บทท 2 เศาะลาฮญะมาอะฮและการดะอวะฮเพอเศาะลาฮญะมาอะฮ

2.1 ความเขาใจของเศาะลาฮ

2.1.1 ความหมายของเศาะลาฮ

2.1.1.1 ความหมายทางภาษาศาสตร ค าวา ‚เศาะลาฮ‛ มาจากรากศพทภาษาอาหรบ คอ ซงหมายถง การดอาอและขอลแกโทษ ชาวอาหรบกอนการดะอวะฮของอสลามในสมยของทานนบมฮมมด ไดใหความวาในลกษณะดงกลาว เชน

ค าวา จากบทกวอาหรบขางตน มความวาวา ดอาอ ซงค าวา เศาะลาฮ ทาง

ภาษาศาสตร หมายถง ดอาอ ซงมาจากรากศพทจากค ากลาวของคนอาหรบ รปพหพจน

คอ หมายถง ดอาอและขอลแกโทษ (Ibn Manzur, 1993: 14; Dib al- Nkudrawi , n.d.:

210) และบางแนวคดไดกลาววารากศพทดงเดมค าวา หมายถง อบาดะฮทก าหนดไวแนนอน ก าหนดเวลาทชดเจนในชะรอะฮ(นตศาสตรอสลาม) (Al – Munjid fi al- lughah al- Ii’lam ; 422) กระบวนการตางๆ ของเศาะลาฮนนสงซงมทมาจากชะรออ การรกอ และสงตางๆ ทไดก าหนดในเศาะลาฮ(Ibrahim Madhkur, 1995: 541)

ใครกตามทด ารงการเศาะลาฮ จะไดรบบะรอกะฮ(ความศรมงคล)และความดงาม (Ibn Paris, n.d.: 200) อลลอฮไดมการกลาวถงค าวาเศาะลาฮในความวาดอาอใหไดความดงาม ดงอายะฮทวา

(103

21

ความวา ‚และเจาจงดอาอใหพวกเขาเพราะการดอาอของเจานนเปนความสงบของพวกเขา”

(อตเตาบะฮ :103) และทานนบมฮมมด ไดกลาวในหะดษบทหนงวา

826:2000.

ความวา จากอบ ฮรอยเราะฮ กลาววา : ทานเราะสล ไดกลาววา “เมอไรกตามสเจาไดถก

เชญเพอรบประทานอาหาร จงตอบรบเถด หากวาเจานนถอศลอด กจงดอาอและหากวาไมไดถอศลอดจงรบประทาน”

(บนทกโดย Muslim, 2000: 826)

ภาษาอาหรบและภาษาฮบร ไดใหความวาของเศาะลาฮทความสอดคลองกน คอ ‚การสวดวงวอน ‛ ดงนนความวาและวตถประสงคของเศาะลาฮ กคอ การวงวอนอยางนอบนอมถอมตนตออลลอฮ ทานนบ กเคยอธบายความวาของค าวา เศาะลาฮ ไวในท านองนเชนเดยวกน(นดว, 2543: 7) ดงทไดกลาวไวในหะดษขางตน

การเศาะลาฮ หมายถง การแสดงความเคารพสกการะอลลอฮผทรงเปนพระเจาสงสดตามแบบอยางของนบมฮมมด ซงมสลมทกคนทงชายและหญงทบรรลศาสนภาวะมหนาทตองปฏบตวนละ 5 เวลา(การเศาะลาฮ, 2543: 5)

เศาะลาฮ ( หมายถง การแสดงความฎออตของมคลก(มนษย) ตออลลอฮ ดวยทกสวนของรางกายและจตใจ คอ หวใจ ลน มอและเทาเปนการซกร ตออลเราะหมาน(พระผทรงกรณาปราน) อรเราะหม(ผทรงเมตตาเสมอ) เปนการซกร(ขอบคณ)ส าหรบนอมต(ความโปรดปราน)อนไมสนสดของอลลอฮ เปนการสรรเสรญ และยกยองการสรางสรรคอนสวยงานของอลลอฮ เปนการยอมรบความยงใหญ และความเปนเอกะ(หนง)ของอลลอฮ เปนการตดตอสมพนธของจตวญญาณกบพระผทรงอภบาลอนเปนทรก เปนการนอมค านบอยางสนเชงของรางกายและจตตอผทรงเปนนาย เปนการอทศความรสกภายในของผปฏบต เปนการผกความสมพนธระหวางอลคอลก(ผทรงสราง) เปนการปลอบโยนจตใจทออนไหวและวางเปลาเปนวตถประสงคของชวตและแกนส าคญของการด ารงอย(นดว, 2543: 7)

