทงสนตามกฎการตอบสนองตอความเครยดของ เยรก และดอนสน ทวาบคคลแตละบคคลยอมมขอบเขต หรอระดบทเหมาะสมเฉพาะตวในการจดการกบความเครยดทเกดขน (อนเนองมาจากภาระงานท

24  

ไดรบมอบหมาย) แตกตางกนหากปรมาณความเครยดสงกวาขอบเขตหรอระดบดงกลาวยอมกอใหเกดผลเสยมากกวาผลดตอบคคลนน ยงไปกวานนหากภาระงานทตองรบผดชอบมระยะเวลาทจากดหรอเสนตายเขามากดดนดวยแลว เงอนไขดงกลาวยอมมสวนนาพาความเครยดใหเกดขนไดแตทงนกยงคงขนอยกบการตความของบคคลอยดวารสกอยางไร ภาระงานทเปนบอเกดของความเครยดมอย 2 สาเหต ไดแก งานมากเกนไป และการไดรบมอบหมายงานทไมเหมาะสมกบความสามารถ (Cooper and Straw, 1993) การทางานมากเกนไปนนสงเกตไดงายมากเราอาจจาเปนตองทางานหลายขวโมงหรออาจรสกแยกแยะเรองงานและเรองสวนตวไมได สวนการมอบหมายงานนนใหเหมาะสมกบความสามารถของบคคลกเปนเรองสาคญเชนกน กลาวคอเมองานททาไมไดใชความรความสามารถทมอยอาจทาใหรสกวางานนนนาเบอหนาย ไมเราใจใหอยากทา ไมรสกทาทายตรงกนขามกบงานทตองอาศยทกษะความรความสามารถ สภาพการณดงกลาวสงผลใหความภาคภมใจในตนเองและความเชอมนในตนเองลดลง เขาอาจเอาจรงเอาจงและแรงกระตนในการทางานจตใจไขวเขวขาดสมาธ เปนตน

1.3. ชวโมงการทางาน (Work Hour) มสวนกอใหเกดความเครยดดวยเชนกน โดยบคคลททางานมากกวา 48 ชวโมง ตอสปดาห มกจะมปญหาดานสขภาพอกทงการทางานเปนชวงเวลาหรอเปนกะ ทศนคตในการทางาน และความสขทางกายและจตใจ ลวนเปนตวแปรทมผลตอความเครยดอนเนองมาจากการทางานของบคคลดวยทงสน ขณะทการเปลยนแปลงรปแบบการทางานอยางรวดเรวของสงคมปจจบนเพอเพมผลผลตและศกยภาพการแขงขนจนกระทงบคคลไมสามารถปรบตวตามไดทนตอสถานการณการเปลยนไปทเกดขนเรยกวาปรากฏการณ Future Shock กเปนอกตวการสาคญทกอใหเกดความเครยด (Sparkset al , 1997 อางถงใน Cooper el at., 2001,p.34)

1.4. การเปลยนแปลงเทคโนโลยใหมๆ (New Technology) เขามาใชในการทางานทาใหพนกงานจาเปนตองปรบตวใหเขากบสงแวดลอมของระบบการทางานแนวใหม ความตองการในการปรบตวเพอตามใหทนกบเทคโนโลยใหมๆ นนอาจชวยเพมความเครยดใหแกพนกงาน อกทางหนงการรบเอาเทคโนโลยใหมๆเขามาใชในองคกรเปนสงทดซงเหมอนเปนการเรมตนใหมขณะทตองยอมรบความจรงดวยวาการเปลยนแปลงอะไรซกอยางโดยเฉพาะในระดบมหภาค บอยครงจาเปนตองใชเวลาอยางมากเพอทจะเรยนรและทาความเขาใจสงนนๆ ขณะทตองลมสงทเคยเรยนรมาในอดตสภาวะดงกลาวอาจสงผลกระทบตอความรสกเชงลบของบคคลในองคกรแตสาหรบบางคนอาจมองวานเปนสงทาทายใหม (ณฎฐพนธ เขจรนนทร, 2552) 1.5 ความเสยง (Risk) หมายถงความเสยงทเกดขนจากการทางาน เชน ลกษณะของงาน ทมความเสยงตอสขภาพและชวต ตวอยางทหาร ตารวจ หรอนกเคม หรองานในเหมองใตดน รวมถงความเสยงในความมนคงในงาน เชนการทองคการนาเทคโนโลยใหมๆมาใชอาจจะเปนความเสยงตอพนกงานทไมมทกษะ หรอความรในเทคโนโลยนนๆ และเสยงทจะถกเลกจางหรอถกโยกยายปรบเปลยนไปทางานอน หรอไปอยในสาขาอน อยางไรกตามจากการศกษาเปนจานวนมากชในทานองเดยวกนวาความเสยงและอนตรายทเกดขนจากลกษณะงานมผลตอความเครยดของบคคลในฐานะเปนแหลงกาเนดความเครยดชนดหนง

25  

2. ปจจยเกยวกบบทบาทหนาทในองคกร

โดยทวไปคนสวนใหญาเขาใจวาผบรหารทมงานรมเราหรอยงวนวายอยตลอดเวลาจะมความเครยดมากกวาพนกงานทวไปทมความรบผดชอบนอย แตในความเปนจรงแลวผบรหารอาจจะมความเครยดนอยกวาพนกงานทมตาแหนงตากวาดวยซาไป นนอาจเปนเพราะผบรหารสามารถกาหนดความสาคญกอนหลงของเรองตางๆไดดวยตนเองนนเอง จงเปนผลทาใหบคคลพวกนนมความเครยดนอยกวาพนกงานทวไปทไมสามารถควบคมสงทตนเองตองการได ไมเพยงแคนนการขาดความชดเจนเกยวกบขอบเขตของบทบาทหนาทและความรบผดชอบ อกทงในบางครงบทบาทหนาทภายในองคกรอาจมลกษณะขดแยงกนเองทงสองกรณลวนมผลตอความเครยดของบคคลดวยกนทงสน คาวาบทบาททนบางครงอาจรวมถงพฤตกรรมและความตองการซงมกเกยวของกบกบประสบการณการทางานของแตละบคคล Kahm et al, 1964 อางถงใน (Cooper el at., 2001,p.38) กลาวถง ความสาคญของบทบาทหนาทซงมผลตอความเครยดโดยแบงออกเปน 2 ตวแปร ไดแก ความคลมเครอของบทบาทหนาทและความขดแยงของบทบาทหนาท อยางไรกตามตวแปรทงสองไดรบการยอมรบวาเปนแหลงทมาของความเครยดจากการทางานชนดหนง (Cooper and Straw, 1993) ดงน ความคลมเครอของบทบาทหนาท (Role ambiguity) มกเกยวของกบการขาดความชดเจนเกยวกบขอบเขตของบทบาทหนาทและความรบผดชอบของบคคล รวมถงการขาดขอมลเกยวกบตวงาน มการศกษาจานวนมากชไปในทานองเดยวกนวาความคลมเครอของบทบาทหนาททมความสมพนธกบอาหารทางจตอนเนองมาจากความเครยดในระดบสง (O’Driscoll and beehr, 1994; Schaubroeck, Cotton and Jennings, 1989 อางถงใน Cooper el at, 2001, p. 38) ในขณะทความขดแยงของบทบาทหนาท มกเกยวของกบความขดแยงทเกดขนจากความตองการของตวงานในบางครง ความตองการดงกลาวอาจมลกษณะขดแยงกนเองมใชเรองผดปกตหากบคคลจะรสกวาตนเองตกอยในสภาพกลนไมเขาคายไมออก เนองจากความตองการของงานทรบหนาทไมดาเนนไปในทศทางเดยวกนแลวความเครยดจะเรมกอตวขนกตอเมอบคคลไมสามารถตอบสนองความตองการดงกลาวได ผลจากการศกษาระบวาอาการทางจตมความสมพนธอยางสงกบความคลมเครอของบทบาทหนาทมากกวาความสมพนธระหวางความขดแยงในบทบาทหนาทกบอาการทางจต อยางไรกตาม นอกจากนแลวยงมตวแปรทมบทบาททสาคญทกอใหเกดความเครยดอนเนองมาจากการทางานอกตวแปรหนง คอ การมบทบาทหนาทรบผดชอบมากเกนไปหรอการมหลายบทบาทหนาท (Role Overload) หมายถง การทบคคลหนง ตองทาหนาทหลายอยางภายในองคกรการรบผดชอบหลายอยางนนนอกจากจะนาไปสการทางานลวงเวลาของแตละบคคล แลวยงสงผลกระทบตอความรสกทวาจะสามารถทางานทไดรบมอบหมายนนสาเรจลลวงไดหรอไม แตในความเปนจรงพบวา การมบทบาทหนาททตองรบผดชอบมากเกนไปถกนามากลาวอางถงในฐานะทเปนแหลงกาเนดความเครยดจากการทางานมากกวาความคลมเครอของบทบาทหนาท และความขดแยงของบทบาทหนาทเสยอก

26  

3. ปจจยเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล

สมพนธภาพระหวางบคคลภายในองคกร เปนปจจยหนงของการเกดความเครยดและความสนบสนนภายในหนวยงาน กลาวคอเมอใดทความสมพนธระหวางบคคลภายในหนวยงาน อาทเชน ผบงคบบญชา เพอนรวมงาน ผใตบงคบบญชา ดาเนนไปไดดวยดบรรยากาศในการทางานกจะอบอนมมตรภาพและไวใจซงกนและกนไดความเครยดจะไมเกดขน แตหากความสมพนธระหวางบคคลในองคการเปนไปไมด บรรยากาศในการทางานตางคนตางอย ขาดความไวเนอเชอใจ มความอดอดและไมมความสข ยอมนามาซงความเครยดอยางหลกเลยงไมได ความสมพนธภายในองคกรเปนบอเกดแหงความพงพอใจนอกจากนความสมพนธทดในททางานยงมสวนชวยเสรมสรางการสอสารระหวางกนและกนไดอยางมประสทธภาพซงมสวนชวยลดความคลมเครอของงานเกดขนอยางไรกดความสมพนธทดในวนททางานกมกจะเปนเรองทยากทสดของการจดการ(Cooper and Straw, 1993) การพจารณาความเครยดอนเนองมาจากการทางานมกจะมแหลงกาเนดมาจากความสมพนธระหวางบคคลและการขาดการสนบสนนทางสงคม (ภายในองคกร) จากการศกษาจานวนมากชใหเหนวาความสมพนธเชงลบระหวางบคคลภายในองคกรรวมทงการขาดการสนบสนนจากเพอนรวมงานหรอผบงคบบญชาเปนแหลงกาเนดความเครยดหลกของคนทางานจานวนมาก ตรงกนขามหากบคคลไดรบการสนบสนนจากบคคลอนภายในองคกรมมตรภาพและมความเชอใจระหวางกนและกนการสนบสนนดงกลาวมสวนชวยบรรเทาปญหาอาการทางจตอนเนองมาจากความเครยดจากการทางานและสงผลดตอสขภาพนอกจากนลกษณะบคลกภาพของบคคลและลกษณะการทางานของผนาภายในองคกรกมผลตอความเครยดในการทางานดวยเชนกน (Beehr and McGrath, 1992; McLean, 1979 อางถงใน Cooper, et al.,2001,p.42)

4. ปจจยทเกยวกบการพฒนาทางอาชพการงาน อาชพการงาน และการไดรบเงนเดอนเพมขนและไดรบการเลอนตาแหนงเปนสงทสรางความพงพอใจในการทางาน อยางไรกตามเมอเวลาผานไปเรอยๆ บางคนพบวา โอกาสตางๆเหลานนมกจะลดนอยถอยลงเขาไปทกทความกาวหนาตางๆ ดเหมอนจะพฒนาตอไปอยางเชองชา สภาพการณดงกลาวอาจมสวนบนทอนความพยายาม และอาจกลายเปนสาเหตสาคญของความเครยดจากการทางานกเปนไปได ในขณะทความสาเรจดเหมอนเปนเรงอทยากขนบางคนสามารถยอมรบสภาพการณดงกลาวได กจะมความสขทจะดาเนนบทบาทหนาทของตนเองตอไปเรอยๆดวยความพงพอใจมอสระและมความสขกบครอบครวและสงอนๆ ทนาสนใจขณะทบางคนอาจไมไดเปนเชนนน ความเครยดทเกดขนจากการพฒนาทางอาชพการงานนนรวมถงความไมปลอดภยในงาน (Job Insecurity)การไมไดรบการสนบสนนหรอการไดรบการสนบสนนทมากเกนไปภายในองคกรสงผลตอการขาดความมงมนทจะบรรลเปาหมายขององคกร 5. ปจจยเกยวกบลกษณะองคกร ความเครยดทเกดจากปจจยเกยวกบลกษณะองคกรมกเกยวของกบวฒนธรรมและวถหรอรปแบบการจดการภายในองคกรอยางปฏเสธไมไดวามปจจยเกยวกบลกษณะองคกรเปนจานวนมากทสงผล

27  

ตอความรสกและความเครยดของบคลากรภายในองคกร กลาวคอองคกรมโครงสรางภายในซงแบงหนวยงานออกเปนกลมยอยๆ มกยนยอมใหบคลากรภายในองคกรมสวนรวมเพยงเลกนอยในการตดสนใจเกยวกบงานทพวกเขาตองรบผดชอบ ดารสอสารระหวางกนอยางไมมประสทธภาพกเปนอกตวแปรทมสวนทาใหบคลากรภายในองคกรมความเครยด อยางไรกตามบรรยากาศของการทางานทเกดขนภายในองคกรเปนตวบอกใหรวาลกษณะของกระบวนการสอสารภายในองคกรวาเปนเชนไร หากการสอสารระหวางกนเปนไปในเชงลบอาจนาไปสการตฉนนนทาเกยวกบผบงคบบญชาเพอนรวมงานผใตบงคบบญชารวมทงการบรหารและการจดการภายในองคกร ไมเพยงแคนนความพยายามในการชกจงคนอนใหเชอสงใดสงหนงอาจกอใหเกดความไมไววางใจซงกนและกนอกทงขาดการสนบสนนระหวางกนดวยซงลวนแตมสวนทาใหความเครยดเพมขน นอกจากนยงพบวานโยบายขององคกรมผลกระทบอยางมากตอความเครยดของบคลากร มมมองของบคลากรเกยวกบนโยบายขององคกรในเชงลบมความสมพนธกนอยางสงกบอาการทางจตทเกดจากความเครยดในการทางานอกทงยง พบวา นโยบายขององคกรมความสมพนธกบระดบความเครยดของบคลากรอยางมนยสาคญ อาจกลาวไดวาการขาดการมสวนรวมในการตดสนใจการขาดการสอสารทดภายในองคกรและนโยบายขององคกร ลวนมผลตอความเครยดของบคลากรภายในองคกรทงสน

6. ปจจยเกยวกบความไมสมดลระหวางชวตทางานและชวตสวนตว บางครงเราเรยกความไมสมดลดงกลาววาความขดแยงระหวางชวตทางานและชวตสวนตวปจจบนพบวา โครงสรางของครอบครวเกดการเปลยนแปลงซงตางจากในอดตทผานมา ผหญงมบทบาทมากขนในการมสวนรวมในการทางาน อกทงยงเปลยนแปลงอยางกาวกระโดทางเทคโนโลยซงมผลตอลกษณะงานทเปลยนรปแบบไปดวยการเปลยนแปลงรปแบบการทางานดงกลาวบางครงกอใหเกดความเครยด เนองจากความไมสมดลระหวางชวตทางานกบชวตสวนตว ซงความไมสมดลดงกลาวเชอมโยงกบอาการทางจตอนเนองมาจากความเครยด โดยเฉพาะผหญงพอแมทอยในวยทางานครกทมอาชพเดยวกนความขดแยงระหวางงานของแตละบคคลกบครอบครวม 3 รปแบบได แก ความขดแยงอนเนองจากมเวลาและพลงงานอยางจากด ความขดแยงอนเนองมาจากพฤตกกรม ความขดแยงอนเนองมาจากความเครยด ความขดแยงระหวางความตองการของงานและครอบครวเปนสงทมอาจหลกเลยงไดยงทมเวลาใหกบบทบาทใดบทบาทหนงยงกอใหเกดความขดแยงระหวางกนมากขนเทานน (Greenhaus and Beutell, 1985 อางถงใน Cooper el at.,2001,p.50) นอกจากความขดแยงอนเนองมาบคคลมเวลาและพลงงานอยางจากดแลวความขดแยงทเกดขนเนองจากบทบาทตามปกตและความคาดหวงของผอนหรอเรยกอกอยางวาความขดแยงอนเนองมาจากพฤตกรรมนนเอง อยางเชน บคลากรภายในองคกรถกคาดหวงใหมความทะเยอทะยานมเปาหมายในการทางาน มความมงมนและมงเนนงานเปนหลก บางครงการทางานจะสาเรจไดบคลากรภายในองคกรตองมคณลกษณะแบบอดมคตทกลาวมาตรงกนขามกบสถานการณภายในบานหรอครอบครว ซงตองการความรกความเอาใจใสดแล ตองการความสบายใจ และเนนทความสมพนธภายในครอบครวเปนหลกความคาดหวงของพฤตกรรมทแตกตางกนระหวางองคกรและบาน อาจทาใหบคคลเกดความเครยดขนไดสวนความขดแยงอนเนองมาจากความเครยดซงเกดจากการถกรบกวนทางอารมณโดยเฉพาะอยางยงจากเงอนไขของ

28  

งาน อาทเชน ปรมาณงานทมากเกนไป ความสมพนธระหวางบคคลทไมสจะดนก ความไมปลอดภยในงานและการขาดโอกาสในการตดสนใจดวยตนเองลวนสงผลตออารมณเชงลบทงสนความรสกเชงลบทเกดขนในททางานอาจตดตวไปบคคลไปดวย ซงอาจมผลตอสมาชกภายในครอบครวเชนเดยวกนความรสกเชงลบทเกดขนภายในครอบครวกอาจจะตดตวบคคลไปสททางานดวยเชนกน ในขณะทนกวชาการไทยไดกลาวถงปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานไวหลากหลายดงน วฑรย สมะโชคด (2539,น. 132) กลาววาองคประกอบในการทางาน ไดแก บทบาทไมชดเจน ความทะเยอทะยาน งานมากเกนไป ความรบผดชอบ การเปลยนงานและกาหนดเวลาเปนสาเหตใหเกดความเครยด พรรณราย ทรพยะประภา (2539, น. 37-38) ไดกลาวถงองคประกอบของปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางานไวดงน 1.งานทปฏบตอยเปนประจา ทาใหผปฏบตงานเกดความรสกทงจากภายในตนเองผบงคบบญชา เพอนรวมงาน ผใตบงคบบญชา และกฎระเบยบขอบงคบตางๆ 2.ความกระจางชดในบทบาทของตนเอง ทาใหผปฏบตงานแนใจวาตนเองจะตองทาอะไรบาง หรอจะมขอบเขตในการทางานแคไหน มสทธหรออานาจหนาทสงนนแคไหน จะตองวางตวอยางไรจงจะไปดวยกนไดกบผบงคบบญชา ชนโอรส หสบาเรอ (2531 ม น. 75- 77) สรปปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางานไวดงน 1. สภาพแวดลอม เชนสถานทในการทางาน การระบายอากาศ แสงสวาง หรอเสยงเปนตน 2.ความคนเคย ไดแก ความคนเคยกบสถานท หรอบคคล 3.ปรมาณงาน หรอคณภาพงาน 4.ความรบผดชอบ ตองานทไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชา 5. มนษยสมพนธระหวางบคคลในหนวยงาน ไดแก สมพนธภาพตอผบงคบบญชาหรอผรวมงาน 6.บทบาทหนาทความรบผดชอบเชน ความชดเจนของหนาทซงทาใหเกดการทางานทไมซาซอนกน เปนตน 7. โอกาสกาวหนาในหนาทการงาน เชนการเลอนขน 8. การถายทอดสงทเคยเปนประโยชน ไดแก สวสดการตางๆของหนวยงาน 9. การมกฎเกณฑในหนวยงาน ทาใหผปฏบตงานเกดการปฏบตตาม คเปอร (Cooper, 1979,P, 57) กลาววา ปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางานประกอบดวย 4 ปจจย ดงน 1. บทบาทในองคการหรอหนวยงาน (Organization Roles) เชนความชดเจนในบทบาท การมความรบผดชอบสง การมสวนรวม การสงการ การวนจฉย การกาหนดนโยบาย 2. ลกษณะงาน(Tasks) เชน ปรมาณงานทเหมาะสมกบเวลาในการทางาน 3. ความกาวหนาในการทางาน(Work Progresses) เชนการเลอนขน ตาแหนงตามความสามารถ

29  

การมโอกาสไดไปอบรม หรอศกษาตอ รวมทงการสงเสรมใหมการพฒนาเพอใหทนกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลย การไดรบการประสานงานและคาปรกษาทด

วารซาว (Warshaw, 1979 ) กลาววา ปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางาน แบงออกเปน 5 องคประกอบ คอ 1. ลกษณะงานและสภาพแวดลอม(Tasks and Environment) ไดแกปรมาณงานสภาพแวดลอมทางกายภาพ เชนลกษณะของสถานททางาน สารพษ สารเคม ฝนละออง เปนตน 2.โครงสรางงาน(Work Structures) ประกอบดวย ความยากงายของงาน มาตรฐานการทางาน กะหรอผลดในการทางาน กฎระเบยบ ความซาซากจาเจของงาน ฯลฯ 3.บทบาทในองคการ เปนบทบาทของบคคลในองคการ แบงออกเปน ความสบสนในบทบาท และความขดแยงในบทบาท 4. ความสมพนธระหวางบคคล เกดจากการมโอกาสในการพบปะสงสรรคกบเพอนรวมงาน การยอมรบจากเพอนรวมงาน การมความรสกวาไมถกแบงแยกจากการบงคบบญชา นอกจากนยงเกยวของกบการตดตอกบลกคาผมารบบรการและบคคลอนภายนอกองคการ 5.การเปลยนแปลงในสถานททางาน(Changes in Workplace) เชนหวหนาใหม เพอนรวมงานใหม การเปลยนแปลงกลมทางาน วธการทางาน ฯลฯ เลวนและสกอต (Lewin and Scotch อางถงในจระพร อดมกจ, 2539, น.24) ไดกลาววาตนเหตของความเครยดแบงออกเปน 3 กลม คอ 1. ความเครยดจากการทางานในองคกร ซงประกอบดวยปญหาสาคญ คอ 1.1 ความมนคงของการจาง เปนปญหาทสาคญทสด เนองจากถาคนตกงาน นอกจากจะทาใหขาดรายไดแลว ยงทาใหตนเองรสกวาไรคณคา และกอใหเกดการเปลยนแปลงบทบาทของสมาชกในครอบครวได 1.2 ตาแหนงของอาชพ 1.3 องคการนนเลกกจการ 2. ความเครยดจากงานทไดรบมอบหมาย เปนความเครยดทเกดจาก 2.1 ลกษณะงานททา เชนความยากงายของงาน ความคลองตวของงาน 2.2 ความพงพอใจในงาน 3. ความเครยดทเกดจากโครงสรางขององคการ เปนความเครยดทเกดจากลกษณะของกลมบคคลททาใหเกดความรสกตองการทจะทางานรวมกนในองคการหรอไม เชนการยอมรบฟงความคดเหนซงกนและกน การยอมรบทจะตองทาตามคาสง การใหความรวมมอกบเพอนรวมงาน การทตองทางานรวมกบคนทตนไมชอบ การตองคอยคนทมาทางานสาย เปนตน

บราน และโมเบรก (Browon & Moberg, 1980, P. 170-172) อางใน สรพร เลยวกตตกล (2545) กลาววาปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางานประกอบดวย

30  

1. ปจจยทเกยวกบงาน ไดแก 1.1 สภาพการทางาน (Work Conditions) เชนการทตองทางานอยางรวดเรวตองใชความพยายามสง 1.2 ปรมาณงาน (Work Quantity) หมายถงจานวนงานทไดรบมอบหมายใหทา ซงขนอยกบเวลาหรอการตดสนใจทมความหมาย 2. ปจจยทเกยวกบบทบาทในการทางาน (Work roles) ประกอบไปดวย 2.1 บทบาททคลมเครอ(Role Ambiguity) หมายถงการทคนไดรบขอมลขาวสารเกยวกบวตถประสงคของงาน บทบาท ความคาดหวงเกยวกบงานของผรวมงาน และเกยวของกบขอบเขตความรบผดชอบของงานทไมชดเจน หนาททไมชดเจน 2.2 บทบาททขดแยงกน(Role Conflict) หมายถง การทบทบาทหนาทของแตละบคคลในองคกรถกกาหนดขนอยางสบสนเกยวกบการทตองกระทา หรอไมตองกระทา บทบาททขดแยงพบเสมอเมอถกกาหนดโดยกลมคนสองลม ซงตองการพฤตกรรมทแตกตางกน หรอมความคาดหวงทตางกน 2.3 ความรบผดชอบ(Responsibilities) ความรบผดชอบเปนบทบาทหนงในองคการ แบงไดเปน 2 ประเภท คอความรบผดชอบเกยวกบคน หมายถง การทตองใชเวลามากในการพบปะกบผคน การสงสรรค และความรบผดชอบเกยวกบสงของอนๆ เชน การมสวนรวมในการตดสนใจ การไดรบความชวยเหลอจากผบรหาร การทตองทางานใหไดมาตรฐานสงขน และใหทนกบความกาวหนาของเทคโนโลย 2.4 ความสมพนธระหวางบคคล ประกอบไปดวย สมพนธภาพระหวางผบรหาร ผปฏบตงาน และผรวมงาน ทาใหเกดความไววางใจและชวยเหลอเกอกลกน สนใจทจะพยายามแกปญหารวมกน 2.5 พฒนาการทางอาชพ (Career Improvements) ไดแก ความมนคงปลอดภยในงาน และความกาวหนาในงาน 2.6 บรรยากาศในการทางาน ไดแก (Work Climates) ความมอสรภาพของแตละบคคลเชน การมสวนรวมในการตดสนใจ การไดรบคาแนะนาปรกษาทมประสทธภาพจากผบงคบบญชา การสอสารทด และการแสดงออกของพฤตกรรมทไมถกจากด 2.7 การเปลยนแปลงในสถานททางาน เชน การเปลยนแปลงหนาทใหม การเปลยนขนตอนในการทางาน 2.8 ระบบรางวล การประเมนผลการปฏบตงาน (Performance Appraisal) ซงอาจจะเปนการประเมนทไดผลทางบวกหรอลบ ซงสงผลตอประสทธภาพในการทางาน

แมคคลแลนและดแอน (Macmillan & Duane, 1982, P. 442-446) ไดแบงปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางาน ดงน 1.ปรมาณงาน เปนปรมาณงานทเหมาะสมตอเวลาทไดรบ 2. คณภาพงาน เชนลกษณะงานทเหมาะสมกบความสามารถของบคคล งานทไมยงยาก 3.การเปลยนแปลงในสถานททางาน ไดแก หวหนางานใหม การเปลยนแปลงตาแหนง

31  

วธการทางานใหม นโยบายขององคการ และสภาพแวดลอมในการทางาน 4. การประเมนผลการปฏบตงาน 6. บทบาทในการทางาน แบงเปน 2 ลกษณะ คอความสบสนในบทบาท และความขดแยงในบทบาท 7. ความกาวหนาในการทางาน เชน การไดเลอนตาแหนงทเหมาะสมกบความสามารถของตน 8. การตดตอหรอทางานกบบคคล 9. ความพงพอใจในงาน (Job Satisfaction) 10. ตาแหนงในองคการ(Position Order) เปนระดบของการทางาน บางคนมตาแหนงงานระดบสง แตบางคนมตาแหนงงานระดบตา 11. การสนบสนนทางสงคม (Social supports) ไดแก ความสมพนธอนดระหวางเพอนรวมงาน ความกลมเกลยวของกลมงาน เปนตน 12. ระดบความสามารถในการทางาน (Level of work Ability)

ธนดล หาญอมรเศรษฐ (2539,น”37-38) ไดแบงสาเหตความเครยดในการทางานเปน 4 ประเภทคอ

1. ความสมพนธกบเจานาย กรณนถอไดวาเปนแหลงสาคญของทมาของความเครยดภายในททางานผคนมกมองวาเจานายเปนดงพอ-แม ทสามารถใหรางวลแกตนได แตโชครายทเจานายสวนมาก มกจะไมใครยกยอง หรอสรรเสรญแกใครงายๆ ตรงกนขาม มกจะกลาวตาหนอยางรวดเรวมากกวา เมอการทางานด พนกงานแทบไมคอยไดยนคาชมเชย แตเมอมการกระทาผด กมนใจไดเลยวาเจานายตองเรยกใหไปพบแนนอน การขาดการกระตนใหรางวลเปนอปสรรคตอการทางาน เพราะทาใหพนกงานขาดความเชอมนในตนเอง และทายสดอาจนาไปสการถอนตวออกจากการทางาน 2. การมสวนรวมในการตดสนใจ คนทวไปตองการทจะมความรสกวาตนเองเปนผกมชะตาของตนเองบาง ซงมกจะตรงกนขามกบสงทเกดขนจรง และอยนอกเหนอการควบคม เพราะวาการขาดการมสวนรวมในการตดสนใจ ในสงทสงผลกระทบตองานของตน และทกคนมกเชอวาตนรจกงานทตนเองทาเปนอยางด เมอมใครมาปรกษาดวยจงเกดความรสกเปนคนนอก และทาใหตนเองไมสามารถควบคมผลลพธไดผลตามมาคอความเครยด 3. การขาดความกาวหนาในสายอาชพตนเหตแหงความเครยดกรณเกดขนเพราะพนกงานมกจะคดวาการไตบนไดในอาชพมกจะมอปสรรคเสมอรวมถงโอกาสทจะพฒนาตนเองความคาดหวงทไดรบการเลอนตาแหนงไมชดเจนระบบประเมนผลในวชาชพไมชดเจนและการเมองภายในบรษท

