1

บทท 1

บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญของปญหำ

ปจจบนเทคโนโลยเขามามบทบาทในชวตประจ าวนของผคนมากขนจนกลายเปนสวนหนงของชวตมนษยไปเสยแลว เทคโนโลยไมไดเขามบทบาทแตเพยงเปนเครองมออ านวยความสะดวกและเพมประสทธภาพในการท างานเทานน แตเทคโนโลยไดเขามาเปลยนพฤตกรรมของผคนในการตดตอสอสารและการรบรขาวสาร

การแพรกระจายการเขาถงอยางกวางขวางมากขนของเครอขายอนเทอรเนตในประเทศไทย เรมเปนจดเปลยนทท าใหคนเปลยนวถการรบรขาวสารจากสอกระแสหลก จากรปแบบหรอแพลตฟอรม (Platform) ดงเดม อาท หนงสอพมพ (ทเปนกระดาษ) โทรทศน (ทดจากจอโทรทศน) วทย (ทฟงจากเครองเลนวทย) มาสการเสพขาวจากสอกระแสหลกผานรปแบบการน าเสนอแบบดจตอล ไมวาจะเปนบนอนเทอรเนต หรอผานแอพพลเคชนบนอปกรณดจตอล (Tablet/Smartphone)

จากงานวจยพบวาจ านวนคนบรโภคขาวผานสอดงเดม ไมวาจะเปนจ านวนผอานหนงสอพมพและจ านวนคนฟงขาววทยลดลงอยางตอเนอง ในป2550 คนอานขาวหนงสอพมพทงสน 26.3 ลานคน ป 2551คนอานขาวหนงสอพมพทงสน 24.49 ลานคน ป 2552 คนอานขาวหนงสอพมพทงสน 18.93 ลานคน ในขณะทจ านวนคนทฟงขาวจากวทยลดลงจาก 8.99 ลานคนในป 2550 ลดลงเหลอ 807,008 คนในป 2551 และลดลงเหลอ 796,009 คนในป 2552

นอกจากนการเกด ขนของเครอ ขายส งคมออนไลนหร อ โซ เชยล เนตเ วรค (Social Network) กลายเปนจดเปลยนครงส าคญของพฤตกรรมการสอสารและการบรโภคขอมลขาวสารจากสอกระแสหลกและหนไปบรโภคขาวจากสอสงคมออนไลนมากขน โดยเฉพาะทวตเตอร (Twitter) ซงมทงการายงานขาวจากนกขาวอาชพและ “นกขาวพลเมอง” (Citizen Journalists)

ตวอยางจากเหตการณชมชนมทางการเมองเมอป 2553 ประชาชนจะตดตามขาวสารการเมองอยางใกลชดจากสอสงคมออนไลนโดยเฉพาะอยางยง“ทวตเตอร” (Twitter) ซงผสอขาวทรายงานขาวผานทวตเตอรจะสามารถรายงานความเคลอนไหวไดทนททนใดจาก ณ สถานทเกดเหต ซงการรายงานขาวสารดงกลาวไมไดจ ากดอยแตเพยงขอมลขาวสารทเปนเพยงตวอกษรเพยง 140 ตวอกษรเทานน แตผสอขาวสามารถรายงานทงภาพและเสยง ผานภาพนงและวดโอคลป สดตรงจากทเกดเหตไดทนท

2

จ านวนผใชทวตเตอรในประเทศไทยเพมขนอยางรวดเรว แมวาจะเพมและมจ านวนนอยกวาจ านวนผใชเฟซบค (Facebook) กตาม ขอมลจากwww.lab.in.th ปจจบนมผใชทวตเตอรในประเทศไทยราว 539,000 คน

การเพมขนอยางรวดเรวของอปกรณสอสารทสามารถตอบสนองการสอสารสองทางผานเครอขายสงคมออนไลนไดอยางมประสทธภาพและทรงพลงมากทสด นนคอ โทรศพทเคลอนทแบบฉลาด หรอทเรยกกนวา “สมารทโฟน” กเปนอกปจจยหนงทมผลตอการเปลยนแปลงการรบรขาวสารของประชาชนอยางมาก

การเปลยนพฤตกรรมและรปแบบของการรบขาวสารของประชาชนนนไดสรางความทาทายใหกบองคกรสออยางมาก ท าใหองคกรสอหลายแหลงตองมการปรบรปแบบในการสน าเสนอขาวใหครอบคลมทกชองทางการสอสารทประชาชนใชกน และใหมความรวดเรวในขณะทตองรกษามาตรฐานวชาชพสอมวลชนดวยการสอสารขาวทถกตอง

องคกรสอหลายแหงเรมตระหนกถงการเปลยนแปลงครงใหญทจะเกดขนในอนาคตสออนใกลน และไดเรมวางยทธศาสตรในการใชประโยชนจากเทคโนโลยสอสารสมยใหมผนวกเขามาเสรมศกยภาพการน าเสนอขาวสารเพมมากขน แตทงนหากมองในภาพรวมองคกรสอในประเทศไทยยงอยในชวงเรมตนของการกาวเขาสชวงเปลยนผานจากโลกสอสารมวลชนแบบดงเดมไปสโลกสอสารมวลชนแบบใหมทมอนเทอรเนตและเครอขายสงคมเปนตวขบเคลอนทส าคญอยเบองหลง

นอกจากนยงมองคกรสออกหลายทเรมมการปรบตวผานรปแบบของการน าเสนอขาวสาร จากเดมทเนนการรายงานขาวผานสอดงเดมเปนหลกมาสการรายงานขาวดจตอล ไมวาจะเปนเวบไซต และสอสงคมออนไลน โดยเฉพาะทวตเตอร และเฟซบค เพจ (Facebook Page) มากขน

วธการปรบตวของสอสงพมพเปนสงทผวจยใหความส าคญในการศกษาในงานวจยน โดยกลยทธการปรบตวของสอสงพมพทเกดขนเมออตราการอานหนงสอพมพและรายไดจากหนงสอพมพลดลง หนงสอพมพทวโลกปรบตวกาวเขาสชองทางใหมในการน าเสนอขาวคอสออนเตอรเนตดวยการมเวบไซตขาว โดยทยงเปนระยะของการหาจดสมดลระหวางการน าเสนอขาวและโมเดลทางธรกจทจะท าใหองคกรอยรอด ในชวงป 2553 ทผานมาสอสงพมพตางประเทศไดมการพฒนาชองทาง (Platform) ใหมๆ และรปแบบของเนอหา (content) ทหลากหลายมากขนเพอตอบรบความตองการของผบรโภคและเพอท าใหองคกรขาวอยรอดตอไปได บางสอนอกจากจะมการใชสออนเตอรเนตในรปแบบมลตมเดยแลวกยงมการเรมใหความส าคญกบรปแบบของโทรทศนดวย บางราย อาทเชน Reuters กาวเขาสการท า Online News Channel ขนเพอเปนอกรปแบบของการน าเสนอเนอหาขาว

แนวคดหนงของการปรบตวใหอยรอดขององคกรขาวคอการพฒนาสกระบวนการเปน Newsroom Covergence ซงเปนแนวทางขององคกรสอในหลายๆ ประเทศทวโลก โดยกระบวนการ

3

Newsroom Convergence นนหมายถงกระบวนการซงเพมความรวมมอ และการท างานรวมกนของกองบรรณาธการจากทงสอสงพมพ สอวทยโทรทศน และสอออนไลน โดยผสมผสานการใชเครองมอเทคโนโลย ทมงาน และพนทในการเผยแพรเนอหา กระบวนการนเรมตนในระยะแรกกบสอในประเทศสหรฐและองกฤษ จากนนกมการขยายแนวทางถกน าไปใชพฒนารปแบบกระบวนการวธการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวนในหลายๆ ประเทศทวโลก ซงจากการศกษาเบองตนของนกวจยหลายทานกอนหนาน พบขอสงเกตทส าคญคอ กระบวนการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวนนไมมรปแบบตายตวแนนอนทจะเปนแบบแผนใหทกแหงปฏบตเหมอนกน แตขนอยกบปจจยหลายประการของสอในแตละประเทศ ลกษณะผรบสารและความตองการของผบรโภคขาวทตางกน วฒนธรรมองคกรขาวทตางกน รวมถงรปแบบของสอทจะมการหลอมรวมมาใชงานรวมกนกมผลตอการพฒนารปแบบกระบวนการทแตกตางกนดวย

ดงนน แมจะมกรณศกษาจ านวนมากจากองคกรสอในตางประเทศใหศกษา แตหากมองในบรบทขององคการขาวในประเทศไทย สอหลายแหงเรมมความพยายามท างานในลกษณะขามสอ (cross-platform) เชนหนงสอพมพ มการขยายการท างานสเวบไซต หนงสอพมพสเคเบลทว หรออนเตอรเนตทว ซงลวนแตเปนกระบวนการขนเรมตนของการหาวธการและรปแบบทเหมาะสมในการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวใหมประสทธภาพสงสดในการท างาน และการเสรมใหโมเดลทางธรกจสามารถอยรอดไดในยคดจตอล การพยายามกาวเขาสกระบวนการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวขององคกรสอในประเทศไทยไมไดสามารถเลอกเอาแบบแผนของประเทศอนมายดแลวปฏบตตามไดเลยทงหมด แตตองมการคดคนรปแบบวธการท างานและการพฒนาเนอหาแบบ cross-media ทแตกตางออกไปเชนกน

ส าหรบงานวจยน ผวจยมงเนนศกษาการเปลยนแปลงเขาสกระบวนการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวของหนงสอพมพ ทจะขยายรปแบบการท าขาวและเผยแพรขาวสสอประเภทอน เนองจากสอหนงสอพมพไดรบผลกระทบจากเทคโนโลยและลกษณะการบรโภคขาวทเปลยนไปของประชาชนอยางชดเจนมากทสด โดยเหนไดจากยอดจ าหนายหนงสอพมพทลดลงและการดนรนของหนงสอพมพเพอใหอยรอดทางธรกจ หนงสอพมพในประเทศไทยเกอบทกเครอและทกเลมมเวบไซตขาวเปนของตวเอง แตรปแบบของการท างานระหวางกองบรรณาธการขาวเดมและของกองบรรณาธการขาวออนไลนยงมงานวจยศกษาร ปแบบทชดเจน

ในขณะเดยวกนแนวโนมใหมทก าลงเกดขนคอสงพมพเรมมองโอกาสของการกาวเขาสสอโทรทศนผานระบบเคเบลทวและอนเตอรเนตทวดวย โดยในสวนของเคเบลทวนนเปนสอทก าลงเตบโตอยางมากในประเทศไทย จากสถตในป 2552-2553 ทผานมา มอตราการเพมขนของจ านวนเคเบลทวในประเทศไทยอยางตอเนอง ปจจยทกระตนใหธรกจเคเบลทวเตบโตขนคอ ลกษณะการบรโภคสอทเปลยนไปของผรบ

4

สาร 1ผลส ารวจในเดอน สงหาคม 2554 ของ AGB Nielsen ระบวาอตราการขยายตวของโทรทศนผานจานดาวเทยมและเคเบลทว เขาถงครวเรอนไทยทสดสวนรอยละ 50 หรอประมาณ 11 ลานครวเรอน คดเปนฐานคนดมากกวา 38.5 ลานคน และคาดการณวาภายใน 3 ปจากน สดสวนจะเพมเปนรอยละ 75-80 เทากบวาจ านวน 21 ลานครวเรอนในประเทศไทยจะสามารถรบชม "ทวดาวเทยม" 200 ชอง 2นอกจากนการศกษาพฤตกรรมผรบชมโทรทศนพบวาและถาไมใชชวงเวลาของรายการยอดนยมบนฟรทวแลว ผชมกไมไดยดตดอยกบการชมชองฟรทวเดม แตเปลยนชองไปรบชมรายการอนๆ ทางเคเบลทว นอกจากนน จดเปลยนทส าคญอกประการคอการเปดเสรในการตงสถานโทรทศนผานเครอขายระบบดาวเทยมและเคเบลทว ทงนปจจบนมทวดาวเทยมทเปนชองขาวแลว 7 ชอง คอ เนชน แชนแนล, สปรงนวส, มเดย นวส, ทเอนเอน 24, แมงโก ทว, ระวงภย และวอยซ ทว

นายอดศกด ลมปรงพฒนกจ กรรมการผอ านวยการ บรษท เนชน บรอดแคสตง คอรปอเรชน จ ากด (มหาชน) หรอ เอนบซ 3กลาววาหนงในกลมคอนเทนทชองทวดาวเทยม ทไดรบความสนใจจากผชมและมการเปดตวชองใหมอยางตอเนอง คอ "ชองขาว" อกทงยงเปนปจจยส าคญใหผชม ตดสนใจตดตงจานรบสญญาณดาวเทยม เพราะสามารถตดตามประเดนขาวไดตลอดทงวน ขณะทฟรทวจะมใหชมเปนบางชวงเวลาเทานน จะเหนไดจากชวงเหตการณน าทวมทผานมามผเลอกรบชมชองขาวของเอนบซทางเวบไซตเพมขน 3 เทาตอวนเปน 1.5 แสนราย แสดงวาความตองการของรบรขาวสารอยางตอเนองนนยงมผลตอการเปดรบสอทน าเสนอขาว เชนเดยวกบ 4ฉตรชย ตะวนธรงค ประธานเจาหนาทบรการ บรษท สปรงคอรปอเรชน จ ากด กมองวา ทวดาวเทยมสามารถตอบโจทยความตองการของผชมไดมากกวาแบบทไมตองจ ากดเวลาท าใหคนรบรสถานการณไดแบบเรยลไทม

ทงน ในป 2555 นนมองคกรสอโดยเฉพาะสอหนงสอพมพทจะมาพฒนาชองขาวทางเคเบลทว ไมวาจะเปนเครอมตชน-ขาวสดจะมชอง "มตชนทว" คายเดลนวสไดด าเนนการทดลองออกอากาศ "เดลนวสทว" มาระยะหนงและจะออกอากาศเปนทางการตงแต 1 มกราคม 2555 เชนเดยวกบ เครอเนชนทจะเปดตวทวดาวเทยมในชอกรงเทพธรกจทวและยงมแผนการทจะพฒนาชองขาวส าหรบหนงสอพมพทกชองในเครอในอนาคตดวย

1 กรงเทพธรกจออนไลน. 2554. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/media/ทวดาวเทยมชองขาวบม.html. 24 มกราคม 2555 2 วกฤตในสออาจไมใชในสอบางประเภท (2553). รายงานประจ าป 2553 สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย: สอในวกฤต หรอ วกฤตในสอ. หนา 105-106 3 กรงเทพธรกจออนไลน. 2554. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/media/ทวดาวเทยมชองขาวบม.html. 24 มกราคม 2555 4 วกฤตในสออาจไมใชในสอบางประเภท (2553). รายงานประจ าป 2553 สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย: สอในวกฤต หรอ วกฤตในสอ. หนา 103-104

5

ดานพฤตกรรมผรบสารกมการปรบเปลยนเปน "ความเฉพาะ" และ "เลอกในสงทตองการรดวยตวเอง" มากขน ดงนน ทวดาวเทยมทมคอนเทนตเฉพาะทแตกตางกนกเปนอกทางเลอกของผรบสารทไมตองการจ าเจหรอถกบงคบใหดรายการตามทชองฟรทวก าหนดไวเทานน

ดงนนจะเหนวา เมอสอสงพมพทเดมขยายการท างานสอสออนเตอรเนตไมวาจะเปนเวบไซตขาวหรออนเตอรเนตทว และจะมการเพม Platform ในการท างานขนอกหนงชองทางบนสอโทรทศน จงเปนประเดนทผวจยตองการศกษาแนวคด รปแบบ และวธการในการท างานระหวางกองบรรณาธการของแตละสอในลกษณะของการหลอมรวมเทคโนโลย ก าลงคน และการพฒนาคอนเทนตในรปแบบ cross-media เพอเขาใจรปแบบของกระบวนการ Newsroom Convergence ในรปแบบขององคกรสอในประเทศไทย

การวจยชนผวจยมงศกษาในชวงระยะเรมตนของการกระบวนการเปลยนผานสการหลอมรวมดงกลาว เนองจากระยะเวลาการศกษาไมสามารถครอบคลมกระบวนการทงหมดได ดงนน ผ วจยจงมงศกษาประเดนของการก าหนดนโยบายในการหลอมรวมกองบรรณาธการ รปแบบและวธการในการท างานของหองขาวแบบ Multiple Newsroom ทตองเผยแพรขาวแบบขามสอ การปรบตวและการเปลยนแปลงในระดบปฏบตงานรวมถงทศนคตตอความทาทายในการปรบการท างานสกระบวนการของการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวขามสอ โดยศกษาองคกรสอ 3 แหงไดแก เครอเนชน ไทยรฐ ผจดการและเดลนวส เพอเปนกรณศกษาใหเหนรปแบบและกระบวนการพฒนาหองขาวสการ Convergence เพอเปนแนวทางส าหรบองคกรสออนในการปรบตวและหารปแบบวธการในการกาวเขาสกระบวนการ convergence เชนเดยวกน

6

1.2 วตถประสงคกำรวจย

1.2.1 เพอศกษาแนวคด นโยบาย และยทธศาสตรในการปรบองคกรสการเปนองคกรแบบหลอม

รวมสอ

1.2.2 เพอศกษากระบวนการท างานระหวางกองบรรณาธการและทมงานของแตละแพลทฟอรม

และลกษณะความรวมมอระหวางสอ

1.2.3 เพอศกษาการตอบรบและทศนคตของบรรณาธการขาวและผสอขาวตอการเปลยนผานส

การหลอมรวมสอ

1.3 ขอบเขตของกำรวจย

การวจยครงนเปนการการวจยเชงคณภาพประเภทกรณศกษาเพอศกษาปรากฏการณและ

รปแบบวธการของกระบวนการเปลยนผานกองบรรณาธการขาวส Convergence Newsroom และการ

ท างานขามสอ (cross-platform ระหวางสอสงพมพ อนเตอรเนต และโทรทศน เพอใหไดผลแบบเจาะลกและ

เปนกรณตวอยางส าหรบเปนแนวทางในการศกษาตอไปขององคกรสออนๆทจะเขาสกระบวนการหลอมรวมสอ

โดยศกษาการปรบตวขององคกรสอ ไดแก เครอเนชน ไทยรฐ ผจดการและเดลนวส ระยะเวลาในการศกษา

ระหวางเดอนกมภาพนธ 2555 – กรกฎาคม 2555

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบจำกกำรวจย

1.4.1 เพอทราบแนวทางของกระบวนการหลอมรวมสอและการท างานของกองบรรณาธการ

แบบขามสอ (cross-platform)

1.4.2 เพอทราบแนวทางการปรบตวตอบรบและทศนคตของบรรณาธการและผสอขาวตอ

นโยบายและกระบวนการพฒนาการหลอมรวมสอในการผลตและเผยแพรขาว

1.4.3 เพอสามารถจ าแนกรปแบบและลกษณะของคอนเทนตขาวจากการท างานของ

Convergence Newsroom และการเผยแพรขามสอ (Cross-platform)

7

1.4.4 บคคลหรอหนวยงานทเกยวของในองคกรสอดานขาวสามารถใชขอมลจากการศกษา

ดงกลาวเปนแนวทางในการพฒนารปแบบของการหลอมรวมสอและพฒนาการท างานของหองขาวแบบ

Convergence ทเหมาะกบแตละองคกร

1.5 นยำมศพทเฉพำะ

สอดจตอล หมายถง ชองทางในการน าเสนอขาวสารผานระบบดจตอล ซงในงานวจยชนนจะ

หมายความถง เวบไซตขาว เวบบลอก และเครอขายสงคมออนไลน ไดแก เฟซบค (Facebook) ทวตเตอร

(Twitter) กเกล พลส (Google Plus) และยทป (YouTube)

องคกรสอ หมายถง สอมวลชนกระแสหลก ทจดทะเบยนธรกจเปนธรกจสอ มนกขาวและกอง

บรรณาธการ

การหลอมรวมสอ (Convergence Media) หมายถง การผสมผสานการใชงานสอหลายๆ

ประเภทเขาดวยกนขององคกรสอ สอหลายๆ ประเภท ดงกลาวคอ สอเวบไซต และเครอขายสงคมออนไลน

ผานเทคโนโลยหลายๆ ชนด ไดแก เทคโนโลยอนเทอรเนต โทรศพทเคลอนทแบบสมารทโฟน และอปกรณ

พกพาแทบเลต

แพลตฟอรมในการผลตและเผยแพรขาว (Media Platform & Distribution channel)

หมายถง รปแบบของการน าเสนอขาว และชองทางในการน าเสนอขาวสารถงผบรโภคขาว ไดแก หนงสอพมพ

วทย โทรทศน เวบไซต

8

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงำนวจยทเกยวของ

การเตบโตของสอดจตอลและการน าเขามาใชในกระบวนการท างานขององคกรสอ ซงท าใหสอ

ตองมการปรบตวในเชงธรกจ สอดงเดมไมวาจะเปนหนงสอพมพ โทรทศน และวทยตางตองปรบตวเพอใหจด

อยรอดของธรกจ Picard (2011) กลาวไวในบทความเรอง “Mapping digital media: digitalization and

media business model” วา ยคดจตอลทเกดการเชอมโยงเปนเครอขายของเทคโนโลยท าใหมกลมหนาใหม

กระโดดเขาสธรกจสอจ านวนเพมขน มการสรางคอนเทนตรปแบบใหมๆ ตามเทคโนโลยทรองรบเพมขน

เทคโนโลยยงเพมชองทางทหลากหลายในการรบขาวสารขอมล ทส าคญท าลายการเปนผควบคมการชองทาง

การเผยแพรขาวสารทเดดขาดขององคสอ แตใหอ านาจผบรโภคขาวสารใหสามารถเขาถงแหลงขอมล แบงบน

เนอหาไดเอง โดย Picard มองวาสอดจตอลท าใหผรบสารกลายเปนผสงสาร และผลตสารไดดวยในเวลา

เดยวกน จากปจจยนท าใหองคกรสอตองยอนกลบมาพจารณาโมเดลทางธรกจขององคกรเพอปรบเปลยนให

สอดรบการเทคโนโลยและวฒนธรรมการบรโภคขาวสารทเปลยนไป ในประเทศไทยองคกรสอกมการปรบ

องคกรรองรบกบเทคโนโลย พฤตกรรมการบรโภคขาวสารทเปลยนแปลง และเพอหาโมเดลทางธรกจรปแบบ

ใหมเพอใหองคกรสออยรอด โดยแตละองคกรสอของไทยกมแนวคด นโยบายและรปแบบการปรบตวท

แตกตางกน แตในภาพรวมแลวจะมลกษณะของการขยายชองทาง/แพลตฟอรมในการน าเสนอขาวสารทมาก

ขน มการท างานขามสอ (cross-media) และก าลงพฒนาสการเปนกองบรรณาธการแบบหลอมรวมสอ

(Convergence Newsroom) ดวย ดงนน เพอตอบค าถามการวจยของงานวจยฉบบนทตองการศกษารปแบบ

กระบวนการและปจจยเชงยทธศาสตรและการปฏบตงานเพอพฒนาองคกรขาวสกองบรรณาธการแบบหลอม

รวม ซงผวจยใชกรอบแนวคดและทฤษฎในการศกษาดงน

แนวคดเรองสอดจตอลกบกำรเปลยนแปลงกำรรปแบบสอสำรและกำรปรบตวขององคกรสอ

Picard (2011) อธบายเกยวกบการ Digitization ในอตสาหกรรมสอวา คอกระบวนการการ

เปลยนแปลงการผลตเนอหา (content) การเกบขอมล (storage) การเผยแพร (distribution) และการ

บรโภคขาวสาร (consumption) จากระบบอนาลอกเปนดจตอล ซงเปนกระบวนการทพฒนามาเรอยๆ ตลอด

ระยะเวลา 5 ทศวรรษ แตในกระบวนดงกลาวไมไดท าใหเกดการเปลยนแปลงรปแบบการสอสาร จนกระทง

9

เม อม ก ารน า เ อาส อ (media) คอมพ วเ ตอร (computer) และการส อส ารโทรคมนาคม

(telecommunication) มาใชรวมกนในลกษณะการหลอมรวมสอ (convergence) เพอการสอสารขอมล

ขาวสารตางๆ จงเกดการรวมและบรณาการเครองมอการสอสารรปแบบตางๆ เขาดวยกน (T.F. Baldwin, D.

Stevens McVoy, and C. Steinfeld, 1996) ท าใหการเผยแพรขาวสารท าไดเรว หลายชองทาง ในราคาทถก

ลง รวมทงใหอ านาจแกผรบสารสามารถเลอก คนหา ควบคมการรบสาร และมสวนรวมในกระบวนการสอสาร

ไดหลายรปแบบกวาทเคยเปนมาในสอดงเดม (Picard, 2011)

วฒนธรรมกำรบรโภคขำวสำรทเกดจำกสอดจตอล (Digital Culture and news

consumption)

วฒนธรรมยคดจตอล (Digital Culture) เกยวของกบเรองของความเรวในการเปลยนแปลงทาง

สงคม การเปลยนรปแบบของเทคโนโลยและสงคมในเวลาอนสน (Gere, 2002) และสอดจตอลท าใหการ

สอสารการเปนแบบมสวนรวมมากขน ปรบตวจากการสอสารแบบ ‘one-to-many’ ไปสการเปน ‘many-to-

many’ (Bassett, 1996 และ Creeber G and Martin R, 2009) ดาน Rosen (2006) กลาวาผรบสารจาก

เดมทเปนเพยงผชมเทานน เมอมสอดจตอล ผรบสารมบทบาทใหมเพมขนมาคอ เปนผมสวนรวม นกวจารณ

และผรวมในกระบวนสรางสอดวย

นอกจากนน Schiavone, C. (2008) บอกวา ผรบสารเลอกรบสอไดเองหลายชองทางตามความ

ตองการ เชนเดยวกบ Ness, G. (2009) อธบายวาในยคดจตอลและสอใหมมผรบสารจ านวนนอยลงทจะผกพน

อยกบสอหลกหรอสอทถกก าหนดใหรบ ซง Aufderheide, P. & al. (2009) ระบในงานวจยวานอกจาก

เทคโนโลยเพมชองทางการเขาถงและอ านาจควบคมการรบสารแลว ยงเปลยนธรรมชาตของการเขาถงสอดวย

จากการวจยของ The Pew Research Center for the People and the Press (2008) ผรบ

สารจ านวนมากเลอกรบขาวสารขอมลผานสออนเตอรเนตและชองทางเลอกอนๆ มากขน จากเดมทตองรบสาร

ผานสอดงเดมเทานน ท าใหเกดการรวมกลมของคนจ านวนมากทสนใจเรองเดยวกน และ ความตองการของ

ผรบสารเรยกรองคณภาพของเนอหาทมากขน ผนวกกบชองทางทท าใหสามารถมการโตตอบ สรางเนอหาเอง

และแบงปนใหผอนดวย

จากรปแบบการบรโภคขาวสารทเปลยนแปลงไป และชองทางในการรบสารทเพมขนอน

เนองมาจากสอดจตอลในรปแบบตางๆ ท าใหผรบสารมทางเลอกทจะเขาถงขาวสารจากหลายชองทางและสวน

10

ใหญเปนชองทางทไมเสยคาใชจาย ท าใหผรบสารพงพาสอดงเดมนอยลง ดงนน องคกรสอตองมการปรบตว

เพอตอบสนองความตองการทหลากหลาย และกลมผรบสารทแตกตางกน โดยการน ารปแบบของสอทงสอ

ดงเดมและสอใหมมาหลอมรวมกน (convergence) ใหการสอสารครบวงจร และสามารถขยายฐานผบรโภค

ขององคกรในตลาดได ซงจะท าใหองคกรสอสามารถปรบตวอยรอดไดในยคดจตอล

แนวคดเรองสอดจตอลส ำหรบองคกรสอ

ส าหรบองคกรสอโดยเฉพาะองคกรขาว สอดจตอลทน ามาใชและกระตนใหเกดการเปลยนแปลง

ของรปแบบการน าเสนอขาวสาร ชองทางการเผยแพร กระบวนการผลต ตลอดจนนโยบายขององคกรทหา

รปแบบในการบรหารจดการสอดจตอลดงกลาวใหผสมผสานการใชงานรวมกบสอดงเดมขององคกร ไดแก สอ

อนเตอรเนต (Online Media) เทคโนโลยและแพลตฟอรมผานโทรศพทมอถอ (Mobile Technology) และ

สอสงคม (Social Media)

จากการศกษาของ OECD (2010) ระบวาอนเตอรเนตก าลงเตบโตในฐานะเปนแหลงขอมล

ขาวสารทส าคญของผบรโภคขาว โดยจ านวนผทเลอกอานขาวบนอนเตอรเนตมจ านวนเพมขนอยางตอเนอง

และเปนกจกรรมส าคญล าดบตนๆ ของผใชอนเตอรเนต หากมองในมมของเทคโนโลยการผลต สออนเตอรเนต

มพนทใหผผลตขาวน าเสนอขาวไดมาก มความสามารถในการท าเปนสอมลดมเดย และเปนชองทางส าคญใน

การเผยแพรเนอหาขององคกร และท าใหเกดนวตกรรมใหมๆ ในการรายงานขาวเพมขนมากมาย ท าใหองคกร

สอใชชองทางของสออนเตอรเนตเพมมากขน

ดานเทคโนโลยโทรศพทมอถอ Forlano (2010) อธบายวาสอดงเดมมการบรณาการเทคโนโลย

มอถอในการสรางเครอขายสงคมมาใชในการรายงานขาวเพมมากขน โดยใช Facebook และ Twitter ซงท า

ใหเกดการสอสารแบบสองทาง สรางปฏสมพนธ เปนชองทางเชอมความสมพนธระหวางองคกรกบผรบสาร

เชนเดยวกบ Aufderheide, P. & al. (2009) ทระบวา เทคโนโลยทเกยวของกบมอถอพฒนาใหผรบสาร

สามารถโพสต ดาวโหลดขอความ เสยง วดโอ รปภาพ และ แอพพลเคชน ซงเปนชองทางทองคกรสอสามารถ

ใชในการเผยแพรขาวได Verclas, K. & Mechael, P (2008) เสนอวาเครองมอทเกยวของกบเทคโนโลย

โทรศพทมอถอชวยเรงการพฒนานวตกรรมการผลตและสงสารขององคกรขาว ในขณะเดยวกนกเพมตวเลอก

ใหผรบสารมทางเลอก และยงเปดโอกาสใหผรบสารมสวนรวมกบผสอขาวและองคกรสอในกระบวนการท าขาว

ไดดวย ท าใหปจจบนองคกรสอหนมาผลตเนอหา เผยแพรผานเนอหา และสรางเครอขายผานเทคโนโลยมอถอ

เพมขน

11

อกเทคโนโลยดจตอลทก าลงเตบโตและไดรบความนยมอยางมากในองคกรสอคอ สอสงคม

(Social Media) Forlano (2010) กลาววา Facebook และ Twitter คอสอและรปแบบของการสอสารท

เตบโตอยางรวดเรว การศกษาเรองสอสงคม ประเดนส าคญคอเรองความสามารถในการสรางเครอขาย การ

สรางปฏสมพนธ และความรวดเรวในการน าเสนอขาวสาร การสรางเครอขายนน Harper (2010) ศกษาเรอง

ของ Social Media กบองคกรสอไวใน The Social Media Revolution: Exploring the Impact on

Journalism and News Media Organizations อธบายวา ความตองการบรโภคขาวสารในปจจบน ผรบสาร

ตองการทงรบและมสวนรวม รวมถงตองการมอ านาจเลอกไดวาจะรบสารนนลกษณะใด เวลาใด รปแบบใด

ความเปลยนแปลงนท าใหองคกรสอตองปรบตวตามในการบรหารจดการเนอหาใหสามารถน าเสนอผาน

ชองทางไดหลากหลาย ในขณะเดยวกนตองอาศยธรรมชาตของสอสงคม (Social Media) ในการปฏสมพนธ

สนทนา แลกเปลยน และสรางชองทางการมสวนรวม เพอสรางความสมพนธกบผรบสารทตองการเปนสวน

หนงของกระบวนการสอขาวและตองการน าเสนอเนอหาของตวเองแลกเปลยนกบผอนและแลกเปลย นกบ

องคกรสอดวย Lewis (2009) บอกวาสอสงคม (social media) เปลยนรปแบบของการท าขาว นอกจากผรบ

