زراعت عمومی بر اساس کتاب زراعت عمومی مولف: کمال سادات...

عمومی عمومی زراعت زراعت

عمومی زراعت اساسکتاب عمومی بر زراعت اساسکتاب براسمعیالن: سادات کمال اسمعیالن: مولف سادات کمال مولف

نور پیام دانشگاه نور انتشارات پیام دانشگاه انتشارات

www.PnuNews.com

http://www.pnunews.com/


درس فهرست به برگشت

درس جایگاهارزش • به عمومی زراعت جزء 3درس واحد

مقطع در کشاورزی اقصاد رشته اصلی دروس. میباشد کارشناسی



درس کلی هدفرشته • دانشجویان به درس این ارائه هدفهای

: از عبارتند کشاورزی اقتصادفصل 1. نظر از زراعی گیاهان بندی طبقه و شناخت

و ... تولید هدف عمر، طول رشد،مثل 2. تولید و نمو و رشد در محیطی عوامل تاثیر

. زراعی گیاهانبذر، 3. بستر سازی آماده چگونگی و مراحل شناخت

محصوالت برداشت و داشت کاشت، عملیاتزراعی.



: اول تعاریف فصل و كلیات زراعی دوم:فصل گیاهان گروهبندی ساختمان، ) سوم:فصل شكل، گیاه اندامهای

وظایف( نمو ::چهارچهارفصل فصل و رشد بر مؤثر محیطی نمو عوامل و رشد بر مؤثر محیطی عوامل

گیاهانگیاهان بذر ::پنجمپنجمفصل فصل بستر سازی بذر آماده بستر سازی آماده زراعت ::ششمششمفصل فصل در زراعت بذر در بذر كاشت ::هفتمهفتمفصل فصل كاشت عملیات عملیات داشت ::هشتمهشتمفصل فصل داشت عملیات عملیات محصول ::نهمنهمفصل فصل برداشت محصول عملیات برداشت عملیات دهم دهم فصل زراعی ::فصل تناوب زراعی آیشو تناوب آیشو

درس درس فهرست فهرست



اول فصل

تعاریف و كلیات



مقدمهتاریخ • طول در همواره سوخت و پوشاك غذا، تولید

. است بوده انسانی جوامع توجه مورد مساله مهمترینمیدهند، تشكیل را غذا تامین اساس گیاهی، تولیدات

بر تقریبا مردم از بسیاری غذایی جیره كه بطوری . حتی است متكی گیاهی فرآوردههای مستقیم مصرف

جیره به گاهی كه نیز دامی فرآوردههای و گوشتمنشاء گیاهی تولیدات از میشوند افزوده غذایی

طور. به یا و مستقیما نیز الیاف تولید میگیرند . از بسیاری در وابستهاند زراعی گیاهان به غیرمستقیم

پز و پخت مصارف برای نیافته توسعه و فقیر كشورهایاستفاده سوخت عنوان به گیاهان از عمدتا گرما تولید و

میشود.

اول : تعاریف فصل و كلیات



از است عبارت :زراعت

خاك • و آب از بهرهبرداری و كار و كشت فن و علمگیاه . و

كمك • ما به زراعت علمی و صحیح تكنیكهای با آشنائیتولیدات تامین جهت در كشور خاك و آب منابع از تا میكند

. كنیم بهرهبرداری مطلوب نحو به جامعه نیاز مورد گیاهیو گیاهی تولیدات زمینه در فشار اعمال صورت این غیر در

از بیش بهرهبرداری و ناصحیح روشهای به شدن متوسلكشور اتكایی خود به كمكی تنها نه طبیعی، منابع از حد

محیطزیست بر جبرانناپذیری خسارتهای بلكه نمیكند. میآورد وارد




جمعیت رشد روندافزایش • روند شناخت برای مهم شاخصهای از یكی

حدود . جمعیت، در است آن شدن برابر دو زمان ارزیابیقبل سال هزار زندگی 250دو زمین كره روی نفر میلیون

تقریبا. دو 1650میكردند جمعیت این تا كشید طول سال . از كمتر جمعیت شدن برابر دو دومین شد سال 200برابر

سال در كه طوری به انجامید، طول میالدی 1830بهنفر میلیارد یك مرز از زمین كره بر ساكن جمعیت

دائما . جمعیت شدن برابر دو زمان ، پس آن از گذشتگذشت از پس اینكه تا شد، كوتاهتر و در ) 100كوتاه سال

به ( 1930سال جهان و 2جمعیت رسید نفر 45میلیاردسال ) بعد مرز( 1975سال . 4از گذشت هم نفر میلیارد

حدود در زمین كره انسانهای جمعیت اكنون میلیارد 6هم. است نفر




در • جمعیت افزایش روندچگونه آینده سالهای

است؟مختلفی • بینیهای پیش

شده انجام مورد این دردورنمای یك هر كه

آینده برای را خاصیترسیم جهان جمعیت

بر آنها همه اما اند، كردهچشمگیر افزایش

. اند نموده تاكید جمعیت




مالتوس تئوریسال • عنوان 1798در با ای مقاله در مالتوس میالدی،

» داشت» اظهار جمعیت :ارزیابی

ظرفیت از جمعیت تجاوز رشد غذایی مواد تولید هایكند. می

هندسی • تصاعد طور به انسان جمعیت كه بود باور این بر اوافزایش حسابی تصاعد طور به او معاش و تغذیه وسائل و

. الوقوع قریب را جهانی قحطی و فقر بروز اینرو از یابد می . از سال چند و دویست گذشت با همه این با دانست می

است نیامده پیش عالمگیر قحطی مالتوس عقیده .ابراز




مالتوس تئوری پیوستن وقوع به عدم دالیل: از عبارتند

جمعیت 1. کاهشرشد

اصالح 2. محصول پر ارقام از استفادهشده

کاشت، 3. نوین روشهای گیری بکارمحصوالت نگهداری و برداشت و داشت

کشاورزی




اثر • در برنج و گندم عملكرد چشمگیر افزایشدهه طی در سبز انقالب رهنمودهای بكارگیری

بیشتر 1970و 1960های غذایی تا شد موجبفراهم تر ارزان قیمت به و بیشتر جمعیتی برایدر. كه هایی نابرابری و مشكالت رغم علی گردد

ظرفیت دارد، وجود دنیا در غذا عادالنه توزیعدر ویژه به كالری و پروتئین به دسترسی

. است یافته افزایش توسعه به رو كشورهای




روند • نمایشتولید افزایش

غالت جهانی




روند • آغاز از سال چهل تقریبا گذشت از پسسیر این جهان، در غذایی محصوالت افزایش

سالهای . بین است یافته نفصان اندكی صعودیغالت 1984و 1950 جهانی شده 6/2تولید برابر

تداوم اخیر سالهای در روند این چند هر استساالنه . رشد كه دوره این از پس است نیافته

غالت سال% 3تولید تا تدریج به به 1993بود،سرانه% . 1سطح تولید نتیجه در یافت كاهش

دوره این در .12غالت است% داشته كاهش




مختلف سالهای در گندم سرانه تولید میزان تغییرات چگونگیفرد هر ازای به




الیاف و سوخت به نیازمندیطور • به زندگی، سطح ارتقای و جمعیت افزایش

گیاهی الیاف و سوخت برای تقاضا افزایش بر مستقیم . افزایش ضرورت مثال طور به است داشته نقش

عامل اضافی جمعیت برای منسوجات كیفیت و كمیتافزایش را گیاهی الیاف برای تقاضا كه است ای عمده

شده . موجب جمعیت فشار این بر عالوه است دادهبه مراتع و جنگلها از انسان برداری بهره سطح

چاپ برای كاغذ نظیر چوبی های فراورده تامین منظور. یابد افزایش هیزم و الوار ، روزنامه




سه • حداقل آینده قرن در غذایی امنیت تضمین برایملل توجه مورد بایست می زیر اساسی استراتژی

: گیرد قرار مختلفكار - 1 های سیستم گیری كار به جهت در جهانی تالش

و تحقیقات ، آموزش طریق از غذا، تولید در آمد. كافی گذاری سرمایه

بویژه - 2 ولد و زاد نرخ كاهش های برنامه پیگیری و طرحسطح به كه حدی تا توسعه حال در كشورهای در

. بینجامد جمعیت جایگزینی3 -. آنها از كارآمد استفاده و تولید منابع اصولی مدیریت




زراعت كلیاتو • كار و كشت به كلمه وسیع مفهوم در كشاورزی

. میشود اطالق دامی و زراعی محصوالت تولیدگیرد • می بر در را انسان از فعالیتهایی زراعت علم

و گیاهان از بعضی نیازمندیهای تامین منظور به كهآنها تولیدی قدرت حداكثر از گیری بهره نتیجه در . و بركاشت عالوه فعالیتها، این شود می انجامآفات، مقابل در آن حفاظت و محصول برداشت

با محیطی عوامل انطباق هرز، علفهای و امراض. گیرد می بر در نیز را زراعی عملیات




سه • محصول افزایش برای حاضر حال در: است تصور قابل راهكار

كشت 1. زیر زمینهای افزایشسطح

سطح 2. واحد در محصول افزایشمیزان) افزایشعملكرد)

زمان 3. واحد در افزایشتولید




نظر • در با تا نماید تالش باید زراعت متخصص یكعوامل دسته دو به كه تولید در مؤثر عوامل گرفتن

و ) ( خشكسالی و باد رطوبت، دما، نور، طبیعیقیمت، ) نقل، و حمل جنگ، طبیعی غیر عوامل ) بهره شرایط شوند، می تقسیم بازار و انقالب

عوامل با مبارزه و مساعد عوامل از بهینه برداریآخرین از آگاهی كسب با و آورد فراهم را نامساعدعلم این تازههای زراعت، فن و علم پیشرفتهای

. نماید ترویج كشاورزان بین را




از : عبارتند زراعت اصولی عملیاتنظر • مورد گیاه بذر نگهداری و تهیهزمین • روی موجود گیاهان و هرز علفهای بردن بین ازبذر • بستر تهیه جهت خاك كردن رو و زیرهر • رشد مناسب شرایط و فصل در نظر مورد گیاه و بذر كاشت

گیاهغذایی • مواد و آب لحاظ از گیاه نیازمندیهای تامینهرز • علفهای رقابت و طبیعی دشمنان مقابل در گیاه حفظزمان • تا مناسب شرایط در آن نگهداری و محصول برداشت

مصرف




دومفصل

گیاهان بندی گروهزراعی



زراعی گیاهان بندی گروهخصوصیات • زراعی گیاهان اینكه به توجه با

است ممكن گاهی تولید برنامه و دارند مختلفیبندیها گروه این اینرو از باشد، هدفی چند

كه دارد وجود احتمال این و نیستند مطلقگروه چند یا دو در زراعی محصوالت برخی

جای گیرند. مختلف

گیاهان : گروهبندی دوم فصلزراعی



زراعی گیاهان طبقهبندی انواع•: است زیر شرح به زراعی گیاهان بندی طبقه انواع مهمترین

اساسعملیات - 6 برمشترك زراعی

اساسعكسالعمل - 7 برروز طول به

فصل - 8 اساسطول بررشد

اساسدمای - 9 بررشد مطلوب

بندی - 10 تقسیم سایرزراعی گیاهان های

علمی - 1 بندی طبقهگیاهان

اساسطول بر- 2عمر

و بر- 3 اساسوسعتكشت دامنه

اساسهدف - 4 برتولید

اساس - 5 برمدیریتی راهكارهای




گیاهان علمی بندی طبقهلینه ) • نامگذاری( 1853كارلوس های روش ابداع با

نموده ریزی پایه را گیاهان علمی بندی طبقه دواسمیریخت. خصوصیات اساس بر گیاهان روش دراین است

. گیرند می قرار طبقه هفت در ژنتیكی و تكامل شناسی،از : عبارتند طبقات ترتیب

(kingdomسلسله ) •(Division)بخش •((Classرده - طبقه• (orderراسته ) •(Familyتیره ) - خانواده• (Genusجنس )•(Speciesگونه )•




عمر اساسطول بر بندی گروهحسب • بر محصول رشد دوره طول بندی تقسیم این مبنای

. به گیاهان بندی گروه این در است زراعی گروه 3سال. میشوند تقسیم

یكساله- 1 یك :گیاهان از كمتر گیاهان این رشد دوره طولاست زراعی گندم: .سال مانند

ساله- 2 دو رویشی :گیاهان روشد اول سال در گروه این: . مانند دراند زایشی رشد دوم سال در قند و چغندر و كاهو

ساله- 3 چند غالبا :گیاهان و سال دو از بیش گیاهان این . یونجه و زعفران دهند می ادامه خود رشد به سال چند

. هستند گروه این از ای نمونه




كشت دامنه و اساسوسعت بر بندی گروهباغی -1 در :یكساله گیاهان كه هستند گیاهانی

. شوند می كشت كوچك بادنجان، مانند:سطح پیاز،كلم.

ساله- 2 چند باغی چند :گیاهان و دایمی گیاهانینهالستان و باغات بزرگ، اراضی در كه هستند ساله

. مانند یابند می مو :پرورش قهوه، .چای،زراعی- 3 یك :گیاهان است ممكن كه گروه این

بسیار وسعت در باشند ساله چند و ساله دو ساله، . شوند می كشت مزروعی اراضی در و مانند: زیاد

گندم




تولید اساسهدف بر زراعی گیاهان بندی طبقهتوجه • مورد آن مصرف نحوه و محصول نوع چنانچه

طبقه زیر شرح به را زراعی گیاهان توان می باشد : كرد بندی

1: سورگوم، مانند: غالت- برنج، ذرت، جو، گندم،ارزن چاودار، یوالف،

باقال مانند: حبوبات: -2 و عدس، ماش، نخود، لوبیا،3: روغنی- كتان، مانند: نباتات آفتابگردان، سویا، ، پنبه

كلزا و كرچك كنجد، ذرت، گلرنگ، زمینی، بادامعلوفه- 4 شبدر، مانند: ای: گیاهان ای، علوفه ذرت

چمنی علفهای انواع و اسپرس یونجه،




ریشه- 5 قند، مانند: ای: گیاهان چغندر شلغم،شیرین، زمینی سیب

6: قندی- قند مانند: گیاهان نیشكر و چغندر7: لیفی- كنف مانند: گیاهان و كتانغده- 8 زمینی مانند: ای: گیاهان سیب9: تدخینی- و دارویی :مانندمانند: گیاهان

چای، خشخاش، .قتوتون، خردل هوه،ادویه- 10 هل، مانند: ای: گیاهان زردچوبه،

زیره و وانیل زعفران، زنجبیل، میخك،




اساسراهكارهای بر زراعی گیاهان بندی طبقهمدیریتی

سیستمهای • در وری بهره افزایش منظور به اوقات گاهیزراعی محصول از استفاده و وخاك آب حفاظت و كشاورزی

ای شیوه به را زراعی گیاهان خاص، مصرف مورد یك دررشد از خاصی مرحله در یا و كشت خاص زمانی در و خاص

. میكنند برداشت گیاهبه • گروه چند در توان می را زراعی گیاهان ترتیب این به

: نمود بندی طبقه زیر شرحپوششی- 1 گیاهانجانشین- 2 گیاهان

گیاهان- 3همراه

گیاهان- 4سیلوئی

گیاهان- 5قصیلی




زراعی اساسعملیات بر بندی تقسیممشترك

عملیات • انجام امكان مبنای بر بندی تقسیم این ) بین ) در هرز علفهای مكانیكی كنترل وجین

. پذیرد می صورت كاشت های ردیف1- : وجینی ذرت، مانند: گیاهان پنبه، زمینی، سیب

و چغندر ، .…آفتابگردان هستند وجینی گیاهان جزو2- : وجینی غیر و مانند: گیاهان یونجه جو، گندم،

. گیرند قرارمی گروه این در شبدر




روز طول به العمل اساسعكس بر بندی گروهروز • طول به گیاهان دهی گل فرآیند حساسیت نظر از

گروه سه به را . زیرآنها كنند می بندی تقسیمبلند - -1 روز مرحله گیاهان از انتقال گیاهان این در

تسریع روز طول افزایش با زایشی به رویشی رشد . شود گلرنگ مانند:می و نخود قند، چغندر جو، گندم،

كوتاه- -2 روز گیاهان گیاهان از دسته این در . انداخت خواهد تعویق به را گلدهی بلند، روزهای

برنج مانند: و پنبه ، آفتابگردان سورگوم، سویا، ذرت،تفاوت- -3 بی عكس گیاهان گیاهان از دسته این

ن نشان روز طول به دهندمیالعملی




رشد اساسفصل بر بندی گروهاساس • بر زراعی گیاه گونه یك مختلف ارقام

گروههای به رسیدگی تا شدن سبز از روز تعدادو رس میان بندی زودرس، تقسیم دیررس

مقایسه. صرفا تقسیمبندی این بین میشود ای . است ممكن گاهی البته است نظر مورد ارقام

گونه بین مقایسه . این شود انجام یكساله هایلوبیا یا ذرت با مقایسه در پنبه مثال طور به

. دارد تری طوالنی رشد دوره




رشد مطلوب اساسدمای بر گروهبندیدوست -1 سرما در - گیاهان گیاهان این رشد بهترین

خنك ) می ( 25تا 15هوای انجام سانتیگراد درجهباقال،. زمینی، سیب جو، گندم، چون گیاهانی شودسرما گیاهان گروه در یونجه و كلزا چغندر، نخود،

. میگیرند قرار دوستدوست- -2 گرما هوای گیاهان در گیاهان این چه اگر

گرم ) ( 30تا 20نسبتا رشد بهترین سانتیگراد درجهاز بیش دمای اما دهند، می انجام را درجه 35خود

. سازد می مختل را گیاهان این لقاح و افشانی گردهسورگوم و ماش ذرت، پنبه، سویا، بلبلی، چشم لوبیا

. آیند می حساب به دوست گرما گیاهان جزو همگی




سومفصل

گیاه اندامهای) وظایف) ساختمان، شكل،



گیاهان زندگی چرخهجوانه • با زراعی گیاهان از بسیاری زندگی چرخه

می آغاز است شده كشت خاك در كه بذری زنیبر. جوان گیاهچه شدن سبز و رویش با شود

بسته و یافته ادامه گیاه رویشی رشد خاك، سطحاز پس آن بر حاكم محیطی شرایط و گیاه نوع به . در شود می زایشی رشد مرحله وارد گیاه مدتی

عمل انجام و گلدهی وقوع از پس مرحله این . آید می بوجود میوه و بذر لقاح، و افشانی گرده

گیاه : اندامهای سوم فصل



چرخه • نمایشزندگی کامل

گیاه یک




گیاه پیكره دهنده تشكیل اندامهایانتها • یك در كه است محوری شامل u اساسا گیاه پیكره

. میآید در جوان ساقه صورت به دیگر انتهای در و ریشهدر اختصاصی های نقش با یك هر جوان، ساقه و ریشه

. ساقه روی بر دهند می تشكیل را كامل مجموعه یك گیاه،آن به برگ چند یا یك كه دارند وجود گرههایی یاشاخه،

ترین. جوان و ساقه قاعده در برگها ترین مسن متصلند . در u معموال ها جوانه دارند قرار ساقه نوك به نزدیك آنهاو شده ایجاد ساقه و برگ بین زاویه در و برگها قاعدههای ساقه و آمده در انشعاباتی صورت به است ممكن

. آورند وجود به را فرعی




قسمتهای • نمایشگیاه یک مختلف




ریشه• u عموما و است گیاه اصلی اجزای از یكی ریشه

. حیات در ریشه اصلی نقش دارد قرار خاك دردر گیاه نگهداری و كانی مواد و آب جذب گیاه،

. گیاهان كلیه ریشه این بر عالوه است خاكبرای حداقل را، غذایی مواد مقداری v معموال . گیاهانی ریشه میكنند ذخیره كوتاه زمانی

مواد ذخیره ویژه عضو قند چغندر و هویج مانند . است غذایی




ریشهای سیستم انواعریشه • و افشان ریشه نامهای به ریشه نوع دو u اصوال

شود . می مشاهده گیاهان در راستیك • u تقریبا ریشه تعدادی افشان ای ریشه سیستم در

كوچكتر ریشه تعدادی كدام هر كه میشود دیده اندازه . افشان ریشهای سیستم در كلی طور به دارند فرعی

مشخص هیچیك و بلندند و باریك اصلی های ریشه كلیهراست . ریشه كه گیاهانی در اما نیستند بقیه از تر

شود می دیده متمایز u كامال و اصلی انشعاب یك دارند،آن اطراف در كه راست یا اصلی ریشه نام به

دارد وجود باریكتر و كوچكتر .انشعاباتی




افشان و راست ریشههای نمایش




ساقهگیاهان در ساقه وظایف و نقش عبارت مهمترین

از :است

گیاه 1. به بخشیدن استحكام و نگهداری

خام 2. شیره گیاه هدایت در پرورده و

جدید 3. بافتهای تولید

مواد 4. اندوختن

فتوسنتز5.




