İş Modeli StratejisiA M A Ç : Y I K I C I R E K A B E T

YRD. DOÇ. DR. BURAK ÖZDOĞAN

&

Bir iş için gerekli ve yeterli tek koşul

P A R A Ö D E Y E N B İ R M Ü Ş T E R İ

Nest, akıllı termostatlar, duman detektörleri ve video kameralar satarak kullanıcının evinde neler olup bittiğini anlıyor ve buna göre

enerji verimliliği ve güvenlik taahhüt ediyor.

A K I L L I T E R M O S T A T

NEST GİBİ YAP!

NEST’in “Yıkıcı” İş ModeliK E N D I N K U R !

Şirketin iş modelinde farklılaştığı nokta, ilk ürünleri olan “Öğrenen Termostat’ı” doğrudan ev sahiplerine “Kendin Yap” kurulum şekline göre pazarlamaya karar vermeleri ve geleneksel dağıtım ve kurulum kanallarını baypas etmek oldu.

Nest, tedarik zincirinden aracıları çıkararak müşterilerin değer gördüğü, kullanıcı dostu bir ürün geliştirmeyi başardı.

Akıllı Termostat Pazarı2 0 1 3 - 2 0 2 0 P R O J E K S I Y O N

İş modeli, bir şirketin gerçekleştirdiği operasyonlarla gelir yaratma ve kar elde etme yöntemine verilen addır.

Bir işletmenin iş modelinin iki temel kaldıracı bulunmaktadır:

İş Modeli Nedir?

1. Fiyatlandırma

2. Maliyet

REKABETÇİ İŞ MODELİ İÇİN

ORGANİZASYON YAPISI DOĞRU OLUŞTURULMALI Giriş imin organizasyon yapısı, iş modelinin felsefesini desteklemelidir. Organizasyon yapısı girişimin büyüme planlar ını aksatmayacak şeki lde oluşturulmalıdır.

G E L İ R M O D E L İ D O Ğ R U OLUŞTURULMALI Girişimin iş modelinin başarılı ve re ka b e t ç i o l a b i l m e s i i ç i n g e l i r m o d e l i n i n m ü m k ü n o l d uğu n c a rekabetçi ve karlı l ığ ı sağ layacak biçimde oluşturulması gerekir.

REKABET STRATEJİSİ DOĞRU OLUŞTURULMALI Rakipler le rekabet iç in inovat i f stratejilerin ve yöntemlerin tespit edilmesi ve tespit edilen bu stratejilerin girişimin iş modeliyle uyumlu olması gerekir.

Girişimin organizasyon yapısı, iş modelinin felsefesini desteklemelidir. Organizasyon yapısı girişimin büyüme planlarını aksatmayacak şekilde oluşturulmalıdır.

Organizasyon Yapısı

Girişimin organizasyon yapısı, iş modelinin felsefesini desteklemelidir. Organizasyon yapısı girişimin büyüme planlarını aksatmayacak şekilde oluşturulmalıdır.

Organizasyon Yapısı

Gelir ModeliGirişimin iş modelinin başarılı ve rekabetçi olabilmesi için gelir modelinin mümkün olduğunca rekabetçi ve karlılığı sağlayacak biçimde oluşturulması gerekir.

SaaS (Service as a Software)

Hizmet Olarak Yazılım

Bulut üzerinden işletmelerin farklı alanlarda ihtiyaç duydukları yazılımların hizmet olarak belirli bir abonelik ücreti üzerinden sağlanmasıdır.

SatışlarBirçok web/mobil girişim için ürün, uygulama ve servis satışları birincil gelir kaynağıdır. Genellikle bu satışlar tek seferlik işlemlerdir.

Freemium Ürün ve Hizmetler

Bu modelde kullanıcılar ürünü indirerek veya yükleyerek ücretsiz olarak kullanmaya başlarlar. Daha ileri hizmet almak için ise ödeme yapmaları gerekir. (Spotify, netflix veya Clash of Clans gibi)

Rekabet StratejisiRakiplerle rekabet için inovatif stratejilerin ve yöntemlerin tespit edilmesi ve tespit edilen bu stratejilerin girişimin iş modeliyle uyumlu olması gerekir.

