ÀÐÒÅÐÈÉÍ ÄÀÐÀËÒ ÈÕÄÝËÒÈÉÍ ÎÍÎØËÎÃÎÎ, ÝÌ×ÈËÃÝÝ

ÀÄ ÈÕÄÝËÒ – ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÒÓËÃÀÌÄÑÀÍ ÀÑÓÓÄÀË

ßÀÃÀÀÄ ?

ÀÄ ÈÕÄÝËÒ – ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÒÓËÃÀÌÄÑÀÍ ÀÑÓÓÄÀË

• Õ¿í àìûí äóíä ºðãºí òàðõàëòòàé (1.5 òýðáóì õ¿í, Ìîíãîëä 28%) • Õ¿íäðýë ºãºõ ºãºõ ýðñäýë ºíäºð (4.5 ñàÿ õ¿í, 27%)• ÀÄ èõäýëòèéí õÿíàëò õàíãàëòã¿é (ÀÍÓ-ä 34%, ÎÕÓ-ä 21%, Монголд

10% )

ÀÄ ÈÕÄÝËÒ - ×ÈÌÝÝÃ¯É ÒÀÕÀË

ßÀÃÀÀÄ?

ÀÄ ÈÕÄÝËÒ - ×ÈÌÝÝÃ¯É ÒÀÕÀË

• ÀÄ èõäýëòèéí ¿åä èëðýõ ýìíýë ç¿éí øèíæ òýìäã¿¿ä ºâºðìºö áóñ áàéäàã òóë îëîí ìÿíãàí õ¿í äàðàëò èõòýéãýý ìýäýõã¿é ÿâñààð ãýíýò õ¿íäðýë ºã÷ íàñ áàðàõ ÿâäàë ãàðäàã.

• ÀÄ èõòýé õ¿í àìûí 45% íü ººðèéí ºâ÷íºº ìýäýõã¿é àìüäàðäàã áàéíà. (Äýëõèéí Ç¿ðõíèé Õîëáîîíû òàéëàí ìýäýý, 2007 )

Àðòåðèéí äàðàëò èõäýëòèéí ýìíýë ç¿éí õ¿ðýý

ÀÄÈ

Áèå äààñàí ºâ÷èí Øèíæ òýìäýã Ýðñäýëò õ¿÷èí ç¿éë

Ýìãýã æàìÓäàìøèë Ñòðåññ, ÈÄÕØ, àðõèäàëò

Ýñèéí ìåìáðàíû Ñèìïàòèêî-àäðåíàëü ãàæèã ñèñòåìèéí èäýâõæèë

èõñýõ

Êàòåõîëàìèíóóä èõñýõ Çàõûí ñóäàñ íàðèéñàõ Áººðíèé èøåìè Ðåíèí ÿëãàðàõ

ÀÄ èõñýõ

Íàòðè õóðèìòëàãäàõ Äàâñíû èõ õýðýãëýý

Ýìíýë ç¿éí øèíæ òýìäýã¿¿ä

1. Òàðõèíû òàëààñ èëðýõ ø/ò

òîëãîé ºâäºõ òîëãîé ýðãýõ ÷èõ øóóãèõ

2. Ìýäðýë ñóëüäàõ øèíæ òýìäã¿¿ä ÿäðàõ öî÷ðîìòãîé áîëîõ íîéð õóëæèõ

3. Ç¿ðõíèé òàëààñ èëðýõ øèíæ òýìäýã

ç¿ðõýýð ºâäºõ

4. Í¿äíèé òàëààñ èëðýõ

øèíæ òýìäýã¿¿ä í¿ä á¿ðýëçýõ õàðàà ìóóäàõ

ÀÍÃÈËÀË

Øàëòãààíààð íü:

1. Àíõäàã÷ äàðàëò èõäýëò 80-90%2. Õî¸ðäîã÷ äàðàëò èõäýëò 10-20% Áººðíèé ýäèéí ãàðàëòàé ÀÄ èõäýëò Áººðíèé ñóäàñíû ãàðàëòàé ÀÄ èõäýëò Äîòîîä ø¿¿ðëèéí ãàðàëòàé ÀÄ èõäýëò Ýìèéí øàëòãààíò ÀÄ èõäýëò