ساقه انواع• : نوعاند سه بر زندگی محیط نظر از ساقهها

آبی 1. ساقههای

هوایی 2. ساقههای

زمینی 3. ساقههایكه • است هایی گره ساقهوجود ظاهری مشخصه

. فاصله نماید می تقسیم بخشهایی به را ساقه . ساقههای و برگها گویند میانگره را گره دومتصل اصلی ساقه به گرهها محل در جانبی

میشوند.




نوع • عمر، طول اساس بر زمینی زیر و هوایی های ساقهو محیط اقلیمی تغییرات برابر در حفاظت به نیاز و گیاه

: اند دسته چند بر رشد نحوهكاج، - 1 مانند چوبی، های ای لپه دو و بازدانگان ساقه

و سیب و گردو …بلوط،نخود، - 2 لوبیا، مانند علفی؛ ای لپه دو گیاهان ساقه

و شمعدانی و …آفتابگردانو - 3 مارچوبه گندم، جو، ذرت، مانند لپه؛ تك گیاهان ساقه

نخل پیاز - 4 زیرزمینی ساقه مانند یافته؛ شكل تغییر های ساقه

سیب و و فرنگی توت و زنبق خزنده ساقه …زمینی،




برگ• . دمبرگ : و پهنك از عبارتند برگ اصلی قسمتهای

برگ كوچك اندام دمبرگ قاعده در اوقات گاهی . صفحه درون شود می یافت گوشوارك نام به مانندی

. نظر از كه رگبرگها دارند قرار رگبرگها ، پهنكهستند آبكشی و چوبی بافت مجموع .آناتومیكی

گلدار • گیاهان رده زیر دو تشخیص در رگبرگها آرایش . ) لپه) تك در روند می بكار لپهایها دو و ایها لپه تكو ) ...( خرما زنبق، سوسن، ذرت، جو، گندم، مانند ها

. ایها لپه دو در اما موازیند u تقریبا و درشت رگبرگها، پنبه،) و لوبیا، آفتابگردان شمعدانی بلوط، سیب

. گرفتهاند….( قرار منشعب صورت به رگبرگها




نمایش •قسمتهای

برگ مختلف




برگ انواع• : و ساده نوعاند دو ظاهری شكل نظر از برگها اصوال

یك. از فقط كه است پهنكی دارای ساده برگ مركب . چند از پهنك مركب برگ در است شده تشكیل قطعه

شده تشكیل برگچه به موسوم كوچك برگ قطعهاست.

مركب • و شانهای مركب صورت به است ممكن برگ . محور روی برگچهها اول حالت در باشد پنجهای

صورت به است میانی رگبرگ منزله به كه اصلینخود، برگهای در حالت این گرفتهاند، قرار هم مقابل

. مركب برگ در اما میشود دیده گردو و اقاقیا عدس، . شدهاند منشعب نقطه یك از همه برگچهها پنجهای




برگ • مختلف انواع نمایشگیاه : اندامهای سوم فصل



ساقه روی آرایشبرگنظم • دارای ساقه روی گلدار گیاهان برگ آرایش

. در روبرو برگ دو گونهها از تعدادی در است معینآرایش نوع این شوند، می دیده گره هر طرفین . تعدادی در میگویند متقابل را ساقه روی برگها

گره هر محل در برگ دو از بیش ها، گونه از دیگر . گویند می فراهم را حالت این شود، می دیده

یافت گره هر در برگ یك فقط گونهها از درتعدادی . . نامند می متناوب را آرایش نوع این شود می




مختلف • آرایش نمایشساقه بروی برگها




برگ وظیفهبه • آن تبدیل و نورانی انرژی دریافت فرآیند به كه فتوسنتز

می انجام ها برگ در u عمدتا شود می اطالق شیمیایی انرژیجذب. عامل كلروفیل به موسوم ای سبزینه ماده شود

فتوسنتز انجام توانایی برگ به و است نورانی انرژی كننده. میدهد را

مقداری • از بیش شود می گیاه جذب ریشه توسط كه آبیبه دارد، نیاز آن به خود واكنشهای انجام برای گیاه كه استساز و سوخت صرف شده جذب آب از مقداری ترتیب این

خارج آب بخار صورت به برگ از بقیه و شود می گیاهبرگ مهم نقش دومین دارد نام تعرق كه عمل این میشود،

. آید می حساب به




گلآغاز • گیاه زایشی رشد مرحله ساقه روی بر گل پیدایش با

. زمان و زایشی به رویشی دوره تغییر چگونگی شود میگیاهی گونههای و جنسها در ساقه روی بر گل پیدایش . به ساقه انتهایی جوانه رسد می نظر به است متفاوت

و دهد می دست از را خود طولی رشد توانایی تدریج . اندام از بخشی گل شود می آغاز گل های جوانه تشكیل

. تولید ترتیب این به است گیاهان در جنسی مثل تولیدكه لقاح و افشانی گرده ماده، و نر جنسی های یاخته

مهمترین عنوان به باید را هستند دانه و میوه تولید اساس. برشمرد گیاهان در گل نقش




گل ساختمان

شده • تشكیل اصلی بخش چهار از u عموما گل: که از عبارتند بخش چهار این

گل 1. ( كاسه ها) كاسبرگ

گل 2. ( جام ها) گلبرگ

.3) ها ) پرچم گل نافه

.4) ها ) برچه گل مادگی




قسمتهای • نمایشگل یک مختلف




می • نافه و مادگی جام، كاسه، درارای گلها بیشترداشته. را برده نام بخش چهار هر گلی اگر باشند . گل كه صورتی در گویند می كامل گل آنرا باشد

باشد الذكر فوق بخشهای از بخش چند یا یك فاقد . ممكن ناقص گلهای نامند می ناقص گل آنرا

است: •. باشند ) ( جام و كاسه گلپوش فاقد•. باشند جام فاقد ولی كاسه دارای•. باشند پرچم فاقد ولی برچه دارای•. باشند برچه فاقد ولی پرچم دارای




لقاح • در و باشند موجود مادگی و ها پرچم كه گلی دررا آن كنند جنسی شركت یا دو ها پرچم چنانچه و

را گل آن باشند فعال غیر یا نباشند موجود مادگیجنسی . ) تك فاقد نر یا جنسی تك گلهای گویند

. ) ( نوع( دو هر هستند پرچم فاقد ماده یا و مادگیباشند، گیاه یك روی است ممكن جنسی تك گلهای

را آنها كه گردو و ذرت پایه مانند یك می گیاهاندو روی ماده و نر گلهای است ممكن یا و ، گویند . مانند شوند دیده گونه یك به متعلق جداگانه گیاه . را گیاهان گونه این پسته و تبریزی و بید، خرما،

u پایه اصطالحا دو .گیاهان نامند می




افشانی گرده نحوه اساس بر را سه گیاهان به لقاح و : كنند می تقسیم دسته

• : گل، یك گرده دانه گیاهان این در گشن خود گیاهانسایر كمك بدون و طبیعی طور به را گل همان مادگی

. سیب و توتون سویا، گندم، سازد می بارور عواملزمینی

لقاح : • برای گیاهان از گروه این در دگرگشن گیاهاننیاز دیگر گل گرده دانه به گل چاودار،. استیك ذرت،

. هستند دگرگشن گیاهان از هایی نمونه شبدر و یونجهخصوصیات • اما هستند خودگشن u طبیعتا كه گیاهانی

. آورد می فراهم نیز را دگرگشنی انجام امكان گل ) ارزن ) ، سورگوم ای خوشه ذرت .پنبه،




دانه و میوهمیوه • رسیده تخمدان شناسی گیاه اصطالح در

. از دیگری بخش گاهی میشود نامیده حقیقیاز جزئی و كند می رشد تخمدان با همراه گل . u عموما میوه تشكیل دهد می تشكیل را میوه

اما شود، می آغاز لقاح و افشانی گرده از پسو افشانی گرده بدون میوه شرایط بعضی درمیوه صورت این در كه آید می وجود به لقاح

. بود خواهد دانه فاقد




میوه • مختلف قسمتهای نمایش




میوه : انواعتقسیم • مركب و ساده گروه دو به كلی طور به ها میوه

.میشوندساده • های می میوه حاصل تخمدان یك رشد از كه

های میوه گروه دو به فرابر وضع اساس بر شوندبالدار،) فندقه گندمه، خورجین، كپسول، برگه، نیام، خشك

. ) ( ) شوند می تقسیم سته و شفت آبدار و ای فندقه دومركب • روی میوههای بر همه كه فراوانی برچههای از

می تشكیل اند آمده بوجود گل چند از یا دارند قرار گل یكشوند.




بذر یا دانهمیشود • شروع گل ظهور با گلدار گیاهان مثل تولید فرایند

. تكثیر وسیله دانه پذیرد می پایان بذر یا دانه تشكیل با و( . دانه است گیاهان جنسی یا رویشی اثر( grainغیر در

از و آید می بوجود تخمك و گرده دانه تركیب و لقاح ) و ) لپه یا آندوسپرم ذخیرهای ،بافت جنین قسمتهای

( . بذر زراعت، در است شده تشكیل معنای ( Seedپوستههر به دانه، شناسی گیاه مفهوم بر عالوه و دارد وسیعتریقرار استفاده مورد تكثیر و كشت جهت كه گیاه از قسمتی . زمینی زیر غده ترتیب این به شود می اطالق نیز گیرد می

) ( ) ( ) نیشكر) ساقه ، خوراكی پیاز پیاز ، زمینی ریشه سیب و. ) آیند) می حساب به بذر نیز قند چغندر




قسمتهای از بذر كلی طور .زیربه است شده تشكیلبذر • بافت :پوسته و جنین حفاظت بذر، پوسته

محیط و جنین بین مواد تبادل ،كنترل ای ذخیرهبه را زنی جوانه كنترل موارد برخی در و خارج

. دارد عهدهبذر • ای ذخیره لپه :بافت تك گیاهان در

بافت ها لپه ای، لپه دو گیاهان در و ،آندوسپرم ای . دهند می تشكیل را بذرها ای ذخیره

( :جنین• كه ) است كوچكی بسیار گیاه رویان جنین . میشود تبدیل بالغ گیاه به رشد اثر در




گیاهان زیرشكل • در بذر دهنده تشكیل اجزای . میدهد نشان را لپهای دو و لپهای تك




جنینی محور رشد نحوهاز • گیاهچه رویش در جنینی محور رشد نحوه

) روش ) و عمق انتخاب در و شدن سبز خاكدر گیاهچه مقاومت و بذر بستر كیفیت كاشت،

. دارد مهمی نقش امراض برابر




مانند لپه تك گیاهان دربا شدن سبز ذرت،غالف میانگره رشد

انجام ساقهچهنتیجه. در میگیرد

و آندوسپرم بذر، پوستهخاك زیر در سپرچه

نیرویی و میمانند باقیخاك از آنها خروج برایسبز و نمیشود صرفانجام سهولت به شدن

.میشود




گیاهان از بعضی درسبز ، لوبیا مانند دولپه

صوررت به شدنزمینی برون یا اپیجیل . این در میشود انجامبا جوانه خروج حالت

لپه زیر محور رشد . نحوی به است همراه

خروج از پس كهمحور دانه، از ریشهچه

و طولی رشد لپه زیر. میكند حاصل انحناء




گیاهان از بعضی درو نخود مانند دولپه

و باقال و عدسخروج نخودفرنگی،

علت به خاك از جوانهلپه باالی محور رشد

با همراه لپهها و استزیر در دانه پوشش . میمانند باقی خاك




چهارمفصل

بر مؤثر محیطی عواملگیاهان نمو و رشد



مقدمهمناسب • شرایط بودن فراهم تابع زراعی گیاه نمو و رشد

. محیط و گیاه رشد بین كه تنگاتنگی ارتباط است محیطیناحیه از زراعی گیاهان رشد كه میشود باعث دارد وجود . به موضوع این اهمیت باشد متفاوت دیگر ای ناحیه به ای

كننده تعیین محیطی، عوامل گفت توان می كه است حدی. میباشند زراعی محصول یك تولید شكست یا موفقیت

شامل • رشد، بر مؤثر محیطی عوامل بخش این :در

حرارت و نور آب، هوا، می خاك، قرار بررسی موردگیرند.

نمو : و رشد بر موثر عوامل چهارم فصلگیاهان



خاك• ) و ) ریشه تنفس برای هوا تأمین خاك وظیفه

و رطوبت ذخیره گیاه، نیاز مورد غذایی مواد . است گیاه مكانیكی حمایت

می دیده متمایز بخش دو خاك، افقی مقطع یك در:شود

مادری 1. مواد یا بستر سنگ

تحت ) 2. خاك و االرضی سطح خاك رگولیتاالرضی(




االرضی سطح خاك

تحت خاكاالرضی

مادری مواد

) آلی ) ارگانیک مواد

مقطع در خاک مختلف های الیهعمودی




خاكی • و آبی فرسایش معرض در بیشتر فوقانی الیهخاك زنده موجودات و گیاهان ریشه گیرد، می قرار

اكثر كار عمق و كنند می فعالیت قشر این در . این شود می محدود الیه این به كشاورزی ادوات

u اصطالحا خاك از االرض )قشر سطح TopخاكSoil). شود می نامیده

رنگ • آلی مواد كمی علت به خاك تر عمیق های الیهكه است موادی انباشت محل و دارند تری روشن

. خاك، از قشر این شوند می شسته زراعی خاك از u االرض اصطالحا تحت نامیده (Sub Soil)خاك . شود می




خاك دهندة تشكیل اجزایهوا، • و زنده موجودات آب، آلی، مواد معدنی، مواد

. این هستند خاك دهندة تشكیل اجزای مهمترین . به دارند ارتباط یكدیگر با تنگاتنگی طور به اجزاء

كلی فرج% 50طور و خلل یا منافذ را خاك حجمو میدهند جامد% 50تشكیل مواد وسیله به دیگر

. ) است) شده اشغال آلی و معدنی مواد از مخلوطیهای الیه در خاك اجزای حجمی نسبت است بدیهی

. است متفاوت االرض تحت و االرض سطح




خاك معدنی مواداز • كمتر قطری با ذراتی از خاك معدنی mm2اجزای

) اندازه) اساس بر را آنها كه شدهاند تشكیل متر میلیسیلت ( Clay)رسبخش 3به ،( Silt ) شن (Sand)و

. مینمایند بندی تقسیماز • كمتر آنها ابعاد كه خاك از میلیمتر 002/0ذراتی

. شوند می نامیده رس است،بین • آنها قطر كه خاك از میلی 02/0تا 002/0ذراتی

. شوند می نامیده سیلت باشد، متربین • آن ابعاد كه گویند می شن را خاك از تا 02/0ذراتی

2 . باشد متر میلی




كه • خاكها مهم فیزیكی خصوصیات از مورد سهآلی و معدنی اجزای مقدار و شكل و نوع به

: شامل دارد، بستگی خاك خاك ، بافتخاك مخصوصخاك و ساختمان می وزن

عملیات انجام تاریخ و محل انتخاب كه باشدخصوصیات این به محصول هر برای كشاورزی

. دارد بستگی




خاك بافتمی • خاك بافت را شن و سیلت رس، نسبی درصد

. است. خاك خواص از نمودی خاك بافت گویندرا خاك از خاصی های بافت زراعی گیاهان از بعضی

خاك در محصوالت از بسیاری اما میدهند، ترجیحشن و سیلت رس، مساوی u نسبتا درصد كه هایی

. داشت خواهند خوبی رشد دارند،وزنی • نسبت دانستن با خاك بافتی كالس تعیین برای

خاصی دیاگرام از خاك، تن یك در ذرات از یك هر. كنند می استفاده خاك بافت مثلث به موسوم




خاک • بافت تعیین مثلث




خاك ساختمان• ) رس ) و سیلت شن، خاك ذرات تجمعی رابطه

. خاكدانه میگویند خاك ساختمان ( Ped)رااز اجتماعی كه است خاك ساختمانی واحد

به هایی الیه صورت به و باشد می خاك ذراتفرم كه شود می دیده ثبات دارای و پیوسته همحفظ متوالی شدن تر و خشك برابر در را خود

. كند می




مخصوصخاك وزنمی • نامیده مخصوص وزن خاك، از مشخصی حجم وزن

و. بافت از تابعی خاك جامد ذرات بین فضای حجم شود . حقیقی مخصوص وزن كه این با باشد می خاك ساختمان

ثابت ) u حدودا ( 65/2خاك است، مكعب متر سانتی بر گرمساختمان و بافت به ها خاك ظاهری مخصوص وزن اما

. رس درصد و ریزتر خاك بافت چه هر دارد بستگی خاكخواهد كمتر آن ظاهری مخصوص وزن باشد، بیشتر آن

خاك. بندی دانه و بیشتر خاك آلی مواد درصد هرچه و بودخاك ظاهری مخصوص وزن باشد، یافته توسعه بیشتر

. بود خواهد كمتر




خاك آلی موادگیاهی • و حیوانی بقایای شامل خاك آلی مواد

كه است ای شده تجزیه نیمه یا نخورده دستماده و شده تجزیه بینی ذره موجودات تأثیر تحت

هوموس بنام رنگی سیاه یا ای قهوه ژالتینی . هوموس خصوص به آلی، مواد گذارند می برجاینیتروژن، مانند مهم غذایی عناصر از بسیاری منبع

برای انرژی اصلی منبع و است گوگرد و فسفر . میشوند محسوب خاك بینی ذره موجودات




خاك آلی مادة مفید از اثرات :عبارتند

خاك- 1 ساختمان اصالحبرابر- 2 در خاك نفوذپذیری و تهویه بهبود

گیاهان ریشه و آب ، هواو- 3 گیاه موردنیاز غذایی مواد تأمین

ها میكروارگانیسمخاك- 4 كاتیونی تبادل افزایشظرفیت




خاك رطوبت• . در هوا كه درشت منافذ دارد وجود منافذ نوع دو خاك در

خاك در آب نگهداری محل كه ریز منافذ و دارد جای آنهامحلول. » آن، در محلول مواد با همراه خاك و آب است