สารรบสารแลวยงสามารถโตตอบมปฏสมพนธได ซงองคกรสอสามารถใชประโยชนจากขอดในเรองนพฒนา

เปนยทธศาสตรในการบรหารจดการสอและพฒนากระบวนการผลตเนอหาขององคกรดวย

แนวคดเรองกำรหลอมรวมสอ (Media Convergence) และ แนวคดกำรหลอมรวมสอในงำน

ขำว (Convergence Journalism)

การปรบตวนนรวมถงความพยายามบรหารจดการการการผลตและเผยแพรขามสอ (cross-

media) การหลอมรวมสอ (convergence) เพอใหประสทธภาพสงสดของสอหลากหลายรปแบบทงสอดงเดม

และสอใหมในยคดจตอลเขาดวยกน รวมถงการสรางความรวมมอทางธรกจ (partnership) การปรบตวของ

วฒนธรรมและการท างานภายในองคกร และการก าหนดนโยบาย แผนยทธศาสตรของการปรบตวทางธรกจซง

มผลตอการก าหนดแนวทางการปฏบตงานของของกองบรรณาธการและผสอขาวเพอใหองคกรสอม

ความสามารถในการแขงขน อยเอาชนะปจจยภายนอกโดยเฉพาะความตองการของผบรโภคสอในยคดจตอลท

เปลยนไปจากเดม สอดคลองกบแนวคดของ Sharver, D. & Shaver, A. (2006) ทเสนอการศกษาการ

เปลยนแปลงของการบรหารสอในมตของการประยกตใชเทคโนโลย (Adoption) ทหลากหลายรปแบบและ

เผยแพรหลายชองทางตามความตองการของผรบสาร ในขณะเดยวกนตองมมตของการหลอมรวมสอและ

เขาถงกลมผบรโภคเฉพาะกลม (Niche Audience) โดยน าลกษณะเฉพาะของสอใหมทเปนขอดในเรองการ

12

สรางเนอหาตามรปแบบเทคโนโลย ความเรว การปฏสมพนธ การเชอมโยงเครอขายมาชวยพฒนารปแบบ

เนอหาและกระบวนการผลตใหบรณาการมากขน ทงนในการศกษาของงานวจยนจะศกษาในมตของการ

ก าหนดแนวทาง นโยบายของผบรหารทสอดคลองกบการปรบตวของโมเดลทางธรกจเพอความอยรอด และ

ศกยภาพการผลตและเผยแพรขององคกรสอ

นอกจากการปรบตวในมตของการหาโมเดลทางธรกจแลว ยงมมตของปรบตวเชงโครงสราง

ต าแหนงงานและวฒนธรรมในการท างานภายในองคกรสอ ซงสอดจตอลและเรองของการหลอมรวมสอมผลตอ

การปรบเปลยนองคกรในมตนอยางชดเจน ซงตองใหความส าคญตอแนวคดเรอง media policy และ

institutional approach ซง Pavlik (2004) อธบายวาการมเทคโนโลยดจตอลนนท าใหโครงสรางของหองขาว

หรอ newsroom การปฏบตงานของผสอขาว และเนอหามววฒนาการใหม โดยเฉพาะเกดความรวมมอและ

การท างานรวมงานในกระบวนการผลตระหวางสอเกาและสอใหมมากขน (Deuze, 2004) ดาน Quinn

(2004) บอกวาโมเดลธรกจขององคกรสอมองวาการเผยแพรผานแพลตฟอรมทหลากหลาย (Multi-platform)

ชวยเพมประสทธภาพในการผลตของพนกงานและสามารถสรางโอกาสใหขายโฆษณาไดมากขน ซงในมมของ

นกวชาชพจากองคกรสอในตางประเทศหลายคนทใหสมภาษณไวในงานของ Quinn (2004) เรอง An

Intersection of Ideals: Journalism, Profits, Technology and Convergence มใหความเหนทหลายมม

อาท การเผยแพรผานสอหลายทาง (Multi-platform) ท าใหองคกรอยรอดเพราะสามารถเพมชองทางหา

รายไดจากโฆษณาและตอบสนองกลมผบรโภคหลากกลมเฉพาะความตองการไดกวางขน (Paul Horrocks,

editor of the Manchester Evening News อางใน Quinn, 2004) บางคนมองความจ าเปนของการหลอม

รวมสอและการควบรวมกนระหวางองคกรเพอท างานรวมกนเปนอกทางเลอกของการอยรอด (Paul

Horrocks, editor of the Manchester Evening News อางใน Quinn, 2004) เชนเดยวกบ Michael

Aeria, deputy publisher of the Star Publications group in Malaysia ทบอกวาการหลอมรวมสอเปน

โอกาสขององคกรในการใชเนอหาทมเผยแพรผานหลายสอ (repurposing content) เพอใหเขาถงกลมผรบ

สารทหลากหลายได (อางใน Quinn,2004) ซงการจะด าเนนการในลกษณะเชนนสงทส าคญคอการก าหนด

นโยบายขององคกรโดยผบรหารวาจะมทศทางในการบรหารจดการสอลกษณะใด ทงในการผลต การเผยแพร

และการสรางความรวมมอดานตางๆ ทงภายในและภายนอกองคกรสอ

ตอเนองจากการมองเชงนโยบายของแตละองคกรสอแลว ยงจ าเปนตองศกษาเรองการ

เปลยนแปลงรปแบบการปฏบตงานของผสอขาวและเจาหนาทในสวนปฏบตขององคกรสอดวย โดยน าแนวคด

เรอง Professional Practice มาใชในการศกษาเรองน จากการศกษากรณตวอยางขององคกรสอใน

13

ตางประเทศทมความกาวหนาและในการพฒนาปรบองคกรเขาสการเปนสอดจตอลพบวา ลกษณะการตอบรบ

การเปลยนแปลง รปแบบการปฏบตงานของผสอขาวและกองบรรณาธการเปลยนแปลงไปและมการรเรมแนว

ทางการปฏบตงานใหมๆ เกดขนภายในองคกรดวย การศกษาของ ในเรอง พบวามการเปลยนแปลงในระบบ

การท างานขององคกรเรอง การปรบต าแหนงหนาทความรบผดชอบและการท างาน (Redeployment) การ

ออกแบบลกษณะการท างานของบางหนาทใหม (Re-designation) เชนจากการท างานสอเดยวเปนมลตมเดย

เปนตน และสดทายคอการปรบเปลยนเรองทกษะของเฉพาะบคคลใหมความเปน multi-skill มากขน ซงจาก

การศกษาพบวา การปรบเปลยนดงกลาวมผลตอการปรบโครงสรางการล าดบชนการบรหารงาน การแขงขนทง

จากภายนอกและภายในองคกร แตกมผลในเรองความกดดนภายในองคกร การไมตอบสนองยอมรบตอการ

ปรบเปลยนวฒนธรรมในองคกรทตางไปในบางกรณ ท าใหมการไมปฏบตตามแนวนโยบายขององคกรอย

เชนกน ซงเปนเรองทท าใหตองศกษานโยบายของผบรหารและการน าไปปฏบตใชในระดบของกอง

บรรณาธการและผสอขาวเพอใหเขาใจรปแบบทสามารถท าไดจรงและมประสทธภาพสงสด (Avilés &

Carvajal, 2008)

ดาน Singer (2006) อธบายวา นโยบายแนวทางขององคกรในการหลอมรวมสอและปรบการ

ท างานในรปแบบทแตกตางกนมผลตอการปฏบตงานของผสอขาวและกองบรรณาธการในลกษณะทตางกน

นนท าใหตองมการศกษาเชงโครงสรางและการท างานภายในกองบรรณาธการ (Newsroom) เพอเขาใจ Work

Flow ภายในกองบรรณาธการและรปแบบการท างานทปรบเปลยนไป โดยจากการศกษาของนกวชาการหลาย

คนมการเสนอแนวทางของการปรบรปแบบ Work Flow ในกองบรรณาธการและองคกรสอดานขาวไวหลาย

รปแบบ ทส าคญคอ ‘cross-media model’ และ ‘integrated model’ มความตางกนในรปแบบลกษณะ

การปฏบตงานโดยแตละองคกรตองเลอกใชใหเหมาะสมเพอสรางการรวมมอในการท างานในยคดจตอลทม

ประสทธภาพ (Avilés & Carvajal, 2008)

ทงนแนวทางของการปรบตวขององคกรขาวจงมลกษณะส าคญของการเปน Convergence และ

Cross-platform มากขน ซงเปนประเดนในการศกษาในงานวจยน

การศกษาเรอง Convergence Newsroom นนDailey et al.’s (2005) ไดเสนอแนวคดเรอง

รปแบบของการ convergence ใน Convergence continuum: a model for studying collaboration

between media newsrooms ไวดวยวาตองมการศกษาในลกษณะของการปรบตวในระดบองคกร

โดยเฉพาะในเรองของระดบการปฏสมพนธและการมสวนรวมของคนในองคกรในระดบตางๆ ดวย เพอให

เขาใจการก าหนดนโยบาย แนวทางในการปรบเปลยนองคกร วฒนธรรมองคกรทเปลยนไป ตลอดจนการตอบ

14

รบแนวทางน าไปสการปฏบต โดยจะท าใหสามารถวเคราะหไดวา ลกษณะของแนวคดในการปฏบตและระดบ

การมสวนรวมของคนในองคกรรปแบบใดทจะท าใหการเปลยนผานองคกรรองรบเทคโนโลยดจตอลและสอใหม

เปนไปอยางมประสทธภาพสงสดทงในเชงธรกจและเชงการผลต

กรอบแนวคดทส าคญของ Convergence Continum เปนการก าหนดรปแบบของ

Convergence Newsroom จากระดบของการรวมมอในกระบวนการขาว การมปฏสมพนธระหวางสอ และ

การแบงปน (share) ขอมลและเนอหา โดยแบงไดตามระดบความเขมขนของการพฤตกรรมทเกดขนรวมกน

ระหวางสอและกองบรรณาธการเปน 5 ระดบ ดงน

แผนภาพท 1 แผนภาพแสดงรปแบบ Convergence Continum

ล ำดบของกำรหลอมรวม ลกษณะ รปแบบของกำรมสวนรวม

Cross Promotion เปนระดบทนอยทสด

- ชวยกน promote content ของอกสอผานการใชค าพดและภาพ แตไมได

ผลต content ดวยกน

- อนญาตใหนกขาวและนกวเคราะหไปปรากฎบน platform อนในเครอไดเพอ

โปรโมต content

Cloning เผยแพร content ของ partner โดยแถบจะไมมการตดตอใหม แตกยงไมมการ

หารอเรองของการท าขาว เปนลกษณะของการน า content ของแตละสอทท า

เสรจสมบรณแลวมาแชร

Coopetition มความรวมมอในการผลตขาว และ ชวยกน promote content โดยอาจมการ

แบงปนขอมลขาวในบางเรอง แตเนองจากยงตองมการแขงขนระหวางกนเอง

15

และความแตกตางของวฒนธรรมองคกรและสอทต างกนท าใหระดบของการ

รวมมอยงมจ ากด คอจะแชรขอมลและชวยกนในบางเรอง แตเรองท เปน

exclusive จะยงเกบไวท าเอง

Content sharing แบงปนขอมล และเผยแพร content โดยมการน ามาผลตใหม (repackage)

บางครงอาจมการ share budget มระดบของการชวยกนท างาน และท างาน

รวมกนทมากขน แตกยงตางคนตางผลต content ของตวเอง

- มการพบกนระหวางกองเพอแลกเปลยนความคด

- มการ feedback ตอการท างานซงกนและกน

- นกขาวยงท างานอสระแยกจากกน

- วางแผน special project / investigative รวมกน

Convergence รวมมอกนเตมทในกระบวนการท าขาว ทงการหาขาว และเผยแพรขาว โดยใช

ความแขงแกรงเฉพาะของแตละสอในการน าเสนอรปแบบทเหมาะสมและได

ประสทธภาพมากทสด มการท างานรวมกนแบบ hybrid team ทงการวางแผน

การรายงานขาว การผลตเนอหา และการตดสนใจรวมกนวาเนอหาจะน าเสนอ

ผานสอใดอยางไร

ตารางท 1 ตารางสรปลกษณะระดบความรวมมอตามโมเดล Convergence Continum

จากระดบของพฤตกรรมในการท างานรวมกนและการแลกเปลยนขอมลนน สามารถแบงเปน

รปแบบของ Convergence Newsroom ไดหลายลกษณะตามแนวคดของนกคดทแตกตางกน ไดแก

1. รปแบบ Convergence Newsroom 5 แบบของ Gordon: ลกษณะความเปนเจาของ เทคนคในการเผยแพรและน าเสนอเนอหาขามระหวางสอตางๆ โครงสรางองคกรและหนาทการท างานในแตละระดบทเปลยนไปภายในองคกรขาว กระบวนการรวบรวมขอมลขาวสารดวยเครองมอจากชองทางทหลากหลาย และการน าเสนอสสาธารณะในชองทางทหลากหลาย

2. การพจารณารปแบบ convergence จากการท างานแบบ multimedia / Multi-platform ของนกขาว

16

3. รปแบบการท างานรวมกน convergence ตามสถานการณ 4. รปแบบของการหลวมรวมวฒนธรรมของกองบก .เ ขาดวยกน หรอ

ความสมพนธของการท างานรวมกนแบบ cross-platform

Bolter and Grusin (1999) กลาวไววา การหลอมรวมหรอ Convergence หมายถงความ

หลากหลายทางเทคโนโลยดจตอลในวฒนธรรมของเรา ในขณะทถามองจากมมของวารสารศาสตร นกวชาการ

ใหนยามค าวา convergence journalism ไววาหมายถงกระบวนการทมการเลอกสอทหลากหลายในการ

เขาถงขาวและหาชองทางทเหมาะสมทสดในการเผยแพรขาวนน (Quinn, 2005) หรออาจเรยกอกอยางวา

hybrid teams of journalists คอ การทนกขาวจากหลายสอท างานรวมกนในการวางแผน และรายงานขาว

โดยตดสนใจวาจะใชชองทางใดระหวาง สงพมพ วทยและโทรทศน หรอ สอดจตอลในการเผยแพรขาวนนๆ ให

มประสทธภาพมากทสด (Dailey at all, 2005) ในขณะท Deuze นกวชาการอกทานมองวา convergence

journalism เปนเรองของการท างานและประสานความรวมมอกนระหวางสอทแตกตางภายในหองขาว

(2004)

นอกจากนน ในมมของนกวชาชพจากองคกรสอของตางประเทศ กมความพยายามใหค าอธบาย

ตอการหลอมรวมสอ (convergence) และการปรบตวขององคกรสอไวอยางกวางขวาง Paul Horrocks

บรรณาธการบรหารของหนงสอพมพ Manchester Evening News กลาววาหนงสอพมพตองปรบตวเองเพอ

ตอบสนองความตองการของผรบสารทมลกษณะตองการรบสารไดจากหลายสอทแตกตางกน (quote from

Quinn, 2005) หรอแมแต BBC กตองมการปรบตวจากการเปนเพยงหองขาวทรายงานขาวผานชองทางสอ

ดงเดมอยางวทยและโทรทศน โดยจากการศกษาของ Simon Cottle ในป 1999 เกยวกบการปรบองคกรใน

กระบวนการท าขาวของ BBC Newsroom นนพบวา BBC ตองปรบตวรบเทคโนโลยดจตอลดวยการปรบ

กระบวนการผลตขาวใหมลกษณะของการใชสอผสมระหวางสอดงเดมและสอใหมในรปของดจตอลและ

อนเตอรเนต ในขณะเดยวกน ในเชงของผปฏบตงาน โดยเฉพาะผสอขาวของบบซกตองปรบตวใหเปน multi-

journalist หรอนกขาวทสามารถน าเสนอขาวไดหลายชองทางดวย นอกจากนนยงมองคกรขาวในตางประเทศ

อกจ านวนมากทไดปรบตวรบสอดจตอลและสอใหมในลกษณะเดยวกน ซงนกวชาการใหค าอธบายเพมเตมวา

การปรบตวขององคกรขาวในลกษณะการหลอมรวมสอ (Convergence) หรอการขามสอ (Cross-media) นน

ท าใหผสอขาวตองปรบตวเองใหมลกษณะเปนผมทกษะหลากหลายในการรายงานขาว (multi-skilled

reporter) และสามารถตดสนใจเลอกชองทางการน าเสนอขาวผานสอตางๆ ไดอยางหลากหลายและม

ประสทธภาพในการสอสารดวย (Broomley, 1997; Cottle and Aston, 1999)

17

ดาน Ivar John Erdal (2011) เสนอรปแบบของ Convergence Journalism ไวในงานวจย

เรอง Coming to terms with convergence journalism: cross-media as a theoretical and

analytical อธบายการ Convergence และ การใชสอในลกษณะ cross-media คอการสอสารและการผลต

ขาวโดยใชสอตงแตสองประเภทขนไปในลกษณะบรณาการ โดยการเขาใจการปรบตวขององคกรสอในยค

ดจตอลและสอใหม ซงแนวทางในการบรหารจดการการใชสอจะเปนในลกษณะของ cross-media หรอการ

ขามสอนน จ าเปนตองศกษาในมมของระดบการใชสอทหลากหลายทงในลกษณะการสอสารผานสอหลายชอง

การ และ มตของ กระบวนการผลตทมการใชสอตางๆ รวมกน การศกษาผานแนวคดนจะท าใหสามารถอธบาย

รปแบบของการหลอมรวมสอ และการผสมผสานการใชสอทหลากหลาย และรปแบบการผลตเนอหาเพอการ

เผยแพรผานชองทางสอทหลากหลาย

นอกจากจะมองแนวคดเรอง convergence ในเรองของกระบวนการผลตและการท างานของ

ผสอขาวทเปลยนไปแลว Dailey et al.’s (2005) ยงไดเสนอแนวคดเรองรปแบบของการ convergence ใน

Convergence continuum: a model for studying collaboration between media newsrooms ไว

ดวยวาตองมการศกษาในลกษณะของการปรบตวในระดบองคกรโดยเฉพาะในเรองของระดบการปฏสมพนธ

และการมสวนรวมของคนในองคกรในระดบตางๆ ดวย เพอใหเขาใจการก าหนดนโยบาย แนวทางในการ

ปรบเปลยนองคกร วฒนธรรมองคกรทเปลยนไป ตลอดจนการตอบรบแนวทางน าไปสการปฏบต โดยจะท าให

สามารถวเคราะหไดวา ลกษณะของแนวคดในการปฏบตและระดบการมสวนรวมของคนในองคกรรปแบบใดท

จะท าใหการเปลยนผานองคกรรองรบเทคโนโลยดจตอลและสอใหมเปนไปอยางมประสทธภาพสงสดทงในเชง

ธรกจและเชงการผลต

โดยสรป การหลอมรวมเทคโนโลย การหลอมรวมสอ และการหลอมรวมองคกรท าให

กระบวนการผลตขาวเปลยนแปลง (Erdal, 2007) โดยหมายความวาองคกรสอสามารถทะลายก าแพงระหวาง

สอตางๆ และใชสอรวมกนในการสอสารได สามารถแลกเปลยนคอนเทนต (content) ระหวางผสอขาวท

ท างานหนงสอพมพ วทย โทรทศนและออนไลนได ในสวนขององคกรสอตองบรณาการการผลตและ

กระบวนการขาวใหสามารถใชแพลตฟอรมทหลากหลายของแตละสออยางเตมความสามารถเพอสรางความ

รวมมอในการท างานระหวางหนวยงานและโตะขาวตางๆ ภายในองคกร ดงนน การศกษาทฤษฎการหลอมรวม

สอจะท าใหเขาใจและเปนพนฐานในการวเคราะหรปแบบลกษณะ ตลอดจนนโยบายขององคกรสอทจะพฒนา

องคกรสการเปนผผลตขาวในยคสดจตอล

18

กรอบแนวควำมคดในกำรวจย

ตวแปรตน ตวแปรตำม

แผนภาพท 2 แผนภาพแสดงกรอบแนวคดวจย

เนอหา (content) ของการท าขาวแบบ cross-

platform จากกระบวนการหลอมรวมกอง

บรรณาธการขาว (Convergence Content)

- รปแบบของคอนเทนตทน าเสนอ

- การแบงปน การสรางเนอหาใหมส าหรบการสอขาวขามสอ (cross-platform)

ความทาทายของขนตอนเรมตนในกระบวนการ

หลอมรวมกองบรรณาธการ

- ทศนคตของผปฏบตงานในระดบตางๆ - ความทาทาย โอกาส ปญหา และ

อปสรรคของรปแบบในการหลอมรวมสอ

แนวคด/รปแบบ/วธการในการด าเนนการกระบวนการหลอมรวม

กองบรรณาธการ (Newsroom Convergence)

- แนวคด นโยบาย และรปแบบในการหลอมรวมสอและการท างาน cross-platform ของกองบรรณาธการขาว

- การท างาน ความรวมมอ ลากรประสานงานรวมการระหวางกองบรรณาธการของแตละสอ

- การท างานของบรรณาธการขาว ผสอขาว และเจาหนาทเกยวของกบกระบวนการสอขาว

ตวแปรตนทศกษา

- ผบรหารระดบสงของ

องคกรสอดานขาว

- ผบรหารระดบกลาง ไดแก

บรรณาธการขาว

- ผสอขาว และ ผปฏบตงาน

ขาวดานตางๆ

19

บทท 3

ระเบยบวธวจย

ในบททแลวผวจยท าการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการหลอมรวม

สอขององคกรขาว ซงเปนอกยทธศาสตรหนงทน ามาใชเพอปรบองคกรใหทนตอเทคโนโลย เพมประสทธภาพ

ในการท างาน และสรางโมเดลธรกจใหมทจะท าใหองคกรดานขาวโดยเฉพาะสอสงพมพอยรอด ทงนจากการ

ทบทวนวรรณกรรมพบวามในกระบวนการระยะเรมตนของการเปลยนผานสการหลอมรวมสอขององคกรขาวม

ปจจยหลายประการทมผลตอความส าเรจและระดบความเขมขนของการหลอมรวมกองบรรณาธการขาว อาท

วฒนธรรมองคกร นโยบาย ทศนคตของผบรหารและผปฏบตงานตามนโยบายองคกร ตลอดจนทกษะ ความ

เขาใจและความพรอมของระดบปฏบตงาน นอกจากนในการศกษาทบทวนวรรณกรรมโดยใชทฤษฎวดระดบ

ความเขมขน ลกษณะและรปแบบของการมสวนรวมและท างานรวมกนระหวางทมขาวและกองบรรณาธการ

ขามสอ เปนปจจยหนงทสงผลตอรปแบบของการหลอมรวมสอและกองบรรณาธการขาว ดงนนจงสอดคลอง

กบการศกษาตามวตถประสงคของงานวจยนทจะคนหารปแบบของการหลอมรวมกองบรรณาธการขาว การ

ปรบตวขององคกร และปจจยของความส าเรจในการปรบองคกรและระดบปฏบตงาน

ในบทน ผวจยจะอธบายการคดเลอกระเบยบวธวจยและการออกแบบกระบวนการเกบขอมลเพอ

ตอบวตถประสงคการศกษาในงานวจยเรอง “ยทธศำสตรกำรปรบตวองคกรสอสกำรหลอมรวมสอ (Media

Convergence) กรณศกษำ เครอเนชน ผจดกำรและ เดลนวส” จากการศกษาระเบยบวธวจยทเหมาะสม

ผวจยเลอกใชการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยระเบยบวธวจยในกรอบการศกษาแบบ

กรณศกษา (case study) ในการเกบขอมล 5ซงการวจยวธนเปนการหาค าตอบจากประสบการณ ความหมาย

ในทศนะของผไดประสบการณนน ซงควรเปนการศกษาปรากฏการณอนใดอนหนงอยางเจาะลก เชนเดยวกบ6

เกยรตสดา ศรสข ใหความหมายของการศกษารายกรณ (Case Studies) เปนการวจยทมงศกษาถง

รายละเอยดถงเรองราวตาง ๆ ของบคคล กลมคน หนวยทางสงคม หรอสถาบนใดสถาบนหนงเปนราย ๆ ไป

เพอใหไดขอมลอยางลกซงเกยวกบภมหลง สถานภาพ และปฏสมพนธกบสงแวดลอมตาง ๆดงนนการเกบ

ขอมลเพอศกษากรณตวอยางจากประสบการณของผเกยวของในกระบวนการหลอมรวมกองบรรณาธการขาว

5 ชาย โพธสตา.(2550). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ .กรงเทพมหานคร : บรษท อมรนทรพรนตงแอนพบลชชง จ ากด. 6 เกยรตสดา ศรสข.(2552). ระเบยบวธวจย. เชยงใหม : โรงพมพครองชาง.

20

ผวจยจะสามารถตความและเขาใจรปแบบกระบวนการหลอมรวมนนผานทศนะและประสบการณของผทอยใน

กระบวนการจากหลายแงมม ซงรปแบบของการวจยแบบการศกษาเฉพาะกรณนผวจยเลอกรปแบบทมงหา

ค าอธบาย (explanatory) ตอปรากฏการณการปรบองคกรและยทธศาสตรการหลอมรวมกองบรรณาธการ

ขาว

ทงนในการวจยแบบเชงคณภาพแบบการศกษาเฉพาะกรณผ วจยเลอกใชเครองมอในการเกบ

ขอมล 3 วธคอการสมภาษณ (Interview) วธการวเคราะหจากเอกสาร (Documentary Analysis) และการ

ท าแบบส ารวจ (questionnaire) ซงไมใชแบบส ารวจเชงปรมาณแตเปนการสอบถามความคดเหนของ

บรรณาธการขาวและผสอขาวเพมเตมเกยวกบทศนคตตอการหลอมรวมสอภายในองคกรซงจะอธบายใน

รายละเอยดตอไป

3.1 ประชำกรและกลมตวอยำง

การวจยนตองการศกษาปรากฏการณทเกดขนในกระบวนการหลอมรวมสอ การท างานขามสอ

และการปรบองคกรขาว การเลอกองคกรขาวมาเปนกรณศกษาในงานวจยน ผวจยเลอก 4 องคกรไดแก เครอ

เนชน ผจดการ ไทยรฐ และเดลนวส โดยใชวธเลอกโดยพจารณาจากลกษณะ รปแบบการท างานขาวของทง 4

องคกร และจากการศกษาพบวาทง 4 องคกรมการปรบตวในเรองการท างานขามสอ และมสอหลายแพลต

ฟอรมภายใตองคกรขาวเดยวกน แตกมขอแตกตางในรายละเอยดของรปแบบการท างานและการเลอกรปแบบ

ในการปรบองคกรใหท างานแบบ Multi-platform, cross media ทตางกน ดงนน ผวจยจงเลอก 4 องคกรมา

ศกษาเฉพาะเรองโดยก าหนดขอบเขตการศกษาในชวงของกระบวนการเปลยนผานครอบคลมเรองการก าหนด

นโยบาย การตอบรบตอนโยบายของผปฏบตงานในภาคปฏบต และทศนคตตอการปรบเปลยนรปแบบการสอ

ขาวและการท างานภายในองคกร ตลอดจนรปแบบการท างานรวมกนระหวางแพลตฟอรมและสอภายใตรม

องคกรเดยวกนเพอคนหารปแบบของยทธศาสตรการปรบองคกรขาวสกระบวนการหลอมรวมกองบรรณาธการ

ขาว

ทงนในการเกบขอมลดวยวธการสมภาษณเชงลก (In-depth interview) ผวจยคดเลอกกลม

ตวอยางแบบยดจดมงหมายของการศกษาเปนหลก หรอ Purposeful Sampling (ชาย โพธสตา, 2552;

Patton, 1987) เนองจากประชากรในการวจยไดแกผสอขาวและบรรณาธการนนมจ านวนมาก แตเพอใหตรง

21

กบหวขอทงานวจยตองการศกษาจงเลอกบคคลทเกยวของกบกระบวนการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวใน

3 ระดบไดแก

- ระดบผก าหนดนโยบาย เปนผบรหารระดบสงขององคกรทท าหนาทวางยทธศาสตรและ

นโยบายในการปรบองคกรสกระบวนการหลอมรวมกองบรรณาธการขาว โดยเลอกจากแตละองคกรทศกษา

องคกรละ 1 คน

- ระดบผตอบรบนโยบายและวางแผนการปฏบตทเปนรปธรรม เปนผบรหารระดบกลางทม

หนาทน ายทธศาสตรมาวางแผน คดรปแบบ และผลกดนการน าไปใชในทางปฏบตใหเกดขน ไดแกบรรณาธการ

ขาว

- ระดบผปฏบตงาน เปนกลมของบรรณาธการโตะขาวและผสอขาว ซงเปนสวนของกลมคนท

ตองปรบตวตอนโยบายการหลอมรวมสอ และปฏบตงานในกระบวนการสอขาวแบบขามสอ

3.2 เครองมอทใชในกำรวจย

ในการวจยนผวจยเลอกใชเครองมอไดแก การวเคราะหจากเอกสาร (Documentary Analysis)

การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) และการท าแบบส ารวจ (Questionnaire)

- การวเคราะหจากเอกสาร (Documentary Analysis) การเกบรวบรวมเอกสารทเกยวของกบการนโยบาย แนวทางปฏบต สถตขอมลทสะทอนการปรบตวและผลการปรบตวขององคกร เพอน ามาวเคราะหประกอบกบสงทกลมตวอยางใหขอมลและดความส าเรจตามเปาหมายของการปรบองคกร รวมถงขอมล บทสมภาษณ เอกสารทเกยวของการทศทางนโยบาย การปรบองคกร และการปฏบตงานขององคกรขาว

- การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) เปนการสนทนาแบบมจดมงหมาย (Lindlof & Taylor, pg 171) ในงานวจยนเปาหมายในการศกษาแนวคด การวางแผนนโยบาย การวางแผนปฏบตงาน ทศนคตตอการหลอมรวมสอและการปรบตวของผปฏบตงานในกระบวนการสอขาวรปแบบขามสอและภายใตกองบรรณาธการทมการหลอมรวมสอ โดยใชการสมภาษณแบบไมมโครงสราง (unstructured interview) สมภาษณผสอขาวภาคสนามและกองบรรณาธการจ านวน 18 ราย ไดแก

22

ชอ/สกล ต าแหนง/สงกด

เครอเนชน สทธชย หยน ประธานกรรมการ บรษท เนชน มลตมเดย กรป จ ากด (มหาชน) และ

บรรณาธการอ านวยการ เครอเนชน อดศกด ลมปรงพฒนกจ กรรมการผอ านวยการ บรษท เนชน บรอดแคสตง คอรปอเรชน จ ากด

(มหาชน) หรอ NBC ( Nation Broadcasting Corporation) วระศกด พงศอกษร บรรณาธการบรหาร กรงเทพธรกจ เสถยร วรยะพรรณพงศา ผสอขาวเนชนแชนแนล จนตนา ปญญาอาวธ รองบรรณาธการบรหาร หนงสอพมพ The Nation วรรณภา ขาวภา ผสอขาวโตะทวไปและโตะการศกษา หนงสอพมพ The Nation เครอผจดการ วรษฐ ลมทองกล ผอ านวยการเวบไซตผจดการออนไลน นรนดร เยาวภา เวบมาสเตอรเวบไซต ASTVผจดการ ภญโญ อศวสนตชย บรรณาธการขาวไอท ASTVผจดการ ณฐา จรอนนตกล ผสอขาวทม special scoop บรษท ASTVผจดการ จ ากด ตอพงษ เศวตามร บรรณาธการขาวโตะบนเทงเอเอสทวผจดการรายวน องณภทร อดมสทธศกด ผสอขาวอาวโส โตะบนเทง เครอผจดการ เดลนวส ดร.ประภา เหตระกล ศรนวลนด บรรณาธการบรหารหนงสอพมพเดลนวส พรชย ปณณวฒนาพร ผชวยบรรณาธการบรหารหนงสอพมพเดลนวส เกรยงไกร บวศร หวหนาขาวอาชญากรรม หนงสอพมพเดลนวส พงษพพฒน จนดาศร ผชวยบรรณาธการขาว เดลนวสทว คณจกรพนธ วงศสลบส บรรณาธการขาวอาวโส หนงสอพมพเดลนวส วรวทย ศรอนนตรกษา บรรณาธการขาวหนา 1 หนงสอพมพเดลนวส