ปจจยเหลานนาไปสความเครยดในหนาทการงานการทไมไดรบการพฒนาอนเปนผลมาจากทไมสามารถเขาถงการฝกอบรมและการยกระดบทกษะอาจนาไปสการมองดตนเองวาดอยคณคากอใหเกดความคบของใจและความเครยดปดกนไมใหกาวหนาเกดจากการมองเหนโอกาสอนจากดหรอมาจากระบบ

32  

การประเมนทไมชดเจนทงหลายเหลานอาจเปนสาเหตนาไปสการทพนกงานจาตองปรบความหวงของตนใหตาลงเพอใหสอดคลองกบอาชพหรองานทเหมาะกบตนสงนสงผลตอขวญและกาลงใจของพนกงานสรางความเครยดและทาใหพนกงานทมความกระตอรอรนแสวงหางานใหมทาใหเกดการสญเสยทรพยากรบคคลอนมคาและนาไปสการมผลผลตทตา

ผลของความเครยดในการทางาน ความเครยดจากการทางานจะสงผลทงทางตรงและทางออมตอผปฏบตงาน และผลการทางานของผปฏบตงาน ครมาส อเตนตา (2542) ใน Diagnostic and statiatical Manual of Mental Disorder ( Murphy and Hurvell, 1990 ,Quoted inRice, 1992, P. 183) ไดสรปกลมอาการทางจต ทเกดจากความเครยดในการทางาน และมความสมพนธกบภาวการณทางานดงน 1.การมความวตกกงวล ความตงเครยด ความสบสน และความฉนเฉยว 2.ความรสกไมสมหวงโกรธ และไมพอใจ 3.อารมณออนไหวมาก 4.ความรสกอดกลน 5.ประสทธภาพในการสนทนาลดลง 6.มความรสกตกตา 7.รสกโดดเดยวและหางเหน 8.เบอ และความพงพอใจในงานตา 9.จตใจออนลา และความสามารถทางปญญาลดตาลง 10.ขาดสมาธ 11.ขาดการกระตนและความคดสรางสรรค 12.ขาดความมนใจ

ขณะทวรรธนา ลลาอมพรสน (2541) แสดงถงผลของความเครยดในการทางานทสงผลตอพฤตกรรม โดยพบวาพฤตกรรมการสบบหร การดมสราเปนวธการทถกนามาใชเพอลดความเครยดในการทางานเปนอนมาก รองลงมาเปนพฤตกรรมใชยากลอมประสาทเพอบรรเทาอาการเครยดและลดความวตกกงวลทเกดขน ซงพฤตกรรมเหลานตางทาใหคนมความมนคงทางจตใจลดลง มความสามารถในการใชวจารณญานในการตดสนใจในงานลดลง อาการทางพฤตกรรมมดงน

1.การผดวนประกนพรง และหลกเลยงงาน 2 ผลงานและผลผลตตา ใชยาในทางทผดและดมแอลกอฮอลมากขน 3.กอวนาศกรรมในงาน 4.เขารานขายยาบอยขน 5.รบประทานอาหารมากขน 6.รบประทานอาหารนอยเนองจากความรสกกดดน

33  

7.มพฤตกรรมเสยงไดแก ขบรถโดยประมาท เลนการพนน 8. กาวราว ลกขโมย 9. ความสมพนธกบครอบครวและเพอนรวมงานลดลง 10. ฆาหรอพยายามฆาตวตาย

อาภรณ ภวทยพนธกล (2542) กลาววาความเครยดทเกดจากการทางานมผลกระทบตอสขภาพกาย คอ ทาใหเกดการเปลยนแปลงของระบบทางานตางๆ ในรางกาย ทงในระบบยอยอาหาร ระบบหมนเวยนโลหต ทาใหเกดโรคมากมาย รวมทงโรคทางจตทมสาเหตมาจากทางกาย นอกจากน ความเครยดจากการคราเครงอยกบงานนานเกนไปอาจทาใหเกดการเกรงตวของกลามเนอเกดอาการปวดบรเวณตนคอเรอรงปวดบรเวณขากรรไกร กลามเนอและกระดกในบรเวณอน สาหรบงานวจยฉบบน ผวจยไดอางอง แนวคดปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางาน หรอ Occupational Stress Indicator ของคเปอรและคณะ (1988) ซงครอบคลมเนอหาทเกยวของกบงาน ซงเปนตนแบบทผวจยใชอางองมาจากสรพร เลยวกตตกล (2545) มาใชเปนกรอบในการศกษาปจจยทมผลตอความเครยดในการทางาน ตามวตถประสงคการวจยขอท 2 โดยสรปแบงออกเปน 5 ดาน ดงน 1. ดานลกษณะงาน หมายถงงานทปฏบตจรงในแตละวน ลกษณะงานมผลทาใหเกดความเครยด ไดแก ปรมาณงานมากเกนไป นอยเกนไป งานททามความเรงดวน และตองแขงขนกบเวลา งานททาไมตรงกบความสามารถ งานทตองใชความรบผดชอบสง ขนตอนในการปฏบตงานมากเกนไป การใชเทคโนโลยใหมๆ ในการปฏบตงาน ปรมาณงานไมสมดลกบจานวนบคลากร 2. ดานบทบาทและหนาท หมายถง การปฏบตตามสทธและหนาทของสถานภาพ(ตาแหนง) ภายใตขอบเขตของกฎหมายและขอกาหนดของหนวยงาน ซงการปฏบตตามบทบาทหนาททมผลตอความเครยดไดแก ความไมชดเจนในบทบาท ความสบสนเกยวกบขอบเขตของงาน ความรบผดชอบทขดแยงตอบทบาทหนาทของตน ขาดการมสวนรวมในการตดสนใจ และการปฏบตงานนอกเหนอความรบผดชอบ 3. ดานสมพนธภาพกบบคคลอนในการปฏบตงาน หมายถง ความสมพนธระหวางบคคลกบบคคล บคคลกบกลมบคคลหรอสงคม ซงสมพนธภาพกบบคคลอนททาใหเกดความเครยดไดแก การมปญหากบผบงคบบญชา ผใตบงคบบญชา หรอเพอนรวมงาน 4. ดานความสาเรจและกาวหนาในงาน หมายถง ความหมายในการทางานไดเสรจสนและประสบผลสาเรจเปนอยางด สามารถแกไขปญหาตางๆใหลลวงได มโอกาสเลอนขน เลอนตาแหนงในหนวยงาน หรอมโอกาสในการพฒนาตนเอง มความมนคงในงานซงความสาเรจและความกาวหนาในงานททาใหเกดความเครยด ไดแก การไดรบการสงเสรมมากหรอนอยเกนไป การถกประเมนความสามารถตากวาความเปนจรง การขาดการฝกอบรมหรอพฒนา การขาดโอกาสในการพฒนาตนเอง ขาดความมนคงในการทางาน ไมมความกาวหนาในอาชพ 5. ดานโครงสรางและบรรยากาศขององคการ หมายถง รปแบบการบรหารในหนวยงาน นโยบายการปกครองบงคบบญชา การตดตอสอสาร สภาแวดลอมในการทางาน อปกรณเครองมอเครองใช

34  

ในการทางาน ตลอดจนขวญและกาลงใจในการปฏบตงาน คาตอบแทน ในการปฏบตงาน ซงโครงสรางและบรรยากาศขององคการททาใหเกดความเครยด ไดแก นโยบายในการบรหารไมชดเจน ลกษณะการแบงโครงสรางหนวยงานไมเหมาะสม ระบบบงคบบญชาทไมเหมาะสม กรสอสารในองคการไมด สภาพแวดลอมในการทางาน ไมเหมาะ อปกรณเครองมอเครองใชไมเพยงพอ ขวญและกาลงใจในการทางานไมด

2.5 ความเครยดกบประสทธภาพของการทางาน

สมยศ นาวการ (2543) นกวชาการดานบรหารองคการ ไดอธบายลกษณะความสมพนธระหวางความเครยดและประสทธภาพในการทางานวา ความสมพนธระหวางความเครยดและประสทธภาพในการทางานจะเปนรประฆงควา เมอบคคลเรมตนรสกเครยดกบงาน ผลการปฏบตงานจะเพมขน ความเครยดจะกระตนใหจดการกบปญหาทอาจจะเกดขนจะทาใหงานหนกขน หรอรวดเรวขนกวาคนทมความเครยดนอยหรอไมมความเครยดเลย บคคลจะผลกดนตวเองไปสผลการปฏบตงานทสงภายใตความเครยดปานกลาง แตถาความเครยดสงเกนไป ผลการปฏบตงานจะเรมลดลง ดงภาพ ท 2.1

แผนภาพท 2.1 แสดงความสมพนธระหวางความเครยดและระดบผลการปฏบตงาน

สง A

ตา

ตา ระดบความเครยด สง

ความเครยดทางบวก ความเครยดทางลบ

ทมา สมยศ นาวการ, 2543, น. 1017

จากแผนภาพท 2.2 ความเครยดทเพมสงถงจด A จะเปนความเครยดทางบวก เนองจากจะทาใหผลการปฏบตงานบคคลสงขนจนกระทงถงจดหนง (จด A) ความเครยดทเพมขนจะทาใหผลการปฏบตงานเพมขน เมอเลยจดนไปแลวความเครยดทเพมสงขนอกจะทาใหผลการปฏบตงานลดลง ความเครยดทเลยจด A ไปจะเปนความเครยดทางลบ เนองจากความเครยดทางลบจะทาใหผลการปฏบตงานของบคคลลดลง

บคคลจะ

เบอหนาย

บคคลจะ

ออนเพลย

35  

นอกจากนความเครยดจะมผลกระทบตอประสทธภาพในการทางานของบคคลแลวความเครยดยงมผลกระทบตอองคกรดวย (พส เดชรนทร, 2536) 1. ความเครยดสงผลใหประสทธภาพในการทางานของบคคลลดลง โดยอาจนาไปสการตดสนใจทผดพลาด หรอมปญหาความสมพนธกบผอน 2. บคคลทเกดความทอถอยหรอยอมแพตอความเครยด อาจนาไปสการไมประสบผลสาเรจในการทางาน การลางานบอยขน หรออาจลาออกจากงาน 3. ความเครยดสามารถกอใหเกดทศนคตทไมดตอองคกร ผบงคบบญชาเพอนรวมงาน หรอลกนอง ทาใหความพงพอใจในการทางาน และความภกดทมตอองคกรลดนอยลง

บารรอน และพอลลส (Baron & Paulus, 1991) เมอบคคลมความเครยดอยในระดบตากวาประสทธภาพในการทางานจะดขน โดยประสทธภาพในการทางานจะดขนเรอยๆ เมอระดบความเครยดอยในระดบปานกลาง และเมอระดบความเครยดอยในระดบสงจะทาใหประสทธภาพในการทางานลดลง พบวาบคคลทมความเครยดในระดบตาถงปานกลางกมโอกาสทจะมประสทธภาพในการทางานอยในระดบตากได ทงนเนองจากบคคลนนมความไมพงพอใจในงานและเมอมความเครยดในระดบปานกลางอยเปนระยะเวลานานหรอเกดขนซาๆ จะสงผลตอสขภาพและการปฏบตงาน แตในบางรายทมระดบความเครยดสงแตสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพอาจเนองจากบคคลนนมประสบการณและมความชานาญในงานนน รสกวางานนนทาทายหรอเปนสงกระตนใหเกดความสขในการทางาน

แผนภาพท 2.2 แสดงความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานและผลทเกดขน

ทมา :คเปอร แอนด คราสวชว ,1997

ปจจยทมผลตอความเครยด

ปจจยเกยวกบงาน

บทบาทในองคกร

ความสมพนธในการทางาน

ความกาวหนาในอาชพ

โครงสรางและบรรยากาศองคกร

ปจจยทไมเกยวกบงาน

บคคล

ผลตอบคคล 1.ความดนโลหตสง 2.จตใจไมเบกบาน 3.ดมมากหงดหงด 4.ปวดหนาอก

ผลตอบคคล 1.ความดนโลหต 2.จตใจไมเบกบาน 3.ดมมากหงดหงด 4. ปวดหนาอก

1.โรคหลอดเลอดหวใจ 2. อาการปวยทางจต

-การพรอมกนหยดงานยดเยอ -เกดอบตเหตในการทางานรนแรงและบอยครง - มความเฉอยชา

ผลความเครยด โรคเครยด

36  

3. แนวคดการจดการความเครยด โดยทวไปเมอบคคลเกดความเครยดจะมพฤตกรรมเผชญความเครยดตาง ๆ มากมายแตกตาง

กนไปในการหาทางลด หรอขจดความเครยดใหหมดไป เพอรกษาสมดลของรางกายใหกลบคนปกตอกครง วระ ไชยศรสข (2533:22) ไดอธบายวา เมอมตวเรงความเครยดเกดขน คนจะมปฏกรยาทางรางกายเพอปรบตวใหเขากบความเครยด โดยปฏกรยาจะม 3 ขนตอน คอ

(1). อาการบอกเหต (Alarm Reacting Stage) จะเกดขนเฉพาะแหงซงเนองมาจากตวเรงใหเกดความเครยดปฏกรยาทเกดขนจะเกดโดยผานระบบประสาทและตอมไรทอ เชน ตอมพทอตาร (Pituitary) จะหลงฮอรโมนออกมา ทาใหรางกายสามารถตอตานตอตวเรงความเครยด และปรบรางกายใหอยในภาวะสมดล

2. อาการตอตาน (Resistance Stage) ในระหวางชวงน การเปลยนแปลงทางชววทยาจะเกดขนเพอรกษาสภาพตอตานของสงมชวตตอตวเรงความเครยด ในบางสถานการณทาใหเกดระดบการสมดลทางสรรวทยาเกดขน

3. ขนหยดการทางาน (Exhaustion Stage) ถามนษยอยภายใตเหตการณทมความเครยดนานๆ ความตานทานไมสามารถจะทาใหรางกายยงคงรกษาสภาพคงทไวไดและความเครยดยงคงมอยตอไป อาจจะเกดตายไดเพราะอวยวะหยดการทางาน ลาซารส และโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) กลาววาบคคลทมความเครยดในระดบตาอาจใชพฤตกรรมเผชญความเครยดไดทง 2 แบบ แตเมอความเครยดเพมขนเปนระดบปานกลางบคคลจะมแนวโนมในการเลอกใชพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา และเมอภาวะความเครยดอยในระดบรนแรง บคคลมกจะใชพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณแทน อยางไรกตามในการปฏบตนนบคคลสามารถใชพฤตกรรมเผชญความเครยดทง 2 แบบ โดยอาจมสวนเพมหรอลดประสทธภาพของบคลากร เชน ใชพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา ในกรณทเหนวาตนสามารถจดการกบปญหาได และมกใชพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ เมอเหนวาปญหานนเกนกวาทจะแกไขได การเผชญปญหาจะใหผลดทสด คอ การใชกลวธทง 2 แบบ ดงกลาวใหชวยเสรมซงกนและกน การศกษาครงนมงศกษาพฤตกรรมเผชญความเครยดตามแนวคดของลาซารส และโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ไดใหความหมายของพฤตกรรมเผชญความเครยดวาเปนความพยายามทจะเปลยนแปลงความรสกนกคด และพฤตกรรมอยตลอดเวลา เพอทจะจดการกบสงกระตนใหเกดความเครยด ทงทเกดขนภายใน หรอภายนอกตวบคคล และความเครยดทเกดขนนจะถกประเมนโดยผประสบวาจะตองใชกาลงความสามารถ และแหลงทรพยากรทมอยเกนธรรมดา หรอแหลงทรพยากรทมอยอาจไมเพยงพอทจะจดการกบความเครยด ซงถอเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา และจะไมมการตดสนกอนวาวธการเผชญกบความเครยดวธใดมประสทธภาพมากทสด บคคลทเผชญกบความเครยดตามแนวคดนม 2 ลกษณะ คอ

37  

1.พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ (Emotion – Focused Coping) เปนพฤตกรรมท บคคลพยายามทจะจดการอารมณ และความรสกตาง ๆ ท เกดขน เนองจากสถานการณทเปนความเครยด โดยไมไดมงแกปญหาหรอสาเหต ลาซารส เรยกวธนวา “การบรรเทา” ซงรวมถงการท บคคลนนไดนาเอากลไกการปองกนจตทกแบบ จดเปนพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณพฤตกรรมประเภทนเปนการกระทาใหรสกวาอนตรายจากสถานการณนน ลดลง แตความจรงแลวอนตรายนนไมไดลดลง สถานการณไมไดเปลยนแปลงไป พฤตกรรมทจดวาเปนพฤตกรรมประเภทน ไดแก การปฏเสธ การหลกหน การพยายามลม การแยกตนเอง การเพอฝน การทาใหเปนเรองเลกการเลอกรบฟงเฉพาะสงทด หรอโยนความผดไปใหผอน เปนตน 2. พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา (Problem – Focus Coping) เปนพฤตกรรมทบคคลพยายามจดการกบสงทมากระตนใหเกดความเครยดโดยตรง ซงเปนการใชกระบวนการทางปญญา ในการตดสนใจเลอกวธทจะจดการกบสถานการณ โดยมงทตนเหตของปญหา ไดแก การเผชญกบเหตการณทเปนความเครยดตามสภาพความเปนจรง และหาหนทางแกไขหรอการเสรมสรางความสามารถใหตนเองในการเผชญความเครยดนน เปนตน จากขอมลดงกลาวผวจยเหนวาเปนทฤษฎเกยวกบภาวะความเครยดทนาสนใจ จงนามาประยกตใชเปนตวแปรตามในการศกษาเรองภาวะความเครยดและปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ในครงน ซงจากความหมายเกยวกบความเครยดนนผวจยไดกลาวถงสภาวะสงแวดลอมรอบตวของบคคลโดยจากการศกษาตอเนองนนสภาวะสงแวดลอมรอบตวของบคคล กคอปจจยททาใหเกดความเครยด ซงมผอธบายเกยวกบปจจยททาใหเกดความเครยดทนาสนใจกคอ คลเปอร และเดวสสน (Cooper & Davidson, 1987, pp. 99-108) ไดแบงปจจยททาใหเกดความเครยดไวดงน 1. ปจจยจากการทางาน ไดแก ตาแหนงหนาททรบผดชอบ บทบาทในหนวยงาน ปรมาณงาน สงแวดลอมในการทางาน ความปลอดภย การสนบสนนในหนวยงาน สมพนธภาพระหวางเพอนรวมงาน ตลอดจนนโยบาย กฎระเบยบของหนวยงาน 2. ปจจยจากสงแวดลอมภายในบาน ไดแก สมพนธภาพในครอบครว การไดรบแรงสนบสนนจากคสมรส ความปลอดภยของครอบครว ฐานะทางเศรษฐกจ 3. ปจจยสวนบคคล ไดแก อาย การศกษา เชอชาต ศาสนา เหตการณเปลยนแปลงในชวตความสามารถในการปรบตว บคลกภาพ ปจจยจากการทางาน จากสงแวดลอมภายในบาน จากสงคมและวฒนธรรมนนเปนปจจยรวมกน เมอเกดผลจากปจจยหนง กจะมผลกระทบปจจยทงสามสงผลใหบคคลเกดความเครยดได คลเปอร และเดวสสน กลาววา ความเครยดในการทางานเปนความสมพนธระหวางการทางานและการรบรวาตนเองเหมาะสมกบงานหรอไม ดงนนสาเหตของความเครยดในการทางานใน ทนจงไมใชสาเหตเดยวททาใหเกดความเครยด แตอาจเปนสาเหตหนงทเปนไปไดวากอใหเกดความเครยด ดงนนการกลาวถงความเครยดในการทางานจงตองพจารณาถงบคคล และการรบรของบคคล ตอปจจยทมผลตอ

38  

ความเครยด นนคอปจจยดานลกษณะงาน ปจจยดานบทบาทในองคการปจจยดานความสาเรจและความกาวหนาในอาชพ ปจจยดานสมพนธภาพในททางาน และปจจยดาน โครงสราง นโยบายและบรรยากาศองคการ เชน การรบรถงภาระงานทมากเกนไป ไมทราบความ คาดหวงของผบงคบบญชา การไมไดรบการเลอนตาแหนง หรอไดรบการเลอนตาแหนงเรวเกนไป ความสมพนธกนหวหนางาน เพอนรวมงาน และลกนอง และการมความคดขดแยงกบนโยบาย ของททางาน เปนตน Farmer, Richard E.et.al. (1984) ไดแบงสาเหตความเครยดไวดงน 1.สาเหตจากตวบคคล (Personal Source) เปนสาเหตทสมพนธกบวถชวตของบคคล ไดแก โครงสรางบคลกภาพ ประสบการณชวต อตมโนทศนของบคคล สขภาพและอน ๆ ทเกยวของในลกษณะของปจเจกบคคล 2.สาเหตจากฐานะทางเศรษฐกจ (Financial Source) เชน สถานภาพทางการเงน รายได ความสามารถในการจดการจดหาปจจย 4 รวมทงการรบรของบคคลเกยวกบสถานภาพทางการเงนทควรจะเปน 3. สาเหตจากสมพนธภาพ (Relational Source) เปนสาเหตจากการมความสมพนธกบคนรอบตว เชน ครอบครว เพอนบาน เพอนรวมงาน คสมรส เปนตน 4.สาเหตจากอาชพการทางาน (Occupationall Source) เปนความสมพนธกบประสบการณการทางาน การดาเนนชวต ตลอดจนการคาดหวงในอนาคต จากปจจยททาใหเกดความเครยดดงกลาวจะเปนวามความเกยวของกบปจจยสวนบคคล และเกยวกบอาชพการงานผวจยจงเปนวาปจจยดงกลาวนนคาดวาจะสงผลตอภาวะความเครยดของขาราชการตารวจจงไดนามาใชเปนตวแปรอสระในการศกษาครงน โดยปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานมแนวคดของ คาลโม, เอลเบทาว และคเปอร (Kalimo, El-Betawi and Cooper, 1987) มรายละเอยดดงน 1. ปจจยภายในลกษณะงาน (Factor Intrinsic to the job) ไดแก ความเหมาะสมของบคคล ความเหมาะสมของสภาพแวดลอม ความพงพอใจในงาน อปกรณ และฝกอบรม การโยกยายงาน ปรมาณงาน ความเสยงอนตรายทางกายภาพ และความภาคภมใจในการทางาน 2. บทบาทในองคกร (Role in the organization) เชน ความคลมเครอในบทบาทของตนเอง ความเครยดเกดขนไดเมอบคคลไมทราบบทบาทหนาทของตนเองชดเจน ไมทราบวาตองทาอะไร ความขดแยงในบทบาทหนาท ของเขตขององคกร ความรบผดชอบตอประชาชน 3. ความกาวหนาในงาน (Career Development) เชน ไมมความมนใจในความกาวหนาของงานททา ขาดความพอใจในคาจาง ความไมเหมาะสมในสถานภาพ การชาดความปลอดภยในงาน 4. สมพนธภาพในหนวยงาน (Relationship / Social Support) การทมแรงสนบสนนจากสงคม และการชวยเหลอซงกนและกน จะชวยลดความเครยดได ถาสมพนธภาพในหนวยงานไมดจะมปญหาเรองบทบาท และเกดความเครยดทางจตใจอนสงผลใหความพอใจตา

39  

5. โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป (Organization Stucture and Climate)เชน นโยบาย กฎระเบยบของหนวยงาน การถกจากดพฤตกรรมในเรองการตดสนใจ และการมสวนรวมในการปฏบตงาน ผวจยใชปจจยทง 5 ดานดงกลาวเปนขอบเขตของเนอหาในตวแปรตนทจะใชทาการศกษาครงน 5. แนวทางภาครฐกบการปองกนความเครยดของขาราชการไทย หนวยงานทรบผดชอบในเรองการดแลคณภาพชวตของขาราชการไทยไดแกสานกงานขาราชการพลเรอน หรอสานกงาน ก.พ. ไดจดทายทธศาสตรการพฒนาคณภาพชวตขาราชการพลเรอนสามญ พ.ศ. ๒๕๕๔ – ๒๕๕๖ เพอใหการพฒนาคณภาพชวตขาราชการตอบสนองตอบรบทของสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และการบรหารราชการ และ เพอเปนการเตรยมความพรอมใหระบบราชการมความเขมแขง ขาราชการมภมคมกนทดเพยง พอทจะตอบสนองตอการเปลยนแปลงอยางมประสทธภาพ ซงยทธศาสตรดงกลาวเปนแนวทางหนงทรฐตองดาเนนการเพอปองกนปยหาความจากการปฏบตงาน โดยกาหนดหลกการวตถประสงคและยทธศาสตรการพฒนาคณภาพชวตขาราชการพลเรอนสามญ พ.ศ. 2554-2556 ดงน หลกการ

1. การพฒนาคณภาพชวตขาราชการตองทาใหเกดความสขในการทางาน และสรางความสมดลระหวางชวตกบการทางาน ซงจะสงผลโดยตรงตอการเพมประสทธภาพการทางานของบคลากร การเพมผลตภาพ และขดสมรรถนะของสวนราชการ 2. การพฒนาคณภาพชวตขาราชการตองดาเนนการอยางเปนระบบและตอเนองเพอสรางเสรมใหขาราชการมคณภาพชวตทดในการปฏบตราชการ และใหเกดผลสมฤทธตอภารกจภาครฐและประโยชนสขของประชาชน 3.การพฒนาคณภาพชวตขาราชการมความสอดคลองกบการพฒนาสมรรถนะการบรหารทรพยากรบคคลของสวนราชการและจงหวด วตถประสงค 1.เพอใหขาราชการพลเรอนสามญปฏบตงานอยางมความสข มคณธรรมจรยธรรม มจตสาธารณะ และปฏบตงานอยางมออาชพ เปนทเชอถอไววางใจของประชาชนรวมทงมความสมดลระหวางชวตสวนตวกบชวตการทางาน มขวญกาลงใจทด มแรงจงใจทจะพฒนาตนเองอยางตอเนอง 2.เพอใหสวนราชการมกาลงคนทมสมรรถนะสง มความพรอมทจะขบเคลอนภารกจของสวนราชการอยางมประสทธภาพ 3.เพอใหสวนราชการมระบบ กลไก และวธดาเนนการพฒนาคณภาพชวตขอขาราชการทมประสทธภาพและเปนมาตรฐาน 4.เพอใหระบบราชการมประสทธภาพและมภาพลกษณทด สงผลใหสงคมและประเทศไทยเจรญกาวหนายงขน

40  

ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพชวตขาราชการพลเรอนสามญ ประกอบไปดวย 4 ยทธศาสตร

ยทธศาสตรท 1 การพฒนาคณภาพชวตขาราชการดานการทางาน

เพอใหขาราชการทางานอยางมประสทธภาพ มขวญกาลงใจและแรงจงใจในการสรางสรรคและสงมอบผลงานทมคณภาพแกประชาชน และเปนแรงขบเคลอนทสาคญในการพฒนาประเทศ ประกอบดวย 3 กลยทธ ดงน

กลยทธท 1 สงเสรมใหสวนราชการปรบปรงสภาพแวดลอมการทางานใหเหมาะสม เสรมสรางบรรยากาศทดในการทางาน และอานวยความสะดวกใหขาราชการทางานอยางมประสทธภาพ

เปาประสงค 1.ปรบปรงสถานททางานใหปลอดภยและถกสขลกษณะ มบรรยากาศทดมสงอานวยความสะดวกทจาเปนตอการปฏบตงาน 2. จดใหมอปกรณ เครองมอเครองใชในการทางาน และอปกรณเทคโนโลยททนสมย เหมาะสม เพยงพอตอการปฏบตงานตวชวด 3. สถานททางานปลอดภยและถกสขลกษณะตามเกณฑของสวนราชการทรบผดชอบ

ตวอยางกจกรรม การปรบปรง ซอมแซม หรอตอขยายสถานททางาน ,กจกรรม ๕ ส และการจดระเบยบสถานททางาน , การจดหาหรอซอมแซมอปกรณ เครองมอเครองใชทมประสทธภาพเพยงพอ และทนสมย

กลยทธท 2 สงเสรมใหสวนราชการพฒนาระบบและวธการทางาน เพอใหขาราชการปฏบตงานอยางมประสทธภาพและประสทธผล

เปาประสงค จดระบบและวธการทางานทเหมาะสมและชดเจนเพอเสรมสรางประสทธภาพและประสทธผลในการทางานตวชวดผลการปฏบตงานของสวนราชการตามคารบรองการปฏบตราชการและตวชวดสาคญเพมสงขน ตวอยางกจกรรม จดใหมระบบพเลยง การสอนงาน และการใหคาปรกษาแนะนา, จดทาคมอและเอกสารแนวทางการปฏบตงาน, การมอบหมายงานทสอดคลองกบความร ความสามารถและสมรรถนะของขาราชการ

