บทท 2

ทฤษฏและหลกการทเกยวของ

2.1 ระบบทอระบายน า (Sewer System)

ระบบทอระบายน า หมายความถง ระบบทอและสวนประกอบอนๆทใชส าหรบรวบรวมน าเสย จาก

แหลงก าเนดน าเสยประเภทตางๆ เชน อาคารทพกอาศย โรงแรม โรงพยาบาล สถานทราชการ เขตพาณชยก

รรม เพอน าน าเสยเหลานน ไปบ าบดหรอระบายทงยงแหลงรองรบน าทงทตองการ โดยสวนประกอบหลกๆ

ของระบบทอระบายน ามดงน

2.1.1 ทอแรงโนมถวง (Gravity Sewer) คอ ทอรองรบน าเสยทเกดจากการไหลของน าตามแรงโนม

ถวงของโลกเทานน โดยวางทอใหไดความลาดเอยงทเปนไปตามทศทางการไหลของน าเสยทตองการ ดงนน

ขนาดของทอชนดนจะแปรผนตามปรมาตรน าเสยในเสนทอ

2.1.2 ทอแรงดน (Pressure Sewer) คอ ทอทสงน าเสยจากทต าไปยงทสงกวา เชน แหลงรองรบน า

เสยหรอน าเสยมระดบต ากวาแหลงระบายน าเสยทสงกวา โดยทอสามารถรบแรงดนของน าซงเกดจากการ

สบน าของเครองสบน าสวนกบแรงโนมถวงของโลกได

2.1.3 ทอดกน าเสย (Interceptor) คอ ทอทวางเชอมตอ ณ จดสดทายของทอระบายน าฝนรวมกบน า

เสยในระบบทอรวม ท าหนาท ในการดกน าเสยไมใหไหลลงสแหลงน าสาธารณะ โดยรวบรวมน าเสย

เหลานนเขาสระบบบ าบดน าเสยตอไป

รปท 2.1 แบบการวางทอระบายน า

2.2 บอพกน าคอนกรต (Manhole)

เปนบอทใชส าหรบบรรจบทอขนาดตาง ๆ หรอจดเปลยนขนาดทอหรอทศทางการวางแนวทอ

รวมทงใชส าหรบตรวจซอมแซมและท าความสะอาดทอ

รปท 2.2 บอพกน าคอนกรตรอบโครงการจากสถานประกอบการ

รปท 2.3 บอพกน าคอนกรตรอบโครงการจากสถานประกอบการ

2.3 บอพกน าเสย (Combined Sewer Overflow, CSO)

เปนโครงสรางทตอเชอมระหวางทอระบายน าและทอดกน าเสย เพอรวบรวมน าเสยไปยงระบบ

บ าบดน าเสยและระบายน าเสยปนน าฝนสวนเกนใหไหลลนออกสแหลงน าตามธรรมชาต โดยน าลนนจะตอง

ไมสงผลกระทบตอคณภาพน าในแหลงรองรบ หรอตองผานเกณฑมาตรฐานน าทง

รปท 2.4 บอบ าบดน าเสยจากสถานประกอบการ

รปท 2.5 บอบ าบดน าเสยจากสถานประกอบการ

2.4 ตคอนโทรลควบคมน าเสย (Sewage Pump Control)

ระบบควบคมน าเสย คอ ระบบทควบคมการระบายน าเสยหรอน าทไมตองการเพอระบายออกจาก

ระบบภายในอาคารหรอทพกอาศย โดยการควบคมความตางระดบของน าเสย น ามาสงการใชงานการท างาน