ตารางท 2 ตารางแสดงรายชอผใหสมภาษณในการวจย

23

3.3 กำรเกบรวบรวมขอมล

3.3.1 ขนตอนการเกบขอมล (data collection) โดยมกลมขอมลทเกบจากสามสวน คอ

a. ผวจยเรมตนการเกบขอมลจากการสมภาษณผบรหารระดบสงของแตละองคกร

เพอให เหนภาพของนโยบาย และยทธศาสตรตอการวางแผนปรบองคกรสกอง

บรรณาธการแบบหลอมรวมสอ

b. จากนนผวจยจะประมวลขอมลทไดจากการสมภาษณผบรหารระดบสงมาเปน

ค าถามประกอบกบโครงค าถามทตงไวแลวในการสมภาษณผบรหารระดบกลาง เพอ

อธบายรปแบบ และกระบวนการปรบเปลยนองคกร และรปแบบของการท าขาวในกอง

บรรณาธการ

c. ควบคไปกบการเกบขอมลสมภาษณเชงลกบรรณาธการโตะขาวและผสอขาวเพอ

อธบายกระบวนการในเชงการปฏบตงานจรงเพอศกษารปแบบของการท างานรวมกน

ระหวางทมงานจากคนละสอและแพลตฟอรม การแบงปนขอมล เนอหา ซงจะอธบาย

ลกษณะรปแบบของการหลอมรวมสอภายในองคกรตอไป

d. เพอเปนการตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลและเกบขอมลเพมเตมเกยวกบ

ทศนคตและการปรบตวของบรรณาธการและผสอขาว ซงผวจยมขอจ ากดในเรองของเวลา

ทไมสามารถสมภาษณเชงลกกลมคนนไดครบทงองคกร แตเพอใหเหนภาพทกวางขนจง

จดท าแบบสอบถามทเปนลกษณะของ Structure-question เกยวกบทศนคตและการ

ปรบตวสงแบบสอบถามออนไลนใหผสอขาวและบรรณาธการขาวจากทง 4 องคกรไดตอบ

ค าถามเพมเตม

ทงน ผวจยก าหนดกรอบการเกบขอมลและวเคราะหผลไวดงน

24

กรอบเกบขอมลและวเครำะหผล (data collecting and analysis framework)

แผนภาพท 3 แสดงกรอบแนวค าถามส าหรบเกบขอมลวจย

เกบขอมลจำกกำรสมภำษณผบรหำรระดบสง

รวบรวมขอมลสกำรประมวลผล

นโยบาย และการน า

นโยบายไปสการปฏบต

รปแบบการท างานแบบ

ขามสอ ความรวมมอ

ระหวางหนวยงาน

ระหวางทมขาว = รปแบบ

ของการ convergence

การปรบตว ลกษณะการ

ปฏบตงานขาว ทศนคต การ

เตรยมความพรอม = ปจจยท

เปนผลส าเรจตอกระบวนการ

หลอมรวมสอ

โมเดล/รปแบบกำรปรบองคกรขำวสกองบรรณำธกำรขำวแบบหลอมรวมสอในประเทศไทย

เกบขอมลจำกกำรสมภำษณเชงลกบรรณำธกำร หวหนำโตะขำว ผสอขำว

แบบส ำรวจเกบขอมลเชงคณภำพเพมเตมเรองทศนคตและกำรปรบตว/กำรปฏบตงำนรปแบบหลอมรวมกองบรรณำธกำรขำว/ขำมสอ

25

จากกรอบดงกลาว เพอใหไดขอมลตามทตองการศกษา ผวจยออกแบบชดค าถาม 3 ชดคอ

ส าหรบผบรหารระดบสงเนนในเรองยทธศาสตรและนโยบาย ผบรหารระดบกลางเนนเรองการน ายทธศาสตร

มาสการปฏบต การวางแผนปฏบตงาน การปรบองคกรและการเตรยมพรอมองคกรและบคลากร และค าถาม

ส าหรบผปฏบตงานไดแกหวหนา/บก.โตะขาวและผสอขาว ซงเนนเรองรปแบบการปฏบตงาน ทศนคต การ

ปรบตว การท างานรวมกนระหวางกองบรรณาธการ การท างานขามสอและรปแบบเนอหาขาว

ทงนวธการสมภาษณสามารถท าไดทงลกษณะตวตอตวเพอสงเกตพฤตกรรมและอวจนะภาษาใน

ระหวางการสมภาษณ ในขณะเดยวกนมบางรายไมสามารถสมภาษณแบบตวตอตวไดเนองจากขอจ ากดของ

เวลาและสถานท จงมการสมภาษณทางโทรศพท โดยระยะเวลาในการสมภาษณอยระหวาง 45 นาท – 2

ชวโมง โดยมชดค าถามทใช ดงน

ชดค ำถำมในกำรสมภำษณ

ชดค าถามส าหรบผบรหารระดบสง 1. เปาหมายขององคกรทจะมงสการเปนองคกรสอแบบ Convergence Media 2. ยทธศาสตรขององคกรในการปรบตวสยค Convergence Media 3. โอกาสและความทาทายขององคกรทเปน Convergence Media 4. ทศทางและแนวโนมขององคกรขาวแบบ Convergence Media ในประเทศไทย 5. การปรบตวสการเปนองคกร Convergence Media ตองมการเตรยมพรอมในเรองเงนทน รปแบบธรกจ บคลากรและวฒนธรรมองคกรอยางไร ชดค าถามส าหรบผบรหารระดบกลาง 1. นยาม Convergence Media ขององคกรคออะไร 2. ท าไมองคกรตองปรบตวไปสการเปน Convergence Media 3. แผนปฏบตงานในการน ายทธศาสตรมาประยกตใชในองคกร 4. ลกษณะของการ convergence / cross-platform ทองคกรเลอกท าเปนอยางไร ใชสอไหนบาง และมการท างานรวมกนระหวางสอตางๆ นนอยางไร 5. ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามแผนยทธศาสตร และผลตอบรบจากผปฏบตงาน 6. การท างานและการปรบตวของกองบรรณาธการ (Editorial Newsroom) / ผสอขาว (Journalists) แบบ Convergence หรอ Cross-platform เปนอยางไร 7. ผลทเกดขนเบองตน การพฒนาตอ และผลทคาดวาจะเกดขน 8. นอกจากกรปรบตวเชงโครงสรางองคกร และ กระบวนการท างานแลว รปแบบของ Content จะมแนวทางในการผลตอยางไร

26

9. องคกรสนบสนนการปฏบตตามแผนสการ Convergence อยางไร อาท การสนบสนนอปกรณในการท าขาว การปรบนโยบายองคกรตอบทบาทหนาทความรบผดชอบของบรรณาธการและผสอขาวเพอใหสอดรบกบการเปนองคกรขาวแบบ Convergence Media เปนตน ชดค าถามส าหรบระดบปฏบตงาน: บก.โตะขาวและผสอขาว 1. มความคดเหนและรสกอยางไรตอการปรบองคกรสองคกรขาวแบบ Convergence Media 2. บทบาทและหนาทเปลยนแปลงไปอยางไร และตองมการปรบตวในการท างานอยางไร อาท กระบวนการท าขาวเปลยนแปลงจากเดมมากนอยแคไหน อยางไร 3. ความพรอมของทมงานและตวเองในการปฏบตงานตามแผน Convergence Media 4. การปฏบตงานขาวขามสอมกระบวนการในการท างานอยางไร อาท ใชกองบรรณาธการรวมกนหรอแยกกอง มการใชทรพยากรรวมกนอยางไรบาง 5. รปแบบของเนอหาขาว (content) ทน าเสนอตองมการปรบปรงเปลยนอยางไรเพอใหสามารถน าเสนอขาวไดหลาย Platform

ตารางท 3 ตารางแสดงแนวค าถามในการสมภาษณเชงลก

3.3.2 ผวจยการตรวจสอบขอมลกอนการวเคราะหขอมล การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวม

ขอมล (Methodological Triangulation) (สภางค จนทวานช, 2540; Graneheim, 2004) โดยเกบขอมล

จากแหลงทตางกน ใชการสงเกตควบคกบการซกถาม เพอตรวจสอบขอมลสองสวนจากการสงเกตและ

สมภาษณ

3.3.3 จากนนน าขอมลทไดมาจากทงสองสวนมาจดการใหเปนระบบ จ าแนกเปนประเภท (ชยนต

วรรธนะภต, 2537; Patton, 1980) โดยจ าแนกรปแบบของการปรบองคกร ปจจยทมผลตอการปรบองคกร

รปแบบการท างานขามสอและความรวมมอระหวางทม เพอสรปใหเหนภาพโมเดลของกระบวนการปรบเปลยน

องคกรขาวสกองบรรณาธการขาวแบบหลอมรวมสอ

27

3.4 กำรวเครำะหขอมล

การวเคราะหขอมลเชงคณภาพทเกบรวบรวมไดมาจากวธขางตน ผวจยเลอกใชเครองมอวจยเชง

คณภาพในการวเคราะหคอ การวเคราะหตวบทและเนอหา (textual analysis / content analysis) เพราะ

เครองมอดงกลาวเปนเครองมอวจยทมความเปนกลาง มระบบของขอมล (Berelson, 1952) สามารถชวย

อธบายการสอสาร เปาหมายของการสอสาร และ ผลกระทบจากการสอสาร (Holsti, 1969) นอกจากนน การ

ใช content analysis ยงมความเหมาะสมตอการใชศกษารปแบบ ลกษณะ และวธการปฏบตตอสถานการณ

เฉพาะ และการมปฏสมพนธทางสงคมไดเปนอยางด (Silverman, 2005) ดงนน การวจยแบบ content

analysis จงเปนวธทผวจยเหนวาเหมาะสมในการวเคราะหเพอหาค าตอบตามวตถประสงคของการวจย

นอกจากนน ผวจยใชวธการวเคราะหขอมลแบบพรรณนาโดยน าขอมลทไดจากเอกสารตางๆ ท

เกยวของมารวบรวมและจดหมวดหมเพอเรยบเรยงเปนหวขอตามประเดนทตองการศกษา โดยใชวธการ

วเคราะหโดยการจ าแนกชนดขอมล (Typological Analysis) คอ การจ าแนกขอมลเปนชนด (Typologies)

ซงหมายถง ขนตอนของเหตการณทเกดขนอยางตอเนอง (ชาย โพธสตา, 2549) โดยยดหลกทฤษฎเปนกรอบ

ในการศกษาพฤตกรรมทเกดขนในชวงเวลาของการเปลยนแปลงภายในองคกรในระยะเรมตนของกองวางแผน

นโยบายจนสการปฏบตงานจรงในกระบวนการขาว วเคราะหหาหลกการความหมายจากการตดสนใจกระท า

สงเหลานนของกลมตวอยางทศกษา หาความสมพนธเชอมโยงปจจยทมผลตอการปรบเปลยนองคกร การ

ตอบสนองนโยบาย และรปแบบความเขมขนของระดบการรวมมอท างานรวมกนแบบขามส อ ซงจะน าไปส

ความส าเรจสเปาหมายกองบรรณาธการขาวแบบหลอมรวมสอในรปแบบทแตกตางหรอเหมอนกนระหวาง 4

องคกรขาว

28

บทท 4

ผลวจย

การวจยเรอง “ยทธศาสตรการปรบตวสการหลอมรวมสอ (Convergence Media) ขององคกร

ขาว กรณศกษา เครอเนชน เครอผจดการ และเดลนวส” ผวจยใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

จากขอมลทไดจากการการสมภาษณ (In-depth Interview) ผบรหารระดบสงซงก าหนดนโยบาย ผบรหาร

ระดบกลางและบรรณาธการขาวในฐานะผน านโยบายมาสการปฏบต และผสอขาวของทงสามองคกรจ านวน

18 คน

จากการเกบขอมลระหวางเดอนกมภาพนธ – กรกฎาคม 2555 ซงผวจยเลอก ทง 3 องคกรท

ผวจยเลอกเปนกรณศกษาไดแก เครอเนชน เครอผจดการ และเดลนวส มการปรบตวสการหลอมรวมสอและ

กองบรรณาธการ โดยเครอเนชนไดด าเนนการดงกลาวมากวา 10 ปและมกระบวนการในการปรบโครงสรางท

ตองเชอมโยงสอตางๆ ขององคกรทมทงหนงสอพมพจ านวน 3 ฉบบ สอโทรทศน สอออนไลน โดยกรณของ

เครอเนชนทนาศกษาคอในแตละสอของเครอกมการปรบตวสการท างานแบบหลากหลายแพลทฟอรม

(Multiplatform) และ ผลตขามขาวสอ (Cross-media Production) ในขณะเดยวกนกมการสรางระบบ

ความรวมมอขามระหวางสอภายในเครอดวย ดานเครอผจดการมการประกาศนโยบายเดนหนาสการเปนสอ

ดจทลเตมรปแบบ ลาสดในปนมการปดตวสงพมพภายในเครอโดยปรบเปนการท าในรปแบบดจทล รวมถง

นโยบายหลกของการท างานทใหผสอขาวท างานเพอสอออนไลนกอน ในขณะทเดลนวสซงเดมมเพยง 2 สอคอ

หนงสอพมพเดลนวสและเวบไซตเดลนวส ในปนไดมการเพมสอใหมขององคกรคอ เดลนวสทว เพอใหไดผล

ตามขนตอนการวเคราะหทอธบายไวขางตน ผวจยมกรอบการศกษาวจยดงน

29

แผนภาพท 4 แผนภาพแสดงกรอบการวเคราะหขอมล

ทงนเพอวเคราะหตามการวจยขางตนผวจยแบงกระบวนการวเคราะหขอมลเปน 3 ขนตอนดงน

ตอนท 1 เปนการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณเชงลกผบรหารระดบสงในประเดนนโยบาย

และแนวทางในการหลอมรวมสอ ประกอบดวยปจจยสการหลอมรวม รปแบบวธการหลอมรวม การปรบ

โครงสรางองคกร และกระบวนการท างานของกองบรรณาธการขาว ความเขาใจตอการหลอมรวม การน า

นโยบายไปสการปฏบต และวธการผลกดนใหองคกรเดนหนาตามแผนนโยบายทวางไว ตลอดจนการให

ความส าคญกบการหลอมรวมสอภายในองคกร ทงนเพอวเคราะหใหเขาใจประเดนการหลอมรวมสอในการวาง

นโยบายและโครงสรางทสามารถท าใหเกดกระบวนการหลอมรวมและการยอมรบภายในองคกรไดวาตองม

ปจจยและการด าเนนการอยางไร

ตอนท 2 เมอไดผลจากการสมภาษณเชงลกแลวผวจยน าขอมลดงกลาวมาตงเปนประเดนค าถาม

เพอสมภาษณผบรหารระดบกลางไดแก บรรณาธการขาว หวหนาขาว และทมงานระดบปฏบตงานคอ

ผสอขาว และรไรเตอร เพอวเคราะหการน านโยบายไปสการปฏบตจรงในกระบวนการท างานขาวและการ

30

ท างานของกองบรรณาธการซงมกรอบการวเคราะหในประเดนคอ ระดบความรวมมอระหวางกองบรรณาธการ

ของแตละสอภายใตองคกรเดยวกน ประเดนเรองการปรบตวการท างาน การเพมทกษะ และทศนคตทมตอการ

ปรบองคกรสการหลอมรวมสอ ผลจากการวเคราะหในขนตอนนจะเหนรปแบบของการหลอมรวมทเกดขนซงม

ความเหมอนและแตกตางกนในแตละองคกร ผวจยวเคราะหเพอใหไดรปแบบของสงทปรบเปลยนใน

กระบวนการท างานของกองบรรณาธการทเกดขนเมอองคกรมการหลอมรวมสอ ทงใน ขนตอนการเกบขอมล

ขาว ขนตอนการผลตขาว และขนตอนการเผยแพรขาว

ตอนท 3 เปนการใชแบบสอบถามทตงค าถามจากค าสมภาษณเชงลก สอบถามกบผสอขาวของ

องคทงสามอกจ านวนหนงเพอเปนการตรวจสอบความเทยงตรงของขอมลและเกบขอมลทศนคตตอการปรบตว

และการมสวนรวมในกระบวนการหลอมรวมสอขององคกรเพมเตม และผวจยรวบรวมตวอยางเนอหาทมการ

ผลตแบบขามสอระหวางสอภายในแตละองคกรเพอวเคราะหรปแบบของการผลตและเผยแพรเนอหา โดย

ศกษาในกรอบทจะสะทอนระดบความรวมมอและรปแบบการท างานแบบขามสอเทานน

ดงนนขอมลทเกบไดจากการสมภาษณเชงลกนนผวจยศกษาและวเคราะหขอมลดงกลาวแบงเปน

ชดขอมล 3 เรองไดแก

นโยบายและแนวคดขององคกรในการปรบโครงสรางและกระบวนการท างานของกอง

บรรณาธการเพอน าไปสการเปนองคกรแบบหลอมรวมสอ

รปแบบและวธการการท างานในกระบวนการผลตขาวแบบขามสอ (cross-media

production) และระดบความรวมมอในการท างานขนตอนตางๆ ระหวางสอ ใน

กระบวนการท าขาวขาว 3 ขนตอนคอ การหาขาว การผลตขาว และการเผยแพรขาว

วธการการปรบตวเพมทกษะทมากขนของผปฏบตงานทงบรรณาธการ ผสอขาวและ

ทมงานทเกยวของ เพอสอดคลองกบการปรบเปลยนกระบวนการสอขาวและการท างาน

ของกองบรรณาธการตามแนวนโยบายขององคกร และการปรบทศนคตการท างานจาก

ทท างานแยกสอเปนการท างานรวมกนหลายสอ การเปลยนความคดการท างานและ

หลอมรวมทางวฒนธรรมความคดของสอทแตกตางภายในองคกร

31

1. แนวทำง นโยบำย และยทธศำสตรกำรปรบองคกรสกำรหลอมรวมสอ

เครอเนชน

เนชนประกาศนโยบายชดเจน เปน convergence news operation และด าเนนการตอเนองมา

เปนเวลา 10 ปแลวโดยการเปลยนแปลงจะเปนไปตามแนวโนมของเทคโนโลยทพฒนาไปและองคกรตอง

ปรบตวในการท างานและการสรางเนอหา การปรบตวของเนชนนนเพอใหเดนน าหนาหรอคไปกบเทคโนโลย

และโลกของขาวสารทเปลยนแปลง เมอพฤตกรรมการบรโภคขาวเปลยน และมสอหรอชองทางใหมๆ เพมขน

ในการเขาถงผรบสารกตองปรบตวเพอเพมศกยภาพใหองคกร คณสทธชย หยน ประธานกรรมการ บรษท

เนชน มลตมเดย กรป จ ากด (มหาชน) และบรรณาธการอ านวยการ เครอเนชน อธบายวา การเกดขนและแพร

หลลายของสออนเทอรเนตท าใหเครอในเนชนปรบตวจากการท าสอสงพมพ สการมเวบไซตขาว ซงเวบไซตขาว

ในชวงแรกจะเนนขาวทมเนอหาเหมอนกบในสอสงพมพ เนนเนอหา (Text) มากกวาจะน าเสนอขาวผานรป

(Photo) และภาพเคลอนไหวหรอวดโอ (Video) แตตอมาเมอแบรนดวธของอนเทอรเนตเรมมากขน ความเรว

อนเทอรเนตเพมขน ท าใหคนท าสอเรมใสเนอหาในรปแบบมลตมเดย (multimedia content) เชน ภาพนง

และภาพเคลอนไหวมากขน ซงการปรบรปแบบการน าเสนอขาวบนสอออนไลนอยางอนเทอรเนตท าใหกอง

บรรณาธการตองมการปรบการท างาน เรมจากการปรบวธคด และปรบการลงมอท า

“อนเตอรเนตเท าใหเหนเราตองมเวบไซตดวย องคกรขาวตองน าเสนอขาวในรปของวดโอ หรอ

คลปเสยงขนบนเวบไซตมากขน ท าใหตองปรบการท างาน เปลยนวธคดจากการท าเพยงสงพมพเปนการท า

แบบมลดมเดย ซงถอเปนการเปลยนวฒนธรรมการท างาน ซงท าใหต าแหนงหนาทบางอยางลดความส าคญลง

ขนตอนการท างานบางอยางลดหรอท ารวมกนไดเพอลดตนทนและเพมประสทธภาพของการท างาน ซงเปน

การเปลยนแปลงครงใหญทองคกรตองกาวใหทนเทคโนโลย จะท าใหน าหนาคแขงขนและองคกรอยรอดไดทง

สอเกาและมสอใหมทเตบโตขนมาเพม”

ทงน คณสทธชย ยงอธบายเพมเตมวา แนวทางการหลอมรวมสอในยคดจทลของเครอเนชนวา

คอ การพจารณาหาสงทใชรวมกนได และท าใหเกดการท างานรวมกน หรอแบงปนขอมลนนรวมกน ดงนน

เครอเนชนจงมการวางแผนยทธศาสตรขององคกร เรมตนทการหลอมรวมในแงของกระบวนการท าขาว โดย

การมส านกขเนชน หรอ NNA (Nation News Network) เปนผผลตขาวทวไป และขาวการเมองปอนใหกบ

สอในเครอเนชน

32

คณอดศกด ลมปรงพฒนกจ กรรมการผอ านวยการ บรษท เนชน บรอดแคสตง คอรปอเรชน

จ ากด (มหาชน) หรอ NBC ( Nation Broadcasting Corporation) บอกวา แนวทางการหลอมรวมของเครอ

เนชนคอ กลยทธ “คงจดแขงไว อะไรท ารวมกนไดกใหท างานรวมกน พฒนาความช านาญเฉพาะดาน

(Specialization) และใหแบงปนขอมลทงหมดผานระบบศนยกลาง เพอลดตนทนแตเพมประสทธภาพใน

กระบวนการท าขาว

“ถงขาว” ของเครอเนชนอยในรปของส าผสอขาวคอ ส าผสอขาว NNA คณอดศกดอธบายทมา

ของการตงส าผสอขาว NNA ขาวเปนผลจากการปรบตวเมอธรกจวทยประสบปญหาการถกปดคลน จงมการ

ปรบต าแหนงการท างานใหผสอขาวจ านวนมากท างานตอไปได การปรบโครงสรางองคกรพบวามต าแหนงงาน

ในการท าขาวทซ าซอนกนอย จงมแนวคดของการพฒนาส าผสอขาวซงเปนศนยกลางของผสอขาวทจะรายงาน

ขาวรายวนในสายขาวทวไป แลวน าขอมลขาวนนแบงปนใหกบทกสอภายในองคกรสามารถน าไปใชได ในขณะ

ทแตละสอภายใตเครอเนชนจะมผสอขาวทเปนเฉพาะสายตามความช านาญเฉพาะ ถอเปนจดเรมตนของ “ถง

ขาว” ทเปนศนยกลางขอมลขาวและจดเรมตนของการหลอมรวมบางอยางและแบงปนทรพยากรขาวรวมกน

ระหวางสอในภายเครอ

“จรงๆ แลวกแบงหนาทใหชด เชน หนงสอพมพ The Nation ใชภาษาองกฤษ กไมตอง

มผสอขาวไปท าสายขาวทวไป เชน การเมอง อาชญากรรม เปนตน หรอ หนงสอพมพ

กรงเทพธรกจกมผสอขาวเฉพาะสายทเจาะลกไปทางเศรษฐกจ ธรกจ โดยใชขอมลขาว

ทวไปจากถงกลางซงผสอขาวประจ าของส าผสอขาว NNA เปนคนสงเขามาในระบบ ใน

ขณะเดยวกนผสอขาวของสอตางๆ ในเครอไมวาจะเปนหนงสอพมพ วทย โทรทศนกสง

ขอมลขาวทท าเขาระบบถงขาวดวยเชนกน การปรบโครงสรางการท างานและการไหลของ

ขอมลขาวสารภายในเครอเนชนเชนนท าใหเกดการแชรและท าใหสามารถผลตขาวได

หลายสอมากขน”

เปาหมายของเครอเนชนมการวางนโยบายระยะยาวเพอพฒนาองคกรสการหลอมรวมแบบ

สมบรณหรอ Full Convergence คอมการประสานรวมกนในกจกรรมพนฐานทวไป โดยคณสทธชยอธบายวา

ความรวมมอในกจกรรมพนฐาน (Basic Task) ตองเปนการท างานรวมกนอยางเตมรปแบบทงกระบวนการคด

การปฏบตงานในกระบวนการขาว โดยมกองบรรณาธการกลางททมขาวมาท างานรวมกน ซงตองพฒนาทงใน

เชงกายภาพคอการจดสถานทท างานทเออตอการอยรวมกนและท างานรวมกน ซงเนชนกมการปรบพนทการ

ท างานของหองขาวแบบหลอมรวม (Convergence Newsroom) ทกองบรรณาธการของแตละสอมานง

33

รวมกน เพอลดขอจ ากดในการสอสาร และเหนการท างานของแตละแพลทฟอรม สามารถหารอการท างาน

ระหวางกนได อนนเปนการหลอมรวมเชงกายภาพ (Physically Convergence)

ในแงของการท างานเชงเนอหาและการผลตสอ คณสทธชยมองวา การหลอมรวมทสมบรณไมใช

เพยงการใชขอมลรวมกน แตตองมการพฒนาขอมลทแบงปนนนไปสรางคอนเทนตเฉพาะทตอบสนองกลมคน

อาน/ผชมของแตละสอใหไดมากทสด อยางไรกตามกมความเหนวา การหลอมรวมไมมวนสมบรณรอย

เปอรเซนตเพราะการเปลยนแปลงของเทคโนโลยจะเปนปจจยใหตองปรบเปลยนการท างานไปเรอยๆ

นอกจากการแนวทางการหลอมรวมเชงกายภาพในการสรางหองขาว/กองบรรณาธการแบบ

หลอมรวมหรอ Convergence Newsroom แลว กลยทธทส าคญอกอยางคอการปรบเปลยนรปแบบการ

ท างานโดยตองปรบเปลยนอยางคอยเปนคอยไป คณอดศกดอธบายถงการน านโยบายของผบรหารไปสการ

ปฏบตวา การจะพฒนาสการเปนองคกรขาวแบบหลอมรวมสอเพอใหเกดประโยชนสงสดในการด าเนนกจการ

ขององคกรนนตองปรบกระบวนการท างาน สงส าคญทตองด าเนนการเพอน านโยบายไปสการปฏบตคอการ

สรางความเขาใจทตรงกนระหวางผบรหารกบบคลากรเพอลดแรงตอตานและเพมแรง สนบสนนใหทกคน

เดนหนาปรบเปลยนไปตามแนวกลยทธขององคกรได โดยหวหนางาน ตองเอามาท าใหท าจรงไดในเชงปฏบต

หาวาอะไรเปนอปสรรคในการท า กแกจดนน แลวผลกดนใหนโยบายท าไดจรง อกทงใหความเหนวาสวนหนงท

เนชนปรบองคกรไดตามนโยบาย กเพราะความมงมนและวสยทศนของผบรหารทพยายามผลกดนใหองคกรท า

สงใหมๆ เพอน าหนาคแขงขน ขยายตลาด

“ในชวงการเรมมส าผสอขาว NNA และระบบถงกลางและการแบงปนขอมลขาวยงมแรง

ตอตานไมมากนกเพราะผสอขาวกตองปรบตวใหยงมต าแหนงงานท า แตพอจะใหผสอขาว

หนงสอพมพท าขาวบนสออนๆ เพมนนมแรงตอตานมากกวา แตกเปนสงททกองคกรตอง

ทจะปรบสการเปนองคกรหลอมรวมสอทมการท างานรวมกนระหวางสอเกาและสอใหม

ตองเผชญหนา เดมมขอถกเถยงวาควรแยกกองบรรณาธการออกจากกนหรอไม แตจาก

การทดลองขององคกรสอหลายๆ แหงทวโลกทแยกกองบรรณาธการพบวา การแยกกอง

แลวตางคนตางท างานนนไมคมการลงทนเพราะสอใหมยงไมสามารถท ารายไดไดเตมท

สดทายกตองรวมกองบรรณาธการ แบงปนทรพยากร เพอใหองคกรสามารถอยรอดไดใน

เชงธรกจดวย ซงแนวโนมของการปรบองคกรขาวทมสอหลายประเภทในเครอเปนไปใน

ทศทางการหลอมรวมสวนทสามารถรวมกนไดในการท างาน”

34

วธการปรบองคกรทเครอเนชนใชมทงการพฒนาบคลากรเดมและรบทมงานใหมเขามาท างาน

รวมกน ส าหรบบคลากรเดมตองมการปรบทศนคตและเพมทกษะ โดยการฝกอบรม (Training) ใหมความ

ช านาญในทกวธทจะผลตเนอหา (Content) ไดโดยวธการมลดมเดยและสามารถเผยแพรไดหลายชองทาง โดย

ใชสอในการผลตหลายสอ (Multi-แพลทฟอรม) ในขณะเดยวกนกมการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานและ

เทคโนโลยทสนบสนนการท างานของผสอขาวททนสมย โดยจ าเปนตองมนโยบายทชดเจน แตยดหยนได และ

ท าอยางคอยเปนคอยไป คณสทธชยกลาววา ผบรหารตองอดทนและมความชดเจนสามารถท าเปนตวอยางได

นอกจากนยงมนโยบายสนบสนน มแรงจงใจในเรองอปกรณเพอใหผสอขาวสามารถท างานได คณอดศกด

อธบายเพมเตมวาการใหการสนบสนนอปกรณเครองมอชวยท าผลกดนใหผสอขาวปรบตวไดเรวขนและพรอม

ท างานมากขน

“การสนบสนนเครองมอเพอใหเขาปรบตวในการท างานได เชน เนชนชวยอดหนน

คาใชจายบางสวนในการซอเครองมอ เชน iPhone / BB ชวยท าใหเกดจดเปลยน เพราะ

เดมการไมใหเครองมอผสอขาวกใชเปนขออางในการไมท าได แตพอมการสนบสนนใหก

ท าใหคนเรมตองท า ขออางไมท ากลดลง ปจจบนถอเปนสวสดการ 30% ใหกบพนกงาน

เพอสนบสนนเครองมอใหสามารถท างานได ผมคดวา นโยบายการใหการสนบสนนนม

สวนมากท เรงการปรบตวในการของผสอขาวใหเกดขน และท าใหเกดเนอหาแบบ

มลตมเดย เชนวดโอ และการใชโซเชยลมเดยเพมขน เมอมคนท ากจะมการท าตามกน ยง

จ านวนคนทปรบตวไดและท างานรปแบบใหมเพมกจะผลกดนใหคนอนหนมาปรบตวตาม

เพมขนเชนกน”

นอกจากการหลอมรวมในเชงกระบวนการท างานทมการสรางระบบใหแบงปนขอมลกนไดแลว

เครอเนชนยงเพมชองทางตางๆ ในการเผยแพรขาวสารเพอเขาถงผอาน/ผชมไดหลายชองทางโดยผสมผสาน

การใชสอใหมๆ ตามเทคโนโลยทพฒนาไปกบสอเกา นอกจากนนยงมการสรางระบบโปรแกรมทชวยสนบสนน

การท างานของผสอขาว มการตงทมทมความรความสามารถเชงเทคนคการใชเทคโนโลยเปนทมสนบสนนให

ผสอขาวท างานไดสะดวกขน คณอดศกดอธบายวา จ าเปนตองมระบบรองรบเพราะผสอขาวไมสามารถท าคน

เดยวไดสมบรณแบบทงหมด และบางเรองถาไมมระบบชวยกจะเสยเวลา เครองมอและระบบสนบสนนท าให

ผสอขาวมเวลาในการท าขาวมากขน พฒนาการท าขาวไดหลายแพลทฟอรมได

35

เครอผจดการ

การปรบตวของสอผจดการนนมแนวคดของการเปนสอดจทล ซงปจจยของก ารประกาศ

จดยนกลยทธดงกลาวของเครอผจดการเปนเพราะปญหาเรองรายรบขององคกรในชวงปญหาเศรษฐกจในชวงป

2540 ท าใหเครอผจดการตองปรบโครงสรางของสอในเครอเพอความอยรอดเชงธรกจขององคกร ประกอบกบ

ผบรหารคณสนธ ลมทองกล มวสยทศนทเลงเหนความส าคญของการเตบโตของสอดจทลและเชอวาจะเปนชอง

ทางการอยรอดขององคกรได ดงนนเครอผจดการจงเดนหนายทธศาสตรสการเปนสอยคดจทล โดยเรมจากการ

การเปดตวเวบไซตขาวทมรปแบบการใหบรการขาวสารทแตกตางไปจากเวบขาวเดมๆ และใหความส าคญกบ

สอออนไลนในรปแบบระบบศนยกลางขอมลขาวทเรยกวา “กระทะขาว”

คณวรษฐ ลมทองกล ผอ านวยการเวบไซตผจดการออนไลน อธบายวา แนวคดเรอง “กระทะ

ขาว”ของเครอผจดการเรมมามากกวา 10 ปทแลวเมอเครอผจดการน าแนวคดเรองกระทะขาวมาใชในองคกร