. داخل« در آب های مولكول دهد می تشكیل را خاك . پس كه آبی مقدار شوند می داشته نگه نیرویی با خاك

خاك الیه از جاذبه نیروی اثر در زمین شدن اشباع ازآن از پس دارد، نام ثقلی آب شود، می خارج زراعیجذب صورت به خاك موئین لولههای در آب مقداری

حالت این در كه میماند باقی خاك ذرات توسط شدهمزرعه ظرفیت حد در خاك گویند . ( FC)می دارد قرار




خاك آب بیولوژیكی بندی طبقهآب • بودن الوصول سهل مورد این در بندی تقسیم مالك

. گروه سه به خاك آب دیدگاه این از است گیاهان برایمی شود: تقسیم

زائد • برای :آب و زراعی ظرفیت از بیش كه آبی مقدار . باشد آور زیان گیاهان

استفاده • قابل بین :آب كه خاك رطوبت از بخشی . دارد قرار پژمردگی ضریب و زراعی ظرفیت

استفاده • قابل غیر خاك :آب رطوبت از بخش اینكاپیالری آب از قسمت آن و هیكروسكوپیك آب شامل

. شود نمی گیاهان جذب كافی سرعت با كه است




قابل آب مصرف و مقدار در مؤثر عواملاستفاده:

: الف جوی- و عوامل هوا رطوبت درصد دما، مانندتعرق و تبخیر فرآیند بر تأثیر طریق از عوامل این باد،. گذارند می تأثیر استفاده قابل آب مصرف و مقدار بر

: ب گیاهی- درجه عوامل گیاهان، ریشه خصوصیاتسرعت و رشد مرحله خشكی، برابر در مقاومت

. گیاهان رشد: ج خاكی- معین عوامل كه خاك ساختمان و بافت

آب مقدار بر هستند، خاك منافذ میزان و نوع كنندة . میگذارند تأثیر استفاده قابل




تعرق • و تبخیر كل مقدار به آسمانی نزوالت نسبت اساس بر: شود می داده تشخیص خاك نوع دو

1: مرطوب- نواحی های میزان خاك مرطوب نواحی در u دائما خاك و است بیشتر تعرق و تبخیر از آسمانی نزوالت

واكنش و است كم خاك قلیایی امالح میزان و شده شسته . پدالفر u اصطالحا را ها خاك این است اسیدی . خاك نامند می

نواحیخشك- 2 های پدوكال :خاك به u اصطالحا كهآسمانی نزوالت میزان كه دارند قرار مناطقی در موسومند،

. در امالح میزان باشد می تعرق و تبخیر كل میزان از كمتر . خاك واكنش است زیاد نواحی این االرضی تحت آب و خاك

. است خنثی تا قلیایی به متمایل u معموال گروه این در




خاك هواییا • و آب بوسیله یا خاك ذرات بین موجود منافذ

. بافت، از ثابتی شرایط در میشوند پر هوا ازبا خاك هوای حجم خاك، تراكم و ساختمان

. حداقل دارد عكس نسبت آن رطوبت مقدارحدود زراعی گیاهان رشد برای خاك تا 10هوای

25 . است خاك كل حجم درصدنیتروژن، • اتمسفر، خاك هوای اصلی اجزای

كربن اكسید دی و .میباشنداكسیژن




خاك زنده موجوداتموجودات • نمو و رشد برای مناسبی محیط خاك

. های میكروارگانیسم تعداد و نوع است مختلفو بافت ناحیه، هوای و آب شرایط با خاك

خاك آلی مواد میزان و كیفیت خاك، ساختمان . به تنها خاك زنده موجودات البته دارد ارتباط

جلبك ) و ها قارچ ها، باكتری ها میكروارگانیسماز( مختلفی انواع و شود نمی محدود ها . گیرد می بر در نیز را كرمها و حشرات




خاك رنگ• . وجود است خاك تركیب از خوبی شاخص خاك رنگ

. رنگ كند می تر تیره را خاك رنگ زیاد، آلی مواداز حاكی آبی، به متمایل خاكستری و خاكستری

خاك در آهن احیای و ایستادگی آب تهویه، عدم شرایطفرو. فرم به آهن دارای u غالبا ها خاك این ( FeO)استوجود. شاخص رنگ قرمز خاكهای هستند

دارای ( Fe2O3)هپاتیت زرد به مایل ای قهوه خاكهای وآبدار آهن اكسید یا . (Fe2O3 . xH2O)لیمونیت هستند

باشد، • كربنات زیادی مقدار دارای خاك كه صورتی در . آید می در سفید رنگ به خاك




خاك دمایسطح • بر خورشید تابش خاك حرارت اصلی منبع

. آلی مواد سریع تجزیه حال این با است زمین . كند می تولید گرما مقداری نیز خاك در موجودجلوه اهمیت با را موضوع این به پرداختن آنچه

ریشه رشد بذر، زنی جوانه پذیری تأثیر دهد، می . است خاك دمای از ها میكروارگانیزم فعالیت و

با • خاك حرارتی هدایت ظرفیت و ویژه گرمایهای خاك در و رفته باال رطوبت درصد افزایش. رسند می خشك های خاك برابر چند به اشباع




خاك غذایی مواداعمال • زنده موجودات تمام مانند كه است موجودی گیاه

انرژی به احتیاج اعمال این انجام دهد، می انجام حیاتیتأمین غذایی مواد جذب راه از را انرژی این گیاه كه دارد

. صورت به را خود نیاز مورد غذایی مواد گیاه كند میكشندة تارهای توسط و آب در محلول معدنی امالح

. كند می جذب ریشههای • فعالیت و سلولی ساختمان در كه عناصری بین در

مانند برخی دارند، نقش گیاه متابولیكی و فیزیولوژیكیمی تأمین هوا یا آب طریق از هیدروژن و كربن اكسیژن، . شوند می فراهم خاك بوسیله u عمدتا دیگر برخی و شوند




نیاز • شدت اساس بر شوند، می جذب خاك از كه عناصریدستة دو به آنها به پرمصرف گیاه كم و عناصر عناصر

. مصرف به ماكرو یا مصرف پر عناصر شوند می تقسیمو هستند گیاه نیاز مورد زیادی نیتروژن 6مقدار ، ( N)عنصر

پتاسیم ( P)فسفر ،(K ) كلسیم ،(Ca ) منیزیم ،(Mg ) و ،. ( S)گوگرد شود می شامل را

می • گفته نیز ها مغذی ریز آنها به كه مصرف كم عناصرو نقش اما هستند گیاه نیار مورد كم بسیار مقدار به شود،

و دارند باالیی فیزیولوژیكی آهن 7اهمیت ، ( Fe)عنصرمولیبدن ( Mn)منگنز ،(Mo ) بر ،(B ) مس ،(Cu ) روی ،(Zn )

كلر . ( Cl)و میشوند شامل را




واكنشخاك خاك • وضعیت ( PH)واكنش كنندة بازگو زیادی حد تا كه

خنثی یا قلیایی اسیدی، است ممكن است، خاك شیمیایییون. زیاد u نسبتا غلظت علت به خاك بودن اسیدی باشد

. های یون تعداد كه صورتی در است خاك محلول در هیدوژنH+ وOH- خنثی خاك واكنش باشد، مساوی خاك محلول در

های یون چنانچه و های -OHاست یون از خاك +Hبیش در . تولید در ویژگی این است قلیایی خاك واكنش باشند، موجود

زیادی اهمیت حایز مدیریت عملیات و زراعی محصوالتكشاورزی است. اراضی بیشتر در خاك واكنش تغییرات دامنه

. 5-9بین در باران پر و مرطوب درمناطق خاك واكنش استبین 5-7حدود جهان خشك مناطق در باشد 7-9و . می




اسیدی های خاكزیاد • بارندگی شد، گفته هم این از پیش چنانكه

و خاك شستشوی باعث مرطوب نواحی درخاك از پتاسیم و سدیم منیزیم، كلسیم، خروج

و هیدروژن های یون جایگزینی با و گشتهخاك، های كلوئید روی بر خاك PHآلومینیوم

یافته . كاهش شود می اسیدی خاك و




هالومورفیك های خاكو • خشك مناطق در زیاد تبخیر و ناقص زهكشی

الیه در زیاد مقدار به نمك تجمع باعث خشك نیمه . كه ها خاك نوع این گردد می خاك سطحی های

شوند، می نامیده هالومورفیك u 3به که اصطالحا. زیر گروه شوند می تقسیم

شور•قلیایی •قلیایی • و شور




هواگرفته • بر در را زمین كره اطراف كه اتمسفری یا هوا

گیاهان پراكنش و نمو و رشد بر مختلف طرق از است، . مانند گیاه نیاز مورد گازهای هوا گذارد می CO2و O2تأثیر

. كند می تأمین را• . هواست دمای تابع زیادی اندازة تا گیاه حرارتی وضعیت

برای الزم نیروی گیاه، رطوبتی وضع و هوا رطوبت تفاوتكه باد u نهایتا و كند می فراهم را گیاهان در تعرق عمل انجام

شود، می ایجاد نقطه دو در حرات یا هوا فشار تفاوت از. شود می گیاه رشد محیط در وسیعی تغییرات موجب




اتمسفری گازهایحدود • نیتروژن )78در گاز را هوا حجم ( N2درصد

. نیتروژن گاز خاك نیتروژن اصلی منبع دهد می تشكیلكنندة تثبیت های باكتری توسط كه هواست در موجود

مانند شیمیایی های كود به تبدیل طریق از یا و ازت . میآید در گیاه استفادة قابل شكل به اوره

كربن( )O2اكسیژن )• اكسید دی گازهای( CO2و از نیزگیاهان سنتز فتو و تنفس فرآیند در كه هستند هوا مهم

. حدود در اكسیژن دارند اساسی حجم 21نقش درصد . هوا در كربن اكسید دی غلظت دهد می تشكیل را هوا

. 340درصد )034/0حدود ) فتوسنتز است ام پی پیبه وابسته . CO2گیاهان است اتمسفر




هوا رطوبتگاز • عبارتی به یا آب موجود H2Oبخار تركیبات از یكی نیز

از تعرق و خاك سطح از تبخیر فرآیند در كه هواست در . دارد مهمی نقش گیاهی پوشش

و • ابر فاقد بیابانی و كویری مناطق آسمان كلی، طور به . وجود گیاهی پوشش كه كجا هر مقابل در است آب بخار

. هوا دمای چه هر بود خواهد بیشتر هوا رطوبت باشد، داشتهخواهد بیشتری رطوبت نگهداری گنجایش باشد، باالتر

سرعت. به مرطوب هوای دمای كه هنگامی نتیجه در داشتو یافته نقصان هوا رطوبت نگهداری ظرفیت یابد، كاهش

. گاه هر آید می در شبنم یا مه صورت به هوا رطوبت مازادشود می گفته باشد، رسیده ظرفیت حدأكثر به هوا رطوبت

. است شده اشباع آب بخار از هوا




هوا دماینظر • در توان می هوا شدن گرم برای حرارتی منبع دو

و. نفتی مواد احتراق از ناشی حرارتهای یكی گرفتمنبع كه خورشید نور دیگری و آلی مواد متابولیسم

. شود می محسوب هوا حرارت اصلیاین • و است حرارت تابع بیولوژیكی های فعالیت سرعت

تا صفر دمای محدودة در u معموال ها درجه 50فعالیت . طیف به مختلف گیاهان تحمل میشود انجام سانتیگراد . حساسیت این بر عالوه نیست یكسان فوق های حرارت

جوانه ) رشد مختلف مراحل در محیط دمای به گیاهان . ) است متفاوت رسیدگی و دهی گل رفتن، ساقه زنی،




بادو • رشد و محیط در مضری و مفید مختلف اثرات دارای باد

. و اختالط انتقال، مهم عامل باد باشد می گیاهان نمو . باد، وجود بدون است امتسفری گازهای توزیع تسریع

می حدی به فضا از نقطه یك در آب بخار و گازها تراكم . حركت همچنین گشت می ممكن غیر حیات كه رسیدكه گیاه پائینی برگهای اطراف در شده متراكم هوای

CO2 انتشار موجب است، شده مصرف آن اطراففتوسنتز CO2بیشتر ساز زمینه و ها برگ این طرف به

. است گیاه بیشتربسیاری • در باروری و افشانی گرده عامل باد این بر عالوه

شود می محسوب گیاهان .از




و • زیست محیط در باد مستقیم اثرات از برخی: است زیر شرح به گیاهان نمو و رشد

درختان 1. شاخه شدن شكسته موجب شدید بادهای. شوند می ها بوته شدن ریشهكن گاهی و

وزند 2. می خاص جهت یك در كه دایمی بادهایمسیر در درختان گیری جهت و فرم تغییر موجب

. شوند می باد.3 ) و ) غالت ساقة شكستن و ورس افتادگی باعث باد

. شود می رسیدگی زمان در دانه ریزشتوتون 4. مانند گیاهان برخی پهن های برگ شدن پاره

. كاهد می آنها فتوسنتزی كارآئی از موز و




انتشار - 5 و ها بیماری و آفات انتقال موجب باد. گردد می منطقه در هرز علفهای بذر

می - 6 حمل خود با را خاك و گرد ریز ذرات بادخاك فرسایش عامل سو یك از و كند

) سوی) از و شود می محسوب بادی فرسایشهای برگ روی سائیدگی و خراش ایجاد با دیگر

. سازد می وارد مكانیكی صدمات گیاهانآب، - 7 ریز قطرات و سم ذرات انتقال ضمن باد

می مختل را بارانی آبیاری و پاشی سم عملیاتسازد.




توسل • باد، مستقیم و مضر اثرات كاهش برای . باشد می تأمل قابل مدیریتی راهكار سه به

مناطق -1 در گیاهان مقاوم ارقام از استفادهبادخیز،

گیاهان -2 كاشت های ردیف صحیح استقراردائمی بادهای وزش جهت به نسبت

3- . بادشكن احداث




آبو • رشد با رابطه در آب وظایف و نقش مهمترین

: است زیر شرح به گیاه نموطریق 1. از خاك معدنی عناصر جذب فرآیند به كمك

. خاك محلول تشكیلانفعاالت 2. و فعل انجام برای مناسب محیط ایجاد

. گیاه درون بیوشیمیاییتقسیم 3. برای الزم هیدروستاتیكی فشار تأمین

وفعالیت گیاهی های اندام توسعة و رشد سلولی، . ها روزنه




4 -. تعرق و تبخیر طریق از گیاه حرارت تنظیمو - 5 گیاه به خاك در موجود غذایی مواد انتقال

.) خام ) شیره حركت گیاهی های اندام درونسازی - 6 ماده فرآیند در اصلی اجزای از یكی آب

. ) است ) فتوسنتز گیاه




آب به نیاز نظر از گیاهان انواع1:) هیدروفیت- ) آبدوست در گیاهان فقط گیاهان این

. برنج هستند حیات ادامه به قادر آب، از اشباع های خاك. است گروه این از زراعی مهم محصول تنها

2:) ها- ) زروفیت پسند خشكی برای گیاهان گیاهان اینو دارند احتیاج آب كمی مقدار به خود حیات ادامه و رشدرا كویرها مانند آبی كم با همراه دشوار محیطی شرایط

. كنند می تحمل3: مزوفیت- حد گیاهان در كه هستند گیاهان از انواعی

متوسطی مقدار به و میگیرند قرار دیگر گروه دو فاصل . گروه این در زراعی گیاهان از بسیاری دارند نیاز آب از

. گیرند می جای




آب مصرف كارآییشده • مزرعه وارد كه آبی مقدار به محصول عملكرد نسبت

. شود می نامیده آب مصرف راندمان در است كه آبیطریق از است ممكن شود می مزرعه وارد آبیاری جریانمصرف به گیاهی پوشش از تعرق یا خاك سطح از تبخیر

شرایط. از تابعی تعرق، و تبخیر و گیاه عملكرد برسد . شرایط كه عاملی هر هستند زراعی مدیریت و محیطی

و ) خاك مناسب تهویه كود، سازد تر مساعد را .( …رشدزیاد نسبت همان به آب مصرف اما برد، می باال را عملكرد

. در شود می زیاد آب مصرف كارآیی نتیجه در نمیشود،ای علوفه چغندر و سورگوم ذرت، زراعی، گیاهان بین

. در لوبیا و گندم یوالف، جو، دارند باالیی آب مصرف كارآیییونجه آب مصرف راندمان و گیرند می جای متوسط گروه

. است پائین




تنشآب و • گذارد می گیاه نمو و رشد بر نامطلوبی اثرات آب كمبود

به دستیابی عدم و عملكرد كاهش باعث مختلف طرق به . كه آب كمبود بر عالوه شود می گیاه تولیدی توان حداكثر

آبی كم یا خشكی تنش نیز 1به آب زیادی است، موسومرشد بر نامطلوبی اثرات و شود می محسوب تنش نوعی . میشود یاد غرقابی تنش عنوان تحت آن از كه دارد گیاه

گیاه های ریشه رشد اصلی محیط كه خاك غرقابی تنش درحالت این در و ماند می اشباع طوالنی مدتی برای است،می در پای از گیاه خاك در موجود اكسیژن كمبود دلیل به

آید.




تنشخشكی فیزیولوژیك اثراتزیادی • اثر در تواند می گیاه در آبی كم تنش

. بر باشد دو هر یا آب جذب كمبود تعرق،است ممكن آب، تنش مدت و شدت اساسی . شود ایجاد گیاه در دایمی یا موقت پژمردگی

خود شادابی آب مجدد تأمین از پس گیاه چنانچهاما بوده موقت نوع از پژمردگی آورد، بدست را

خود شادابی نتواند آب مجدد تأمین از پس اگر . است دایمی گیاه پژمردگی یابد، باز را




خشكی به مقاومت های مكانیسم: خشكی به مقاوم گیاهان در كلی طور به

هستند- 1 كوچك و عرض كم ها .برگخش- 2 كوتیكول ببافت با ها برگ و دارند ی

. است شده پوشیده زیادی های كرك با ضخیماست- 3 ضخیم برگ های سلول سلولی .دیوارهدارند- 4 تری غلیظ سلولی .عصاره5 . دارند- ای یافته توسعه ای ریشه سیستمشدید- 6 های دوره از و دارند كوتاهی رشد دوره

. كنند می فرار خشكی




آب كیفیتنمو • و رشد بر آبی كم تنش نقش و آب كمیت بر عالوه

. است اهمیت حایز بسیار نیز آبیاری آب كیفیت گیاهان،می امالح u عمدتا كه آن در معلق مواد مقدار به آب كیفیت

. اندازه طریق از آب در امالح غلظت دارد بستگی باشندآب الكتریكی هدایت . گیری زیاد غلظت شود می سنجیده

بر نامطلوبی اثرات آبیاری در ها نمك سایر و سدیم كلرور . با اثرات این است بدیهی كنند می اعمال گیاهان نمو و رشد

است راستا یك در خاك شوری آب . عواقب كیفیت تأثیر زیراو شیمیایی فیزیكی، خصوصیات بر تأثیر طریق از آبیاری

. میشود اعمال خاك حاصلخیزی




نور• . است گیاهان نمو و رشد مهم عوامل از یكی نور

است، مؤثر گیاه متابولیسم در آنكه بر عالوه نور ) قند ) گلوسید و پروتئینی مواد تولید عامل مهمترینمستقیم طور به و رود می شمار به سبز گیاهان در

u خصوصا و زیستی اعمال سایر در مستقیم غیر و . و كمیت كیفیت، دارد نقش گیاه زایشی مرحلة

) مهم ) خصوصیت سه فتوپریود نوری دوره طولفرآیندهای بر نور تأثیر بررسی در كه هستند نورقرار توجه مورد بایست می گیاهان نمو و رشد

گیرند.




