Писмо од главниот уредник - Дома 11-12.pdf · reprezent noemvri 11/2012 3...

Писмо од главниот уредник

REPREZENT NOEMVRI 11/2012 1

Носител на материјалните права на написите е издавачот. Забрането е препечатување, копирање и

умножување на написите или нивни делови без претходно обезбедена

согласност од издавачот.

ИздавачРАФАЈЛОВСКИ КОНСАЛТИНГ

Сметка210-0522737201-81

во НЛБ Тутунска банка АД - СкопјеДаночен број МК4030998343900

Главен и одговорен уредникД-р Горан Рафајловски

УредникЈасмина РафајловскаИздавачки советВера Рафајловска

М-р Трајан НиколоскиД-р Горан Рафајловски

Јанче ЛековскиД-р Борче ДавитковскиРедакциски одборВојко Рафајловски

Јасмина РафајловскаСтојко ПауновскиМ-р Етем Исени

Софија Јанчева БелчеваТехнички уредникЛеополдина Гаќева

Адресаул. Орце Николов бр. 190

П. фах 710 Скопјеwww.rafajlovski.com.mk

e-mail: [email protected]

ТелефониПретплата:

02/3088-900;Економски совети:

078/220-443; 078/220-469;078/385-507

Правни совети:078/385-511

Факс02/3088-912

Печати

ПОЧИТУВАНИ КОМИНТЕНТИ!

Месец ноември. Скоро да не поверува човек дека измина уште една година. За среќа изминува многу тешка година на криза по која се надевам дека ќе почне да грее сонцето и во македонската економија. Иако во овој момент параметрите на свет ската економија не укажуваат на тоа дека подобрувањата ќе дојдат во наред ните години, сметам дека тоа ќе се случи во нашата земја, пред сé поради фактот што се се поголеми инвестициите, како на странските компании, така и на домашните.

Во овој период започнуваат активностите за пописот и токму затоа ова списание, пред сé е посветено на пописот. Пописот е значаен, бидејќи со него се обезбедуваат точни податоци врз основа на кои ќе се состават објективни финансиски извештаи, како и годишната сметка за 2012 година. Согласно Законот за трговските друштва, друштвата се должни најмалку еднаш годишно во деловната година да извршат попис на средствата и обврските и да ја усогласат сметководствената со фактичката состојба на средствата и обврските.

За подготовката на годишната сметка и финансиските извештаи за 2012 година, особено е значајна доследната примена на Правилникот за водење на сметководството во кој се објавени Сметководствените Стандарди и тоа за сите друштва независно од нивната големина (големи, средни, мали и микро). Во овој број дадени се упатства за приходите како значајна ставка во финансиските извештаи и годиш-ната сметка согласно Меѓународниот Сметководствен Стандарт 18 и Одделот 23 од МСФИ за МСЕ, нивното мерење, признавање, како и идентификацијата на приходите за трансакциите со сложени аранжмани.

Во овој број се поместени и други написи: актуелноста на прашањата за раскинување на договор за лизинг од аспект на данокот на додадена вредност; даночните олеснувања кај приходите од имот и имотни права што ги остваруваат физичките лица; теренскиот додаток (правото, висината и оданочувањето); паричната казна на работник наместо отказ на договор за вработување и други.

Наша обврска е да бидеме квалитетни, точни и навремени. Наша обврска е да Ве научиме на највисоко професионално ниво да ја извршувате својата задача, со што заеднички ќе направиме сметковод-ствената струка да си го добие своето значење.

Почитувани комитенти, Ви се заблагодарувам уште еднаш за огромната посетеност на октомвриските советувања и Ве повикувам воедно на новото декемвриско советување, заедно да ги совладаме пречките од секојдневното работење.

Со почитД-р Горан Рафајловски

2 REPREZENT NOEMVRI 11/2012

Содржина

СМЕТКОВОДСТВОСМЕТКОВОДСТВОПРИХОДИ - МЕ ЃУ НА РО ДЕН СМЕТКОВОДСТВЕН СТАНДАРД 18 И ОД ДЕЛ 23 ОД МСФИ ЗА МСЕОс нов ни те пра ша ња при еви ден ти-ра ње на при хо ди те се мерењето на приходите, вре ме то на приз на ва ње на при хо ди те, ка ко и иден ти фи ка ци ја на при хо ди те за транс ак ции од сло-же ни аранж ма ни. Сме тко водс тве ни от трет ман на при хо дите од редовната активност е уре ден со МСС 18 - При хо ди и Од дел 23 - При хо ди од МСФИ за МСЕ. За раз ли ка од МСС 18, Од дел 23 ги оп фа ќа и при хо ди те од до го во ри те за из град ба .....................3

ПОПИС НА СРЕДСТВАТА И ОБВРСКИТЕ ЗА 2012 ГОДИНАСо стој ба та на средс тва та и об вр ски те во сме тко водс тво се усог ла су ва нај мал-ку ед наш го диш но со фа ктич ка та со стој-ба утвр де на со по пис. Тр го ве цот има об вр ска да из вр ши по пис и во слу чај на ста тус на про ме на (спо ју ва ње, по дел ба, при по ју ва ње и сл.), отво ра ње по стап ка на ре дов на ли кви да ци ја и сте чај, при при мо пре да ва ње на долж но ста на ли ца та кои ра ку ва ат со ма те ри јал ни и па рич ни вред но сти, при про ме на на це ни те на про из во ди те и сто ки те и во дру ги слу чаи опре де ле ни со За кон ......15

ДАНОЦИДАНОЦИРАСКИНУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ ОД АСПЕКТ НА ДДВПри склу чу ва ње на до го во рот за ли зинг мож ни се број ни ва ри јан ти на од но си ме ѓу да ва те лот на ли зинг и ко рис ни кот на ли зинг, ме ѓу тоа од аспект на ДДВ си те мо же да се све дат на две си ту а ции:

• пред ме тот на ли зинг да пре ми не во прав на сопс тве ност на ко рис ни кот на ли зинг и тоа нај доц на со исп ла та-та на пос лед на та ра та; и

• прав на та сопс тве ност над пред ме- тот на ли зинг да ја за др жи да ва те -лот на ли зинг и по исп ла та та на пос лед на та ра та. .............................29

СМЕТКОВОДСТВО Вера Рафајловска

ПРИХОДИ - МЕ ЃУ НА РО ДЕН СМЕТКОВОДСТВЕН СТАНДАРД 18 И ОД ДЕЛ 23 ОД МСФИ ЗА МСЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Јасмина Рафајловска ПОПИС НА СРЕДСТВАТА И ОБВРСКИТЕ

ЗА 2012 ГОДИНА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

ДАНОЦИ Оливера Тасевска

РАСКИНУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ ОД АСПЕКТ НА ДДВ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Дејан Ничевски ДАНОЧНИ ОЛЕСНУВАЊА

КАЈ ПРИХОДИТЕ ОД ИМОТ И ИМОТНИ ПРАВА (ЗАКУПНИНА) . . . . . . . . 33

ПЛАТИ И НАДОМЕСТОЦИ Д-р Горан Рафајловски

НАДОМЕСТ НА ТРОШОЦИ ЗА РАБОТАНА ТЕРЕН (ТЕРЕНСКИ ДОДАТОК) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

РАБОТНИ ОДНОСИ Биљана Николовска

ПА РИЧ НА КАЗ НА НА РАБОТНИКНАМЕСТО ОТКАЗ НА ДОГОВОР ЗА ВРАБОТУВАЊЕ . . . . . . . . . . . . . . . . 41

БАНКИ Ацо Димитровски

СПЕЦИФИЧНОСТИ ВО ИЗВРШУВАЊЕ НА ПОПИСОТ КАЈ БАНКИТЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

ОСИГУРУВАЊЕ Ацо Димитровски

СПЕЦИФИЧНОСТИ ПРИ СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОПИСОТ КАЈ ДРУШТВАТА ЗА ОСИГУРУВАЊЕ И РЕОСИГУРУВАЊЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

БУЏЕТИ И БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ Бранислав Гулев

ПОПИСОТ - ЕДИНСТВЕН НАЧИН ДО УТВРДУВАЊЕ НА ВИСТИНСКАТА СОСТОЈБА НА ИМОТОТ НА БУЏЕТСКИТЕ КОРИСНИЦИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

НЕПРОФИТНИ ОРГАНИЗАЦИИ Тина Марковиќ

СПЕЦИФИЧНОСТИ ВО ИЗВРШУВАЊЕ НА ПОПИСОТОТ КАЈ НЕПРОФИТНИТЕ ОРГАНИЗАЦИИ . . . . . . . . . . . . . 58

КРАТКИ ИНФОРМАЦИИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ РАБОТНИ ОДНОСИ И ДАНОК НА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ (ДДВ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

CONTENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64


Сметководство

Во на ша та до се гаш на сме тко водс тве на пра-кти ка, по го ле мо вни ма ние се по све ту ва ше на рас-хо ди те откол ку на при хо ди те. При чи на та за тоа е да ноч на та ре гу ла ти ва, од нос но вли ја ни е то на рас хо ди те врз ви си на та на да ноч на та ос но ва за да но кот на до би вка.