แนวคดเรองกระทะขาวถอเปนจดเรมตนของการท าขาวหลอมรวมแบบ Convergence Media โดยมเวบไซต

www.manager.co.th ท าหนาทเปนกระทะขาว ทงน ผสอขาวทกคนจะตองท าขาวขนเวบไซต ซงขาวทขนบน

เวบไซตนนจะกลายเปนแหลงวตถดบของการพฒนาชนงานขาวของสอแตละสอในเครอผจดการ

คณสนธ ลมทองกลกบอกวาเราเปนองคกรขาว มขอมลเยอะแยะท าไมไมท าเปนเวบไซตขาว

เพราะตอนนนยงไมมองคกรไหนมเวบไซตขาว ตรงนนคอจดเรมตนวาท าไมเราถงท าเวบไซต manager.co.th

เปนเวบไซตขาวโดยเฉพาะ ประมาณป 2543 ผมเขามาเปนผสอขาวออนไลนรนแรก คณสนธบอกวา การจะ

สรางคนรนใหมทมาท าเวบไซตขาวตองหลดออกจากกรอบเดม คอตองเปนคนทเขาใจเทคโนโลย สนใจทางดาน

ขาว ตอนนนคณสนธตองการคนใหม ทไมมประสบการณดานขาวเลยมาท างานมากกวาคนเกาเขามาดดแปลง

เพราะการจะเปลยนแปลงผสอขาวเดมไมใชเรองงาย คนเกาๆ ทพรอมจะท าทกอยางไมใชหาไดงาย เพราะคน

ยงไมเขาใจเรองของเวบ ตอนนนคนยงเขาใจวาเวบขาวคอการเอาขาวฉบบเชามาลงในเวบ ดงนนขาวกจะชา

กวาหนงสอพมพดวยซ า ตอนนนเรา turn around ดวยการท าทนท เอาขาวขนเวบทนท ตอนนนกท างานกน

ตงแต 6 โมงถง 2 ทม ถาขาวดวนกออกทนท ตอนนน เนองจากความคนเคยของผสอขาวทจบมาจากวารสาร

ศาสตร ธรรมศาสตร กจะคนเคยการท าหนงสอพมพ การจดหนา เปนตน เทคโนโลยกยงไ มบม ตอนนนใช

HTML Code ตองมคนมาจดหนาเวบ กคอนขางเสยเวลากวา 1 ขาวจะไดขน”

ซงชวงแรกของเรมตนกระทะขาวของเครอผจดการ แมวาจะมเวบไซตเปนศนยรวมของขาวท

เกดขนในแตละวน แตทวาการผลตชนขาวเพอปอนเวบไซตยงแยกสวน คอ ขาวทสงขนสเวบไซตมทงขาวท

36

ผลตจากทมผสอขาวผจดการออนไลน(ซงรบเขามาใหมเพอท าขาวออนไลนโดยเฉพาะ)กบขาวทผลตโดยทมขาว

ของสอเดมทเปนหนงสอพมพ โดยทขาวน ามาเสนอบนเวบไซตนนจะเปนขาวรายวน (Current News) ทม

ความเคลอนไหวของขอมลทรวดเรวและอยในความสนใจของผอาน ซงขาวทอยบนเวบไซตนจะถกน าไปใชเปน

วตถดบส าหรบผลตขาวเชงวเคราะหเจาะลก รายงานขาว หรอสกรปขาว ของสอในเครอตอไป

“นโยบายของเครอผจดการในการปรบองคกรสการหลอมรวมสอเนนการใหความส าคญกบ

ออนไลน ผสอขาวตองสงขอมลขาวเขาระบบออนไลนกอน แมวาการท างานของแตละสอไมวาจะเปน

หนงสอพมพรายวน รายสปดาห รายเดอน วทย เวบไซตจะมกองบรรณาธการและทมงานทแยกกน แต

นโยบายขององคกรก าหนดใหผสอขาวตองท าขาวสงออนไลนกอน เพราะเวบไซตคอกระทะขาว เปนศนยรวม

ขอมล”

ทงน วธการปรบโครงสรางองคกรเพอเรมตนรองรบการหลอมรวมสอ และการเรมตนท าขาวบน

เวบไซตของเครอผจดการใชวธการดงทมงานใหมเขามาท างานในสวนของออนไลน โดยตอนแรกแยกกอง

บรรณาธการจากกองบรรณาธการหนงสอพมพ แตปจจบนไดควบรวบกองบรรณาธการออนไลนกบกอง

บรรณาธการหนงสอพมพเขาดวยกน เพอท าขาวปอนเวบไซตและหนงสอพมพรายวน

อยางไรกด ในระยะเรมตนของการเรมน าเสนอขาวบนออนไลนยงมขอจ ากดในเรองเทคโนโลยใน

การน าขาวขนเวบไซต และขนตอนในการจดหนาเวบไซตทตองใชเวลา แตกมการปรบระบบการท างานพรอมๆ

กบเทคโนโลยของเวบไซตทพฒนาขน จนถงป 2544 เวบไซต www.manager.co.th ด าเนนการแบบเตม

รปแบบ มการปรบระบบจากการใช HTML เปนระบบใหผสอขาวน าขาวเขาระบบไดเองโดยอตโนมต

ประกอบกบเหตการณขาวใหญอยาง 911 ทอยในความสนใจของคนท าใหการท างานของทมขาว

ออนไลนของเวบไซต manager.co.th มการปรบเปลยนการท างานดวย คณวรษฐอธบายวา

“เมอเกดเหตการณ 911 เกด ทมขาวออนไลนตองปรบการท างานเปน 24 ชวโมงเพราะ

เหตการณในอเมรกาเกดขนในเวลากลางคนของบานเรา การท างานของทมกตองปรบ

เวลา ทมเวบไซตตองท างานเพราะคนยงมคนเขามาตดตาม ตอนนนมคนเขามาเปนหลก

พน ตอนนนคณสนธใหเขยนคอลมนลงบนเวบไซต ทมขาวม 10 คน ท าใหรายวนดวย แต

เหนความส าคญกบเวบไซตเปนล าดบแรก แลวถารายวนตองการกท าใหรายวนดวย (ทม

ตอนนน) หลงจากเหตการณ 911 กยงไมไดท าขาวตลอด 24 ชวโมงทกขาว เลอกท า

37

เฉพาะเหตการณส าคญเพราะการลงทนยงมากและยงไมมรายรบ อกทงคนยงไมรจกและ

ยงไมเชอมนในผสอขาวของออนไลน/เวบไซตมากนกเพราะคนยงไมเขาใจ”

คณนรนดร เยาวภา เวบมาสเตอรเวบไซต ASTVผจดการ อธบายเพมเตมวา การปรบโครงสราง

องคกรมมาเปนระยะๆ ลาสดคอการยกเลกการพมพรายสปดาห และเลกการผลตนตยสารรายเดอน

Positioning และผจดการรายเดอนฉบบกระดาษ (ผจดการรายเดอนมฉบบกระดาษถงเดอนสงหาคม) โดย

เปลยนวธการน าเสนอเนอหาขาวของท ง 2 เลมผาน iPad เปนแอพพลเคชน และเสนอผานเวบ

gotomanager.com ซงท าใหตองมการปรบเปลยนบคคลากรในสวนของกระบวนงานของการพมพบางสวนท

ตองเลกต าแหนงนนไป ซงหากสามารถปรบตวมาท างานสวนอนได กจะใหปรบต าแหนงหนาทมาท างานในสวน

อน เชน คนออกแบบกราฟฟก (Graphic Designer) ของฉบบรายสปดาหเดมกมาอยท า Graphic Design ให

ออนไลน ทว และเวบไซต สวนผสอขาว ตองปรบตวดวยการปรบเนอหาจากขาวมาเปนสกปขาวเพอน ามาปอน

แพลทฟอรมอนๆ ของสอในเครอ

นอกจากนน คณนรนดรมองวา การ Convergence หรอหลอมรวมทเกดขนในเครอผจดการคอ

การหลอมรวมภายในกระบวนการท างาน การลดความซ าซอนของการท างานดวยการพฒนาผสอขาวใหเปน

Multi-journalist คดและท าเนอหาไดส าหรบหลาย แพลทฟอรม ขณะเดยวกนกมการแบงปนขอมลขาว และ

เนอหาทเสรจสมบรณแลวเพอน าเสนอแบบขามสอดวยเชนกน

"การรวมสอเปนเรองของการใชทรพยากรทมอยในองคขาวใหเกดประโยชนสงสด ไม

จ าเปนตองใชทมขาวหลายคนจากหลายสอประจ าพนทรายงานขาวเดยวกน แตมผสอขาว

ทท าหนาทในการรายงานขาวไดหลายแพลทฟอรมและมทกษะแบบผสมผสาน (Multi-

skill) กสามารถรายงานขาวไดครอบคลมทงหมด ซงประโยชนของการหลอมรวมสอจะ

เหนไดชดเจนในมตของการบรหารจดการ ทกอใหใหเกดการใชทรพยากรทอยในมอได

อยางเกดประโยชนสงสด"

ดานคณภญโญ อศวสนตชย บรรณาธการขาวไอท เครอผจดการ มองวาการหลอมรวมสอใน

องคกรผลดทเกดขนคอเวบไซตขาว ท าใหมขอมลทไหลเขามาในระบบไดเรว และเชอวาผจดการท าเวบไซตขาว

ไดรวดเรวกวาคนอน ซงกเปนไปตามนโยบายทผบรหารตองการ

38

อยางไรกตาม คณภญโญยอมรบวา ยงมความซบซอนในระบบการท างานภายใตนโยบายหลอม

รวมสออย เชน มขาวซ าซอนกนของผสอขาวของสอในเครอ รวมถงยงตองปรบปรงเรองของการตลาดซงถาท า

การตลาดไดดกวานจะท าใหขายพนทหรอหารายไดเขาออนไลนไดเพมมากขนดวย

องคกรจะเดนหนาหลอมรวมใหไดผลดมากยงขน องคกรควรมเปาหมายและวธการชดเจนในการ

พฒนาบคลากร ปรบทศนคตของคน มการอบรมเสรมทกษะ รวมถงพฒนาเทคโนโลยรองรบการผลตสอหลาย

แพลทฟอรม เปาหมายส าคญทสดคอตองชดเจน เรองการพฒนาคน คนในองคกรตองยอมรบการเปลยนแปลง

ในขณะทบรษทตองมการฝกอบรมใหพนกงาน เพอใหปรบตวเขากบการเปลยนแปลงได แมวาการท างานทก

วนเทากบการฝกทกวน

“เมอองคกรมเปาหมายชด ทศทางชด นโยบายชด หากผสอขาวท าไมไดกอยไมได

คนท างานตองเชอมนในตวของผน าองคกรและวสยทศนทออกมาเปนนโยบาย เพอพฒนา

องคกรไปพรอมกนในทศทางเดยวกน ถาปรบตวเขากบเทคโนโลยได เรากรกษาสอเกา

อยางหนงสอพมพไวคกบการท างานสอใหมได และนนคอประโยชนของการหลอมรวมท

ควรเกดขน” คณภญโญกลาว

ทงน คณวรษฐ มองวา ประโยชนของการหลอมรวมสอ ประการแรก คอการเพมทกษะให

ผสอขาวสามารถท าขาวเพอน าเสนอไดหลายแพลทฟอรม และมทกษะหลายดานมากขน นอกจากการ

สมภาษณ และเขยนขาว กสามารถถายภาพนง ถายวดโอ และการเขยนขาวสนได รวมถงการมความตนตวใน

การท างานทเพมมากขน การหลอมรวมสอขององคกรเปนการกระตนใหผสอขาวใหมการเตรยมพรอมอย

ตลอดเวลา เทากบวาองคกรไดพฒนาคณภาพของผสอขาวอกระดบหนงควบคกบการพฒนาคณภาพของขาวท

จะมทงความกวางและลกทมากขน

การน าเสนอเนอหาขาวในหลายรปแบบทเปนมลตมเดย (Multimedia) ทงตวหนงสอ (Text)

ภาพนง (Photo) ภาพวดโอคลป (Video Clip) ในแงของธรกจ คณนรนดร ใหความเหนวา กลยทธการหลอม

รวมสอจะชวยเพมชองทางการหารายไดชองทางใหมๆ ใหกบองคกร การมคลปขาวบนหนาเวบไซตชวยเพ ม

ยอดการเขาชมขาว ซงการเพมขนของยอดผชม/ผอานทเขามาอาน/ดขาวทเวบไซตขาวสงผลดตอองคกรใน

เชงรายได ซงในปจจบนรายไดหลกของการน าเสนอขาวผานเวบไซต คอ รายไดจากคาโฆษณา

“การปรบการหลอมรวมสอ การปรบกระบวนการท างานขององคกรมผลในเชงเงอนไข ใน

ภาวะทตนทนของสงพมพสง อตราโฆษณาลดลง และรปแบบการบรโภคขาวของคน

39

เปลยนไป องคกรผจดการกตองปรบตวเพอความอยรอดโดยวธการเรากตองเลอกไปมงท

ออนไลน เลกพมพกระดาษ เพอทจะลดตนทนกระดาษ”

เดลนวส

จากการทเทคโนโลยทเปลยนอยางรวดเรว ชองทางการสอสารทเพมขน การเตบโตของสอ

ออนไลนรปแบบตางๆ ท าใหพฤตกรรมการรบสารเปลยนไป รวมถงสถานการณยอดจ าหนายของหนงสอพมพ

ทลดลง ท าใหเดลนวสตองปรบองคกรตอสถานการณดวยการขยายสอจากเดมมเพยงแคหนงสอพมพ ไปสสอ

ออนไลนและโทรทศน โดยมเปาหมายการน าเสนอเนอหาทตองเปนในเชงลกมากยง ขน ทงในแงของ

รายละเอยด การวเคราะห การใหขอมลขาวสารเพมเตมทเกยวของ การเสนอขาวเชงสบสวนสอบสวน การ

เสนอขาวเดยว หรอ แมกระทง การแสดงความคดเหนผานบทความของคอลมนสต เพ อดงดดความสนใจ

ผบรโภคขาวสารมากยงขน เดลนวสมองทรพยากรดานบคคลทมเครอขายของผสอขาวอยทวประเทศเปนจด

แขงทจะชวยใหองคกรปรบตวรองรบการท างานหลายแพลทฟอรมได ขณะเดยวกบการขยายสสอโทรทศน

เคเบลทวกเปนชองทางในการเขาถงคนรบสารเพมขนและขยายขอบเขตการบรโภคขาวสารใหกวางขน โดยให

ความส าคญกบการพฒนาเนอหา ดร.ประภา อธบายวา

“สอสงคม (โซเชยลมเดย) กระทบทกสอ ยอดขายลง ของเดลนวสมลดลงแตไมมากนก

แตคนรนใหมวธการรบสอกลายเปนรบผานมอถอและรบขาวไดไว หนงสอพมพกลายเปน

เสนอขาวเมอวาน ดงนนถาใหอยไดกตองปรบเนอหาในหนงสอพมพใหเปนเชงการ

วเคราะหและขาวเชงสบสวน ปจจบนการบรโภคขาวสารมวธการหลายวธ หนงสอพมพก

ตองเพมมลคาใหตวเอง เดลนวสมตนทนอยแลว คอผสอขาวอยทวประเทศ เหตการณ

ตางๆ หรอภาพขาว ผสอขาวเรากเขาถง สอวทยโทรทศนเองกโดนกระทบ เราจงกาวไป

ท าทวดาวเทยม รวมถงการท าเวบไซตซงด าเนนการมาแลวระยะหนง การปรบองคกรส

การหลอมรวมสอของเดลนวสท าเพอทจะไดมการเตรยมกาวไปขางหนา การมเวบไซตท า

ใหคนอานอานขาวไดเรวมากเพราะสอออนไลนเตบโตเรวมากและกาวกระโดด”

เดลนวสมการก าหนดเปาหมายองคกรสการเปน “ส าผสอขาวเดลนวส” ทใหบรการ เผยแพร

ขอมลขาวสารทหลากหลายและเปนประโยชนตอสาธารณชนผานสอทหลากหลาย ทงสงพมพ เวบไซตขาว

เอสเอมเอส เฟชบก ทวตเตอร รวมไปถงโทรทศนดาวเทยม และวทย พรอมสรางบคลกทโดดเดนของแตละสอ

40

เดลนวสใชวธการปรบโครงสรางองคกรดวยการเพมแพลทฟอรมแตใชทมงานหลกจากทมงาน

เดมของหนงสอพมพ โดยใหความส าคญกบบคลากร สรางความเขาใจและกระตนความรวมมอดวยการใหการ

สนบสนนทงการอบรม พฒนาทกษะ และใหคาตอบแทนพเศษเพอจงใจใหปรบการท างานทตองผลตเนอหาได

หลายรปแบบเพอหลายชองทาง เดลนวสใหบทบาทกบรไรเตอรหนงสอพมพในการท างานดวยทกษะ multi-

skilled เชอมโยง 3 แพลทฟอรมเขาดวยกนโดยเปนผเลอกขาวในระบบและน ามาเขยนและดดแปลงเปนขาว

ส าหรบสอตางๆ อยางเหมาะสม

“การปรบโครงสรางของเดลนวสไมไดแยกกนท า เราใชกองเดยว โดยเปดโอกาสใหคน

ภายในกอน ท าไดไหม อยากลองไหม ชอบไหม ถาคนภายในท าไมได เพราะคนเราไมได

ท าไดทกอยาง เราถงจะรบคบคนภายนอก เวบไซตขาวและทวดาวเทยมมทงผสอขาวจาก

สวนกลาง และผสอขาวเฉพาะ เรามผสอขาวอย 77 จงหวด ผสอขาวท าขาวสงออนไลน

และสงหนงสอพมพรวมถงถายคลป ผสอขาวจะไดผลตอบแทนในการสรางขาวส าหรบแต

ละแพลตฟอรม”

กลยทธในการปรบองคกรอกอยางทส าคญคอการสรางความเขาใจตอการเปลยนแปลงและท าให

คนในองคกรยอมรบแนวทางการปรบเปลยน องคกรเดลนวสใหโอกาสการปรบตวจากคนภายในกอน และม

การเพมเตมทมงานใหมทมความช านาญเฉพาะเพมเตม และใหคนเกากบคนใหม คนทท างานหนงสอพมพได

ท างานรวมกบทมงานของสอทขยายเพมใหม เพอใหมการหลอมรวมความคด ทศนคต และผลกดนใหเกดการ

ท างานรวมกนในระดบตางๆ แตเนองจากการปรบเปลยนส convergence newsroom ของเดลนวสท

ประกอบดวย 3 แพลทฟอรม ยงอยในขนเรมตนของการปรบองคกร จงยงมการพงพอทมงานจากหนงสอพมพ

คอนขางมากเพอประคองการท างานของสอทเกดใหมในเครอ พรอมๆ กบการมนโยบายในการพฒนาองค

ความรและทกษะใหบคลากรเพมเตม ตองพยายามท าความเขาใจ เพราะองคกรไมอยากจางคนใหมเขามาเลย

ตองการใหโอกาสคนในกอน

จากการสมภาษณบรรณาธการขาวและผสอขาวพบวา คนในองคกรสวนใหญรตววาตองปรบการ

ท างานเพราะเปนนโยบาย โดยผบรหารมการประชมรวมกบทมงานเกยวกบการเปลยนแปลง ขอความรวมมอ

เพอใหองคกรสามารถกาวไปพรอมๆ กนได รกษาสอเกาและขยายการเตบโตจากสอใหมไปพรอมๆ กน เพอ

เปนการหาโอกาสใหกบองคกรเพมมากขน

41

จากขอมลการสมภาษณเชงลกผบรหารสามารถสรปแนวทาง นโยบายและกลยทธในการปรบ

องคกรสการหลอมรวมสอ (Convergence Media) ไดตามตารางตอไปน

เครอเนชน เครอผจดกำร เดลนวส

เหตผลและปจจยท ต อ ง ม ก ำ รปรบตว

ปรบตวตามเทคโนโลย

หาชองทางและรปแบบธรกจใหมๆ

เพมศกยภาพและชองทางการอยรอดทางธรกจ

ปรบตวเพอความอยรอดทางธรกจ

พฤตกรรมผอานและการเขาถงกลมผรบสารผานสอดจทอล

ปรบตวตามเทคโนโลยและพฤตกรรมผรบสารทเปลยน

ความอยรอดและศกยภาพทางธรกจ

เ ป ำ หมำยของกำรหลอมรวมสอ (Convergence)

มงสการหลอมรวมสอโดยสมบรณททกสอท างานรวมกนอยางสมบรณ และกาวล ากวาคแขง พรอมกบพฒนารปแบบธรกจใหมๆ จากการหลอมรวมสอและสอใหม

มงสการเปนผผลตเนอหาสอดจทอลเตมรปแบบ

มงสการเปนส านกขาวทใหบรการขาวสารหลายแพลทฟอรม

สอทมในปจจบน สงพมพ วทย โทรทศน อนเตอรเนต แอพพลเคชน

สงพมพ วทย โทรทศน อนเตอรเนต แอพพลเคชน

สงพมพ โทรทศน อนเตอรเนต

ร ป แ บ บ ก ำ รหลอมรวม / กำรปรบองคกร

มศนยกลางขอมลเปนระบบสนบสนนใหมการแบงปนขอมล

การประชมงานรวมกน

การประสานความรวมมอในกระบวนการท าขาว

พฒนาผสอขาวใหมทกษะทหลากหลาย (Multi-skilled)

มศนยกลางขอมลเปนระบบสนบสนนใหมการแบงปนขอมล

หลอมรวมกองบรรณาธการรายวนและออนไลนใหเปนทมงานเดยวกน

พฒนาผสอขาวใหมทกษะทหลากหลาย (Multi-skilled)

มศนยกลางขอมลเปนระบบสนบสนนใหมการแบงปนขอมล

พฒนาผสอขาวใหมทกษะทหลากหลาย (Multi-skilled)

มรไรเตอรเปนคนกลางในการประสานแพลทฟอรมตางๆ และดดแปลง เลอกขอมลใชงานตามความเหมาะสม

ตารางท 4 ตารางสรปแนวทาง นโยบายการปรบองคกรสการหลอมรวมสอของเครอเนชน เครอผจดการ และเดลนวส

42

ทงนจะเหนวา ตามนโยบายของผบรหารและการปฏบตเพอปรบโครงสรางของการท างานและ

ทมงานดงทกลาวมาขางตนนน ทงสามองคกรมลกษณะรวมกนการเดนหนานโยบายหลอมรวมสอคอ

- การปรบเปลยนรปแบบการท างานของผสอขาว บรรณาธการ ใหสามารถท างานไดหลาย

แพลทฟอรม บทบาทหนาททเพมขนในลกษณะของการเปน Multi-skill

- การใชระบบศนยกลางขอมลทเรยกชอตางกน ไดแก กระทะขาว (เครอผจดการ) ถงขาว

(เดลนวส) ส าผสอขาว (เครอเนชน) ใหผสอขาวสงขอมลเขาระบบและสวนตางๆ สามารถดงขอมลทงขอมลขาว

และเนอหาทท าเสรจแลวไปเผยแพรตอ ไปปรบใช หรอเปนขอมลพฒนาเรองราวตามลกษณะของแตละสอ ซง

แนวทางดงกลาว เปนลกษณะทท าใหเกดการท างานแบบขามสและการเกดความรวมมอระหวางทมงานคนละ

แพลทฟอรม ซงเปนลกษณะส าคญของการเปน Convergence Newsroom

2. กระบวนกำรท ำขำว (Work Flow) และกำรท ำงำนรวมกนระหวำงสอ

ในการน านโยบายการหลอมรวมสอและการท างานแบบขาม แพลทฟอรม มาใชในองคกรในทาง

ปฏบตนน ผวจยเกบขอมลจากการสมภาษณบรรณาธการขาวและผสอขาวทมสวนรวมในกระบวนการเปลยน

ผานกองบรรณาธการสการท างานแบบขามสอและหลอมรวมสอ ขอมลจากการสมภาษณและสงเกตการ

ท างานและเนอหาทเผยแพร ท าใหวเคราะหไดเปน 3 สวน ดงน

2.1 โครงสรำงกระบวนกำรท ำงำน (Work Flow) แตละองคกรได มรปแบบโครงสราง

การท างานภายในสอ และระหวางสอแพลทฟอรมตางๆ ขององคกรในลกษณะทตางกน โดยทงสามองคกรม

ลกษณะของการมสอในเครอหลายสอ แตละสอมกองบรรณาธการของต วเอง แตมการโครงสรางของ

กระบวนการท างานทเกยวเนองกนระหวางสอผานระบบของการแบงปนขอมลไวทศนยกลางขอมลซงเรยกชอ

แตกตางกนไป ไดแก ถงขาว กระทะขาว และศนยขาว ทงนรายละเอยดกระบวนการท าขาว (Work Flow)

ของแตละองคกรวเคราะหขอมลสรปไดดงน

43

เครอเนชน

องคกรในเครอเนชนแบงออกเปน 6 สอ ไดแก The Nation กรงเทพธรกจ คมชดลก เนชนสด

สปดาห ส าผสอขาวเนชน และ Nation Channel (NBC) โดยมการท างานขาวรวมกนระหวางสอ โดยทม “ถง

ขาว” ททกสอสามารถเขามาหยบ “ขาว” จากใน “ถงขาว” ไปใชได โดยท “ถงขาว” ทวาน มส าผสอขาว

เนชน (Nation News Agency: NNA) เปนหนวยงานหลกทจะท าขาวทวไป (ขาวทวไป ขาวการเมอง และขาว

อาญชากรรม) ปอน (ขาย) ใหกบสอในเครอเนชน โดยทสอในเครอเนชนไมมผสอขาวประจ าตามท าเนยบ

รฐสภา หรอกระทรวงตางๆ สามารถสรปโครงสรางสอภายในเครอเนชนไดตามแผนภมน

แผนภาพท 5 แสดงโครงสรางสอภายใตเครอเนชน

44

จากแผนภมขางตน ผสอขาวของส านกขาวเนชน (Nation News Agency: NNA) แตเดมเปน

ผสอขาวทท าขาวปอนสอวทย ซงในอดตเนชน มคลนวทยทตองผลตรายการปอนทงคลนเองถง 2 ชอง แต

ตอมาเมอถกขอคนคลนท าใหเนชน ปรบทมขาววทย มาเปน “ส านกขาวเนชน” ท าขาวเหมอนเดม แตแทนท

จะปอนรายการขาวทางวทย กเปลยนมาเปนปอนใหกบทกสอในเครอ แลวแตสอใดในเครอจะหยบขาวจากใน

“ถงขาว” ทส านกขาวเนชน ผลตปอนเขาไปให

คณอดศกดอธบายวา นกขาวของส านกขาวเนชนนนในชวงเรมแรกถกก าหนดหนาทในงานสงขาว

ไวคอ เมอไดขาวแลวขนตอนแรกคอตองสงขาวทางโทรศพทมาเปน Breaking news กอน จากนนเขยนขาว

ลงหนงสอพมพ เพราะฉะนนนกขาวของส านกขาวเนชนจะมทกษะเรองการรายงานขาวดวยเสยงและการเขยน

ขาว ตอมาพอเครอเนชนมสถานโทรทศน Nation Channel ผสอขาวกตองสามารถรายงานขาวส าหรบ

ออกอากาศทางทวดวย ท าใหนกขาวมทกษะเพมขน กลายเปนท าได 3 ลกษณะ

นอกจากการน าเสนอขาวผานหนงสอพมพ ทว วทยแลว เนชนยงมการน าเสนอขาวบนเวบไซต

ดวย ซงในชวงแรกของการน าขาวเผยแพรบนเวบไซตยงเปนไปเพยงเพอใหมชองทางการเขาถงขาวของผใช

อนเทอรเนต โดยทขาวทน าเสนอผานเวบไซตในชวงแรกยงเปนการการน าเสนอขาวทมความส าคญในล าดบ

รอง คอ ตองรอขาวในหนงสอพมพเผยแพรกอน นนคอ ขาวบนเวบไซตจะถกน าขนตอนเชาของวนรงขน ไมได

ถกน าขนเพอเผยแพรทนท แตตอมากมการปรบการน าเสนอขาวบนเวบไซตเพราะเวบไซตขาวทนง และ

น าเสนอขาวชา หรอพรอมกบสอหนงสอพมพ ไมมขาวหมนเวยนอยางรวดเรว และทนท ใหสมกบคณสมบต

ของสออนเทอรเนต ประกอบกบพจารณาเหนแลววาขาวทเกดขนในแตละวนไดถกน าเสนอผานวทยแลว ซง

เปนขาวเดยวกนทจะลงหนงสอพมพในวนรงขน

ดงนน กไมมความจ าเปนทเ วบไซตจะตองรอเวลาเพอน าเสนอขาวชนเดยวกนพรอมสอ

หนงสอพมพ จงเรมใหนกขาวน าขาวขนเวบไซตไดทนท (ขาวตองผานกระบวนการบรรณาธการกอน) ซงการท า

แบบนชวยท าใหการน าเสนอขาวผานเวบไซตมความรวดเรวขน ซงปจจบนเวบไซตกลายเปน แพลทฟอรม

หลกแพลทฟอรมหนงทกองบรรณาธการใหความส าคญในการน าขาวขนเผยแพรไดทนท และเวบไซตขาวเองก

เปนแพลทฟอรมทชวยใหกองบรรณาธการสามารถน าเสนอขาวไดหลากหลายรปแบบ ทงเนอขาว (text) ภาพ

(photo) เสยง (voice) คลปวดโอ (video clip)

การปรบเปลยนกระบวนการน าเสนอขาวผานเวบไซต ท าใหนกขาวจะตองผลตชนงานท

หลากหลายรปแบบปอนเขาสถงขาว เพอใหสามารถถกน าไปเผยแพรผานเวบไซตขาวโดยสอในเครอไดสงทอย

45

ใน “ถงขาว” ไมไดมเฉพาะเพยงแต “ขาว” ทเปนตวอกษร (Text) เทานน แตยงมขาวในรปของ “วดโอ”

(Video) คลปวดโอ (VDO Clip) และ “ภาพนง” (Photo) ทพรอมใหทกสอหยบไปใชตอยอดได โดยทสอแต

ละประเภทจะมชองทางในการน าเสนอ “ขาว” (แพลทฟอรม) ไปยง “ผรบสาร” (ผอาน/ผด) ของตนเองได

หลายชองทาง ไดแก สอดงเดม (Traditional Media) ของสอตวเอง ไดแก หนงสอพมพกระดาษ ส าหรบ The

Nation กรงเทพธรกจ และคมชดลก รายการขาวโทรทศนส าหรบ Nation Channel กบสอใหม (New

Media) ททกสอตองม ไดแก website และ Application บน smart phone และ tablet รวมถง สอสงคม

ออนไลน (Social Media) ไดแก Facebook Twitter และ YouTube

กระบวนการท างานของเครอเนชนจะมการประชมขาวในแตละวน ตามแผนภมดงน

แผนภาพท 6 แสดงการท างาน (Work Flow) ของกองบรรณาธการเครอเนชน

จากแผนภาพจะเหนวา การท างานขาวระหวางองคกรในเครอเนชนนนเรมตงแตเชาจะมการ

ประชมขาวรวมระหวางบรรณาธการของแตละสอในเครอ เพอถกประเดนขาวในกระแส และขาวทตองตดตาม

น าเสนอของวน ซงในการประชมชวงเชาน นอกจากบรรณาธการจากทกสอแลว ยงมหวหนาชางภาพเขารวม

ประชมดวย นอกจากนยงจะมการประชมจากส าผสอขาวสวนภมภาคดวย จากนนชวงบายตนๆ บรรณาธการ

46

แตละสอทเขารวมประชมในชวงเชาจะประชมกบบรรณาธการโตะขาวภายในสอของตวเอง เพอก าหนดทศทาง

ขาวของวน และเพอมอบหมายงานเพมเตมใหกบผสอขาวและชางภาพภาคสนามไดตดตามประเดนขาวท

ตองการไดอยางมประสทธภาพ

จากนนแตละสอจะมการประชมขาวหนาหนงชวงเวลาประมาณบายสามโมงของวน โดย

บรรณาธการแตละโตะขาวจะน าเสนอประเดนขาวของโตะตวเองเพอเปนตวเลอกส าหรบขาวทจะขนหนาหนง

ของหนงสอพมพในวนรงขน ซงขาวใดไดรบมอบหมายใหเปนขาวส าหรบหนาหนง (ส าหรบสอหนงสอพมพ)

และขาวน า (Lead Story) ส าหรบสอโทรทศน บรรณาธการจะไปท างานประสานงานกบผสอขาว ซงในบาง