ของปมน าโดยใชลกลอย (Float Switch) ตามระดบทตองการมดงน

2.4.1 Sewage Pump 1 Pump 2 Floats

ลกลอยจะมระดบอย 2 ระดบ ลกลางสงหยดการท างาน (Stop) ลกบนเรมการท างาน

2.4.2 Sewage Pump 2 Pump 3 Floats

ลกลอยจะมระดบอย 3 ระดบ ลกลางสงหยดการท างาน (Stop) ลกกลางจะเรมการท างาน

(Start 1 Pump) พรอมสลบ ตามรอบการท างานนนๆ สวนลกบนสด จะสงท างานใหปมน าท างาน

พรอมกน 2 ตว

2.4.1 Sewage Pump 2 Pump 4 Floats

ลกลอยจะมระดบอย 4 ระดบ การท างานจะเหมอนกบ 3 ลกลอย แตทเพมเขามาเปน 4 ลก

ลอย ซงเปนลกบนสดทน ามาเปนสญญาณเตอน (Alarm Buzzer Or Siren Warning) หากน าทวมถง

ระดบลกลอยตวท 4 แสดงวาระดบน านนมปรมาณมากกวา ทปมน าจะสามารถสบออกไปได หรอ

เปนการเตอนวาระบบมปญหาในการเรงระบายน าเสยไมทน ไมวาจะเปนทตวของปมน า เชน

Overload หรอระบบทอมปญหาในการล าเลยงน าเสยออกไปยงแหลงรองรบมปญหา ตองท าการ

ตรวจเชคและแกไข

รปท 2.6 ตคอนโทรลควบคมน าเสย

2.5 ลกลอย (Float Switch)

เปนสวตชส าหรบควบคมระดบน าหรอของเหลวในถง สวตชลกลอย 1 ชดสามารถใชควบคมระดบ

น าไดทงระดบบน และระดบลาง ท างานโดยอาศยการตรวจจบ (Sensor) ระดบน าตามทตงไวทงระดบบน

(Upper Limit) และ ระดบลาง (Lower Limit) เมอน าลดลงต าลงมาถงระดบของตวเซนเซอรทตงไวดานลาง

จะท าใหหนาสมผสของสวตชลกลอยท างานตอให มอเตอร (Motor) ปมน าท างานสบน าเขาไปในถง และ

เมอน าสงขนถงระดบบนทตงไวหนาสมผสของสวตชลกลอยกจากออกตดก าลงไฟฟา ออกจากมอเตอรปม

น า

รปท 2.7 ลกลอยทใชงานจากสถานประกอบการ

รปท 2.8 ต าแหนงการตดตงลกลอย

2.6 วงจรไฟฟาตคอนโทรล (Electric Circuit)

การควบคมการระบายน าเสยนนจ าเปนตองใชการควบคมจากตคอนโทรลเพอใชในการสงการท

เสถยรและแมนย าตอความตองการในการเรงระบายน าเสย ซงการตอวงจรมความสมพนธกนกบลกลอยเพอ

ควบคมการท างานของเครองสบน า (รปภาพจากสถานทฝกงาน)

รปท 2.9 แบบตคอนโทรลควบคมน าเสย

รปท 2.10 วงจรตคอนโทรลควบคมน าเสย

รปท 2.11 วงจรตคอนโทรลควบคมน าเสย

รปท 2.12 วงจรตคอนโทรลควบคมน าเสย

รปท 2.13 แบบวงจรการตอปมน าเสยเขากบตคอนโทรล

รปท 2.14 แบบวงจรการตอปมน าเสยเขากบตคอนโทรล

รปท 2.15 แบบวงจรการตอลกลอยเขากบตคอนโทรล

2.7 ทอในระบบระบายน าภายในอาคาร (Sewage System)

ทอในระบบระบายน าภายในอาคารพกอาศยโดยทวไปนน จะมทอทส าคญอย 3 สวน คอ สวนของ

การระบายน าเสย ทดกกลน และทออากาศ

2.7.1 Soil Pipe คอ ทอส าหรบระบายสงปฏกลของมนษย ซงจะรบมาจาก ชกโครก โถรองปสสาวะ

และไหลลงสระบบเกบกกและบ าบดน าเสย หรอเรยกวา ทอโสโครก

2.7.2 Waste Pipe คอ ทอระบายน ามไวระบายน าเสยทวไปทมาจากการลางหนาหรออาบน า ซงจะ

แยกกบ ทอ Soil เพราะน าทรบมาจากสวนนจะมความสกปรกนอยกวาและเปนการลดปรมาณน า ทจะใชใน

การกกเกบและบ าบดอกดวย

2.7.3 Vent Pipe คอ ทออากาศเปนทอทเชอมตอทง ทอ Soil และ ทอ Waste จดประสงคเพอใหม

อากาศภายในทอ ซงโดยปกตนนทงทอ Soil และ Waste นนจะถกออกแบบมาใหมน าไหลเพยง 1/4 ของทอ

เทานน จงจ าเปนตองมทออากาศเพอรกษาแรงดนภายในทอ

2.7.4 Trap คอ ตวดกกลนจะตออยกบทอระบายน า เพอดกกลนไมใหกลบเขาสภายในอาคาร แตจะ

ไมขดขวางการไหลของน า เชน P-Trap , S-Trap , Drum Trap เปนตน

รปท 2.16 ทอน าเสย ทอน าโสโครก และ ทออากาศ

รปท 2.17 ระบบทอระบายน าภายในหองน า

2.8 บอหนวงน า (Pond Water Retardant)