กลยทธท 3 สงเสรมใหสวนราชการดาเนนการบรหารทรพยากรบคคลทมประสทธภาพ ตามหลกคณธรรม เพอสรางขวญกาลงใจและแรงจงใจในการปฏบตงานของขาราชการ

เปาประสงค มหลกเกณฑและวธดาเนนการบรหารทรพยากรบคคลทมประสทธภาพโปรงใส และเปนธรรม โดยม ตวชวด 1) ความพงพอใจของขาราชการทมตอระบบการบรหารทรพยากร

41  

บคคลของสวนราชการ และ 2) ความผกพนของขาราชการทมตอองคกร ความภาคภมใจทเปนสวนหนงขององคกร และพรอมทมเททางานเพอสรางความสาเรจใหแกองคกร

ตวอยางกจกรรม

การสรางความมประสทธภาพ โปรงใส และเปนธรรมในกระบวนการบรหารทรพยากรบคคล ไดแก การเลอนตาแหนง การแตงตง การโอนยาย การประเมนผลการปฏบตงาน การนาระบบกลไกและวธการบรหารงานใหมๆ มาดาเนนการใหเกดผลในทางปฏบต ไดแก การจดทาเสนทางกาวหนาในอาชพ การจดทาแผนการสบทอดตาแหนงรวมถงการวางมาตรการสงเสรมการทางานทบาน การพฒนาขาราชการทกระดบอยางเปนระบบ ตอเนอง โดยมการวดและประเมนประสทธภาพและประสทธผลของการดาเนนงานอยางจรงจง

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาคณภาพชวตขาราชการดานสวนตว

เพอใหขาราชการมสขภาพรางกายและจตใจทแขงแรง มความสข มความสมดลระหวางชวตการทางานกบชวตสวนตว ประกอบดวย 2 กลยทธ ดงน

กลยทธท 1. สงเสรมใหสวนราชการดาเนนการสรางเสรมสขภาพ เพอใหขาราชการมสขภาพทด

เปาประสงค 1. ขาราชการมความรสามารถดแลปองกนและรกษาสขภาพของตนเองและครอบครวได 2. ขาราชการมความรและความเขาใจในการบรหารจดการความเครยดของตนเองและครอบครว 3. ขาราชการและครอบครวมสขภาพทด สามารถลดคาใชจายในการรกษาพยาบาล

กลยทธท ๒ เสรมสรางใหขาราชการมชวตครอบครวทอบอนและเขมแขงมความสมดลระหวางชวตการทางานกบชวตสวนตว

เปาประสงค 1.ขาราชการมความสมพนธทดภายในครอบครวและสงคม 2.ขาราชการมความสขเพมขน ครอบครวมความอบอน 3. จานวนกจกรรมทจดใหครอบครวเขารวมกจกรรมของสวนราชการ 4. จานวนขาราชการทมความสขเพมขน และมอตราการหยารางลดลง ตวอยางกจกรรม ไดแกกาหนดชวโมงทางานทเหมาะสมสาหรบหนวยงาน ไดแก การจดเวลาการทางานใหยดหยน การสนบสนนการทางานทบาน สนบสนนใหขาราชการจดเวลาการทางานให

42  

เกดความสมดลระหวางชวตการทางานกบชวตสวนตว และการกาหนดใหวนอาทตยเปนวนครอบครว จดใหครอบครวเขารวมกจกรรมสนทนาการของสวนราชการ

ยทธศาสตรท 3 การพฒนาคณภาพชวตขาราชการดานสงคม

เพอใหขาราชการทกระดบมความสมพนธและความเขาใจอนดตอกนมความสามคค มความรกและความภาคภมใจในองคกร ประกอบดวย 2 กลยทธ ดงน

กลยทธท 1 สงเสรมใหสวนราชการสรางวฒนธรรมองคกรทเหมาะสมกบลกษณะงานในแตละสวนราชการ ใหขาราชการมความเชอถอและไววางใจในการทางานรวมกน

เปาประสงค สวนราชการมวฒนธรรมและคานยมทเหมาะสม และเสรมสรางใหขาราชการเชอถอและไววางใจในการทางานรวมกน

ตวอยางกจกรรม จดกจกรรมนนทนาการ และการสอสารระหวางฝายบรหารและขาราชการ พฒนาระบบการสอสารองคกรใหมประสทธภาพ เพอใหขาราชการทกระดบมความรความเขาใจในนโยบายและวฒนธรรมขององคกรอยางชดเจนและทวถง พฒนาชองทางการสอสารใหมความหลากหลาย เหมาะสมสอดคลองกบลกษณะขององคกร และธรรมชาตของบคลากร

กลยทธท 2 สงเสรมขาราชการใหมจตสาธารณะ มความรก และความสามคคภายในองคกร

เปาประสงค .ใหขาราชการมความรก ความสามคค และรวมมอกนทางานมากขน มจตสานกทดและมงกระทาประโยชนตอสวนรวมเพมขน

ตวอยางกจกรรม จดกจกรรมสงเสรมความสมพนธในองคกร ไดแก การจดการศกษาดงานนอกสถานท ทศนศกษา สงสรรคและสนทนาการในโอกาสพเศษตางๆ จดกจกรรมใหขาราชการมสวนรวมในการบาเพญสาธารณประโยชน หรอมความรบผดชอบตอสงคมในรปแบบทหลากหลาย ไดแก การปลกปา สรางฝาย และพฒนาโรงเรยน

ยทธศาสตรท ๔ การพฒนาคณภาพชวตขาราชการดานเศรษฐกจ

เพอใหขาราชการมความมนคงทางเศรษฐกจ และดาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวย ๒ กลยทธ ดงน

กลยทธท ๑ สงเสรมใหสวนราชการเสรมสรางความรเกยวกบการออม และการบรหารจดการดานการเงนใหแกขาราชการ

43  

เปาประสงค เพอใหขาราชการมความรดานการบรหารจดการดานการเงนและการออม cและมความรความเขาใจ และดาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมถงปรบเปลยนพฤตกรรมในการใชจายเงน

ตวอยางกจกรรม ไดแก การใหความรแกขาราชการในดานการวางแผน และการบรหารจดการการเงนสวนบคคล การรณรงคเรองการดาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การอบรมใหความรเกยวกบการประกอบอาชพเสรมนอกเวลาราชการ

กลยทธท ๒ จดสวสดการเพมเตมนอกเหนอจากทกฎหมายกาหนด เพอบรรเทาความเดอดรอน และสรางความสขใหแกขาราชการ

เปาประสงค เพอสงเสรมใหสวนราชการจดสวสดการเพมเตมนอกเหนอจากทรฐจดให

ตวอยางกจกรรม การจดสวสดการเพมเตมจากทกฎหมายกาหนด ไดแก การจดสหกรณออมทรพย การจดรานคาสวสดการ การสงเคราะหขาราชการเกยวกบคาอาหาร คาเดนทางและกรณประสบภยพบต การสงเสรมใหมการรวมกลมเพอจดกจกรรมชวยเหลอขาราชการทไดรบความเดอดรอนในกรณตางๆ

ปจจยความสาเรจในการพฒนาคณภาพชวตขาราชการ

1. ดานนโยบาย รฐบาลกาหนดเปนนโยบายและสนบสนนใหการพฒนาคณภาพชวตขาราชการเปนภารกจสาคญของสวนราชการและจงหวด และใหสวนราชการและจงหวดกาหนดนโยบายทสอดรบกบยทธศาสตรการพฒนาคณภาพชวตขาราชการพลเรอนสามญ รวมทงกาหนดใหมระบบการทางาน กจกรรม และการดาเนนการทชดเจนและตอเนอง เพอเสรมสรางการเปนองคกรแหงความสข 2.ดานองคความร 1) ดาเนนการปรบเปลยนแนวความคดของขาราชการเกยวกบการพฒนาคณภาพชวตขาราชการวา มใชเปนเพยงการจดกจกรรมดานสวสดการเทานน แตครอบคลมถงการสรางความสขในชวตโดยรวมดวย 2) สรางเครองมอและคมอในการพฒนาคณภาพชวตทเหมาะสาหรบขาราชการ จาแนกตามความแตกตางของเพศ วย สถานภาพของขาราชการ และสภาพแวดลอมของสวนราชการ 3) พฒนาเครองมอประเมนผลความสาเรจในการพฒนาคณภาพชวตขาราชการในแตละดาน 3. ดานการสรางเครอขาย สงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางสวนราชการ หนวยงานภาครฐ และภาคเอกชนในการพฒนาคณภาพชวตรวมกน อาทเชน สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) สถาบนการศกษาดานพฒนาทรพยากรมนษย สมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย ธนาคารออมสน ฯลฯ

44  

มาตราการของสานกงานตารวจแหงชาตในการดแลความเครยดของขาราชการตารวจ สานกงานตารวจแหงชาต เปนหนวยงานหนงทขาราชการมความเสยงตอการเกดความเครยดทงนเนองจากลกษณะของงาน และความรบผดชอบทคอนขางสง และตองทางานกบคนหมมาก สงทเปนตวบงบอกถงความเครยดของขาราชการตารวจเหนไดจากสถตการฆาตวตายของเจาหนาทตารวจทงในระดบสญญาบตรและชนประทวนมเกดขนในทกป และมสถตทเพมขนอกดวย นอกจากนภาวะความเครยดของตารวจนอกจากจะทารายตนเอง ยงปรากฏใหเหนในรปอนๆ เชนการทารายผอน อาทเพอนรวมงาน ผบงคบบญชา หรอบคคลในครอบครวอกดวย มาตรการดแลความเครยดของขาราชการตารวจของสานกงานตารจแหงชาตยงคงใชแนวทางตามยทธศาสตรการพฒนาครภาพชวตขอขาราชการตามแนวทางของสานกงานพฒนาขาราชการพลเรอน (ก.พ.) เปนแนวปฏบต สวนขอสานกงานตารวจแหงชาตยงไมปรากฏยทธศาสตรหรอนโยบายทเดนชด เพยงแตมมาตรการดาเนนตามแนวนโยบายของผบงคบบญชาในแตละยคสมย อาทเชน แนวทางของ พล.ต.อ.อดลย แสงสงแกว สมยเปนผบญชาการตารวจแหงชาต มสถตการฆาตวตายของขาราชการตารวจบอยครง จากขอมลตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2551- 2556 มขาราชการตารวจฆาตวตาย เฉลย 29.17 นายตอป สาหรบปงบประมาณ พ.ศ.2556 มขาราชการตารวจ ฆาตวตายแลว 31นาย และเมอเปรยบเทยบกบอตราการฆาตวตายของประชากรไทย ขาราชการตารวจมอตราการฆาตวตายสงกวาประชากรทวไป 2.32 เทา จงมความหวงใยในสวสดภาพและชวตความเปนอยของขาราชการตารวจ ไดกาหนดมาตรการเพอแกไขปญหาขาราชการตารวจฆาตวตาย โดยวเคราะหปจจยททาใหขาราชการตารวจฆาตวตาย ไดแก ปญหาครอบครว ปญหาสขภาพ ปญหาสวนตว ปญหาหนสน ปญหาทเกยวกบหนาทการงาน ซงอาจมหลายปจจยประกอบกน รวมทงสภาพจตใจของขาราชการตารวจเอง นอกจากนจากสภาพการปฏบตหนาท ททาใหเกดความตงเครยดและกดดน กเปนอกสาเหตหนงททาใหขาราชการตารวจฆาตวตาย ทาใหเกดความสญเสยทรพยากรบคคลอนมคาทไมอาจประเมนได จงมมาตรการปองกนในการปองกนขาราชการตารวจฆาตวตาย 1) ใหผบงคบบญชาสารวจขอมลผใตบงคบบญชา เพอจะไดทราบวาใครมความเสยง โดยสงเกตพฤตกรรมทสงผลใหเกดความเครยดอยางรนแรงดงน มปญหาเกยวของกบการปฏบตงาน มปญหาสวนตวและครอบครว มปญหาทางบคลกลกษณะหรอสขภาพจต มปญหาสขภาพ มประวตเคยพยายามฆาตวตาย 2) ใหผบงคบบญชาทกระดบชนคอยดแลผใตบงคบบญชาและ จะตองเอาใจใสดแลการปฏบตงานและชวตความเปนอยของผใตบงคบบญชาและครอบครว สรางขวญและกาลงใจ เสรมสรางทศนะคตพฒนาจตใจของผใตบงคบบญชาอยางตอเนอง เพอปองกนปญหาดงกลาว 3) ใหความรเกยวกบทกษะการจดการชวต พฒนาจตใจ โดยจดเปนหลกสตรการฝกอบรม หรอเปดชองทางใหคาปรกษาแนะนาดานสขภาพจต โดยประสานกบหนวยงานทเกยวของ มาตรการเฝาระวง สงเกตสญญาณเตอนกอนการฆาตวตาย เชน พดหรอเขยนถงความตายหรอการฆาตวตาย หรอบนวาอยากตาย มประวตเคยพยายามฆาตวตาย ปวยเปนโรคจต ตดสรา หรอยาเสพตด จนเลกไมได ครอบครวและชมชนไมยอมรบ มโรคประจาตวรายแรง โรคเรอรงและรกษาไมหาย และถกเรงรดหนสนจนหาทางออกไมได สนเนอประดาตว

45  

4) หากพบพฤตกรรมเสยง ใหดแลและเฝาระวงอยางใกลชด ใหผบงคบบญชาและเพอนรวมงานดแล เขาไปพดคยเพอสอบถามปญหา แนะนาการแกไข รวมถงควบคมอปกรณหรอวธการทใชในการฆาตวตาย ไดแก อาวธปน ยา วตถมคมฯ หากพบพฤตกรรมอนเปนสญญาณเตอนกอนการฆาตวตาย จะตองรวมกนแกไขปญหาโดยเรงดวน 5) สวนมาตรการเมอเกดเหตและฟนฟหลงเกดเหต เมอเกดเหตฆาตวตาย หากพบขาราชการตารวจทพยายามฆาตวตาย ใหรบชวยเหลอ ปฐมพยาบาลและรบนาสงโรงพยาบาลทใกลทสด หากเสยชวตใหชวยเหลอดานการจดการศพ สทธกาลงพล รวมถงปลอบโยนญาตใหมสต กรณขาราชการตารวจพยายามฆาตวตาย ใหตรวจสอบสาเหตแลวใหความชวยเหลอดานการรกษาพยาบาล และการฟนฟจตใจ การศกษาหาสาเหต ใหละเอยดครอบคลมไปถงปจจยตางๆ ทเกยวของอยางครบถวน เพอจะไดทราบวามปญหาใดบางทมผลกระทบตอการตดสนใจฆาตวตายของขาราชการตารวจ เพราะปญหาและสาเหตการ ฆาตวตายของขาราชการตารวจอาจตางไปจากการฆาตวตายโดยทวๆ ไป เนองจากสภาพแวดลอมตางๆ ทเกยวของแตกตางกน แลวนาไปเปนแนวทางในการพจารณาแกไขและปองกนปญหาการฆาตวตายของขาราชการตารวจอยางเปนระบบและยงยนตอไป(รายงานขาวออนไลนสานกพมพมตชนออนไลน http://www.matichon.co.th/news_ detail. php?newsid=1381930702 สบคนเมอ 18 พฤษภาคม 2559) ขณะทนโยบายของ พลตารวจเอกสมยศ พมพนธมวงเปนผบญชาการตารวจแหงชาต มมาตราการในการดแลความเครยดของขาราชการตารวจ เนองจกเกดเหตความรนแรงจาความเครยดของเจาทตารวจหลายครง โดยมมาตราการดงน 1. จดตง "ศนยใหคาปรกษาขาราชการตารวจทมความเครยด" เพอเยยวยาชวยเหลอขาราชการตารวจทตกอยในภาวะความเครยด จนอาจนาไปสการฆาตวตาย พรอมเปดสายดวน 1599 เพอคอยใหคาปรกษาชแนะและรกษาสภาพจตใจเจาหนาทไมใหรสกเครยด 2. สงการใหผกากบสถานทกแหงดแลลกนองอยางใกลชด อกทงตองรพฤตกรรมและความเปนอยของลกนอง หากผใตบงคบบญชาเครยดจากการทางานจนถงขนฆาตวตาย ผบงคบบญชาตองรบผดชอบดวย 3. จดใหมจตแพทยคอยใหคาปรกษากรณทเจาหนาทตารวจมความเครยดและรองขอรบความชวยเหลอ (ทมา : ขอมลออนไลน https://www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid) สบคนเมอ 21 เมษายน 2559) 6.ขอมลทวไปของตารวจภธรภาค 2

ประวตความเปนมา

ตารวจภธรภาค 2 เรมกอตงในสมยทนายพลตรพระยาวาสเทพ เปนอธบดกรมตารวจในขณะนน โดยมทตงเดม อยทอาเภอเมอง จงหวดฉะเชงเทรา ตอมามการเปลยนแปลงไปตามลาดบ ดงน

46  

พ.ศ. 2440 มการจดตงกองตารวจมณฑลปราจนบร ขนท จงหวดฉะเชงเทรา มอาณาเขตรบผดชอบ 4 จงหวด คอ ฉะเชงเทรา นครนายก ปราจนบร และ ชลบร ตอมาไดจดตงกองตารวจมณฑลจนทบร มอาณาเขตปกครอง 3 จงหวด คอ จนทบร ระยอง และ ตราด พ.ศ.2445 ไดเปลยนแปลงชอกองตารวจภธรทง 2 แหง เปนกองตารวจภธรท 9 มณฑลปราจนบร (ทตงเดม) และกองตารวจภธรท 12 มณฑลจนทบร (ทตงเดม) พ.ศ.2547 หลงจากมการรวมกรมตารวจภธร และกรมตารวจนครบาลเปน "กรมตารวจ" แลว ไดแบงการปกครอง หวเมอง ออกเปน 4 ภาค คอ ตารวจภธรภาคกลาง ตารวจภธรภาคตะวนออก ตารวจภธรภาคเหนอ และตารวจภธรภาคใต โดยใหแตละ ภาคมผบงคบการเปนหวหนา แบงการปกครองภายในภาคเปนสายๆ แตละสายมจงหวดในการปกครอง 3-4 จงหวด ตอมาในป พ.ศ.2476 ไดกาหนดเขตการปกครองตารวจภธรไว รวม 20 สาย โดย กองกากบการตารวจภธรสายท 6 (ตงอยทจงหวดฉะเชงเทรา) มเขตการปกครอง 4 จงหวด คอ ฉะเชงเทรา ปราจนบร นครนายก และชลบร กองกากบการตารวจภธรสายท 7 (ตงอยทจงหวดจนทบร) มเขตการปกครอง 3 จงหวด คอ จนทบร ระยอง และตราด พ.ศ.2481 ไดแบงสวนราชการและจดตงตารวจภธรเสยใหม 8 แขต โดยกองกากบการตารวจภธรสาย 6 และ 7 รวมเปน 1 เขต มชอใหมวา "กองบงคบการตารวจภธรเขต" 5 (ตงอยทจงหวดฉะเชงเทรา) มจงหวดในการปกครองรวม 7 จงหวด มผบงคบการเปนหวหนา พ.ศ.2484 กองบงคบการตารวจภธรเขต 5 ไดยายท ตงไปอยท "จงหวดพระตะบอง" และเพมจงหวดในปกครองอก 2 จงหวด คอ พระตะบอง และพบลยสงคราม ทนเปนผลสบเนองมาจากผลของอนสญญาสนตภาพระหวางไทย กบ ฝรงเศส เมอ 9 พ.ค.2484 ในป เดยวกน ทางการไดโอน จงหวดสมทรปราการ ใหมาขนในทางปกครองเพมอก 1 จงหวด พ.ศ.2495 มพระราชกฤษฎกาจดวางระเบยบราชการกระทรวงมหาดไทย พ.ศ.2495 แบงสวนราชการของกระทรวงมหาดไทย "เขต" เปน "ภาค" จงไดเปลยนแปลง "กองบงคบการตารวจภธรเขต 5" เปน "กองบงคบการตารวจภธรภาค 2" เพอใหสอดคลองกบพระราชกฤษฎกา พ.ศ.2498 มพระราชกฤษฎกาจดวางระเบยบสวนราชการกรมตารวจ ในกระทรวงมหาดไทย เปลยนแปลงให "กองบงคบการตารวจภธรภาค 2" เปน "กองบงคบการตารวจภธรเขต 2 มเขตการปกครอง 7 จงหวด คอ ฉะเชงเทรา นครนายก ปราจนบร ชลบร ระยอง จนทบร และ ตราด พ.ศ.2514 กองบงคบการตารวจภธรเขต 2 ไดยายมาตงอยทถนนวชรปราการ ตาบลบางปลาสรอย อาเภอเมอง จงหวดชลบร มเขต การการปกครอง 7 จงหวด เชนเดม

พ.ศ.2519 ไดมพระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการกรมตารวจ กระทรวงมหาดไทย (ฉบบท 5) พ.ศ.2519 ใหยบเลกกองบงคบการตารวจ ภธรเขตทง 9 เขต หลงจากนนไดมคาสงของคณะปฏรปการปกครองแผนดน ฉบบ 45 ลงวนท 27 ต.ค.2519 ปรบปรงแบงสวนราชการกรมตารวจขนใหม จดตงกองบงคบการตารวจภธร 2 ขน โดยขนตรงกบกองบญชาการตารวจภธร1 มเขตการ ปกครองรบผดชอบ รวม 8 จงหวด คอ ฉะเชงเทรา นครนายก ปราจนบร ชลบร ระยอง จนทบร ตราด และสมทรปราการ

47  

พ.ศ.2536 มพระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการกรมตารวจเสยใหม ใหยบกองบญชาการตารวจภธร 1-4 และกองบงคบการตารวจภธร 1-9 ตงแตวนท 1 ม.ค. 2537 มผชวย อธบดกรมตารวจเปนหวหนาภาค ผบญชาการเปนรองหวหนาภาค กองบญชาการตารวจภธรภาค 2 มเขตการปกครอง 8 จงหวด คอ จนทบร ฉะเชงเทรา ชลบร ตราด นครนายก ปราจนบร ระยอง และ สระแกว พ.ศ.2539 มพระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการกรมตารวจใหม ลงวนท 17 ต.ค. 2539 ใหยบเลกกองบญชาการตารวจภธรภาค 1-9 เปนตารวจภธรภาค 1-9 มผบญชาการเปนหวหนา มเขตการปกครองในความรบผดชอบ 8 จงหวดเชนเดม ปจจบนตารวจภธรภาค 2 เปนหนวยงานระดบกองบญชาการของ สงกดสานกงานตารวจแหงชาต มผบญชาการตารวจภธรภาค 2 เปนผบงคบบญชาสงสดขนตรงตอผบญชาการตารวจแหงชาต และม รองผบญชาการตารวจภธรภาค 2 อก 6 ทาน มผบงคบการ จานวน 12 ทาน โดยงการบรหารจดการดงน

วสยทศน ตารวจภธร ภาค 2

“เปนตารวจมออาชพ เพอความผาสกของประชาชน”

ตารวจมออาชพ ตองเปนขาราชการตารวจทมความร ความสามารถ รลก รรอบ รจรง ในงานททาและตองเปนคนดมคณธรรม ซอสตย ซอตรง อดทน เสยสละ ตองขยน และมการพฒนาตนเองอยางตอเนอง สงสาคญทสดตองตระหนกเสมอวา นายทแทจรงของขาราชการตารวจคอประชาชนทงประเทศ

พนธกจ ตารวจภธร ภาค 2

1) ถวายความปลอดภยสาหรบองคพระมหากษตรย พระราชน พระรชทายาท ผสาเรจราชการแทนพระองค พระบรมวงศานวงศ ผแทนพระองคและพระราชอาคนตกะ ใหบงเกดประสทธภาพสงสด 2) บงคบใชกฎหมาย อานวยความยตธรรม ใหบรการประชาชนดวยความเสมอภาคเปนธรรม ตามหลกธรรมาภบาล 3) รกษาความสงบเรยบรอย ความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนและชมชน และ รกษาความมนคงของราชอาณาจกรใหเปนทเชอมนและศรทธา

4) ยดประชาชนเปนศนยกลาง สรางเครอขายชมชนและองคการทกภาคสวนใหมสวนรวมในการแกไขปญหาของสงคม 5) พฒนาบคลากรใหมความเปนมออาชพ เพอสรางความเขมแขงขององคการ 6) ปฏบตภารกจและชวยเหลอการพฒนาประเทศตามนโยบายรฐบาลใหเกดผลสมฤทธ

48  

โครงสรางของตารวจภธรภาค 2

แผนภาพท 2.1 แสดงโครงสรางการบรหารของตารวจภธร ภาค 2

ทมา : เวปไซดตารวจภธร ภาค 2 http://www.p2.go.th/ lสบคนเมอ v 6 เมษายน 2556

ตารวจภธรภาค 2 ตงอยทจงหวดชลบร เปนหนวยงานราชการของตารวจขนตรงตอสานกงานตารวจแหงชาต โดยมผบญชาการตารวจภธร ภาค 2 เปนผบงคบบญชาสงสด มการแบงโครงสรงการบรหารจดการ ออกเปน 4 ฝาย ดงน 1.. ฝายปฏบตการ เปนหนวยทปฏบตงานในพนทรบผดชอบของตารวจภธร ภาค 2 ประกอบดวย ตารวจภธรจงหวดในสงกด 8 จงหวด ไดแก จงหวดจนทบร ฉะเชงเทรา ชลบร ตราด นครนายก ปราจนบร ระยอง และสระแกว โดยมผบงคบการตารวจภธรจงหวดเปนผบงคบบญชาสงสดของแตละจงหวดและรบนโยบายจากผบญชาการตารวจภธรภาค 2 2. ฝายอานวยการ ไดแก กองบงคบการอานวยการ ตารวจภธรภาค 2 .3. ฝายสนบสนน ไดแก กองบงคบการสบสวนสอบสวน ตารวจภธรภาค 2

49  

4.. ฝายฝกอบรม ไดแก ศนยฝกอบรม ตารวจภธรภาค 2 ทง 3 หนวยงานหลงเปนหนวยงานประจาอยในสานกงานตารวจภธร ภาค 2 อตรากาลง

ปจจบน ตารวจภธรภาค 2 มอตรากาลงของขาราชการตารวจปฎบตงานอยทงสน 11,381 แยกเปนสญญาบตร 3,394. นาย ชนประทวน 7,987 นาย

ลกษณะพนทและขอบเขตความรบผดชอบ เขตความรบผดชอบทสวนใหญจะเปนเมองอตสาหกรรมและการทองเทยว จงมประชากรทอพยพมาจากทวทกทศของประเทศไทย รวมถงแรงงานตางชาต ปจจบนขอมลจากกรมการปกครอง ไดรายงานจานวนประชากรรวมทง 5 จงหวด มจานวนทงสน 4,615,571 คน ประชากรแฝงประมาณ 1,500,000 คน เปรยบเทยบอตราสวน ขาราชการตารวจ 1 นาย รบผดชอบตอประชากร จานวน 670 คน คดอาชญากรรม จากการดาเนนการปองกนปราบปรามอาชญากรรมของตารวจภธรภาค 2 ทผานมาพบวา สวนใหญแลวอาญากรรมทพบสวนใหญเปนเปนความผดเกยวกบทรพย เชน วงราวทรพย ชงทรพย การโจรกรรมรถจกรยานยนต ความผดเกยวกบชวตรางกายและยาเสพตด แตอยางไรกตามผลการปฏบตงานของตารวจภธรภาค 2 บรรลตามเปาหมายของสานกงานตารวจแหงชาต เนองจากไดมการจบกมคดสาคญๆ ทกประเภท ไดเปนจานวนมาก สรางความพอใจใหแกประชาชนในพนทรบผดชอบ ประชาชนเกดความอบอน มความเชอมนในการดารงชวต ตลอดจนภาพลกษณทดของตารวจภธรภาค 2 ตอไป (ทมา: แผนยทธศาสตรตารวจภธรภาค 2 ป ............)