กรณกอาศยการบรณาการขามโตะขาวภายในสอเดยวกน หรอในบางกรณกอาศยความรวมมอขามสอ เพอให

ไดขาวทมเนอหาสมบรณครบถวนทกประเดนตามททประชมไดประชมกนไว สวนขาวอนๆ ภายในสอ กเปน

หนาทของบรรณาธการโตะขาวทจะบรหารจดการผสอขาวภายในโตะขาว โดยแตละโตะขาวไดรบนโยบายมา

จากผบรหารองคกรวาจะตองม “ขาว” ทมหลากรปแบบ ทสามารถน าเสนอขาม แพลทฟอรม ได ท าใหทงกอง

บรรณาธการจะตองมการปรบรปแบบการท างาน ตงแตระดบบรรณาธการ ผสอขาว ชางภาพ และกราฟฟก

ทกๆ “ขาวหนงชน” หากเปนไปได จะตองผลตออกมาเพอปอนไดทกสอในเครอ โดยเฉพาะ

อยางยงหากประเดนขาวนนเปนประเดนส าคญและผานการประชมรวมกนของบรรณาธการสอในชวงเชา

ดงนน บรรณาธการจะตองมองภาพใหญของขาวท convergence news เพอมอบหมายใหผสอขาวสามารถ

ท าขาวชนเดยวแตออกมาไดหลายรปแบบ อยางนอยๆ 3 รปแบบ คอ text รปภาพนง และภาพเคลอนไหว

(VDO clip) ซงผสอขาวจะตองสามารถท างานไดหลายอยางในเวลาเดยวกน (multi-แพลทฟอรม/ multi-

journalist) แตในบางกรณทตองการคณภาพของภาพนง ภาพเคลอนไหว กจะสงชางภาพ ชางกลองวดโอ

ออกไปประกบกบผสอขาวในสนามขาวดวย ทงนในการท างาน ผสอขาวหนงสอพมพยงใหความส าคญกบการ

ท างานเพอลงขาวหนงสอพมพมากทสด แตในขณะเดยวกนกมการท าขาวเพอแพลทฟอรมรปแบบอนๆ เชน

วดโอ เสยง และโซเชยลมเดยดวย

ในสวนของ NBC ซงเปนสอโทรทศนนนด าเนนการมาแลวเปนเวลา 12 ป โดยตอนเรมตนท า

Nation Channel ดงบคลากรมาจากหนงสอพมพ ซงคณอดศกดอธบายถงขอดของการดงนกหนงสอพมพมา

ท าโทรทศนวาท าใหการท างานไมตองเรมนบหนงใหม เนองจากคนทยายมามความสามารถและเขาใจเรองขาว

แลวจงเปนเหมอนการตอยอดจากสงทเนชนกรปท าในสวนของสงพมพดวยการขยายชองทางการผลตและ

น าเสนอขาวเพมผานสอโทรทศน วธการในตอนเรมตนกคอเอาขาวจากถงขาวมา แลวกมภาพขาวประกอบ

ทงนคณอดศกดมองวาหากไมมระบบของถงขาวกจะขยายชองทางในการท าสอบนแพลทฟอรมอนๆ ไดล าบาก

47

การมถงขาวซงกคอส านกขาว NNA News นนท าใหเกดการแบงปนขอมล โดยผสอขาวทงหมดใสขอมลมาใน

ถงขาวได โดยหลกๆ กคอมาจากส านกขาวเนชนซงเปนนกขาวภาคสนาม และนกขาวตางจงหวด แลวกอง

บรรณาธการในเครอดงมาใชได

นอกจากน ปจจบน เครอเนชนยงมการพฒนาระบบผสอขาวจาก 77 จงหวด ผสอขาวจากทก

จงหวดใสขอมลขาวเขามาแลวกจะอพขนออนไลนแบบอตโนมต ซงระบบจะจดหมวดหมใหสามารถสบคนได

หลายๆ แบบ เชน ระบบ VIDEO center มระบบกลางแบบนท าใหเกดกระบวนการหลอมรวมสอไดจรง ท าให

แบงปนขาวได การมระบบรองรบท าใหท างานรวมกนไดเปนรปธรรมกวา เชน Nation Channel ไมมผสอขาว

อาชญากรรม แตใชจากทผสอขาวของส านกขาวเนชนทท าขาว ถายคลปมาให แลวชองกดงมาใชได แบบนท า

ใหสามารถท าขาวแบบหลายแพลทฟอรมได

ปจจบนการท างานของ Nation Channel จะท างานรวมกบผสอขาวเนชนคอนขางมาก โดยขาว

ทเปนขาวทวไปกอาศยขอมลจากส าผสอขาว (ถงขาวกลาง) ถาเปนขาวเฉพาะกดงจากผสอขาวเฉพาะดานของ

สออนๆ ในเครอทโยนขอมลลงมาไวในถงขาว เชนขาวเศรษฐกจจากหนงสอพมพกรงเทพธรกจ เปนตน

เครอผจดการ

การท างานแบบ Convergence Newsroom ของเครอผจดการ เรมตนจากรากฐานของการ

ท างานในรปแบบของ “กระทะขาว” ตงแตเมอ 10 กวาปทแลว “กระทะขาว” ของเครอผจดการถอก าเนดขน

เพอตอบสนองนโยบายขาวของสอในเครอผจดการทปรบตวสสอดจทล ดวยวสยทศนของผน าองคกร คณสนธ

ลมทองกลทตองการน าพาสอในเครอผจดการเปนผน าในสอใหมในขณะนน (ซงกคอสอออนไลน) เครอ

ผจดการใหความส าคญกบการน าเสนอขาวบนเวบไซต “ผจดการออนไลน” หรอ www.manager.co.th

อยางมาก ถงขนาดตงทมงานขนมาใหมเพอท าขาวปอนสอออนไลนโดยเฉพาะ ท าใหในชวงเรมตนของการท า

เวบไซตขาวของเครอผจดการ มการลงทนเพอท าขาวปอนสอออนไลนครงใหญทสดของวงการสอไทย และเปน

ครงแรกทองคกรสอมการลงทนตงทมงานแยกตางหากขนมาเพอผลตขาวปอนออนไลนอยางชดเจน ซง

ยทธศาสตรและกลยทธนท าใหเวบไซตขาว “ผจดการออนไลน” ตดตลาดดวยสถตจ านวนผเขาชมเวบสงเปน

อนดบตนๆ ของเวบขาวเมองไทยมาอยางตอเนองยาวนาน

48

กองบรรณาธการของ “ผจดการออนไลน” เปนก าลงหลกในการท าขาวรายวนปอนขนเวบไซต

ซงเครอผจดการถอวาเปน “กระทะขาว” ของทงเครอ เพราะขาวรายวนเหลานนจะเปน “วตถดบ” ชนดของ

ขาวทสอในเครอผจดการจะ “หยบ” ไป “ปรง” เปน “ขาว” ออกมาเพอน าเสนอใน แพลทฟอรม ของแตละ

สอ ไดแก หนงสอพมพผจดการายวน หนงสอพมพผจดการรายสปดาห รวมถง นตยสารรายเดอน Positioning

และ ผจดการรายเดอน จนมาเมอตนป 2555 ทสอเครอผจดการเรมปรบเปลยนกระบวนการท างานของสอ

ภายในเครออกครง ดวยการหยดผลตนตยสารรายเดอน “ผจดการายเดอน” และ Positioning ในรปของ

หนงสอเลม โดยหนไปผลตเนอหาในรปแบบของแอพพลเคชน (Application) ส าหรบ iPad และไดรวบกอง

บรรณาธการหนงสอพมพผจดการรายวน (ASTV ผจดการ) เขาเปนทมขาวเดยวกบเวบไซตขาว โดยให

ความส าคญในการน าเสนอขาวสารส าหรบเวบไซตขาวเปนล าดบแรก (website is first priority) มการ

พฒนามาจากพนฐานแนวคดของการปรบตวสการเปนสอดจทลอยางเตมรปแบบ โดยใชหลกการของการ

แบงปนขอมลขาวรวมกนและผสอขาวตองสามารถท าขาวเพอปอนเขาสหลาย แพลทฟอรม โดยมการคอยๆ

ด าเนนการปรบเปลยนองคกรมาเปนเวลากวา 10 ปแลว ดวยการเรมใชเวบไซตท าหนาทเปนกระทะขาวท

ขอมลขาวจากทกสวนจะถกสงมารวมไวทน โดยแนวคดหลกในการท างานขาวใหขาวส าคญกบ "เวบไซตขาว

กอน" (‘Website First’ Concept) แลวสออนๆ ภายในเครอจะสามารถดงขอมลจากออนไลนทท าหนาทเปน

“กระทะขาว” หรอศนยรวมขาวตรงกลางนไปใชในรปแบบตางๆ ได นอกจากนยงมการปรบเปลยนรปแบบ

ของการน าเสนอเนอหาขาวสารของนตยสาร Positioning ทยตการพมพนตยสารในรปของหนงสอเลมเปนการ

น าเสนอผานแอพลลเคชน (Applciation) บน iPad เทานน

ในการน านโยบายจากผบรหารในการปรบองคกรส การเปนสอดจทลและการหลอมรวมการ

ท างานระหวางกองบรรณาธการนน เนองจากเครอผจดการมทศทางชดเจนในการรวมทมหนงสอพมพรายวน

เขากบออนไลนและใหผสอขาวตองสามารถท าเนอหาส าหรบทง 2 แพลทฟอรมได ผสอขาวและบรรณาธการ

จงตองมการปรบตวและปรบรปแบบการท างานใหม โดยวธการปรบกคอยเปนคอยไป ใครสามารถปรบไดก

ปรบ และมการเพมสวนของทมงานใหมๆ ทสามารถท างานไดตามนโยบายดวย ดวย คณ นรนดร เยาวภา

อธบายวา

“บางโตะอาจยงไมพรอมของพพรอมแลวเลยท ากอนพวกทยงไมพรอมกทยอยท าทหลง

การแบงงานระหวางออนไลนกบหนงสอพมพนนะ คอบางโตะจะแบงชดเจนวาคนนท าขน

เวบ คนนท าออนไลนแตวาบางโตะกคนๆเดยวกนท าทงออนไลนและหนงสอพมพ ปญหา

มนกถอวานอยในเรองของความคด หรอในเรองของการแยกขาว ขาวนยงไมตองขนเวบ

49

ขาวนตองลงหนงสอพมพกอน คอนขางจะระวง เรองทมนเฉพาะหนา ปรากฏการณ

เกดขนเฉพาะหนากอนนจะตองรายงานกอนน าเสนอทางเวบกอนหรอถาเปนเบองหลง

หรอวเคราะหกเกบไวลงหนงสอพมพ วเคราะหบางเรองนสามารถน าขนเวบกอนไดถาเขา

ไมคดวาจะตองเกบไว เปนทเดด ลงหนงสอพมพซงกรณนกมหลายเรองโดยเฉพาะบท

วเคราะหของการเมองมทเราเอาขนเวบกอน ลกษณะของการเลอกเนอหาน าเสนอขาม

สอระหวางออนไลนและหนงสอพมพนนขนอยกบการพจารณาของกองบรรณาธการแตละ

โตะขาวเปนคนตดสนใจคดเลอกตามความส าคญและความจ าเปนของความรวดเรวของ

ขาว”

คณณฐา จรอนนตกล ผสอขาวทม special scoop บรษท ASTVผจดการ จ ากด เลาวาเมอจะม

การปรบเปลยนการท างานใหท าออนไลนคกบหนงสอพมพดวยนนคณสนธ ลมทองกลเรยกประชมผสอขาว

ทงหมดเพอสรางความเขาใจทตรงกนวาตองมการปรบตวเพอความอยรอดขององคกรและการท าใหเครอ

ผจดการมจดขายใหมทแตกตาง ซงตอนเรมตนผสอขาวกมค าถามวาจะท าอยางไร หนงสอพมพจะตายหรอไม

มออนไลนแลวจะมคนซอหนงสอพมพไหม

“ตอนนนพอคณสนธเรมทจะเปดตวขาวออนไลน ทางคณสนธ กไดวางตวของทมผจดการ

ออนไลน ประมาณ 40 คน ในขณะททมรายวนกยงมอยประมาณ ทงในและนอก ก

ประมาณ 100 กวาคนอนนตวเลขไมแนใจ แตวาผสอขาวทกคนกตองปรบตวในการท

จะตองสงขาวออนไลนกอนแลวกสงขาวรายวน การท าแบบนเปนวธการท างานกเพอให

หนงสอพมพอยรอดไดดวย”

การท าขาวของผสอขาวเครอผจดการในสวนของรายวนและออนไลนซงหลอมรวมกนแลวนน

ผสอขาวจะท าขาวและเกบขอมลขาวทงในรปแบบขอความ (เขยนเปนขาวส าหรบเวบไซตและรายวน) คลป

เสยง คลปวดโอ และภาพนง โดยขาวจะลงเวบไซตกอนเพราะวาเปนกระทะขาว จากนนจะน าขอมลมาเขยน

วเคราะห ใหขอมลเพม หรอเจาะลกเพมมากขนเพอน าไปประชมกองบรรณาธการและใหคดเลอกเรองทจะลง

หนงสอพมพ การสงขาวออนไลนจะมลกษณะทสนกวาหนงสอพมพรายวน เนอหาส าหรบรายวนจะลง

รายละเอยดลกกวา วธการกคอผสอขาวทอยภาคสนามแลวคนทอยขางในจะเชคขาวเพมเพอใหแตกตางกบ

ฉบบอน คณณฐายกตวอยางดงน

50

“การไปสมภาษณใครสกคน เรากตองถายคลปสนๆ อยางนอย 3วนาท เพอทจะเปนคลป

ขาวทจะลงในเวบขาวแลวสวนของเนอหาขาวกตองเขยนแบบไวลงในเวบ และเนอหาทจะ

ลงในสงพมพ บางครงกมทตองคดเพอสงใหกบรายการขาวทางโทรทศนดวย แลวตอไปถา

มการท าคอนเทนตลง Tablet และ Smart phone ผสอขาวกตองคดเพอทจะไปใชกบ

แพลทฟอรมนเชนกน ดงนนตอจากนคอการท างาน 1 ครงเพอสอหลายแพลทฟอรม

เพราะผสอขาวตอนน ทกฉบบกมการปรบตวทจะแขงกน ทจะท าสอไดทกประเภทมากขน

ผสอขาวของเครอผจดการกตองปรบตว เพมทกษะใหมากขนเพอผลตขาวไดหลายรปแบบ

เชนมท าคลปวดโอเพม ท าเนอหาทจะเพมลกเลนใหกบเวบไซตขาวไดดวย”

คณภญโญ อธบายเพมเตมวา “ตอนนหนงสอพมพรายวนเหลอ 20 หนา พนทไมไดเยอะมาก

ขาวทจะลงหนงสอพมพจะตองมความลมลกมากกวา แตถาเรองทมความยาวมากเพราะเจาะลกมารอบดาน

และมขอมลทส าคญมาก การเขยนทยาวกวาพนทของหนงสอพมพกถกน าขนไปไวบนเวบไซตดวยเหมอนกน

ซงความทาทายอยางหนงของการท าขาวลงเวบไซตกคอท าอยางไรใหมนลกและเกดผลกระทบกบคนอานได”

ทงน คณคณภญโญยงมองวา แมสอตางๆ จะขยายชองทางสอเพมขนเพอใหเขาถงคนอาน แต

หนงสอพมพกยงมอทธพลกบสงคมไทย ถาหนงสอพมพ 4-5 เฉพาะ ตพมพเรองเดยวกนเปนขาวใหญกจะมผล

ตอความรสกของคนในสงคมมาก

โตะบนเทงเปนโตะขาวหนงในเครอผจดการทมรปแบบการท างานแบบหลอมรวมทชดเจน คณ

องณภทร อดมสทธศกด ผสอขาวอาวโส โตะบนเทง เครอผจดการบอกวาระบบขาวของผจดการจะเปนกระทะ

ขาว ส าหรบโตะบนเทงการมออนไลนควบคกบรายวนท าใหการท างานของโตะบนเทงเขมขนขนและมพนทใน

การน าเสนอขาวบนเทงทมากขนดวย

“โตะบนเทงในสวนออนไลนนาจะจะแขงแรงกวาสวนของหนงสอพมพ เพราะ

หนงสอพมพผจดการจะเปนขาวทไมหวอหวา (บนเทง) พนทกนอย แตอนเตอรเนตไม

จ ากด สมภาษณมาเทาไรกลงไดเตมท เพราะฉะนนบนเวบเปนขาวบนเทงไดทกประเภท ก

จะลงเวบกอน แลวคอยดงเลอกไปลงนสพ. เวลาท าลงเวบกอน ทกอยางอยทออนไลน ท า

กนสงขาวกนนาทตอนาท ในการท าขาวออนไลนน เรากไปท าขาว สมภาษณ ถอดเทป สง

พรอมรปภาพ แลวกเอาขน กจะประมาณ 1-2 ชม. นนกถอวาเรวมากแลว เพอนๆ รายวน

ดวยกนยงบอกเลย ผจดการไปไมอยากไปละ เรวมาก ทกคนบอกท าอะไรหนกหนา แต

51

ตอนนเรวกวาเดม ระหวางทแถลงแกะสมภาษณตอนนนเลย ใชสมารทโฟนถายแลวสง ไม

เกนครงชม.จะออนเวบแลว”

คณนรนดรมองวาการรวมกองบรรณาธการรายวนและออนไลนเขาดวยกนท าใหเกดผลดตอการ

ท างานและพฒนาเนอหาขาว

"การมรายวนเขามาท าใหเราไดแงของประเดนขาวท าใหเราไดประเดนขาวทลกมบางเรอง

เราสามารถคยกบแหลงขาวเพม ถงเบองหนาเบองหลงทมาทไปของประเดนพวกนมนคอ

อะไรอนน ถามเฉพาะออนไลนกจะไดแตเฉพาะคารเรนซ เฉพาะหนาอยางเดยว"

บนเวบไซตขาวของ manager.co.th จะม section ทเปนสวนของขาวรายวน สวนนน าขอมล

ขาวจากหนงสอพมพอพขนเวบเพอเผยแพรอกครง อกสวนคอการอพเดทขาวตามสถานการณทส าคญทเกดขน

ในรอบวนอยางตอเนอง รวดเรว และสม าเสมอ เพอใหสามารถเขาถงกลมผอานทตองการความรวดเรวของ

ขอมลขาวสารได และอกสวนคอ section เฉพาะทมบนเวบไซตเทานน ซงเปนการเพมเตมเนอหาใหแตกตาง

มากขน เพอตอบโจทยความตองการทแตกตางของผรบสารดวย รวมไปถงการมคลปวดโอซงมาจากทผสอขาว

รายวนไปท าขาวและถายคลปขาว คลปสมภาษณมาไว คลปรายการซงผลตเฉพาะส าหรบบนเวบไซต และคลป

รายการจากสวนของขาวทวทางชอง ASTV กมการน ามาลงบนเวบไซตดวยเชนกน

คณคณภญโญ เลาการท างานของโตะไซเบอรบสใหฟงวาเปนการรวมสองสวนระหวาง

หนงสอพมพรายวนและออนไลน มนจะเปนการรวมกน 2 สวน นองทเขามาตอนแรกท าภารกจออนไลนโดยให

ความใหส าคญกบออนไลน แตกตองมทศทางของเนอหาทเลอกลงทชดเจนเชน ขาวทตองการความรวดเรวจะ

ลงออนไลนกอน ในหนงสอพมพเนนขาวเชงวเคราะหใหรายละเอยดทมากกวา โดยการท างานทงสองสวนตอง

สนบสนนกน เสรมกน ไมซบซอนซ ากนเอง โดยตองแยกจดยนของแตละแพลทฟอรมใหชด ซงในสวนของโตะ

ไซเบอรบสนนออนไลนจะเนนความเรวและสดใหม อพเดทตลอดเวลา ในขณะท หนงสอพมพเนนการท าขาว

เชงลกมากกวา คณโยย าดวยวา การเลอกเนอหาแมจะใหความส าคญกบเวบไซตกอนแตกตองเลอกเรอง และ

พยายามดงคนอานใหอานหนงสอพมพดวย

การท าขาวของผสอขาวเครอผจดการในสวนของรายวนและออนไลนซงหลอมรวมกนแลวนน

ผสอขาวจะท าขาวและเกบขอมลขาวทงในรปแบบขอความ (เขยนเปนขาวส าหรบเวบไซตและรายวน) คลป

เสยง คลปวดโอ และภาพนง โดยขาวจะลงเวบไซตกอนเพราะวาเปนกระทะขาว จากนนจะน าขอมลมาเขยน

52

วเคราะห ใหขอมลเพม หรอเจาะลกเพมมากขนเพอน าไปประชมกองบรรณาธการและใหคดเลอกเรองทจะลง

หนงสอพมพ คณคณภญโญ บอกวา

“ตอนนหนงสอพมพรายวนเหลอ 20 หนา พนทไมไดเยอะมาก ขาวทจะลงหนงสอพมพ

จะตองมความลมลกมากกวา แตถาเรองทมความยาวมากเพราะเจาะลกมารอบดานและม

ขอมลทส าคญมาก การเขยนทยาวกวาพนทของหนงสอพมพกถกน าขนไปไวบนเวบไซต

ดวยเหมอนกน ซงความทาทายอยางหนงของการท าขาวลงเวบไซตกคอท าอยางไรใหมน

ลกและเกดผลกระทบกบคนอานได”

ทงน คณคณภญโญ ยงมองวา แมสอตางๆ จะขยายชองทางสอเพมขนเพอใหเขาถงคนอาน แต

หนงสอพมพกยงมอทธพลกบสงคมไทย ถาหนงสอพมพ 4-5 เฉพาะ ตพมพเรองเดยวกนเปนขาวใหญกจะมผล

ตอความรสกของคนในสงคมมาก

คณองณภทร อดมสทธศกด ผสอขาวอาวโส โตะบนเทง เครอผจดการ เลาการท างานของโตะ

บนเทงวา ปกตตอนนผสอขาวโตะบนเทงจะอพเดทขาววนละ 8 ขาว (เฉพาะขาวไทย) เชา 4 เยน 4 มอะไรกลง

เวบไซตขาวใหหมด ไมตองเหลอเผอพรงน การใหหมาย วงท าขาวตามหมายยงเหมอนเดม จ านวนหมายแตละ

วนเทาเดม แตหนงหมายทลงพนทผสอขาวตองคดและท าขาว สรางคอนเทนตขาวทหลากหลายและจ านวน

เรองมากกวาเดม เมอไดมาหลายขาวกมาเลอกขาวทเดนใชกอน ทไมเดนกเกบไวทยอยลงเวบไซต นอกจากน

ทมขาวของโตะบนเทงจะมทม 2 ลกษณะคอทมวงขาวรายวน และอกประเภทคอทมขาวเจาะ ทจะท าขาวเจาะ

ในแตละอาทตยลงทงนสพ. และเวบไซต เนอหาเดยวกน เพยงแตวาลงหนงสอพมพจะสนลง บนเวบไซตยาว

กวา ประกอบกบมมคลปเสยงหรอวดโอไดไมจ ากดจ านวน

ทงนทศทางการท าขาวของเครอผจดการจะเนนเรองของการท าคลปวดโอเพมมากขน โดยจะตอง

เพมทกษะการคดและการถายคลปใหกบผสอขาวเพมเพราะเทรนดของผรบสารตองการชมคลปวดโอและจะ

เปนการเพมจดขายใหกบเวบไซตขาวใหนาสนใจมากยงขน ซงผสอขาวเมอลงพนทท าขาวจะตองวางแผนวา

นอกจากเกบขอมลขาวเพอเขยนขาวแลว จะถายคลปมาอยางไร ถายอะไรเกบมาบาง เพราะหลกของการ

ท างานเวบไซตจะรอใหทมโทรทศนท าแลวสงเขาระบบไมไดเพราะใชเวลามากกวาในขณะทเวบตองรวดเรว จง

ตองฝกใหผสอขาวรายวน-ออนไลนท าเองไดทงถายและตดตอ

ดงนนสามารถสรปกระบวนการท าขาวของเครอผจดการไดตามแผนภมการท างาน (Work

Flow) ดงน

53

แผนภาพท 7 แสดงโครงสรางสอและการท างานขาวของเครอผจดการ

จากแผนภมขางตน สรปการท างานของเครอผจดการไดดงน กองบรรณาธการหนงสอพมพ

รายวนซงรวมกบกองบรรณาธการออนไลนจะประชมขาวรวมกนจากนนจะมอบหมายนกขาวลงพนทท าขาว

โดยนกขาวจะตองสามารถผลตชนงานทมากกวาแคการเขยนขาวทเปน text นกขาวทสามารถผลตวดโอคลป

ได หรอถายภาพนงได กตองผลตชนงาน ซงการสงงานของนกขาวรายวน/นกขาวเวบของเครอผจดการจะตอง

ท าทนทหลงการแถลงขาวเสรจสน

ระบบการสงขาวของเครอผจดการไดออกแบบมาใหนกขาวสามารถสงขาวระบบซงไปรอพรอมท

จะน าเสนอบนเวบไซต เพยงแตรอใหบรรณาธการทไดรบมอบหมายใหดขาวในแตละวน เขามาเลอกและรไรท

54

ขาวและน าเสนอขนเวบไซตทนท ขาวทเขามารออยในถงขาวจะสามารถถกน าไปใชส าหรบสออนๆ นอกจาก

เวบไซตและหนงสอพมพรายวน เพอน าไปผลตเพอเผยแพรออกแพลทฟอรมตางๆ ของแตละสอตอไป

เดลนวส

รปแบบการท างานของกองบรรณาธการของหนงสอพมพเดลนวสทตอนนมแพลทฟอรมในการ

น าเสนอขาวสผรบสาร 3 ชองทางหลก ไดแก หนงสอพมพ เวบไซต และทวดาวเทยม มการปรบตวทงในระดบ

หวหนาขาว รไรทเตอร และผสอขาว โดยทผสอขาวภาคสนามยงคงท างานขาวตามปกต มเพยงแตปรมาณ

งานทเพมมากขน และตองสงขาวเรวขน การท างานสามารถเขยนสรปเปนแผนภมการท างาน (Work Flow)

ไดดงน

แผนภาพท 8 แสดงโครงสรางสอและการท างานในกระบวนการสอขาวของเดลนวส

55

จากแผนภมจะเหนวาในการท าขาวนน ผสอขาวภาคสนามจะตองสง “ขาวสน” ส าหรบขนเวบ

เขามาทออฟฟศกอน จากนนคอยสงขาวทจะลงหนงสอพมพในวนรงขนเขามา โดยขาวจากงานเดยวของ

ผสอขาวคนเดยวกน จะถกสงเขามาเกบใน “ถงขาว” ทแยกจากกน คอ ถงขาวส าหรบเวบไซตและ ถงขาว

ส าหรบหนงสอพมพ โดย “รไรทเตอร” มบทบาทส าคญในการ “คดเลอก” / “หยบ” ขาวจากถงขาวไปใช

โดยรไรทเตอรจะหนาทเหมอน “บก.เวบขาว” ซงรไรทเตอรจะผลดเปลยนหมนเวยนกนมาท าหนาททงกะ

กลางวนและกะกลางคน และรไรทเตอรจะท างานประสานกบหวหนาขาวแตละโตะ และส าผสอขาวภมภาค

ของเดลนวสทกระจายอยทวประเทศ

7“เวบไซต “ขาวเดลนวส” มผสอขาวของทมเวบไซตเองจ านวน 3 คนท าหนาทในการท าขาว

สกปพเศษใหกบ section ของเวบไซตทมแคบนเวบเทานน รวมถงวงขาวบางขาวทมขาวเรงดวน ส าคญและ

ตองการความรวดเรวในการตดตามขอมลกจะมการสงผสอขาวของเวบไปท างานประกบกบผสอขาว

หนงสอพมพในภาคสนามดวย แตขาวทวไปสวนใหญแลวเนอขาวมาจากขาวในถงขาวทผสอขาวหนงสอพมพ

ท าปอนเขามา ในสวนของเวบไซตเดลนวสมอบหมายหนาทใหบคลากรจากหนงสอพมพทสามารถปรบการ

ท างานท าในสวนของเวบไดเขาไปท างานเวบโดยในแตละวนจะมรไรเตอรจากหนงสอพมพและบรรณาธการ

ขาวจากหนงสอพมพหมนเวยนกนมาท าในแตละวน สลบเวรกน เวรละ 3 คน ท าหนาทในการดขาวทแตละ

แผนกสงเขามาในระบบเวบไซต

8การสงขาวเวบมระบบหลงบาน ผสอขาวสงมาในระบบหลงบานทผสอขาวจะเขาระบบไดเพอสง

ขาวเขามาทกลองขาวกลางซงแบงเปน 2 กลองคอ กลองหนงสอพมพและกลองออนไลน การสงเขากลองเวบ

ผสอขาวหนงสอพมพตองสงเรว จะเขยนไมยาวมาก แลวสงเขามาทกลองเวบ สวนขาวนสพ.กจะเขยนยาวกวา

แลวสงไปทกลองหนงสอพมพ รไรเตอรเปนคนเลอก เรยบเรยงใหม แลวกบอกหวหนาขาว ถาหวหนาขาวอาน

เจอ กจะอนมตถาส าคญ ดตามความส าคญ ซงหวหนาขาวประจ าวนของเวบจะเปนคนเลอกขน ถาขาวไหนท

ไมเปนขนเปนขาวเดน ขาวลาสด กจะเรยงตามเวลา หรอตามหมวดหมขาว แตละโตะขาวจะไมท างาน

เกยวของกบเวบเลย เปนหนาทของรไรเตอรและหวหนาขาวเวบทเขาเวรเปนคนดแลรบผดชอบ โดยดงมาจาก

กลองของเวบซงผสอขาวสงขาวเขามา อยางไรกตามองคกรมนโยบายคอใหผสอขาวสงขาวส าหรบเวบไซตเขา

มากอนแลวคอยสงใหหนงสอพมพ โดยเนอหาแตกตางกนในรายละเอยด และความยาว หนงสอพมพจะ

ละเอยดมากกวา นอกจากน รไรเตอรกจะเปนคนประสานงานตรงกลางระหวางกองบรรณาธการโตะตางๆ

7 สมภาษณคณจกรพนธ วงศสลบส บรรณาธการขาวอาวโส เดลนวส

8 สมภาษณคณจกรพนธ วงศสลบส บรรณาธการขาวอาวโส เดลนวส

56

และกองบรรณาธการขามสอในการดงขอมลตางๆ มาใช คณจกรพนธ วงศสลบส บรรณาธการขาวอาวโส

เดลนวส อธบายเพมเตมวา

“กลองม 2 กลองเพอแยกระหวางขาวส าหรบเวบและหนงสอพมพเพอใหน ามาใชได

สะดวก โดยเวบไซตตองมความเรวดงนนผสอขาวตองสงขอความสรปขาวสนๆ เขามาใน

กลองเวบไซตกอนเพอใหเลอกขนเวบไซตไดเรว ถาท ากลองเดยวผสอขาวกจะตดวาท าขาว

หนงสอพมพเขามาอยางเดยว ไมท าส าหรบเวบไซตซงกจะชาเกนไป ทงนนโยบายของ

เดลนวสคอใหผสอขาวสงเขาเวบกอนแลวคอยสงใหหนงสอพมพ แตเนอหาแตกตางกนใน

รายละเอยด โดยหนงสอพมพลงรายละเอยดมากกวาเวบไซต ขาวบนเวบไซตแคบอกวา

อะไรเกดขน ส าหรบขาวทไมตองการความเรวหวหนาขาวเวบประจ าวนจะพจารณาจาก

สงทนาสนใจขนมาพาดหว อยางไรกตามการพาดหวบนเวบไซตจะมชวงเวลาเปลยน เมอม

ขาวเดนกวาเขามากจะอพเดทเปลยนพาดหวใหม แลวขาวเดมกลงไปอยตามหมวดหมขาว

ตางๆ ในสวนของหนงสอพมพกตองพยายามเจาะลกรายละเอยดใหมากกวาทท าบน

เวบไซตเพอใหคนยงตองการกลบรายละเอยดกลบไปอานเพมเตมทหนงสอพมพ”

นอกจากน “รไรทเตอร” ยงเปนก าลงส าคญของการท าขาวปอน “เดลนวสทว” โดย “เดลนวส

ทว” มทมขาว แตเนนท าขาวเจาะ ขาวสบสวน ส าหรบขาวทวไปใน “เดลนวสทว” จะเปนขาวทมาจาก “ถง