نور (Light spectral quality)كیفیت• . كه طوری به دارد گیاه رشد در مهمی سهم نور كیفیت

موجهای طول در انجام 700تا 400فتوسنتز نانومتر( . مرئی طیف های نور میان در شود ( 400-700می

های موج و ) 675و 435طول آبی نور ترتیب به نانومتر . دارند( تأثیر فتوسنتز در نورها سایر از بیش قرمز

خواب و گلدهی شروع در قرمز مادون و قرمز نورهای . ترتیب این به مؤثرند ها بذر برخی زنی جوانه در و گیاه

شود می وارد گیاهی جامعه داخل به كه نوری كیفیت . بود خواهد گیاه رشد نحوة و میزان كنندة تعیین




الکترومغناطیسی طیف مختلف موجهای طول




نور ( Light intensity)شدت

تقسیم گروه دو به نور شدت به نیازمندی نظر از گیاهان: شوند می

طلب؛- سایه گیاهان فرنگی الف نخود و كلم مانندنور شدت با و هستند لطیفی و پهن برگهای دارای كه. دهند ادامه خود تولید و زندگی به توانند می نیز كمتر،

دوست؛- آفتاب گیاهان برگ ب دارای گیاهان ایننور شدت به و هستند ضخیم و باریك و كوچك های

. یوالف و برنج جو، گندم، مانند دارند احتیاج زیاد،




نور تابش مدتروز • طول زراعی، گیاهان در فتوپریودیسم وجود دلیل به

گل فرآیند و شود می محسوب مهمی محیطی عاملو تولید اصلی شرط كه گیاهان زایشی رشد و دهی

. دهد می قرار تأثیر تحت را است ای دانه گیاهان عملكردو • است مهم بسیار زراعت در نور مدت طول اهمیت

. دارد كننده تعیین نقش كاشت زمان تعیین در بخصوصكشت مناسب منطقه در بلند روز گیاهان كه صورتی درشوند، مواجه كوتاه روزهای با گلدهی زمان در و نشوند

نخواهند دهی بار و دهند می ادامه خود علفی رشد به تنهاداشت.




حرارت درجه• . یك هر تحقق است خورشید زمین كره گرمای اصلی منبع

محدوده شدن فراهم به گیاهان نمو و رشد مراحل از . به حساسیت این دارد بستگی حرارت درجه از خاصی

در كشت برای ارقام انتخاب كه است اهمیت حایز قدری . دوران طول زیرا میدهد قرار تأثیر تحت را منطقه هر

تا دهی گل دوره طول نیز و گلدهی شروع تا كاشتاین بر عالوه است، حرارت درجه تابع محصول رسیدنمناسب دمای شدن فراهم تابع گیاهی هر كاشت تاریخ

هر حیاتی چرخه تكمیل همچنین و است زنی جوانه برای . در اینرو از دارد نیاز حرارت معینی مقدار تجمع به رقم

نیازهای انطباق به بایست می رقم و گیاهی گونه انتخابطی حرارت تغییرات روند با كاشت مورد رقم حرارتی

. نمود توجه سال




فیزیولوژیك صفرو • شود می آغاز گیاهی گونه هر زنی جوانه كه حرارتی درجه

u اصطالحا است، ممكن غیر زنی جوانه آن از پائینتر دمایی درفیزیولوژیك پایه یا صفر . دمای شود می نامیده گونه آن

صفر، ترتیب به پنبه و ذرت گندم، برای پایه دمای مثال بطورپائیز 14و 9 در را گندم ترتیب این به است، سانتیگراد درجه

اواخر در پنبه و اواسط در ذرت كشت اما كاشت، توان می . كشت زمانی گیاه یك بذر چنانچه بود خواهد پذیر امكان بهار

نمی روی زنی جوانه باشد، نشده تأمین گیاه صفر كه شودو حشرات طعمه یا شده فاسد بذر است ممكن و دهد

. شود خاكزی جانوران




اصلی دماهایاز • ای محدوده در گیاهان زیستی های فعالیت كلیه

. حرارت چنانچه شود می انجام حرارت درجهحداكثر از یا یابد كاهش معینی حد یك از محیط

متوقف یا كند گیاه رشد كند، تجاوز مشخصی . از عبارت اصلی دماهای شد :خواهد

حداقل • یا كمینه حرارت درجهبهینه • یا مطلوب دمایحداكثر • یا بیشینه دمای




گیاهان حرارتی نیازبه • خود نمو مراحل از یك هر تكمیل برای گیاهی هر

حرارتی ضریب را آن كه دارد نیاز حرارتی درجه مجموع . حائز بسیار گیاه حرارتی ضریب از آگاهی نامند می گیاهشده انتخاب گیاه كه دریافت توان می زیرا است اهمیت

نظر مورد منطقه محیطی شرایط در است قادر آیا . اساس این بر برساند پایان به را خود رویش دورة

ضریب تجاری بذور كننده تولید ها شركت از بسیاریاطالعات از یكی عنوان به را خود تولیدی بذر حرارتی

. كنند می درج خود محموله چسب بر روی ضروری




پنجمفصل

بذر بستر سازی آماده



مقدمهتولیدات • سیستم از مهمی بخش زراعی خاك

. آنكه بر عالوه خاك دهد می تشكیل را كشاورزیاحتیاجات كننده تأمین است، گیاه استقرار محل

می نیز هوا و معدنی عناصر آب، قبیل، از گیاه غذاییگروه. از متعددی میكروارگانیسمهای ضمن در باشدلحاظ از كه دارند وجود خاك در نیز قارچها و باكتریهافراوانی اهمیت گیاهان كار و كشت برای كشاورزیبستر. بایست می بذر كشت از قبل رو این از دارند

. نمود آماده را آن

بذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



به • بذر بستر سازی آماده توجه 3در باید جنبهنمود:

خاك- فیزیكی یا مكانیكی سازی آماده الفخاك- شیمیایی سازی آماده ب

خاك- بیولوژیكی سازی آماده ج




به • زمین سازی آماده عملیات اهداف مهمترین: است زیر شرح

و 1. قبلی محصول گیاهی بقایای بردن بین ازهرز علفهای

خاك 2. ساختمان حفظ و بهبود

فرساینده 3. عوامل مقابل در خاك حفاظت

آب 4. تلفات كاهش و رطوبتی ذخیره افزایش

و 5. بذر شدن سبز برای مناسب شرایط تأمینگیاهچه استقرار




در - 6 آنها عمیق دفن طریق از آفت حشرات كنترلخاك

گیاهی - 7 های بیماری كنترلتشكیل - 8 و آلی مواد تجزیه تسریع و خاك تهویه بهبود

هوموسوهوا - 9 آب برابر در خاك پذیری نفوذ افزایش

ریشه - 10 گسترش و رشد برای مناسبی محیط تأمینكاشت، - 11 عملیات انجام برای زمین ساختن مهیا

محصول برداشت و داشت




بذر بستر فیزیكی تهیه• ) است ) ممكن ورزی خاك زمین فیزیكی تهیه عملیات

انجام كاشت از قبل ها مدت یا محصول كاشت از پیش: باشند می زیر ورزی خاك عملیات بر مشتمل كه شود

اولیه- عملیاتشخم الفثانویه- شخم عملیات ب

داشت- مرحله در ورزی خاك جبرداشت- پساز ورزی خاك د

آیش -ه فصل در ورزی خاك

با- ورزی خاك وویژه اهداف

شكنی- 1 زیرخطوط- 2 در شخم

ترازیا- 3 كاهشی شخم

صفر شخم




اولیه- شخم الفرو • زیرو و كندن شامل اولیه شخم عملیات

به نخورده شخم زمین در كه است خاك كردن . كمك به ورزی خاك نوع این آید می در اجرا

دار انواع برگردان های آهن عمق گاو بهمی 30الی 10 صورت بیشتر یا متر سانتی

گیرد.




ثانویه- شخم باقدامات • سری یك زمین، تهیه اولیه عملیات انجام از پس

تسطیح خاك، كردن نرم ها، كلوخه كردن خرد جهتكردن مخلوط هرز، علفهای نمودن كن ریشه زمین،پشته و جوی تهیه شكنی، سله معدنی، و آلی كودهای

) به) كه پذیرد می انجام زهكشی و آبیاری نهرهای و فارو . برای گویند می ثانویه ورزی خاك یا تكمیلی عملیات آنبشقابی های گاوآهن مانند اداواتی از عملیات این انجام ) شیار) كولتیواتور، ماله، غلتك، دندانه، یا هرس ، دیسك

و بند مرز كن، نهر .…كنی، میشود استفاده




داشت- مرحله در ورزی خاك عملیات جگیاه • نوع به توجه با محصول، كاشت از بعد

مانند اقداماتی هرز علفهای تراكم و زراعیو جوی احداث كردن، وجین بوته، پای دادن خاك

. كنند می پیدا ضرورت زدن كولتیواتور و پشته




) كلشی- ) شخم برداشت پساز ورزی خاك دشخم • بالفاصله محصول، برداشت از پس حالت این در

هدف چند عملیات این از و شود می زده عمیقی u نسبتا ( . و كاه گیاهی بقایای اینكه جمله از شود می دنبال

قسمت( شوند، می خاك زیر شده تولید محصول كلشجذب بهتر را جوی نزوالت تا شود می نرم خاك سطحیهرز علفهای بذر تا شود می فراهم شرایطی u ضمنا و كند

ریخته زمین بر برداشت حین در كه زراعی گیاه بذور و . كلشی شخم در پس شوند زنی جوانه به تحریك اند

. باشد نمی هدف فوری كشت برای زمین سازی آماده




آیش فصل در ورزی خاك هـیا • یك برای محصول كاشت بدون زمین، قطعه یك چنانچه

زمین قطعه آن شود می گفته شود، رها زراعی فصل چند . دارد قرار آیش در

• : كردن نابود از عبارتند زمین گذاشتن آیش اهداف مهمترینزا بیماری عوامل و آفات بردن بین از هرز، علفهای

و فیزیكی شرایط بهبود و خاك، رطوبتی ذخیره افزایش . خاك حاصلخیزی

اهداف • این به رسیدن عملیات برای سری یك است الزمدر بزرگ های كلوخه ایجاد و عمیق شخم شامل ورزی خاك

. گردد اجرا آیش زمین




ویژه- اهداف با ورزی خاك و1. شكنی- در زیر اراضی برخی در اوقات گاهی

نفوذی قابل غیر طبقات خاك زیرین های hard)الیهpan ) و هوا آب، نفوذ كه شود می تشكیل

مواجه مشكل با را خاك اعماق به ریشه گسترش . ادواتی از استفاده با موارد گونه این در كند می

شكن زیر به های ( Sub soiler)موسوم آهن گاو یااز شود، برگردانده خاك آنكه بدون ای، اسكنه

. شود می كاسته زیرین الیههای تراكم و سختی




2. تراز- هم خطوط در های شخم زمین در ) خاك ) شیوه بهترین متوسط تا مالیم دار شیبیكنواخت خطوط صورت به شخم اجرای ورزی

. حالت این در است زمین شیب با تراز هم ومی حداقل به آبی و بادی فرسایش احتمال

با. اراضی در ورزی خاك گونه این اجرای رسدباالی امكان 15شیب تراكتور كمك به درجه

. باشد نمی پذیر




صفر- 3 شخم یا كاهشی امروزه. شخمبدون زراعت یا حداقل شخم سیستم جایگزینی

از یكی رایج، ورزی خاك عملیات با شخماكولوژی و خاكشناسی در تحقیقات محورهای

. این در اساسی هدف است زراعی گیاهانراستای در ورزی خاك عملیات كاهش روش،

ذخیره و حفظ نیز و خاك فرسایش از جلوگیری . است خاك در بیشتر رطوبت




زمین سازی آماده تجهیزات و ادواتآهن • است مهمترین گاو ای بریدن، که وسیله برای

خاك از ای الیه ناقص یا كامل كردن خرد و برگردانیدنبه بستر تهیه در كه است ای وسیله اولین u معموال و

. دهنده تشكیل اجزای و ساختمان نظر از رود می كار4: باشد می تشخیص قابل آهن گاو نوع

دار- برگردان یا سوكی های آهن گاو moldboard)الفplough)

بشقابی- های آهن گاو ( disk plough)بای- اسكنه های آهن گاو ( chisel plough)ج

ایرانی- آهن گاو د



حال دار برگردان گاوآهن یککار




بشقابی گاوآهن یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



چیزل گاوآهن یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



ایرانی آهن گاو یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



زیرشکن گاوآهن یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



شخم• . شود می آغاز زدن شخم با زمین تهیه موارد، بسیاری در

های آهن گاو با خاك كردن رو زیرو زدن شخم از منظور . گاوآهنهای كار نتیجه است بشقابی و دار برگردان

. انواع برخی چه اگر باشد می شخم نیمه ایجاد قلمی،هم با را گیاهی بقایای و خاك ای اندازه تا نیز ها دیسك

دیسك u اصطالحا را ذیربط عملیات اما سازند، می مخلوط . عمق و زمان در شخم كه صورتی در گویند می زدن

شرایط نپذیرد، صورت مطلوب روش به و مناسبفراهم گیاهچه رویش و بذر زنی جوانه برای نامساعدی

. آورد می




شخم روش هایهیچ • كه شود انجام نحوی به میبایست اراضی شخم

حداقل به خاك تراكم نماند، باقی نخورده شخم قطعهاندازه به وقت در و نخورد هم به زمین تسطیح برسد،

. به توجه با بزرگ اراضی در شود جویی صرفه كافیروشهای از یكی است ممكن قطعات هندسی شكل

: رود بکار زیر( الف ازهم- ) كناری شخم( ب برهم- ) میانی شخمپیرامونی- ج شخمطرفه- د یك شخم




شخم عمقنظر • از كند می رو و زیر آهن گاو كا خاكی عمق

زمین، جنس به بسته و است مهم بسیار زراعتیچهار از یكی در نیازمحصول و زراعی خاك قطر

: میگیرد قرار زیر گروهسطحی )• (20تا 15شخم سانتیمتر (25تا 20متوسط )• سانتیمتر (30تا 25عمیق )• سانتیمتر از ) • بیشتر عمیق (30خیلی سانتیمتر




عملیات • در استفاده مورد ادواتزمین فیزیكی تهیه از تكمیلی :عبارتند

دیسك1.

دندانه2.

ماله 3.

غلتك 4.

ساز 5. شیار

نهركن6.




(Disk harrow)دیسك

و • خورده شخم زمین تسطیح برای وسیله بهترین دیسك . تعدادی از دیسك میباشد ها كلوخه كردن نرم و خرد

حدود قطر به بشقابی تشكیل 60تا 45صفحات سانتیمترهمگی و شده نصب محوری روی معین فواصل در كه شده . لبه ها دیسك انواع بعضی در میچرخند مركزی محور حول

. هر روی بشقاب تعداد میباشد كنگره دارای ها بشقاببین می 13تا 3محور متغیر دیسك انواع برحسب و عدد

بین. ها دیسك عمل عمق . 15تا 10باشد است سانتیمتر ) دیسك ) و محوری دو یا و یك معمولی نوع دو به ها دیسك

. ) شوند ) می بندی تقسیم آفست قیچی




یک بشقابی دیسكتصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



) هرس ) Tooth harrowدندانهكه • فلزی چوب چهار شكل به است ابزاری دندانه

هم به عرض و طول در آهنی های میله بوسیلهفلزی قطعات ها میله تالقی نقاط در و شده متصل

طول به مانندی بر 20تا 8میخ عمود سانتیمتر . دو به دندانه است شده نصب شاسی سطح

می ساخته فنری دندانه و میخی دندانه صورتفنری. های پاشنه دارای فنری دندانه نوع شود

می سوار تراكتور اتصال نقطه سه روی كه استمی كشیده زمین روی میخی نوع كه حالی در شود،

.شود




کار حال در فنری دندانه هرس تصویر




میخی دندانه هرس یک تصویر




(Roller)غلتك

فلزی • صفحات از ای مجموعه زراعی غلتككنار در كه است شكلی ای دایره و ضخیم

مركزی محور یك حول و گرفته قرار یكدیگر . هم روی غلتك یك های واحد چرخند می

یا دار شیار كه آورند می بوجود را ای استوانه . كردن خرد برای غلتك از است دار دندانه

سطحی خاك سازی متراكم و ها كلوخه . شود می استفاده




غلطک یک تصویرکار حال در




كن وجین یا كولتیواتوربرای • آن كاربرد مبین و دارد كه نامی رغم علی كن وجین

برای كه است ای وسیله باشد، می هرز علفهای وجینبه بهاره كشت در زمین كردن نرم و پائیزه شخم تكمیل

. میرود كاربه • فوالدی های تیغه تعدای و شاسی یك از كولتیواتور

) دوار ) و غازی پنجه فنری، مختلف های اندازه و ها شكل . طور به باشند می تعویض قابل تیغهها و شده ساختهدادن خراش و خاك كردن نرم برای دستگاه این كلیمرمت و شكنی سله هرز، علفهای آوری جمع و زمین

خاك و ذرت و پنبه چغندر، مانند ردیفی كشت جویهای . گیرد می قرار استفاده مورد ها بوته پای دادن




کولتیواتور یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



ساز ) (Furrowerیا Listerشیار

برگردان • صفحه دو شامل ساز شیار دستگاه واحد هر . این از دارند قرار مركزی پایه یك طرفین در كه استزراعت در بخصوص پشته، و جوی ایجاد برای دستگاه . u معموال شود می استفاه كاری پنبه و ذرت قند، چغندرروش در بستر تهیه مرحله آخرین عنوان به ساز شیار . برخی لذا شود می استفاده ای پشته و جوی كاشت

و ها ساز شیار زمان، در جویی صرفه برای زارعین ازبا و كرده سوار شاسی یك روی را كار ردیف های واحد

. گیرند می كار به هم




کن جوی خیش یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



( Ditchers)نهركن های • نهر و جوی احداث جهت است ای وسیله

زیر یك شاسی، یك از كه مزرعه در آبیاری اصلیشده ساخته آن طرفین در باله دو و بزرگ كن

ریزد می سمت دو به را آن خاك، كندن هنگام كه . نهر كار عمق نماید می جوی ایجاد وسط در و

اهرم یا تراكتور هیدرولیك نیروی بوسیله كن ) بوسیله ) نهر دهانه كار عرض و عمق تنظیم های

. باشد می كنترل قابل ها باله كردن بسته و باز




کار حال در کن نهر یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



( Ridger)مرزبند به • بسته كه است ادواتی جمله از مرزكش یا بند مرز

مورد كشت از بعد یا قبل است ممكن محصول نوع . قطعه برای u عمدتا وسیله این گیرد قرار استفاده

كشت در كرت ساختن و اراضی تحدید و بندی . رود می كار به غرقابی

یك • روی بر و شده ساخته گود بشقاب دو از بند مرزحركت ضمن و اند شده سوار هم روبروی شاسی

وارد ها بشقاب داخل به خاك طرف یك از تراكتور،به و ریخته وسط سمت به دیگر طرف از و شده

. آید می در مرز یا پشته صورت




کار حال در بند مرز ماشین یک تصویر




زمین كننده تسطیح ادوات و مالهبذر، • بستر سازی آماده عملیات انجام اثر در

آالت ماشین حركت و آبیاری جویهای احداثاز سال چند از پس زراعی زمین كشاورزی،

. رو این از شود می خارج تراز و مسطح حالتتسطیح به نسبت یكبار سال چند هر است الزم . منظور این برای گردد اقدام زمین بازسازی و

ماله . (Leveler)از شود می استفاده




ماله یک تصویربذر : بستر سازی آماده پنجم فصل



شیمیایی • نظر از زمین سازی آمادهآماده • زراعی، اراضی مدیریت در مهم های بخش از یكی

خاك حاصلخیزی حفظ و شیمیایی نظر از زمین سازیرا. آنها غذایی، عناصر به گیاه نیاز مقدار اساس بر استمغذی ) ریز مصرف كم و مصرف پر عناصر گروه دو در

. كردهاند( بندی تقسیم هابر • سوء تأثیر ضمن غذایی، عناصر از یك هر كمبود

كاهش باعث گیاه، نمو و رشد های فعالیت پیشروی . عناصر بین در میگردند زراعی گیاهان در عملكرد

نیتروژن مانند برخی كمبود تأثیر مختلف، ، ( N)غذاییكلسیم ( P)فسفر ( k)پتاسیم مشهود ( Ca)و بسیاراست.