ÀÄ - í ò¿âøèíãèéí àíãèëàë (ÄÝÌÁ, 1999, ESC, 2003 )

Çýðýãëýë ÑÀÄ (ìì.ì.ó.á)

ÄÀÄ (ìì.ì.ó.á)

Äàõèí øàëãàõ, õÿíàõ

Õýâèéí <130 <85 2 æèëä 1óäàà

ªíäºð õýâèéí 130-139 85-89 1 æèëä 1óäàà

ÀÄ èõäýëòèéí I çýðýã

140-159 90-99 2 ñàðä

ÀÄ èõäýëòèéí II çýðýã

160-179 100-109 1 ñàðä

ÀÄ èõäýëòèéí III çýðýã

180 110 1-7 õîíîãò

Äàí ñèñòîëûí äàðàëò èõäýëò

>140 <90 Ñèñòîëûí äàðàëòûí ò¿âøíýýñ õàìààðíà

Íàñàíä õ¿ðýãñäèéí ÀÄ-í àíãèëàë (JNC VII, 2003 )

ÖÄ –ûí àíãèëàë

ÑÀÄ ÄÀÄ ÀÕÌàÿ㺺ð÷ëºëò

Îíöãîé çààëòã¿é

Îíöãîé çààëòòàé

Õýâèéí <120 <80 äýìæèõ - -

ÖÄÈ-í óðüäàë ¿å

120-139

80-89 òèéì - Îíöãîé çààëòààð ºãºõ ýì

ÖÄÈ-èéíI ¿å øàò

140-159

90-99 òèéì 1 ýì(Òèàçèä)

Îíöãîé çààëòààð ºãºõ ýì¿¿ä, áóñàä ýì

ÖÄÈ-èéíII ¿å øàò

160 100 òèéì 2 ýìèéí õîñëîë

Îíöãîé çààëòààð ºãºõ ýì¿¿ä , áóñàä òºðëèéí ýì¿¿ä

¯å øàòààð íü àíãèëàõ íü

¯å øàòóóä

Áàé ýðõòýíèé ãýìòýë (ýìíýë ç¿éí øèíæ òýìäýãã¿é)

Ýðõòýí òîãòîëöîîíû õ¿íäðýë

I ¿å øàò - -

II ¿å øàò + -

III ¿å øàò

+ +

ÀÄ èõäýëòèéí ÿâö, òàâèëàíã òîäîðõîéëîõ õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä

Ýðñäýëò õ¿÷èí ç¿éë

Áàé ýðõòýíèé ãýìòýë

Ýðõòýí òîãòîëöîîíû õ¿íäðýë

• ýð >55 íàñ• ýì >65 íàñ• òàìõèäàëò• óäàìøèë• ãèïåõîëåñ òåðèíåìè

• çүүн ховдлын зузааралт• íүдний угийн ñóäàñíû өөрчлөлт• òархины судасны õàíûí өөрчлөлт• ïðîòåèíóðè

• çүрхний àðõàã дутагдал• çүрхний ишеми өвчин, ÇØ• òархины цусан хангамжийн дутагдал, òархины цус харвалт• áөөрний àðõàã дутагдал• ×ت• ðåòèíîïàòè • ãîë ñóäàñíû õóóðàëòàò ö¿ëõýí

ÀÄ èõäýëòèéí ¿åèéí ç¿ðõ ñóäàñíû ýðñäëèéí ò¿âøèíã òîäîðõîéëîõàðãà÷ëàë

Õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä Ò¿âøíèé I çýðýã

Ò¿âøíèé II çýðýã

Ò¿âøíèé III çýðýã

Õàëãààò õ¿÷èí ç¿éë 0 Áàãà Äóíä ªíäºð

Õàëãààò õ¿÷èí ç¿éë 1-2

Äóíä Äóíä Ìàø ºíäºð

Õàëãààò õ¿÷èí ç¿éë >2, ýñõ¿ë ãýìòñýí ýðõòýí (+)

ªíäºð ªíäºð Ìàø ºíäºð

Ýðõòýí òîãòîëöîîíû õ¿íäðýë (+)