ขาว” ทผานมาคดเลอกโดย “รไรทเตอร” ยกเวนแตกรณทขาวนนเปนประเดนส าคญ ทมงานขาวทว กบ

ทมงานขาวหนงสอพมพจะถกสงไปท าขาวชนเดยวรวมกน โดยรปแบบขาวทผสอขาวภาคสนามท านน

นอกจากจะเปน “ขาวสน” “ขาวยาว” แลว ยงมขาวในรปของวดโอคลปบาง

2.2 กำรท ำงำนแบบหลำกหลำยแพลทฟอรมและกำรรวมมอกนระหวำงกอง

บรรณำธกำร

จากโครงสรางกระบวนการท างานและโครงสรางสอของแตละองคกรในขอ 2.1 จะเหนวามแตละ

องคกรมการขยายสอเพมขน จะตองมการปรบเปลยนกระบวนการท าขาวใหมการหลอมรวมในเชงของการ

ท างานดวย โดยจะเกดการพฒนาใน 3 ลกษณะประกอบดวย

57

1. ผสอขาวท าขาวดวยทกษะทหลากหลาย (Multi-skill) ทงขอความ เสยง ภาพนง และคลป

วดโอ เพอสามารถน าไปใชไดหลายรปแบบการน าเสนอ

2. การท างานเปนการผลตสอเพอใชงานหลายแพลทฟอรม (Multi-platform) ) ภายในสอ

เดยวกน

3. การท างานในรปแบบการผลตขาวลกษณะขามสอ (Cross-Media Production) คอการม

เนอหาหรอขอมลขาวเรองเดยวกนผลตดวยเทคโนโลยสอหลายสอเพอเผยแพรสนบสนน

สอดคลอง และสงเสรมกนทกแพลทฟอรมของทกสอในเครอ

เครอเนชน

คณจนตนา ปญญาอาวธ รองบรรณาธการบรหาร หนงสอพมพ The Nation อธบายการท างาน

แบบหลายแพลทฟอรมในกระบวนการผลตขาววา “สวนตวรบผดชอบการท าขาวลงหนงสอพมพ ทวตเตอร

และเขยนสครปตขาวให Asean TV โดยในสวนของทวนนสวนใหญเอาเรองมาจากหนงสอพมพ คลปทจะ

ประกอบขาวไดมากจากการบอกใหผสอขาวทลงพนทขาวถายเกบมาให เปนการขอความรวมมอกน ผสอขาว

บอกคนกจะมบางทคดเผอและเกบคลปมาใหเองเลยเผอวาทวจะไดใชไดกม หรอโทรเขามาถามวาตองการไหม

การประสานงานกนจะเปนลกษณะตวตอตวระหวางผสอขาวกนเองลกษณะน ซงผสอขาวกจะสงเนอหาของ

หนงสอพมพพรอมคลปวดโอมาให แลวเรากจะเขยนเปนบทขาวทวสงไปออกอากาศตอไป”

“ความรวมมอในลกษณะการน าขอมลจากสวนกลางมาใช หรอมการขอความรวมมอจาก

ผสอขาวของหนงสอพมพอนทลงพนทในการเกบขอมลให หรอดงขอมลเฉพาะเรองของ

ผสอขาวทมความช านาญหรออยเฉพาะสายมาใช นอกจากน มการท าเนอหาปอนใหกบ

Asean TV และท างานรวมกน บางครงใชทมรวมกน หรอใหท าเนอหามาให บางขาวซง

เปนขาวส าคญกจะมการสงผสอขาวหนงสอพมพไปท าขาวรวมกบทมของ Asean TV ดวย

ส าหรบความรวมมอขามสอทเกดขนเชนระหวางหนงสอพมพแตละฉบบจะมการคยกน

ผานบรรณาธการ หรอในการประชมรวมบก.ขาวในแตละวนเพอหารอและมอบหมายงาน

กน”

58

คณวรรณภา ขาวภา ผสอขาวโตะทวไปและโตะการศกษา เลาถงชวงแรกของการปรบตวจากเดม

ทท าขาวหนงสอพมพแลวตองมาท าคลปวดโอรวมทงอพโหลดขอมลขนเวบไซตวาเปนการปรบทงวธการท างาน

วธคด ผสอขาวตองพฒนาทกษะและคดใหหลากหลายมากขน

“เมอกอนเขยนหนงสอพมพกเสรจเตมทกวนละ 1 ขาว เพราะเปนสายการศกษา หลง

ท างานไดสก 2-3 ป มการโปรโมตเรองการท าเวบไซตโดยเรมจากการรายงานสนๆเปน

Breaking News หลงจากนนเรมท าคลปวดโอโดยทค าบรรยายสนๆ ประกอบ แลวก

คอยๆ พฒนาความซบซอนขนเรอยๆ ตอนนมการใชโซเชยลมเดยรวมดวยอกอยาง ถงจะ

ไมใชมากนกแตสงทตองท ากมเพมขนมากกวาเมอกอน ท าใหระหวางการลงพนทท างาน

ตองปรบวธคดคอตองคดเยอะขน ท าตวเองเหมอนเปนโปรดวเซอร นอกจากเกบขอมล

เขยนขาวหนงสอพมพ ตองคดดวยวา ตรงไหนถายภาพนง ภาพเคลอนไหว สมภาษณเกบ

เสยงอยางไรมาใชไดกบสอหลายแพลทฟอรม เชนถายเสรจกมาเขยนเปนสกป กเอาทท า

หนงสอพมพมาปรบ เขยนใหเปนสไตลทว กลายเปนตองท างานหลายอยางในเวลา

เดยวกน แตกยงใหความส าคญกบหนงสอพมพกอน”

ในขนตอนการหาขาววระศกดทผานมามการหลอมรวมใชขอมลขาวรวมกนในสวนของขาว

การเมอง และขาวทวไป โดยมผสอขาวส านกขาวเนชนสงขาวเขาระบบกระทะขาว และในสวนของภาพมศนย

ภาพเนชนเปนกระทะขาว สวนวดโออยระหวางการพฒนา ทงนคณวระศกดมองวาการท างานตอไปควรม

ระบบการท าขาวรวมกน เอาขาวมาแบงกนแตแตละสอไปตอยอดเอง ในสวนของขาวเศรษฐกจมความพยายาม

ทจะใชรวมกนแตยงไมส าเรจ การแชรขอมลบางอยางยงท าไดไมเตมทเพราะตองพฒนาระบบใหเอออ านวย

มากยงขน

ในสวนของการลงพนทท าขาวแนวทางตอไปทองคกรจะผลกดนใหเปนรปธรรมคอทกสอในเครอ

ใชทมขาวรวมกน ไมตองสงทมจากทกสอไปท าขาวซ าๆ กน แมแตชางภาพกใช 1 คนตอขาวปอนภาพเขา

ระบบแลวทกคนดงไปใชได หรอถาผสอขาวสามารถท าไดทงภาพนงและคลปวดโอกสนบสนนอปกรณใหท าสง

เขาระบบมาไดเองโดยไมตองมชางภาพไปประกบซ าซอน ซงตองพฒนารปแบบความรวมมอและระบบการจด

มอบหมายหมายขาวใหชดเจนมากขน

อยางไรกตามในสวนของความรวมมอในการวางแผนเพอท าขาวนน เครอเนชนมระบบของการ

ประชมขาวรวมกนทกสอในเครอ ทกวนๆ ละ 2 เวลาคอ ทก 10:00 และประชมชวง 15:00 ซงเปนการหารอ

59

ทศทางขาวและการวางแผนการท าขาวของแตละสอ แตวามนยงไมประสบความส าเรจในการรวมคดและ

วางแผนดวยกนแบบเตมรปแบบ เพราะระบบการสงการของกองบรรณาธการยงไมหลอมรวมเตมท แตกเปน

การพฒนาไปสจดนน ทงนการประชมของกองบรรณาธการรวมกนมความส าคญและผทมสทธในการตดสนใจ

และวางแผนการท าขาวของแตละโตะ แตละสอควรเขาประชมรวมนสม าเสมอจงจะเกดผลในเชงการระดม

ความคดรวมกน คณวระศกดกลาว

ทงนแตละสอภายในเครอเนชน ตองมการปรบกองบรรณาธการของตวเองใหม ทงระบบการคด

การวางแผน การท าขาวและวธรปแบบการน าเสนอ อยางแรกเรองกระบวนการคดตองคดถงการผลตเนอหา

เพอน าไปใชไดหลายสอ เวลาคดประเดนและเกบขอมลมการคดเผอสออนๆ ในเครอทอาจน าไปใชประโยชนได

คณวระศกดยกตวอยางเชน ผสอขาวหนงสอพมพนอกจากคดขาวเปนตวอกษรตองเรมคดเปนภาพนงและ

ภาพเคลอนไหววาจะเกบขอมลเหลานนมาใชอยางไร และแตละขาวจะใชสอใดบางในการผลตและเผยแพรขาว

นน ซงถาปรบการท างานไดเตมทในลกษณะนจะท าใหลดการสงผสอขาวออกไปซ าซอน ผสอขาวสามารถไปท า

ขาวอนไดหลากหลายมากขน

คณเสถยรบอกวา ผสอขาวกดงขอมลมาตอยอดประเดนท าขาวได แตการท างานรวมกนกบ

ทมงานขามสอยงไมมความรวมมอทชดเจน จะมการท างานรวมกนบางในเหตการณพเศษ เฉพาะเรองท

ตองการความช านาญรวมกน กจะมการมาวางแผนและท างานรวมกน แตโดยปกตจะเปนเพยงการดงขอมลมา

ไวในลกษณะตอยอด หรอ น าเนอหามาใชเลาขาวในรายการขาวเชา หรอ เกบตกจากเนชน เปนตน

ในสวนของการแบงปนประเดนขาวและขอมลขาวทไดมานนกมการแลกเปลยน แบงปนกนผาน

ระบบกระทะขาวททกคนตองสงขาวเขาระบบ ใครกตามในองคกรสามารถเขาไปดขาวของแตละสอได แตจะ

เลอกน ามาดดแปลงใหเหมาะสมกบสอตวเอง นอกจากขาวใหญ เหตการณส าคญทตองน าเสนอประเดน

เดยวกน มมมองเดยวกนกจะมการน าเนอหาจากสอหนงมาใชกบสออนๆ เลยเชนกน คณวระศกดย าวา ขอ

ระวงในการมระบบแบงปนขาวสวนกลางแบบนขอเสยคอถาบรรณาธการหรอผสอขาวดงไปใชโดยไมมการ

ดดแปลง ผลตใหมในแบบของตวเองจะท าใหขาวทออกทกๆ แพลทฟอรมของเนชนเหมอนกนหมด ท าใหผอาน

ลดความเชอถอในเนอหาขาว และไมสนใจจะรบขาวสารจากทกแพลทฟอรมของเนชน

การท างานรวมกนระหวางผสอขาวในการแบงปนขอมลหรอชวยกนเกบขอมลขาวมเกดขนใน

ลกษณะของการขอความรวมมอระหวางกนเอง เปนการพดคยและวานกนใหท าเผอเพอน ามาใช คณจนตนา

อธบายวา

60

“ผสอขาวบางคนจะสามารถคดเองไดวาจะน าเนอหาแบบไหนมาใชอยางไรกบหลายสอ

ดงนนเวลาไปท าขาวกมทจะท าเผอไวแลวเอามาแบงปนใหสออนๆ ไดใชดวย แตบางคนก

ยงไมท าขอมลขาวบางอยางกเลยมรปแบบของเนอหามาเอาใชหลายแพลทฟอรมไมได ก

ยงตองมบรรณาธการทคอยดงขอมลมาปรบหรอดดแปลงใหน าเนอหาไปใชไดหลากหลาย

ขน ในตอนนยงเปนความรวมมอในลกษณะของการดงขอมลมาใชมากกวา การท างาน

รวมกนมบางบางกรณโดยเกดจากการประสานงานกนสวนตวระหวางผสอขาวดวยกน “

ทงนคณจนตนายงบอกดวยวา ปญหาทส าคญของการรวมมอกนทยงท าไมไดเตมทคอระบบของ

การสอสารระหวางการทยงไมมระบบการสอสารใหเกดความรวมมอในรปแบบทชดเจน พอคนท างานนอย แต

เนองานทตองท ามากกท าใหมเวลาในการประชมหารอกน ท าใหยงไมแนใจวาจะท าอะไรรวมกนได แตอยางไร

กตามในสวนของหนงสอพมพ The Nation เรมปรบการท างานใหมการมาประชมรวมกนเพอหารอการท าขาว

และดชองทางในการรวมมอในการหาขาวและผลตขาวรวมกนซงก าลงพยายามท าในลกษณะของการประชม

รวมกนนใหมากขน

“ถาสามารถพฒนาระบบการปรกษา วางแผน และชวยกนในการหาชองทางการรวมมอ

ผานการประชมไดมากขนกจะท าใหเกดการแลกเปลยนความคดและขอมลเพมขน การ

หลอมรวมในแงของการท างานกนาจะเพมขนตามไปดวย”

เครอผจดการ

ความรวมมอทเกดขนภาพในกองบรรณาธการคอการชวยกนคดระหวางบรรณาธการและ

ผสอขาว เปดกวางใหแลกเปลยนความเหน และใหผสอขาวไดคดรวมดวยวาเนอหาลกษณะใดจะใชบนแพลท

ฟอรมใดบางโดยดตามความเหมาะสมอกตวอยางของการท างานขามแพลทฟอรมของเครอผจดการคอโตะ

บนเทง โดยนอกจากมทมขาวทท ารายวนและออนไลนแลว ยงมการท างานรวมกบสวนของโตะบนเทงของ

โทรทศนชอง Super Channel ดวย โดยมบรรณาธการคอคณตอพงษดแลเหมอนกน ทมงานแยกทมกน แตม

การท างานคกนบาง คณองณภทร อดมสทธศกด ผสอขาวอาวโส โตะบนเทง เครอผจดการอธบาย

“การท างานสไตลรายวน ออนไลน และโทรทศนแตกตางกนจงแยกทมกนท า สวนของ

โทรทศนเนนเปนรายการและขาวกจะเปนเชงสกป แตกมการรวมมอในลกษณะของการ

61

แชรขอมล เชนคลปทถายมา หรอ ขอมลขาวเพอน ามาตอยอด ถาทมรายวนไปท าสกป

ขาวหรอเจาะประเดนใดมากมสงใหโทรทศนดวยบาง แตถาเปนขาวเดดทส าคญๆ กจะม

การหารอวาจะมการท าขาวรวมกนหรอไมอยางไร หรอใหท าเผอเกบขอมลมาเผอหรอ

เปลา นอกจากนกมการน าคอนเทนตมาใชรวมกนบาง เชน รายการโทรทศนมงบในการ

เชญแหลงขาวมาออกโทรทศน ซงถาแหลงขาวอยในความสนใจกจะประสานกนใหมทม

รายวนมาสมภาษณท าขาวดวย หรอดงประเดนสมภาษณในรายการมาเปนขาว\”

เลาขนตอนในการท าขาวแบบหลายแพลทฟอรมพรอมกนใหฟงวา “วธการท างานเรานด

สมภาษณ เราจะไปสมภาษณพเศษใชระยะเวลาสมภาษณ ประมาณครงชวโมงถงหนงชวโมงในระหวางการ

สมภาษณเราจะสมภาษณเจาะลก เพอทจะเอาไปลงออนไลนหลงจากนนเราเหนประเดนส าคญสอบถาม

ประเดนทเปนประเดนเดดมากทสด โดยเราคดและจบประเดนไปดวยระหวางทสมภาษณยาว เมอสมภาษณ

ยาวเสรจกอาจจะตงกลองวดโอแลวใหแหลงขาวพดเฉพาะประเดนส าคญนนสนๆ อกครงประมาณคลปละ 3

นาทเพอน าคลปมาประกอบขาวบนเวบ หรออาจสงใหโทรทศนน าไปใชตอไดดวย คณผงยงบอกดวยวาแนวคด

ของการท าขาวเวบไซตแลวตองมคลปประกอบดวยนนกเปนการน าเสนอหลายๆรปแบบเพอสรางความ

นาสนใจแลวกบางคนอาจจะไมมเวลาอาน กสามารถเลอกเปดฟง/ดคลปได การท างานหลายสอของผสอขาว

เพอผลตเนอหาทหลากหลายแลว

โตะไซเบอรบสยงมความรวมมอขามสอกบสวนของโทรทศน ASTV ดวย โดยในโทรทศนจะม

รายการทเกยวกบไอทและเนนเรองของการรววซงกไมไดดงรายการส าเรจรปของทโตะไซเบอรบสไป แตเปน

ลกษณะของการดงขอมลจากกระทะขาวแลวน าไปปรบใชกบรายการในโทรทศนมากกวา

สวนเลอกการเลอกเนอหาทจะน าเสนอขามแพลทฟอรมนน มผสอขาวท าขาวแลววธการตดสนใจ

วาขาวใดลงทไหนกอนหลง เครอผจดการใชหลกการดความส าคญและความเรงดวนของขาว รวมถงพจารณา

เรองกลมผอานซงแตกตางกนระหวางแตละสอดวย

คณองณภทร อดมสทธศกด ผสอขาวอาวโส โตะบนเทง เครอผจดการบอกวาการปรบองคกรส

การหลอมรวมโดยวธการเพมหนาทในการท าขาวใหผสอขาวตองท างานหลายแพลทฟอรมมากขนนนเปนเรอง

การของพฒนาคน โดยเนองานแลวแมจะเปนการเพมงานแตกเปนการท างานครงเดยวเสรจ ท า 1 ขาวบน

หลายแพลทฟอรมเพอน าไปเผยแพรหลายแพลทฟอรม ซงท าใหผสอขาวตองปรบการคดและการท างานให

62

ตนตวตลอดเวลา หากองคกรสามารถปรบเปลยนความคดและพฒนาผสอขาวได การท าขาวกจะพฒนาและ

สงผลดตอชอเสยงของบรษทดวย ทงนคณองณภทรเลาถงชวงเวลาในการปรบตวของโตะขาวบนเทงวา

“ในตอนเปลยนผานยคแรก กเรมจากเดกรนใหมทมาท าออนไลน กไมคอยมคนตอตานนก

คนท ารายวนรนใหญๆ กเรมปรบตว เพราะเวบมนเตบโตแลว กตองหนมาท ากนหมด ก

คอยๆ ปรบเรองเทคโนโลยกนไป คดวาสวนตวนะ การท างานเวบมความสนกมากกวา ท า

แลวสนก ม impact มคนมาตอบกระท มความเหน มคนมาใหขอมลเพม เราไดขอมลเพม

จากกระทแลวไปท าขาวตอเนองตอ กเปนความสนกของเวบ ซงมากกวานสพ. นสพ.วงหา

ขาวอยางเดยว แตเวบไมแหง ถายคลปได ท าเรองไดเยอะ หลากหลายกวานสพ. เปนการ

พฒนางานของเราเหมอนกน”

ในแงของความรวมมอขามระหวางสออนๆ ในเครอ คณผงบอกวายงไมมการท างานรวมกนท

ชดเจนมากนก ระหวางสอจะตางคนตางท างาน จะเนนไปทแตละคนเพมทกษะและท างานเพมมากขนมากกวา

โดยเนนใหผสอขาว 1 คนท าไดหลายอยาง เอาขอมลมาแชรตรงกลางแลวคนอนอยากดงขอมลไปใชกดงไปใน

ลกษณะของการน าไปเปนขอมลแลวปรบหรอดดแปลงตอยอดใชกบสอของตวเองเพราะแตละสอมลกษณะของ

เนอหาทแตกตางกน

ในสวนความรวมมอระหวางรายวน-ออนไลนกบทมขาวโทรทศน กเปนลกษณะของการแบงปน

ขอมลขาวเชนเดยวกน โดยตางฝายสามารถเขาดขอมลขาวของแตละสอไดผานระบบและเลอกดงมาใชไดตาม

ความเหมาะสม แตในสวนของการใชคลปวดโอมทมงานทท าหนาทคดเลอกในการน าไปใชบนสอตางๆ ดวย

นอกจากนยงมความรวมมอในลกษณะของการท างานรวมกนในขนตอนการวางแผน ระดม

ความคด โดยมการประชมรวมระหวางสอทงหมด

คณองณภทร อดมสทธศกด ผสอขาวอาวโส โตะบนเทง เครอผจดการอธบายวาในสวนของ

ขาวบนเทงหนงสอพมพจะเบากวานน เลอกขาวทโดดเดน กลมคนอานตางกน นสพ.เปนวยท างาน ขาวทรบจะ

มเนอหาสาระหนอย คนอานเวบจะกวางมาก เรองกไดหมด เพราะฉะนนกเลอกใหตรงกบเปาหมายมากกวา

ดาน อกตวอยางคอสวนของโตะไซเบอรบสใชวธการปรบการท างานโดยการพฒนา

ใหกบคนเดม คนรนใหมในกองจะเปนสวนแรกๆ ทไดรบภาระหนาทในการท าหลายสอ เพราะเขาใจและ

ปรบตวไดเรว ปจจบนโตะไซเบอรบสท าทงรายวน ออนไลน และท าคลปวดโอในรปแบบรายการคลายๆ ทว

ออนไลนดวย โดยเอาลงบนเวบไซต manager.co.th ดงนนผสอขาวเวลาไปท าขาวกตองคดและท าหลายอยาง

63

กคอเปนลกษณะของการตอยอดจากการท าเนอขาวทเปนการเขยน ปรบใหเปนเนอหาทเปนคลปวดโอ ซงการ

ปรบเปลยนการท างานนคณโยมองวาความส าเรจอยทความพรอมของทมงาน ถาท าใหคนท างานเปดรบการ

เปลยนแปลง เขาใจการหลอมรวม และไมยดตดกบสงเดมๆ ได กองบรรณาธการกสามารถเดนหนาท าสงใหมๆ

ได

“ทมงานทมความสามารถและมแนวโนมพฒนาทกษะไดมอยพอสมควร กมการเสรมทม

บาง เพมทกษะใหเพมบาง รวมถงสรางความเขาใจตอการท าขาว 1 ชนใหไดหลายแพลท

ฟอรม เชน ขาวงานเปดตวสนคา หนงสอพมพกเอามาลงหนากระดาษ เวบไซตกสามารถ

ท าเปน วดโอได โดยจะเลาเรองหรอเลอกรปแบบอยางไรกขนอยกบเนอหาและประเดน

ขาวทจะท ามน เปนปจจยส าคญส าหรบการเปลยนแปลงนกคอการท าใหคนรจกการ

เปลยนแปลงและไมยดตดแตสงเดมๆ

เดลนวส

การท างานระหวางสอของเดลนวสความรวมมอเปนลกษณะของการแบงปนขอมลผานระบบถง

ขาวกลาง โดยมคนทประสานทงสามแพลทฟอรมคอรไรเตอรซงจะท างานกบทง 3 สอ แตการน าขอมลขาวไป

ใชจะไมไดน าเนอขาวเดยวกนลงทกสอ แตจะน ามาตอยอด ดดแปลงการเขยนและการน าเสนอใหเหมาะสมกบ

แตละสอ

คณจกรพนธ วงศสลบส บรรณาธการขาวอาวโส มองวาความรวมมอในการท างานระหวางสอ

ตางๆ ในเดลนวส สามารถท าไดประมาณรอยละ 50 ยงมความขลกขลกอย เพราะบคลากรยงไมเตมททงหมด

องคกรยงตองปรบความคด และผลกดนการพฒนาการท างานแบบใหมของบคลากรใหสมบรณมากขนเพอให

ท างานไดเตมความสามารถ องคกรไมควรแยกกองระหวางสอตางๆ แตควรท าใหเกดการรวมมอทมากยงขน

“การจะแยกกองระหวาง นสพ. เวบ ทว โดยตางคนตางมทมคนเองนนเปนเรองลงทนสง

มบคลากรอยแลวกตองดงมาท างาน การหลอมรวมสอในองคตองเปนเปนการหลอม

รวมทงในระดบตวผปฏบตงานเองดวยคอสามารถท างานไดหลากหลาย ควบคไปกบการ

สนบสนนดานอปกรณเพมขนเพอใหท างานไดเตมทและทนเทคโนโลยทเปลยนแปลง”

64

ความรวมมอทเกดขนในเชงกายภาพคอการใหตวแทนของกองบรรณาธการทกสอทเขาเวรไดแกร

ไรเตอร และ บรรณาธการเวรทรบผดชอบมานงท างานรวมกนในหองเดยวกนเพอตดตามการท างาน หารอ

ปรกษาเมอแตละสอตองการการท างานรวมกน ซงกเปนความพยายามในเชงโครงสรางทางกายภาพเพอให

สนบสนนการสอสาร ลดชองวาง และสามารถประสานความรวมมอเพมขนได

คณพงษพพฒน จนดาศร ผชวยบรรณาธการขาวเดลนวสทว อธบายการท างานรวมกนระหวาง

ขาวหนงสอพมพกบโทรทศนวา รไรเตอรจากหนงสอพมพจะเขามาท างานดเนอหา ดดแปลงเนอหาจากรายวน

ใหกบโทรทศน เปนทมเสรมใหกบทมขาวโทรทศนเอง นอกจากนนกมความรวมมอในการขอขอมลเชน ขอให

ผสอขาวรายวนถายคลปจากพนทขาวมาใหโทรทศนไวใชกมเชนกน

“สวนใหญคนเชอมกคอม rewriter เชอมระหวาง 3 platform เพราะจะเปนคนตดสนใจ

วาจะเอาขาวอะไรมาจากนสพ.เพอมาปรบลงในเวบ และ ทว เพราะฉะนนขาวจะผานมา

ทาง rewriter ตอนนยงไมมการ assign นกขาวเฉพาะชดเจน แตกมการประสานกนบาง

เพอใหมการสงนกขาวไปท าในบางขาวดวยกน ในอนาคตจะใหนกขาวทวสามารถเขยน

เพอลงนสพ.ไดดวย โดยน ามาปรบเนอหาใหไปลงไดเหมาะกบทกๆ platform แลวกมการ

โปรโมตทายขาว ใหไปด ใหไปอาน”

นอกจากนกมความพยายามใหเกดการท างานรวมกนระหวางกองบรรณาธการทง 3 กองดวยการ

มประชมขาวรวมกน คณพงษพพฒนอธบายวา

“มประชมรวมกนทกบาย 3 บางครงกมการประสานงานกนตวตอตวเพอดประเดนขาว และ

งานทจะคยกนได ถาขาว Exclusive กจะมการคยกนวา ยงไมลง หรอ ใหชะลอลงอนไหน

กอน กจะใชวธการบอกกน ประสานกนในทประชม”

คณพงษพพฒน จนดาศร ผชวยบรรณาธการขาวเดลนวสทว อธบายการท างานรวมกนระหวาง

ขาวหนงสอพมพกบโทรทศนวา รไรเตอรจากหนงสอพมพจะเขามาท างานดเนอหา ดดแปลงเนอหาจากรายวน

ใหกบโทรทศน เปนทมเสรมใหกบทมขาวโทรทศนเอง นอกจากนนกมความรวมมอในการขอขอมลเชน ขอให

ผสอขาวรายวนถายคลปจากพนทขาวมาใหโทรทศนไวใชกมเชนกน

“สวนใหญคนเชอมกคอม rewriter เชอมระหวาง 3 platform เพราะจะเปนคนตดสนใจ

วาจะเอาขาวอะไรมาจากนสพ.เพอมาปรบลงในเวบ และ ทว เพราะฉะนนขาวจะผานมา

ทาง rewriter ตอนนยงไมมการ assign นกขาวเฉพาะชดเจน แตกมการประสานกนบาง

65

เพอใหมการสงนกขาวไปท าในบางขาวดวยกน ในอนาคตจะใหนกขาวทวสามารถเขยน

เพอลงนสพ.ไดดวย โดยน ามาปรบเนอหาใหไปลงไดเหมาะกบทกๆ platform แลวกมการ

โปรโมตทายขาว ใหไปด ใหไปอาน”

ทงนคณพงษพพฒนมองวาการปรบการท างานทตองท าหลายแพลทฟอรมท าใหผสอขาว

พฒนาทกษะเพมมากขน นโยบายนถอเปนโอกาสเรยนรและพฒนาการท างาน และเตรยมพรอมกบทศทางของ

สอจะตองมความหลากหลายมากขน ส าหรบองคกรขอดของแนวนโยบายการหลอมรวมสอกคอจะท าให

องคกรบรรลเปาหมายใน

ทงนจากกระบวนการท างานของทงสามองคกรจะเหนวาในการปรบองคกรสการหลอมรวมสอ

(Convergence Media) นนเปนการปรบโครงสรางองคกรและกระบวนการท างานเพอใหเกดการแบงปนสงท

มอยรวมกนภาพในเครอ และเพอใหสามารถผลตและเผยแพรผานชองทางสอไดหลายแพลทฟอรมทงสอเกา

ไดแก หนงสอพมพ วทย โทรทศน และสอใหมคอ เวบไซต โซเชยลมเดย ผวจยสมภาษณเชงลกและเกบขอมล

ผานแบบสอบถามเพอตรวจสอบขอมลจากการสมภาษณในประเดน “ความรวมมอในกระบวนการท าขาว”

โดยสามารถวเคราะหขอมลแบงเปน 3 สวนจากกระบวนการท าขาวดงน

การหาขาว หาขอมล การท าขาว ซงขนตอนนรวมถงการวางแผนขาว ท าขาว หาขาวเพอหลายแพลทฟอรม

ในกระบวนการนทง 3 องคกรมลกษณะความรวมมอ ดงน

เครอเนชนมระดบความรวมมอในสวนของการหาขาว หาขอมล และการท าขาวคอนขางสง ม

การประชมรวมของบรรณาธการขาวหนาหนงของแตละสอเพอตรวจสอบและจบทศทางกระแสขาวในแตละวน

ในการประชมจะมการแลกเปลยนขอมลขาวระหวางกน มการชวยเหลอกนในเรองของการเขาถงแหลงขาว

และขอมลขาว รวมถงในบางกรณมความรวมมอกนในระดบการสงนกขาวออกไปท าขาว

การผลตขาว

การใชขอมล/เนอหา

การเผยแพร การโปรโมต

ขนตอนหาขาว /รวบรวมขอมล / วางแผนการท าขาว

66

สวนเครอผจดการมระดบความรวมมอในสวนของการหาขาว หาขอมล และการท าขาวคอนขาง

ปานกลาง เนองจากมการประชมรวมของบรรณาธการของสอในเครอไมมความถแบบทกวน ยกเวนประชมรวม

ของบรรณาธการขาวรายวน/เวบไซต และยกเวนบางโตะขาวทจะมความถในการประชมขาวรวมกน อาท โตะ

ขาวบนเทง

ส าหรบเดลนวสนนมระดบความรวมมอในสวนของการหาขาว หาขอมล และการท าขาวคอน

นอย การมอบหมายนกขาวออกพนทท าขาวเปนไปโดยการมอบหมายของบรรณาธการโตะซงมการประชมขาว

รวมกน ซงขาวทถกผลตเขามาจะเปนเหมอนวตถดบทพรอมถกหยบไปใชโดยรไรทเตอร ทจะพจารณาเลอก

ขาวเพอน าเสนอในแพลทฟอรมตางๆ

การผลตขาว ขนตอนน คอ การผลตชนขาวเพอแพลทฟอรมทตางของสอในเครอ ในสวนน ทง 3 องคกรม

กระบวนการผลตทเนนความสามารถเฉพาะตวของนกขาวทจะตองสามารถท างานขาวไดมากกวาการเขยนขาว

ส าหรบสอหลกทตวเองสงกดเทานน โดยจะเรมจากการมอบหมายงานของบรรณาธการโตะขาว ซงผานการ

ประชมรวมระหวางหลายโตะขาว ซงขาวทไดมาจะนอกจากจะถกน าเสนอทสอหลกทนกขาวนนสงกดอยแลว

บางสวนอาจจะถกสอในเครอหยบไปน าเสนอผานแพลทฟอรมอนๆ ในเครอ

การผลตขาวเพอปอนแพลทฟอรมทตางกนของทง 3 องคกรทมมากทสดคอ การผลตขาวเพอ

ปอนสอหนงสอพมพรายวนและเวบไซตทมความเขมขนของความรวมมอมากทสด สวนการผลตขาวเพอปอน

สออนๆ ในเครอมระดบความเขาขนรองลงมา

การเผยแพร / การโปรโมท ในทน หมายถง วธการเผยแพร ล าดบกอนหลง การใหความส าคญ ในการ

เผยแพรและโปรโมทขาว ในสวนนทง 3 องคกร มความเขมขนของความรวมมอในสวนของการเผยแพรและโป

รโมทขาวขามระหวางสอและแลพตฟอรมคอนขางมาก

67

สามารถสรประดบความรวมมอของกองบรรณาธการของทง 3 องคกรไดดงตารางดงน

เดลนวส ผจดกำร เนชน

การหาขาว นอย ปานกลาง มาก

การผลตขาว ปานกลาง มาก มาก

การใช Content รวมกน ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง

เผยแพร/โปรโมท ขาวรวมกน มาก ปานกลาง มาก

ตารางท 5 ตารางวเคราะหระดบความรวมมอในกระบวนท าขาวของผจดการ เดลนวส และเนชน

ระดบความรวมมอในของสอในเครอของทง 3 องคกรในแตละขนตอนของการท างานมความ

แตกตางกน โดยทระดบความรวมมอในขนตอนของการ การหาขาว หาขอมล การท าขาว สอเครอเนชนม

ความรวมมอในสวนนมมากสด รองลลงมาคอ สอเครอผจดการ และเครอเดลนวส ตามล าดบ

ในขณะทระดบความรวมมอในขนตอนของการผลตขาวเพอแพลทฟอรมทตางของสอในเครอ ใน

สวนน ทง 3 องคกรระดบความรวมมอขามระหวางกนอยในระดบปานกลาง เพราะแตละองคกรมกระบวนการ

ผลตทเนนความสามารถเฉพาะตวของนกขาวทจะตองสามารถท างานขาวไดมากกวาการเขยนขาวส าหรบสอ

หลกทตวเองสงกดเทานน การผลตขาวเพอปอนแพลทฟอรมทตางกนของทง 3 องคกรทมมากทสดคอ การ

ผลตขาวเพอปอนสอหนงสอพมพรายวนและเวบไซตทมความเขมขนของความรวมมอมากทสด สวนการผลต

ขาวเพอปอนสออนๆ ในเครอมระดบความเขาขนรองลงมา

สวนระดบความรวมมอในขนตอนของการเผยแพร/การโปรโมทขาวขามกนระหวางสอในเครอ

ทง 3 องคกรมความรวมมอในสวนนคอนขางสง โดยเฉพาะสอเครอเนชนและเดลนวส สวนเครอผจดการม

ความรวมมอในสวนนในระดบปานกลาง หากเทยบกบอก 2 องคกร

68

3. ทศนคตตอกำรเปลยนผำนสกำรหลอมรวมสอและกำรปรบวธกำรท ำงำน

คณอดศกดยกตวอยางการปรบตวของผสอขาวสายอาชญากรรมของ Nation Channel ในสาย

อาชญากรรมตอนแรกท าเปน text จากนนมาคดวา ตองฝกผสอขาวใหท าขาวทเปนสกป ทเปนเชงลกมากกวา