Ос нов ни те пра ша ња при еви ден ти ра ње на при-хо ди те се мерењето на приходите, вре ме то на приз-на ва ње на при хо ди те, ка ко и иден ти фи ка ци ја на при хо ди те за транс ак ции од сло же ни аранж ма ни.

При хо ди те се еден од еле мен ти те на ме ре ње на ус пеш но ста на ра бо те ње то на друш тво то кои се де фи ни ра ни во:

Рам ка та за под го то вка и пре зен ти ра ње на фи нан си ски те из ве штаи од Ме ѓу на род ни те Стан дар ди за Фи нан си ско Из ве сту ва ње (во на та мош ни от текст: МСС или МСФИ); и

Од дел 2 - Кон цеп ти и пре ов ла ду вач ки прин ци-пи од Ме ѓу на род ни от Стан дард за Фи нан си ско Из ве сту ва ње за Ма ли и Сред ни Ен ти те ти (во на-та мош ни от текст: МСФИ за МСЕ), кои со дру ги те стан дар ди се со ста вен дел на Пра вил ни кот за во де ње на сме тко водс тво то ("Служ бен вес ник на РМ", број 159/09, 161/10 и 107/11).

Вера РАФАЈЛОВСКА

ПРИХОДИ - МЕ ЃУ НА РО ДЕН СМЕТКОВОДСТВЕН СТАНДАРД 18 И ОД ДЕЛ 23 ОД МСФИ ЗА МСЕ

При хо ди те се бру то при ли ви од еко ном ски ко-ри сти во те кот на пер и о дот кои про из ле гу ва ат од ре-дов ни те актив но сти на друш тво то и ко га тие при ли ви ре зул ти ра ат во зго ле му ва ње на глав ни на та, освен оние зго ле му ва ња кои се од не су ва ат на при до не си те од учес ни ци те во глав ни на та.

Тре ба да на по ме не ме де ка и до би вки те прет ста-ву ва ат дру ги ста вки на при хо ди те, но тие се ре зул тат на по вре ме ни или спо ред ни актив но сти како нето ставка (не се бру то при ли ви). На при мер, до би вки од про даж ба на не те ков ни средс тва (МСС 16 и Од дел 17 - Нед виж но сти, по строј ки и опре ма).

Де фи ни ци ја та на при хо ди во по ши ро ка смис ла на збо рот ги оп фа ќа и т.н. не ре а ли зи ра ни до би вки, ка ко на при мер оние кои се ре зул тат на ефе кти те од

ре ва ло ри за ци ја на не те ков ни те средс тва, вред ну-ва ње то на хар ти и те од вред ност спо ред об је ктив на вред ност, курсните разлики и друго.

1. ДЕЛОКРУГ НА ПРИМЕНА

Сог ласно точ ка та 1 од МСС 18 и точ ка та 23.1 од Од дел 23 овие стан дар ди се при ме ну ва ат на след ни ве при хо ди од редовни актив но сти од:

• про даж ба на про из во ди/сто ки;• из вр шу ва ње на ус лу ги; и• ко ри сте ње на средс тва та на друш тво то од стра на на дру ги друш тва од кои друш тво то ос-тва ру ва ка ма ти, тан ти е ми - автор ски пра ва и ди ви ден ди.

Си те друш тва не за вис но од го ле ми на та има ат об вр ска сме тко водс тво то да го во дат сог лас но овој Пра вил ник.

При хо ди те од ре дов ни те актив но сти ги оп фа ќа-ат: при хо ди те од про даж ба на про из во ди, сто ки и ус лу ги, ка ма ти, тан ти е ми и ди ви ден ди.

Сме тко водс тве ни от трет ман на овие при хо ди е уре ден со МСС 18 - При хо ди и Од дел 23 - При-хо ди од МСФИ за МСЕ. За раз ли ка од МСС 18, Од дел 23 ги оп фа ќа и при хо ди те од до го во ри те за из град ба.

Со ог лед на тоа што за го ле ми те и сред ни друш-тва е про пи шан по се бен стан дард за овие при хо ди: МСС 11 - До го во ри за из град ба, во овој на пис пред-мет на разг ле ду ва ње не се до го во ри те за из град ба. Сме та ме де ка точ ки те 23.17 до 23.27 од Од дел 23 од МСФИ за МСЕ тре ба да се разг ле ду ва ат за ед но со МСС 11.

Во овој на пис се оп фа те ни ос нов ни те прин ци пи за ме ре ње на при хо ди те сог лас но МСС 18 и Од дел 23 ка ко и спо ред ба на раз ли ка та ме ѓу МСС 18 и Од-дел 23 од МСФИ за МСЕ.

Во на пи сот на ме сто тер ми нот "ен ти тет" го ко ри-сти ме тер ми нот "друш тво".



МСС 18 и Од дел 23 не се при ме ну ва ат на при хо-ди те кои се уре де ни со дру ги стан дар ди:

• до го вор за на ем (МСС 17 и Од дел 20 - На е ми);• др жав ни под др шки (МСС 20 и Од дел 24);• до го во ри за из град ба (са мо за сред ни те и го ле ми-те друш тва МСС 11, би деј ќи Од дел 23 ги оп фа ќа овие при хо ди);

• курс ни раз ли ки (МСС 21 и Од дел 30);• ди ви ден ди врз ос но ва на вло жу ва ња за кои се ко-ри сти ме то дот на глав ни на (МСС 28 и Од дел 15);

• до го во ри за оси гу ру ва ње (МСФИ 4 са мо за сред-ните и го ле мите друш тва);

• про ме ни те на об је ктив на та вред ност на фи нан-си ски те средс тва и фи нан си ски те об вр ски (МСС 39 и Од дел 11 и 12);

• про ме ни те на вред но ста на дру ги те те ков ни средс тва;

• по чет но то приз на ва ње и од про ме ни те на об-је ктив на та вред ност на би о ло шки те средс тва по вр за ни со зем јо дел ска та актив ност (МСС 41 и Од дел 34);

• по чет но то приз на ва ње на зем јо дел ски те про из-во ди (МСС 41 и Од дел 34);

• ва де ње то ми не рал ни ру ди (МСФИ 6 са мо за сред ни те и го ле мите друш тва).

2. МЕРЕЊЕ НА ПРИХОДИТЕ

Спо ред точ ка та 9 од МСС 18 и точ ка та 23.3 од Од дел 23, при хо дот се ме ри спо ред об је ктив на-та вред ност на на до ме сто кот кој е при мен или се по ба ру ва.

Об је ктив на та вред ност е из нос за кој средс тво то мо же да би де раз ме не то, или об вр ска та под ми ре на во транс ак ци ја под ко мер ци јал ни ус ло ви, по ме ѓу стра-ни до вол но ин фор ми ра ни и спрем ни сво е вол но да ја при фа тат транс ак ци ја та.

По пуст

Об је ктив на та вред ност на на до ме стот што го при-ми ло или по ба ру ва друш тво то, не ги оп фа ќа си те тр гов ски по пу сти (за пред вре ме но пла ќа ње, одо брен ра бат и слич но).

Од оваа про даж ба ќе се приз нае при ход од 40.000 де на ри (100 х 500) - [(100 х 500) х 20%]

Тран сак ции со тре ти ли ца

Друш тво то ги иск лу чу ва од при хо ди те си те из но си нап ла те ни во име на тре ти стра ни, ка ко што се да но-ци те за про даж ба - да но кот на до да де на вред ност и дру ги.