Ìàø ºíäºð Ìàø ºíäºð Ìàø ºíäºð

Ýì÷èëãýý ýðñäëèéí çýðýãëýëýýñ õàìààðàõ íü

Ýðñäëèéí çýðýãëýë Ýì÷èëãýý

Áàãà Ýìèéí áóñ ýì÷èëãýý

Äóíä Ìîíîòåðàïè

ªíäºð 2 ýìèéí õîñëîë

Ìàø ºíäºð 3-4 ýìèéí õîñëîë

Òàâèëàí ýðñäëèéí çýðýãëýëýýñ õàìààðàõ íü

Ýðñäëèéí çýðýãëýë Ç¿ðõ ñóäàñíû õ¿íäðýë ¿¿ñýõ ìàãàäëàë (10 æèëä)

Áàãà <15%

Äóíä 15-20%

ªíäºð 20-30%

Ìàø ºíäºð >30%

ÝÌ×ÈËÃÝÝÍÈÉ ÀÐÃÓÓÄ

1. Ýìèéí áóñ ýì÷èëãýý2. Ýìèéí ýì÷èëãýý3. Ìýç çàñëûí ýì÷èëãýý

Ýìèéí áóñ ýì÷èëãýýíèé çàð÷èì

ÀÄÈ-èéí øàëòãààí áà ò¿âøíýýñ ¿ë õàìààðàí á¿õ ºâ÷òºíä çààëòòàé

Òàìõèíààñ òàòãàëçàõ Áèåèéí æèí áàðèõ (ÁÆÈ< 25êã/ì2 ) Äàâñíû õýðýãëýýã áóóðóóëàõ (<5ãð ) Àðõèíû õýðýãëýýã áàãàñãàõ (<50-

60ãð ) Ǻâ õîîëëîõ Èäýâõòýé õºäºë㺺í

Ýìèéí á¿ëã¿¿ä¯íäñýí 6 төрлийн эмийн бүлэг Шээс хөөх бэлдмэлүүд: гипотиазид,

фуросемид, гигротон, верошпирон Бета рецептор хоригч: пропранолол,

атенолол Кальцийн сувгийн хоригч: нифедипин,

верапамил Ангиотензин хувиргагч ферментийг

саатуулагч: каптоприл, эналаприл Альфа рецептор хоригч: празоцин Ангиотензин II –ын антагонист: лазортан

Ýìèéí ýì÷èëãýýíèé çàð÷èì

Ýìèéí ñîíãîëòûã îíîâ÷òîé õèéõ Эмийí òóíã çºâ òîõèðóóëàõ Äàðàëòíû ýì¿¿äèéã çºâ õîñëóóëàõ Ýìèéí ýì÷èëãýý êóðñ õýëáýðýýð áóñ,

òîãòìîë áàéõ

Äàðàëòíû ýìèéí ñîíãîëò

Äàðààõ õ¿÷èí ç¿éë¿¿äýýñ õàìààðíà: ºâ÷òºíèé íàñ õàâñàðñàí ºâ÷èí, õ¿íäðýë ºâ÷òºíèé òºëáºðèéí ÷àäâàð ºìíºõ ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ¿ð ä¿í Ãåìîäèíàìèêèéí õýëáýð

Ýìèéí òóíã òîõèðóóëàõ

Эмийг хэрэглэхдээ бага тунгаар ýõëэх

Àажмаар тунг нэмэх Хэрэв анх ууж эхэлсэн эмийн тунг

нэмээд үр дүн муу эсхүл таарамжгүй гэж нөлөө үзүүлсэн бол өөр эмээр солих

Äàðàëòíû ýìèéã õîñëóóëàí õýðýãëýõ íü

¯ð ä¿íòýé õîñëîë: Äèóðåòèê + áåòà õîðèã÷ Êàëüöèéí àíòàãîíèñò + áåòà õîðèã÷ Äèóðåòèê + ÀÕÔ-èéã ñààòóóëàã÷ Êàëüöèéí àíòàãîíèñò + ÀÕÔ-èéã