22

2.1.1.2 ความหมายของเศาะลาฮตามหลกวชาการ

ความวาของเศาะลาฮตามทศนะของอหมามทงส คอ อหมามฮานาฟ(Hanafiy) อหมามมาลก ( Malik) อหมามชาฟอ ( Shafi’iy) และอหมามอะหมด ( Ahmad) 1 ไดใหความวาในลกษณะตาง ๆ ดงน

ก. ทศนะของอหมามฮานาฟ (Hanafiy) และอหมามชาฟอ ( Shafi’iy) เศาะลาฮ หมายถง ค าพดและการกระท าโดยเรมดวยการตกบร(

และสนสดดวยสลาม ตามซะรต(เงอนไข)2ทก าหนดไว(Burhan al-Din, n.d: 25 ; Zain al-Din, 1993: 259 ; Ibn A’abidin Muhammad Amin, 1992: 351 ; Kal-yubi wa Amirah, n.d: 110 ; Syasydin Muhammad khatib, 1958: 120 )

ข. ทศนะของอหมามมาลกและฮานาบละฮ(อลามาอในมซฮบอหมามอะหมด) เศาะลาฮ ใหความวาการนอมเขาใกลชดของผศรทธากบอลลอฮโดยกระท าดวย

ตนเอง(ผศรทธา) ดวยการตกบร สลามและสดเทานน. การเขาใกลชดในทน หมายถง สงตาง ๆ เพอเขาใกลอลลอฮและยงใหความวาใน

เชงการกระท า คอ มความครอบคลมทงรกอ, สดและถอยค าตางๆ ทกลาวไปนน ตสบฮ(การใหความบรสทธตออลลอฮ) และอะมาลดานจตใจ จากการคสอ( และคฎอ( )(Ibn Rusiy Muhammad bin Ahmad, 1989: 187; Al-Mawardi, n.d: 288; Abd al-Lah bin Abd al-Muslim, 1999: 112)

จากความหมายของเศาะลาฮตามทศนะมซฮบทงสนน ผวจยขอประมวลความหมายของเศาะลาฮ หมายถง ถอยค าและการกระท าตาง ๆ ทถกก าหนดไวอยางแนนอนแลวตามหลกชะรอะฮททานนบไดท าไวเปนแบบอยาง เรมดวยการตกบร( )และสนสดดวยสลาม ดงททานนบไดกลาววา

) .(1/123 :1998

1 อหมามอะบหะนฟะฮ ( ฮ.ศ.80 - 150),อหมามมาลก (ฮ.ศ.93 - 179),อหมามชาฟอย (ฮ.ศ.150 - 204)และ อหมาม อะหมด บน หมบล (ฮ.ศ.164 - 241) ทงสอหมามเปนบรษผยงใหญหรออลามาอเจาของมซฮบทไดรบการยอมรบของมสลม 2 อชชรต คอ สงทจ าเปนตองกระท า แตไมใชเปนสวนหนงของแกนแทของการกระท านน แตถอเปนบทน าของการกระท านน

23

ความวา ‚ถอเปนหะรอม(หาม)ส าหรบเศาะลาฮ(นอกจากการกระท าและค าพดเพอ

เศาะลาฮ)ตงแต(ดวย)การกลาวตกบรและไดหะลาล(อนญาต) สงดงกลาวดวยสลาม‛ (บนทกโดยAhmad, 1998: 1/123)

ทเรยกถอยค าและการกระท าดงกลาววาเศาะลาฮ กเพราะความครอบคลมถงความวาของเศาะลาฮค าดอาอเพราะเปนถอยค าสวนใหญทมอยในเศาะลาฮ