Исто та ка, друш тво то кое е по сред ник (агент), во при хо ди те ја вклу чу ва са мо про ви зи ја та за не го ва та ус лу га, а не и из но си те нап ла те ни во име на дру го друш тво.

Друш тво то де лу ва ка ко за стап ник (агент) ко га не се из ло жу ва на зна чи тел ни ри зи ци и ко ри сти по вр за ни со про даж ба та на сто ки те или из вр шу ва ње на ус лу ги. Ед на ка ра кте ри сти ка ко ја по ка жу ва де ка друш тво то дејс тву ва ка ко по сред ник е ко ли чи на та на за ра бо тка-та ко ја е од на пред де фи ни ра на, ка ко фи ксен из нос по транс ак ци ја или утвр ден про цент од ко ли чи на та нап ла те на од по тро шу ва чот.

Кла си чен при мер на при хо ди кои ги ос тва рил по-сред ник е ко ми си о но то ра бо те ње.

На по ме на: Пра ктич ни при ме ри се да де ни во спи са ни е то Ре пре зент 5/12 под нас лов: "Ко ми си о но ра бо те ње".

Од ло же но пла ќа ње

Сог лас но точ ка та 11 од МСС 18 и точ ка та 23.5 од Од дел 23, ко га е од ло жен при ли вот на па ри или па рич ни екви ва лен ти, об је ктив на та вред ност на на до-ме сто кот мо же да би де по ма ла од но ми нал ни от из нос на па ри те кои се при ме ни или се по ба ру ва ат.

На при мер, друш тво то мо же да му одо бри на ку-пу ва чот бе ска ма тен кре дит или да при фа ти ме ни ца од ку пу ва чот ко ја но си ка мат на стап ка што е по ма-ла од па зар на та ка мат на стап ка. Ко га аранж ма нот ефе ктив но вклу чу ва фи нан си ска транс ак ци ја, об је-ктив на та вред ност на на до ме сто кот се опре де лу ва

Друш тво то А про да ва про из во ди по це на од 500 де на ри за пар че. На по тро шу ва чи те кои ќе ку пат 100 и по ве ќе пар чи ња им одо бру ва по пуст од 20%.

По тро шу вач ку пу ва 100 пар чи ња.

При мер 1: Одо брен по пуст



КНИ ЖЕ ЊЕ:

со ди скон ти ра ње на си те ид ни при ма ња, ко ри стеј ќи при пи ша на (им пу ти ра на) ка мат на стап ка ко ја мо же да се утвр ди од:

а) стап ка та ко ја пре ов ла ду ва за сли чен ин стру-мент на из да вач со сли чен кре ди тен реј тинг; или

б) ка мат на стап ка ко ја се ди скон ти ра но ми-нал ни от из нос на ин стру мен тот на те ков на про даж на це на на про из во ди и ус лу ги.

Докол ку стап ка та е не о бич но ни ска (имај ќи ги пред вид на при мер, вре мен ска та вред ност на па ри те и кре дит на та спо соб ност на ку пу ва чот), тоа мо же да зна чи де ка те ков на та про даж на вред ност не е со од-вет но иден ти фи ку ва на за тој по се бен ку пу вач.

Раз ли ка та ме ѓу об је ктив на та вред ност и но ми нал-ни от из нос на на до ме сто кот се приз на ва ка ко при ход од ка ма та сог лас но точ ки те 29 и 30 од МСС 39 и точ ки те 23.28 и 23.29 од Од дел 11 - Ос нов ни фи-нан си ски ин стру мен ти.

Каматата мо же да се прес ме та со при ме на на про ста ин тер на сме тка или кон форм на ме то да. Ако прес ме тка та на ка ма та та се вр ши за по мал број де-но ви од пер и о дот за кој е утвр де на ка мат на та стап ка, со ко ри сте ње на кон форм на та ме то да се до би ва ат по ре ал ни ре зул та ти.

Прес ме тка та на при хо дот е из вр ше на на след-ни ов на чин:

Pk - Кон форм на ка мат на стап каd - Број на ме се ци (де но ви)n - Број на ме се ци (де но ви) за пер и од за кој е

утвр де на ка мат на та стап каСо по мош на фи нан си ски кал ку ла тор ди скон ти-

ра на та ка мат на стап ка е 8,871%.При хо дот од ка ма та е 88.710: (1.000.000 х 8.871%).

Ди скон ти ран из нос на при хо дот е 911.290(1.000.000 - 88.710).

120 - По ба ру ва ња од ку пу ва чи во зем ја та .............................1.180.000741 - При хо ди од про даж ба

на сто ки во зем ја та ..................... 911.290774 - При ход врз ос но ва на ка ма ти ......88.710230 - Об вр ски за ДДВ ..........................180.000

По ф-ра про да де на сто ка701 - На бав на вред ност на

про да де на сто ка......................650.000660 - Сто ки на за ли ха ..........................650.000

За на бав на вред ност на про да де на сто ка

На по ме на: Во пра кти ка та кај нас ко га се про да-ва сто ка на кре дит се прес ме ту ва ка ма та, но ако се про да ва со од ло же но пла ќа ње, во о би ча е но не се прес ме ту ва ка ма та. МСС 18 и Од дел 23 ба ра ат да би де прес ме та на об је ктив на та вред ност на при хо дот со од ло же но пла ќа ње со при ме на на ефе ктив на ка-мат на стап ка.

Раз ме на на сто ки и ус лу ги

Сог лас но точ ка та 12 од МСС 18 и точ ка та 23.6 од Од дел 23, друш тво то не приз на ва при хо ди:

а) ко га сто ки те или ус лу ги те се раз ме не ти за сто ки и ус лу ги што се со слич на при ро да и вред ност; или

б) ко га сто ки те или ус лу ги те се раз ме не ти за раз лич ни сто ки и ус лу ги, но на транс ак ци ја та и не до ста су ва ко мер ци јал на су шти на.

Друш тво то А не ма да приз нае при ход би деј ќи ста-ну ва збор за исти сто ки. Тој ќе приз нае при ход ко га ќе го про да де го ри во то стек на то со раз ме на.

Друш тво то А про да ло сто ки на Друш тво то Б во вред ност од 1.000.000 де на ри со рок на пла ќа ње од де вет ме се ци. На бав на та вред ност на сто ки те из не су ва 650.000. Спе ци фич на та ка мат на стап ка е 12% го диш но.

При мер 2: Од ло же но пла ќа ње

Pk = (1 + )d/n - 1 x 100P100 [

При мер 3: Раз ме на на истисто ки

Друш тво то А од Скоп је со цел да ја ис пол ни ит но на рач ка та на по тро шу ва чот, од Друш тво то Б во друг град при ми ло 180.000 ли три мо тор но мас ло, во за ме на за 180.000 ли три мо тор но мас ло на Друш тво Б во Скоп је.

[



КНИ ЖЕ ЊЕ:

Ме ѓу тоа, друш тво то ќе приз нае при ход ко га раз ме-на та на сто ки те и ус лу ги те се врз ко мер ци јал на ос но-ва. Во тој слу чај сог лас но точ ка та 12 од МСС 18 и точ ка та 23.7 од Од дел 23 при хо дот од транс ак ци ја на размена се ме ри спо ред:

а) об је ктив на та вред ност на при ме ни те сто ки или ус лу ги ко ре ги ра ни со из но си те на пре не-се ни те па ри или па рич ни екви ва лен ти;

б) докол ку из но сот под а) не мо же ве ро до стој но да се из ме ри, при хо дот се ме ри спо ред об је ктив-на та вред ност на да де ни те сто ки или ус лу ги ко ре ги ра на со из но сот на пре не се ни те па ри или па рич ни екви ва лен ти; или

в) докол ку об је ктив на та вред ност на при ме но то средс тво и на да де но то средс тво не мо жат ве ро до стој но да се из ме рат, при хо дот се ме-ри спо ред сме тко водс тве на та вред ност на да де но то средс тво ко ре ги ра на со из но сот на пре не се ни те па ри или па рич ни екви ва лен ти.