(N)نیتروژن صورت • به گیاهی سلول ساختمان در ازت یا نیتروژن

نوكلئیك اسیدهای و كلروفیل پروتئین، مانند تركیباتیو آنزیمها مولكولی ساختمان از بخشی و دارد شركت

. میدهد تشكیل را ویتامینهاشادابی • و ای سبزینه رشد كاهش موجب نیتروژن كمبود

u نهایتا گیاه متعادل توسعه و رشد زدن هم بر با و شده گیاه . زیادی البته گردد می دانه و میوه تولید كاهش باعث

تشدید موجب گیاه رشد دورة اواخر در بویژه خاك، نیتروژنتولید های اندام رشد افتادن تأخیر به و ای سبزینه رشد . حساس ها، شته فعالیت تحریك گردد می گیاه در مثلی

) و ) ورس ساقه خوابیدگی و خشكی سرما، به گیاه شدندر نیتروژن زیادی عواقب از نیز محصول رسیدگی در تأخیر

. شوند می محسوب خاك




(P)فسفررسیدگی • و رشد در تسریع باعث فسفر كلی طور به

) ای، ) علوفه گیاهان در و شده زودرسی محصولمی افزایش را ای سبزینه های بافت مصرفی كیفیت

سیستم. تكامل و رشد در فسفر این بر عالوه دهدساقه خوابیدن مقابل در پایداری گیاه، ای ریشه

) و) دانه و میوه تشكیل گل، تلقیح ، غالت در ورسنقش زا بیماری عوامل مقابل در گیاه مقاومت

. دارد بسزائی




(K)پتاسیم تشكیل • ها، كربوهیدرات انتقال و ساخت در پتاسیم

بافت در امالح و آب نگهداری و جذب سلولی، دیواره . نظر از گیاه چنانچه این بر عالوه دارد نقش گیاهی های

به گیاه مقاومت باشد، مطلوبی وضعیت در پتاسیم تغذیهو آفات آبی، كم سرما، مانند محیطی نامساعد شرایط

. در پتاسیم میوه، درختان در مییابد افزایش بیماریهانقش آنها ریزش از جلوگیری در نیز و میوه طعم و رنگ

.u معموال و كند می حركت سهولت به گیاه در پتاسیم داردرشد حال در و جوان های بافت در آن از زیادی مقدار

. شود می دیده




( Ca)كلسیم ساختمان • در شركت گیاه، در كلسیم نقش مهمترین

. این با است گیاه استحكام حفظ و سلولی دیوارهجذب و كربوهیدراتها انتقال فتوسنتز، در كلسیم حال

مسمومیت سوء تأثیرات و دارد نقش نیز نیتروژن . از برخی برد می بین از گیاه در را سدیم و پتاسیم

احتیاج بیشتری كلسیم به جو و قند چغندر مانند گیاهان . مقابل در گویند می دوست آهك گیاهان آنها به و دارند

كلسیم زیادی كه را زمینی سیب و پنبه مانند گیاهانی . مینامند گریز آهك گیاهان است، مضر آنها برای




•) ریزمغذیها ) مصرف كم غذایی عناصرمس • مانند میكرو عناصر از آهن ( +Cu)برخی ،(Fe3+, Fe2+ )

منگنز های ( +Mn2)و فعالیت در الكترون ناقل عنوان به . بیولوژیكی تثبیت فرآیند دارند دخالت گیاهان آنزیمی

جنس های باكتری و بقوالت همزیستی در نیتروژنمولیبدن مناسب مقادیر حضور بدون ( -MoO42)رایزوبیوم

. عنصر نمیشود تكمیل منگنز، در ( -BoO33)بور وگیاه در قندی مواد انتقال و آب جذب میزان و سرعت . كلروفیل مولكول ساختمان از جزئی آهن دارد نقش

روی و تنظیم ( +Zn2)است مواد برخی تشكیل در نیز . ) به ) دارد دخالت گیاهی های هورمون گیاهی رشد كنندةگیاهان متابولسم در مصرف كم عناصر نقش ترتیب این

بسیار خاك در آنها نیاز مورد مقادیر تأمین و پیچیده بسیار . است اهمیت حایز




خاك در غذایی كاهشعناصر عللزمین( از محصول مكرر برداشت الف

ای( مالحظه قابل بخش كه هرز علفهای نمو و رشد ب . دهند می اختصاص خود به را خاك غذایی عناصر از

) خاك( ) افقی شستشوی رواناب و خاك فرسایش جزراعت( در خاك پائین طبقات به غذایی عناصر ورود د ) خاك ) عمودی شستشوی پرباران مناطق و آبی هایبه( شدن متصاعد و گاز حالت به عناصر شكل تغییر هـ

جو




: كودها انواع

دسته • دو به منشاء نظر از كلی طور به كودها) طبیعی ) آلی معدنی و كودهای كودهای

) .مصنوعی) شوند می بندی تقسیم




: آلی كودهایهای • میكروارگانیسم بوسیله كه آلی ماده هر

آلی كود عنوان به باشد تجزیه قابل خاك . شود می محسوب

: از عبارتند آلی کودهای انواعحیوانی- 1 كود كمپوست- 2سبز - 3 كود




1 : حیوانی- كودبستری، • مواد از ای مجموعه حیوانی كود از منظور

دیگری حیوان هر یا مرغ گوسفند، گاو، مدفوع و ادرار . آید می بدست آنها نگهداری محل از كه است

مصرف • با متوسط طور یك 10به در دامی كود تنمقدار ترتیب به نیتروژن، 50و 25و 50هكتار كیلوگرم

. كه آنجا از شود می اضافه خاك به پتاسیم و فسفرطی تدریج به دامی گیاه 4الی 3كود اختیار در سال

سال چند هر زراعی تناوب نوع به بسته گیرد، می قرارمقدار مورد 40تا 30یكبار هكتار در دامی كود تن

. گیرد می قرار استفاده




كمپوست- 2فاضالبهای • خانگی، های زباله از مخلوطی

از پس را حیوانی و گیاهی بقایای و كاه عمومی،و تقویت برای كمپوست عنوان به توان می تخمیر

. داد قرار استفاده مورد زمین حاصلخیزیدسترسی حیوانی كود به كه مزارعی در كمپوستشهر حاشیه كشاورزی مناطق در جمله از ندارند،

چمنزارها، ها، باغ حاصلخیزی تقویت در و هاو سبز فضای كاری، . …سبزی دارد اهمیت




سبز- 3 كود• . این است سبز كود آلی، كودهای انواع از نوع سومین

نشده پوسیده گیاهی مواد نمودن خاك زیر به اصطالح . سریع و علفی گیاهان منظور این برای شود می اطالقمزرعه در را هستند زیاد برگ و شاخ داری كه الرشدیرشد از توجهی قابل حد به اینكه از پس و نموده كشت

می خاك زیر دار برگردان آهن گاو بوسیله را آن رسیدند،تولید. شده، خاك در گیاه پوسیدن باعث عمل این كنند

خاك فیزیكی خاصیت بهبود ضمن و كند می هوموسمی خاك به شده جذب معدنی مواد بازگشت موجب

گردد.




معدنی كودهایبرای • الزم عنصر چند یا یك دارای كه موادی

صنایع كارخانجات در و باشند گیاهان نمو و رشدیا معدنی كودهای شوند، می ساخته پتروشیمی

. u اكثرا كودها این شوند می نامیده شیمیاییگانه سه عناصر از تركیباتی K , P , Nشامل

خاك به محصول تولید افزایش جهت كه هستند . میشوند اضافه




شیمیائی كودهای انواعنیتروژنی- 1 كودهایفسفری- 2 كودهایپتاسیمی- 3 كودهایمخلوط- 4 كودهای5) ها- ) مغذی ریز میكرو كودهای




نیتروژنی- 1 كودهایانجام • كه است مصرف پر عناصر از یكی نیتروژن

بسیاری ساختمان و فیزیولوژیك فرآیندهای از بسیاری . نیتروژن است وابسته آن حضور به گیاهی تركیبات از

نیترات فرم NO3)بهآمونیوم ( - یون ،(NH4

اوره ( + وCO )NH2(2 . اساس این بر است گیاه جذب قابل

و آمونیومی نیتراتی، گروه سه به نیتروژنی كودهایگروه ( NH2)آمیدی هر از كه شوند می بندی تقسیم

درصد البته كه دارد وجود بازار در مختلفی انواع. است متفاوت آنها خالص نیتروژن




نیتراتی- كودهای الفو ) • كاشت از قبل اصلی كود عنوان به كودها این

( ) و كاشت از بعد سرك كود و كاشت با همزمان ) قابل خاكها بیشتر در گیاه فعال رشد شروع . نیترات توان می گروه این از هستند استفاده

محتوی ) ( 16سدیم ؛ خالص نیتروژن درصدكلسیم ) پتاسیم%( 5/15نیترات نیترات و

(13 . برشمرد%( را




آمیدی( كودهای NH2جایران • كشاورزی در نیتروژنی كود ترین رایج كه اوره

شكر، های دانه به آن ظاهری شباهت علت به و استاست آلی تركیبات جمله از شود، می نامیده شكری كود

. از شود می تجزیه خاك در و حل آب در آسانی به كهاستفاده نیز گیاهان برگ پاشی محلول در اوره محلول

. اوره كود نیتروژن درصد شود به% 46می و است . ها خاك تمام برای اوره شود نمی شسته خاك از آسانی

. از قبل اصلی كود عنوان به اوره كود است مناسب . سهولت دلیل به اما گیرد می قرار استفاده مورد كاشت ) پاشی ) محلول و كاشت از پس سرك صورت به جذب،

. رود می كار به نیز برگ و شاخ روی




فسفری- 2 كودهایفسفریك • انیدریك اساس بر دار فسفر كودهای فسفر میزان

(P2O5 ) . اساس بر فسفره كودهای میشود سنجیدهبه :2حاللیت شوند می تقسیم زیر شرح به گروه

: آب- در محلول فسفات الف كودهای شامل گروه اینمحتوی ) معمولی( P2O5% 46آمونیوم فسفات سوپر ؛

تریپل%( )16) فسفات سوپر . 48و فسفات%( باشد میكه است زراعت در فسفری كودهای ترین رایج از آمونیوم

یا روشن خاكستری رنگ به درشت u نسبتا های دانه شكل به ) عرضه ) بازار به روشن ای ساچمه كود عامیانه اسم به تیره

میشود. : نامحلول- خام )ب فسفات سنگ توان می گروه این -40از

20 %P2O5 ( استخوان پودر . 20-25و برد%( نام را




پتاسیمی- 3 كودهایبه • و هستند آب در محلول دار پتاسیم تركیبات تمام

. هستند جذب قابل گیاه برای فوریت• : كلرور از عبارتند پتاسیمی كودهای اصلی فرم سه

پتاسیم ))درصد 60-62پتاسیم ) و%( 44نیتراتپتاسیم ) %(. 48- 50سولفات

كه • است پتاسیمی كود ترین معمول پتاسیم سولفات . این میگیرد قرار استفاده مورد ایران كشاورزی درعرضه بازار به رنگ كرم تا سفید پودر صورت به كوداصلی كود عنوان به كاشت از قبل u معموال و شود می

. شود می مصرف فسفری كودهای با همراه و




مخلوط- 4 كودهایشیمیایی، • كودهای تهیه های كارخانه از برخی

سایر از بیش كه پتاسیم و فسفر نیتروژن، عناصرصورت به را هستند گیاهان نیاز مورد عناصر

. كودها این تركیب كنند می عرضه و تهیه مخلوطفسفر اكسید نیتروژن، درصد حسب بر ترتیب به . كود مثال طور به شود می ذكر پتاسیم اكسید و

دارای 20-10-10مخلوط نیتروژن، 20، 10 درصد. K2Oدرصد 10و P2O5درصد باشد می




5) ها- ) مغذی ریز میكرو كودهایمس، • آهن، كمبود مصرف، كم عناصر میان از

و خشك نواحی خاكهای در بیشتر روی و منگنزمرطوب نواحی در بیشتر مولیبدن و كلر كمبود

. مدیریت شد گفته u قبال چنانكه است محتملاست، دشوار بسیار مصرف كم عناصر مصرف

مسموم حد و نیاز مورد میزان بین مرز زیرااین كاربرد لذا است، باریك بسیار گیاه كنندةآنها كمبود كه شود می توصیه زمانی ها كود

. باشد شده محرز خاك در دقیق بطور




كود میزان و نوع انتخاببرده • كار به مزرعه یك در الزم مقدار از كمتر كود چنانچه

حداكثر ها نهاده و عوامل سایر از تا میشود باعث شود، . زیاد مصرف طرفی از نیاید عمل به وری بهره و استفادهاز هم و اقتصادی نظر از هم شیمیایی كودهای رویه بی و

. شایسته اینرو از نیست صالح به محیطی زیست نظرمنطقه، هوای و آب مانند عواملی گرفتن نظر در با است

مسایل و دهی كود روش خاك، خصوصیات گیاه، نوعبرای كود مناسب نوع و مقدار مدیریتی، و اقتصادی

. نمود تعیین را منطقه هر زراعی گیاهان




: دهی كود زمانو سو یك از شده مصرف كودهای تأثیر افزایش برای

از اقتصادی و محیطی زیست سوء اثرات كاهشبرد كار به زمانی را كود كه است آن بهتر دیگر، سوی

گیاه جذب قابل صورت به آن اعظم قسمت u اوال كهصورت به كود تلفات u ثانیا و بماند باقی خاك در

. به باشد ممكن حداقل در تجزیه و تثبیت شستشو،به هنگام دو در میتوان را شیمیایی كودهای كلی طور

. داد قرار استفاده مورد زیر شرح

كاشت- 1 از كاشت- 2 قبل از بعد




كاشت- 1 از قبلبه • را آن نتوان و نكند حركت خاك در كود كه صورتی در

كود آن بایست می كرد، اضافه خاك به و حل آب در نحوی . و فسفره كودهای داد خاك به كاشت از قبل u حتما را

زمین در كاشت از قبل همیشه استثنائی موارد بجز پتاسیممخلوط خاك با هرس و دیسك با یا شخم بوسیله و پخش

. مستلزم نیز شیمیایی كودهای بعضی بخشی اثر شوند می . مثال بطور است زمان نیازمند كه است تغییراتی انجام

حداقل بایستی می خاك 4-6گوگرد به كاشت از قبل هفتهسولفات یون یعنی جذب قابل صورت به تا شود اضافه

(SO42- ) . آید در




كاشت- 2 از بعدآب • در كه داد خاك به كاشت از بعد توان می را كودهایی

تغییر بدون و u مستقیما آنها در موجود عنصر باشند، محلولفرار كند، حركت سهولت به خاك در باشد، گیاه جذب قابل

. موارد این در نگردد تثبیت خاك در سرعت به و نباشددر نواری بطور كاشت حین در شیمیایی كود است ممكن . شود برده كار به آن زیر در یا و بذر كاشت خط طرف دو

كه • است سرك كود كاشت، از بعد دهی كود از دیگر حالتخاك روی لزوم موقع در گیاه نمو و رشد و كاشت از پس

. شود می پاشیده




دهی كود روشهایزمان • مانند نیز كود توزیع مناسب روش انتخاب

كودهای بخشی اثر بر تواند می دهی كود . را روشی باید مجموع در باشد مؤثر شیمیایی

مدتی طول در را كود كه برگزید دهی كود برایدر مقدار حداكثر به است گیاه نیاز مورد كه

. دهد قرار گیاه اختیار




: از عبارتند دهی كود های روش انواعتزریقی1.پراكندن2.نواری 3.كناری4.آبیاری 5. با همراهبرگی 6. تغذیه یا پاشی محلول




زمین بیولوژیكی تهیهبین • از بیولوژیكی لحاظ از زمین سازی آماده از منظور

مفید موجودات افزایش و خاك مضر موجودات بردنكنار. در است ممكن شرایط حسب بر اینرو از است

انواع كاربرد زمین، شیمیائی و فیزیكی سازی آمادهها علفكش و نماتدكشها ها، كش قارچ ها، كش حشره . مناسب های گونه با ها لگوم بذر تلقیح یابد ضرورت نیز

برای شرایط ساختن فراهم یا و رایزوبیوم باكتریاز بخشی نیز خاك در میكوریزایی همزیستی استقرار

. شوند می محسوب زمین بیولوژیكی سازی آماده




ششمفصل

زراعت در بذر



زراعت در بذر تعریفاندام • یا رویشی اندامهای از اعم گیاه از قسمتی هر

) جدید ) گیاه تولید و كشت برای كه دانه جنسی تكثیر u اصطالحا زراعت در گیرد، قرار استفاده مورد

. ( Seed)بذر بوسیله زراعی گیاهان اكثر میشود نامیدهاز گیاهان برخی تكثیر برای اما یابند، می تكثیر دانه

می استفاده ساقه و غده پیاز، مانند رویشی های اندامزعفران،. زمینی، سیب زراعت در مثال طور به شود

) سوخ ) بنه غده، ترتیب به نیشكر و خوراكی و پیاز پیاز ،. شوند می كشت گیاهان این ساقه قلمههای

زراعت : در بذر ششم فصل



بذر سالمت• . ) باشد ) كامل سالم كه است بذری مرغوب بذر

طی بذر پوسته یا و آندوسپرم جنین، چنانچهاز باشند، دیده آسیب محصول برداشت عملیاتو شود می كاسته شدت به آن شدن سبز درصد

. این بر عالوه شد خواهند تولید ضعیفی های گیاهچهدر كنند، می تولید ضعیف ای گیاهچه كه هایی بذرنامالیمات و امراض، به نسبت رشد بعدی مراحلموجب امر این و بود خواهند تر حساس محیطی

. شود می ها هزینه رفتن هدر و توفیق عدم




بذر بلوغ

• . ) باشد ) رسیده بالغ كه است بذری مرغوب بذرنیست كامل آنها جنین بلوغ كه نارس بذرهای

. اگر همچنین دارند پائینی زنی جوانه درصدبلوغ از قبل بذر اما باشد شده بالغ جنینی

ای 1فیزیولوژیك گیاهچه باشد، شده برداشت . مرحله باید بذر یعنی كند می تولید ضعیف

كند سپری مادری گیاه روی را دانه رشد تكمیل. گردد افزوده آن خشك وزن تا




بذر اندازةاندوخته • مواد و جنین اندازه با بذر اندازه بین u معموال

. ترتیب این به دارد وجود مستقیم ای رابطه بذر ایكمتری شدن سبز قدرت معمول، از كوچكتر بذرهای

. این بر عالوه دارند تر درشت بذرهای به نسبتمی تولید قویتری های گیاهچه كه بزرگتر بذرهای

سبز دوران طی در محیطی نامالیمات مقابل در كنند، . دهند می نشان خود از بیشتری مقاومت نیز شدن

از نظر مورد بذر همان 2/1چنانچه معمولی اندازه. نیست مناسب كاشت برای باشد، كوچكتر رقم




) بذر ) سن عمرزنی • جوانه قدرت یا نامیه قوه بذر، یك كه زمانی مدت

می نامیده بذر عمر طول u اصطالحا كند، می حفظ را خودبهترین. در حتی زراعی، گیاهان بذر عمر حداكثر شود

حدود در نگهداری، . 25شرایط بذرهای u اصوال است سالشونده اكسید مواد حاوی كه آنها و روغنی محصوالت

می دست از را خود نامیه قوه سال چند از پس هستندطوالنی. عمر طول یوالف و جو گندم، بذر حالیكه در دهند

. سبز و زنی جوانه قدرت بذر سن افزایش با دارند تریمی كاسته آن گیاهچه رشد قدرت همچنین و بذر شدن

شود.