ñààòóóëàã÷

Áета хоригч + альфа хоригч

Çàéëøã¿é çààëò

Ýìèéí á¿ëýã Çàéëøã¿é çààëò

Äèóðåòèê • ÇÀÄ• òàðãàëàëò

Áåòà õîðèã÷ • ÇȪ, ÇØ• òàõèàðèòìè

Êàëüöèéí àíòàãîíèñò • Ñòåíîêàðäè• ãèïîêèíåòèê õýëáýð

ÀÕÔ-èéã ñààòóóëàã÷ • ÇÀÄ• õóó÷èí ç¿ðõíèé øèãäýýñ• ÷èõðèéí øèæèí

Äàðàëòíû ýìèéí á¿ëã¿¿ä

Ýìèéí á¿ëýã Çààëò Ýñðýã çààëò Ãàæ íºëºº

Äèóðåòèê:Ãèïîòèàçèä, ôóðîñåìèä,Ãèãðîòîí, Òðèàìòåðåí

Àõìàä íàñòàí,Ç¿ðõíèé àðõàã äóòàãäàë

Ïîäàãðà, äèñëèïèäåìè

Ãèïîêàëèåìè,Èìïîòåíöè,Äèñëèïèäåìè,ÍÒ ê ãëþêîçå

Áåòà õîðèã÷:ÏðîïðîíàëîëÀòåíîëîëÌåòîïðîëîë,

Ñòåíîêàðäè, õóó÷èí øèãäýýñ, òàõèàðèòìè

Áð. àñòìà, ÕÍÇË, ç¿ðõíèé õîðèã II-III ñò

Áðîíõîñïàçì,ÀV õîðèã,Çàõûí öóñíû ýðãýëò ìóóäàõ

Äàðàëòíû ýìèéí á¿ëã¿¿ä

Ýìèéí á¿ëýã Çààëò Ýñðýã çààëò Ãàæ íºëºº

Äèóðåòèê:Ãèïîòèàçèä, ôóðîñåìèä,Ãèãðîòîí, Òðèàìòåðåí

Àõìàä íàñòàí,Ç¿ðõíèé àðõàã äóòàãäàë

Ïîäàãðà, äèñëèïèäåìè

Ãèïîêàëèåìè,Èìïîòåíöè,Äèñëèïèäåìè,ÍÒ ê ãëþêîçå

Áåòà õîðèã÷:ÏðîïðîíàëîëÀòåíîëîëÌåòîïðîëîë,

Ñòåíîêàðäè, õóó÷èí øèãäýýñ, òàõèàðèòìè

Áð. àñòìà, ÕÍÇË, ç¿ðõíèé õîðèã II-III ñò

Áðîíõîñïàçì,ÀV õîðèã,Çàõûí öóñíû ýðãýëò ìóóäàõ

ßàðàëòàé òóñëàìæ

Эмнэлэгт хэвтүүлэх заалтууд: ЦД ихдэлтийн шалтгаан тодорхойгүй, онош

тодруулах шаардлагатай Ойр ойрхон ЦД ихсэх, эмийн сонголт хийхэд

түвэгтэй байх Эмийн эмчилгээ үр дүн багатай байх

Эмнэлэгт яаралтай хэвтүүлэх заалтууд: ЦД ихäýëòèéí хүндрэл: тархины цус харвалт,

нүдний хараа гэнэт муудах, уушгины хаван ЦД-ны криз

Öóñíû äàðàëòíû êðèç

Øèíæ òýìäýã: ЦД огцом гэнэт ихсэнэ ЦД-ны түвшин янз бүр байæ áîëíî Тархи мэдрэл, нүд, зүрхний талаас

хурц хямрал илэрнэ: толгой хүчтэй өвдөх, толгой эргэх, чих шуугих, бөөлжис цутгах, бөөлжих, нүд бүрэлзэх, хараа муудах, зүрх дэлсэх, чичрэх, амьсгал давчдах, зүрх өвдөх

Кризын эмчилгээ:

ЦД –ыг огцом бууруулахаас зайлсхийх, эхний 2 цагт 25%-иар бууруулна.

Судас тэлэгчид: нитропруссид натри, нитроглицерин,

дибазол 5мл судсаар, эуфиллин 2.4% 10 мл судсаар

Шээс хөөх тариа: лазикс 40-80 мг буюу 2-4 мл судсаар

Тайвшруулах бэлдмэл: дроперидол 2-3 мл, седуксин эсхүл фенозепам 2 мл судсаар эсхүл булчинд

Хөнгөн хэлбэрийн үед уухаар өгч болно:нифедипин 10 мг хэлэн дор тавих эсхүл гемитон 1 таб уух

ÀÍÕÀÀÐÀË ÒÀÂÜÑÀÍÄ ÁÀßÐËÀËÀÀ