310 - Су ро ви ни и ма те ри ја ли У .......100.000130 - Да нок на до да де на вред ност ...18.0001000 - Сме тка .......................................50.000

310 - Су ро ви ни и ма те ри ја ли Х ..........100.000230 - Об вр ски за ДДВ ............................18.000763 - До би вки од про даж ба на

ма те ри ја ли ....................................50.000Раз ме на на ма те ри ја ли со Друш тво то Б

На по ме на: Од ас пект на ДДВ раз ме на та зна чи два про ме та и пра ктич но тре ба да се из го тват две фа кту ри и за тоа мо ра да се обез бе ди по себ на евиденција за ос но ви ца та и прес ме та ни от да нок.

Иден ти фи ка ци ја на при ход на транс ак ци ја

Сог лас но точ ка та 13 од МСС 18 и точ ка та 23.8 од Од дел 23, друш тво то во о би ча е но ги при ме ну ва

кри те ри у ми те за приз на ва ње на при хо ди те од дел но за се ко ја транс ак ци ја.

Се пак во од дел ни окол но сти, не оп ход но е кри те ри-у ми те за приз на ва ње да се при ме нат по е ди неч но за се кој со ста вен дел од транс ак ци ја та, кој мо же по себ но да се иден ти фи ку ва.

На при мер, ко га во про даж на та це на на не кој про из вод е вклу чен и из нос за сер ви си ра ње кое мо же да се утвр ди, тој из нос се раз гра ни чу ва и се приз на ва ка ко при ход во пер и о дот ко га сер ви си ра ње то ќе би де из вр ше но.

Исто та ка, друш тво то мо же на при мер, да про да де про из во ди и исто вре ме но да склу чи до го вор за по вто-рен откуп на про из во ди те на по доц не жен да тум, по ни-шту вај ќи го на тој на чин су штин ски от ефект од транс-ак ци ја та. Кла си чен при мер за тоа е еден од мо де ли те на фи нан си ски на ем: про даж ба и по вра тен на ем.

На по ме на: Пра ктич ни при ме ри се да де ни во спи-са ни е то Ре пре зент 9/12 под нас лов: "Ме ѓу на ро ден Сме тко водс твен Стан дард 17 - На е ми".

На 1 Ја ну а ри 2012 го ди на Друш тво то А вле гу ва во единс тве на транс ак ци ја со три иден ти фи ку ва ни од дел ни ком по нен ти:

1. Про даж ба на сто ки (ма ши на);2. Из вр шу ва ње на ус лу ги (ус лу ги за одр жу ва ње

на ма ши на та на 1 Ју ли 2012 го ди на и 1 Ја ну а ри 2013 го ди на; и

3. Обез бе ду ва ње фи нан сиски средства (про даж ба на ма ши на и из вр шу ва ње на ус лу ги со од ло же но пла ќа ње (кре дит).

При мер 4: Раз ме на на сто ки спо ред сме тко водс тве на вред ност

Друш тво то А раз ме ни ло ма те ри ја ли Х за ма те-ри ја ли У од Друш тво то Б и при ми ло 50.000 де на ри од Друш тво то Б. Сме тко водс тве на та вред ност на ма те ри ја ли те Х е 100.000 де на ри.

При мер 5: Иден ти фи ка ци ја на при ход на транс ак ци ја

Друш тво то А склу чи ло до го вор со купувач за на-ба вка и ин ста ли ра ње на ма ши на на 1 Ја ну а ри 2012 го ди на и за неј зи но сер ви си ра ње на 1 Ју ли 2012 и 1 Ја ну а ри 2013 го ди на. На бав на та вред ност на ма-ши на та е 80.000 де на ри. Купувачот мо же по себ но да ги на ба ви ма ши на та и ус лу ги те за одр жу ва ње.

Купувачот се об вр зу ва да му пла ти на Друш тво то А 200.000 де на ри на 1 Ја ну а ри 2013 го ди на.

Пре ов ла ду вач ка та стап ка за ед но го ди шен кре-дит из не су ва 5%.

Искус тво то по ка жа ло де ка сер ви си ра ње то на тој вид ма ши на та се оче ку ва Друш тво то А да го чи ни 22.500 де на ри за пр во то сер ви си ра ње и 37.500 де-на ри за вто ро то сер ви си ра ње.



КНИ ЖЕ ЊА:

На 1 Јануари 2012 година продажната цена на машината е 125.964[200.000 - (60.000 + 14.036)]

Каматната стапка е пресметана:а) 125.964 х 5% = 6.298б) 154.762 х 5% = 7.738

Врз основа на пресметката од Табелата спроведе-ни се следниве:

На 01.01.2012 година

120 - Побарување од купувачи во земјата ................................148.63874000 - Приходи од продажба

на добра (производи) .................125.964230 - Обврски за ДДВ ............................22.674

По ф-ра продадена машина


120 - Побарување од купувачи во земјата ..................................26.55074005 - Приходи од извршени

услуги ............................................22.500230 - Обврски за ДДВ ..............................4.050

По ф-ра извршено сервисирање

120 - Побарување од купувачи во земјата ....................................6.298774 - Приходи врз основа

на камата ........................................6.298Пресметана камата на 01.07.2012


120 - Побарување од купувачи во земјата ....................................7.738774 - Приходи врз основа

на камата ........................................7.738Пресметана камата на 31.12.2012


120 - Побарување од купувачи во земјата ..................................44.25074005 - Приходи од извршени

услуги ............................................37.500230 - Обврски за ДДВ ..............................6.750

По ф-ра извршено сервисирање

3. ПРИХОДИ ОД ПРО ДАЖ БА НА ПРОИЗВОДИ/СТОКИ

Друш тво то приз на ва при хо ди од про даж ба на про из во ди/сто ки ко га се за до во ле ни след ни ве ус-ло ви сог лас но точ ки те 14 од МСС 18 и точ ка та 23.10 од Од дел 23:

а) друш тво то му ги пре не ло на ку пу ва чот зна-чи тел ни те ри зи ци и ко ри сти, на гра ди од сопс тве но ста на про из во ди те/сто ки те;

б) друш тво то не за др жу ва, ни ту има кон тро ла што во о би ча е но асо ци ра на сопс тве ност, ни ту ефе ктив на кон тро ла на про да де ни те про из во ди/сто ки;

в) из но сот на при хо дот мо же ве ро до стој но да се из ме ри;

г) ве ро јат но е де ка еко ном ски те ко ри сти по-вр за ни со транс ак ци ја та ќе прет ста ву ва ат при лив за друш тво то; и

Да тум По чет на со стој ба/сал до Ка ма та Сто ки Ус лу ги Пла ќа њеЗа врш на

со стој ба/сал до01.01.2012 - - 125.964 - - 125.96401.07.2012 125.964 6.298а) - 22.500 - 154.76231.12.2012 154.762 7.738б) - - - 162.50001.01.2013 162.500 - - 37.500 200.000 -

Вкуп но 14.036 60.000 200.000

Врз ос но ва на по да то ци те во При ме рот со по мош на фи нан си ски кал ку ла тор со ста ве на е след на ва:

Та бе ла



КНИ ЖЕ ЊА:

д) тро шо ци те што би ле на пра ве ни или ќе се на пра ват во вр ска со транс ак ци ја та мо жат ве ро до стој но да се из ме рат.

Кри те ри у ми те под а) и б), ба ра ат по го ле мо вни-ма ние во од нос на про цен ка та ко га на ста ну ва пре-но сот на ри зи ци те и ко ри сти те.

Во про дол же ние да де ни се не кол ку спе ци фич ни транс ак ции во од нос на приз на ва ње то на при хо ди те.

Друш тво то А ќе приз нае при хо ди од про даж ба на комп ју те ри те со склу чу ва ње на до го во рот и фа кту ри-ра ње то, би деј ќи се ис пол не ти кри те ри у ми те од ва ков вид на до го во ри, а тоа се:

а) ис по ра ка та е од ло же на по ба ра ње на ку пу ва чот;б) по стои ве ро јат ност де ка ис по ра ка та ќе би де

из вр ше на;в) комп ју те ри те се на рас по ла га ње и под го тве ни се

за ис по ра ка и не мо же да се про да дат на дру ги ку пу ва чи;

г) Друш тво то Б (ку пу вач) да ло кон крет на ин струк-ци ја за од ло же на ис по ра ка;

д) се при ме не ти во о би ча е ни ус ло ви на пла ќа ње.Пра ктич но Друш тво то А на 2 Април 2012 го ди на

ги пре не ло на Друш тво то Б си те ри зи ци и ко ри сти за комп ју те ри те и не за др жа ло ни ту има кон тро ла што во о би ча е но асо ци ра на сопс тве ност.