بذر ژنتیكی خلوصاز • كاشت برای استفاده مورد بذری محموله چنانچه

یا مختلف های گونه از مخلوطی و ناخالص ژنتیكی نظر : باشد زراعی گیاه یك مختلف ارقام

• . ارقام زیرا بود نخواهد یكنواخت مزرعه رشد فرم u اوالرشد عوامل به متفاوتی العملهای عكس مختلف

. دهند می نشانیكدست • شود می تولید مزرعه آن از كه محصولی u ثانیا

رقم ژنتیكی خلوص تدریج به و بود نخواهد یكنواخت و . رود می دست از كاشت مورد




فیزیكی خلوص بذركلش، • و كاه شكسته، های بذر با سالم بذر بودن مخلوط

سنگریزه و هرز علفهای بذر حشرات، تخم خاك، گردومی آن ارزش از و شده بذر فیزیكی خلوص عدم موجب

كاهد. بذر • كننده تمیز های ماشین كمك به است شایسته بنابراین

) و) تمیز را بذر و جدا را ها ناخالصی این بوجاری دستگاه ( . قبل بذر روی تیمارهایی انجام مورد حسب بر نمود پاك

. ) شامل اقدامات این ترین رایج یابد می ضرورت كاشت ازعفونی گیری ، ضد زنی و كرك بذرها پیشجوانه

میباشد.




بذر عفونی ضدبه • لیندین سم از خاكزی حشرات علیه بذرها تیمار برای

برای 30-50میزان خالص سم بذر 100گرم كیلوگرممیزان به دیازینون سم از و سم 5/0غالت هزار در

. عفونی ضد برای شود می استفاده حبوبات برای خالصكش قارچ سموم از توان می نیز ها قارچ علیه بذر

میزان ) به ( 1-3كاپتان و بنومیل ، خالص سم هزار در. 1تیرام ) ) صورت به سموم این نمود استفاده هزار در

با آب در حل قابل بازار 50پودر به مؤثره ماده درصدمصرف اگر ترتیب این به شوند، می هزار 2عرضه در

بایستی باشد، می نظر مورد خالص سم 400سم گرمبا 50تجارتی را . 100درصد نمود آغشته بذر كیلوگرم




زدایی كركدارای • پنبه مانند زراعی گیاهان بذور از برخی

ظریفی های می ( Linter)كرك خود اطراف درماشین. با بذرها این كاشت سهولت برای باشند

بهتر زنی جوانه تسریع و رطوبت بهتر جذب و . كرك بذر شود انجام گیری كرك عمل است . گویند می دلینته بذر u اصطالحا را شده گیری

عبور ) و سایش مكانیكی روش دو به زدایی كرك ( ) اسید كاربرد شیمیایی و شعله روی از سریع . ) دهند می انجام كلریدریك اسید و سولفوریك




كشت از قبل بذر زنی پیشجوانه• . است كم خیلی گیاهان از برخی بذر زنی جوانه سرعت

. زند می لطمه بذر سالمت به خاك در بذر طوالنی اقامتطریق • از توان می بذرها اینگونه زنی جوانه تسریع برای

پیش به وادار را آنها كاشت، از قبل بذر نمودن خیس . لوبیا، ذرت، برنج، مانند بذوری u معموال كرد زنی جوانه

خربزه، ) هندوانه، جالیزی گیاهان بذر و باقال قند، چغندرو كدو و . …خیار كنند( می خیس كاشت از قبل را

دمای و سایه در زمینی سیب های غده رویاندن همچنینراستا 15تا 10 همین در اقدامی نیز سانتیگراد درجه

. شود می محسوب




بذر زنی جوانه بر مؤثر محیطی عواملو • بالغ بذر شد گفته این از پیش كه همانطور

آنكه شرط به دارد، را زنی جوانه آمادگی سالم،گونه هر برای مناسب حد در محیطی عوامل

. باشد فراهممهمترین • نور گاهی و دما اكسیژن، رطوبت،

بذر زنی جوانه كه هستند محیطی عوامل. دهند می قرار تأثیر تحت را گیاهان




بذر خفتگیمحیطی • عوامل تمام كه شود كشت شرایطی در بذر گاه هر

بذر اما باشد، فراهم مطلوب حد در زنی جوانه بر مؤثریا خواب حالت در بذر شود می گفته نزند، جوانه همچنان

. بودن نارس بذر، خفتگی علت اوقات گاهی دارد قرار خفتگیخوردن برهم یا و سخت پوسته وجود جنین، بودن ناقص بذر،

در كه است رشد كننده تنظیم مواد و شیمیایی تركیبات توازناز موارد ذاتی این اولیه یا خفتگی می خواب برده نام

به. نامساعد شرایط در بذر گرفتن قرار علت به اگر اما شودرا آن شود ایجاد بذر در خواب طوالنی خفتگی مدت

ثانویه یا القایی . خواب نامند می




بذر نامیه قوهو • بذر جنین از جوانه خروج برای بذر توانایی

شرایط ) تحت قوی و سالم گیاهچه تشكیل . شود( می نامیده نامیه قوه u اصطالحا مساعدبذر جوانهزنی درصد یا نامیه قوه تعیین برای

. دارد وجود مختلفی های روش كاشت از قبل




به توان می را بذر نامیه قوه در مؤثر عوامل: كرد خالصه زیر شرح

بذر( ژنتیكی خصوصیات الفو( تشكیل هنگام به مزرعه محیطی شرایط ب

بذر رسیدنبذر( عمر ج

بذر( نگهدری و انبار شرایط د




ه تمففصل

كاشت عملیات



مقدمهیا • بذر كردن خاك زیر شامل كاشت عملیات

منظور به گیاه، شونده تكثیر رویش های اندام . زیر فنی نظر از باشد می رشد و زدن جوانه

بذر u اصطالحا حقیقی بذر و دانه كردن خاكقلمه، (Sowing)كاری نهال، گیاهچه، كشت و

كاشتن نشاء، و غده پیاز، ( Planting)ریزوم،. شود می نامیده

کاشت : عملیات هفتم فصل



كاری بذر فصلآن، • رشد محیطی احتیاجات و گیاه نوع به توجه با

چهار به توان می را گیاهان كاری بذر فصل نظر از. كرد بندی تقسیم گروه

1: پائیزه- پائیزه مانند: گیاهان جو و گندم و چاودار2: بهاره- بهاره مانند: گیاهان باقالی و جو گندم،3 -: فصله دو یونجه مانند: گیاهان فرنگی، نخود4: تابستانه- پنبه مانند: گیاهان سورگوم و ذرت




كاشت تاریخدر • كشت با كه است زمانی رقم هر كشت تاریخ بهترین

زنی، جوانه برای مناسب محیطی عوامل u اوال زمان آن . احتمال u ثانیا است فراهم گیاه استقرار و شدن سبزو گرما سرما، مانند محیطی نامساعد شرایط وقوع . عملكرد حالت این در نتیجه در باشد حداقل خشكی

. میگردد حاصل كاشت های تاریخ سایر به نسبت باالتریكاشت تاریخ انتخاب بر مؤثر عوامل

اقلیمی- عوامل وزش ) الف زمان و شدت بارندگی، دما،) روز طول باد،اقلیمی- غیر عوامل هرز، ) ب علفهای امراض، آفات،

) تولید اقتصاد پرندگان،




كاشت روشهایبرای • زمین مطلوب فرم و محیطی شرایط كه آنجا از

روش دلیل همین به نیست، مشابه مختلف محصوالت . طور به دارد تفاوت یكدیگر با نیز محصوالت كاشتتجهیزات نوع و روش خاك، هوا، و آب وضعیت كلی

كاشت روش مزرعه، در موجود آالت ماشین و آبیاری . كنند می تعیین را گیاه یك

: از عبارتند كاشت های روش كلی طور به• ) ( ) و ) ای كپه ، ردیفی خطی ، كرتی پاشی دست

. كاری خزانه




پاش دست طریق به كاری بذرخاك • سطح در یكنواخت u نسبتا طور به بذر روش، این در

برده خاك زیر به هرس یا ماله كمك به و شده پراكنده . و خورده بهم بذر فواصل است ممكن البته شود می

. گیرند قرار خاك عمق در برخی و سطح در برخیو • وجین به احتیاج كه گیاهانی برای پاش دست روش

. بود خواهد پرهزینه و نیست مطلوب دارند، كردن تنكای علوفه گیاهان ریز، دانه غالت كشت برای عوض در

. جست بهره روش این از توان می درهم كشت و• ) انجام ) غرقابی كرتی صورت به آبیاری روش این در

. شود می




ردیفی كاری بذرروی • یكدیگر از یكنواخت فاصله با بذرها روش این در

. در كه ترتیبی و نظم شوند می كاشته موازی خطوطمصرفی بذر مقدار دارد، وجود روش این به كاری بذر

روش به آبیاری ساختن فراهم با و داده كاهش را . شود می هم آب در جویی صرفه موجب نشتی

سله مانند، داشت عملیات انجام امكان این بر عالوههرز علفهای وجین و ها بوته پای دادن خاك شكنی،

. شود می فراهم نیز مكانیزه ادوات كمك بهیا • مسطح صورت به است ممكن ردیفی بذركاری

روی ) جوی، داخل پشته، روی بر ای پشته و جوی. ) شود انجام عریض پشته




ای كپه كاری بذرگیاهان • جات، صیفی كشت برای u عمدتا شیوه این

فضای به مناسب رشد برای كه وجینی و جالیزی . رود می كار به دارند احتیاج زیادی u نسبتا

به • ها پشته روی یا كنار در بذرها روش این درهر در و ایجاد كوچكی های حفره معین فواصل . اغلب كار این شود می ریخته بذر تعدادی كدام

) شود ) می انجام بیلچه دست كمك .به• . شوند تنك باید u حتما ها گیاهچه رویش، از پس




كاری (Transplanting)نشاء

بذرهای • كاهو و فلفل فرنگی، گوجه مانند گیاهان از برخیمزرعه در آنها بذر مستقیم كشت و دارند ریزی بسیار

. موسوم كوچك زمینی قطعه در موارد این در است دشوار . كوچك مساحت چون و شود می انجام كاری بذر خزانه، به

لحاظ از گیاهچه احتیاجات تمام توان می راحتی به است،حرارت و نور تأمین زمین، شیمیایی و فیزیكی سازی آماده

. …و رشد قدری ها گیاهچه اینكه از پس گرفت نظر در راها گیاهچه ریشه به آنكه بدون و مناسب زمان در كردندزمین در و آورده بیرون خاك از را آنها شود وارد صدمه

. كنند می نشاء است شده آماده u قبال كه اصلی




بوته مطلوب تراكم تعیین بر مؤثر عواملیا • رقم هر برای كاشت مطلوب تراكم u اصوال

توسط منطقه هر در زراعی گیاهان از واریتهای مزرعه های آزمایش طریق از و محققین

. حدود بایست می صورت درهر شود می تعیینتا بدانیم را گیاه هر برای تقریبی تراكم میزان و

. كنیم اقدام آن دقیق تعیین به نسبتبه • بوته تراكم تعیین بر مؤثر عوامل كلی طور به

محیطی شرایط گیاهی، خصوصیات دسته، سه. شوند می تقسیم تولید هدف و




گیاهی بوتهها خصوصیات تراکم تعیین بر موثر: از عبارتند

گیاه 1. نهایی اندازه

رشد 2. دوره طول

فضا 3. ترمیم قدرت

نور 4. به نیاز

هرز 5. علفهای رقابت




محیطی بوتهها شرایط تراکم تعیین بر موثر: از عبارتند

خاك 1. خصوصیات

رطوبت 2. تأمین امكان




هكتار در بذر میزاندر • نیاز مورد بوته تعداد تشكیل برای دانید می چنانكه

. دارد ضرورت گیاهچه استقرار و بذر رویش مزرعه،عواملی به باید بوته مطلوب تراكم حصول برای بنابراینتوجه دارند تأثیر گیاهچه واستقرار بذر شدن سبز در كه

نمائیم.قوه • دارای و تر ناخالص تر، ضعیف بذر چه هر كلی طور به

سطح واحد در بذر میزان بایست می باشد، كمتری نامیه. شود گرفته نظر در بیشتر

آگاهی • هكتار یك كشت برای بذر دقیق مقدار برآورد برایدانه،( )1از ) هزار )2وزن بذر،( نامیه خلوص( 3قوه درصد

. است الزامی بذر فیزیكی




آرایشكاشت ممكن • شد، مشخص بذر میزان و مطلوب تراكم وقتی

. نمود كشت مزرعه در متفاوتی الگوهای با را آن است . فاصله كارند می خطوط یا ها ردیف روی را بذرها u غالبا

بوته دو فاصله برابر چندین u معموال مجاور ردیف دو . گذاری فاصله از هدف است ردیف یك روی در متوالی

از مناسب تركیبی كه است آن ها بوته میان مناسب ) حصول ) برای خاك و نور هوا، آب، محیطی عوامل

. با شود تأمین مطلوب كیفیت با ممكن عملكرد حداكثرروی بذرها فاصله و ها ردیف فاصله گرفتن نظر در. گردد می مشخص سطح واحد در بوته تعداد ردیف




كاشت عمقمقداری • با بذر روی كه شود سعی بایستی كاری بذر هنگام u اصوال

. كشت باشد خاك ذرات با كافی تماس در بذر تا شود پوشیده خاك . كم خیلی كشت در نیست مطلوب سطحی بسیار یا عمیق بسیارحشرات پرندگان، حمالت خورشید، گرمای معرض در بذرها عمق

شود، كاشته عمیق خیلی بذر چنانچه و گیرند می قرار خشكی و . شود مواجه مشكل با گیاهچه خروج و بذر زنی جوانه است ممكن

می • تأثیر كاشت عمق تعیین بر گیاهی و خاكی عوامل دسته دوگذارند.

•: خاك - عامل خاك ) شدن خشك سرعت خاك حرارت –بافتخاك(

• : گیاهی رویش) عامل و زنی جوانه (–عادت بذر اندازه




بذر • كشت عمق كه است مرسوم كلی طور بهمی نظر در آن قطر برابر چهار تا سه معادل را

گیرند. گیاهان زیرجدول • از برخی برای بذر كشت عمق

. میدهد نشان را (زراعی سانتیمتر ) بذركاری عمق زراعی گیاهشبدر و یونجه مانند ریز بسیار 1-5/1 بذورسویا و قند چغندر كنجد، 2 -4 كتان،

لوبیا و عدس سورگوم، جو، 3-5 گندم،پنبه و آفتابگردان 4-6 ذرت،

زمینی سیب 10-12 غده




كاشت وسایلزراعی، • گیاهان بذور كشت برای كشاورزان

خصوصیات محصول نوع كاشت، روش به بسته ) كشت ) زیر سطح مزرعه ابعاد و مزرعه خاك . كنند می استفاده مختلفی ادوات و وسایل از

در • توان می را كار بذر های ماشین كلی طور بهردیف ریز، دانه غالت كار ردیف شامل گروه پنجوجینی، گیاهان كار ردیف ای، علوفه گیاهان كار

مورد نشاءكار ماشین و زمینی سیب كار غده. داد قرار مطالعه




ریز دانه غالت كار ردیفدر • كه است بزرگی مخزن شامل دستگاه این

شده تعبیه بذر خروج برای هایی سوراخ آن كفطور. به كاشت خطوط بین فاصلة است

. 25تا 15معمول دستگاه این از است سانتیمترجو، گندم، مانند ریز دانه غالت كاشت برای

) لوبیا ) و سویا و علوفه جهت سورگوم ارزن، ) زمین ) روی در سبز كود جهت بلبلی چشم

. شود می استفاده مسطح




ای علوفه گیاهان كار ردیفو • مخزن ساختمان نظر از دستگاه این

به زیادی شباهت بذر میزان تنظیم قسمتهایلوله فاقد آنكه جز دارد، غالت كار ردیف . باشد می شیار كننده باز پاشنه و ریزش

این در كاشت های ردیف فاصله تنظیمبطور ریزش های سوراخ بستن با دستگاه

) ریز ) دانه غالت كارهای ردیف مانند متناوب. شود می انجام




ماشین یک تصویرکار ردیف




وجینی گیاهان كار ردیفدستگاه • صورت به كارها ردیف یا 6ردیفه، 4این ردیفه

یك دارای كارنده واحد هر و میشوند ساخته بزرگترمی مستقل بذر اصلی. مخزن تفاوت ترتیب این به باشد

واحد با وجینی گیاهان كار ردیف واحد هر ساختمان دراز بذر دریافت نحوه در تنها ریز دانه غالت كار ردیف

. است مخزنروی • معینی، فواصل با بذرها وجینی گیاهان كاشت در

. صفحه بوسیله بذر انتقال عمل شوند می كاشته خط یك ) تعبیه ) هایی سوراخ آن روی كه موزع صفحه گردان ای . طرز نظر از ها دستگاه این گیرد می انجام است، شده

. میشوند ساخته پنوماتیك و مكانیكی صورت دو به كار




ماشین یک تصویرکار ردیف




زمینی سیب كار غدهمی • محسوب كار ردیف نوعی نیز دستگاه این

سیب. كارهای ردیف ساختمانی خصوصیات شود . دارای كلی طور به اما است متنوع بسیار زمینی

غده خروج برای سوراخهایی با غده مخزن یكیك. بوسیله و شده خارج مخزن از ها غده استلوله به و شده دریافت دار حجره تسمه یا چرخ

قرار خاك روی آنجا از و رسند می سقوطپوشاندن. ضمن متقابل دیسك جفت یك میگیرند

ایجاد كوچكی پشتههای آنها روی خاك، با ها غده . كند می




خودکار کار زمینی سیب ماشین یک تصویر




خودکار نیمه کار زمینی سیب ماشین




كار نشاء ماشیندوچرخ • بوته، انتقال سیستم بازكن، شیار یك از دستگاه این

. گونه این است شده تشكیل آبپاشی برای لوله و دهنده فشارفلفل، فرنگی، گوجه توتون، نشاهای كشت برای ها ماشین . های فرم در گیرند می قرار استفاده مورد برنج و بادمجان

به یك و شده برداشت مخزن از كارگر توسط نشاء تر، ساده . های فرم در اما شود می هدایت كارنده قسمت به یك

می هدایت را تراكتور یا ماشین كه نفری از تر،غیر پیشرفته . كارها نشا از برخی نیست الزم اضافی كارگری نیروی كند،

درخاك، نشاء كردن فرو از پس كه هستند آب مخزن به مجهزاستفاده شده كاشته قلمه یا نشاء آبیاری برای آب مخزن از

. كنند می




آب مخزن با همراه کار نشا ماشین یک ساختمانکاشت : عملیات هفتم فصل



هشتمفصل

داشت عملیات




جوانه • زمان از كه هایی مراقبت و عملیات كلیه بهمی انجام مزرعه در محصول برداشت تا بذر زنی

. فصل این در گویند می داشت عملیات شود،های مراقبت مورد در ضروری و كلی اطالعات

: گردد می ارایه زیر شرح به زراعیآبیاری•كردن • تنكواكاری•شكنی • سله و وجینبوته • پای دادن خاك

دادن • كودآفات • با مبارزههای • بیماری كنترل

گیاهیهرز • علفهای كنترل

داشت : عملیات هشتم فصل



آبیاریكاهش • و رطوبتی تنش با زراعی گیاه اینكه برای

تمامی یا بخشی است الزم نگردد، مواجه عملكرد . عمل این كنیم اضافه خاك به را آن نیاز مورد آبدوره طول در گیاه نیاز مورد رطوبت تأمین یعنی

آبیاری u اصطالحا را . (Irrigation)رویش میگویند نیمه • و عمیق چاههای مانند منابعی از آبیاری آب

. گردد می تأمین قنات یا رودخانه چشمه، عمیق،




آبیاری زمانمی • انجام كاشت از پس بالفاصله آبیاری نوبت اولین

معروف. خاكاب به كشاورزان بین كه آبیاری این شود . كه صورتی در باشد سنگین آبیاری یك است بهتر است

یا شده خشك سطحی خاك ها، گیاهچه شدن سبز از قبل . آبیاری نمود سبك آبیاری به اقدام بایست می ببندد سلهتوسعه عمق و گیاه نیاز هوا، و آب با متناسب بعدی های

. گیاهان از بسیاری كلی طور به میپذیرد انجام ریشهحدود كه كنند می آبیاری هنگامی را 75تا 50زراعی

شده مصرف خاك استفاده قابل رطوبت كل از درصدباشد.