7. งานวจยทเกวของ

มนทรา ปรชา (2552) ไดทาการศกษาเร อง ปจจยท เกยวของกบความเครยดและพฤตกรรมการจดการความเครยดของตารวจตระเวนชายแดน กองรอย 446 จงหวดนราธวาส ผลการวจยพบวา ตารวจตระเวนชายแดนกองรอย 446 จงหวดนราธวาสมความเครยดอยในระดบสงรอยละ 13.0 ความเครยดระดบปานกลางรอยละ 54.3 และมความเครยดอยในระดบตาคดเปนรอยละ 32.7 สวนปจจยทเกยวของกบความเครยดและเปนปจจยทานายการเกดความเครยดไดแก บคลกภาพทไมมความมนคงทางดานอารมณ (ลกษณะบคลกภาพ Scale N) การสนบสนนทางสงคมในระดบตา ระดบการศกษาทตากวาปรญญาตร การมปญหาสขภาพหรอโรคประจาตว รวมทงรายไดครอบครวและรายไดตนเองทไมเพยงพอ ซงมระดบความสาคญทางสถตท P < .05 ในสวนของพฤตกรรมการจดการความเครยดพบวาตารวจตระเวนชายแดนกองรอย 446 จงหวดนราธวาสมพฤตกรรมการจดการความเครยดในระดบสงรอยละ 30.9 ระดบปานกลางรอยละ 36.4 และมพฤตกรรมการจดการความเครยดในระดบตาคดเปนรอยละ 32.7 ปจจยทเกยวของและเปนปจจยทานายการเกดพฤตกรรมการจดการความเครยดไดแก บคลกภาพท

50  

ชอบแสดงตว (ลกษณะบคลกภาพ Scale N) ภมลาเนา การสนบสนนทางสงคมระดบตา รวมทงรายไดครอบครวและรายไดตนเองทไมเพยงพอ ซงมระดบความสาคญทางสถตท P < .05 สรวฒ สงขรศม (2541) ทาการวจยสารวจความเครยดของเจาหนาทตารวจจราจร กรณศกษาสถานตารวจภธรอาเภอเมองนครราชสมามวตถประสงคเพอศกษาความเครยดและปจจยทเกยวของกบความเครยดของเจาหนาทตารวจจราจร สถานตารวจภธรอาเภอเมองนครราชสมา กลมตวอยางทศกษาครงนเปนเจาหนาทตารวจจราจร สถานตารวจภธรอาเภอเมองนครราชสมา จานวน 55 ราย เปนเพศชายทงหมด ใชโปรแกรม Epi Info version 6 วเคราะหขอมลและแสดงคาสถต คอ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน t-test และ F-test ผลการศกษาพบวา เจาหนาทตารวจจราจรสวนใหญ มความเครยดอยในระดบตา คดเปนรอยละ 85.5 มบางสวนทมความเครยดสงแตยงอยในเกณฑปกต ซงมโอกาสทจะมปญหาไดงาย คดเปนรอยละ 12.7 สาหรบปจจยทเกยวของกบความเครยดของเจาหนาทตารวจจราจร ไดแก ปจจยสขภาพ (p = 0.038) การไดรบการสนบสนนจากผบงคบบญชา (p = 0.043) ความสงบสขในครอบครว (p = 0.339) การศกษา (p = 0.043) เวลาใหกบครอบครว (p = 0.023) สาหรบปจจยทเกยวของแตไมมนยสาคญทางสถต ไดแก อาย รายได ระยะเวลาในการปฏบตงานดานจราจร การเปลยนแปลงหนาทความรบผดชอบ การศกษาครงนมขอเสนอแนะในการดแลสขภาพจตของเจาหนาทตารวจจราจร มดงน 1. ควรมการสนบสนนใหเจาหนาทตารวจจราจรไดออกกาลงกายโดยกาหนดใหเปนนโยบายตงแตระดบสงลงมา 2. ผบงคบบญชาทกระดบนาจะตองสนบสนนเจาหนาทตารวจจราจรในเรองตาง ๆ เชน การจดหาอปกรณเพอชวยในการปฏบตงาน เปนตน เพอลดความเครยดเจาหนาทตารวจจราจรอนจะเปนผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพมากขน และปฏบตงานอยางมความสข 3. ผทเกยวของ เชน ผบงคบบญชา นาจะหาวธสงเสรมปองกนและแกไขปญหาสขภาพจตภายในครอบครว เพอชวยใหครอบครวมความสงบสข 4. ในเมองใหญทมการจราจรคบคง นาจะมการนาบคลากรอนมาเปนอาสาสมครชวยปฏบตงานรวมกบเจาหนาทตารวจจราจร 5. ควรปลกฝงวนยจราจรใหแกประชากรตงแตในวยเยาว 6. กรมตารวจนาจะนาเทคโนโลยมาชวยในการออกแบบสญลกษณจราจรและควบคมจราจรใหทวถง โดยเฉพาะในเมองใหญ ๆ ทนอกเหนอจากกรงเทพมหานคร 7. ผบงคบบญชาระดบตน ๆ นาจะสนบสนนใหเจาหนาทตารวจจราจร ศกษาตอจนถงระดบปรญญาตร สาหรบขอเสนอแนะในการศกษาวจย 1. ควรจะมการศกษาความเครยดของเจาหนาท ตารวจจราจรทกสถานตารวจแตละจงหวดเพอเปรยบเทยบความเครยดตามลกษณะพนทและปรมาณงานทตองปฏบต จะทาใหสรปปจจยทเกยวของกบภาวะแวดลอมท ชดเจนขน 2. ควรมการศกษาปจจยโรคทางกายใหเขมแขงโดยการตรวจสขภาพในชวงทศกษาความเครยด อาจมเจาหนาทตารวจจราจรทมปญหาสขภาพ โดยเฉพาะปญหาสขภาพทเกยวของกบการไดรบสารพษจากมลภาวะ แตไมเคยตรวจมากอน จะยงทาใหสรปถงปจจยโรคทางกายมผลตอความเครยดไดชดเจนขน ณฎฐา มลตา (2559,อางใน http://grad.bsru.ac.th/paper) ทาการวจยเรองปจจยทมผลตอความเครยดในการปฏบตงานของตารวจตรวจคนเขาเมองสวรรณภม เปนการวจยเชงปรมาณมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาปจจยทมผลตอความเครยดในการปฏบตหนาทของตารวจตรวจคนเขาเมอง

51  

สวรรณภม 2) ศกษาระดบความเครยดในการปฏบตหนาทของตารวจตรวจคนเขาเมองสวรรณภม 3)ศกษาความสมพนธของปจจยทมผลตอความเครยดในการปฏบตหนาทของตารวจตรวจคนเขาเมองสวรรณภมกลมตวอยาง จานวน 276 คน ใชวธการสมแบบงาย สถตทใชไดแก รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบคาท คาสมประสทธสหสมพนธอยางงายของเพยรสน ผลการวจย พบวา 1) ปจจยทมผลตอความเครยดของขาราชการตารวจตรวจคนเขาเมองสวรรณภมแบงออกเปน 5 ดาน ปจจยเกยวกบสงแวดลอม ปจจยเกยวกบองคการ ปจจยสวนบคคล ความแตกตางระหวางบคคล และบคลกลกษณะของบคคลในภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก 2) ระดบความคดเหนของขาราชการตารวจตรวจคนเขาเมองสวรรณภมตอความเครยดของขาราชการตารวจตรวจคนเขาเมองสวรรณภม แบงออกเปน 3 ดาน คอการเปลยนแปลงดานรางกายการเปลยนแปลงดานจตใจและอารมณและการเปลยนแปลงดานพฤตกรรม ในภาพรวมมความเครยด อยในระดบมาก 3) ปจจยทมผลตอความเครยดในการปฏบตหนาทของตารวจตรวจคนเขาเมองสวรรณภม มความสมพนธกนในทศทางเดยวกนในระดบมาก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01ไดแก บคลกลกษณะของบคคล และปจจยสวนบคคล มความสมพนธกนในทศทางบวกในระดบปานกลาง อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01ไดแก ปจจยเกยวกบองคการ ความแตกตางระหวางบคคล และปจจยเกยวกบสงแวดลอม

ดวงรตน วฒนกจไกรเลศ และกลนชบา สวรรณรงค (2557) ศกษาวจยเรองความเครยด ปจจยทมอทธพลตอความเครยด และการจดการความเครยดของตารวจ มวตถประสงคเพอศกษาความเครยด ปจจยททาใหเกดความเครยด และการจดการความเครยดในตารวจ เปน การวจย: การวจยศกษาความสมพนธเชงทานาย กลมตวอยางเปนเจาหนาทตารวจ จากสถานตารวจนครบาล 2 แหง ในเขตบางกอกนอยจานวน 82 นาย เครองมอการวจยประกอบดวยชดของแบบสอบถามในเรองขอมลสวนบคคล การประเมนความเครยดดวยตนเอง ปจจยททาใหเกดความเครยดในสถานททางาน และการจดการกบความเครยด เกบรวบรวมขอมลโดยใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถามดวยตนเอง วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา วเคราะหความสมพนธ และถดถอยพหคณ ผลการวจย: หนงในสของกลมตวอยาง (รอยละ 25.6) มระดบความเครยดสงกวาปกต ซงในจานวนนมความเครยดสงกวาปกตมากรอยละ 3.7 ปจจยททมอทธพลตอความเครยดของตารวจนครบาลคอ ปจจยดานองคกร (β = .37, p < .01) และดานรายได (β = .28, p < .05) ปจจยดานรายได ดานการปฏบตงาน ดานองคกร ดานการสนบสนนจากผบงคบบญชา และดานการสนบสนนจากผรวมงาน/ผใตบงคบบญชา สามารถรวมอธบายความเครยดของตารวจนครบาลไดรอยละ 28 (R2 = .28, F = 5.94, p < .01) การจดการความเครยดทมประสทธภาพ ไดแก วธการพดคยระบายกบคนทสนทหรอคนในครอบครว (รอยละ 25.6) รองลงมาคอออกกาลงกาย (รอยละ 20.7) สรปและขอเสนอแนะ: ปจจยทมอทธพลตอความเครยดในการทางานอยางมนยสาคญ ไดแก ปจจยดานองคกร รองลงมาคอ ดานรายได ผบงคบบญชาหรอผบรหารควรพจารณาเรองนโยบายดานทรพยากรบคคลขององคกร และการบรหารจดการในองคกร รวมทงสนบสนนการออกกาลงกาย และสนบสนนใหนาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอลดคาใชจาย จะชวยใหตารวจมความเครยดในการทางานลดลง และมสขภาพดขนได. (วารสารพยาบาลศาสตร,ปท : 32 ฉบบท : 3 เลขหนา : 20-30 ปพ .ศ . : 2557สบคนจากฐานขอมลศนยดชนการอางองวารสารไทย (TCI) เมอ 26 เมษายน 2559) สมศกด วงเอยมเสรมสข (2554) ไดทาการศกษาเรองการเปรยบเทยบความแตกตางของปจจย

52  

ดานงานทสงผลตอความเครยดและพฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานรฐวสาหกจ: กรณศกษาพนกงานบรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน) สานกงานหลกสและสานกงานบางรก ผลการวจยพบวา 1. พฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานบรษท กสท สานกงานหลกส และพนกงานบรษท กสท สานกงานบางรก โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานแลว พบวา ใหความสาคญอยระดบมากทงหมด โดยใหความสาคญในดานพฤตกรม แบบมงแกปญหามากทสด 2. ปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดของพนกงานบรษท กสท สานกงานหลกส และปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดพนกงานบรษท กสท สานกงานบางรกมความไมแตกตางกน และ 3. พฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานบรษท กสท สานกงานหลกส และพฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานบรษท กสท สานกงานบางรกไมแตกตางกน จากการศกษา แนวคด ทฤษฏ เอกสาร และงานวจยทเกยวของในเรองภาวะความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ผวจยจงไดกาหนดกรอบแนวคด และสมมตฐานทใชในการวจยครงน ดงน

2.1 กรอบแนวคดการวจย ตวแปรอสระ (Independent Variables) ตวแปรตาม (Dependent Variables)

1. ภาวะความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 2.พฤตกรรมการจดการความเครยด 1. พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ 2. พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา ทมา: ลาซารส และโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984)

ปจจยสวนบคคล 1. เพศ 2. อาย 3. ระดบการศกษา 4. รายไดเฉลยตอเดอน 5. จานวนบคคลทตองรบผดชอบดแล 6. ปญหาทางดานสขภาพ

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยด 1. ลกษณะงานทรบผดชอบ 2. บทบาทในองคกร 3. ความกาวหนาในงาน 4. สมพนธภาพในหนวยงาน 5. โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป ทมา: คาลโม, เอลเบทาว และคเปอร (Kalimo, El-Betawi and Cooper, 1987)

53  

2.2 สมมตฐานการวจย 2.2.1 ขาราชการตารวจทมปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอน จานวนบคคลทตองรบผดชอบดแล ปญหาดาน ตางกน มความคดเหนตอภาวะความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจแตกตางกน 2.2.2 ปจจยดานงาน ไดแก ลกษณะงาน บทบาทในองคกร ความกาวหนาในงาน สมพนธภาพในหนวยงาน โครงสรางองคกรและบรรยากาศทวไป มอทธพลตอความเครยดในการปฏบตงานและพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2

58  

บทท 3

ระเบยบวธวจย

การวจยเรองภาวะความเครยดและปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ครงน มวตถประสงค 4 ประการ ไดแก ประการแรกศกษาและวเคราะหระดบภาวะความเครยด ประการทสองศกษาและวเคราะหปจจยทมผลตอความเครยด ประการทสามศกษาและวเคราะหพฤตกรรมในการจดการความเครยด และประการสดทายศกษาและนาเสนอขอเสนอแนะเพอใชในการพฒนาแนวทางในการบรหารจดการเพอลดภาวะความเครยดจากการปฏบตงานของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2 โดยการศกษาจะดาเนนการไปตามลาดบขนตอนตอไปน

1..วธการวจย 2.ประชากรและกลมตวอยาง 3.วธการสรางเครองมอ 4.การเกบรวบรวมขอมล 5.การวเคราะหขอมล

1. วธในการวจย

การศกษาวจยครงน ผวจยไดทาการศกษาเปนการวจยเชงผสม ระหวางวธวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) และการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดงน 1.1 การศกษาเชงปรมาณ ใชการศกษาเชงสารวจ (Survey Research) มเครองมอทใชในการวจย คอแบบสอบถาม ทใชเกบจากกลมตวอยาง 1.2 การศกษาเชงคณภาพ จะใชการศกษาจากขอมลเอกสาร ตาราและผงงานวชาการทเกยวของ (Documentaries research) และการสมภาษณแบบเจาะลก (Deep interview) จากผใหขอมลทสาคญในประเดนทไดผลการศกษาเชงปรมาณใน 3 อนดบแรก และ 3 อนดบสดทาย เพอเปนการยนยนผลการศกษา

2. ประชากรตวอยาง และกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก ขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 จานวน 12,268 นาย สามารถตามรายละเอยดในตารางท 3-1

59  

ตารางท 3-1 จานวนขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2

หนวยงาน ขาราชการตารวจชนสญญาบตร

ขาราชการตารวจชนประทวน

รวม

1.สานกงาน ภ.2 9 0 9 2. บก.อก.ภ.2 148 82 230 3. บก.สส.ภ.2 106 131 237 4. ศฝร.ภ.2 48 396 444 5. ภ.จว.จนทบร 354 1,007 1,361 6. ภ.จว.ฉะเชงเทรา 438 979 1,417 7. ภ.จว.ชลบร 756 2,309 3,065 8. ภ.จว.ตราด 260 642 902 9. ภ.จว.นครนายก 173 419 592 10. ภ.จว.ปราจนบร 298 743 1,041 11. ภ.จว.ระยอง 427 1,211 1,638 12. ภ.จว.สระแกว 352 980 1,332

รวม 3,369 8,899 12,268 ทมา: ขอมล ณ วนท 25 กรกฎาคม 2559 (ตารวจภธร ภาค 2 รายงานกาลงพล, 2559) การกาหนดขนาดของกลมตวอยาง เพอใชเกบขอมลเชงปรมาณ ใชวธการคานวณขนาดกลมตวอยางแบบทราบจานวนประชากรของทาโร ยามาเน (Yamane, 1973 อางใน ธรวฒ เอกะกล, 2543) เมอคานวณแลวไดขนาดกลมตวอยางสาหรบการศกษาเปนจานวน 1,019 คน ดงน

สตร

,

, . = 1,018.835

1,019

1,019 เมอ n คอ จานวนตวอยาง หรอขนาดของกลมตวอยาง

N คอ ขนาดของประชากร e คอ ระดบความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง (sampling error) ทยอมใหเกดขนไดในทนจะกาหนดเทากบ +/- 0.03 ภายใตความเชอมน 97%

60  

ดงนนจงควรใชจานวนตวอยางในการวจยครงนประมาณ 1,019 จงจะยอมรบได ขนตอนการสมตวอยาง ขนตอนการสมตวอยาง ม 3 ขนตอนดงน ขนตอนท 1 วธการสมตวอยางโดยเลอกวธการสมตวอยางแบบชนภม (Stratified Random Sampling) โดยจาแนกตามหนวยงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 ทงหมด 12 หนวยงาน และแบงสดสวนตามระดบชยศของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 ประกอบดวย 1. ขาราชการตารวจชนสญญาบตร และ 2. ขาราชการตารวจชนสญญาบตร ขนตอนท 2 กาหนดสดสวนจากการคานวณไดขนาดกลมตวอยางแบงตามหนวยงานของตารวจภธร ภาค 2 ทงหมด 12 หนวยงาน และแบงสดสวนตามระดบชยศของขาราชการตารวจ ประกอบดวย 1. ขาราชการตารวจชนสญญาบตร และ 2. ขาราชการตารวจชนสญญาบตรรายละเอยดดงตารางท 3-2 ตารางท 3-2 จานวนประชากรและขนาดกลมตวอยางจาแนกตามหนวยงาน และระดบชนยศของ

ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2

หนวยงาน ขาราชการตารวจชนสญญาบตร

ขนาดกลมตวอยาง

(คน)

ขาราชการตารวจชนประทวน

ขนาดกลมตวอยาง

(คน)

รวม ขนาดกลมตวอยาง

(คน) 1.สานกงาน ภ.2 9 1 0 0 9 1 2. บก.อก.ภ.2 148 12 82 7 230 19 3. บก.สส.ภ.2 106 9 131 11 237 20 4. ศฝร.ภ.2 48 4 396 33 444 37 5. ภ.จว.จนทบร 354 29 1,007 84 1,361 113 6. ภ.จว.ฉะเชงเทรา 438 36 979 81 1,417 117 7. ภ.จว.ชลบร 756 63 2,309 192 3,065 255 8. ภ.จว.ตราด 260 22 642 53 902 75 9. ภ.จว.นครนายก 173 14 419 35 592 49 10. ภ.จว.ปราจนบร 298 25 743 62 1,041 87 11. ภ.จว.ระยอง 427 36 1,211 101 1,638 137 12. ภ.จว.สระแกว 352 29 980 81 1,332 110

รวม 3,369 280 8,899 739 12,268 1,019 ขนตอนท 3 สมตวอยางเลอกกลมตวอยางของแตละหนวยงานโดยวธการสมตวอยางอยางงาย (Simple random sampling)

61  

3. เครองมอทใชในการเกบขอมล เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสมภาษณและแบบสอบถาม โดยแบบสอบถามแบงออกเปน 3 สวนคอ สวนท 1 คาถามเกยวกบปจจยสวนบคคล ของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย 1. เพศ 2. อาย 3. ระดบการศกษา 4. รายไดเฉลยตอเดอน 5. จานวนบคคลทตองรบผดชอบดแล และ 6. ปญหาทางดานสขภาพ สวนท 2 คาถามเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 โดยทาการศกษาทงหมด 5 ดาน ไดแก 1. ปจจยภายในลกษณะงาน 2. บทบาทในองคกร 3. ความกาวหนาในงาน 4. สมพนธภาพในหนวยงาน 5. โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป สวนท 3 คาถามเกยวกบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 โดยทาการศกษาทงหมด 2 ดาน ไดแก 1. พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ และ 2. พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา แบบสมภาษณ เปนแบบสมภาษณแบบมโครงสรางโดยจะเลอกผลการวเคราะหจากขอมลเชงปรมาณทไดคะแนนสงสด 3 อนดบแรก และ 3 อนดบสดทาย มาออกแบบเปนคาถามในการสมภาษณทงนเพอเปนการยนยนผลการวเคราะหเชงปรมาณ 4. วธการสรางเครองมอ การสรางเครองมอแบบสอบถามเพอใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน มกระบวนการขดตอนดาเนนการดงน 1. ศกษาตารา เอกสาร และงานวจยทเกยวของเพอประกอบการสรางแบบสอบถาม 2. สรางแบบสอบถามขนตามกรอบขอมลทตองการศกษา โดยใชคาจากดความหรอนยามปฏบตการตามตวแปรทกาหนดไวเปนหลกในการสรางคาถามตางๆ ใหครอบคลมตวแปรทศกษาทงหมด เพอใหแบบสอบถามสามารถวดไดในสงทตองการจะวด (validity)

3. นาแบบสอบถามทสรางขน พรอมทงคาจากดความหรอนยามปฏบตการของตวแปรเสนอตอผทรงคณวฒ เพอพจารณาตรวจสอบวานยามและแบบสอบถามทสรางขนนมความชดเจนถกตองหรอไมรวมทงการพจารณาสานวนภาษาทใชในขอความวาสอดคลองกบลกษณะทตองการจะวดหรอไม เพอใหเครองมอมความตรงในเนอหา (content validity) 4. ปรบปรงแกไขแบบสอบถามใหมความเหมาะสมยงขน กอนนาไปทดลองใช (try-out) 5. นาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลว ไปทดสอบความเทยง (reliability) ในภาคสนามกบกลมทมลกษณะใกลเคยงกบกลมประชากรของการศกษาทมใชกลมตวอยางจรงของการวจยครงน จานวน 30 คน แลวนามาคานวณหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ผลการคานวณ พบวา ไดคาสมประสทธความเชอมนเปน 0.97

62  

6. นาแบบสอบถามเสนอตอคณะกรรมการพจารณาจรยธรรม เพอพจารณาความเหมาะสมของแบบสอบถาม 7. ดาเนนการเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางจรง 5. การเกบรวบรวมขอมล 1. เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามขาราชการตารวจภธร ภาค 2 โดยวธการสมตวอยางทใชความนาจะเปน (Probability Sampling) ดวยวธการสมตวอยางแบบชนภม (Stratified Random Sampling) โดยแบงตามสดสวนของประชากรเพอใหไดจานวนตวอยางดงน ตาราง 3.3 แสดงจานวนไดแก ขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2

กลม จานวนประชากร จานวนกลมตวอยาง ชนสญญาบตร 3,367 279 ชนประทวน 8,939 741

รวม 12,306 1,019 เมอไดจานวนกลมตวอยางทใชในการวจยจานวน 1,020 ตวอยางแลว เลอกใชวธการสมกลมตวอยางแบบตามสะดวก (Convenience) ซงไมใชความนาจะเปน Non-probability โดยใชแบบสอบถามตามกลมตวอยางทกาหนดไวจงออกเกบขอมลตามกลมขาราชการตารวจ ทปฏบตงานสงกดตารวจภธรภาค 2 2. ตรวจสอบความครบถวนและความถกตองของขอมลในแบบสอบถาม 3. ดาเนนการเกบขอมลโดยประสานและจดสงแบบสอบถามไปยงหนวยตางๆในสงกด ตารวจภธรภาค 2 ไดแก กองบงคบการอานวยการ กองบงคบการตารวจภธร ทง 8 จงหวด เพอกระจายแบบสอบถามไปใหทวทกหนวยงานยอย ตามสดสวนตามตารางท 3-2 ซงสามารถเกบไดครบจานวนกลมตวอยาง 4. นาแบบสอบถามทเกบไดมาแปลขอมลทไดเปนรหสพรอมบนทกขอมลดวยคอมพวเตอร

5.การเกบรวบรวมขอมลไดกระทาในชวงระยะเวลาตงแตวนท 1 ตลาคม – 30 พฤศจกายน 2560 รวมระยะเวลา 60 วน การเกบขอมลเชงคณภาพ

1. นาแบบสมภาษณแบบมโครงสรางจากผลการวเคราะหขอมลเชงปรมาณทไดคะแนนสงสด 3 อนดบแรก และ 3 อนดบสดทาย มาออกแบบเปนคาถามในการสมภาษณ และไปสมภาษณผใหขอมลทเปนขาราชการตารวจชนสญญาบตร 3 ทาน และประทวน 3 ทาน และนกวชาการทมความรเกยวกบการปฏบตงานของขาราชการตารวจ จานวน 1 ทาน

63  

2.รวบรวมขอมลจากเอกสารงานวชาการและเอกสารราชการท เกยวของกบภาวะความเครยดและการปฏบตงานของขาราชการตารวจ 6. การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ เมอเกบรวบรวมขอมลเสรจสมบรณแลวกจะนาขอมลดงกลาวมาจดระเบยบหรอกลมขอมลและสรางคมอลงรหส จากนนกนาแบบสมภาษณมาใหคะแนนขอความซงจะยดเนอความของขอความเปนหลก ซงมเกณฑการใหคะแนน ดงน (บญชม ศรสะอาด และบญสง นลแกว 2535, หนา 23-24) คะแนน ระดบ 4.51 – 5.00 มากทสด 3.51 – 4.50 มาก 2.51 – 3.50 ปานกลาง 1.51 – 2.50 นอย

1.00 – 1.50 นอยทสด

จากนนนาขอมลไปวเคราะหดวยเครองคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS/PC+ (statistical package for the social sciences/Personal Computer Plus) และใชสถ ตในการวเคราะหดงน 1. วเคราะหขอมลเชงพรรณา (descriptive analysis) เพอเปนการอธบายขอมลทวไป สถตทใช คอ รอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

2. การนาเสนอขอมลจะใช ตาราง และการพรรณนาขอมล 2. การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ นาผลทไดจากการวเคราะหขอมลเชงปรมาณมาวเคราะหความสอดคลองกบผลการสมภาษณและงานวชาการในลกษณะของสามเสาเชงเนอหา เพอยนยนผลการศกษา 7. การรายงานผล

ผวจยจะนาเสนอรายงานผลการวจยตามรปแบบการพรรณนาผลการศกษา และแสดงในรปภาพ ตาราง โดยแบงบทของการนาเสนอดงน

บทท 1 บทนา ประกอบไปดวย - ความเปนมาและความสาคญของปญหา - วตถประสงคการวจย - ขอบเขตการวจย

64  

- ผลทคาดวาจะไดรบจาการวจย - สมมตฐาณการวจย

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม ประกอบไปดวย - แนวคดและทฤษฎเกยวกบความเครยดภาวะความเครยด - แนวคดทฤษฎเกยวกบความเครยดในการทางาน - การจดการความเครยด - บทบาทและความรบผดชอบของขาราชการตารวจ - ยทธศาสตรตารวจกบการดแลสขภาพและความปลอดภยของขาราชการตารวจ - ขอมลของตารวจภธรภาค 2 - งานวจยทเกยวของ

บทท 3 ระเบยบวธวจย ประกอบไปดวย

- วธการวจย - การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง - การออกแบบเครองมอเชงปรมาณและเชงคณภาพ - การเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพ - การวเคราะหขอมล - การรายงานผล

บทท 4 ผลการศกษา

บทท 5 สรปผลและอภปรายผลการศกษา

67  

บทท 4 ผลการศกษา

การนาเสนอผลการศกษางานวจยเรองภาวะความเครยดและปจจยทมผลตอความเครยด

ของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2 มวตถประสงค ไดแก ศกษาและวเคราะหระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 ศกษาและวเคราะหปจจยดานงานทมอทธพลตอการเกดภาวะความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 และศกษาและวเคราะหพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 ผลการศกษาไดจากการวเคราะหขอมลเชปรมาณ โดยใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถต วเคราะหตามสมมตฐานของการวจย การวเคราะหขอมลและการแปลความหมายของผลการวเคราะหขอมล ผทาการวจยไดกาหนดการวเคราะหขอมล จากแบบสอบถามทไดแจกกลมประชากรจานวน 1,019 ชด และผวจยไดใชการวจยเชงคณภาพโดยการสมภาษณเชงลกจากผทมสวนเกยวของ โดยตงคาถามสมภาษณจากผลการวจยเชงปรมาณทมคาอนดบสงสด 3 อนดบแรก เพอยนยนผลการวเคราะหเชงปรมาณอกครง การนาเสนอ จะแบงออกเปน 5 ตอน ดงน

ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการ

ตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางาน

ของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ตอนท 4 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการ

ตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ตอนท 5 ผลการทดสอบสมมตฐาน

สญลกษณทใชในการวเคราะห เพอใหเกดความเขาใจตรงกนในการแปลความหมายจากผลการวเคราะหขอมล ผวจยจงกาหนดความหมายของสญลกษณดงน N แทน คาจานวนของกลมประชากรทใชในการวเคราะห X แทน คาเฉลยเลขคณตของขอมลทไดจากกลมประชากร S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของกลมประชากร r แทน คาความสมพนธ ทอธบายความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตว

แปรตาม Sig. แทน ความนาจะเปนสาหรบบอกนยสาคญทางสถต * แทน แสดงความมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

68  

ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตารางท 4-1 จานวนและรอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามปจจยสวนบคคลของผตอบ

แบบสอบถาม (n = 1,019)

ปจจยสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

(1,019) (100.0%) เพศ ชาย 829 81.4 หญง 190 18.6 รวม 1,019 100.0 อาย นอยกวา 30 ป 179 17.5 30- นอยกวา 40 ป 265 26.0 40- นอยกวา 50 ป 392 38.5 50 ปขนไป 183 18.0 รวม 1,019 100.0 ระดบการศกษา ตากวาปรญญาตร 266 26.1 ปรญญาตร 621 60.9 สงกวาปรญญาตร 132 13.0 รวม 1,019 100.0 รายไดเฉลยตอเดอน ตากวา 10,000 บาท 124 31.8 10,000-15,000 บาท 128 32.8 15,001-20,000 บาท 84 21.6 20,001-25,000 บาท 25 6.4 25,001 บาทขนไป 29 7.4 รวม 1,019 100.0