ซงในปจจบนจะไดจากการขออนญาตจดสรรบานพกอาศย เขตพาณชย หรอเขต -อตสาหกรรม

ขนาดใหญจะตองมการประเมนผลกระทบสงแวดลอม ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอม พ.ศ. 2535 ซงหนงในมาตรการทก าหนดใหน ามาใชกคอ ก าหนดใหมการสรางพนทชะลอน า

หรอพนทเกบกกน าอเนกประสงค เปนตน การสรางอางพกน ามวตถประสงคเพอเกบกกน าผวดนสวนเกนไว

ในพนททสงกวาทอยขางบน กอนทน าสวนนจะไหลลงสระบบระบายน าสาธารณะ และเมออตราการไหล

สงสดของน าผวดนทเกดขนในพนทรบน าผานพนไปแลว จงจะคอย ๆ ปลอยน าผวดนทเกบกกไวชวคราวน

ออกจากพนทชะลอน าหรอพนทเกบกกน าตามออกมาชา ๆ หรอเกบน าไวใชประโยชนอน

รปท 2.18 บอหนวงน า

2.9 ปมสบน าเสยชนดจมน า (Submersible Sewage Pumps)

เครองสบส าหรบน าเสยชนดจมใตน า (Submersible) หรอทเรยกกนวา “ปมซบเมอรส” ม

สวนประกอบทส าคญ 2 สวน คอ สวนเรอนปม และสวนมอเตอร สวนเรอนปมจะมใบพดจ านวนหลายใบ

บรรจอย พรอมทงมแกนใบพดโผลออกมาเพอใชตอเชอมกบสวนมอเตอร เมอน าถกสบเขามาในเรอนปม

ใบพดแตละใบจะผลตแรงดนเพอสงน าออกไป ยงมจ านวนใบพดมากเทาไรกจะยงสงน าไดสงขน

เทานน ดงนน ปมซมเมอรสขนาดแรงมาเดยวกน (เชน 1 แรงมา) อาจสบน าไดปรมาณ และความสงไม

เทากน ปกตปมซมเมอรสทมขนาดแรงมาสงเชน 0.5-5 แรงมา มกจะนยมใชใบพดทท ามาจากพลาสตก ซง

ท าใหใบพดและเรอนปมเสยหายไดงายหากท าการสบโดยไมมน า เนองจากใบพดจะถกหมนอยาง

นอย 2800 รอบตอนาท ท าใหอณหภมภายในเรอนปมสงมาก และเปนผลใหพลาสตกทใชท าใบพดละลาย

นอกจากนอาจท าใหมอเตอรเสยหายอกดวย อยางไรกดมเครองสบน าบางยหอใช “สแตนเลส” เปนวสดท า

ใบพด ซงท าใหลดความเสยหายจากการถกความรอนและการเสยดสจากทรายในน าไดมอเตอรของปมซบ

เมอรส สวนใหญทน าเขามาใชในประเทศไทยมแหลงผลตมาจากยโรปและอเมรกา ขอแตกตางทเหนไดชด

คอ กลองสตารทและการกนกระแสไฟทภาระสงสด (Full Load Current) มอเตอรของเครองสบน าบางยหอ

อาจผลตขนใชเฉพาะของตนเอง

รปท 2.19 ปมสบน าเสยชนดจมน า

การตดตงเครองสบน าบาดาล (Submersible Pump) มอเตอรสบน าบาดาล เมอประกอบกบตวปมสบแลว

น าไปตดตงทบอน าบาดาล จะตองใหความส าคญในการตดตงเปนอยางด เนองจากคาใชจายในการตดตงแต

ละครงสง และใชเวลานานพอสมควรหากเกดขอบกพรองขนจนถงกบตองรอถอน อาจจะตองใชเวลานาน

ตงแต 4 ชวโมงจนถง 3 วนสาเหตทท าใหมอเตอรเกดการเสยหายอาจจะเกดจากระบบไฟฟาขดของหรอเปน

ผลเนองมาจากปมสบขดของตลอดจนคณภาพของน าในบอบาดาลเองหรออนๆขอแนะน าตอไปนเปน

แนวทางทจะชวยใหอายการใชงานของตวมอเตอรและตวปมสบมอายการใชงานทยาวนาน