آبیاری • زمان تعیین بر موثر عوامل مهمترین: از عبارتند

گیاه -1 نمو و رشد چگونگیخاك- 2 بافتخاك- 3 و آب شوریهوایی- 4 و آب شرایط




آبیاری نوبت هر در آب مقدارداده • مزرعه به آب آنقدر بایست می آبیاری نوبت هر در

ظرفیت حد به نظر مورد عمق در مزرعه خاك تا شود . می اضافه خاك سطح بر كه آبی مقدار برسد زراعی

در ) مكعب متر سطح بر آب حجم حسب بر u معموال شود ) بیان( ) سانتیمتر یا میلیمتر خاك روی آب ارتفاع یا هكتار

. كنند میمثال • طور معادل 5به آبیاری نوبت هر در آب سانتیمتر

500 . از مختلفی عوامل است هكتار در آب مكعب مترو بافت زراعی، خاك عمق ریشه، توسعه عمق جمله ) بر ) آبیاری راندمان و آب شوری كیفیت خاك، شوری

. دارند تأثیر آبیاری میزان تعیین




آبیاری • اولین (در آب) كاشت خاك از بعد یا قبل كهحجم خاك زیاد پذیری نفوذ دلیل به شود می انجام

. آبیاری سه تا دو در شود می مصرف آب زیادی(بعدی آب) الیه پی در رطوبت تأمین بر عالوه كه

تسهیل و شكنی سله شود، می انجام خاك سطحی . دهد می قرار توجه مورد نیز را محصول كردن سبز

مراحل از برخی در آبیاری ای دانه محصوالت دردهی گل مرحله در جمله از گیاه (رشد آب) و گل

دانه شدن پر و بندی (دانه آب) اهمیت دان از. است برخوردار بیشتری




آبیاری روشهایبلندی • و پستی خاك، بافت به آبیاری روش انتخاب

روش استفاده، مورد آب كیفیت و كمیت زمین،برای اولیه گذاری سرمایه و محیطی شرایط كاشت،

. دارد بستگی مزرعه به آب انتقالباغات • و زراعی گیاهان برای مرسوم آبیاری های روش

: اند شده بندی تقسیم زیر شرح به اصلی گروه سه درآبیاریسطحی- 1فشار- 2 تحت آبیاریزمینی- 3 زیر آبیاری




آبیاریسطحی

زمین • سطح روی u مستقیما آب روش، این درریشهها اطراف و گیاه پای به و یافته جریان

. رسد میو • شیاری نشتی، روش سه به سطحی آبیاری

. شود می انجام غرقابی




غرقابی آبیاریآب • از ای الیه با مزرعه زمین سطح تمامی روش این در

خاك سطح بر شدن جاری ضمن آب و شود می پوشیده . گیاه طوقة غرقابی آبیاری روش در كند می نفوذ بتدریحطوقه پوسیدگی بیماری احتمال لذا و شود می خیس نیز

. سنگین های خاك در این بر عالوه مییابد افزایش ) نامناسب) تهویه مشكل غرقابی، آبیاری اثر در رسی

. درجه به بسته روش این آید می پیش بستن سله و خاكسه به شود می اعمال مزرعه به آب ورود بر كه كنترلی

. است انجام قابل كرتی و نواری سیالبی، روش




) ای ) پشته و جوی نشتی آبیاریدرآورده، • پشته و جوی صورت به را زمین روش این در

ها جویچه در كه آب و كارند می ها پشته روی را گیاهو خاك پائین سمت به تدریج به آید می در حركت به

. پای آب نشتی آبیاری در كند می نفوذ و نشت ها پشتهكه گیاهانی آبیاری برای بنابراین گیرد، نمی را ها بوتهخاك تهویه و بندی سله طوقه، شدن خیس به نسبت

. دارد بیشتری مناسبت هستند، حساسبین • های جویچه به اصلی كانال از آب انتقال برای

میشود استفاده سیفون از یا ها پشته




پشتهای جوی آبیاری نمایش




شیاری آبیاریكار • ردیف با كه جو و گندم مزارع آبیاری در روش این

. آبیاری با آن تفاوت دارد كاربرد اند شده كشت خطیپشته ارتفاع و جویچهها اندازة در تنها ای پشته و جوی

در. یكنواخت طور به گیاه است ممكن گاهی هاستبرای u صرفا ها شیار و باشد شده كشت زمین سطح تمام

. شیوه بنابراین باشند شده احداث آب حركت تسهیل . است غرقابی و نشتی آبیاری فاصل حد شیاری آبیاری

) شیارها ) جویچهها داخل در آب ارتفاع است ممكن یعنی . برسد نیز شیار باالی به حتی یا بذر استقرار ناحیه به




فشار تحت آبیاریتأمین • ضرورت و اخیر سالیان در پیاپی های خشكسالی

خشك نیمه و خشك مناطق در زراعی گیاهان برای آبكرده بیشتر را فشار تحت آبیاری روش به رویكرد جهان،

آب. تلفات از جلوگیری روش این در اصلی هدف استدر جویی صرفه مزرعه، تا منبع از انتقال مسیر طول در . روش این است آبیاری راندمان افزایش و آب مصرف

آب، پمپ حوضچه، قبیل از خاصی تأسیسات نیازمند. میباشد ها فشان آب و انتقال روش لولههای دو به و. میشود انجام قطرهای و بارانی آبیاری




بارانی آبیاریبه د• آب شد ذكر كه تجهیزاتی كمك به روش این ر

. شود می پاشیده محصول روی باال از باران صورتپر • محصوالت برای بارانی آبیاری كشی لوله سیستم

نوع از كوچك های مساحت برای یا ساله چند ارزش، . است دائمی و تقسیم ثابت دسته سه به خود روش این

: میشود بندیمتحرك • افقیمتحرك • دایرهای ثابت•




متحرک افقی بارانی ماشین یک تصویرداشت : عملیات هشتم فصل



متحرک دایرهای بارانی ماشین یک تصویرداشت : عملیات هشتم فصل



افشانکهای با بارانی آبیاری حال در مزرعه یک تصویرثابت




قطرهای آبیاریهای • لوله داخل به پمپ موتور طریق از آب روش این در

حركت اند، شده نصب زمین روی یا زیر در كه دار سوراخهایی چكان قطره بوسیله گیاهان ریشه ناحیه در و كرده

. ریزد می آهستگی به یكنواخت و قطره قطره صورت بهحدود شیوه این در آبیاری زیرا 95راندمان است، درصد

شدت به آن سطحی تبخیر و خاك اعماق به آب نفوذ از . به توان می روش این مزایای دیگر از شود می كاستهشبانه ساعات تمام در آبیاری دور، راه از كنترل امكان

. نمود اشاره سیستم كردن كار خود و روز




قطرهای آبیاری سیستم یک ساختمان نمایشداشت : عملیات هشتم فصل



قطرهای آبیاری سیستم با مزرعه یک نمایشداشت : عملیات هشتم فصل



زمینی زیر آبیاریعمق • به شیارهایی روش این در 100تا 75در سانتیمتر

یا سفالی هایی لوله و شود می حفر زمین شیب جهت . به آب هدایت با كنند می نصب آن داخل در مشبك فلزی

و سطحی خاك زیر در آب زمینی، زیر های لوله این درون . افزایش برای میگردد تأمین ریشه نفوذ منطقه درتحت خاك بایست می روش این در آبیاری راندمان

نفوذ از االرضی سطح خاك و نفوذ قابل غیر االرضی . گلخانه در بیشتر روش این باشد برخوردار خوبی پذیری

نمی معمول چندان زراعت در و شود می استفاده ها.باشد




كردن تنكشده • سبز های گیاهچه تراكم موارد از بسیاری در

. مطلوب حد، از بیش تراكم است زیاد بسیار درمزرعهعملكردی تولید و رشد دوره تكمیل برای زیرا نیست

كافی غذایی مواد و هوا نور، فضا، به قبول قابل . همجوار های بوته بین متراكم كشت در دارد احتیاج

و آید می پیش رقابت رشد منابع به دستیابی برایعملكرد و ماند خواهند كوچك و ضعیف ها گیاهچه

. اضافی بوتههای حذف عمل آید نمی بدست مطلوبیكردن تنك را شدن سبز از .( Thinning)پس میگویند




كردن تنك زماناز • خطر شدن برطرف از باید كردن تنك شروع برای

. تنك u معموال كرد حاصل اطمینان ها بوته رفتن بین . شود می انجام گیاه برگی چهار تا دو مرحله در كردناز یا لپه گره زیر از هوایی قسمت قطع ایها لپه دو در . كردن تنك برای حالیكه در میكند كفایت خاك سطح

بوته بایست می سورگوم و ذرت مانند ایها لپه تكبرگ فقط اگر زیرا كشید، بیرون خاك از را اضافی . كند می رشد دوباره بوته شوند، قطع گیاهچه های

. شود انجام مرحله دو در نمودن تنك است بهتر




كردن تنك ابزاربه • یا كارگر توسط اضافی های بوته نمودن تنك

. شود می انجام مخصوص ماشین وسیلهنوع به توجه با مزرعه نمودن تنك برای كارگران

كوتاه داس یا و بیلچه چاقو، دست، از گیاهچه . كنند می استفاده

استفاده • مورد كردن تنك برای كه آالتی ماشین : تصادفی نوعند دو گیرند می . و قرار هوشمند




کار حال در کن تنک ماشین یک تصویر




واكاریبا • و نیست مطلوب حد از بیش تراكم كه طور همان

می سطح واحد در عملكرد كاهش موجب رقابت تشدیدزیرا نیست، پسندیده نیز مطلوب حد از كمتر تراكم گردد،

استفاده كامل طور به خاك و نور آب، از شود می باعثبه. نسبت سریعتر چه هر باید موارد گونه این در نشود

كه زمین از قسمتهایی در كاشتن دوباره یعنی واكاری . كه گیاهانی در واكاری برای نمود اقدام مانده خالی

می شده كنده اضافی های بوته از دارند، جابجایی خاصیت . در اما كرد كشت خالی جاهای در را آنها و استفاده توان

ریشه به و نیست امكانپذیر آنها جابجایی كه گیاهانی مورد . نمود كاری بذر بالفاصله باید شود، می وارد صدمه آنها




شكنی سله و وجینمزرعه • در قبل سال از هرز علفهای بذر اوقات گاهی

زراعی گیاه بذر همراه ناخالصی صورت به یا و شده ریخته . موجب مزرعه در هرز علفهای رویش شوند می كشت

. از گردد می محصول كیفی افت گاهی و عملكرد كاهشگیاه نمو و رشد برای مناسب شرایط ایجاد برای رو این . با هرز علفهای بردن بین از برد بین از را آنها باید اصلی

وجین را مكانیكی وسایل از . ( Hoeing)استفاده میگویند های خاك سطح در كه است متراكمی و سخت الیه سله، . شود می تشكیل آب فشار تحت و سنگین تا سنگین نیمه

از و شود می ها جوانه خروج و ها ریشه رشد مانع سله . شكنی سله اینرو از كند می جلوگیری بذرها شدن سبز

. است داشت عملیات در اساسی اقدامات از یكی




بوته پای دادن خاكدادن • خاك ردیفی های زراعت در زراعی عملیات از یكی

. بین موجود خاك هدایت یعنی كار این است بوته پایبه ها بوته پای در آن ریختن و طرف دو به كاشت خطوط

: شود می انجام منظور چندپابلند- ) گیاهان در ورس به نسبت گیاه مقاومت افزایش

) آفتابگردان و سورگوم ذرت، مانند) نیشكر- ) و سورگوم غالت در جدید های پنجه تولید افزایشغده- یا ها استولن ها، ریزوم بیشتر رشد تحریك و حفاظت

و ) زمینی سیب (…هاهای- ) ساقه گیاه خوراكی های اندام در سفید رنگ بهبود

.) كرفس و مارچوبه




آفات كنترلو • مكنده گزنده، دهانی قطعات دارای كه جانورانی كلیه به

و گیاهان مختلف قسمتهای به و هستند جونده یاكنند، می حمله انبار و مزرعه در كشاورزی محصوالت

. (Pest)آفت محافظت و نگهداری اینرو از شود می گفتهتا كاشت مرحله از كشاورزی محصوالت و گیاهان

می حساب به داشت عملیات مهمترین از یكی برداشت.آید

حشرات • از مختلفی های گروه به نباتی ، ( Insects)آفاتتعلق پستانداران و پرندگان و جوندگان تنان، نرم كنهها،

دارند.




پیشگیری اقدامات : آفات ازمهمترین از عبارتندحشرات • تخمگذاری و گذرانی زمستان محل بردن بین از

. هرز علفهای و گیاهی بقایای مانندكه • نحوی به محصول برداشت یا و كاشت زمان تنظیم

آفت زای خسارت مرحله با گیاه رشد حساس مرحلة. نباشد همزمان

• . به برسد رسانی آسیب مرحله به آنكه از قبل آفت كنترلمی خسارت الروی مرحله در ای حشره اگر مثال طوربالغ حشره صورت به كه ای مرحله در را آن باید زند،

مرحله در كه را ای حشره بالعكس و نمود كنترل است. نمود كنترل الروی مرحله در باید زند می خسارت بالغ




آفات • با مبارزه :روشهای از عبارتندزراعی- 1 مبارزهمكانیكی- 2 كنترلفیزیكی- 3 كنترلبیولوژیكی- 4 كنترلشیمیایی- 5 كنترل




اثر نحوة نظر از كش آفت سموم : انواع از عبارتند: گوارشی- سموم مبارزه الف برای u عمدتا كه سموم این

می خورده آفت توسط میروند كار به جونده آفات باشوند.

: تماسی - سموم مجاری ب و پوست طریق از سموم این . شوند می حشره خون گردش دستگاه وارد تنفسی

:–ج سیستمیك كه سموم آفاتی با مبارزه برای سموم اینكنند، می تغذیه نباتی شیره و گیاه داخلی های بافت از

. گیرند می قرار استفاده مورد:) تدخینی- ) تنفسی سموم عفونی د ضد برای سموم این

می استفاده گلخانه و انبار مسدود فضای و سطحی خاكشود.




شیمیایی تركیب نظر از كش آفت سموم انواع: از عبارتند

گیاهی- كشهای آفت الفروغنی- آفتكشهای بمعدنی- آفتكشهای ج

آلی- كشهای حشره د




گیاهی های بیماریگروه • از ها ارگانیسم میكرو از خاصی های گونه

به كه ها نماتد و ها ویروس ها، باكتری ، قارچهادر گوئیم می زا بیماری عامل یا پاتوژن آنهاطریق از زراعی، گیاه رشد مختلف مراحل

گیاه متابولیسم و مورفولوژی آناتومی، تغییرو كیفی افت محصول، كاهش باعث میزبان

شوند . می گیاه مرگ حتی




زیر • حاالت از مورد چند یا یك ایجاد با گیاهی های بیماری: زنند می خسارت میزبان گیاه به

سیستم- 1 در اختالل موجب كه برگ بافت بردن بین از . میگردد گیاه تولید و فتوسنتزی

مواد- 2 و آب انتقال نتیجه در كه آوندی بافت بردن بین از. میشود مختل گیاه در غذایی

آب- 3 جذب آن موجب به كه گیاه ای ریشه سیستم آلودگی. گردد می مواجه جدی مشكل با خاك از غذایی عناصر و

گیاه- 4 در بذر تولید نتیجه در كه زایشی اندام بردن بین ازعامل به آلوده بذرهای تولید طریق از یا و شده مختل

فراهم مزارع سایر به آلودگی انتشار امكان زا، بیماریمیگردد.




زا بیماری عامل نوع اساسی بر گیاهی بیماریهای: از عبارتند

قارچی- 1 های بیماریباكتریایی- 2 های بیماریویروسی- 3 های بیمارینماتدی- 4 های بیماری




گیاهی از پیشگیری جهت • های بیماری: است ضروری زیر اقدامات

بهداشتی- اقدامات الفقانونی- اقدامات ب

زراعی- روشهای ج




گیاهی های بیماری كنترلمزارع، • در بیماری گسترش و بروز صورت در

با مبارزه و بیماری كنترل به نسبت بایست میهای روش از یكی به زا بیماری زیرعوامل

. كرد اقدامگیاهی- 1• های بیماری فیزیكی كنترلبیولوژیكی- 2• روشهایگیاهی- 3• های بیماری شیمیایی كنترل




پاشها سماست • كشاوررزی در مهم ابزارهای از یكی پاش سم

و علفكش كش، آفت سموم كاربرد برای كهاستفاده مورد گیاهی بیماری كنندة كنترل تركیبات

. پیشرفته چه و ساده چه پاش سم هر گیرد می قرار : لوله پمپ، مخزن، شامل اصلی قسمت چهار از . برحسب است شده تشكیل نازل و انتقال های

میتوان موجود شرایط و عمل مورد منطقه وسعت ) ( ، موتوری یا ساده پشتی های پاش سم انواع از

استفاده پاش سم هواپیمای و تراكتوری چرخدار،نمود .