2.1.2 การฟรฎ3ของเศาะลาฮ

เศาะลาฮเปนอบาดะฮทไดมฟรฎนานแลว ตงแตนบคนแรกอะดม และอลลอฮไดตรสถงการฟรฎเศาะลาฮในสมยของนบอสมาอล วา

) 55 ( ความวา ‚และเขาใชหมญาตของเขาใหปฏบตเศาะลาฮและจายซะกาตและเขาเปนทโปรด

ปราน ณ พระเจาของเขา‛ (มรยม : 55)

และความจรงพวกหะนะฟยะฮทเปนชนเผาของนบอบรอฮม นน กรจก เศาะลาฮและเศาะหาบะฮของนบมซา กรจกเศาะลาฮ และอลลอฮไดประทานอายะฮผานลนของนบ อซา วา

):(33

ความวา ‚และพระองคไดก าชบฉนใหเศาะลาฮและจายซะกาตตราบเทาทฉนยงมชวตอย‛

(มรยม : 31)

3 ฟรฎ คอ เปนบทบญญตของอลลฮฮแกบาวของพระองคตองปฏบตสงทสงใชและหลกเลยงสงททางหาม

24

ขณะททานนบมฮมมด ไดถกแตงตงเปนเราะสลนน ทานนบไดเศาะลาฮสองรอกอตทกเชาและสองรอกอตทกเยน ดงค าตรสของอลลอฮแกนบมฮมมด วา

) :(55

ความวา ‚และเจาจงถวายบรสทธคณพรอมดวยสรรเสรญองคอภบาลของเจาทงในยามเยน

และยามเชาเถด‛

(ฆอฟร : 55)

และมหะดษของทานนบมฮมมด ไดกลาวเกยวกบเรองนวา

(349: 2538,ความวา จากอาอชะฮ อมมลมอมนน เลาวา “อลลอฮไดบญญตเศาะลาฮในชวงแรกเปนสอง

รอกอต สองรอกอต ทงทอยในสถาพปกตและเดนทาง เศาะลาฮส าหรบผเดนทางไดก าหนดอยางนน แตมการเพมเตมในเศาะลาฮสภาพปกต(ไมไดเดนทางเวนเศาะลาฮซบฮและมฆรบ)”

(บนทกโดย al – Bukhariy, 2538: 349)

และการฟรฎเศาะลาฮนนไดปรากฏในหะดษอสรออและเมยะรอจ(เหตการณนเกดขนกอนทานนบฮจเราะฮจากมกกะฮสมะดนะฮเปนเวลาสบแปดเดอน) ไดเลาวา

))

25

:1992 , (349

26

ความวา จากอบ ซร เลาวา ทานเราะสล กลาวา “ขณะทฉนอยทมกกะฮ หลงคาบานของฉน

เปดออก ญบรลไดลงมาแลวเปดอกของฉนออกลางดวยน าซมซมแลวเอาถาดทท าจากทองค าเตมไปดวยความรและการศรทธากอบใสในอกของฉนแลวปดอยางเดม พลนกจบมอฉนน าฉนขนไปยงฟาชนทหนง เมอถงญบรล กลาวกบผเฝาฟาวา “กรณาเปดประตดวย” เขาไดถามวาใคร? ญบรลตอบวา : “ญบรล” เขาถามตอไปวา มากบใคร ? : “ญบรลตอบวามากบมฮมมด” เขาถามอกวา : “เขาถกเรยกพบแลวหรอ?” ญบรลตอบวา : “ใช” ประตจงไดเปดเรากไดเขาไป ทนใดนนกเหนชายคนหนงนงอย ทางดานขวาและซายของเขามคนกลมหนงลอมอย เมอเขามองไปทางขวาเขากหวเราะและเมอมองไปทางดานซายเขากรองไห แลวเขากกลาววา : ขอตอนรบนบ ทมคณธรรมและเปนลกทมคณธรรม‛ ฉนจงไดกลาวกบญบรลวาเปนใคร? ญบรลตอบวา : ‚เขาคอ นบอะดม สวนกลมคนทอยทางขวา คอ ลกหลานของเขาซงเปนชาวสวรรค กลมทอยทางซายเปนชาวนรก เมอมองไปทางขวาเขาจงหวเราะ แตเมอเขามอง ไปทางซายของเขาจงรองไห ‛ ตอมาญบรลไดน าฉนไปยงฟาชนทสองญบรลไดกลาวกบผเฝาประตวา : ‚กรณาเปดประตดวย ‛ ผเฝาประตกไดกลาวกบญบรลเหมอนครงแรกประตกไดเปด