69  

จากตารางท 4-1 เปนตารางทแสดงใหเหนถงลกษณะขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบ

แบบสอบถาม จานวน 1,019 คน ซงสามารถอธบายไดดงน เพศ พบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2สวนใหญเปนเพศชายคดเปนรอยละ81.4 และเพศหญง คดเปนรอยละ18.6 ตามลาดบ

สถานภาพการสมรส สมรส 644 63.2 โสด 373 36.6 หยาราง 2 0.2 รวม 1,019 100.0 การมบคคลทตองรบผดชอบดแล ไมม 162 15.9 ม 857 84.1 รวม 1,019 100.0 สายงาน ธรการ 424 41.6 บรหาร 31 3.0 สอบสวน 141 13.8 ปราบปราม 271 26.6 จราจร 127 12.5 อนๆ 25 2.5 รวม 1,019 100.0 ชนยศ สญญาบตร 428 42.0 ประทวน 591 58.0 รวม 1,019 100.0 สถานการณอยอาศยปจจบน อยกบครอบครว 625 61.3 อยกนคนละทกบครอบครว 394 38.7 รวม 1,019 100.0 ระยะหางจากททางานกบทพกอาศย 0 - 2 กโลเมตร 279 27.4 2.1 - 4 กโลเมตร 251 24.6 มากกวา 4.1 กโลเมตร 489 48.0 รวม 1,019 100.0

70  

อายพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 สวนใหญมอาย40- นอยกวา 50 ปคดเปนรอยละ38.5 รองลงมาคอ30- นอยกวา 40 ปคดเปนรอยละ 2650 ปขนไปคดเปนรอยละ18 และนอยกวา 30 ปคดเปนรอยละ 17.6ตามลาดบ ระดบการศกษาพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 สวนใหญมระดบการศกษาระดบปรญญาตรคดเปนรอยละ60.9 รองลงมาคอตากวาปรญญาตรคดเปนรอยละ 26.1และสงกวาปรญญาตรคดเปนรอยละ 13ตามลาดบ รายไดเฉลยตอเดอนพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2สวนใหญมรายไดเฉลยตอเดอน 25,001 - 30,000 บาทคดเปนรอยละ25.7 รองลงมาคอ20,001 - 25,000 บาทคดเปนรอยละ 24.315,000 - 20,000 บาทคดเปนรอยละ 20.9 มากกวา 30,000 บาทคดเปนรอยละ 17.7และนอยกวา 15,000 บาทคดเปนรอยละ 11.4 ตามลาดบ สถานภาพการสมรสพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2สวนใหญมสถานภาพการสมรสคดเปนรอยละ 63.2 รองลงมาคอสถานภาพการโสดคดเปนรอยละ36.6และหยาราง คดเปนรอยละ 0.2ตามลาดบ การมบคคลทตองรบผดชอบดแลพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2สวนใหญมบคคลทตองรบผดชอบดแลคดเปนรอยละ 84.1และไมมบคคลทตองรบผดชอบดแลคดเปนรอยละ 15.9 ตามลาดบ สายงาน พบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ มสายงานธรการคดเปนรอยละ 41.6 รองลงมาคอสายงานปราบปรามคดเปนรอยละ 26.6 สายงานสอบสวนคดเปนรอยละ13.8 สายงานจราจรคดเปนรอยละ 12.5 สายงานบรหารคดเปนรอยละ3.0 และอน ๆ คดเปนรอยละ 2.5ตามลาดบ ชนยศพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมชนยศประทวนคดเปนรอยละ 58 และชนยศสญญาบตร คดเปนรอยละ42 สถานะการอยอาศยปจจบนพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมสถานะการอยอาศยปจจบนคอ อยกบครอบครวคดเปนรอยละ61.3 และอยกนคนละทกบครอบครวคดเปนรอยละ 61.3 ระยะหางจากททางานกบทพกอาศยพบวา ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 สวนใหญมระยะหางจากททางานกบทพกอาศยมากกวา 4.1 กโลเมตรคดเปนรอยละ48 รองลงมาคอ0 - 2 กโลเมตรคดเปนรอยละ 27.4และ2.1 - 4 กโลเมตรคดเปนรอยละ 24.6 ตามลาดบ

71  

ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ตารางท 4-2 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของภาวะความเครยดในการ

ทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานการแสดงออกดานรางกายของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานการแสดงออกดานรางกาย

ระดบความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปาน

กลาง มาก มากทสด

1. ทานปวดหวบอยครงในขณะปฏบตงาน

205 (20.1%)

268 (26.3%)

284 (27.9%)

205 (20.1%)

57 (5.6%) 2.65 1.17

ปานกลาง 2

2. ทานมอาการหายใจถ หรอหายใจขดบอยครงในขณะททางานตามปกต

307 (30.1%)

265 (26.0%)

263 (25.8%)

161 (15.8%)

23 (2.3%) 2.34 1.13 นอย 9

3. รสกปวดกลามเนอ เกรงบรเวณทายทอย หลงหรอไหลในขณะทางาน

194 (19.0%)

275 (27.0%)

268 (26.3%)

190 (18.6%)

92 (9.0%) 2.72 1.22

ปานกลาง 1

4. ทานมนงง หรอเวยนศรษะบอยครงในชวงเวลาทางาน

253 (24.8%)

278 (27.3%)

262 (25.7%)

174 (17.1%)

52 (5.1%) 2.50 1.18 นอย 4

5. ทานปวดทองในเวลาทางานโดยไมทราบสาเหตทงทในเวลาไมมอาการและรางกายปกต

385 (37.8%)

282 (27.7%)

215 (21.1%)

112 (11.0%)

25 (2.5%) 2.13 1.11 นอย 11

6. สขภาพทานออนแอกวากอน ทจะมารบผดชอบหนาทททาอยในปจจบน

333 (32.7%)

245 (24.0%)

248 (24.3%)

127 (12.5%)

66 (6.5%) 2.36 1.23 นอย 7

7. ทานไมอยากตนนอนและรสกออนเพลยทกเชาทตองทางาน

260 (25.5%)

269 (26.4%)

270 (26.5%)

142 (13.9%)

78 (7.7%) 2.52 1.22 นอย 3

8. เมอรวาตองไปปฏบตงานนอกสถานททานรสกเบออาหาร

349 (34.2%)

278 (27.3%)

229 (22.5%)

123 (12.1%)

40 (3.9%) 2.24 1.16 นอย 10

9. ตงแตไดรบมอบหมายในหนาทปจจบนทานนอนไมคอยหลบ

314 (30.8%)

291 (28.6%)

224 (22.0%)

131 (12.9%)

59 (5.8%) 2.34 1.20 นอย 8

72  

ตารางท 4-2 (ตอ)

จากตารางท 4-2 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายโดยภาพรวม อยในระดบนอย (x= 2.40) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มระดบภาวะความเครยดในการทางานอยในระดบปานกลาง 2 ประเดนไดแก รสกปวดกลามเนอ เกรงบรเวณทายทอย หลงหรอไหลในขณะทางาน (x= 2.72) และปวดหวบอยครงในขณะปฏบตงาน (x= 2.65) ตามลาดบ และมภาวะความเครยดอยในระดบนอยอก 10 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงน ไมอยากตนนอนและรสกออนเพลยทกเชาทตองทางาน (x= 2.52) รองลงมาคอมนงง หรอเวยนศรษะบอยครงในชวงเวลาทางาน (x= 2.50) รางกายทรดโทรมมากกวาปกตเนองจากการทตองทมเทการทางาน (x= 2.49) รสกหมดเรยวแรงเมอถงเลกงานทกครง (x= 2.37) สขภาพออนแอกวากอนทจะมารบผดชอบหนาทททาอยในปจจบน(x= 2.36) ตงแตไดรบมอบหมายในหนาทปจจบนนอนไมคอยหลบ(x= 2.34) มอาการหายใจถ หรอหายใจขดบอยครงในขณะททางานตามปกต(x= 2.34) เมอรวาตองไปปฏบตงานนอกสถานทรสกเบออาหาร (x= 2.24) ปวดทองในเวลาทางานโดยไมทราบสาเหตทงทในเวลาไมมอาการและรางกายปกต(x= 2.13) และในขณะตอบคาถามหรออธบายเรองงานจะมอาการปากสนและกระวนกระวาย(x= 2.09)ตามลาดบ

ภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานการแสดงออกดานรางกาย

ระดบความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

10. ทานรสกหมดเรยวแรงเมอถงเลกงานทกครง

321 (31.5%)

251 (24.6%)

248 (24.3%)

145 (14.2%)

54 (5.3%) 2.37 1.21 นอย 6

11. รางกายทรดโทรมมากกวาปกตเนองจากการทตองทมเทการทางาน

292 (28.7%)

230 (22.6%)

269 (26.4%)

162 (15.9%)

66 (6.5%) 2.49 1.24 นอย 5

12. ในขณะตอบคาถามหรออธบายเรองงานทานจะมอาการปากสนและกระวนกระวาย

414 (40.6%)

272 (26.7%)

193 (18.9%)

109 (10.7%)

31 (3.0%) 2.09 1.14 นอย 12

เฉลย - - - - - 2.40 0.98 นอย -

73  

ตารางท 4-3 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานการแสดงออกดานจตใจของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานการแสดงออกดานจตใจ

ระดบความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1. ทานเบอหนายไมอยากเกยวของกบงานทไดรบหมอบหมาย

297 (29.1%)

291 (28.6%)

238 (23.4%)

145 (14.2%)

48 (4.7%) 2.37 1.18 นอย 14

2. รสกทอแทททางานเทาไหรผบงคบบญชาไมยอมรบในความสามารถ

306 (30.0%)

250 (24.5%)

267 (26.2%)

125 (12.3%)

71 (7.0%) 2.42 1.23 นอย 13

3. ทานทอใจทผบงคบบญชาขาดความยตธรรม

268 (26.3%)

201 (19.7%)

261 (25.6%)

155 (15.2%)

134 (13.2%) 2.69 1.35

ปานกลาง 3

4. ทานไมพอใจทผผบงคบบญชาขาดความคดสรางสรรคเพอประโยชนสวนรวม

260 (25.5%)

235 (23.1%)

254 (24.9%)

165 (16.2%)

105 (10.3%) 2.63 1.30

ปานกลาง 5

5. กงวลใจทไมสามารถปฏบตไดตามความคาดหวงของผบงคญชา

232 (22.8%)

270 (26.5%)

267 (26.2%)

166 (16.3%)

84 (8.2%) 2.61 1.23

ปานกลาง 6

6. ทานโกรธเมอถกกลาวหาวาทางานดอยประสทธภาพ

267 (26.2%)

242 (23.7%)

258 (25.3%)

165 (16.2%)

87 (8.5%) 2.58 1.27 นอย 8

7. ทานอารมณเสยงายในขณะปฏบตหนาท

298 (29.2%)

331 (32.5%)

233 (22.9%)

102 (10.0%)

54 (5.3%) 2.30 1.15 นอย 15

8. ทานรสกเบองานปจจบนทตองทา

266 (26.1%)

292 (28.7%)

260 (25.5%)

132 (13.0%)

69 (6.8%) 2.46 1.20 นอย 10

9. ทานวตกกงวลหากตองปฏบตหนาทแทนคนอนในงานททานไมถนด

198 (19.4%)

262 (25.7%)

286 (28.1%)

175 (17.2%)

98 (9.6%) 2.72 1.23

ปานกลาง 2

10. ทานรสกไมพอใจเมอทางานด แตไดรบการประเมนผลตา

205 (20.1%)

255 (25.0%)

264 (25.9%)

170 (16.7%)

125 (12.3%) 2.76 1.29

ปานกลาง 1

11. ทานรสกทอแททตองแบกภาระงานมากจนไมสามารถทางานในแตละวนไดอยางมประสทธภาพ

231 (22.7%)

245 (24.0%)

268 (26.3%)

191 (18.7%)

84 (8.2%) 2.66 1.24

ปานกลาง 4

12. ทานรสกกดดนเพราะงานททาเกนขดความสามารถ

244 (23.9%)

295 (28.9%)

261 (25.6%)

162 (15.9%)

57 (5.6%) 2.50 1.17 นอย 9

74  

ตารางท 4-3 (ตอ)

จากตารางท 4-3 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจโดยภาพรวม อยในระดบนอย (x= 2.54) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจอยในระดบปานกลาง6 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงน รสกไมพอใจเมอทางานด แตไดรบการประเมนผลตา (x= 2.76) รองลงมาคอ วตกกงวลหากตองปฏบตหนาทแทนคนอนในงานท ไมถนด (x= 2.72) ทอใจทผ บงคบบญชาขาดความยตธรรม (x= 2.69) รสกทอแทท ตองแบกภาระงานมากจนไมสามารถทางานในแตละวนไดอยางมประสทธภาพ (x= 2.66) ไมพอใจทผผบงคบบญชาขาดความคดสรางสรรคเพอประโยชนสวนรวม (x=2.63 ) และกงวลใจทไมสามารถปฏบตไดตามความคาดหวงของผบงคบบญชา (x= 2.61)ตามลาดบ และมภาวะความเครยดอยในระดบนอยอก 9 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนรสกสบสนไมแนใจวาการประกอบอาชพตารวจจะทาใหตนเองบรรลตามเปาหมายชวตทตงไว (x= 2.58) รองลงมาคอโกรธเมอถกกลาวหาวาทางานดอยประสทธภาพ(x= 2.58) รสกกดดนเพราะงานททาเกนขดความสามารถ (x= 2.50) รสกเบองานปจจบนทตองทา (x= 2.46) ไมสบายใจทมเรองงานของหนวยงานรบกวนจตใจอยตลอดเวลา(x= 2.45) รสกเบอหนายทไมสามารถตอบสนองตามขอเรยกรองของบคคลแวดลอมในทท างานได (x= 2.43) รสกทอแทท ท างานเทาไหรผบงคบบญชาไมยอมรบในความสามารถ(x= 2.42) เบอหนายไมอยากเกยวของกบงานทไดรบหมอบหมาย(x= 2.37)และ อารมณเสยงายในขณะปฏบตหนาท (x=2.30)ตามลาดบ

ภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานการแสดงออกดานจตใจ

ระดบความเครยด x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปาน

กลาง มาก มากทสด

13. ทานรสกสบสนไมแนใจวาการประกอบอาชพตารวจจะทาใหตนเองบรรลตามเปาหมายชวตทตงไว

246 (24.1%)

246 (24.1%)

298 (29.2%)

148 (14.5%)

81 (7.9%) 2.58 1.22 นอย 7

14. ทานไมสบายใจทมเรองงานของหนวยงานรบกวนจตใจอยตลอดเวลา

247 (24.2%)

291 (28.6%)

300 (29.4%)

135 (13.2%)

46 (4.5%) 2.45 1.13 นอย 11

15. ทานรสกเบอหนายทไมสามารถตอบสนองตามขอเรยกรองของบคคลแวดลอมในททางานได

256 (25.1%)

288 (28.3%)

293 (28.8%)

141 (13.8%)

41 (4.0%) 2.43 1.13 นอย 12

เฉลย - - - - - 2.54 1.00 นอย -

75  

ตารางท 4-4 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของภาวะความเครยดในการ ทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ในภาพรวมของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

จากตารางท 4-4 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบภาวะความเครยดในการทางานโดยภาพรวม อยในระดบมาก (x= 2.48) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ขาราชการตารวจฯ มระดบภาวะความเครยดในการทางานในภาพรวมอยในระดบปานกลางทง 2 ดาน ไดแกดานการแสดงออกดานจตใจ(x= 2.54) และดานการแสดงออกดานรางกาย (x= 2.40) ตามลาดบ

ภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ในภาพรวม

x S.D. ระดบ ลาดบท

1. ดานการแสดงออกดานรางกาย 2.40 0.98 นอย 2 2. ดานการแสดงออกดานจตใจ 2.54 1.00 นอย 1

เฉลย 2.48 0.94 นอย -

76  

ตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2

ตารางท 4-5 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานปจจยภายในลกษณะงานของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานปจจย

ภายในลกษณะงาน

ระดบการสงผลตอความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปาน

กลาง มาก มากทสด

1. ภาระงานททานตองรบผดชอบในแตละวนมากเกนไป

156 (15.3%)

260 (25.5%)

302 (29.6%)

187 (18.4%)

114 (11.2%) 2.85 1.22

ปานกลาง 3

2. เวลาปฏบตงานของทานไมแนนอน

219 (21.5%)

261 (25.6%)

272 (26.7%)

167 (16.4%)

100 (9.8%) 2.67 1.25

ปานกลาง 5

3. ขนตอนการปฏบตงานยงยากและซบซอน

200 (19.6%)

295 (28.9%)

267 (26.2%)

180 (17.7%)

77 (7.6%) 2.65 1.20

ปานกลาง 6

4. ตองอยในกรอบระเบยบวนยทเครงครดตลอดเวลา ไมมความอสระในการทางาน

237 (23.3%)

248 (24.3%)

287 (28.2%)

163 (16.0%)

84 (8.2%) 2.62 1.23

ปานกลาง 7

5. งานททามความเรงดวนและใชความรอบคอบสง

151 (14.8%)

245 (24.0%)

306 (30.0%)

195 (19.1%)

122 (12.0%) 2.89 1.22

ปานกลาง 1

6. งานททามความเสยงตอชวตและรางกาย

304 (29.8%)

216 (21.2%)

251 (24.6%)

162 (15.9%)

86 (8.4%) 2.52 1.29 นอย 8

7. ทานตองเสยสละเวลาสวนตน และเวลาของครอบครวเพองาน

187 (18.4%)

208 (20.4%)

312 (30.6%)

185 (18.2%)

127 (12.5%) 2.86 1.26

ปานกลาง 2

8. งานของทานอยในการจบจองของประชาชนและสงคม

231 (22.7%)

232 (22.8%)

264 (25.9%)

166 (16.3%)

126 (12.4%) 2.73 1.31

ปานกลาง 4

9. หนาทของทานตองปฏบตงานกลางแจงทามกลางอากาศทรอน

360 (35.3%)

236 (23.2%)

228 (22.4%)

129 (12.7%)

66 (6.5%) 2.32 1.25 นอย 11

10. งานของทานตองพบปะผคนตลอดเวลา

306 (30.0%)

239 (23.5%)

235 (23.1%)

145 (14.2%)

94 (9.2%) 2.49 1.30 นอย 9

77  

ตารางท 4-5 (ตอ)

จากตารางท 4-5 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานปจจยภายในลกษณะงานโดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง(x= 2.63) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานปจจยภายในลกษณะงานอยในระดบปานกลาง 7 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนงานททามความเรงดวนและใชความรอบคอบสง(x=2.89) รองลงมาคอทานตองเสยสละเวลาสวนตน และเวลาของครอบครวเพองาน(x= 2.86) ภาระงานททานตองรบผดชอบในแตละวนมากเกนไป(x= 2.85)งานของทานอยในการจบจองของประชาชนและสงคม(x= 2.73)เวลาปฏบตงานของทานไมแนนอน(x= 2.67)ขนตอนการปฏบตงานยงยากและซบซอน(x= 2.65)และตองอยในกรอบระเบยบวนยทเครงครดตลอดเวลา ไมมความอสระในการทางาน(x= 2.62) ตามลาดบ และมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานอยในระดบนอยอก 4 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนงานททามความเสยงตอชวตและรางกาย (x= 2.52) รองลงมาคองานของทานตองพบปะผคนตลอดเวลา (x= 2.49)ในพนทของทานมผมอทธพลทไมปฏบตตามกฎหมายและเกยวของกบหนาทความรบผดชอบของทาน(x= 2.35)และหนาทของทานตองปฏบตงานกลางแจงทามกลางอากาศทรอน (x= 2.32) ตามลาดบ

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานปจจย

ภายในลกษณะงาน

ระดบการสงผลตอความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

11. ในพนทของทานมผมอทธพลทไมปฏบตตามกฎหมายและเกยวของกบหนาทความรบผดชอบของทาน

306 (30.0%)

276 (27.1%)

259 (25.4%)

127 (12.5%)

51 (5.0%) 2.35 1.17 นอย 10

เฉลย - - - - - 2.63 1.02

ปานกลาง -

78  

ตารางท 4-6 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานบทบาทในองคกรของผทตอบแบบสอบถาม(n = 1,019)

จากตารางท 4-6 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานบทบาทในองคกรโดยภาพรวม อยในระดบนอย (x=2.56) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานบทบาทในองคกรอยในระดบปานกลาง 2 ประเดน ไดแก ตองปฏบตงานหลาย ๆ อยางพรอมกนในเวลาเดยวกน (x= 2.73)และทานตองรบฟงคาสงในการปฏบตงานอยเสมอ (x= 2.67) ตามลาดบ และมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานอยในระดบนอย อก 3 ประเดน ไดแกไดรบมอบหมายงานทยาก กวาเพอนรวมงาน กบขอบเขตหนาทในการปฏบตงานไมชดเจน นนมคาเฉลยเทากน(x=2.51) และไมไดรบการยอมรบผลงานจากบคคลในองคกร(x= 2.38) ตามลาดบ

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจ

สงกดตารวจภธรภาค 2 ดานบทบาทในองคกร

ระดบการสงผลตอความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปาน

กลาง มาก มากทสด

1.ไดรบมอบหมายงานทยาก กวาเพอนรวมงาน

241 (23.7%)

275 (27.0%)

293 (28.8%)

159 (15.6%)

51 (5.0%) 2.51 1.16 นอย 3

2.ขอบเขตหนาทในการปฏบตงานไมชดเจน

245 (24.0%)

269 (26.4%)

299 (29.3%)

151 (14.8%)

55 (5.4%) 2.51 1.16 นอย 3

3.ตองปฏบตงานหลาย ๆ อยางพรอมกนในเวลาเดยวกน

180 (17.7%)

278 (27.3%)

290 (28.5%)

183 (18.0%)

88 (8.6%) 2.73 1.20

ปานกลาง 1

4.ไมไดรบการยอมรบผลงานจากบคคลในองคกร

287 (28.2%)

281 (27.6%)

267 (26.2%)

142 (13.9%)

42 (4.1%) 2.38 1.15 นอย 5

5. ทานตองรบฟงคาสงในการปฏบตงานอยเสมอ

206 (20.2%)

256 (25.1%)

306 (30.0%)

174 (17.1%)

77 (7.6%) 2.67 1.19

ปานกลาง 2

เฉลย - - - - - 2.56 1.01 นอย -

79  

ตารางท 4-7 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ดานความกาวหนาในงานของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

จากตารางท 4-7 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานความกาวหนาในงานโดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง (x= 2.70) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานความกาวหนาในงานอยในระดบปานกลาง 5 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนเงนเดอนทไดรบในปจจบนไมเหมาะสมกบปรมาณงาน(x= 3.00) รองลงมาคอการไมไดรบเบยเลยงพเศษนอกเหนอจากเงนเดอนประจา (x= 2.79)การไมมโอกาสพฒนาตนเองตามทคาดหวง (x= 2.66)การขาดโอกาสเลอนตาแหนงหนาทการงาน(x= 2.65)และรสกกงวลทกครงในฤดโยกยายตาแหนงหรอหนวยงาน(x= 2.62)ตามลาดบ และมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานอยในระดบนอย 1 ประเดน ไดแกผบงคบบญชาไมสนบสนนใหหาความรเพมเตม (x= 2.45)

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจ

สงกดตารวจภธรภาค 2ดานความกาวหนาในงาน

ระดบการสงผลตอความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1. การไมมโอกาสพฒนาตนเองตามทคาดหวง

211 (20.7%)

252 (24.7%)

311 (30.6%)

161 (15.8%)

84 (8.2%) 2.66 1.20

ปานกลาง 3

2. การขาดโอกาสเลอนตาแหนงหนาทการงาน

209 (20.5%)

274 (26.9%)

299 (29.3%)

137 (13.4%)

100 (9.8%) 2.65 1.22

ปานกลาง 4

3. ผบงคบบญชาไมสนบสนนใหหาความรเพมเตม

270 (26.5%)

275 (27.0%)

291 (28.6%)

113 (11.1%)

70 (6.9%) 2.45 1.19 นอย 6

4. เงนเดอนทไดรบในปจจบนไมเหมาะสมกบปรมาณงาน

190 (18.6%)

178 (17.5%)

277 (27.2%)

188 (18.4%)

186 (18.3%) 3.00 1.36

ปานกลาง 1

5. การไมไดรบเบยเลยงพเศษนอกเหนอจากเงนเดอนประจา

229 (22.5%)

230 (22.6%)

226 (22.2%)

195 (19.1%)

139 (13.6%) 2.79 1.35

ปานกลาง 2

6. รสกกงวลทกครงในฤดโยกยายตาแหนงหรอหนวยงาน

296 (29.0%)

202 (19.8%)

246 (24.1%)

139 (13.6%)

136 (13.3%) 2.62 1.38

ปานกลาง 5

เฉลย - - - - - 2.70 1.07

ปานกลาง -

80  

ตารางท 4-8 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานสมพนธภาพในหนวยงานของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

จากตารางท 4-8 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานสมพนธภาพในหนวยงานโดยภาพรวม อยในระดบนอย (x= 2.28) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานสมพนธภาพในหนวยงานอยในระดบปานกลางทง 6 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนปญหาการแกงแยงความดความชอบระหวางเพอนรวมงาน (x=2.41) รองลงมาคอการไมไดรบความรวมมอจากเพอนรวมงานในสายงาน (x= 2.29)ผบงคบบญชาไมยอมรบในความสามารถของทาน(x= 2.27)ความรสกวาเพอนรวมงานทอดทงทาน(x= 2.26)เพอนรวมงานชอบใชอารมณกบทานขณะปฏบตงาน (x= 2.25)และเพอนรวมงานไมยอมรบนบถอความสามารถของทาน (x= 2.22)ตามลาดบ

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจ

สงกดตารวจภธรภาค 2ดานสมพนธภาพในหนวยงาน

ระดบการสงผลตอความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1. ความรสกวาเพอนรวมงานทอดทงทาน

332 (32.6%)

280 (27.5%)

263 (25.8%)

103 (10.1%)

41 (4.0%) 2.26 1.13 นอย 4

2. การไมไดรบความรวมมอจากเพอนรวมงานในสายงาน

327 (32.1%)

273 (26.8%)

256 (25.1%)

118 (11.6%)

45 (4.4%) 2.29 1.16 นอย 2

3. ปญหาการแกงแยงความดความชอบระหวางเพอนรวมงาน

316 (31.0%)

233 (22.9%)

274 (26.9%)

125 (12.3%)

71 (7.0%) 2.41 1.24 นอย 1

4. เพอนรวมงานชอบใชอารมณกบทานขณะปฏบตงาน

352 (34.5%)

253 (24.8%)

264 (25.9%)

110 (10.8%)

40 (3.9%) 2.25 1.15 นอย 5

5. เพอนรวมงานไมยอมรบนบถอความสามารถของทาน

348 (34.2%)

274 (26.9%)

258 (25.3%)

101 (9.9%)

38 (3.7%) 2.22 1.13 นอย 6

6. ผบงคบบญชาไมยอมรบในความสามารถของทาน

339 (33.3%)

258 (25.3%)

268 (26.3%)

111 (10.9%)

43 (4.2%) 2.27 1.16 นอย 3

เฉลย - - - - - 2.28 1.04 นอย -

81  

ตารางท 4-9 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไปของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

จากตารางท 4-9 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไปโดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง (x= 2.69) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไปอยในระดบปานกลาง 3 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนจานวนบคลากรในหนวยงานของทาน ทไมเพยงพอตอปรมาณงานของแตละตาแหนง (x= 3.08) รองลงมาคอการมอบหมายงานใหเจาหนาทตารวจทกคนมความไมเหมาะสมกน (x= 2.84)และการจดสายบงคบบญชาทมลกษณะไมชดเจน (x= 2.64)ตามลาดบ และมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานอยในระดบนอย 3 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนบรรยากาศในการทางานทมลกษณะไมเปนประชาธปไตยทาใหทานเกดความเครยดในการทางาน (x= 3.08)รองลงมาคอสถานททางานของทานคบแคบและทรดโทรม (x= 2.57)และทานตองปฏบตงานกบผบงคบบญชา(x= 2.43)ตามลาดบ

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจ

สงกดตารวจภธรภาค 2ดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศ

ทวไป

ระดบการสงผลตอความเครยด

x S.D. ระดบ ลาดบทนอยมาก นอย ปาน

กลาง มาก มากทสด

1. การมอบหมายงานใหเจาหนาทตารวจทกคนมความไมเหมาะสมกน

171 (16.8%)

224 (22.0%)

327 (32.1%)

192 (18.8%)

105 (10.3%) 2.84 1.21

ปานกลาง 2

2. การจดสายบงคบบญชาทมลกษณะไมชดเจน

227 (22.3%)

258 (25.3%)

282 (27.7%)

173 (17.0%)

79 (7.8%) 2.64 1.22

ปานกลาง 3

3. บรรยากาศในการทางานทมลกษณะไมเปนประชาธปไตยทาใหทานเกดความเครยดในการทางาน

246 (24.1%)

243 (23.8%)

293 (28.8%)

149 (14.6%)