هرز علفهایهرز • از (Weeds)علفهای بخشی دیگر، گیاه هر مانند

با و شده محسوب منطقه هر گیاهی پوششخاك آلی مواد به افزودن خاك، فرسایش از جلوگیری

ارگانیسم میكرو و جانوران برخی غذایی منابع تأمین و . از اما دارند نقش ها اكوسیستم پایداری و ثبات در هاسود از بیش كشاورزی بر آنها خسارت و زیان كه آنجا

آنها به منفی دید به u غالبا تا شده باعث باشد می آنهادر حتی منفی نگرش این كه جایی تا شود نگریسته. ) است ) شده منعكس نیز آنها هرز علف گذاری اسم




نظر از اند شده بندی طبقه هرز علف عنوان به كه گیاهانی اكثر : باشند می دارا را زیر ازخصوصیات بسیاری نمو و رشد

) بزرگ- ) های جمعیت تولید پتانسیل فراوان بذر تولیدو- آب و خاك نامساعد شرایط در نمو و رشد و رویش امكان

هوااشغال- تحت منطقه در جمعیت سریع تثبیت

طوالنی- مدتی برای خاك در شده دفن بذرهای نامیه قوه حفظوسیع- سطح در پراكنش و سازگاری

ریزوم،- مانند شونده تكثیر رویشی های اندام از برخورداریو بنه پیاز، غده، …استولون،




مورفولوژی نظر از هرز علف انواعگروه • دو به هرز علفهای كلی طور ها به برگ پهن

) و) ای لپه ها دو برگ ( باریك تقسیم ) ای لپه تك . خانوادههای به برگ پهن هرز علفهای شوند می

مركبان خانوادة جمله از مختلفی بادنجانیان گیاهی ، اسفناجیان ، چلیپائیان ، بقوالت و ، كیان، پنیر ،

. باریك هرز علفهای اكثر اما دارند تعلق پیچكیان،جگن یا گندمیان شبه و گندمیان، خانوادة دو از برگ

. اند گرفته منشاء ها،




زندگی نوع نظر از هرز علف انواعانجام • در هرز علف توانایی بندی تقسیم این در

مالك عنوان به میزبان به آن اتكای و فتوسنتز . این از است شده گرفته نظر در بندی طبقه

در هرز های علفه : 3دیدگاه گیرند می جای گروه.1: كامل هرز علفهای

انگل 2. هرز جالیز :علفهای گل و سس مانند

.3: انگل نیمه هرز از علفهای دارواش مانندها اركیده خانوادة




زندگی چرخه نظر از هرز علف انواع: از عبارتند که

ساله • چند و ساله دو یكساله، هرز عفهایچند • و ساله دو یكساله، هرز عفهای كل طور به

. چند اما شوند می تكثیر بذر توسط ساده سالهریزوم، طریق از بذر بر عالوه خزنده های ساله

نیز زا جوانه های ریشه و بنه پیازی، غده استولن،. یابند می تكثیر




هرز علفهای كنترل روشهایآنها • رشد و تراكم كاهش هرز، علفهای كنترل از هدف

موجب كه جایی تا یعنی است بیولوژیكی آستانه حد تا . شود نمی زراعی گیاه عملكرد در اقتصادی كاهش

هرز • علفهای كنترل در متداول های :روش از عبارتند

روشمكانیكی 1.

روشزراعی 2.

روشبیولوژیكی 3.

روششیمیایی 4.




علفكشها انواعهای • علفكش توان می مختلفی های جنبه از

. كرد بندی گروه را شیمیاییتأثیر - طیف نظر از الف

گیاهی- بافت به ورود نحوة نظر از بمصرف- زمان نظر از ج




تأثیر - طیف نظر از الف•: عمومی اعم علفكشهای رستنی و گیاه نوع هر

را زراعی گیاه یا هرز علف برگ، پهن برگ، باریك از. . راندآپ و گراماكسون مانند برد می بین از

•: انتخابی را علفكشهای ها علفكش از دسته اینمقاوم، محصول در شده توصیه غلظت با توان می . مثال طور به برد كار به حساس هرز علفهای علیهغالت مزارع در انتخابی كش برگ پهن یك توفوردی

) است) جو و .گندم




گیاهی- بافت به ورود نحوة نظر از بقسمتهایی تماسی:• فقط تماسی های علفكش

است شده آغشته سم به كه را هرز علف از. دینوسب و گراماكسون مانند كنند می خشك

•: سیستمیك یا از نفوذی ها علفكش اینرسیدن با و یافته انتقال گیاه در ها آوند طریق. رسانند می آسیب آن به حساس های بافت به




مصرف- زمان نظر از جآیش- 1 دوران علفكشهایكاشت- 2 از قبل (Preplant)علفكشهای

پیشرویشی- 3 -Pre)علفكشهایemergence)

پسرویشی- 4 -Post)علفكشهایemergence)




علفكشها كاربرد نحوهپودر • و امولسیون گرانول، و گرد های فرم به ها علفكش

. از غیر البته شوند می عرضه بازار به آب در تعلیق قابلخیس مواد را سم محمولة وزن از درصدی موثره، ماده

حفاظت مواد سطوح، كننده تمیز مواد چسباننده، كننده،می تشكیل علفكش شدن احیاء و شدن اكسید از كننده

آنها به ها علفكش بخشی اثر افزایش برای كه دهند . شوند می افزوده

جامد • یا مایع اختالط، از حاصل فیزیكی فرم آنكه به بستهبا یا پاشی گرد صورت به را علفكش توان می باشد

داد قرار استفاده مورد مختلف های پاش سم از استفاده.




همنفصل

برداشت عملیاتمحصول



برداشت زمانزیادی • بسیار اهمیت مناسب زمان در محصول برداشت

عملكرد حداكثر شود، انجام موعد از زودتر چنانچه دارد،به نیز برداشت در تأخیر صورت در و گردد نمی حاصل

شدن خشبی یا دانه ریزش قبیل از مختلفی دالیل . به كند می افت نیز آن كیفیت و عملكرد میزان علوفه

فرا موقعی محصول هر در برداشت زمان كلی طورآمده بدست كیفی و كمی ارزش حداكثر كه رسد میگیاه. هر برداشت برای مطلوب زمان تعیین در باشد

. داشت توجه زراعت هدف به باید زراعی

محصول : برداشت عملیات نهم فصل



غالت برداشت زمانگندم، ) • ریز دانه غالت در فیزیولوژیك رسیدگی

) و سنبله پائین شدن زرد چاودار و یوالف جو، . رطوبت برگهاست شدن زرد و ساقه رنگ تغییر

مرحله این در خمیری% 40دانه مرحله در و ( . و ذرت غالت سایر در باشد می سخت

با( دانه اتصال محل شدن ای قهوه سورگوم . است فیزیولوژیكی رسیدن نشانه سنبله محور

به • دانه رطوبت كه زمانی كلی طور 14-15به . است مناسب برداشت برای برسد درصد




ای علوفه گیاهان برداشت زمانسبزینه • بافت كه را یونجه و شبدر مانند گیاهانی

اواخر تا اوایل از است، زراعت هدف آنها ای . گیاهان این در كنند می برداشت گلدهی دورهاز را علوفه باید میدهند محصول چین چند كه

حدود تا 10ارتفاع زد برش خاك سانتیمتریرشد تأمین برای ای اندوخته مواد مقداری

بعدی های چین در علوفه برداشت و گیاه مجددبماند جای .بر




حبوبات • برداشت زماناز ) • بیش ها غالف بیشتر كه زمانی كلی طور %( 60به

گردد می قطع آبیاری باشند، شده نزدیك رسیدن حد به . ترتیب این به شود جلوگیری جدید گلهای تشكیل از تااما باشند، شده زرد غالفها اعظم قسمت كه زمانی

نشده آشكار غالفها ترین پائین در دانه ریزش آثارگیرد می انجام برداشت عمل .باشد

شود • استفاده كمباین از برداشت برای كه حالتی درها غالف تمامی شدن زرد تا را برداشت عمل توان می

به دانه رطوبت كاهش .20و انداخت% تعویق به




ای • غده گیاهان در برداشت زمانكه • هنگامی تا زمینی سیب های شده% 50غده زرد ها برگ

. قطع u معموال دهند می ادامه خود رشد به همچنان باشندو تحریك موجب زمینی سیب رشد دوره اواخر در آبیاری . میشود زمینی سیب پوست شدن پنبهای چوب توسعه

سیب • محصول برداشت در زراعی اقدامات از دیگر یكی . است برداشت از قبل هوایی اندام و برگها خشكاندن زمینی

شیمیایی تركیبات از استفاده با u معموال كه كار این انجام بابه موسوم مانند (Defoliant)علفكش ریز برگ یا

آوردن در عمل گیرد می صورت پاراكوات یا گراماكسون. گیرد می انجام بیشتری سهولت با خاك زیر از ها غده




قند • درصد بودن باال به توجه قند، چغندر برداشت در .. زراعت برای مناطق بهترین دارد زیادی اهمیت ها غده

هوای رشد فصل اواخر در كه است نواحی قند چغندررشد شدن كند ضمن تا باشند داشته خنكی u نسبتا

زیاد گرمای دلیل به قند اتالف از قند چغندر رویشی . زمانی را قند چغندر u معموال شود جلوگیری شبانه

و ای قهوه آن كناری های برگ كه میكنند برداشت . برداشت در باشد شده رنگ زرد وسطی های برگ

گیاه های غده اقتصادی، محصول كه آنجا از قند چغندرگیاه های برگ ها، غده برداشت از قبل میتوان است

. رسانید دام چرای مصرف به یا نموده برداشت را




برداشت وسایل و روشهامتفاوت • مختلف محصوالت در برداشت زمان كه همانطور

هر برای نیز برداشت مخصوص ادوات و روش است، . كوچك مزارع در كلی طور به باشد می متفاوت محصولای ساده ابزار كمك به و دستی صورت به برداشت عمل

( ) سیب ) برای ها بیل و علوفه و غالت برای داس مانند ) جالیزی محصوالت و شود می انجام قند چغندر و زمینی . به وسیع مزارع در اما شوند می چین دست نیز باغی و

از برداشت امر در تسریع و كار انجام سهولت منظور. شود می استفاده مخصوصی آالت ماشین




ریز دانه غالت برداشتجو، • برنج، گندم، مانند ریز دانه غالت مزارع در

شامل سنتی برداشت چاودار، و ارزن 3یوالف،كردن ) جدا دادن باد و كوبی خرمن درو، مرحله

. ) میباشد كلش و كاه از دانهدستگاهی • غالت برداشت ماشین كاملترین

و كوبی خرمن محصول، چیدن عمل كه استو دهد می انجام توأم صورت به را كردن تمیز

. است شده نامیده كمباین دلیل همین به




• . این به است مشابه كمباین انواع كار اساسقسمتهای در خاص تغییراتی انجام با ترتیب

در آنها از توان می ها غربال و كوبنده قیچی،روغنی های دانه مانند محصوالتی برداشت

) دانه) ذرت ، گلرنگ و آفتابگردان سویا، كتان،شبدر ) یونجه، مانند ای علوفه گیاهان بذر و ای

. ) نمود استفاده غالت خانوادة علفهای و




غالت کمباین یک تصویرمحصول : برداشت عملیات نهم فصل



علوفهای گیاهان برداشتمزارع • علوفه كوچك سطوح و سنتی زراعت در

شود می برداشت داس كمك به و دست 0.بامحل • به و آوری جمع را علوفه برش، از پس

. بخواهند كه صورتی در كنند می منتقل مصرفنگهداری یا مصرف خشك، صورت به را علوفه

در مدتی را شده برداشت محصول كنند،به سپس و دهند می قرار آفتاب زیر مزرعه

خارج مزرعه از حمل قابل های بسته صورت . كنند می




امر • تسریع برای شبدر و یونجه بزرگ مزارع در:برداشت میشود انجام زیر کلی مرحله سه در

کردن 1. انجام درو دروگر ماشینهای توسط که( mower)میشود.

کردن 2. ردیف و ماشینهای خشک توسط که . میشود انجام ( Rake)جاروکننده

بندی 3. بندی بسته بسته ماشینهای توسط که . میشود ( Baler)انجام




کار حال در دروگر ماشین یکمحصول : برداشت عملیات نهم فصل



کار درحال خورشیدی جاروکن ماشین یک تصویر




و مکعبی بندی بسته ماشین نوع دو تصویراستوانهای




سیلویی علوفهای گیاهان برداشتذرت • و سورگوم مانند ای علوفه محصوالت از بعضی

. هنگام شوند می كشت سیلو تهیه منظور به u عمدتاصورت به علوفه است الزم محصوالت این برداشت

. این برای شود خرد سانتیمتر چند طول به كوچكی قطعاتچاپر دستگاه از استفاده (Chopper)منظور كننده خرد یا

. ساقه كننده قیچی واحد چند از ذرت چاپر شود می . این است مجهز بلندی انگشتیهای به كه شده تشكیل

می هدایت قیچی سمت به را ذرت های ساقه انگشتیهابین. ریزی قطعات به شدن خرد از پس ها ساقه 3-5كنند

درون به دستگاه پشت ناودان واز شده تبدیل سانتیمتر . شوند می ریخته شود می كشیده تراكتور پشت كه تریلی




کار حال در چاپر ماشین یک تصویر




ای غده گیاهان برداشت• زمینی سیب مانند ای غده گیاهان برداشت چغندر و برای

می قند دارد قرار خاك زیر در گیاه اقتصادی محصول كهكرد عمل مكانیزه و مكانیزه نیمه دستی، روش به .توان

به • را زمینی سیب های غده كارگران سنتی زراعت در . های زراعت در اما كنند می خارج زمین از بیل كمكبیل كمك به كه شود می استفاده دستگاهی از بزرگ

یك روی و آورده در خاك از را ها زمینی سیب عریضیرا آنها خاك، گرفتن از پس و كرده هدایت غربالی نقاله

. ریزد می زمین روی یا تریلی درون به




کن زمینی سیب ماشین یک تصویر




کار حال در زمینی سیب کمباین یک تصویرمحصول : برداشت عملیات نهم فصل



از • كوچك، های زراعت در چغندر برداشت برایعرض كم و بلند های تیغه كه مخصوصی بیلهای

از ها غده ساختن خارج از پس و كرده استفاده دارندبا را برگ و طوقه یعنی بوته هوایی قسمت خاك،

. كنند می قطع ساطوربه • را برداشت توان می چغندر، ردیفی زارعت در

در و مكانیزه نیمه در 3صورت سرزنی، مرحله . داد انجام بارگیری و ها غده آوردن

كه • است كاملی دستگاه قند چغندر مخصوص كمباینرا 3هر بارگیری و ها غده آوردن در سرزنی، عمل

دهد می انجام توام طور .به




دهمفصل

زراعی تناوب آیشو



مقدمهاز • خود نمو و رشد دوره طول در زارعی گیاهان

بهره خاك غذایی عناصر و آب نور، های نهاده . هر زمین قطعه یك چنانچه كنند می برداری

آن، تولید میزان به بسته رود، كشت زیر به سالهخصوصیات و شده كاسته خاك غذایی عناصر از

می قرار تأثیر تحت خاك شیمیایی و فیزیكیمانند. مشكالت از برخی دیگر سوی از گیردهرز، علفهای و گیاهی های بیماری آفات،

. كنند می تهدید را كشاورز زراعت و محصول

زراعی : تناوب و آیش دهم فصل



آیش تعریفكشت • زراعی فصل چند یا یك كه را زمینی

. گویند می آیش نشودمتداول • های روش از یكی زمین گذاشتن آیش

برای جهان خشك نیمه و خشك مناطق تمام در . باشد می آن خستگی رفع و زمین تقویت




زراعی تناوبمحصوالت • كاشت زمان توالی از است عبارت

. معین ترتیبی و نظم با زمین قطعه یك در مختلفیك • از جزئی تواند می نیز آیش ترتیب این به

. آیش، دیگر عبارت به باشد زراعی تناوب برنامهحذر بر زراعی زمین مداوم كشت از را كشاورز

یك از تبعیت به را او زراعی تناوب و دارد میدر مختلف محصوالت كشت در منظم برنامه

. كند می تشویق زراعی زمین




منطقه یك كشاورزی در محصول نوع انتخابطبیعی، • عوامل دقیق مطالعه از پس تجربه با كشاورزان

شوند كشت باید كه را گیاهانی اجتماعی، و اقتصادیبندی قسمت را خود مزرعه وسعت تمام و نموده انتخاب

نظر مورد گیاهان از یكی كشت به را قسمت هر و كنند می . برای را مزرعه از قسمتی مثال طور به دهند می اختصاص ) مانند ) شتوی گیاهان سایر یا جو و گندم پائیزه غالت كشت

كشت به را دیگر قسمت و گیرند می نظر در یونجه و كلزامی اختصاص بهار در پنبه و قند چغندر مانند صیفی گیاهان

به و كشت بدون را زمین از بخشی است ممكن و دهند . كنند رها آیش صورت




زراعی تناوب انتخاب بر مؤثر :عوامل از عبارتندآبیاری 1. آب اقتصادزمین 2. از وری بهره میزانفرسایشخاك 3. كنترلبیماری 4. و آفات هرز، علفهای كنترل

گیاهی هایآالت 5. ماشین و انسانی نیروی توزیعاقتصادی 6. عوامل




زراعی تناوب در محصوالت توالی اصولدنبال - 1 به بایستی عمیق و عمودی های ریشه با زراعی گیاهان

. دارند افشان ریشهای سیستم كه گیرند قرار گیاهانی2 - ) تثبیت ) به قادر كه ها لگوم بقوالت خانوادة گیاهان

می قرار لگوم غیر گیاهان از بعد هستند نیتروژن بیولوژیكیگیرند.

و - 3 انتخاب ندارد، وجود كافی آب كه مناطقی یا دیم زراعت درمی انجام خشكی به آنها مقاومت اساس بر گیاهان توالی

گیرد. می - 4 جای بر زیادی گیاهی بقایای برداشت، از پس كه گیاهانی

. شوند می داده قرار تناوب آغاز در u معموال گذارند




از - 5 پس u معموال جو و گندم مانند ریز دانه غالتگیرند می قرار وجینی . گیاهان

كه - 6 قند چغندر و پنبه مانند محصوالتی از پسمحصول یك كشت دارند، طوالنی رشد دوران

كلزا، گلرنگ، مانند زودرس و سرمادوست بهارهگرمادوست محصول یك كشت یا و عدس یا نخود

در سویا یا ارزن ماش، لوبیا، مانند زودرستوان می آن از پس و گیرد می قرار تناوب برنامه

. كرد اقدام پائیزه جو یا گندم كشت به نسبت




كشور در رایج های تناوب از هایی نمونه( 5تا4یونجه- ) -–سال - ذرت زمینی آیش. جو- گندم- لوبیا- سیب

) ساله- ) یك قند –شبدر .–سویا –ذرت –چغندر گندم ( –جو ) –گلرنگ –ذرت- .–گندم –ماش آیش

قند - (.–گندم –ماش –پنبه –ذرت –چغندر سبز ) كود سویاوجود • توجه قابل جوی نزوالت و كافی آب كه مناطقی در

. در دامپروری اگر ندارد ضرورتی زمین گذاشتن آیش دارند،سطح توان می باشد نیاز مورد علوفه و داشته رونق منطقه

در و داده اختصاص ای علوفه گیاهان كشت به را بیشتری . داد كاهش را غالت و وجینی گیاهان كشت زیر سطح مقابل




پایان

زراعت عمومی بر اساس کتاب زراعت عمومی مولف: کمال سادات...

Documents