อนสเลาวา อบษร ระบอกวา ทานนบไดกลาววา ทานไดพบ นบอะดม นบอดรส นบมซา นบอซา และนบอบรอฮม บนชนฟาชนตาง ๆ ขออลลอฮไดโปรดเมตตาพวกเขาเถด ในค ากลาวของทานไมไดระบต าแหนงทพบ ณ ชนฟาใด นอกจากวาพบทานนบอะดมชนฟาทหนงและพบนบอบรอฮมชนฟาทหก

อนสเลาอกวา(ทานนบ เลาวา) เมอญบรลไดพาทานนบ ผานมาท นบอดรส นบอดรสกลาวขอตอนรบนบ ทมคณธรรมและพนองทมคณธรรม ฉนจงถามญบรลวา ใคร? ญบรล ตอบวา ‚นบอดรส ‛ แลวทาน นบ กผานไปทนบมซา นบมซา กกลาวขอตอนรบนบ ทมคณธรรมและพนองทมคณธรรม ฉนจงถามญบรลวา : ใคร? ญบรล : ‚ตอบวา นบมซา‛ แลวทานนบ กผานไปทนบอซา นบอซา กกลาวขอตอนรบนบ ทมคณธรรมและพนองทมคณธรรม ฉนจงถามญบรลวา ใคร? ญบรล ตอบวา นบอซา ครนผานไปทนบอบรอฮม ทานกลาววา ขอตอนรบนบ ทมคณธรรมและหลานทมคณธรรม ฉนจงถามญบรลวา ใคร? ญบรล ตอบวา ‚นบอบรอฮม‛ อบน ชฮาบ กลาววา อบน หซม ไดเลาใหฉนฟงวา อบน อบบาส และอบหมบะฮ อลอนศอร เลาวา ทานนบ กลาววา หลงจากนนฉนจงไดถกน าขนไปจนกระทงสงๆพอทจะไดยนเสยง(มะลาอกะฮบนทก) ดวยปากกา

อบน หซม และ อนส บน มาลก เลาอกวา ทานนบ กลาววา ดงนนอลลอฮจงไดทรงบญญตแกอมมะฮของฉนเศาะลาฮ 50 เวลา ฉนจงน าบญญตนนกลบลงมาจนมาพบกบนบมซา

27

นบมซาถามวา : อลลอฮไดทรงอะไร?ส าหรบอมมะฮของทาน ฉนตอบวาฟรฎเศาะลาฮ 50 เวลา นบมซา จงกลาววา จงกลบไปหาพระผอภบาลของทานอกเพราะอมมะฮของทานไมสามารถทจะท าเชนนนได ฉนจงไดกลบไปหาผอภบาลอก กระทงขอบญญตลดเหลอครงหนงแลวฉนกมามาพบนบมซาอก ฉนไดกลาวกบนบมซาวา “เหลอฟรฎเพยงครงหนงเทานน‛