อยางคนขบรถกมการฝกใหท าเปนผชวยกลองดวยกเปนรายไดเพมของเขาดวย ฝกทกษะเพมขน เขากมาเสรม

กบทมได กสามารถท าไดหลายอยาง อนนจะเกดการ convergence ในตวเขาเอง โดยตองมการอบรมทกษะ

ในการท างานบน แพลทฟอรม ตางๆ ใหเพม เพอให 1 คนท าไดหลายสอ ดงนนจะเหนไดวา ความรวมมอของ

Nation Channel จะมกบ NNA มากกวาสวนอนๆ ในลกษณะของการแบงปนขอมล ดงขอมล คลปตางๆ มา

ใชในรายการโทรทศน ทงนกก าลงด าเนนการผลกดนใหผสอขาวของโทรทศนสงขอมลเขาระบบทจะเปน

ประโยชนตอการน าไปใชของหนงสอพมพดวยเชนกน แตกยงท าไดไมมากนก เนองจากทกษะตางกนและคนทว

จะยอนกลบไปท าใหหนงสอพมพปรบตวยากกวาหนงสอพมพมาท าทว

ในสวนของผสอขาวของ Nation Channel ทมาจากหนงสอพมพ เนองจากเดมมทกษะททงการ

เขยนขาว ถายภาพ ท าคลปเสยง และการเขยนลงเวบไซตอยแลว มเพมทกษะของการท าขาวโทรทศนไปดวย

สงทเกดขนคอผสอขาว 1 คน (บางคน) สามารถท าขาวไดทกแพลทฟอรม น าเสนอขาวไดหลายชองทาง เรยก

ไดวาเปนการปรบตวหลอมรวมทกษะภายในตวของผสอขาวเอง

คณวระศกด พงษอกษร บรรณาธการขาวกรงเทพธนกจทว มองวาการสนบสนนการปรบตวของ

ผสอขาวในทางปฏบตนนจะตองมการสรางระบบแรงจงใจ ระบบผลตอบแทนใหชดเจน โดยตองคดรปแบบท

เหมาะสม ส าหนบเครอเนชนคอการวางระบบปฏบตใหอยในการประเมนผลงาน (KPI) อยางไรกตาม คณวระ

ศกดกมองวาระบบ KPI ยงไมตอบโจทยการจงใจมากเทาทควร

“พนกงานสวนใหญเทาทสอบถามไมคอยมนใจในระบบ KPI วาถาเขาท างานแบบใหมแลว

KPI ตอนสนปจะตอบโจทยเขา เพราะสดทายแลวมนก3% 4% เทากนหมด นอกจาก

ระบบความคดทตองเปลยนแปลงแลว ระบบผลตอบแทน เพอสรางแรงจงใจตองปรบและ

ท าใหชดเจนมากขน การท างานใน newsroom แบบใหม หากทกคนตองท างานเพม

จะตองมระบบสรางแรงจงใจหรอใหผลตอบแทนทตอบโจทยเขา ซงจะเปนอะไรกแลวแต

แตตองท าใหเขามนใจไดวาถาเขาท าแลวเขาจะไดรบผลตอบแทนไดจรง”

ทงนเรองของการเปลยนความคดและวธการท างานเปนเรองทยากทสดตามความเหนของ

ผบรหารของทกองคกร คณสทธชย หยนจากเครอเนชนบอกวา ความเคยชนและการตองเปลยนไปท าสงใหม

69

หรอสอใหมเปนความกลวและท าใหเกดแรงตอตานซงผบรหารตองหนกแนนและมวธทยดหยนแตชดเจนในการ

ปรบความคด ละลายวฒนธรรมความเคยชนในการท างานเดมๆ และใหเปดรบสงใหมๆ ในการท างาน ดงนน

การจะปรบองคกรเปนองคกรแบบหลอมรวมสอ (Convergence Media) นนสงทส าคญทสดคอการเปลยนวธ

คดคน โดยพจารณาวากาท างานสวนใดสามารถหลอมรวมเขากนไดกด าเนนการอยางคอยเปนคอยไป ท าทละ

สวน โดยผบรหารตองดในรายละเอยดเพอท าใหสามารถน าแนวคดไปปฏบตไดจรง ทเครอเนชนผบรหาร

เลอกใชวธการโนมนาวใจ และสาธตใหดเปนตวอยางเพอเชญชวนใหท าตาม

“เวลาในการยอมรบนโยบายใหมๆ ใชเวลามาก ผบรหารตองมความเดดเดยว อยายอม

แพกบอปสรรค เพราะผน าจะโดดเดยวมากในภาวะเปลยนแปลง แตผมเชอวามนมาแลว

ถาไมท าองคกรจะแยแนๆ ผมไมตองการใหองคกรตกรถไฟเพยงชวขามคน บอกใหทกคนร

วานเปนเรองของการอยรอดของทงวงการ ถาปรบไดเรวจะมโอกาสอยรอดมากกวา การ

เปลยนอาจใชเวลา 3-4 ปเพราะตองเปลยนการคด เปลยนวธการท างาน ตองเพมทกษะ

ใหมๆ สรางวฒนธรรมการท างานแบบใหม โดยท าอยางคอยเปนคนไป ในฐานะผบรหาร

ผมกตองพดกบเขา ไปกดดนเขาใหเปลยนวธ เขากไมอยากเปลยน เพราะความไมเคยชน

สนบสนนเรองอปกรณใหท างานได ใชความจรงในการโนมนาวใจ โดยชใหเหนวาเรว

สะดวก ท างานงายขน”

คณวระศกดใหความเหนเพมเตมวา แรงตอตานตอการเปลยนสการหลอมรวมมบางแตนอย

เพราะเครอเนชนวางแนวคดเรองนมานานแลว ระดบบก. ระดบอาวโสทท างานกบสอเกามานาน จะใหลงมาลย

สอใหมเตมตว ตองใชเวลา เขาไมไดขวาง เขาเลอกทจะเปนคนบญชาการ ใหนองๆ ในสายงานลย มากกวาลง

มาลยเอง นอกเสยจากเกดเรองใหญๆ ขนมา กจะมาวเคราะหขาว แตตรงนกโอเคแลว คอใหเดกรนใหมระดบ

หสหนาขาว ระดบผสอขาวเขามามสวนรวมเตมท ไมไดขวาง ถอวาเขาใหความรวมมอเตมทแลว เพยงแตวา

ตวเองอาจจะไมเหมาะทจะมาลงมอท าเอง การสนบสนนของบก.ใหผสอขาวท าการใหไฟเขยนใหผสอขาวใน

โตะขาวท าขาง กลาคดสงใหมๆ น าเสนอขาวในแพลตฟอรมใหมๆ ถอวาเขาใหการสนบสนนเตมทแลว

เชนเดยวกบเสถยร วรยะพรรณพงศา ผสอขาวเนชนแชนแนล บอกวาแตละแพลทฟอรม

สามารถถายทอดเรองทจะท าไดทกชองทางซงผสอขาวเวลาลงพนทกตองคดวาจะน าเนอหามาใชไดอยางไรใน

แพลทฟอรมตางๆ ตองรจกดดแปลง คณเสถยรยกตวอยางเชน ท าขาวโทรทศนไดแค 3 นาทแตมขอมลทเกบ

มาเยอะ มคลปทถายมายาว กน าเอาสวนทเหลอมาลงบลอกบาง เอาขอมลมาเขยนเปนหนงสอพมพในเชง

วเคราะหได

70

ส าหรบการปรบตวกคอตองปรบตวใหเขาใจรปแบบการคดและการน าเสนอของแตละแพลท

ฟอรม เพราะวาการท างานส าหรบแตละสอแตกตางกน ถาเขาใจพนฐานการน าเสนอและวธคดของแตละสอ

ผสอขาวกจะเหนวาการท างานหลายแพลทฟอรมเปนเพยงการดดแปลงขอมลทมและไมใชเรองหนกหนาเกนไป

คณเสถยรกลาวดวยวาความรสกทตองการน าเสนอขาวสารใหไดหลากหลายและเขาถงคนอานท าใหคนท าขาว

พรอมทจะลกขนมาปรบตว นอกจากนนการมผบรหารทตวเปนตวอยางท าใหผปฏบตงานเหนความชดเจนของ

นโยบายและพรอมทจะปรบตวตาม

“ในตอนแรกทตองมาท างานหลายแพลทฟอรมผมกรสกตอตานมากเพราะไมเขาใจวาท าไมตอง

มาท าสออน ท าแลวจะรกษาหนงสอพมพไวไดอยางไร และท าไมตองท าสออนมาบดบงพลงของหนงสอพมพ ก

ท าใหตอตานอยเหมอนกน แตพอชองทางขาวเปดมากขน เทคโนโลยเตบโตขนมชองทางในการท ามากขน และ

ในสถานการณขาวทไมสามารถรายงานผานสอเดมอยางหนงสอพมพไดและตองมาใชสอออนไลนและโซเชยล

มเดย (จากเหตการณรายงานขาวชมนมทราชประสงค) กท าใหไดเปดความรสกใหมวานคอมตใหมของการน า

ขาวสารไปถงผรบสารทท าไดมากขน กเลยเปลยนทศนคตวาการท างานขาวเปลยนแปลงไป เปนตนตวและ

รายงานขาวไดตลอดเวลา เขาถงผอานไดเสมอ ขาวสารถกสงออกไปไดหลายแพลทฟอรม”

ดานคณอดศกดมองวาการท าความเขาใจกบบคลากรในองคกรเปนหวใจทผบรหารตองท า

เพอผลกดนใหเกดการปรบตวในการท างานไปในทศทางเดยวกนกบนโยบายและชวยกระตนการปรบทศนคต

ตอการเปลยนการท างานรปแบบใหม และเพอลดแรงตอตานทเกดขนระหวางกระบวนการปรบเปลยน

โครงสรางและรปแบบการท างาน

“ผบรหารตองหาวธทเหมาะสม ในเวลาทเหมาะสม โดยตองไมบงคบ เพราะเทคโนโลยจะ

เปนตวบงคบใหเขาตองเปลยนตวเองในเวลาทเหมาะ แตองคกรกตองเรมคดและท าเพอ

เตรยมความพรอม บรรณาธการกตองท าใหดเปนตวอยางเพอใหผปฏบตเหนและท าตาม

ทส าคญตองท าใหทกคนเขาใจกบทศทางขององคกรทจะท าใหองคกรอยรอด ตองก าหนด

นโยบายใหชด มการก าหนดเปน KPI เพอประเมน กระบวนการในการก าหนดสงนเปน

เรองยาก ซงถาท าเรวเกนไปกจะเกดแรงตอตานมาก ฝายวางนโยบายกตองเขาใจการ

ท างานของภาคปฏบตดวย ดความตองการทจะสามารถชวยเหลอเพอสนบสนนการ

ปรบตวได”

71

ส าหรบผสอขาวซงเปนคนปฏบตงานมองการปรบตวตอการปรบรปแบบการท างานเปนการท า

ขาวหลายสอ (Multi-Platform) แตกตางกนหลายความคด มทงรปแบบการปรบตว ความพรอมและ

ประโยชนทเกดขนในเชงการพฒนาตวเอง คณจนตนาบอกวาไมไดตองปรบเปลยนอะไรมาก แคตองท างาน

เพมขนแตกอยในขอบเขตทท าไหว อาจรสกเปนภาระบางเชนการอพเดททวตเตอรตอเนอง การตอบสนอง

โตตอบกบผทตดตามเพอใหขอมลเพมเตมทเขาสอบถามกเปนงานเยอะในบางครง แตขอดของการท างานบน

หลายแพลทฟอรมคอสงเสรมการพฒนาทกษะใหมๆ เพมขน เชนเดยวกบการคณวรรณภาทมองวาการท างาน

หลายแพลทฟอรมนนเปนเรองสนก ทาทาย และยงชวยใหพฒนาตนเอง มประโยชนตอการขยาย Career

Path ของการท างานใหกวางขน มโอกาสในอาชพหลากหลายมากขน ในขณะทองคกรกไดประโยชนในแงของ

การใชจ านวนคนลดนอยลง แตมผลงานเพมขนและมประสทธภาพในการน าเสนอขาวมากขนคณ

คณจนตนามองวา การปรบตวของบคลากรทส าคญเปนเรองของการปรบทศนคตและการท าให

อยากท า โดยเรมจากคนทปรบได เพมจ านวนคนทท ามากขน และคอยๆ จงใจใหมคนท าตามเพมขนเรอยๆ

“สวนตวใชวธการจงใจแบบคอยเปนคอยไปไมบงคบ ส าหรบบางคนทปรบตวไดไวก

มอบหมายงานใหท า คนทยงปรบตวไมไดกดวาจดแขงของเขาคออะไรใหท าสงนน พรอมๆ

กบจงใจใหลองท าสงใหมๆ คไปทละนอย แตใครทปรบไมไดเลยกตองปลอยไปกอน เชอวา

พอมคนใชเครองมอและปรบตวท างานแบบหลายสอ หลายแพลทฟอรมมากขน จะเปน

แรงกระตนใหคนอนกมาท าเหมอนกน สงส าคญคอจะท าอยางไรใหคนเปดใจรบสงใหมๆ

แลวพอหวหนาท า คนอนกจะท าตามกนไป แตตอนนเปนลกษณะของใครจะท ากท า แลว

กไมมระบบทเขาไปจดการใหท าตามอยางชดเจน “

ดานคณวรรณภาบอกวาขอจ ากดของผสอขาวในพนทคอบางขาวผสอขาวคนเดยวไมสามารถท า

หลายๆ อยางพรอมกนไดเพราะเวลา สถานทและเนอหาทมาก ท าใหทงทตองการเนอหาหลาย แพลท

ฟอรมกลบท าไมได ดงนนนาจะมทมสนบสนน มเวลาจ ากด ดตารางแลวพอร ถามคนไปถายวดโอใหกจะด

ผสอขาวเปนคนท า ไมไดมทมเฉพาะของเวบทจะท า ถามทมสนบสนนกจะแบงเบาผสอขาวในเหตการณทท า

คนเดยวไมได

คณเสถยรมองวาการหลอมรวมสอท าใหเกดผลดกบทงองคกรและผสอขาว โดยองคกรได

ประโยชนในเรองความรสกของผอาน/ผชม เมอมหลายแพลทฟอรมท าใหเขาถงคนอานไดมากขน ท าใหเกด

ความผกพนระหวางองคกรกบผบรโภคมากขน เกดการแลกเปลยนกบผบรโภคไดมากขน การผลตคอนเทนตท

72

หลากหลายกท าใหเกดการพฒนาเนอหาทดมากยงขนได ซงการผลกดนองคกรใหเกดการหลอมรวมมากยงขน

ควรตองสนบสนนเรองเครองมอ อปกรณ เทคโนโลน และองคความร ซงเปนสงส าคญ การท าใหคนเหนการ

เปลยนแปลง เขาใจการเปลยนแปลง และรวามวธการท างานรปแบบใหมๆ อยางไรจะท าใหคนท างานเขาใจ

และตองการปรบตวสการท างานรปแบบใหมมากขน

ในสวนของเครอผจดการ การปรบตวใหผสอขาวมทกษะทหลากหลายมากขนการท างานท

เพมขน เรวขน เพอตอบสนองหลายแพลทฟอรม คณวรษฐซงปญหาอปสรรคทส าคญในชวงแรกกคอ การปรบ

พฤตกรรม เพราะยงมความคดเรองการท าเชาสงขาวเยน ความคดตอนนนกจะมการคดวาจะเวบจะมาแยงขาว

ไหม ตอนนนกหนกหนาเหมอนกน กเลยมการสงการใหรายวนรวมกบออนไลน องคกรตองใหการสนบสนน

การเปลยนแปลงการท างาน เสรมทกษะโดยการอบรม แลวกมการกระตนใหผสอขาวแตละคนใชเทคโลยใหมๆ

ในการรายงานขาวและประสานงานท างานรวมกน

คณ เลาวาเมอมการปรบโครงสรางการท างานขององคกรในป 2546 ซงเปนยคแรกของการ

ปรบการท างานใหมาท าออนไลนคกบรายวนนนมแรงตอตานคอนขางมากหนอย เพราะเปนชวงเวลาทผสอขาว

กยงไมเขาใจเรองสอออนไลนและยงมองไมเหนความส าคญหรออนาคตของสอน แตยคทสองของการปรบการ

ท างานทเนนใหการเดนหนาสการเปนผผลตสอดจทลมากขนผสอขาวมความเขาใจมากขนและเหนแนวโนมของ

วงการสอทก าลงเปลยนแปลง การตอตานกนอยลงและยอมปรบการท างานไดงายมากขน จากนการปรบตวอก

ครงทจะเกดขนคอการเขาสการผลตเนอหาเพอสมารทโฟนและแทบเล ต ผสอขาวกตองปรบตวในแงของ

ความคดในการท าขาวโดยตองคดใหมากวาการทจะท าขาวขนเวบไซต คอเวบไซตกจะมแค การบรหาร

ออกแบบเวบ ภาพ คลปเสยง แตวาใน iPad Applicationsกตองเพมลกเลน คดในเชงตดตอ เพอทจะให

ผบรโภคมความสนใจ สอดจตอลทกประเภทผสอขาวกตองปรบตวใหเปน นวสมเดยมากขน

การปรบตวทเกดขนในเครอผจดการวาคอการเตรยมพรอมใหทนกบเทคโนโลยเพราะตอไปตองม

การขยายคอนเทนตในสอทกประเภท จะกลายเปนยคของการบรหารคอนเทนตไมใชแคการท าขาวเพยงอยาง

เดยว ซงในการท าขาว 1 ขาวผสอขาวตองคดถงการผลตคอนเทนตแบบหลายสอหลายรปแบบ

คณองณภทร อดมสทธศกด ผสอขาวอาวโส โตะบนเทง เครอผจดการบอกวาการปรบองคกรส

การหลอมรวมโดยวธการเพมหนาทในการท าขาวใหผสอขาวตองท างานหลายแพลทฟอรมมากขนนนเปนเรอง

การของพฒนาคน โดยเนองานแลวแมจะเปนการเพมงานแตกเปนการท างานครงเดยวเสรจ ท า 1 ขาวบน

หลายแพลทฟอรมเพอน าไปเผยแพรหลายแพลทฟอรม ซงท าใหผสอขาวตองปรบการคดและการท างานให

73

ตนตวตลอดเวลา หากองคกรสามารถปรบเปลยนความคดและพฒนาผสอขาวได การท าขาวกจะพฒนาและ

สงผลดตอชอเสยงของบรษทดวย ทงนคณองณภทรเลาถงชวงเวลาในการปรบตวของโตะขาวบนเทงวา

“ในตอนเปลยนผานยคแรก กเรมจากเดกรนใหมทมาท าออนไลน กไมคอยมคนตอตานนก

คนท ารายวนรนใหญๆ กเรมปรบตว เพราะเวบมนเตบโตแลว กตองหนมาท ากนหมด ก

คอยๆ ปรบเรองเทคโนโลยกนไป คดวาสวนตวนะ การท างานเวบมความสนกมากกวา ท า

แลวสนก ม impact มคนมาตอบกระท มความเหน มคนมาใหขอมลเพม เราไดขอมลเพม

จากกระทแลวไปท าขาวตอเนองตอ กเปนความสนกของเวบ ซงมากกวานสพ. นสพ.วงหา

ขาวอยางเดยว แตเวบไมแหง ถายคลปได ท าเรองไดเยอะ หลากหลายกวานสพ. เปนการ

พฒนางานของเราเหมอนกน”

อกตวอยางคอสวนของโตะไซเบอรบสใชวธการปรบการท างานโดยการพฒนาใหกบคนเดม คน

รนใหมในกองจะเปนสวนแรกๆ ทไดรบภาระหนาทในการท าหลายสอ เพราะเขาใจและปรบตวไดเรว ปจจบน

โตะไซเบอรบสท าทงรายวน ออนไลน และท าคลปวดโอในรปแบบรายการคลายๆ ทวออนไลนดวย โดยเอาลง

บนเวบไซต manager.co.th ดงนนผสอขาวเวลาไปท าขาวกตองคดและท าหลายอยาง กคอเปนลกษณะของ

การตอยอดจากการท าเนอขาวทเปนการเขยน ปรบใหเปนเนอหาทเปนคลปวดโอ ซงการปรบเปลยนการ

ท างานนคณโยมองวาความส าเรจอยทความพรอมของทมงาน ถาท าใหคนท างานเปดรบการเปลยนแปลง

เขาใจการหลอมรวม และไมยดตดกบสงเดมๆ ได กองบรรณาธการกสามารถเดนหนาท าสงใหมๆ ได คณ

ภญโญอธบาย

“ทมงานทมความสามารถและมแนวโนมพฒนาทกษะไดมอยพอสมควร กมการเสรมทม

บาง เพมทกษะใหเพมบาง รวมถงสรางความเขาใจตอการท าขาว 1 ชนใหไดหลายแพลท

ฟอรม เชน ขาวงานเปดตวสนคา หนงสอพมพกเอามาลงหนากระดาษ เวบไซตกสามารถ

ท าเปน วดโอได โดยจะเลาเรองหรอเลอกรปแบบอยางไรกขนอยกบเนอหาและประเดน

ขาวทจะท ามน เปนปจจยส าคญส าหรบการเปลยนแปลงนกคอการท าใหคนรจกการ

เปลยนแปลงและไมยดตดแตสงเดมๆ

ผสอขาวและบรรณาธการของเครอผจดการมทศนคตทคอนขางดตอการปรบโครงสรางองคกร

และหลอมรวมสอเชนกน โดยเครอผจดการเหนผลของการท าทชดเจนในแงของการท าเวบไซตขาวทผสอขาว

ทกคนทสอบถามความเหนตางบอกวา เวบผจดการโตขนมาก มรายไดเขามา และไดรบการยอมรบโดยมรางวล

74

คณภาพการนต แสดงวาเครอผจดการเดนมาถกทาง รวมทงผสอขาวและบรรณาธการตางมองเหนวาการปรบ

เพมทกษะของผปฏบตงานเปนผลดตอองคกร คณผงมองวา องคกรผจดการเหนไดชดวามนมการเปลยนแปลง

ตงแตป 2546จ จนถงปจจบน เปนเวลา9ป ซงเวบไซดขาวออนไลนไดรบรางวลเวบขาวอนดบ1 เกาปซอน สง

ทเหนไดชดวามนประสบความส าเรจทเวบขาวออนไลนเปนสอใหม และทส าคญสอออนไลนสามารถท ารายได

มากวาสอกระดาษ

ดานเดลนวส องคกรตองปรบเพราะสอออนไลนขยายตวมากขน สงพมพอยกบท ถาไมปรบตว ก

อยกบท กตองหาสออนภายใตชอของเดลนวสเพอขยายชองทางการน าเสนอขาว โดยคณคณจกรพนธ วงศ

สลบส บรรณาธการขาวอาวโส เดลนวส อธบายวาการปรบตวเพอใหสามารถเขาถงผอานมากขน ชวงการ

ปรบตวตอนแรก กมคนตอตานบาง เพราะรสกวาตองท างานเพมขน แตเดลนวสเปนองคกร ทกคนเปน

ผสอขาวขององคกร มองคกรมสามสอทตองน าเสนอ ผสอขาวกตองปรบตวท า ซงกไดรายไดเพม เบยเลยงเพม

สวนใหญทกคนรตววาตองท าเพราะเปนนโยบาย มการประชมรวมกบผสอขาวในการเปลยนแปลง ขอความ

รวมมอเพอใหองคกรสามารถกาวไปพรอมๆ กนได ทงของเกาของใหม ใหเตบโตไปพรอมกน ดงนนกตองท า

แตปรมาณ/ความหลากหลายกแตกตางกนไปตามแตผสอขาวแตละคน

คณเกรยงไกร บวศร หวหนาขาวอาชญากรรมเลาถงการปรบตวเมอผสอขาวตองท างานหลาย

แพลทฟอรมวา ระยะแรกมแรงตอตาน ไมสงขาวหรอสงชาบาง ตองมการท าความเขาและปรบทศนคตเพอให

พรอมท างาน โดยการเปลยนแปลงไมไดเกดกบเฉพาะผสอขาวแตทมงานในกองบรรณาธการทงหวหนาขาว ร

ไรเตอรกตองปรบการท างานดวยเชนกนโดยทกคนจะมงานเพมขนกวาเดม แตเดลนวสกใหการสนบสนนโดยให

รายไดเพมเมอมการท างานและผลตเนอหาส าหรบแพลทฟอรมอนๆ ดวย เพอเปนแรงจงใจ คณเกรยงไกรบอก

ดวยวา ถาใหเรมท าได เกอบทกคนจะสนกกบการท างานมากขนและพรอมทจะท าตอเนองไป

จากผลการส ารวจทศนคตของนกขาวผานทางแบบสอบถามระบบออนไลนระหวางวนท 1-15

กรกฎาคม 2555 เพอตรวจสอบความเทยงตรงของขอมลทศนคตจากทไดจากการสมภาษณเชงลกเพมเตม โดย

มผตอบแบบสอบถามจากทง 3 องคกรจ านวน 13 คนเปนผสอขาว ผลจากการส ารวจเกยวกบการปรบตวของ

องคกรขาวในการหลอมรวมสอทงในสวนของระบบการท างานขององคกรทเปลยนไป ในสวนของการ

เปลยนแปลงขององคกร พบวา เมอถามวานกขาวในแตละองคกรมการท างานรวมกนอยางใกลชดระหวาง

ทมงานแตละสอ (นสพ. เวบ ทว) หรอไม มผตอบถง 7 คน ทตอบวาใช ตอบวายงไมเตมท 5 คน ท าใหเหนวา

นกขาวมากกวาครงจะตองท างานใหกบหลายแพลตฟอรมในแตละวน

75

เมอถามตอวา ลกษณะการท างานอยางใกลชด ท าอยางไรบาง ซงกไดค าตอบวา สวนใหญแลว

เปนกระประชมประเดนขาวรวมกน รองลงมาคอ มการท างานเปนทมเดยวกน เพอปอนท ง หนงสอพมพ

เวบไซต และโทรทศน ซงรปแบบการท างานแบบขามสอประกอบดวยลกษณะดงน

จากแผนภมจะเหนวาเมอกลาวถงการท างานขามสอลกษณะของการรวมมอแบบโปรโมตเนอหา

จะมากทสดในความรสกของผสอขาว รองลงมาคอมการแบงปนขอมลขาวและการน าเนอหาเดยวกนไปใชกบ

แพลทฟอรมอนตามมาเปนอนดบ 2 ในสดสวนเทากน แตการประชมหารอและการท างานรวมกนโดยใชทม

ขาวรวมกนระหวางกระบวนการผลตขาวยงนอยอย

การท างานแบบขามสอในเรองการชวยโปรโมตเนอหาของทสอ เชน นสพ.มบอกใหไปอานขาว

นนบนเวบไซต หรอ เวบไซตบอกใหไปชมคลปสกปขาวในรายการขาวทางทว รองลงมาคอ ชวยแชรขอมลขาว

ทหามาได เชน มการน าขอมลมารวมกน มการแลกเปลยนขอมล แตตางคนน าไปปรบใชใหเหมาะตามลกษณะ

76

ของแตละสอ และชวยน าเนอหาทเสรจสมบรณแลวของสอหนงไปน าเสนอผานอกสอหนงดวย โดยมการ

ปรบแกเพยงเลกนอยหรอไมมเลย เชนขาวจากนสพ.

