1. inflacioni

7/29/2019 1. Inflacioni

1/23

INFLACIONI


2/23

Me inflacion do t kuptojm ngritjen e vazhdueshme

t nivelit t prgjithshm t mimeve.

1001)-(tmimeveiNiveli

1)-(tmimeveiNiveli-(t)mimeveiNiveli(t).IN. x

Kuptimi i inflacionit


3/23

Deflacioni paraqet rnjen e mimeve mesatare nnnivelin e periudhs paraardhse.

Ndryshe deflacioni mund t prcaktohet si inflacion

negative.

Desinflacioni paraqet rnjen e mimeve mesatare, porduke mbetur mbi nivelin e periudhs paraprake.

Pra gjat periudhave desinflacioniste inflacioni vazhdon tket vlera pozitive.


4/23

Prderisa inflacioni shpreh ndryshimin e nivelit t

mimeve, si tregues t drejtprdrejt t tij shrbejnindekset e mimeve.

Prllogariten tre indekse t prgjithshme mimesh:

Indeksi i mimeve t konsumatorit (CPI),

Indeksi i mimeve t prodhuesit (PPI),

Deflatori i GDP-s.

Le t shohim me radh secilin prej tyre


5/23

1. Indeksi i mimeve t konsumatorit (CPI) -matkoston e nj shporte tregu mallrash dheshrbimesh q konsumohen nga nj familje tipikeqytetare gjat nj periudhe t caktuar kohe.


6/23

Pr konkretizim marrim nj shembull se si llogaritet CPI.

Supozojm pr thjeshtsi se konsumatori blen osekonsumon vetm tri t mira: ushqime, strehim dhekujdes mjeksor.

Po ashtu supozojm se konsumatori 50% t buxhetit eshpenzon pr ushqim 30% pr strehim dhe 20% prkujdes mjeksor.

Marrim vitin 2004 si vit baz dhe mimet e do t mire q

blen konsumatori i marrim t barabarta me 100rrjedhimisht CPI e vitit 2004 do t llogaritet:

CPI2004 = (0.5 x 100) + (0.3 x 100) + (0.2 x 100) = 100


7/23

Le t supozojm se n vitin 2005 mimet e ushqimitrriten 10%, mimet e strehimit rriten pr3% dhe mimete kujdesit mjeksor rriten pr4%.

N kto kushte CPI e vitit 2005 do t llogaritet:

CPI2005= (0.5 x 110) + (0.3 x 103) + (0.2 x 104) = 106.7

Nga kto t dhna mund t nxjerrim se sa sht norma

e inflacionit pr vitin 2005


8/23

Norma e inflacionit2005 = 1002004

20042005x

CPI

CPICPI

Norma e inflacionit2005 = 7.6100

100

1007.106

x


9/23

2. Indeksi i mimeve t prodhuesit (PPI) ky indeksmat nivelin e mimeve t shitjes me shumic, pra niveline mimeve n staidin e prodhimit.

Ai prdoret gjersisht n veprimtarin tregtare.

3. Deflatori i GNP llogaritet si raport i GNP nominalme GDP real, shprehur n prqindje, pra:

Deflatori i GNP100

minx

realGNP

alnoGNP


10/23

II. Llojet e inflacionit

N prgjithsi n teorin ekonomike inflacioni klasifikohetn tre kategori:

Inflacioni i moderuar.

Inflacioni galopant.

Hiperinflacioni.


11/23

Situatat me hiperinflacion jan t rralla.

Ato jan t pranishme sidomos n kushte t lufts.

Gjermanin e viteve 1922-1923, ku n kt periudh

indeksi i mimeve u rrit nga 1 n 10.000.000.000%,

Bolevin e viteve 1985 me 12000% inflacion n vit apo

Ish Jugosllavin e vitit 1993 e cila u karakterizu nga nj

inflacion shum i lart dhe nga nj zhvlersim ijashtzakonshm i dinarit, pr shkak t lufts n Bosnje Hercegovin


12/23

Disa nga karakteristikat kryesore te hiperinflacionitjan:

S pari, shpejtsia e qarkullimit t paras rritet shum

shpejt.S dyti, mimet relative, prfshir dhe mimet e puns

(pagn) bhen jashtzakonisht t paqendrueshm.


13/23

III. Kostot e inflacionit

Kostot e inflacionit jan m pak t dukshme se sakostot e papunsis sepse n nj situat inflacionistemund t kemi njkohsisht si t humbur ashtu edhe tfituar.