นบมซาจงกลาววา จงไปกลบไปหาผอภบาลของทานอกเพราะอมมะฮของทานไมสามารถทจะท าเชนนนได ฉนจงไดกลบไปหาผอภบาลอก กระทงฟรฎลดเหลอครงหนงแลวฉนกมาพบนบมซาอก ฉนไดกลาวกบ นบมซาวา เหลอฟรฎเพยงครงหนงเทานน นบมซาจงกลาววา จงไปกลบไปหาผอภบาลของทานอกเพราะอมมะฮของทานไมสามารถทจะท าเชนนนได ฉนจงไดกลบไปหาผอภบาลอก กระทงฟรฎลดเหลอครงหนงแลวฉนกมาพบนบมซาอก ฉนไดกลาวกบนบมซาวา เหลอฟรฎเพยงครงหนงเทานน นบมซาจงกลาววา จงไปกลบไปหาผอภบาลของทานอกเพราะอมมะฮของทานไมสามารถทจะท าเชนนนได ฉนจงไดกลบไปหาผอภบาลอก กระทงฟรฎลดเหลอครงหนงแลวฉนกมามาพบนบมซาอก ฉนไดกลาวกบนบมซาวา เหลอฟรฎเพยงครงหนงเทานนฉนจงไดกลบไปหาผอภบาลอลอฮ ตรสวา นหาเวลาเทากบหาสบเวลา และจะไมมการเปลยนแปลงใด ๆ อกแลว

ฉนจงไดกลบลงมาหานบมซา นบมซากกลาวอกวา จงไปกลบไปหาผอภบาลของทาน ฉนจงกลาววา ‚ฉนเองรสกละอายตอผอภบาลของฉน ‛ ครนแลวจงมผน าฉนเดนทางตอไปสนสดทศรอฎลมมตะฮา ณ ทนนมหลากหลายสปกคลมไปทว จนฉนไมรวาอะไรเปนอะไร

ตอมาฉนไดถกน าเขาสวรรค ณ ทนน มมานไขมกกนอย และพนของสวรรคอบอวลดวยกลนชมดเชยง”

(บนทกโดย al-Bukhariy, 1992: 349)

จากหะดษทกลาวมาขางตนสามารถประมวลไดวาเศาะลาฮนนเปนสงทอลลอฮไดฟรฎแกอมมะฮของพระองคทกยคสมยตงแตนบ อะดมจนถงนบมฮมมด ส าหรบในสมยของทานนบมฮมมดนน ในชวงแรกของอสลามนนไดเศาะลาฮสองรอกอตทกเชาและเยน ตอมาอลลอฮไดฟรฎเศาะลาฮ 5 เวลาในเหตการณ อสรออและเมยะรอจ ส าหรบอมมะฮของทานจนถงวน กยามะฮ

28

2.1.3 ความส าคญของเศาะลาฮ

มนษยเปนสงมชวตทประกอบดวยสวนทเปนรางกายและจตวญญาณ ความสมบรณจะเกดขนตอเมอรางกายและจตวญญาณมความสมบรณอยางสมดลกน

ดงนนเมอรางกายมนษยตองการอาหารเพอความเจรญเตบโต ตองการการช าระลางและการรกษาความสะอาด ตองการการพกผอนหรอการผอนคลายจากความตงเครยด ตองการการออกก าลงกายเพอสขภาพทแขงแรง จตวญญาณของมนษยกตองการสงเหลานนและเพอวตถประสงคดงกลาวเชนกน

เนองจากอลลอฮเปนผทรงสรางมนษย พระองคจงรดวาจตวญญาณของมนษยตองการสงดงกลาวมา ดงนนอลลอฮจงไดฟรฎมวลมนษยใหเศาะลาฮและไดก าชบบรรดานบใหเศาะลาฮและสงสอนอมมะฮใหเศาะลาฮมาโดยตลอดทงนเปนผลดตอชวตของมนษยเอง ดงหะดษของทานนบวา

))

(())

ความวา จากทานอบ อษมาน กลาววา ‚ครงหนงฉนอยพรอมกบทานซลมาน อลฟารซ

ใตตนไมตนหนง แลวทานซลมานกเอากงไมแหงกงหนงมาจากตน ทานเขยามนจนใบรวงหมด ‛ แลวทานกลาววา : โอทานอบอษมาน ท าไมทานไมถามฉนเลาวาท าอยางนนท าไมละ? เมอถกถามทานซลมานตอบวา เราะสล เคยท ากบฉนอยางนแหละ ในขณะหนงทฉนอยกบเราะสล ใตตนไมตนหนง ทานเราะซลลลอฮ ไดเอากงไมแหงกงหนงมาจากตนแลวทานเขยามนจนใบรวง แลวทานเอยขนวา ‚โอทานซลมานท าไมทานไมถามฉนวาท าไมฉนจงท าอยางนน ‛ ฉนจงกลาวถามทานวาแลวท าไมทานท าอยางนนละ? ทานเราะสล กลาววา ‚แทจรงมสลม เมอใดทเขาท าวฎอ