UBER, kişilerin kendi otomobilleriyle boş zamanlarında “taksicilik” yapmasını sağlayan bir araç paylaşım platformudur. UBER, sunduğu altyapı sayesinde hem sürücülere hem de yolculara fayda yaratıyor.

A R A Ç P A Y L A Ş I M I

UBER GİBİ YAP!

UBER’in “Yıkıcı” İş ModeliP A Y L A Ş I M E K O N O M I S I !

Şirketin iş modelinde farklılaştığı nokta, insanların sahip oldukları araçlarla boş zamanlarından taksicilik yapmalarına imkan veren platformu sağlaması oldu. Yani UBER hizmetin kendisini değil, hizmetin sunulabileceği altyapıyı sağlıyor.

UBER, iş modelinden envanteri çıkararak maliyetleri minimize etmeyi ve verimli çalışabilmeyi başardı. En büyük rakibi olan taksi şirketleri ve diğer taşımacılık firmaları, UBER’in herhangi bir taşıta sahip olmadan kurduğu bu iş modeli karşısında afalladı.

Otomobil Şirketlerinin DeğerleriG E L E N E K S E L V S Y E N I N E S I L

Zipcar, abonelerinin dünyanın her yerinde günlük ve “saatlik” araç kiralayabilmesini sağlayan bir araç paylaşım platformudur. Bir

abonelikle dünyanın her yerinde kullanılabilmektedir.

K İ R A L I K A R A Ç P A Y L A Ş I M I

ZIPCAR GİBİ YAP!

Zipcar’ın “Yıkıcı” İş ModeliP A Y L A Ş I M E K O N O M I S I !

Şirketin iş modelinde farklılaştığı nokta, özellikle araba sahiplerine ya da iş seyahati için uzaklara gidenlere geçici olarak kiralık araç hizmeti vermesi değil araba kiralamayı bir araba sahibi olmanın yerine geçirmiş olmasıdır.

Zipcar’ın abonelerine verdiği abonelik kartı, aynı zamanda abonelerin dünyanın her yerindeki Zipcar araçlarının kapısını anahtar veya ilave yardım gerekmeksizin açabilmesini ve aracı kullanabilmesini sağlıyor.

Bireylerin başka biri tarafından sahip o l u n a n v a r l ı k l a r ı ö d ü n ç a l ı p verebildikleri ekonomik modeldir.

Paylaşım Ekonomisi Nedir?

Paylaşım ekonomisi modeliyle bireyler ev, araba, zaman veya sahip olduğu bir ustalığını paylaşarak ek gelir elde edebilir.

AIRBNB, kişilerin kullanmadıkları evlerini veya odalarını hatta çekyatlarını, diledikleri zaman dilimi için başkalarına kiralamalarına

imkan tanıyan bir konaklama pazar yeri girişimidir.

E V P A Y L A Ş I M I

AIRBNB GİBİ YAP!

AIRBNB’nin “Yıkıcı” İş ModeliP A Y L A Ş I M E K O N O M I S I !

Şirketin iş modelinde farklılaştığı nokta, tıpkı UBER’in de yaptığı gibi, insanların sahip oldukları varlıkları başka insanlarla paylaşmasına dayalı bir ekonomik model oluşturmuş olmasıdır.

Airbnb, faaliyet gösterdiği geleneksel bir sektör olan konaklama işletmeciliğinde hiçbir odaya sahip olmadan oluşturduğu müşteri sadakati, karlı iş modeli ve ekonomik büyüklüğü ile pazardaki Hilton gibi köklü rakiplerin afallamasına yol açtı.