Друш тво то А ќе приз нае при ход на 1 Октом ври 2012 го ди на, ко га мон ти ра ње то ќе би де це лос но за вр ше но и ко га ќе се из вр ши про вер ка та на мон-ти ра ње то, што е ус лов за функ ци о ни ра ње на опре-ма та.

Друш тво то А со пот пи шу ва ње то на до го во рот не ги пре не ло ри зи ци те и ко ри сти те од опре ма-та на Друш тво то Б и ја за др жа ло и има кон тро-ла над опре ма та што асо ци ра на сопс тве ност за монтирањето.

На по ме на: Ме ѓу тоа, може при хо дот да се приз нае по при фа ќа ње то на ис по ра ка та од стра на на ку пу ва чот во следниве случаи:

- про це сот на ин ста ла ци ја е ед но ста вен по при ро да. На при мер, ин ста ла ци ја на фа брич ки те сти ран те ле ви зи ски при ем ник, кој са мо ба-ра от па ку ва ње и ко не кти ра ње со еле ктрич на енер ги ја и ка бел ски прик лу чок;

- кон тро ла та е на пра ве на са мо за це ли те на фи нал но то одре ду ва ње на до го во ре ни те це ни (на при мер, ис по ра ка на же лез на ру да, ше ќер, со ја и дру го).

Друш тво то А ќе приз нае при ход од 300.000 де-на ри на 10 Август 2012 го ди на ко га 10 те ле ви зо ри ќе ги ис по ра ча на Друш тво то Б.

Пра ктич но Друш тво то А со пот пи шу ва ње на до го во рот не ги пре не ло ри зи ци те и ко ри сти те на Друш тво то Б и ја за др жа ло сопс тве но ста.

1000 - Сме тка .......................................50.0002221 - Об вр ски за при ме ни

де по зи ти ........................................50.000При мен де по зит

При мер 1: Про даж ба "фа кту ри рај и за др жи (чу вај)"

Друш тво то А на 2 Април 2012 го ди на склу чу ва до го вор со Друш тво то Б за ку пу ва ње на 10 комп ју-те ри по це на од 185.000 де на ри за еден комп ју тер. Спо ред до го во рот комп ју те ри те ќе му би дат ис-по ра ча ни на Друш тво то Б на 10 Мај 2012 го ди на. Друш тво то А не смее да ги ко ри сти 10 комп ју те ри за да ги за до во ли на рач ки те на дру ги ку пу ва чи. Комп ју те ри те се пла те ни врз ос но ва на фа кту ра.

При мер 2: Ис по ра ча ни те про из во ди под ле жат на ус ло ви

Друш тво то А на 10 Сеп тем ври 2012 го ди на склу чи ло до го вор со Друш тво то Б за про даж ба и мон ти ра ње на опре ма во из нос од 500.000 де на ри. Сог лас но до го во рот опре ма та е ин ста ли ра на на 1 Октом ври 2012 го ди на и из вр ше на е про вер ка за ус пеш ност на мон ти ра ње то. Пла ќа ње то ќе се из-вр ши по мон ти ра ње то и про вер ка та.

При мер 3: Про даж ба ко га про из во ди те се ис по ра чу ва ат со пос лед на та ра та

Друш тво то А на 10 Мај 2012 година склу чи ло до-го вор со Друш тво то Б за на ба вка на 10 те ле ви зо ри по це на од 30.000 де на ри. Друш тво то Б уп ла ти ло де по зит 50.000 де на ри и се об вр за ло се кој ме сец да уп ла ќа по 100.000 де на ри плус ДДВ. Сог лас но до го во рот по це лос но из вр ше но то пла ќа ње Друш-тво то А ги доставило телевизорите на Друштвото Б и го вра ти ло де по зи тот.



КНИ ЖЕ ЊА:

1000 - Сме тка ..................................... 118.0002220 - При мен аванс .............................100.000230 - Об вр ски за ДДВ ............................18.000

При ме на пр ва ра та1000 - Сме тка ..................................... 118.000

2220 - При мен аванс .............................100.000230 - Об вр ски за ДДВ ............................18.000

При ме на вто ра ра та1000 - Сме тка ..................................... 118.000

2220 - При мен аванс .............................100.000230 - Об вр ски за ДДВ ............................18.000

При ме на тре та ра та120 - По ба ру ва ња од ку пу ва чи

во зем ја та ................................354.000741 - При хо ди од про даж ба на

сто ки во зем ја та ..........................300.000230 - Об вр ски за ДДВ ............................54.000

Ис по ра ча ни те ле ви зо ри на 10 Август 2012 го ди на2220 - При мен аванс ..........................300.000

120 - По ба ру ва ња од ку пу ва чи во зем ја та .........................................354.000

230 - Об вр ски за ДДВ ............................54.000За тво ре но по ба ру ва ње701 - На бав на вред ност на

про да де ни сто ки ......................250.000660 - Сто ки на за ли ха ..........................250.000

По прес ме тка2221 - Об вр ски за при мен де по зит .....50.000

1000 - Сме тка ...........................................50.000Вра тен де по зит

На по ме на: Ко га искус тво то по ка жу ва де ка нај го-ле ми от дел од те ков ни те про даж би се за вр шу ва ат, при хо дот мо же да би де приз нат ко га е при мен зна-ча ен де по зит, обез бе ду вај ќи де ка про из во ди те се на рас по ла га ње, иден ти фи ку ва ни и спрем ни за ис по ра ка на ку пу ва чот.

Друш тво то тре ба да приз нае при хо ди од про даж ба во из нос од 90%, од нос но врз основа на со од вет но то усог ла су ва ње ка ко ри зик од вра ќа ње на CD-та.

120 - При хо ди од ку пу ва чи во зем ја та ................................236.000741 - При хо ди од про даж ба

на сто ки во зем ја та .....................180.0002951 - Од ло же ни при хо ди за ра ди

не из вес ни тро шо ци ......................20.000230 - Об вр ски за ДДВ ............................36.000

Про да де ни CD-а701 - На бав на вред ност на

про да де ни сто ки ......................120.000660 - Сто ки на за ли ха ..........................120.000

По прес ме тка1000 - Сме тка .....................................236.000

120 - По ба ру ва ња од ку пу ва чи во зем ја та ....................236.000

По бан ков из вод број...701 - На бав на вред ност на

про да де ни сто ки ........................12.000660 - Сто ки на за ли ха ............................12.000

Вра те ни 1.000 CD-а по за пис ник2951 - Од ло жен при ход за ра ди

не пре ве де ни тро шо ци ....................3.600230 - Об вр ски за ДДВ ..............................3.600

Вра те ни 1.000 CD-а по за пис ник2951 - Од ло жен при ход за ра ди

не пред ви де ни тро шо ци ............23.6001000 - Сме тка ...........................................23.600

Вра те ни па ри на ку пу ва чот за вра те ни CD-а

При мер 4: Про да ва чот да ва во о би ча е ни га ран ции за ква ли тет

Друш тво то А има по ли ти ка на вра ќа ње на па ри на не за до вол ни те ку пу ва чи, ус ло ву вај ќи ги сто ки те да не се упо тре бу ва ни или оште тени.

Друш тво то А про да ва 10.000 CD-а по це на од 20 де на ри. На бав на та це на на ед но CD е 12 де-на ри. Во о би ча е но 10% од ку пу ва чи те ги вра ќа ат CD-та. По за пис ник вра те ни се 1.000 CD-a.

При мер 5: Про да ва чот ја за др жу ва сопс тве но-ста врз сто ки те ка ко обез бе ду ва ње на пла ќа ње то

Друш тво то А му про да ло сто ка на Друш тво то Б, но ја за др жа ло сопс тве но ста ка ко обез бе ду ва ње во слу чај ку пу ва чот да не ја пла ти сто ка та. Докол ку Друш тво то Б не ја пла ти сто ка та Друш тво то А ќе ја зе ме сто ка та.

Друш тво то А не ма ни ка ква кон тро ла врз сто ка та, а Друш тво то Б ќе му из вр ши пла ќа ње спо ред нор-мал ни ус ло ви во рок од 15 де на од ис по ра ка та.