88 (8.6%) 2.60 1.24 นอย 4

4. จานวนบคลากรในหนวยงานของทาน ทไมเพยงพอตอปรมาณงานของแตละตาแหนง

161 (15.8%)

186 (18.3%)

293 (28.8%)

167 (16.4%)

212 (20.8%) 3.08 1.34

ปานกลาง 1

5. สถานททางานของทานคบแคบและทรดโทรม

243 (23.8%)

259 (25.4%)

284 (27.9%)

162 (15.9%)

71 (7.0%) 2.57 1.21 นอย 5

6. ทานตองปฏบตงานกบผบงคบบญชา

298 (29.2%)

265 (26.0%)

250 (24.5%)

136 (13.3%)

70 (6.9%) 2.43 1.23 นอย 6

เฉลย - - - - - 2.69 1.23

ปานกลาง -

82  

ตารางท 4-10 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ในภาพรวมของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

จากตารางท 4-10 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานโดยภาพรวม อยในระดบนอย (x= 2.58) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไปอยในระดบปานกลาง 3 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนความกาวหนาในงาน(x= 2.70) รองลงมาคอ โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป(x= 2.69)และปจจยภายในลกษณะงาน(x= 2.63)ตามลาดบ และมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานอยในระดบนอย 2 ประเดน ไดแก บทบาทในองคกร(x= 2.56)และสมพนธภาพในหนวยงาน(x= 2.28)ตามลาดบ

ปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ในภาพรวม x S.D. ระดบ ลาดบท

1. ปจจยภายในลกษณะงาน 2.63 1.02 ปานกลาง 3 2. บทบาทในองคกร 2.56 1.01 นอย 4 3. ความกาวหนาในงาน 2.70 1.07 ปานกลาง 1 4. สมพนธภาพในหนวยงาน 2.28 1.04 นอย 5 5. โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป 2.69 1.03 ปานกลาง 2

เฉลย 2.58 0.93 นอย -

83  

ตอนท 4 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ตารางท 4-11 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรมการจดการ

ความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณของผทตอบแบบสอบถาม(n = 1,019)

พฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค

2 ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ

ระดบการแสดงพฤตกรรม

x S.D. ระดบ ลาดบทไมเคยเลย เปนครง

คราว เปน

บอยครงเปน

ประจา

1. เลาปญหาทไมสบายใจใหคนใกลชดพดระบายความไมสบายใจ หรอปญหาในการทางานใหบคคลสนท และไววางใจฟง

98 (9.6%)

675 (66.2%)

195 (19.1%)

51 (5.0%) 2.20 0.67

เปนครงคราว 10

2. พดคยในเรองขบขน หรอเรองอน ๆ ทไมเกยวของกนกบปญหา แสดงอาการรนเรง เพอกลบเกลอนความไมสบายใจ

92 (9.0%)

584 (57.3%)

264 (25.9%)

79 (7.8%) 2.32 0.75

เปนครงคราว 7

3. หากจกรรมตาง ๆ ทามากขน เชน ฟงเพลง เลนกฬา ปลกตนไม ฯลฯ

69 (6.8%)

463 (45.4%)

296 (29.0%)

191 (18.7%) 2.60 0.87

เปนบอยครง 3

4. ทากจกรรมบนเทงรวมกบผอน เชน การไปพกผอนหยอนใจกบครอบครว

68 (6.7%)

564 (55.3%)

255 (25.0%)

132 (13.0%) 2.44 0.80

เปนครงคราว 5

5. นอนหลบมากขน 95 (9.3%)

518 (50.8%)

286 (28.1%)

120 (11.8%) 2.42 0.82

เปนครงคราว 6

6. จนตนาการวาปญหาไดรบการแกไขแลว

203 (19.9%)

539 (52.9%)

212 (20.8%)

65 (6.4%) 2.14 0.80

เปนครงคราว 11

7. รบประทานอาหาร ขนมตาง ๆ เพมขน

125 (12.3%)

580 (56.9%)

231 (22.7%)

83 (8.1%) 2.27 0.78

เปนครงคราว 9

8. หากาลงใจการปลอบโยนความเขาใจจากบคคลรอบขาง

105 (10.3%)

586 (57.5%)

247 (24.2%)

81 (7.9%) 2.30 0.76

เปนครงคราว 8

9. ทาจตใจใหแจมใส เหมอนไมมอะไรเกดขน

85 (8.3%)

506 (49.7%)

306 (30.0%)

122 (12.0%) 2.46 0.81

เปนครงคราว 4

10. พยายามตงสต ไมตนตระหนก พรอมเผชญปญหา

56 (5.5%)

446 (43.8%)

335 (32.9%)

182 (17.9%) 2.63 0.84

เปนบอยครง 1

11. อทศตนเพอทาประโยชนใหแกสงคมสวนรวม

53 (5.2%)

461 (45.2%)

321 (31.5%)

184 (18.1%) 2.62 0.84

เปนบอยครง 2

12. ขอเปลยนททางานเพออยใหหางจากตนเหตความเครยด

354 (34.7%)

441 (43.3%)

176 (17.3%)

48 (4.7%) 1.92 0.84

เปนครงคราว 12

เฉลย - - - - 2.36 0.51

เปนครงคราว -

84  

จากตารางท 4-11 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณโดยภาพรวม อยในระดบเปนครงคราว (x= 2.36) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณอยในระดบเปนบอยครง 3 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนพยายามตงสต ไม ตนตระหนก พรอมเผชญปญหา (x= 2.63) รองลงมาคอ อทศตนเพอทาประโยชนใหแกสงคมสวนรวม(x= 2.62)และหากจกรรมตาง ๆ ทามากขน เชน ฟงเพลง เลนกฬา ปลกตนไม ฯลฯ (x= 2.60)ตามลาดบ และมพฤตกรรมการจดการความเครยดอยในระดบเปนครงคราว 8 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนทาจตใจใหแจมใส เหมอนไมมอะไรเกดขน (x= 2.46) รองลงมาคอทากจกรรมบนเทงรวมกบผอน เชน การไปพกผอนหยอนใจกบครอบครว(x= 2.44)นอนหลบมากขน(x= 2.42)พดคยในเรองขบขน หรอเรองอน ๆ ทไมเกยวของกนกบปญหา แสดงอาการรนเรง เพอกลบเกลอนความไมสบายใจ (x= 2.32)หากาลงใจการปลอบโยนความเขาใจ(x= 2.30)รบประทานอาหาร ขนมตาง ๆ เพมขน(x= 2.27)เลาปญหาทไมสบายใจใหคนใกลชดพดระบายความไมสบายใจ หรอปญหาในการทางานใหบคคลสนท และไววางใจฟง(x= 2.20)จนตนาการวาปญหาไดรบการแกไขแลว (x= 2.14)และขอเปลยนททางานเพออยใหหางจากตนเหตความเครยด (x= 1.92)ตามลาดบ

85  

ตารางท 4-12 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาของผทตอบแบบสอบถาม(n = 1,019)

จากตารางท 4-12 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาโดยภาพรวม อยในระดบเปนบอยครง(x= 2.51) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาอยในระดบเปนบอยครง 8 ประเดนโดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนเรยนรทจะพฒนาตนเองจากประสบการณทผานมา (x= 2.73)

พฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค

2 ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา

ระดบการแสดงพฤตกรรม

x S.D. ระดบ ลาดบทไมเคยเลย เปนครง

คราว เปน

บอยครงเปน

ประจา

1. พจารณาปญหา และพยายามแกไขปญหาในการทางานทเปนอยใหดขน

61 (6.0%)

483 (47.4%)

323 (31.7%)

152 (14.9%) 2.56 0.82

เปนบอยครง 5

2.ยอมรบปญหาในการปฏบตงานทเกดขนตามความเปนจรง

55 (5.4%)

426 (41.8%)

346 (34.0%)

192 (18.8%) 2.66 0.84

เปนบอยครง 2

3.ยอมรบวาเหตการณนนไดเกดขน และไมสามารถเปลยนแปลงได

103 (10.1%)

578 (56.7%)

237 (23.3%)

101 (9.9%) 2.33 0.79

เปนครงคราว 10

4.แกไขสถานการณทเกดขน ตามประสบการณสามารถเปลยนแปลงได

63 (6.2%)

510 (50.0%)

291 (28.6%)

155 (15.2%) 2.53 0.82

เปนบอยครง 7

5.เรยนรทจะพฒนาตนเองจากประสบการณทผานมา

54 (5.3%)

384 (37.7%)

362 (35.5%)

219 (21.5%) 2.73 0.86

เปนบอยครง 1

6.ปรกษากบผทเรารสกไววางใจหรอผทเกยวของกบเหตการณ

58 (5.7%)

458 (44.9%)

345 (33.9%)

158 (15.5%) 2.59 0.82

เปนบอยครง 4

7. ปรกษากบผบงคบบญชา หรอผมความรและประสบการณมากกวา

68 (6.7%)

554 (54.4%)

255 (25.0%)

142 (13.9%) 2.46 0.81

เปนครงคราว 9

8.เมอพบปญหาจะแกไขทสาเหตของปญหานนโดยตรง

48 (4.7%)

470 (46.1%)

337 (33.1%)

164 (16.1%) 2.61 0.81

เปนครงคราว 3

9.พาตวเองใหหางไกลจากตนเหตแหงความเครยด

79 (7.8%)

483 (47.4%)

297 (29.1%)

160 (15.7%) 2.53 0.81

เปนครงคราว 6

10.พยายามลมปญหาทงปวง หรอปลอยวาง

70 (6.9%)

501 (49.2%)

305 (29.9%)

143 (14.0%) 2.51 0.82

เปนบอยครง 8

11. ขอเปลยนงานใหตรงกบความรความสามารถและความชอบ

282 (27.7%)

470 (46.1%)

197 (19.3%)

70 (6.9%) 2.05 0.86

เปนครงคราว 11

เฉลย - - - - 2.51 0.51

เปนบอยครง -

86  

รองลงมาคอ ยอมรบปญหาในการปฏบตงานทเกดขนตามความเปนจรง(x= 2.66)เมอพบปญหาจะแกไขทสาเหตของปญหานนโดยตรง(x= 2.61)ปรกษากบผทเรารสกไววางใจหรอผทเกยวของกบเหตการณ(x= 2.59)พจารณาปญหา และพยายามแกไขปญหาในการทางานทเปนอยใหดขน(x= 2.56)พาตวเองใหหางไกลจากตนเหตแหงความเครยด(x= 2.53)แกไขสถานการณทเกดขน ตามประสบการณสามารถเปลยนแปลงได(x= 2.53)และพยายามลมปญหาทงปวง หรอปลอยวาง(x= 2.51)ตามลาดบ และมพฤตกรรมการจดการความเครยดอยในระดบเปนครงคราว 3 ประเดน โดยสามารถเรยงลาดบจากมากไปนอยดงนปรกษากบผบงคบบญชา หรอผมความรและประสบการณมากกวา (x= 2.46) รองลงมาคอยอมรบวาเหตการณนนไดเกดขน และไมสามารถเปลยนแปลงได (x= 2.33)และขอเปลยนงานใหตรงกบความรความสามารถและความชอบ (x= 2.03)ตามลาดบ ตารางท 4-13 คาความถคารอยละคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรมการจดการ

ความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ของผทตอบแบบสอบถาม (n = 1,019)

จากตารางท 4-13 พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาโดยภาพรวม อยในระดบเปนครงคราว (x= 2.43) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ขาราชการตารวจฯ มพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาอยในระดบเปนบอยครง(x= 2.51) และดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดปญหาอยในระดบเปนครงคราว (x= 2.36)

พฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2ในภาพรวม

x S.D. ระดบ ลาดบท

1. ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดปญหา 2.36 0.51 เปนครงคราว 2 2. ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา 2.51 0.61 เปนบอยครง 1

เฉลย 2.43 0.51 เปนครงคราว -

87  

ตอนท 5 ผลการทดสอบสมมตฐาน สมมตฐานท 1 ขาราชการตารวจ ฯ ทมปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษารายไดเฉลยตอเดอน สถานภาพการสมรส การมบคคลท ตองรบผดชอบดแล สายงาน ชนยศ สถานการณอยอาศยปจจบน และระยะหางจากททางานกบท พกอาศยตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน สมมตฐานท 1.1ขาราชการตารวจฯทมเพศตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-14 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามเพศ กบภาวะความเครยดในการทางานของ

ขาราชการตารวจฯ(n = 1,019) ภาวะความเครยดในการ

ทางาน เพศ n x S.D. t Sig.

การแสดงออกดานรางกาย ชาย 829 2.39 1.00 หญง 190 2.41 0.92 -.301 .764

การแสดงออกดานจตใจ ชาย 828 2.54 1.02 หญง 190 2.54 0.91 .038 .970

ภาพรวม ชาย 828 2.48 0.96 หญง 190 2.48 0.86 -.111 .911

จากตารางท 4-14 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามเพศ กบภาวะความเครยดใน

การทางานของขาราชการตารวจฯ ในภาพรวม พบวา คา Sig. เทากบ .911 ซงสงกวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมเพศตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานทงในภาพรวม และรายดานไมแตกตางกน ซงปฏเสธสมมตฐานงานวจย

88  

สมมตฐานท 1.2 ขาราชการตารวจฯทมอายตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-15 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยดในการ

ทางานของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางาน Sum of Square

Df Mean of Square

F Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

ระหวางกลม 29.759 3 9.920 10.564 .000*ภายในกลม 953.107 1015 .939 รวม 982.866 1018

การแสดงออกดานจตใจ

ระหวางกลม 5.007 3 1.669 1.675 .171 ภายในกลม 1010.356 1014 .996 รวม 1015.363 1017

ภาพรวม ระหวางกลม 13.284 3 4.428 5.073 .002*ภายในกลม 885.166 1014 .873 รวม 898.451 1017

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 4-15 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ พบวา คา Sig. เทากบ .002 ซงตากวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมอายตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมอายตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานการแสดงออกดานรางกายแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการแสดงออกดานจตใจพบวาไมแตกตางกน เพอใหทราบวาขาราชการตารวจฯทมอายตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานในดานภาพรวม และดานการแสดงออกดานรางกายดงกลาวแตกตางกน เปนรายค ดงนนจงไดทาการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายค ดวยวธผลตางนยสาคญนอยทสด (LS.D.) เพอตรวจสอบความแตกตางของคาเฉลย ซงปรากฏผลดงตารางท 4-16-4-17

89  

ตารางท 4-16 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

อาย n นอยกวา 30 ป 30- นอยกวา

40 ป 40- นอยกวา

50 ป 50 ปขนไป

2.66 2.53 2.45 2.29 นอยกวา 30 ป 179 2.66 - 0.13 0.21* 0.37* 30- นอยกวา 40 ป 265 2.53 - 0.08 0.24* 40- นอยกวา 50 ป 392 2.45 - 0.16 50 ปขนไป 183 2.29 - * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-16 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ พบวา 1. ขาราชการตารวจฯทมอายนอยกวา 30 ปมระดบภาวะความเครยดในการทางานสงกวา ขาราชการตารวจฯดานภาพรวมทมอายระหวาง40- นอยกวา 50 ปและ50 ปขนไปอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.21 และ 0.37 ตามลาดบ 2. ขาราชการตารวจฯทมอายระหวาง30- นอยกวา 40 ปมระดบภาวะความเครยดในการทางานสงกวา ขาราชการตารวจฯดานภาพรวมทมอาย50 ปขนไปอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.24 ตารางท 4-17 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะ

ความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

อาย n นอยกวา 30 ป 30- นอยกวา

40 ป 40- นอยกวา

50 ป 50 ปขนไป

2.67 2.45 2.37 2.10 นอยกวา 30 ป 179 2.67 - 0.22* 0.30* 0.57* 30- นอยกวา 40 ป 265 2.45 - 0.08 0.35* 40- นอยกวา 50 ป 392 2.37 - 0.27* 50 ปขนไป 183 2.10 - * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-17 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามอาย กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายของขาราชการตารวจฯ พบวา

90  

1. ขาราชการตารวจฯทมอายนอยกวา 30 ปมระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายสงกวา ขาราชการตารวจฯทมอายระหวาง40- นอยกวา 50 ป และ50 ปขนไปอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.30 และ 0.57 ตามลาดบ 2. ขาราชการตารวจฯทมอายระหวาง30- นอยกวา 40 ปและ 40- นอยกวา 50 ปมระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายสงกวา ขาราชการตารวจฯทมอาย50 ปขนไปอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.35 และ 0.27 ตามลาดบ สมมตฐานท 1.3 ขาราชการตารวจฯทมระดบการศกษาตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-18 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยด

ในการทางานของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางาน Sum of Square

Df Mean of Square

F Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

ระหวางกลม 5.324 2 2.662 2.767 .063 ภายในกลม 977.542 1016 .962 รวม 982.866 1018

การแสดงออกดานจตใจ

ระหวางกลม 10.670 2 5.335 5.390 .005*ภายในกลม 1004.692 1015 .990 รวม 1015.363 1017

ภาพรวม ระหวางกลม 8.052 2 4.026 4.589 .010*ภายในกลม 890.399 1015 .877 รวม 898.451 1017

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-18 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบ

ภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ พบวา คา Sig. เทากบ .010 ซงตากวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมระดบการศกษาตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมระดบการศกษาตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานการแสดงออกดานจตใจแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการแสดงออกดานรางกายพบวาไมแตกตางกน เพอใหทราบวาขาราชการตารวจฯทมระดบการศกษาตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานในดานภาพรวม และดานการแสดงออกดานจตใจดงกลาวแตกตางกน เปนรายค ดงนนจงไดทาการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายค ดวยวธผลตางนยสาคญนอยทสด (LS.D.) เพอตรวจสอบความแตกตางของคาเฉลย ซงปรากฏผลดงตารางท4-19 – 4-20

91  

ตารางท 4-19 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบ

ระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ(n = 1,019)

ระดบการศกษา n ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

2.47 2.43 2.70 ตากวาปรญญาตร 265 2.47 - 0.04 -0.23* ปรญญาตร 621 2.43 - -0.27* สงกวาปรญญาตร 132 2.70 - * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 4-19 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ พบวาขาราชการตารวจฯทมระดบการศกษาตากวาปรญญาตรและปรญญาตร มระดบภาวะความเครยดในการทางานตากวา ขาราชการตารวจฯดานภาพรวมทมระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.23 และ 0.27 ตามลาดบ ตารางท 4-20 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบ

ระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจของขาราชการตารวจฯ(n = 1,019)

ระดบการศกษา n ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

2.53 2.49 2.80 ตากวาปรญญาตร 265 2.53 - 0.04 -0.27* ปรญญาตร 621 2.49 - -0.31* สงกวาปรญญาตร 132 2.80 - * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-20 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามระดบการศกษา กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจของขาราชการตารวจฯ พบวาขาราชการตารวจฯ ทมระดบการศกษาตากวาปรญญาตรและปรญญาตร มระดบภาวะความเครยดในการทางานตากวา ขาราชการตารวจฯดานการแสดงออกดานจตใจทมระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.27 และ 0.31 ตามลาดบ

92  

สมมตฐานท 1.4 ขาราชการตารวจฯทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-21เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบระดบภาวะ

ความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางาน Sum of Square

Df Mean of Square

F Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

ระหวางกลม 26.886 4 6.721 7.129 .000*ภายในกลม 955.980 1014 .943

รวม 982.866 1018 การแสดงออกดานจตใจ

ระหวางกลม 6.247 4 1.562 1.568 .181 ภายในกลม 1009.116 1013 .996

รวม 1015.363 1017 ภาพรวม ระหวางกลม 12.184 4 3.046 3.482 .008*

ภายในกลม 886.267 1013 .875 รวม 898.451 1017

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-21 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบ

ระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ พบวา คา Sig. เทากบ .008 ซงตากวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานการแสดงออกดานรางกายแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการแสดงออกดานจตใจพบวาไมแตกตางกน เพอใหทราบวาขาราชการตารวจฯทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานในดานภาพรวม และดานการแสดงออกดานรางกายดงกลาวแตกตางกน เปนรายค ดงนนจงไดทาการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายค ดวยวธผลตางนยสาคญนอยทสด (LS.D.) เพอตรวจสอบความแตกตางของคาเฉลย ซงปรากฏผลดงตารางท 4-22 – 4-23

93  

ตารางท 4- 22 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

รายไดเฉลยตอเดอน n

นอยกวา 15,000 บาท

15,000 - 20,000 บาท

20,001 - 25,000 บาท

25,001 - 30,000 บาท

มากกวา 30,000 บาท

2.61 2.52 2.58 2.31 2.45 นอยกวา 15,000 บาท 116 2.61 - 0.09 0.03 0.30* 0.16 15,000 - 20,000 บาท 212 2.52 - -0.06 0.20* 0.07 20,001 - 25,000 บาท 248 2.58 - 0.27* 0.13 25,001 - 30,000 บาท 262 2.31 - -0.14 มากกวา 30,000 บาท 180 2.45 - * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-22 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานภาพรวมของขาราชการตารวจฯ พบวาขาราชการตารวจฯทมรายไดเฉลยตอเดอนนอยกวา 15,000 บาท15,000 - 20,000 บาท และ20,001 - 25,000 บาทมระดบภาวะความเครยดในการทางานสงกวา ขาราชการตารวจฯดานภาพรวมทมรายไดเฉลยตอเดอน25,001 - 30,000 บาทอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.30 0.20 และ 0.27 ตามลาดบ

94  

ตารางท 4-23 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายของขาราชการตารวจฯ(n = 1,019)

รายไดเฉลยตอเดอน n

นอยกวา 15,000 บาท

15,000 - 20,000 บาท

20,001 - 25,000 บาท

25,001 - 30,000 บาท

มากกวา 30,000 บาท

2.61 2.50 2.52 2.17 2.28 นอยกวา 15,000 บาท 116 2.61 - 0.11 0.09 0.44* 0.33* 15,000 - 20,000 บาท 212 2.50 - -0.02 0.33* 0.22* 20,001 - 25,000 บาท 248 2.52 - 0.35* 0.24* 25,001 - 30,000 บาท 262 2.17 - -0.11 มากกวา 30,000 บาท 180 2.28 - * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-23 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานรางกายของขาราชการตารวจฯ พบวา 1. ขาราชการตารวจฯทมรายไดเฉลยตอเดอนนอยกวา 15,000 บาท15,000 - 20,000 บาท และ20,001 - 25,000 บาทมระดบภาวะความเครยดในการทางานสงกวา ขาราชการตารวจฯดานการแสดงออกดานรางกายทมรายไดเฉลยตอเดอน25,001 - 30,000 บาทอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.44 0.33 และ 0.35 ตามลาดบ 2. ขาราชการตารวจฯทมรายไดเฉลยตอเดอนนอยกวา 15,000 บาท15,000 - 20,000 บาท และ20,001 - 25,000 บาทมระดบภาวะความเครยดในการทางานสงกวา ขาราชการตารวจฯดานการแสดงออกดานรางกายทมรายไดเฉลยตอเดอนมากกวา 30,000 บาทอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.33 0.22 และ 0.24 ตามลาดบ

95  

สมมตฐานท 1.5 ขาราชการตารวจฯทมสถานภาพการสมรสตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-24 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสถานภาพการสมรส กบระดบภาวะ

ความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางาน Sum of Square

Df Mean of Square

F Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

ระหวางกลม .787 2 .394 .407 .666 ภายในกลม 982.078 1016 .967 รวม 982.866 1018

การแสดงออกดานจตใจ

ระหวางกลม 1.902 2 .951 .952 .386 ภายในกลม 1013.460 1015 .998 รวม 1015.363 1017

ภาพรวม ระหวางกลม .547 2 .274 .309 .734 ภายในกลม 897.903 1015 .885 รวม 898.451 1017

จากตารางท 4-24 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสถานภาพการสมรส กบ

ระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ พบวา คา Sig. เทากบ .734 ซงสงกวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมสถานภาพการสมรสตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานไมแตกตางกน ซงปฏเสธสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมสถานภาพการสมรสตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ทงดานการแสดงออกดานรางกาย และการแสดงออกดานจตใจพบวาไมแตกตางกน

96  

สมมตฐานท 1.6 ขาราชการตารวจฯทมการมบคคลทตองรบผดชอบดแล ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-25 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามการมบคคลทตองรบผดชอบดแล กบภาวะ

ความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ(n = 1,019) ภาวะความเครยดใน

การทางาน การมบคคลทตองรบผดชอบ

ดแล

n x S.D. t Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

ไมม 162 2.56 1.11 ม 857 2.37 0.95 2.046 .042*

การแสดงออกดานจตใจ

ไมม 162 2.53 1.11 ม 856 2.55 0.98 -.198 .844

ภาพรวม ไมม 162 2.54 1.07 ม 856 2.47 0.91 .827 .409

* มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-25 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามการมบคคลทตองรบผดชอบ

ดแล กบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ ในภาพรวม พบวา คา Sig. เทากบ .409 ซงสงกวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมการมบคคลทตองรบผดชอบดแล ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานทงในภาพรวมไมแตกตางกน ซงปฏเสธสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมการมบคคลทตองรบผดชอบดแล ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ทงดานการแสดงออกดานรางกาย แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการแสดงออกดานจตใจพบวาไมแตกตางกน

97  

สมมตฐานท 1.7 ขาราชการตารวจฯทมสายงานตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-26 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสายงาน กบระดบภาวะความเครยดในการ

ทางานของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางาน Sum of Square

Df Mean of Square

F Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

ระหวางกลม 7.310 5 1.462 1.518 .181 ภายในกลม 975.556 1013 .963 รวม 982.866 1018

การแสดงออกดานจตใจ

ระหวางกลม 12.027 5 2.405 2.426 .034*ภายในกลม 1003.336 1012 .991 รวม 1015.363 1017

ภาพรวม ระหวางกลม 9.098 5 1.820 2.071 .067 ภายในกลม 889.353 1012 .879 รวม 898.451 1017

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 4-26 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสายงาน กบระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ พบวา คา Sig. เทากบ .067 ซงสงกวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมสายงานตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ไมแตกตางกนซงปฏเสธสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมสายงาน ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ดานการแสดงออกดานจตใจแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการแสดงออกดานรางกายพบวาไมแตกตางกน เพอใหทราบวาขาราชการตารวจฯทมสายงาน ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานในดานการแสดงออกดานจตใจแตกตางกน เปนรายค ดงนนจงไดทาการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายค ดวยวธผลตางนยสาคญนอยทสด (LS.D.) เพอตรวจสอบความแตกตางของคาเฉลย ซงปรากฏผลดงตารางท 4-27

98  

ตารางท 4-27 การเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามสายงาน กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

สายงาน n ธรการ บรหาร สอบสวน ปราบปราม จราจร อน ๆ 2.63 2.43 2.61 2.48 2.32 2.59

ธรการ 424 2.63 - 0.20 0.02 0.15* 0.32* 0.04 บรหาร 31 2.43 - -0.18 -0.05 0.11 -0.16 สอบสวน 141 2.61 - 0.13 0.28* 0.02 ปราบปราม 270 2.48 - 0.15 -0.11 จราจร 127 2.32 - -0.27 อน ๆ 25 2.59 - * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-27 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลยรายคของปจจยสวนบคคล จาแนกตามสายงาน กบระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจของขาราชการตารวจฯ พบวา 1. ขาราชการตารวจฯทมสายงานธรการ มระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจสงกวา ขาราชการตารวจฯทมสายงานปราบปราม และจราจรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.15 และ 0.32 ตามลาดบ 2. ขาราชการตารวจฯทมสายงานสอบสวน มระดบภาวะความเครยดในการทางานดานการแสดงออกดานจตใจสงกวา ขาราชการตารวจฯทมสายงานจราจร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมผลตางคาเฉลย 0.28

99  

สมมตฐานท 1.8 ขาราชการตารวจฯทมชนยศตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-28 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามชนยศ กบภาวะความเครยดในการทางาน

ของขาราชการตารวจฯ(n = 1,019) ภาวะความเครยดใน

การทางาน ชนยศ n x S.D. t Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

สญญาบตร 428 2.33 0.96 ประทวน 591 2.44 1.00 -1.789 .075

การแสดงออกดานจตใจ

สญญาบตร 428 2.52 0.99 ประทวน 590 2.55 1.00 -.354 .723

ภาพรวม สญญาบตร 428 2.44 0.92 ประทวน 590 2.50 0.95 -1.050 .294

จากตารางท 4-28 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามชนยศ กบภาวะความเครยด

ในการทางานของขาราชการตารวจฯ ในภาพรวม พบวา คา Sig. เทากบ .911 ซงสงกวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมชนยศ ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานทงในภาพรวม และรายดานไมแตกตางกน ซงปฏเสธสมมตฐานงานวจย

100  

สมมตฐานท 1.9 ขาราชการตารวจฯทมสถานการณอยอาศยปจจบนตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-29 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสถานการณอยอาศยปจจบน กบภาวะ

ความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ(n = 1,019) ภาวะความเครยดใน

การทางาน สถานการณอยอาศยปจจบน

n x S.D. t Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

อยกบครอบครว 625 2.31 0.98 อยกนคนละทกบครอบครว 394 2.52 0.97 -3.315 .001*

การแสดงออกดานจตใจ

อยกบครอบครว 624 2.50 1.01 อยกนคนละทกบครอบครว 394 2.61 0.98 -1.809 .071

ภาพรวม อยกบครอบครว 624 2.42 0.94 อยกนคนละทกบครอบครว 394 2.57 0.93 -2.596 .010*

* มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-29 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามสถานการณอยอาศยปจจบน

กบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ ในภาพรวม พบวา คา Sig. เทากบ .010 ซงตากวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมสถานการณอยอาศยปจจบน ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานในภาพรวม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมการมบคคลทตองรบผดชอบดแล ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ทงดานการแสดงออกดานรางกาย แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการแสดงออกดานจตใจพบวาไมแตกตางกน

101  

สมมตฐานท 1.10 ขาราชการตารวจฯทมระยะหางจากททางานกบทพกอาศยตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานแตกตางกน ตารางท 4-30 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามระยะหางจากททางานกบทพกอาศย กบ

ระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ (n = 1,019)

ภาวะความเครยดในการทางาน Sum of Square

Df Mean of Square

F Sig.