• 2009: 1.400 misafir • 2010: 6.000 misafir • 2011: 31.000 misafir • 2012: 108.000 misafir • 2013: 250.000 misafir • 2014: 540.000 misafir • 2015: 1,1 milyon misafir • 2016: 2 milyon misafir

Paylaşım Ekonomisi Ana Pazarları

1 2 3 4USTALIKLAR / YETENEK İŞLERİ KONAKLAMA O T O M O T İV /

TAŞIMACILIKE Ğ L E N C E / MEDYA

• Airbnb kullanıcı sayısı: 60 milyon• Dünya genelinde ortalama gecelik Airbnb konaklamalarının sayısı: 500.000 gece• Airbnb’nin aktif olarak kullanılabildiği ülke sayısı: 192 ülke• Uber kullanıcı sayısı: 8 milyon• Günlük ortalama Uber kullanım sayısı: 1 milyon yolculuk• Her ay ortalama yeni Uber sürücü sayısı: 50.000 sürücü• Paylaşım ekonomisi, TIME Dergisi’nde dünyayı değiştirecek 10 fikir aras• Son 7 ayda Paylaşım Ekonomisi Start-up’larına $2.46 milyar dolar yatırım yapıldı

Excel dosyaları veya kağıt kalem ile uğraşmadan, şirket çalışanlarının tüm bilgilerinin online olarak saklanabildiği ve istendiği an istendiği

yerden bu bilgilere ulaşılıp düzenlenebildiği bir platformdur.

O N L İ N E İ K Y Ö N E T İ M İ

KOLAY İK GİBİ YAP!

KOLAY İK’nın “Yıkıcı” İş ModeliB U L U T B I L I Ş I M T E K N O L O J I S I !

Şirketin iş modelinde farklılaştığı nokta, ERP yazılımını işletmelere yüksek bedellerle satmak abonelik yöntemiyle internet üzerinden kiralamak oldu.

KOLAY İK’nın iş modelinden yazılım satışını çıkararak ürününü bir hizmet olarak sunmaya başlaması, ERP yazılım pazarındaki geleneksel rakiplerine göre önemli fiyat avantajları yakalamasını sağladı. Piyasadaki alışıldık gelir ve fiyatlandırma modelini tersine döndüren bu yaklaşım yıkıcı bir rekabet avantajını beraberinde getirdi.

Paraşüt, küçük ve orta ölçekli işletmelerin muhasebe ve finans işlevlerini online olarak gerçekleştirebilmeleri sağlayan bulut teknoloji

tabanlı bir muhasebe yazılımıdır.

O N L İ N E M U H A S E B E Y Ö N E T I M I

PARAŞÜT GİBİ YAP!

PARAŞÜT’ün “Yıkıcı” İş ve Gelir ModeliK U L L A N D I Ğ I N K A D A R Ö D E !

Paraşüt’ün oluşturduğu bulut teknoloji temelli iş modeli, müşterilerin bilgisayarlarına herhangi bir kurulum gerçekleştirmeden doğrudan yazılımı kullanabilmelerine imkan tanıyor. Bu sayede kurulum maliyeti olmuyor. Yazılımın arayüzünde de kullanıcı dostu tasarım unsurlarına önem veriliyor. Bu sayede üye işletmelerin yazılımı kullanabilmek için ilave eğitim almalarına gerek kalmıyor.

Armut hizmet almak isteyenler ile hizmet vermek isteyenleri ortak platformda buluşturan bir teklif toplama sitesi. Eskiden tanıdıklara

sorarak, sarı sayfalara bakarak bulunan boyacı, fotoğrafçı ya da evden eve nakliyat gibi hizmetlerin en iyi profesyonellerini çok daha kolay

bulmanızı sağlıyor. 

O N L İ N E H İ Z M E T P A Z A R I

ARMUT GİBİ YAP!

ARMUT’un “Yıkıcı” İş ModeliO N L İ N E P A Z A R Y E R İ !

Şirketin iş modelinde farklılaştığı nokta, insanların geleneksel yollarla ulaşmakta zorlandıkları yetenek veya beceri gerektiren işleri yapacak kişileri internet vasıtasıyla bulmalarını ve teklif almalarını sağlaması. Modelin en büyük üstünlüğü alınacak/sunulacak hizmet için birden fazla fiyat teklifi alınabilmesi ve alınan hizmetin puanlanabilmesidir.

Rakamlarla Armut

Türkiye’den Online Pazar Yeri Girişimleri