Друш тво то А ќе приз нае при ход со ис по ра ка та на сто ка та. Друш тво то Б има кон тро ла врз сто ки те и е сло бод но во ко ри сте ње то на иста та спо ред сво ја жел-ба. Најз на чај ни от ри зик од сопс тве но ста е пре не сен на Друш тво то Б.

За др жу ва ње то на сопс тве но ста од Друш тво то А, не вли јае врз су шти на та на транс ак ци ја та ко ја во ос но ва е про даж ба на сто ка од А на Б. Кре дит ни от ри зик не е ри зик на сопс тве ност врз до бра та, ту ку ри зик од мож-но ста да не се нап ла тат про да де ни те до бра. Ефе ктот од мож но ста за неп ла ќа ње би тре ба ло да се одра зи врз обез вред ну ва ње на по ба ру ва ња та сог лас но МСС 39 и Од дел 11 и 12.

По ра ди не си гур но ста од тоа да ли опре ма та мо же да го по стиг не за га ран ти ра но то ни во на квалитет, ри-зи ци те и ко ри сти те од сопс тве но ста не пре ми ну ва ат на Друш тво то Б, се до де ка опре ма та ус пеш но не про-ра бо ти, од нос но Друш тво то А ги за др жу ва ри зи ци те од сопс тве но ста, би деј ќи по стои го ле ма мож ност од не ис пол ну ва ње на за га ран ти ра но то ни во на ква ли тет. Друш тво то А ќе приз нае при ход ко га опре ма та ус пеш-но ќе про ра бо ти.

Сог лас но точ ка та 16 од МСС 18 и точ ка та 23.12 од Од дел 23, друш тво то не го приз на ва при-хо дот докол ку за др жи зна чи те лен дел од ри зи ци те по вр за ни со сопс тве но ста. При ме ри на овие си ту а-ции се:

а) ко га друш тво то за др жу ва об вр ска за не за до во-ли тел но из вр шу ва ње кое што не е по кри е но со во о би ча е ни те ре зер ви ра ња за га ран ции (При-мер 6);

б) ко га при ма ње то на при хо ди те од кон крет на про-даж ба за ви си од ге не ри ра ње то на при ход од стра на на ку пу ва чот од не го ва та про даж ба на про из во ди те;

в) ко га про из во ди те/сто ки те се ис по ра чу ва ат и ин ста ли ра ат/мон ти ра ат, а ин ста ла ци ја та/мон-та жа та е зна ча ен дел од до го во рот што се уште не е за вр шен (Пример 2);

г) ко га ку пу ва чот има пра во да се отка же од ку-пу ва ње то по ра ди при чи ни кои се на ве де ни во до го во рот за про даж ба и друш тво то не е си гур но во вр ска со ве ро јат но ста да се вра тат про из во-ди те/сто ки те.

4. ПРИХОДИ ОД ИЗ ВР ШУ ВА ЊЕ УСЛУГИ

Ос нов но то пра ша ње при еви ден ти ра ње то на при -хо дот од из вр шу ва ње ус лу ги е одре ду ва ње на вре ме то ко га тре ба да се приз нае при хо дот.

Сог лас но точ ка та 20 од МСС 18 и точ ка та 23.14 од Од дел 23:

Ко га ре зул та тот од транс ак ци ја та ко ја вклу чу-ва из вр шу ва ње на ус лу ги мо же ве ро до стој но да се про це ни, при хо дот по вр зан со транс ак ци ја та тре ба да се приз нае со по ви ку ва ње на сте пе нот на до вр-ше ност на транс ак ци ја та на кра јот на пер и о дот на из ве сту ва ње. Ре зул та тот од транс ак ци ја та мо же ве ро до стој но да се про це ни ко га се ис пол не ти след ни ве ус ло ви:

а) из но сот на при хо дот мо же ве ро до стој но да се из ме ри;

б) ве ро јат но е де ка еко ном ски те ко ри сти по вр за-ни со транс ак ци ја та ќе прет ста ву ва ат при лив на друш тво то;

в) сте пе нот на до вр ше ност на транс ак ци ја та на кра јот на пер и о дот на из ве сту ва ње мо же ве ро до стој но да се из ме ри;

г) тро шо ци те на пра ве ни за транс ак ци ја та и тро шо ци те за до вр шу ва ње на транс ак ци ја та мо жат ве ро до стој но да се из ме рат.

При хо дот од ус лу ги се приз на ва ко га по стои ве-ро јат ност де ка друш тво то ќе се стек не со еко ном ски ко ри сти по вр за ни со транс ак ци ја та. Ме ѓу тоа, ко га по стои не си гур ност во вр ска со нап ла та та на из но-сот кој е вклу чен во при хо дот, неп ла те ни от из нос, или из но сот во пог лед на кој вра ќа ње то не мо же да се ос тва ри, се приз на ва ка ко рас ход, на ме сто ка ко усог ла су ва ње на из но сот на при хо дот кој пр вич но бил приз нат.

Сте пе нот на до вр ше ност мо же да се опре де ли со раз лич ни ме то ди. Друш тво то тре ба да ко ри сти ме то да ко ја ве ро до стој но ќе ги ме ри из вр ше ни те ус лу ги. Во

При мер 6: Про да ва чот за др жу ва зна чај ни ри зи ци од сопс тве но ста

Друш тво то А при фа ќа на рач ка од Друш тво то Б за про из водс тво на опре ма ко ја прв пат поч ну ва да ја про из ве ду ва. Друш тво то А га ран ти ра одре де но ни во на ус пеш ност на ра бо те ње на опре ма та. До кол ку опре ма та не го за до во лу ва ква ли те тот кој е да ден со га ран ци ја та Друш тво то А се об вр зу ва на Друш тво то Б да му ја ре фун ди ра на бав на та це на на опре ма та.



за вис ност од при ро да та на транс ак ци ја та ме то ди те мо жат да вклу чат:

а) надг ле ду ва ње на из вр ше на та ра бо та;б) ус лу ги кои се из вр ше ни до да ту мот ка ко про-

цент од вкуп ни те ус лу ги кои тре ба да би дат из вр ше ни;

в) со од но сот на тро шо ци те на пра ве ни до да ту-мот спре ма про це не ти те вкуп ни тро шо ци на транс ак ци ја та.

Са мо тро шо ци те кои ги одра зу ва ат ус лу ги те из вр-ше ни до да ту мот, се вклу чу ва ат во тро шо ци на пра ве ни до да ту мот. Си те тро шо ци кои ги одра зу ва ат ус лу ги те кои се из вр ше ни или кои тре ба да би дат из вр ше ни се вклу чу ва ат во про це не ти те вкуп ни тро шо ци на транс-ак ци ја та.

Сог лас но точ ка та 25 од МСС 18 и точ ка та 23.15 од Од дел 23, ко га ус лу ги те се из вр шу ва ат со не о дре ден број на актив но сти во де фи ни ран вре мен ски пер и од, друш тво то го приз на ва при хо-дот пра во ли ни ски за вре ме на одре де ни от пер и од, освен ко га по стои до каз де ка не кој друг ме тод по-до бро ја прет ста ву ва фа за та на до вр ше ност. Ко га кон крет на актив ност е поз на чај на од си те дру ги актив но сти, друш тво то го од ло жу ва приз на ва ње то на при хо ди те се до де ка не се из вр ши зна чи тел на та актив ност.

Друш тво то А мо ра да приз нае при ход за из вр-ше на та ус лу га на пра во ли ни ска ос но ва за пер и од од ед на го ди на. Ус лу ги те за обез бе ду ва ње на стан-бе на та згра да се из вр шу ва ат са мо ко га ќе се вклу-чи алар мот во те кот на го ди на та. Фре квен ци ја та и вре ме то на овие на ста ни не мо жат да се одре дат. За тоа приз на ва при хо д се кој ме сец по 1.000 де на ри (12.000 : 12).

Сог лас но точ ка та 25 од МСС 18 и точ ка та 23.15 од Од дел 23, ко га ис хо дот од транс ак ци ја та ко ја што вклу чу ва из вр шу ва ње на ус лу ги не мо же ве ро до стој но да се про це ни, друш тво то го приз на-

ва при хо дот до сте пен на приз на е ни те рас хо ди кои мо же да се на до ме стат.

Ко га из бо рот на би ло која по ну да не мо же ве ро до-стој но да се про це ни, друш тво то не мо же да приз нае при ход.