29

โดยถกตองตามแบบฉบบอยางสมบรณ แลวเขาเศาะลาฮหาเวลา ความชวของเขาจะหลดรวงไปเหมอนใบไมนหลดรวงจากกงของมน‛ แลวทานเราะสล อานอายะฮหนงของอลกรอานดงน

) (114

237 :1978 ,

ความวา ‚เจาจงลกขนท าเศาะลาฮ ในเวลาสองชวงของกลางวน (ตอนเชา-เยน) และเวลาเรม

ของกลางคน แนแทความดนนมนจะขจดความชวตาง ๆ ใหหายไป ดงนนมนเปนการเตอนใจแกผทมความร าลก‛ (ฮด : 114)

(บนทกโดย al- Tirmiziy, 1978: 237) มหะดษของทานนบ สายรายงานหนงตามมะตน(ตวบท)ของอหมามอะหมด

(Ahmad) ไดกลาววา

7/21889: 1998 ,

ความวา ไดมรายงานจาก อบ ษร แทจรงทานนบมฮ มมด ไดออกจากบานในฤด

หนาว ขณะนนใบไมก าลงรวงจากตนแลวทานนบมฮ มมด ไดเอากงไมกงหนงทเคยมใบดกแลวมนก าลงรวงจนหมด ทานเราะสล กลาววา โออบ ษร ฉนกลาวตอบทาน ‚ครบโอทาน เราะสลลลอฮ‛ แลวทานเราะสลกลาววา ‚แนนอนบาวของอลลอฮทเปน มสลม เมอเขาเศาะลาฮโดยหวงความโปรดปรานจากอลลอฮ บาปของเขาจะรวงหลดจากตวเข าเหมอนใบไมเหลาน ทรวงจากตนของมน‛ (บนทกโดย Ahmad, 1998: 7/21889)

30

จากทกลาวมาขางตนนน เพอความเขาใจทลกซง สามารถสรปความส าคญของ เศาะลาฮเปนขอ ๆ ดงน

2.1.3.1 การเศาะลาฮเปนเสาหลกของศาสนา ดงนนการทอดทงการเศาะลาฮจงเปนการสนคลอนหรอท าลายรากฐานของอสลาม ทานนบไดกลาวดงน

(1/112 :1995 ,

ความวา จากอบดลเลาะฮ บน อมร จากพอของเขา ทานเราะสล ไดกลาววา ‚อสลาม

ตงอยบนรากฐาน(หลกการ) 5 ขอ ปฏญาณวาแทจรงไมมพระเจาอนใด ทควรแกการอบาดะฮนอกจากอลลอฮเทานน นบมฮมมดเปนบาวของอลลอฮและ เราะสลของพระองค การด ารงเศาะลาฮ การจายซะกาต การบ าเพญหจญ และการถอศลอด‛

(บนทกโดย Muslim, 1995: 1/112)4

และมหะดษของทานนบ อกบทหนงตามสายรายงานของอหมาม al-Termiziy ทกลาวถงเสาหลกของอสลามนนคอ เศาะลาฮ ดงน

1978:2541.:

ความวา ‚หวของเรองนนคออสลาม และเสาหลกของอสลามคอเศาะลาฮ และสงสดยอด

ของอสลามคอ การญฮาด(การตอส)ในหนทางของอลลอฮ‛ (บนทกโดย al-Termiziy, 1978: 2541)

2.1.3.2 การทอดทงการเศาะลาฮเปนการลมอลลอฮ และออกหางจากพระองค ใครกตามทลมอลลอฮและออกหางจากพระองค พระองคกจะลมเขาและคนทถกอลลอฮลมจะไมไดรบความเมตตาจากพระองคทงโลกนและโลกหนา

4 สอดคลองกบบนทกของ al - Bukhariy, 1992: 1/8