การแสดงออกดานรางกาย

ระหวางกลม 3.504 2 1.752 1.818 .163 ภายในกลม 979.362 1016 .964 รวม 982.866 1018

การแสดงออกดานจตใจ

ระหวางกลม 1.716 2 .858 .859 .424 ภายในกลม 1013.647 1015 .999 รวม 1015.363 1017

ภาพรวม ระหวางกลม 2.014 2 1.007 1.140 .320 ภายในกลม 896.437 1015 .883 รวม 898.451 1017

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 4-30 เปรยบเทยบปจจยสวนบคคล จาแนกตามระยะหางจากททางานกบท

พกอาศย กบระดบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจฯ พบวา คา Sig. เทากบ .320 ซงสงกวา 0.05 นนคอ ขาราชการตารวจฯทมระยะหางจากททางานกบทพกอาศย ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานไมแตกตางกนซงปฏเสธสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวาขาราชการตารวจฯทมระยะหางจากททางานกบทพกอาศย ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางาน ทงดานการแสดงออกดานรางกาย และการแสดงออกดานจตใจพบวาไมแตกตางกน

102  

สมมตฐานท 2 ปจจยดานงาน ไดแก ปจจยภายในลกษณะงาน บทบาทในองคกร ความกาวหนาในงาน สมพนธภาพในหนวยงาน โครงสรางองคกรและบรรยากาศทวไป มอทธพลตอระดบภาวะความเครยดในการปฏบตงานและพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2

ตารางท 4-31 ผลการวเคราะหหาความสมพนธระหวางปจจยดานงานกบระดบภาวะความเครยดในการทางาน(n = 390)

ปจจยดานงาน ระดบภาวะความเครยดในการทางาน ลาดบ r P-value ระดบความสมพนธ

1. ปจจยภายในลกษณะงาน .714 .000* มความสมพนธทางบวกในระดบสง 3 2. บทบาทในองคกร .746 .000* มความสมพนธทางบวกในระดบสง 1 3. ความกาวหนาในงาน .720 .000* มความสมพนธทางบวกในระดบสง 2 4. สมพนธภาพในหนวยงาน .701 .000* มความสมพนธทางบวกในระดบสง 4 5. โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป .690 .000* มความสมพนธทางบวกในระดบปานกลาง 5 ภาพรวม .796 .000* มความสมพนธทางบวกในระดบสง - **มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

ตารางท 4-31 พบวา ปจจยดานงานในภาพรวมมความสมพนธกบระดบภาวะความเครยดในการทางานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000โดยมความสมพนธ r = .796 ซงมความสมพนธกนทางบวก และมระดบความสมพนธอยในระดบสงซงยอมรบสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวา ดานปจจยภายในลกษณะงาน มความสมพนธกบระดบภาวะความเครยดในการทางานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000โดยมความสมพนธ r = .714 ซงมความสมพนธกนทางบวก และมระดบความสมพนธอยในระดบสง สาหรบดานบทบาทในองคกรมความสมพนธกบระดบภาวะความเครยดในการทางานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value = 0.000โดยมความสมพนธ r = .746 ซงมความสมพนธกนทางบวก และมระดบความสมพนธอยในระดบสง ดานความกาวหนาในงานมความสมพนธกบระดบภาวะความเครยดในการทางานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value = 0.000โดยมความสมพนธ r = .720 ซงมความสมพนธกนทางบวก และมระดบความสมพนธอยในระดบสง ดานสมพนธภาพในหนวยงานมความสมพนธกบระดบภาวะความเครยดในการทางานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000โดยมความสมพนธ r = .701 ซงมความสมพนธกนทางบวก และมระดบความสมพนธอยในระดบปานกลาง

103  

และดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศท วไป มความสมพนธกบระดบภาวะความเครยดในการทางานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000โดยมความสมพนธ r = .690 ซงมความสมพนธกนทางบวก และมระดบความสมพนธอยในระดบสง ตารางท 4-32 ผลการวเคราะหหาความสมพนธระหวางปจจยดานงานกบพฤตกรรมในการจดการ

ความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2 (n = 390)

ปจจยดานงาน พฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ

สงกดตารวจภธรภาค 2 ลาดบ

r P-value ระดบความสมพนธ 1. ปจจยภายในลกษณะงาน -151* .000* มความสมพนธทางลบในระดบตา 4 2. บทบาทในองคกร -.164* .000* มความสมพนธทางลบในระดบตา 2 3. ความกาวหนาในงาน -.155* .000* มความสมพนธทางลบในระดบตา 3 4. สมพนธภาพในหนวยงาน -.202* .000* มความสมพนธทางลบในระดบตา 1 5. โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป -.127* .000* มความสมพนธทางลบในระดบตา 5 ภาพรวม -.177* .000* มความสมพนธทางลบในระดบตา - **มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

ตารางท 4-32 พบวา ปจจยดานงานในภาพรวมมความสมพนธกบพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000 โดยมความสมพนธ r = -.177 ซงมความสมพนธกนทางลบและมระดบความสมพนธอยในระดบตาซงยอมรบสมมตฐานงานวจย เมอพจารณาในรายดาน พบวา ดานปจจยภายในลกษณะงาน มความสมพนธกบพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000โดยมความสมพนธ r = -.151 ซงมความสมพนธกนทางลบและมระดบความสมพนธอยในระดบตา สาหรบดานบทบาทในองคกรมความสมพนธกบพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value = 0.000โดยมความสมพนธ r = -.164 ซงมความสมพนธกนทางบวก และมความสมพนธกนทางลบและมระดบความสมพนธอยในระดบตา ดานความกาวหนาในงานมความสมพนธกบพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value = 0.000โดยมความสมพนธ r = -.155 ซงมความสมพนธกนทางลบและมระดบความสมพนธอยในระดบตา

104  

ดานสมพนธภาพในหนวยงานมความสมพนธกบพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000โดยมความสมพนธ r = -.202 ซงมความสมพนธกนทางลบและมระดบความสมพนธอยในระดบตา และดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป มความสมพนธกบพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไดคา P-value=0.000โดยมความสมพนธ r = -.177 ซงมความสมพนธกนทางลบและมระดบความสมพนธอยในระดบตา

104  

บทท 5

สรป อภปรายและขอเสนอแนะ การวจยเรองภาวะความเครยดและปจจยทมผลตอความเครยดของตารวจภธรภาค 2 ในครงนมวตถประสงคคอ 1. เพอศกษาภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 เปนอยางไร 2. เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอภาวะความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 3. เพอศกษาพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 4. เพอศกษาขอเสนอแนะในการปรบปรงและพฒนาปจจยดานงาน เพอลดความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 กลมกลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดแก ขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2จานวน 1,019 ตวอยาง และระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมลคอเรมตงแต 1 กนยายน พ.ศ.2559 ถง 15 กนยายน พ.ศ. 2559 เปนระยะเวลา 15 วนเครองทใชในการวจย ไดแก แบบสอบถาม ทไดแบงเนอหาออกเปน 4 สวน ดงนสวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยสวนบคคล ของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบภาวะความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 สวนท3 แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2และสวนท 4 แบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาและตวแปรเชงอนมาน ประมวลผลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรปสาหรบการวจยทางสงคมศาสตรโดยมสถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) ในการทดสอบสมมตฐานใชการทดสอบคาท (t-test) ในการทดสอบสมมตฐานหาความแตกตางระหวางตวแปรอสระทม 2 กลม กบตวแปรตาม ใชคาสถตการวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (Oneway - ANOVA) หรอการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว ในการทดสอบสมมตฐานหาความแตกตางระหวางตวแปรทมมากกวา 2 กลม ในกรณทพบวามนยสาคญทางสถตจะทดสอบรายคดวยวธ LSD ทระดบนยสาคญ.05 หรอระดบความเชอมนทรอยละ95 โดย

105  

ใชสตร LSD เพอเปรยบเทยบคาเฉลยของกลมตวอยางและคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) สรปผลการวจย ผลการศกษาตามวตถประสงคขอท 1 เพอศกษาภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 เปนอยางไร ผลการศกษาพบวา พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบภาวะความเครยดในการทางานโดยภาพรวม อยในระดบนอย (x= 2.48)เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ขาราชการตารวจฯ มระดบภาวะความเครยดในการทางานในภาพรวมอยในระดบนอยทง 2 ดาน ไดแกดานการแสดงออกดานจตใจ(x= 2.54) และดานการแสดงออกดานรางกาย (x= 2.40) ตามอนดบ การแสดงออกดานรางกายจะรสกปวดกลามเนอ เกรงบรเวณทาทอยหรอไหลในขณะทางานมากทสด ขณะทการแสดงออกดานจตใจ จะรสกไมพอใจเมอทางานดแตไดรบการประเมนผลตา ผลการศกษา

เมอพจารณาระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 สงสดเปนอนดบแรกของแตละดาน แสดงผลดงตารางท 5-1 ตารางท 5-1แสดงอนดบระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 อนดบแรกของแตละดาน อนดบท

ระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2

ปจจยยอยอนดบแรก

1 ดานการแสดงออกดานรางกาย รสกปวดกลามเนอ เกรงบรเวณทายทอย หลงหรอไหลในขณะทางาน

2 ดานการแสดงออกดานจตใจ ทานรสกไมพอใจเมอทางานด แตไดรบการประเมนผลตา

แตเมอพจารณาถงคาเฉลยของระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 5 อนดบแรก แสดงผลดงตารางท 5-2

106  

ตารางท 5-2 แสดงระดบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 5 อนดบแรก

ปจจยยอย ปจจยหลก คาเฉลย (ระดบ)

อนดบท

รสกไมพอใจเมอทางานด แตไดรบการประเมนผลตา

ดานการแสดงออกดานจตใจ

2.76 1 ปานกลาง

รสกปวดกลามเนอ เกรงบรเวณทายทอย หลงหรอไหลในขณะทางาน

ดานการแสดงออกดานรางกาย

2.75 2 ปานกลาง

วตกกงวลหากตองปฏบตหนาทแทนคนอนในงานททานไมถนด

ดานการแสดงออกดานจตใจ

2.72 3 ปานกลาง

ทอใจทผบงคบบญชาขาดความยตธรรม ดานการแสดงออกดานจตใจ

2.69 4 ปานกลาง

รสกทอแททตองแบกภาระงานมากจนไมสามารถท างานในแตละวนไดอยางมประสทธภาพ

ดานการแสดงออกดานจตใจ

2.66 5 ปานกลาง

จากตารางท 5-2พบวา คาเฉลยสงสด 5 อนดบแรกสวนใหญเปนปจจยหลกดานการ

แสดงออกดานจตใจ(4 ขอยอย) และดานการแสดงออกดานรางกาย(1 ขอยอย)ดงนนจงเหนไดวากลมปจจยดงกลาวเปนปจจยหลกทจาเปนตองเรงดาเนนการแกไข ผลการศกษาตามวตถประสงคขอท 2 เพอศกษาปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 ผลการศกษาพบวา พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานโดยภาพรวม อยในระดบนอย (x= 2.58) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานอยในระดบปานกลาง 3 ประเดนโดยสามารถเรยงอนดบจากมากไปนอยดงนความกาวหนาในงาน(x= 2.70) รองลงมาคอ โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป(x= 2.69)และปจจยภายในลกษณะงาน(x=

107  

2.63) ตามอนดบและมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานอยในระดบนอย 2 ประเดน ไดแก บทบาทในองคกร(x= 2.56)และสมพนธภาพในหนวยงาน(x= 2.28)ตามอนดบ

เมอพจารณาระดบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2สงสดเปนอนดบแรกของแตละดาน แสดงผลดงตารางท 5-3 ตารางท 5-3 แสดงอนดบระดบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 อนดบแรกของแตละดาน อนดบท

ป จ จ ย ด า น ง า น ท ม ผ ล ต อความเครยดในการท างานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2

ปจจยยอยอนดบแรก

1 ปจจยภายในลกษณะงาน งานททามความเรงดวนและใชความรอบคอบสง 2 บทบาทในองคกร ตองปฏ บ ตงานหลาย ๆ อยางพรอมกนในเวลา

เดยวกน 3 ความกาวหนาในงาน เงนเดอนทไดรบในปจจบนไมเหมาะสมกบปรมาณงาน4 สมพนธภาพในหนวยงาน ปญหาการแกงแยงความดความชอบระหวางเพอน

รวมงาน 5 โครงสรางองคกร และบรรยากาศ

ทวไป จานวนบคลากรในหนวยงานของทาน ทไมเพยงพอตอปรมาณงานของแตละตาแหนง

แตเมอพจารณาถงคาเฉลยของระดบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 25 อนดบแรก แสดงผลดงตารางท 5-4

108  

ตารางท 5-4 แสดงปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 5 อนดบแรก

ปจจยยอย ปจจยหลก คาเฉลย (ระดบ)

อนดบท

จานวนบคลากรในหนวยงานไมเพยงพอตอปรมาณงานของแตละตาแหนง

ดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป

3.08 1 ปานกลาง

เงนเดอนทไดรบในปจจบนไมเหมาะสมกบปรมาณงาน

ดานความกาวหนาในงาน

3.00 2 ปานกลาง

งานทท ามความเรงดวนและใชความรอบคอบสง

ด า น ป จ จ ย ภ า ย ใ นลกษณะงาน

2.89 3 ปานกลาง

ตองเสยสละเวลาสวนตน และเวลาของครอบครวเพองาน

ด า น ป จ จ ย ภ า ย ใ นลกษณะงาน

2.86 4 ปานกลาง

ภาระงานทตองรบผดชอบในแตละวนมากเกนไป

ปจจยภายในลกษณะงาน

2.85 5 ปานกลาง

จากตารางท 5-4พบวา คาเฉลยสงสด 5 อนดบแรกสวนใหญเปนปจจยหลกดานปจจย

ภายในลกษณะงาน(3 ขอยอย) ดานโครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป(1 ขอยอย) และดานความกาวหนาในงาน(1 ขอยอย)ดงนนจงเหนไดวากลมปจจยดงกลาวเปนปจจยหลกทจาเปนตองเรงดาเนนการแกไข ผลการศกษาตามวตถประสงคขอท 3 เพอศกษาพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาโดยภาพรวม อยในระดบเปนครงคราว(x= 2.43) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ขาราชการตารวจฯ มพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาอยในระดบเปนบอยครง(x= 2.51)และดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดปญหาอยในระดบเปนครงคราว (x= 2.36)

เมอพจารณาระดบพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2สงสดเปนอนดบแรกของแตละดาน แสดงผลดงตารางท 5-5

109  

ตารางท 5-5แสดงอนดบระดบพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 อนดบแรกของแตละดาน อนดบท

พฤตกรรมการจดการความเครยดข อ งข า ร าช ก า ร ต า ร ว จ ส ง ก ดตารวจภธร ภาค 2

ปจจยยอยอนดบแรก

1 ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดปญหา

พยายามตงสต ไมตนตระหนก พรอมเผชญปญหา

2 ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา

เรยนรทจะพฒนาตนเองจากประสบการณทผานมา

แตเมอพจารณาถงคาเฉลยของระดบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 25 อนดบแรก แสดงผลดงตารางท 5-6 ตารางท 5-6 แสดงพฤตกรรมการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 25 อนดบแรก

ปจจยยอย ปจจยหลก คาเฉลย (ระดบ)

อนดบท

เรยนรทจะพฒนาตนเองจากประสบการณทผานมา

ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา

2.73 1 ปานกลาง

ยอมรบปญหาในการปฏบตงานทเกดขนตามความเปนจรง

ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา

2.66 2 ปานกลาง

พยายามตงสต ไมตนตระหนก พรอมเผชญปญหา

ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ

2.63 3 ปานกลาง

อทศตนเพอทาประโยชนใหแกสงคมสวนรวม

ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ

2.62 4 ปานกลาง

เมอพบปญหาจะแกไขทสาเหตของปญหานนโดยตรง

ดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา

2.61 5 ปานกลาง

110  

จากตารางท 5-6พบวา คาเฉลยสงสด 5 อนดบแรกสวนใหญเปนปจจยหลกดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา(3 ขอยอย) และดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ(2 ขอยอย)ดงนนจงเหนไดวากลมปจจยดงกลาวเปนปจจยหลกทจาเปนตองเรงดาเนนการแกไข การทดสอบสมมตฐาน จากการทดสอบสมมตฐาน พบวา ขาราชการตารวจฯทมอายระดบการศกษา สายงาน และสถานการณอยอาศยปจจบน ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานในภาพรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงยอมรบสมมตฐานงานวจย

สวนขาราชการตารวจฯทมเพศ รายไดเฉลยตอเดอน สถานภาพการสมรส การมบคคลทตองรบผดชอบดแล ชนยศ และระยะหางจากททางานกบท พกอาศย ตางกน มระดบภาวะความเครยดในการทางานไมแตกตางกนซงปฏเสธสมมตฐานงานวจย สาหรบปจจยดานงาน ไดแก ปจจยภายในลกษณะงานบทบาทในองคกร ความกาวหนาในงาน สมพนธภาพในหนวยงาน โครงสรางองคกรและบรรยากาศทวไป มความสมพนธกบระดบภาวะความเครยดในการปฏบตงานและพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธรภาค 2อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05ซงยอมรบสมมตฐานงานวจย อภปรายผลการวจย จากผลการวจยตามวตถประสงคและผลทไดจากการทดสอบสมมตฐานในงานวจยเรองภาวะความเครยดและปจจยทมผลตอความเครยดของตารวจภธรภาค 2 สามารถอภปรายผล และอางองจากงานวจยทเกยวของไดตามวตถประสงคดงน ผลการวจยตามวตถประสงคขอท 1 เพอศกษาภาวะความเครยดของขาราชการตารวจ สงกดตารวจภธร ภาค 2 เปนอยางไร จากผลการศกษานนพบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบภาวะความเครยดในการทางานโดยภาพรวม และรายดาน ไมวาจะเปนดานการแสดงออกดานจตใจและดานการแสดงออกดานรางกายอยในระดบนอยซงเปนผลการศกษาทได คอนขางเปนทนาพอใจ โดยสวนหนงผวจยมองวาเปนเพราะการทางานของเจาหนาทตารวจมลกษณะแบบราชการ มกฎระเบยบทตายตว ลกษณะการทางานทเปนลกษณะประจาไมยดหยนจงทาใหงายตอการทางาน การตดสนใจตาง ๆ โดยเปนททราบดวาการรบราชการนนเปนอาชพมความมนคงในชวตสง นอกจากนนยงพบวาผตอบแบบสอบถามกวารอยละ 40 เปนขาราชการตารวจฯ ในสายงานธรการจงทาเปนงานทไมยากนกโดยอญชล ธรวงศไพศาล (2559) ซงเปนแพทยประจาแผนกสขภาพจตโรงพยาบาลตารวจระบวา ตารวจทางานหนกและกฎระเบยบทคอนขางเครงครด จงเกดความเครยดไดงาย แตดวยความรกและ

111  

สามคคภายในองคกร ซงการแกปญหาความเครยดภายในองคกรทาโดยผบงคบบญชาตองเอาใจใสผใตบงคบบญชา โดยเฉพาะดานสขภาพจต การดแลสวสดการใหดขน และใหแตละหนวยงานดแลกนและกน คอยชวยเหลอใหกาลงใจกน เพอลดความเครยด เพราะตารวจทเครยดสวนใหญไมกลาไปพบจตแพทย เพราะกลวเสยประวตถงผบงคบบญชา แสดงใหเหนวาอาจเปนเพราะความใจใสของผบงคบบญชาในการชวยเหลอผใตบงคญบญชาในเรองตาง ๆ ทาใหลดปญหาเกยวกบภาวะความเครยดไดคอนขางมาก โดยทสถาบนกลปยาราชนครนทร กระทรวงสาธารณสข (2547) ไดอธบายวาความเครยดจะเกดขนเมอมสงเรา หรอสงกระตน ซงอาจเปนรป รส กลน เสยง สงสมผส ตลอดจนความรสกนกคดเขามากระทบกบตา ลน ห กาย และจตใจของคนเราในสถานการณทบบคน กดดน หรอคกคามใหเกดความทกข ความไมสบายใจ จนมผลตอการเปลยนแปลงของสภาพจตใจและรางกาย นอกจากนนบรฟ และคณะ (Brief and other, 1981, P.2) อธบายวาความเครยดคอสภาวะทเกดจากปฏสมพนธระหวางบคคลกบงานของเขาทาใหเกดการเปลยนแปลงในตวบคคลนน และสงนนทาใหพวกเปลยนไปจากปกต ดงนนอยางทกลาวไปในขางตนแลวาการทางานของเจาหนาทตารวจมลกษณะแบบราชการ มความรกสามคคภายในองคกร รวมถงความใจใสของผบงคบบญชาในการชวยเหลอผ ใตบงคญบญชาในเรองตาง ๆ ทาใหลดปญหาเกยวกบภาวะความเครยดไดคอนขางมาก แตอยางไรกดเมอลงไปศกษาในรายละเอยดจะพบวา มหลาย ๆ ประเดนทขาราชการตารวจฯ นนมคาเฉลยของระดบภาวะความเครยด อยในระดบปานกลาง โดยประเดนทมคาเฉลยมากทสด 5 อนดบแรก ไดแก การรสกวาตนเองนนทางานด แตไดรบการประเมนผลตารสกปวดกลามเนอ เกรงบรเวณทายทอย หลงหรอไหลในขณะทางานวตกกงวลหากตองปฏบตหนาทแทนคนอนในงานททานไมถนดทอใจทผบงคบบญชาขาดความยตธรรมและทอแททตองแบกภาระงานมากจนไมสามารถทางานในแตละวนไดอยางมประสทธภาพ โดยจะเหนวาในประเดนททาใหเกดความเครยดทง 5 อนดบแรก สวนใหญเกดจากดานลกษณะงาน ทมภาระการทางานทมากเกนไป รวมถงความกาวหนาในอาชพ ในประเดนดงกลาวนผวจยเหนวาตารวจภธร ภาค 2 ควรใหความสาคญเปนอยางมากโดยเฉพาะระบบการประเมนผลทจะตองมคณภาพ มาตรฐานเดยวกน เพราะในสวนของการทางานหนกนนเปนธรรมดาทเจาหนาตารวจพรอมเสยสละเพอประชาชนอยแลวซงหากไดรบการประเมนผลทตรงไปตรงมายอมทาใหเกดกาลงใจในการทางาน โดยทคเปอร (Cooper, 1979,P, 57) ไดกลาววาปจจยดานลกษณะงาน(Tasks) เชน ปรมาณงานทเหมาะสมกบเวลาในการทางาน และความกาวหนาในการทางาน(Work Progresses) เชนการเลอนขน ตาแหนงตามความสามารถ การมโอกาสไดไปอบรม หรอศกษาตอ รวมทงการสงเสรมใหมการพฒนาเพอใหทนกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลย การไดรบการประสานงานและคาปรกษาทด เปนปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางาน ในสวนนนนกรมสขภาพจต (2541:35-39) ไดพยายามอธบายวาการทเจาหนาทตารวจมความรสกวาตนเองนน

112  

ทางานด แตไดรบการประเมนผลตา หรอวตกกงวลหากตองปฏบตหนาทแทนคนอนในงานททานไมถนด และทอใจทผบงคบบญชาขาดความยตธรรมและทอแททตองแบกภาระงานมากจนไมสามารถทางานในแตละวนไดอยางมประสทธภาพ นนมความเกยวของกบปจจยสวนบคคลทางดานจตใจ โดยอธบายวาภาวความเครยดเปนผลมาจากการเผชญเหตการณตางๆในชวต (Live Event) เปนเหตการณความเปลยนแปลงทมผลกระทบตอการทากจกรรมปกตของบคคลโดยเหตการณทเกดขนอาจกอใหเกดผลทางบวกหรอลบกไดทาใหบคคลตองปรบตว รวมถงความคบของใจ (Frustration) อนเกดจากการทบคคลไมสามารถบรรลเปาหมายทตองการได โดยผลการศกษาทพบนนมความสอดคลองกบผลการศกษาของณรงคกร ศาสนา(2556) ทไดศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานของพนกงานสวนตาบลในจงหวดปราจนบรผลการวจยพบวาระดบความเครยดของพนกงานสวนตาบลในจงหวดปราจนบรมความเครยดในการทางานระดบตา จะเหนไดวากลมตวอยางทตอบนเปนกลมบคคลททางานในองคกรของรฐเชนเดยวกน แตอยางไรกดผลการศกษาทพบนนมความไมสอดคลองกบผลการศกษาอก 4 ฉบบไดแก 1. สานกงานยทธศาสตรตารวจ สานกงานตารวจแหงชาต (2557) ทไดทาการศกษาเรองการศกษาสาเหตการฆาตวตายของเจาหนาทตารวจผลการศกษาพบวานบตงแตปงบประมาณ 2551 ถงวนท 30 กนยายน 2556 มตารวจฆาตวตายรวมทงสน 174 รายซงพงสงขนอยตลอดเวลาซงจากผลการศกษาดงกลาวจะเหนวาเปนเพยงเพราะบคลกภาพสวนตนเทานนรวมถงเกยวกบปญหาทางดานครอบครว และสขภาพซงไมไดสอดคลองกบลกษณะงานจงทาใหผลการศกษามความไมสอดคลองกนเชนเดยวกบผลการศกษาของ 2. ดวงรตน วฒนกจไกรเลศ (2557) ไดทาการศกษาเรองความเครยด ปจจยทมอทธพลตอความเครยด และการจดการความเครยดของตารวจ ผลการวจยพบวา หนงในสของกลมตวอยาง (รอยละ 25.6) มระดบความเครยดสงกวาปกต ซงในจานวนนมความเครยดสงกวาปกตมากรอยละ 3.7 3. มนทรา ปรชา (2552) ไดทาการศกษาเรอง ปจจยทเกยวของกบความเครยดและพฤตกรรมการจดการความเครยดของตารวจตระเวนชายแดน กองรอย 446 จงหวดนราธวาส ผลการวจยพบวา ตารวจตระเวนชายแดนกองรอย 446 จงหวดนราธวาสมความเครยดอยในระดบสงรอยละ 13.0 ความเครยดระดบปานกลางรอยละ 54.3 และมความเครยดอยในระดบตาคดเปนรอยละ 32.7 สวนปจจยทเกยวของกบความเครยดและเปนปจจยทานายการเกดความเครยดไดแก บคลกภาพทไมมความมนคงทางดานอารมณ (ลกษณะบคลกภาพ Scale N) การสนบสนนทางสงคมในระดบตา เนองจากงานวจยชนดงกลาวทาการศกกบกลมตารวจตระเวนชายแดน กองรอย446 จงหวดนราธวาส ซงเปนพนททเสยงตอความปลอดภยในชวตจงมสวนทาใหเกดภาวะความเครยดไดมากกวา และ 4. สมศกด วงเอยมเสรมสข (2554) ทไดทาการศกษาเร องการเปรยบเทยบความแตกตางของปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดและพฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานรฐวสาหกจ: กรณศกษาพนกงานบรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน) สานกงานหลกสและ