N nj periudh inflacioniste jo t gjitha mimet,prfshir ktu edhe pagat, ndryshojn me t njejtin ritm.

Rrjedhimisht, do t kemi patjetr ndryshime n nivelin emimeve relative t mallrave dhe t shrbimeve.


14/23

Pikrisht kto ndryshime n mimet relative t mallravedhe t shrbimeve, krijojn dy efekte nga inflacioni:

(1) inflacioni on n rishprndarjen e pasuris midisklasave ose shtresave t ndryshme t popullsis.

(2) inflacioni on n nj alokim joefiient t burimeve t

prodhimit.


15/23

Kostot e inflacionit varen nga karakteri i inflacionit, nse aisht i parashikuar apo i paparashikuar.

1. Inlacioni i parashikuar quhet ajo norm e inflacionit ecila mund t parashikohet nga agjentt ekonomik.

2. Inflacioni i paparashikuar sht ajo norm inflacioni

e cila i kap agjentt ekonomik n befasi.


16/23

Tani bjm dallimin n mes t inflacionit t

parashikuar dhe t paparashikuar.

Le t ndalemi n shpjegimin e rastit kur kemi t bjm menj norm inflacioni t paparashikuar.

Dim se parat prdoren si mas e vlers ntransaksione t ndryshme.

Huamarrsit dhe huadhnsit, puntort dhe

pundhnsit hartojn kontrata n tregues vleror,

monetar.


17/23

Nj konsumator merr hua n bank 5.000 pr t bler njvetur dhe bie dakort q ta kthej huan e marr pas nj viti

me nj norm interesi 10% n vit.Pas nj viti ky person do t kthej huan e marr prej 5.000 dhe do t paguaj 5.00 interes (5000 x 10%).


18/23

Supozojm fillimisht se nuk kemi inflacion. Rrjedhimishtsasia e mallrave dhe shrbimeve q mund t blehen me5.000 mbetet e njejt.

N kt situate, duke i paguar banks 5.00 si interes,konsumatori heq dor nga konsumi i mass perkatsen mallra dhe shrbime. Ndrsa banka merr5.00 mshum nga sa kishte n fillim dhe mund t blej me tom shum mallra dhe shrbime se sa n fillim.


19/23

Tani le ta studijojm kt marrveshje, por n kushtekur ekonomia vuan nga nj inflacion prej 10% n vit.

sht e qart se n fund t vitit konsumatori do t`i kthej

banks 5.500 ku 5.000 prbjn kthimin e huas smarr dhe 5.00 jan pagesa e interesit pr huan emarr. N kt rast, kur banka merr5.500 sasia emallrave dhe e shrbimeve q ajo mund t blej me kto

para sht saktsisht e barabart me ato q mund t kishtebler me 5.000 nj vit m par


20/23

. Pra, tani pas nj viti duhen 5.500 pr t bler atomallra e shrbime q bliheshin me 5.000 nj vit mpar.Rezulton se realisht konsumatori ka kthyer5.000 .

Kjo rnie n vlern e paras e fshin ose e asgjsonpagesn prej 5.00 si interes.

Themi se n kt rast konsumatori (huamarrsi) shr ifituar, kurse banka (huadhnsi) sht i humbur.


21/23

Krejt ndryshe ndodh kur inflacioni sht i parashikuar.

Le t supozojm se konsumatori dhe banka parashikojnnj norm inflacioni 10% dhe mund t bien dakort q taprshtasin normn e interesit me normn e parashikuar tinflacionit.Kshtu, n qoft se norma e interesit n kushtet emungess s inflacionit do t ishte 10% dhe norma eparashikuar e inflacionit do t jet 10% ata do t bien

dakort q norma e interesit t jet 20%, (10% + 10%). Ciltdo t jen efektet pas ksaj prshtatjeje?


22/23

Huamarrsi do t`i kthej banks 6000 n fund t vitit,nga t cilat 5000 sht sasia e huas s marr dhe

1000 sht madhsia e interesit t paguar, (5000 x20% = 1000).

Megjithse 1000 quhen interes, vetm 500 prbjninteresin real, 500 jan kompenzim pr humbjen e

vlers s paras pr shkak t inflacionit.Huamarrsi paguan realisht 10% norm interesi dhepo kaq merr edhe banka realisht.

Kjo vertetohet me faktin se kur huamarrsi i kthen

banks 6000 kjo shum parash i lejon banks q tblej 10% m shum t mira e shrbime se sa ajomund t blente n fillim t vitit me 5000 (n qoftsedo t`i shpenzonte vet kto para).


23/23

1. inflacioni

Documents