Во при ме рот Друш тво то А ќе приз нае при ход по из бо рот на нив ни от про ект, а Друш тво то Б не мо же да приз нае при ход, би деј ќи про це не ти те рас хо ди не мо же да ги по вра ти, од нос но ќе иска же са мо рас хо ди.

Во про дол же ние да де ни се при ме ри за приз на ва-ње на при ход од из вр ше ни ус лу ги според точките 10 до 19 од Додатокот на МСС 18 и точките 23А.18 до 23А.33 од Додатокот на Оддел 23:

На до ме сто ци за мон та жа/ин ста ли ра ње

На до ме сто ци те за ин ста ли ра ње се приз на ва ат ка ко при ход по ви ку вај ќи се на сте пе нот на за вр ше-ност на ин ста ла ци ја та, освен ако не се својс тве ни за про даж ба та на про из вод, во кој слу чај се приз на ва ат ко га про из во ди те се про да де ни.

На до ме сто ци за сер ви си ра ње кои се вклу че ни во це на та на про из во дот

Ко га про даж на та це на на про из вод вклу чу ва из нос кој мо же да се иден ти фи ку ва за по доц неж но сер ви-си ра ње (на при мер, под др шка по про даж ба та и по до-бру ва ње на про из во дот кај про даж ба та на соф твер), тој из нос се од ло жу ва и приз на ва ка ко при ход во те кот на пер и о дот во кој се из вр шу ва сер ви си ра ње то. Од-ло же ни от из нос е оној што ќе ги по крие оче ку ва ни те тро шо ци на ус лу ги те спо ред до го во рот, за ед но со раз ум на до би вка на тие ус лу ги.

Про ви зии за рек ла ми ра ње

Ме ди ум ски те про ви зии се приз на ва ат ка ко при-ход ко га по вр за но то рек ла ми ра ње или ог лас се по ја ву ва ат пред јав но ста. Про ви зи и те за изра бо тка

При мер 1: Ус лу ги из вр ше ни спо ред не о дре ден број на актив но сти

Друш тво то А склу чи ло до го вор за обез бе ду ва-ње на стан бе на згра да, ко га ќе се вклу чи нив ни от аларм.

За 2012 го ди на пла тен е из нос од 12.000 де-на ри.

При мер 2: Ре зул та тот од транс ак ци ја та не мо же ве ро до стој но да се про це ни

Друш тва та А и Б учес тву ва ат на тен дер за про-ект за за шти та на жи вот на та сре ди на. Про е ктот кој ќе би де из бран ќе се до бие на до мест од 500.000 де на ри. Из бран е про е ктот на Друш тво то А.



се приз на ва ат во од нос на сте пе нот на за вр ше ност на про е ктот.

Про ви зии на оси гу ри тел ни аген ции

Про ви зи и те на оси гу ри тел ни аген ции при ме ни или по ба ру ва ни кои не ба ра ат аген тот да да ва по-на та мош ни ус лу ги се приз на ва ат ка ко при ход од стра на на аген тот на да ту ми те на за поч ну ва ње или об но ву ва ње на по вр за ни те по ли си. Ме ѓу тоа, ко га е ве ро јат но де ка аген тот ќе би де по треб но да да ва и по на та мош ни ус лу ги во те кот на вре ме тра е ње то на по ли са та, про ви зи ја та, или дел од неа, се од ло жу ва и приз на ва ка ко при ход во пер и о дот во те кот на кој по ли са та е во си ла.

На до ме сто ци од би ле ти за влез ни ци

При хо ди те од умет нич ки из вед би, бан ке ти и дру-ги спе ци јал ни на ста ни се приз на ва ат ко га се слу чу ва на ста нот. Ко га се продава претп ла та за одре ден број на ста ни, на до ме сто кот се ало ци ра на се кој на стан врз ос но ва ко ја го реф ле кти ра обе мот до кој ус лу ги те се из вр ше ни на се кој на стан.

На до ме сто ци од обу ки

При хо ди те се приз на ва ат во пер и о дот на обу ка.

На до ме сто ци за све че но прет ста ву ва ње, влез-ни ци и членс тво

Приз на ва ње то на при ход за ви си од при ро да та на обез бе де на та ус лу га. Докол ку на до ме сто кот доз во-лу ва са мо членс тво и си те дру ги ус лу ги или про из во-ди се пла те ни по себ но, или до кол ку по стои по себ на го диш на претп ла та, на до ме сто кот се приз на ва ка ко при ход ко га не по стои зна чај на не си гур ност во вр ска со не го ва та нап ла та. Докол ку на до ме сто кот му да-ва пра во на чле нот да му би дат обез бе де ни ус лу ги или пуб ли ка ции во те кот на пер и о дот на членс тво, или да ку пи про из во ди или ус лу ги по це ни по ни ски од оние што се нап ла ќа ат од тие што не се чле но ви, тој се приз на ва врз ос но ва што ги реф ле кти ра вре- ме то, при ро да та и вред но ста на обез бе де ни те бене-фи ции.

На до ме сто ци од фран ши за

На до ме сто ци те од фран ши за мо жат да ги по-кри јат по чет ни те и по доц неж ни те ус лу ги, опре ма и

дру ги ма те ри јал ни средс тва и ве шти ни (know-how). Спо ред тоа, на до ме сто ци те од фран ши за се приз на-ва ат ка ко при ход врз ос но ва што ја одра зу ва цел та за ко ја се нап ла ќа ат на до ме сто ци те. След ни те ме-то ди на приз на ва ње на на до ме сток од фран ши за се со од вет ни:

а) На ба вки на опре ма и дру ги ма те ри јал ни средс-тва.

Из но сот, ба зи ран на об је ктив на та вред ност на про да де ни те средс тва, се приз на ва ка ко при ход ко га ста вки те се ис по ра ча ни или пра во то пре не се но.

б) На ба вки на по чет ни и по доц неж ни ус лу ги.На до ме сто ци те за обез бе ду ва ње на кон ти ну и ра-

ни ус лу ги, би ло ка ко дел од по че тен на до ме сток или по се бен на до ме сток, се приз на ва ат ка ко при ход ка ко што се да ва ат ус лу ги те. Ко га по себ ни от на до ме сток не ги по кри ва тро шо ци те на кон ти ну и ра ни те ус лу ги и да обез бе ди раз ум на до би вка од тие ус лу ги се од-ло жу ва и приз на ва ка ко при ход ка ко што се да ва ат ус лу ги те.

До го во рот за фран ши за мо же да обез бе ди за да-ва те лот на фран ши за та да снаб ду ва опре ма, за ли хи или дру ги ма те ри јал ни средс тва, по це на по ни ска откол ку што се нап ла ќа од дру ги или це на што не обез бе ду ва раз ум на до би вка од овие про даж би. Во овие окол но сти, дел од по чет ни от на до ме сток, до во лен да ги по крие про це не ти те тро шо ци ек стра од таа це на и да обез бе ди раз ум на до би вка на тие про даж би, се од ло жу ва и приз на ва во те кот на пе-р и о дот во кој е ве ро јат но де ка про из во ди те ќе би дат про да де ни на ко рис ни кот на фран ши за та. Сал до то од по чет ни от на до ме сток се приз на ва ка ко при ход ко га из вр шу ва ње то на си те по чет ни ус лу ги и дру ги об вр ски ба ра ни од стра на на да ва те лот на фран ши-за та (ка ко што се по мош при се ле кти ра ње на ме сто, обу ка на пер со на лот, фи нан си ра ње и рек ла ми ра ње) се зна чи тел но за вр ше ни.

По чет ни те ус лу ги и дру ги об вр ски над об ла ста на до го во рот за фран ши за мо же да за ви сат од бро јот на ин ди ви ду ал ни про дав ни ци вос по ста ве ни во об-ла ста. Во овој слу чај, на до ме сто ци те при пис ли ви на по чет ни те ус лу ги се приз на ва ат ка ко при ход про пор-ци о нал но на бро јот на про дав ни ци за кои по чет ни те ус лу ги се зна чи тел но за вр ше ни.

Докол ку по чет ни от на до ме сток е нап лат лив во про-дол жен пер и од и има зна чај на не си гур ност де ка ќе се нап ла ти це лос но, на до ме сто кот се приз на ва ка ко што се при ма ат ра ти те во го то ви на.