113  

สานกงานบางรก ผลการวจยพบวา พฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานบรษท กสท สานกงานหลกส และพนกงานบรษท กสท สานกงานบางรก โดยรวมอยในระดบมากอาจเปนเพราะพนกงานทในหนวยงานรฐวสาหกจมการแขงขนทางดานผลงานมากกวาองคกรของรฐ เนองจากเปนองคกรทมงหวงผลกาไรมากกวา ผลการวจยตามวตถประสงคขอท 2 เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอภาวะความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 จากผลการศกษานนพบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานโดยภาพรวม อยในระดบนอยอยางทผวจยไดกลาวไปแลววาการทางานของเจาหนาทตารวจมลกษณะแบบราชการ มกฎระเบยบทตายตว ลกษณะการทางานทเปนลกษณะประจาไมยดหยนจงทาใหงายตอการทางาน การตดสนใจตาง ๆ โดยจากการสอบถามขอมลทางดานภาวะความเครยดจะเหนไดวาความเครยดของขาราชการตารวจฯ จะเกดกตอเมอไมไดรบความเปนธรรมจากการทางาน หรอเรยกกนวา “ทางานด แตนายไมเหน” ใชระบบอปถมถในการประเมนผลงาน คนทาดไมไดด แตคนทาไมดกลบไดแทน ดงนนจงเปนใหในภาพรวมของปจจยทมอทธพลตอภาวะความเครยดในการปฏบตงานจงมคาเฉลยอยในระดบนอย ซงสามารถอธบายไดตามแนวคดของคเปอรและคณะ (1988)ไดอธบายวาปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางานจาก Occupational Stress Indicator ระบวาดานความสาเรจและกาวหนาในงานหากบคคลสามารถทางานใหสาเรจลลวงดวยด ยอมคาดหวงถงโอกาสเลอนขน เลอนตาแหนงในหนวยงาน หรอมโอกาสในการพฒนาตนเอง ซงถาหากบคคลไดรบการสงเสรมมากหรอนอยเกนไป การถกประเมนความสามารถตากวาความเปนจรง การขาดการฝกอบรมหรอพฒนา การขาดโอกาสในการพฒนาตนเอง ขาดความมนคงในการทางาน ไมมความกาวหนาในอาชพ ยอมนาไปสภาวะความเครยดได ดงนนหากบคลากรเกดความเครยดยอมสงผลตองานและองคกรโดยพส เดชรนทร (2536) ไดบอกวา เมอบคลากรประสบภาวะความเครยดนนจะทาใหประสทธภาพในการทางานของบคคลลดลง และนาไปสกอใหเกดทศนคตทไมดตอองคกร ผบงคบบญชาเพอนรวมงาน หรอลกนอง ทาใหความพงพอใจในการทางาน และความภกดทมตอองคกรลดนอยลง โดยเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ขาราชการตารวจฯ มปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางาน อยในระดบปานกลาง 3 ประเดนโดยสามารถเรยงอนดบจากมากไปนอยดงนความกาวหนาในงานรองลงมาคอ โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไปและปจจยภายในลกษณะงานตามอนดบโดยประเดนททาใหเจาหนาทตารวจจะเกดภาวะความเครยดนนจะจากเกดปจจยทสาคญอนไดแก 1. จานวนบคลากรในหนวยงาน ทไมเพยงพอตอปรมาณงานของแตละตาแหนง ในขอนจะนาไปสปรมาณงานทมากขนในแตละวน พองานมากขนจะเรมมความกดดน มเวลาพกผอนนอยไดเจอครอบครบนอยลงตามไปดวย จงเปนเหตเปนปจจยทสงผลตอความเครยดมาก

114  

ทสด 2. เงนเดอนทไดรบในปจจบนไมเหมาะสมกบปรมาณงาน เกดจากการสงขนของคาครองชพในประเทศ รวมถงผตอบแบบสอบถามสงถงรอยละ 84 มบคคลในครอบครวทตองดแล ซงตองใชรายไดสวนตวใชในสวนดงกลาวดวย 3. งานททามความเรงดวนและใชความรอบคอบสง 4. ตองเสยสละเวลาสวนตน และเวลาของครอบครวเพองาน และ 5. ภาระงานททานตองรบผดชอบในแตละวนมากเกนไป โดยในสามขอหลงนนเกยวของกบลกษณะงานทงหมดดงนนผมสวนเกยวของจงควรวางแผนใหเจาหนาทตารวจมปรมาณทเพยงพอ และเหมาะสม โดยทคเปอร แคร สโลน สตเฟน และวลเลยม (Cooper,Cary L.,Sloan,Stephen J. and William, Stehphen1988, P.1-3) กลาววาความเครยดในการทางานเปนสงทหลกเลยงไมไดในชวตการทางานทกวน เครองบงชความเครยดในการทางาน คอการลาออกและการขาดงานของบคลากร อตราการเจบปวยและอบตเหต เชนเดยวกบวารซาว (Warshaw, 1979 ) ทกลาววา ปจจยทกอใหเกดความเครยดในการทางานประการหนงคอลกษณะงานและสภาพแวดลอม(Tasks and Environment) ไดแกปรมาณงานสภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน ลกษณะของสถานททางาน สารพษ สารเคม ฝนละออง เปนตน รวมถงโครงสรางงาน(Work Structures) ประกอบดวย ความยากงายของงาน มาตรฐานการทางาน กะหรอผลดในการทางาน กฎระเบยบ ความซาซากจาเจของงาน ฯลฯ ซงผลการศกษาดงกลาวมความสอดคลองกบผลการศกษาของดวงรตน วฒนกจไกรเลศ (2557) ไดทาการศกษาเรองความเครยด ปจจยทม อทธพลตอความเครยด และการจดการความเครยดของตารวจ ผลการวจยพบวา ปจจยทมอทธพลตอความเครยดของตารวจนครบาลคอ ปจจยดานองคกร และดานรายได โดยปจจยดานรายได ดานการปฏบตงาน ดานองคกร ดานการสนบสนนจากผบงคบบญชา และดานการสนบสนนจากผรวมงาน/ผใตบงคบบญชา สามารถรวมอธบายความเครยดของตารวจนครบาลไดรอยละ 28 นอกจากนนผลการศกษายงมความสอดคลองกบผลการศกษาของณรงคกร ศาสนา (2556) ปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานของพนกงานสวนตาบลในจงหวดปราจนบร ทพบวา ปจจยดานการปฏบตงานและปจจยดานสงแวดลอมมผลตอความเครยดในการทางานของพนกงานสวนตาบลในจงหวดปราจนบรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แตอยางไรกดผลการศกษาทพบนนมความไมสอดคลองกบผลการศกษาของสานกงานยทธศาสตรตารวจ สานกงานตารวจแหงชาต (2557) ไดทาการศกษาเรองการศกษาสาเหตการฆาตวตายของเจาหนาทตารวจผลการศกษาพบวานบตงแตปงบประมาณ 2551 ถงวนท 30 กนยายน 2556 มตารวจฆาตวตายรวมทงสน 174 ราย ซงสาเหตเกยวกบการฆาตวตาย สวนมากมาจากปญหาครอบครว รองลงมา มาจากสาเหตของปญหาสขภาพ สาเหตการฆาตวตายทสาคญของขาราชการตารวจ ไดแก สาเหตดานจตใจ โดยพบวาผทฆาตวตายสวนใหญจะมภาวะซมเศราซงมกจะเคยมความคดฆาตวตาย และหรอเคยพยายามฆาตวตายมากอนบคลกภาพสวนใหญมกจะเกบตว วตกกงวล

115  

งาย หนหนพลนแลน มความรบผดชอบสง และไมยดหยนซงจากผลการศกษาดงกลาวจะเหนวาเปนเพยงเพราะบคลกภาพสวนตนเทานนรวมถงเกยวกบปญหาทางดานครอบครว และสขภาพซงไมไดสอดคลองกบลกษณะงานจงทาใหผลการษกษามความไมสอดคลองกน ในสวนนกรมสขภาพจต (2541) ไดอธบายเกยวกบปจจยทสงผลตอความเครยดทมาจากปญหาสขภาพไววา ความเครยดสามารถเกดจากความเหนอยลาทางรางกาย ทเกดจากไดการทางานอยางหนกและตดตอกนเปนเวลานานซงจะมความเกยวเนองมาจากสภาพความสมบรณแขงแรงของรางกายจนนาไปสการเจบปวยทางรางกาย และการพกผอนไมเพยงพอ และในสวนของบคลกภาพสวนบคคล ไดอธบายวา บคลกภาพบางประเภททกอใหเกดความเครยดไดงาย อาทบคลกภาพแบบเอาจรงเอาจงกบชวตเปนคนทตองการความสมบรณแบบใหกบทกสงทกอยางขยนเจาระเบยบยดมนกฎเกณฑบคลกภาพแบบนทาใหตองทางานหนกและทาทกอยางดวยตนเองรวมถงบคลกภาพแบบหนหนพลนแลนเปนคนใจรอนควบคมอารมณไมไดอารมณเปลยนแปลงงายซงจะมผลกระทบไปถงภาวะสมดลของรางกายดงทกลาวมานนผวจยเหนควรวาควรมการปรบเปลยนบคลกภาพดงกลาวใหมความพอดใหเกดไมมากจนเกนไป อาจจะนกพดทางดานจตวทยา ดานแรงจงใจใหมาบรรยายใหเจาหนาทไดฟงเพอเปนแงคดทางการดารงชวต นอกจากนนยงพบวามความไมสอดคลองกบผลการศกษาของสมศกด วงเอยมเสรมสข (2554) ไดทาการศกษาเรองการเปรยบเทยบความแตกตางของปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดและพฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานรฐวสาหกจ : กรณศกษาพนกงานบรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน) สานกงานหลกสและสานกงานบางรก ทพบวาปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดของพนกงานบรษท กสท สานกงานหลกส และปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดพนกงานบรษท กสท สานกงานบางรกมความไมแตกตางกนโดยความไมสอดคลองเปนเพราะพนกงานทในหนวยงานรฐวสาหกจมการแขงขนทางดานผลงานมากกวาองคกรของรฐ เนองจากเปนองคกรทมงหวงผลกาไรมากกวาทาใหมความเครยดเชนเดยวกนหมด ผลการวจยตามวตถประสงคขอท 3 เพอศกษาพฤตกรรมในการจดการความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค 2 จากผลการศกษานน พบวา ขาราชการตารวจฯ ทตอบแบบสอบถามสวนใหญมพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาโดยภาพรวม อยในระดบเปนครงคราวเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ขาราชการตารวจฯ มพฤตกรรมการจดการความเครยดดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหาอยในระดบเปนบอยครง และดานพฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดปญหาอยในระดบเปนครงคราวโดยสวนใหญขาราชการตารวจฯ จะมงพฒนาศกยภาพการทางานของตนเองใหดทสด โดยในสวนนผวจยมองวาเปนการกระทาเพอใหตนเองนนไดรบการยอมรบจากสงคม ไมวาจะเปนผบงคบบญชา และเพอนรวมงาน โดยอาจจะไมไดมงเนนไปทางทจะทาใหผลงานของตนเองโดดเดนกวาอนแตเพอเปนประโยชนแกเพอนรวมงาน เปนสวนสาคญ

116  

ในการพฒนาองคกรเสยมากกวา เหนไดจากประเดนทางดานการอทศตนเพอทาประโยชนใหแกสงคมสวนรวม และเมอพบปญหาจะแกไขทสาเหตของปญหานนโดยตรง นนมคาเฉลยสงทสดเปนอนดบ 4 และ 5 ตามลาดบ แตหากการทางานไมไดเปนอยางทคาดเอาไวขาราชการตารวจจะมวธจดการกบความเครยดโดยยอมรบปญหาในการปฏบตงานทเกดขนตามความเปนจรงพยายามตงสต ไมตนตระหนก พรอมเผชญปญหาตามทฤษฎของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus &Folkman, 1984) อธบายวาพฤตกรรมเผชญความเครยดวาเปนความพยายามทจะเปลยนแปลงความรสกนกคด และพฤตกรรมอยตลอดเวลา เพอทจะจดการกบสงกระตนใหเกดความเครยด ทงทเกดขนภายใน หรอภายนอกตวบคคล และความเครยดท เกดขนนจะถกประเมนโดยผประสบวาจะตองใชกาลงความสามารถ และแหลงทรพยากรทมอยเกนธรรมดา หรอแหลงทรพยากรทมอยอาจไมเพยงพอทจะจดการกบความเครยด ซงถอเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา และจะไมมการตดสนกอนวาวธการเผชญกบความเครยดวธใดมประสทธภาพมากทสด อยางไรกดตารวจภธรภาค 2 ควรสรางการทางาน พฒนาวธการเพอใหเจาหนาทตารวจฯ มความสข ความพงพอใจตอการทางานเพอไมใหเกดผลกระทบตอประสทธภาพในการทางาน ตามแนวคดของพส เดชรนทร (2536) ทกลาววาความเครยดยงมผลกระทบตอองคกรโดยตรงเนองจากความเครยดสงผลใหประสทธภาพในการทางานของบคคลลดลง โดยอาจนาไปสการตดสนใจทผดพลาด หรอมปญหาความสมพนธกบผอน นอกจากนนยงกอใหเกดทศนคตทไมดตอองคกร ผบงคบบญชาเพอนรวมงาน หรอลกนอง ทาใหความพงพอใจในการทางาน และความภกดทมตอองคกรลดนอยลง จนถงขนทาใหมการลางานบอยขน หรออาจลาออกจากงาน โดยวระ ไชยศรสข (2533:22)ไดอธบายเสรมวาเมอมตวเรงความเครยดเกดขนคนจะมปฏกรยาทางรางกายเพอปรบตวใหเขากบความเครยด โดยขนสงสดคอ ขนหยดการทางาน (Exhaustion Stage) โดยอธบายวาถามนษยอยภายใตเหตการณทมความเครยดนาน ๆ ความตานทานไมสามารถจะทาใหรางกายยงคงรกษาสภาพคงทไวไดและความเครยดยงคงมอยตอไปอาจจะเกดตายไดเพราะอวยวะหยดการทางาน โดยผลการศกษามความไมสอดคลองกบผลการศกษาของดวงรตน วฒนกจไกรเลศ (2557) ไดทาการศกษาเรองความเครยด ปจจยทมอทธพลตอความเครยด และการจดการความเครยดของตารวจ ผลการวจยพบวา การจดการความเครยดทมประสทธภาพ ไดแก วธการพดคยระบายกบคนทสนทหรอคนในครอบครว (รอยละ 25.6) รองลงมาคอออกกาลงกาย (รอยละ 20.7) เชนเดยวกบผลการศกษาของสมศกด วงเอยมเสรมสข (2554) ไดทาการศกษาเรองการเปรยบเทยบความแตกตางของปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดและพฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานรฐวสาหกจ: กรณศกษาพนกงานบรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน) สานกงานหลกสและสานกงานบางรก ทพบวาพฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานบรษท กสท สานกงานหลกส และพนกงานบรษท

117  

กสท สานกงานบางรก โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานแลว พบวา ใหความสาคญอยระดบมากทงหมด โดยใหความสาคญในดานพฤตกรม แบบมงแกปญหามากทสด ขอเสนอแนะการนาผลการวจยไปใช จากขอคนพบทไดจากการศกษา ผวจยเหนวาควรมขอเสนอแนะทเปนนยยะในเชงนโยบายทสาคญดงน 1.ปจจยภายในลกษณะงานจากผลการศกษาพบวา เปนปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางาน อยในระดบปานกลาง ผวจยเหนควรใหตารวจภธรภาค 2 ปรบเปลยนระบบการทางานของเจาหนาท ตารวจฯ ใหมระยะเวลาท เหมาะสมไมเรว/ชา จนเกนไป เพมอตรากาลงเจาหนาทตารวจฯ ใหเพยงพอตอภาระงานเพอใหเจาหนาทตารวจฯ ไดมเวลาสาหรบการจดการธระสวนตว รวมถงใหเวลากบครอบครว ในสวนนอาจมการจดกจกรรมนนทนาการสาหรบการกระชบความสมพนธระหวางครอบครวในอกทางหนง 2.บทบาทในองคกรจากผลการศกษาพบวา เปนปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางาน อยในระดบนอยอยางไรกดผวจยเหนควรใหตารวจภธรภาค 2 ควรมการแกไขเกยวกบความซบซอนของบทบาทความรบผดชอบเกยวกบการทางานของเจาหนาทตารวจฯ ใหมความเปนเอกเทศไมมตองรบผดชอบทละหลาย ๆ งาน อกทงการตองรบฟงคาสงในการปฏบตงานอยเสมอ กอกปจจยทมผลทาใหเจาหนาทตารวจฯ เกดภาวะความเครยดเชนเดยวกน ดงนนในการสงการแตละครงควรมความชดเจน ถกตองในทเดยว 3.ความกาวหนาในงานจากผลการศกษาพบวา เปนปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางาน อยในระดบปานกลางโดยประเดนหลกเกยวของกบผลตอบแทนทไดรบนนไมเพยงพอตอการดารงชพ ผวจยเหนควรใหตารวจภธรภาค 2ไดมการศกษาถงความเปนไปไดในการใหความชวยเหลอทางดานสวสดการตาง ๆ ใหดขนเพยงพอตอการดารงชพทคาครองชพมแนวโนมสงขนอยตลอด รวมถงการเปดโอกาสใหเจาหนาทตารวจฯ ไดมโอกาสพฒนาตนเอง อาทการสงเสรมในการศกษาตอ การสงเสรมใหการฝกอบรมตาง ๆ 4.สมพนธภาพในหนวยงานจากผลการศกษาพบวา เปนปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางาน อยในระดบนอยอยางไรกดผวจยเหนควรใหตารวจภธรภาค 2 มการดาเนนกจกรรมกระชบความสมพนธของเจาหนาทตารวจฯ ทงภายในหนวยงาน รวมถงระหวางหนวยงานใหมความสมพนธแนนแฟน กลมเกลยวกนภายในองคกรเพอประสทธภาพการทางานทดขน และเพมความสขในการทางาน 5. โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไปจากผลการศกษาพบวา เปนปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางาน อยในระดบปานกลางผวจยเหนควรใหตารวจภธรภาค 2มการพจารณา

118  

เกยวกบการเพมอตรากาลงเจาหนาทตารวจฯ ใหเพยงพอตอภาระงานรวมถงการมอบหมายงานใหเจาหนาทตารวจฯ ทกคนใหมความเหมาะสมกนรวมถงการการจดสายบงคบบญชาใหมลกษณะชดเจน ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป หลงจากทไดดาเนนการวจยเรองภาวะความเครยดและปจจยทมผลตอความเครยดของตารวจภธรภาค 2 ผวจยมขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไปดงน 1.จากการศกษาครงนพบวา ปจจยททาใหเกดความเครยดทสาคญคอความกาวหนาในอาชพ อนไดแก คาตอบแทนทไดรบ และการเลอนตาแหนงทไมไดรบความเปนธรรม ผวจยจงเหนควรมศกษาเจาะลกในประเดนดงกลาวเกยวกบ “ระบบการประเมนผลงานของเจาหนาทตารวจ” หรอ “การศกษาเปรยบเทยบคาตอบแทนทไดรบกบบคลากรในองคกรอน ๆ” 2.จากผลการศกษาพบวาสายงานสอบสวนนนมภาวะความเครยดในการทางานมากกวาสายงานอน ๆ ผวจยเหนวาควรมการศกษาเฉพาะเจาะลกถงสาเหตททาใหเกดภาวะความเครยดในสายงานสอบสวรในครงตอไป 3. ควรมการศกษาความเครยด พฤตกรรมในการจดการความเครยด และปจจยททาใหเกดความเครยด ในดานอน ๆ ทผวจยยงไมไดศกษาเพอความหลากหลายมากยงขน อาท ความพงพอใจในการทางาน การปรบตว และคณภาพชวตในการทางาน

บรรณานกรม

กรมสขภาพจต, กระทรวงสาธารณสข. (2547). คมออยอยางมความสขในเรอนจา. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนนสหกรณเกษตรแหงประเทศไทย จากด.

ชวงศ ฉายะบตร.(2546). การใหบรการแบบครบวงจร แนวทางการใหบรการเชงรกของกรมการปกครองเทศาภบาล. วารสารเทศาภบาล (กรกฎาคม 2546) หนา 11-14.

ตารวจภธรภาค 2 (2559). พนทรบผดชอบ. วนทคนขอมล 23 กมภาพนธ 2559, เขาถงไดจาก http://www.p2.go.th/ newweb/index.php/th/about-us/area-respons.

ยงยทธ ฉายแสง. (2553). ประสทธภาพในการปฏบตงานของเจาหนาทตารวจจราจร ในสถานตารวจภธรจงหวดนครปฐม.ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาสงคมศาสตรเพอการพฒนา, คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร, มหาวทยาลยราชภฎนครปฐม.

ณรงคกร ศาสนา.(2556). ปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานของพนกงานสวนตาบลในจงหวดปราจนบร.วทยานพนธรฐประศาสนศาสตรบณฑต, สาขารฐประศาสนศาสตร, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ.

มนทรา ปรชา. (2552). ปจจยทเกยวของกบความเครยดและพฤตกรรมการจดการความเครยดของตารวจตระเวนชายแดน กองรอย 446 จงหวดนราธวาส . วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาสขภาพจต, คณะแพทยศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมศกด วงเอยมเสรมสข. (2554). การเปรยบเทยบความแตกตางของปจจยดานงานทสงผลตอความเครยดและพฤตกรรมเผชญความเครยดของพนกงานรฐวสาหกจ: กรณศกษาพนกงานบรษท กสท โทรคมนาคม จากด (มหาชน) สานกงานหลกสและสานกงานบางรก. การคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต , สาขาการประกอบการ , บณฑตวทยาลย , มหาวทยาลยศลปากร.

Cooper, C. L, & Davidson, M. J. (1987). The Stress Survivors.London: Gration. Farmer, R.E.et.al.. (1984). Stress Management for Human Service. New bery Park, CA:

Sage Publication. Kalimo, R. El-Betawi, M.A., and Cooper, C.L..(1987). Psychosocial factors at work and

their relation to health. Geneva: World Health Organization. Lazarus, R.S., and Folkman, S..(1 9 8 4 ) . Stress, appraisal and coping. New York:

Springer. Yamane, Taro. 1967. Statistics: An Introductory Analysis. 2nd ed. New York: Harper &

Row.

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง ภาวะความเครยดและปจจยทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกด

ตารวจภธรภาค 2 คาชแจง แบบสอบถามนมวตถประสงคเพอศกษาภาวะความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 เพอศกษาปจจยดานงานทมอทธพลตอภาวะความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 และเพอศกษาขอเสนอแนะในการปรบปรงและพฒนาปจจยดานงาน เพอลดความเครยดในการปฏบตงานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธร ภาค ๒ โดยผลทไดจากการศกษาสามารถนาไปปรบปรงพฒนา และเสนอแนวทางแกไขการจดการภาวะความเครยด และปรบปรงการทางานใหเหมาะสมแกขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 เพอเปนการเพมความสขในการทางาน ซงจะสงผลตอประสทธภาพในการปฏบตงานมากขน แบบสอบถามนไมมคาตอบถกหรอผด ขอมลทไดรบจะเปนประโยชนอยางยงตอการศกษา ผวจยขอความกรณาทานในการตอบแบบสอบถามครงน โดยผลของการตอบจะไมกระทบใดๆกบทานทงสน และทางผวจยขอขอบพระคณทกทานทไดสละเวลาในการตอบแบบสอบถามในครงนแบบสอบถาม แบงเปน 3สวน ดงน สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยสวนบคคล ของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางสงในความอนเคราะหครงน        

คาชแจง โปรดเขยนเครองหมายลงในชองวางใหตรงกบความเปนจรงมากทสด และกรอกขอความในชองวางททานเหนสมควรเพยงขอเดยว สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยสวนบคคล ของผตอบแบบสอบถาม 1. เพศ ชาย หญง 2. อาย นอยกวา 30 ป 30– นอยกวา 40 ป 40– นอยกวา 50 ป 50 ปขนไป 3. ระดบการศกษา ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร 4. รายไดเฉลยตอเดอน นอยกวา 15,000 บาท 15,000 - 20,000 บาท 20,001 - 25,000 บาท 25,001 – 30,000 บาท มากกวา 30,000 บาท 5. จานวนบคคลทตองรบผดชอบดแล ไมม ม จานวน ........... คน 6. ปญหาทางดานสขภาพ ไมมปญหาสขภาพ มปญหาสขภาพ

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานงานทมผลตอความเครยดในการทางานของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2 คาชแจง เกณฑคะแนนของความคดเหน มดงน

5 หมายถง เปนปจจยทสงผลมากทสด 4 หมายถงเปนปจจยทสงผลมาก 3 หมายถงเปนปจจยทสงผลปานกลาง 2 หมายถงเปนปจจยทสงผลนอย 1 หมายถงเปนปจจยทสงผลนอยมาก

ประเดน ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

ปจจยภายในลกษณะงาน

1.ปรมาณงานททาในแตละวนมากเกนไป

2.เวลาปฏบตงานไมแนนอน

3.ขนตอนการปฏบตงานมากเกนไป

4.ไมมความอสระในการทางาน

5.งานททามความเรงดวน

6.ความเสยงตอชวตและทรพยสน

7.งานทตองเสยสละเวลาสวนตน หรอเวลาของครอบครว

บทบาทในองคกร

1.ไดรบมอบหมายงานทยาก กวาเพอนรวมงาน

2.ขอบเขตหนาทในการปฏบตงานไมชดเจน

3.ตองปฏบตงานหลาย ๆ อยางพรอมกนในเวลาเดยวกน

4.ไมไดรบการยอมรบผลงานจากบคคลในองคกร

5.การไมมอานาจการตดสนใจในการทางาน

สวนท 2 (ตอ)

ประเดน ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

ความกาวหนาในงาน

1. การไมมโอกาสพฒนาตนเองตามทคาดหวง

2. การขาดโอกาสเลอนตาแหนงหนาทการงาน

3. ผบงคบบญชาไมสนบสนนใหหาความรเพมเตม

4. เงนเดอนทไดรบในปจจบนไมเหมาะสมกบปรมาณงาน

5. การไมไดรบเบยเลยงพเศษนอกเหนอจากเงนเดอนประจา

6. ความกงวลเกยวกบการโยกยายตาแหนงหรอหนวยงาน

สมพนธภาพในหนวยงาน

1. ความรสกวาทานถกทอดทงจากเพอนรวมงาน

2. การขาดความรวมมอจากเพอนรวมงานในสายงาน

3. ปญหาการแกงแยงความดความชอบระหวางเพอนรวมงาน

4. เพอนรวมงานชอบใชอารมณกบทานขณะปฏบตงาน

5. เพอนรวมงานไมยอมรบนบถอความสามารถของทาน

6. ผบงคบบญชาไมยอมรบในความสามารถของทาน

สวนท 2 (ตอ)

ประเดน ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

โครงสรางองคกร และบรรยากาศทวไป

1. การมอบหมายงานใหเจาหนาทตารวจทกคนมความไมเหมาะสมกน

2. การจดสายบงคบบญชาทมลกษณะไมชดเจน

3. บรรยากาศในการทางานทมลกษณะไมเปนประชาธปไตย ทาใหทานเกดความเครยดในการทางาน

4. จานวนบคลากรในหนวยงานของทาน ทไมเพยงพอตอปรมาณงานของแตละตาแหนง

สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบภาวะความเครยดของขาราชการตารวจสงกดตารวจภธรภาค 2

จดมงหมายของแบบสอบถาม เพอตองการทราบการกระทา หรอพฤตกรรม ททานแสดงออก เมอตองการลดความเครยด ความรสกไมสบายใจ โกรธ หรอขบของใจในการปฏบตงานในหนาทของทาน

ประเดน ระดบทสงผลตอความเครยด

ไมเคยเลย เปนครงคราว

เปนบอยครง

เปนประจา

พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงลดอารมณ

1. พดระบายความไมสบายใจ หรอปญหาในการทางานใหบคคลสนท และไววางใจฟง

2. พดคยในเรองขบขน หรอเรองอน ๆ ทไมเกยวของกนกบปญหา แสดงอาการรนเรง เพอกลบเกลอนความไมสบายใจ

3. หากจกรรมตาง ๆ ทามากขน เชน ฟงเพลง เลนกฬา ปลกตนไม ฯลฯ

4. เขาสงคม หรอทากจกรรมบนเทงรวมกบผอน เชน การไปพกผอนหยอนใจกบครอบครว

5. นอนหลบมากขน

6. จนตนาการวาปญหาไดรบการแกไขแลว

7. รบประทานอาหาร ขนมตาง ๆ เพมขน

8. ดมเครองดมผสมแอลกอฮอลล เพมขนเพอใหลมปญหาชวคราว

9. หากาลงใจการปลอบโยนความเขาใจจากบคคลรอบขาง

10. ทาจตใจใหแจมใส เหมอนไมมอะไรเกดขน

11. พยายามรวบรวมสต ไมตนตระหนก พรอมเผชญปญหา

12. อทศตนเพอทาประโยชนใหแกสงคมสวนรวม     

 

สวนท 3 (ตอ)

ประเดน ระดบทสงผลตอความเครยด

ไมเคยเลย เปนครงคราว

เปนบอยครง

เปนประจา

พฤตกรรมเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา

1. พจารณาปญหา และพยายามแกไขปญหาในการทางานทเปนอยใหดขน

2. ยอมรบปญหาในการปฏบตงานทเกดขนตามความเปนจรง

3. ยอมรบวาเหตการณนนไดเกดขน และไมสามารถเปลยนแปลงได

4. แกไขสถานการณทเกดขน ตามประสบการณสามารถเปลยนแปลงได

5. เรยนรทจะพฒนาตนเองจากประสบการณทผานมา

6. ปรกษากบผทเรารสกไววางใจหรอผทเกยวของกบเหตการณ

7. ปรกษากบผบงคบบญชา หรอผมความรและประสบการณมากกวา

8. เมอพบปญหาจะแกไขทสาเหตของปญหานนโดยตรง

9.พาตวเองใหหางไกลจากตนเหตแหงความเครยด

10. พยายามลมปญหาทงปวง หรอปลอยวาง

11. ขอโอนยายตาแหนงไปยงหนวยงานอน

12. ขอเปลยนลกษณะงานทรบผดชอบ