в) На до ме сто ци од кон ти ну и ра на фран ши за.На до ме сто ци те нап ла те ни за ко ри сте ње на кон ти-

ну и ра ни пра ва одо бре ни во до го во рот, или за дру ги ус лу ги обез бе де ни во те кот на пер и о дот на до го во-рот, се приз на ва ат ка ко при ход, ка ко што ус лу ги те се обез бе ду ва ат или пра ва та се ко ри стат.

г) Аген ци ски транс ак ции.Тран сак ци и те мо же да се слу чат по ме ѓу да ва те-

лот на фран ши за та и ко рис ни кот на фран ши за та кои, во су шти на, вклу чу ва ат дејс тву ва ње на да ва те лот на фран ши за та ка ко агент за ко рис ни кот на фран-ши за та.

На при мер, да ва те лот на фран ши за та мо же да на ра ча на ба вки и да ор га ни зи ра нив на ис по ра ка до ко рис ни кот на фран ши за та без до би вка. Та кви те транс ак ции не овоз мо жу ва ат приз на ва ње на при-ход.

На до ме сто ци од раз ви ва ње на при ла го ден соф твер

На до ме сто ци те од раз ви ва ње на при ла го ден соф твер се приз на ва ат ка ко при ход спо ред сте пе нот на за вр шу ва ње на раз ви ва ње то, вклу чу вај ќи го и за вр шу ва ње то на ус лу ги те обез бе де ни за под др шка на ус лу ги те по ис по ра ка та.

5. КАМАТИ, АВТОРСКИ ПРАВА И ДИВИДЕНДИ

При хо ди те кои про из ле гу ва ат од ко ри сте ње то на средс тва та на друш тво то од стра на на дру ги, со што се за ра бо ту ва ка ма та, автор ски пра ва - тан ти е ми и ди ви ден ди, тре ба да би дат приз на е ни ко га:

а) е ве ро јат но де ка еко ном ски те ко ри сти по-вр за ни со транс ак ци ја та ќе прет ста ву ва ат при лив на друш тво то;

б) из но сот на при хо дот мо же ве ро до стој но да се из ме ри.

При хо ди од ка ма ти

При хо ди те од ка ма ти тре ба да би дат приз на е ни на вре мен ски про пор ци јал на ос но ва, ко ри стеј ќи ја ме то да та на ефе ктив на ка мат на стап ка, сог лас но точ ка 9 и УП5 - УП8 од МСС 39 и точ ки те 11.5 до 11.20 од Од дел 11 - Ос нов ни фи нан си ски ин-стру мен ти.

Со при ме на на фи нан си ски кал ку ла тор амор ти-за ци ја та на пре ми ја та, од нос но при хо дот од ка ма та по го ди ни е ка ко што сле ди:

Пе ри одАмор ти за ци ја на

пре ми ја(5% x средство)

Средс тво

1 2 3100.000

Го ди на 1 5.000 105.000Го ди на 2 5.250 110.250Го ди на 3 5.513 115.763Го ди на 4 5.788 121.551Го ди на 5 6.078 127.629Го ди на 6 6.381 134.010Вкуп но 34.010

При хо ди од автор ски пра ва

При хо ди те од автор ски пра ва - тан ти е ми тре ба да би дат приз на е ни на прес ме тков на ос но ва во сог лас-ност со су шти на та на ре ле вант ни от до го вор.

Друш тво то А со про даж ба на ли цен ца та ќе приз-нае при ход од 50.000 де на ри би деј ќи не ма дру ги об вр ски. Ко га ќе из вр ши над град ба на соф тве рот

Друш тво то А вло жу ва 100.000 де на ри во об-врз ни ца из да де на од оп шти на та Х (из да вач). До го во рот за об врз ни ца го ус ло ву ва из да ва чот на ше ста та го ди на од за е мот да му пла ти на Друш тво то А 134.010 де на ри, од нос но глав ни на 100.000 и пре ми ја 34.010 де на ри. Об врз ни ца та е бе ска мат на.

Ефе ктив на та ка мат на стап ка е 5% на го диш но ни во.

По вра тот на пре ми ја та е при ход од ка ма та за Друш тво то А.

При мер 1: При ход од ка ма та

Друш тво то А про из ве ду ва соф твер за да но ци. Купувачите на ба ву ва ат ли цен ца за ко ри сте ње на соф тве рот во из нос од 50.000 де на ри за две го-ди ни. Докол ку се на до гра ду ва соф тве рот за ра ди про ме на на да ноч на та ре гу ла ти ва Друш тво то А нап ла ќа на до мест.

При мер 2: При ход од автор ски пра ва



ќе приз нае при ход спо ред це на та за над град ба та на соф тве рот.

При хо ди од ди ви ден ди

При хо ди од ди ви ден ди тре ба да би дат приз на е ни ко га ќе би де утвр де но пра во то на ак ци о не рот да го при ми пла ќа ње то.

Друш тво то А по се ду ва 15% од ка пи та лот на обич ни те ак ции на Друш тво то Б.

На 18 Де кем ври 2012 го ди на, Друш тво то Б пред ло жи ло ди ви ден да за 2012 го ди на за Друш-тво то А во из нос од 900.000 де на ри.

На 1 Март 2013 го ди на на Со бра ни е то на ак ци-о не ри би ла одо бре на ди ви ден да за Друш тво то А, ко ја тре ба да се пла ти во април 2013 го ди на.

Друш тво то А ќе приз нае при ход од ди ви ден да од Друш тво то Б на 1 Март 2013 го ди на.

При мер 3: При ход од ди ви ден ди

6. РАЗЛИКИ ВО СМЕТКОВОДСТВЕНИОТТРЕТМАН ПОМЕЃУ МСС 18 И ОДДЕЛ 23

МСС 18 и Од дел 23 ги со др жат исти те прин ци пи на сме тко водс тве но еви ден ти ра ње и пре зен ти ра ње на при хо ди те во финансиските извештаи со след-ни ве раз ли ки:

• Од дел 23 во од нос на МСС 18 е со ста вен на ед но ста вен ја зик и обез бе ду ва по мал ку упат-ства/на со ки за на чи нот ка ко да се при ме нат прин ци пи те;

• Од дел 23 во од нос на МСС 18 ба ра по мал ку де та ли во обе ло де ну ва ња та;

• Од дел 23 во од нос на МСС 18 со др жи одред-би (точ ки те 23.17 до 23.27) и за до го во ри те за из град ба, до де ка за до го во ри те за из град ба про пи шан е по се бен МСС 11 - До го во ри за из-град ба;

• Ус ло ви те за обе ло де ну ва ње на до го во ри те за из град ба од Од дел 23 се прет ста ве ни со по-мал ку де та ли од МСС 11.



Со цел да се обез бе дат точ ни по да то ци врз ос но ва на кои ќе се со ста ват об је ктив ни фи-нан си ски из ве штаи и го диш на сме тка за 2012 го ди на по треб но е да се из вр шат под го тви тел ни ра бо ти не са мо од об ла ста на сме тко водс тве но дејс тву ва ње ту ку и од ас пект на друш тво то во це ли на. Сог лас но За ко нот за тр гов ски те друш-тва тр гов ци те спо ред сво ја та фор ма, ка ко и тр-го ве цот - по е ди нец се долж ни нај мал ку ед наш го диш но во де лов на та го ди на да из вр шат по пис на средс тва та и об вр ски те и да ја усог ла сат сме тко водс тве на та со стој ба на средс тва та и об вр ски те со фа ктич ка та со стој ба утвр де на со по пи сот. Во овој на пис ве упа ту ва ме на под го-тви тел ни те ра бо ти за по пис.

Јасмина РАФАЈЛОВСКА

ПОПИС НА СРЕДСТВАТА И ОБВРСКИТЕ ЗА 2012 ГОДИНА

Зна чи со стој ба та на средс тва та и об вр ски те во сме тко водс тво се усог ла су ва нај мал ку ед наш го диш но со фа ктич ка та со стој ба утвр де на со по пис. Тр го ве цот има об вр ска да из вр ши по пис во слу чај на ста тус на про ме на (спо ју ва ње, по дел ба, при по ју ва ње и сл.), отво ра ње по �

Писмо од главниот уредник - Дома 11-12.pdf · reprezent noemvri 11/2012 3...

Documents