หากมองทศนคตเรองอปสรรคทมผลตอการปรบเปลยนการท างานสการหลอมรวมสอ ผตอบ

แบบสอบเหนตรงกนสวนใหญวาผปฏบตงานยงขาดทกษะความร ความช านาญ และความเขาใจในการใช

เครองมอ และการผลตขาวบนแพลทฟอรมใหมทเพมขนจากเดม รองลงมาคอ การขาดระบบในการ

ประสานงานระหวางกองบรรณาธการและผสอขาวทท างานคนละแพลทฟอรม ซงกสอดคลองกบการสมภาษณ

เชงลกทผสอขาวเนนวาตองมการพฒนาทกษะ ใหความร และท าระบบการรวมมอทเปนรปธรรมชดเจนมากขน

ซงในความเหนของผสอขาวทตอบแบบสอบถามมองวาการพฒนาตวเองเพอเตรยมพรอมกบ

นโยบายการหลอมรวมสอขององคกรนนสงทตองท ามากทสดกคอการปรบตว เรยนรทกษะ และกระบวนการ

ท าขาวรปแบบใหม มผสอขาวเพยงบางสวนทคดวามตวเองมความพรอมและปรบเปลยนการท างานไดแลว

โดยวธการปรบตวของผสอขาวทตอบแบบสอบถามเปนดงน

จากแผนภมแสดงใหเหนวาเมอผสอขาวตองปรบตวจะมทศนคตและเลอกการเรยนรการท าขาว

ส าหรบสอในแพลทฟอรมใหมทเพมเตมเขามามากทสด รองลงมาใกลเคยงกนกคอตองปรบตวกบปรมาณงานท

77

เพมขน การท างานทเรวขน และท างานรวมกบผอนมากขนดวย ซงผสอขาวโดยมากมองเหนประโยชนทตอง

ปรบตวและอยระหวางการปรบตวดวย

อกประเดนในเรองประโยชนของการหลอมรวมสอในองคกร ผสอขาวมองวา เปนการเพม

ความสามารถ/ มลคา/ คณคาใหกบตวนกขาวเอง รองลงมาคอเปนการเพมความสามารถในการแขงขนของ

องคกรสอดวยกน และสดทายเปนการเพมเพมรายไดใหบรษท

78

ดงนนจากขอมลของการสมภาษณเชงลกและการสอบถามความเหนเพมเตมกบผสอขาวนน

สามารถสรปไดวา ผสอขาวในฐานะของผปฏบตงานภายใตกระบวนการหลอมรวมสอมทศนคตในทศทางบวก

กบนโยบายการหลอมรวมเพราะมองเหนทศทางของอตสาหกรรมสอ และเหนประโยชนของการท างาน

ลกษณะขามสอและรวมมอกนท างาน ตลอดจนประโยชนของการพฒนาทกษะความหลากหลายในการท างาน

ขาวแบบหลากแพลทฟอรม นอกจากจะมประโยชนตอการพฒนาตวเองแลว ผสอขาวยงเชอวาจะเปนผลดกบ

องคกรโดยรวมดวย อยางไรกตาม ผสอขาวมองวาการปรบตวยงอยในระยะของการเรยนรและปรบทศนคต

คนท างาน ซงตองไดรบการสนบสนนจากเปนรปธรรมใหเหนแนวทางการปฏบต ตลอดจนการควรมการอบรม

เพมทกษะความรใหกบผสอขาวดวย

79

บทท 5

สรป อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “ยทธศาสตรการปรบตวองคกรสอส Convergence Media กรณศกษา เครอ

เนชน เดลนวส และเครอผจดการ” เปนการศกษาวจยเชงคณภาพ โดยมวตถประสงคเพอศกษานโยบาย

แนวคดตลอดจนรปแบบการปรบองคกรขาวสการหลอมรวมสอ การปรบโครงสรางและกระบวนการท างาน

แบบขามสอ รวมถงการพฒนาทกษะและปรบเปลยนทศนคตของผปฏบตงาน โดยท าการวจยเชงคณภาพดวย

วธสมภาษณเชงลกผสอขาวและบรรณาธการทใชสอสงคมในการสอขาว โดยสามารถสรปประเดนทไดจากการ

วจยเปนสามสวนตามค าถามวจยทตงไวคอ

1. แนวคด นโยบายและรปแบบการปรบโครงสรางองคกรเพอการหลอมรวมสอเปนอยางไร

2. ลกษณะการงานและวธการปรบรปแบบการท างานในกระบวนการท างานแบบขามส อและ

การรวมมอเพอการเปนองคกรแบบหลอมรวมสอท าอยางไร

3. การตอบรบ ทศนคต ตอการหลอมรวมสอและวธการปรบทศนคตและความคดของ

ผปฏบตงานท าอยางไร

ทงนจากการสรปค าถามวจยทง 3 ขอผวจยจะอธบายกรอบของการวางแนวทาง และการก าหนด

นโยบายสการเปนการหลอมรวมสอไดเพอเปนแนวทางในการน าไปปฏบตใชส าหรบองคกรสอทตองการกาวส

การหลอมรวมสอตอไป

5.1 สรปผลวจย

ค ำถำมวจยประเดนแรก: แนวคด นโยบำยและรปแบบกำรปรบโครงสรำงองคกรเพอกำร

หลอมรวมสอเปนอยำงไร

จากขอมลทวเคราะหเรองนโยบายของทงสามองคกรตอการเดนหนาสการหลอมรวมสอนน

ผวจยสามารถสรปไดวาองคกรสอทงสามองคกรมปจจยผลกดนใหเลอกการหลอมรวมสอเปนยทธศาสตรในการ

พฒนาองคกร 3 ประการไดแก

80

- ปจจยจากเทคโนโลย การพฒนาของเทคโนโลยการสอสารมผลตอชองทางและเครองมอใน

การรบขาวสารของผรบสารในยคปจจบน คนรบสารไมตองรอขาวหนงสอพมพวนรงขนแต

สามารถใชเครองมอสอสาร คอมพวเตอรทเขาถงอนเตอรเนตและรบรขาวสารบนสอใหมได

อยางรวดเรว องคกรขาวจากเดมทท าสอสงพมพ (3 องคกรทเปนกรณศกษา) จงตองขยาย

แพลทฟอรมสอในการผลตและเผยแพรขาวสารใหเขาถงประชาชนไดหลายแบบมากขน

- ปจจยเรองพฤตกรรมการรบขาวสารทเปลยนไป เมอเทคโนโลยการรบสงขาวสารเปลยนไป

ชองทางการรบขาวสารกเปลยนไป เชนเดยวกบพฤตกรรมของผรบสารทตองการขอมล

ขาวสารตลอดเวลา ตองการขาวสารทมความเรวและลก ในขณะเดยวกนตองการมตวเลอก

ของชองทางทหลากหลายทจะรบขาวสารได นอกจากนนความตองการรบขาวสารในรปแบบ

สอทแตกตางตามความชอบกมมากขน เลอกมากขนดวย ท าใหองคกรสอตองปรบตวในการ

ผลตสอทหลากหลาย เพมชองทาง

- ปจจยเชงธรกจ อตราการลดลงของยอดขายหนงสอพมพ จ านวนผอานหนงสอพมพทลดลง

เพราะผรบสารมชองทางอนในการรบสอเพมมากขน ท าใหองคกรขาวซงเปนสงพมพตอ

หาทางปรบองคกรเพอความอยรอดทางธรกจและแนวทางทเลอกเหมอนกนใน 3 องคกรท

ศกษาคอมหลายสอในเครอและพยายามหลอมรวมความรวมมอและการท างานระหวางสอ

จากปจจยทง 3 สงผลใหองคกรขาวกรณศกษาไดแก เครอเนชน เครอผจดการ และเดลนวสม

นโยบายการพฒนาองคกรใหมสอภายในเครอหลอมรวมกนระหวางสอเกา ไดแก หนงสอพมพ วทย โทรทศน

และสอใหมไดแก สอออนไลน โดยมแนวนโยบายทส าคญในการเตรยมความพรอมเพอการท างานแบบหลอม

รวมสอดงน

นโยบายการพฒนาเชงกายภาพและเทคโนโลย ในเชงกายภาพมการสรางพนทท างานของกอง

บรรณาธการใหแตละสอสามารถมานงรวมกนเพอลดชองวางของการสอสารและท าใหประสานการท างาน

รวมกนไดเพมขน (เครอชนท า Convergence Newsroom / เดลนวสมหองกลางทใหตวแทนจากทกสอท

เขาเวรมานงท างานรวมกน) นอกจากนนทส าคญคอการพฒนาระบบโดยใชเทคโนโลยดจทลมาสนบสนนใหเกด

การแบงปนขอมลระหวางกนโดยทงสามองคกรมระบบทเปนศนยกลางขอมลใหผสอขาวแตละสอสงขอมลมาไว

และคนอนสามารถดงไปใชงานได นอกจากนนยงมนโยบายทจะผลกดนความรวมมอในการท างานระหวางสอ

ภายในองคกรและพฒนาใหผสอขาวมทกษะทสามารถท างานไดหลายแพลฟอรมดวย นโยบายดงกลา วน

สอดคลองกบแนวคดการหลอมรวมสอทางเทคนค (Technical Convergence) ซงเปนความพยายามในการใช

81

เทคโนโลยในยคดจทอลท าใหเสแบงและการท างานทแยกกนระหวางสอลดนอยลงจนเกดการหลอมรวมเปน

หนงเดยวและท างานรวมกนได (Pavlik, 1996; Mueller, 1999; Dennis, 2003)

นโยบายในเชงธรกจ มความชดเจนในการใชขยายสอภายในเครอใหครอบคลมทงสอเกาและสอ

ใหมเพอเพมชองทางในการเขาถงผรบสารทมความตองการในการรบสารทหลากหลายแตกตาง โดยทง 3

องคกรมสอภายในเครอทง หนงสอพมพ วทย โทรทศน อนเตอรเนต และการท าแอพพลเคชนบนสมารทโฟน

และแทบเลตดวย ทงนแมจะมสอทหลากหลายและแตละสอมทมงานของตวเอง แยกกนท างานชดเจน แต

นโยบายของทงสามองคกรมการผลกดนใหแตละสอมาแบงปนขอมล ประสานการท างานรวมกนในสงท

สามารถท ารวมกนได เพอใหเปนการลดตนทน ลดความซบซอน กลยทธทเกดขนในทง 3 องคกรคอ

- การพฒนาทกษะของผสอขาวใหสามารถท างานแบบหลายแพลมฟอรม

- การประชมรวมระหวางสอ

- การปรบโครงสรางองคกรและต าแหนงหนาทการท างานเพอลดความซ าซอนแตท าใหใช

ทรพยากรทมอยเพอประโยชนสงสด เชน เนชนมการสนบสนนใหมการท าขาวรวมกนเพอลด

ความซ าซอนของทมงาน และมทมกลางคอส านกขาวเนชน (NNA) ทท าหนาทท าขาว

ปอนเขาระบบใหทกสวนน าไปใชได เดลนวสมรไรเตอรเปนคนกลางประสานการรวมมอ การ

ผลตเนอหาแบบหลายแพลทฟอรม และเครอผจดการรวมกองบรรณาธการรายวนและ

ออนไลนเปนทมเดยวกนเพอใหท างานรวมกนและใหผสอขาวท าขาวปอนทงสองแพลทฟอรม

นโยบายการปรบตวเชงธรกจนเปนอกหนงมตของการปรบองคกรสการหลอมรวมโดยพจารณา

จากความคมคาเชงเศรษฐศาสตร แมจะมการแยกทมงานแตยงมการรวมศนยเพอใหเกดการใชงานขอมลและ

ทมงานท างานอยางเกดประโยชนสงสด ในขณะเดยวกนการน าเสนอขาวแบบหลายแพลทฟอรมกเปนการ

ขยายโอกาสทางธรกจขององคกร ซงการท างานรวมกน ประสานกนระหวางสอท าใหดงความเชยวชาญความ

ช านาญของแตละสอมาใชใหเกดประโยชนรวมกนได (Aaron et al, 2002; Dennis, 2003)

นโยบายการพฒนา ‘ทกษะหลากหลายของผสอขาว” (Multi-skill) ส าหรบองคกรทง 3 ทเปน

กรณศกษานน มการก าหนดเปาหมายในการพฒนาบคลากรใหสามารถมทกษะทหลากหลายไดทงสามองคกร

แตมรปแบบวธทตางกนบาง เครอเนชนเนนใหผสอขาวท างานไดทกแพลทฟอรมและน าเสนอไดหลายชองทาง

ในการท าขาว 1 ขาว ทกษะนถกพฒนาดวยการอบรมเสรมทกษะและการฝกฝนระหวางการท างานจรง แตไมม

การบงคบวาทกคนตองท าทนท เปดโอกาสใหมการปรบตว โดยมตวอยางผทท า ความส าเรจของผทท า การ

82

ก าหนด KPI เพอกระตนใหท า สนบสนนอปกรณเครองมอ และการใหคณคาตอคนทพฒนาตวเอง รวมถงการ

ปฏบตเปนตวอยางใหเหนของผบรหารระดบสงดวย

ดานเดลนวสและเครอผจดการกใหแนวทางปฏบตส าหรบผสอขาวทจะตองสามารถท าไดทง

หนงสอพมพ ขาวออนไลน และเพมทกษะเรองของคลปวดโอดวยเพอใหสามารถผลตเนอหาจากการท าขาว 1

ขาวไดหลายรปแบบ การสนบสนนของเดลนวสนอกจากเรองอปกรณแลวยงมการใหคาตอบแทนเพมเตม

ส าหรบผทผลตขาวมากกวา 1 แพลทฟอรมดวย จากการสมภาษณบรรณาธการและผบรหารพบวากลยทธท

เลอกใชในการพฒนาคอการปรบทศนคตใหเหนความส าคญของการท างานแบบหลากทกษะ พรอมกบก าหนด

นโยบายใหตองปรบตวเองเพอท าใหได แตกมความยดหยนของเวลาและความเขมขน พรอมกบใหการ

สนบสนนในสงทจ าเปนตอการพฒนาและเสรมแรงกระตนเพอใหท าตามแนวนโยบาย

เมอวเคราะหการท างานแบบหลากทกษะของผสอขาวเนชนพบวาสวนใหญจะท าทง 3

กระบวนการคอ ในขนตอนการหาขาวกมการใชเครองมอหลายเครองมอ การผลตกผลตเนอหาเปนหลาย

รปแบบทงขอความขาวส าหรบสงพมพ คลปวดโอ ภาพถาย เปนตน ในขณะเดยวกน ผสอขาวสามารถใช

ชองทางและรปแบบทเปนมลตมเดยในการเผยแพรเนอหาเชนกน

ส าหรบเดลนวสผสอขาวตองเพมทกษะในกระบวนการหาขาวและผลตขาวโดยตองคดและท า

เนอหาส าหรบสงพมพและออนไลนและก าลงเรมพฒนาการถายคลปวดโอดวย แต ในกระบวนการของการ

เผยแพรบคคลทรบผดชอบคอรไรเตอรและบรรณาธการขาวซงตองรบผดชอบการน าเนอหาขาวของผสอขาว

มาปรบใหเหมาะสมกบการเผยแพรทกแพลทฟอรม ท าใหรไรเตอรและบรรณาธการขาวของเดลนวสกตอง

ปรบตวและเสรมทกษะ ดวยเชนเดยวกน ผสอขาวเดลนวสมเพยงบางรายทเปนผเผยแพรขอมลไปแบบ

หลากหลายแพลทฟอรมและขามสอเองเพราะโดยมากตองผานกลบมาทกองบรรณาธการกอน

สวนเครอผจดการในสวนของรายวนและออนไลนซงรวมเปนทมเดยวกนมการพฒนาทกษะการ

เปนผสอขาวหลากทกษะ (Multi-skilled journalist) ทชดเจนเพราะตามนโยบายการท างานคอผสอขาวตอง

ท าขาวขนเวบไซดกอนและท าขาวเพอหนงสอพมพดวย พรอมๆ กบตองสามารถถายภาพนงและคลปวดโอเพอ

น ามาใชบนเวบไซดขาวไดดวย จากการทเนอหาทผลตตองออกหลายชองทางใน 1 ขาว ท าใหผสอขาวตองปรบ

ทกษะของตวเองเพอท างานได ในสวนของสออนๆ ลกษณะของการผลตขามสอยงคอนขางจ ากด แตสงท

ผลกดนใหผสอขาวทท างานในสอเชนผจดการรายสปดาห positioning หรอ ASTV กตองพฒนาตวเองใหเปน

Multi-skilled คอนโยบายการ “GO DIGITAL” เตมรปแบบของเครอผจดการ

83

ค ำถำมวจยประเดนทสอง: ลกษณะกำรงำนและวธกำรปรบรปแบบกำรท ำงำนในกระบวนกำร

ท ำงำนแบบขำมสอและกำรรวมมอเพอกำรเปนองคกรแบบหลอมรวมสอท ำอยำงไร

จากผลการศกษาทง 3 องคกรพบวาลกษณะของความรวมมอกนท างานระหวางสอภายในองคกร

มลกษณะของการรวมมอกนมากในขนตอนการหาขาว (News Gathering) และการเผยแพรโปรโมตขาว

(News Distribution and Promotion) โดยเปนลกษณะของการแบงปนขอมล เนอหา มการท างานรวมกน

บางในกระบวนการหาขาวคอเวลาทผสอขาวลงพนทจะมการประสานความรวมมอในการเกบขอมลขาวใน

รปแบบตางๆ มาใหสออนๆ ภายในเครอบาง แตความรวมมอในขนตอนการผลต (News Production) ยงเปน

การท างานแยกกนโดยแตละสอภายในองคกรจะมผสอขาวของตวเองเปนผผลตเนอหาหลายรปแบบส าหรบ

การน าเสนอหลายแพลทฟอรม อยางไรกตาม ความรวมมอในกระบวนการผลตมเพมขนไดแลวแตสถานการณ

เหตการณขาว ซงสอดคลองกบทฤษฎ Convergence Continumm (Dailey’s et al, 2003) ทอธบายวา

ระดบความรวมมอสามารถปรบเปลยนเคลอนไหวและมจดรวมกนไดในแตละชวงเวลา ทงนเมอพจารณา

รปแบบความรวมมอของทง 3 องคกรตามทฤษฎสามารถสรปตามระดบขนบนไดสการเปนองคกรหลอมรวมสอ

ไดดงน

ขนท 1: cross-promotion

ขนนเปนความรวมมอในการชวยโปรโมตเนอหาจากสอหนงผานอกสอ บอกตอเนอหาใหผอานไป

ตดตามผานสอตางๆ ภายในเครอ รวมถงมการจดระบบของการประชมรวมกนระหวางกองบรรณาธการของแต

ละสอเพอแลกเปลยนขอมล ความเหนและหารอทศทางในการท างาน ลกษณะของความรวมมอในขนนเกดขน

ในทง 3 องคกร

ขนท 2: Cloning

ในขนนคอการทสอหนงน าเนอหาของอกสอไปเผยแพรซ าโดยทไมมการแกไขหรอตอยอดท าใหม

อาจมการแกไขบางแตนอยมาก ส าหรบองคกรทง 3 ทศกษาพบวามลกษณะของการดงขอมลไปใช ประเดน

เดยวกน แตมการปรบเปลยน ดดแปลงรปแบบการน าเสนอ ความยาว ใหเหมาะสมกบสอทแตกตางกน เครอ

เนชนถาเปนแพลทฟอรมภายในสอเดยวกนมการใชเนอหาทเหมอนกนน าเสนอผานหลายแพลทฟอรม แตถา

84

เปนการขามระหวางสอจะเปนการน าขอมลไปพฒนาตอยอด เชนเดยวกบเครอผจดการ ทไมไดใชเนอหา

ส าเรจรปอนเดยวกน ในแตละขาวทน าเสนอระหวางรายวนกบออนไลนจะมเนอหา รายละเอยดทแตกตาง

ออกไปแมจะเปนประเดนเดยวกน

ขนท 3: co-opetition

Co-operation เปนขนตอนทสอแตละสอแบงปนขอมลระหวางกนแตกยงมการเลอกขอมลท

ตองการแบงปนดวย ในขณะเดยวกนกมทมงานของแตละสอทผลตเนอหาของเองทแตกตางกนไปตามความ

เฉพาะ และกลมเปาหมายของแตละสอ

ทงสามองคกรทเปนกรณศกษาเลอกการสรางระบบถงกลาง / กระทะขาว / ศนยขอมล เรยกชอ

ตางกนแตท าหนาทเดยวกนคอเปนพนทกลางใหมการน าขอมลมาแบงปนกน ผสอขาวท าขาว ปอนเขาระบบ

และทกคนสามารถดงขอมลนนไปใชประโยชนได สรประบบศนยกลางขอมลและการแบงปนขอมลไดดงน

เนชน ผจดกำร เดลนวส

- NNA หรอส านกขาวเนชนท า

หนาทในการท าขาวทวไปสงเขา

ระบบใหสออนๆ

-แตละสอกจะมผสอขาวซงมความ

ช านาญในเรองเฉพาะของแตละสอ

ท าขาวผลตเนอหาแบบหลาย

แพลทฟอรม (Multiplatform)

คอเนอหาทสามารถออกไดหลาย

สอแลวสงเขามาในระบบเพอสอ

อนสามารถน าไปใชไดเชนกน

มกลองขาว 2 กลองคอขาว

หนงสอพมพ และขาวเวบไซต ซง

ผสอขาวจะท าหนาทเขยนสงเขามา

ระบบและมรไรเตอรและ

บรรณาธการขาวทงของ

หนงสอพมพและของเวบไซตเปน

คนพจารณา ปรบแก และน าเสนอ

ตามแตละ platform ในกอง

บรรณาธการทงสามสอของ

เดลนวสคอ หนงสอพมพ เวบไซต

และโทรทศนมการใชขอมลขาว

เดยวกน รวมกน แตปรบใหเหมาะ

กบแตละชองทางการสอสาร

รวมกองบรรณาธการระหวาง

รายวนและออนไลนเขาเปนทม

เดยวกนท าใหผสอขาวท าหนาทใน

การท าขาวเพอน าเสนอทงสอง

platform แตการขามสอระหวาง

ผจดการรายสปดาห positioning

และโทรทศน ASTV เปนลกษณะ

ของการแบงปนขอมล หรอ Hint

ขาวเพอน าไปตอยอด

ตารางท 6 ตารางสรปลกษณะความรวมมอดานขอมลระหวางสอของเครอเนชน เดลนวส และเครอผจดการ

85

นอกจากการแบงปนขอมลผานระบบศนยขาวตรงกลางแลว ความรวมมอในกระบวนการหา

ขอมลขาวและการท าขาวยงเกดขนจากวธการสอสารโดยตรงระหวางผสอขาวของแตละสอ หรอบรรณาธการ

ของแตละสอหารอกน โดยอาจมการขอขอมลทอกสอช านาญกวา มการฝากท าขาวในเรองทไมสามารถมทมไป

รายงานและเกบขอมลได หรออาจมการบอกประเดนขาวทคดวาอกสอจะสนใจและอาจน าไปสความรวมมอใน

การชวยกนท าขาวในบางกรณทมความจ าเปน

อยางไรกตาม แมวา จะเกดความรวมมอทชดเจนมากขนทงในการแบงปนขอมลขาว เนอหาขาว

และความรวมมอระหวางกระบวนการท าขาว แตความแตกตางของสอ วฒนธรรมของสอทตางกน และการ

แขงขนระหวางกนเองกยงมเชนกน สะทอนใหเหนจากการสมภาษณทพบวา ในบางครงผสอขาวกยงมความ

ตองการเกบขอมลหรอประเดนขาวบางอยางไวกอนเพอพฒนาเปนขาว Exclusive หรอขาวเจาะ ขาวพเศษ

ส าหรบสอของตวเองกอน แลวจงแบงปนขอมลออกไป รวมถงแตละสอกตองมการมอรนเตอรอกสอหนงเพอ

ตดตามประเดนหรอมมมองขาวทมการน าเสนอ และในหลายครงกตองมการเรงท าประเดนเดยวกนเพอใหไม

ตกขาวบนสอของตวเอง ความรสกแขงขนทแฝงอยในความรวมมอนนเปนธรรมชาตซงเกดจากฐานเดมของการ

มาจากสอทแตกตางกน ลกษณะของความรหวงแหนขาวและขอมลจะมระดบทมากกวาหากเปนการหลอมรวม

สอโดยน าสอเดมทแยกกนมารวมหรอมาเกยวพนใหรวมมอกน อยางไรกตามการจดการกบปญหาดงกลาวเปน

เรองของนโยบายและกลยทธในการบรหารจดการทแตละองคกรตองหาวธปองกน และสนบสนนใหมการ

ปรบเปลยนความคดและพรอมทจะแบงปนขอมลและเปดชองทางการท างานรวมกนใหมากขน ซงทกองคกรท

เปนกรณศกษากตางก าลงหาวธการทจะพฒนารปแบบและวธการใหเกดความรวมมอทมากขนได ซงจะน าไปส

ขนตอไปตามทฤษฎน

ขนท 4: content sharing

ขนตอนถดมาเกดขนเมอทมงานหรอกองบรรณาธการของสอทมากกวา 1 มารวมแลกเปลยน

ความคดและไมมเสนแบงระหวางสอหรอแพลทฟอรม ความรสกเปนคแขงขนกนไมม แตตองการรวมมอกนใน

การแลกเปลยนความคด มการหารอเกยวกบประเดนและการท างานทสามารถท ารวมกนได ในบางครงมการ

น าเนอหามาชวยเผยแพร โดยมการน ามาผลตใหม (repackage) บางครงอาจมการ share budget ในโปรเจค

งานรวมกน แมวาจะสอจะยงผลตเนอหาของตวเอง แตความรวมมอในการท าขาว การหาขอมล และการชวย

เผยแพรมมากขน มการพบปะประชมระหวางกอง feedback การท างานกน ในบางครงถาเปนเรองพเศษเชน

ขาวเจาะ (investigative news) กมารวมกนระหวางกองและท ารวมกน หรอน าเนอหามาแบงปนและน าไป

86

เผยแพรในรปแบบแตกตางกนรวมกนได จากขอมลจากการสมภาษณพบวาการรวมมอลกษณะนมเกดขนบาง

ในกรณทเกดเหตการณทเปนขาวส าคญ โอกาสพเศษ หรอการท าโปรเจคพเศษทตองอาศยขอมลทรอบดาน

มากกวาปกต จะมการน าความช านาญของผสอขาวแตละสอมาใชในกระบวนการผลตเพอใหสามารถน าเสนอ

มมมองทรอบดานไดมากขน แตทงสามองคกรยงไมมการท างานรวมกนขามสอลกษณะนในการท าขาว

ตามปกตประจ าวน

ขนท 5: convergence (full convergence)

ขนสดทายตามทฤษฎ Convergence Continuum เกดขนเมอก าแพงความแตกตางทงการ

ท างาน วฒนธรรมและขอจ ากดของทกษะนกขาวถกท าลายลง การท างานทเดมแยกกนเปนกองของแตละสอ

ถกหลอมรวมเปนกองบรรณาธการเดยวกน การท างานเปนการรวมศนยไวทกองบรรณาธการกลางทมตวแทน

จากทกสอมารวมกนท างานแบบ multimedia ในขนนทมงานทงบรรณาธการและผสอขาวจะท างานรวมกน

ตงแตกระบวนการวางแผน การหาขาว การผลตขาว และการเผยแพรเปนทมเดยวกน โดยน าความช านาญและ

จดแขงของทมงานแตละสอมาพฒนาเนอหาทสงออกไปในแตละ platform อยางเหมาะสม ส าหรบทงสาม

องคกร convergence แบบเตมรปแบบเปนแผนระยะยาวทองคกรตองการพฒนาความรวมมอไปใหถงแตยง

ไมมองคกรใดมความรวมมอในลกษณะนไดในปจจบน

ดงนนสามารถสรปการวเคราะหขอมลเกยวกบการเปลยนผานสการเปนองคกรหลอมรวมสอได

ตามแผนภาพดงตอไปน

นพบวาสามารถวาดเปนแผนภาพสรปเปรยบเทยบกบระดบขนความรวมมอ Convergence

Continuum ไดดงน

87

แผนภาพท 9แสดงการหลอมรวมสอตามทฤษฎ Convergence Continuum ของเครอเนชน เครอผจดการ และเดลนวส

จากแผนภาพแสดงใหเหนวาวานนพบวา เครอเนชนมการปรบตว วางแผนการท างาน ปรบ

โครงสรางองคกรและผลกดนระบบภายในใหเกดความรวมมอระหวางทมงานของแตละกองบรรณาธการไดถง

ขนท 4 ในบางกรณ แตโดยหลกๆ แลวทงสามองคกรสามารถอยคาบเกยวระหวาง Co-opetition และ

Content sharing ทงนความรวมมอระหวางกนทเหนชดเจนในกระบวนการท าขาว (work flow) ท

ประกอบดวย การหาขาว (news gathering) การผลตเนอหาขาว (production) และการเผยแพร

(distribution) นน ความรวมมอจะมมากในขนตอน news gathering และ distribution ในลกษณะของการ

แบงปนขอมลและเนอหา แตความรวมมอในเชงการรวมมอกนท างานในกระบวนการผลตยงเกดขนเปนครง

คราวแลวแตกรณทจ าเปน

88

5.2 อภปรำยผล

จากการวเคราะหและสรปผลวจยขางตนสามารถบอกไดวา ทศทางการปรบตวขององคกรสอใน

ไทยสการหลอมรวมสอมนโยบายทชดเจนในการขยายเพมแพลทฟอรมสอเพอครอบคลมชองทางในการเขาถง

ผรบสารทกกลม ในขณะเดยวกนทมงานทเกดขนจะอยภายใตระบบโครงสรางองคกรและกระบวนการท างานท

สนบสนนใหเกดความรวมมอ โดยเบองตนความรวมมอชดเจนในลกษณะของการใชขอมลรวมกนเพอพฒนา

เนอหาทหลากหลาย แตการท างานรวมกนระหวางกองบรรณาธการยงเกดขนเปนครงคราว ซงกถอวาเปนการ

เดนหนาองคกรสการพฒนาการหลอมรวมสอในมตของความรวมมอและกระบวนการท างานตามแนวคด

Convergence Continuum

อยางไรกตาม การวเคราะหการหลอมรวมสอขององคกรขาวไมสามารถพจารณาจากมมของ

ความรวมมอในการแบงปนขอมลหรอการท างานตามลกษณะของทฤษฎConvergence Continuum ไดเพยง

อยางเดยว เพราะแมระดบความรวมมอจะมใหเหนความล าดบขนของทฤษฎดงกลาว กยงอธบายรปแบบหรอ

กลยทธทส าคญขององคกรขาวในประเทศไทยทเลอกมาศกษาไดไมรอบดาน เนองจากในการหลอมรวมสอเพอ

น าไปสการหลอมรวมกองบรรณาธการขาวในการท าขาวนนยงมปจจยอนโดยเฉพาะในเรองของการพฒนา

ทกษะของผสอขาวและบรรณาธการใหเปนผสอขาวททกษะหลากหลาย (Multi-skilled) และการท างานใน

กระบวนการท างานทใชแนวคดเรองการผลตขามสอ (Cross-media production) มาอธบายการท างาน

เพอใหเหนภาพชดเจนขนวาลกษณะการท างานแบบใดทเปนรปแบบของการหลอมรวม

มนกวชาการนกคดใหค านยามเกยวกบ convergence journalism หรอการหลอมรวมในแงของ

การท าขาวไวโดยสรปคอเปนการท างานรวมกนระหวางผสอขาวคนละสอ การประสานงานท างานรวมกน

ระหวางกองบรรณาธการ ซงตางจากความรวมมอในการแบงปนขอมลหรอเนอหา แตเปนการมองใน

กระบวนการของการท างานทมการปฏบตจรงวามการหลอมรวมหรอรวมมอในกระบวนการดงกลาว Gordon

(2003) นยามการหลอมรวมสอ (Convergence Media) จากการวเคราะหกระบวนการในการผลตขาวไวดวย

5 มตคอ

- การเปนเจาของ (ownership convergence): การทองคกรเปนเจาของสอหลายสอทผลต

เนอหาและมชองทางในการเผยแพรหลายชองทาง

- กลยทธ (tactic convergence): กลวธ รปแบบในการ cross promotion และ sharing

content ระหวางสอ

89

- โครงสราง (structure convergence) เปนเรองของการเปลยนแปลงโครงสรางและการปรบ

องคกร ทงต าแหนงงาน หนาท ความรบผดชอบในการท างาน รวมถงการปรบโครงสราง

องคกรเมอมการรวมทม หรอ รวมเนอหาทผลตรวมกน

- กระบวนการเกบขอมล (information-gathering convergence): การพฒนาผสอขาวเปน

ผสอขาวหลากทกษะ (Multi-skilled Journalist) ทสามารถท าขาวจากเครองมอสอหลาย

หลายและผลตเพอน าเสนอไดหลายรปแบบหลายชองทาง

- หลอมรวมการเลาเรอง (Storytelling convergence) การสรางรปแบบใหมของการน าเสนอ

ขอมลขาวสารทมาจากการผลตขามสอ (Cross-media production) และการมทกษะ

หลากหลาย (Multi-skill)

จากแนวคดขางตนสามารถอภปรายมตของการหลอมรวมสอทส าคญไดอก 2 เรองทจ าเปนตอ

การวางนโยบายการหลอมรวมสอ คอ การท างานขาวในกระบวนการผลตขามสอ (Cross-media

Production)และการพฒนาทกษะใหหลากหลายของผสอขาว (Multi-skill)

ทงสามองคกรในกรณศกษาของวจยนใหความส าคญกบการพฒนาทกษะของผสอขาวใหมความ

หลากหลายคอใหผสอขาวท าขาวไดทงการสมภาษณ ถายคลปวดโอ ถายภาพนง เขยนขาวส าหรบแพลทฟอรม

ตางๆ ตดตอภาพและเสยง เปนตน ซงการพฒนาความ “หลากทกษะ” หรอ Multi-skill สอดคลองกบแนวคด

ทวเคราะหไวโดย Erdal (2011) ในงานวจยเรอง “Coming to Terms with Convergence Journalism:

Cross-media as a theoretical and analytical concept” ทมองวาในการหลอมรวมกระบวนการผลตขาว

ซงส าคญแรกคอการพฒนาทกษะของผสอขาวใหหลากหลาย เพราะจะเปนปจจยทท าใหเกดการรวมสอได

ผวจยเรยกการพฒนาใหผสอขาวมทกษะทหลากหลายนวาเปนกลยทธ “การหลอมรวมภายในตวผสอขาว”

การหลอมรวมนท าใหการท างานของผสอขาวสามารถตอบสนองการปรบโครงสรางองคกรทมสอในเครอ

เพมขนและตองท างานเพอตอบสนองผรบสารใหไดทกสอทกชองทาง

ส าหรบองคกรสอทง 3 องคท ศกษาการหลอมรวมภายในตวผสอขาว เพอพฒนาความ

หลากหลายของทกษะนนถกก าหนดเปนนโยบายทชดเจนและผลกดนใหเกดการปฏบตจรงดวยการปรบ

โครงสรางกระบวนการท าขาวใหตองท างานเชนนน เชน ก าหนดใหตองมการสงขาวทงออนไลนและรายวนเขา

ระบบขอมล มอบหมายใหผสอขาวหนงสอพมพตองเกบคลปวดโอและภาพนงมาประกอบ นอกจากก าหนด

เปนนโยบายแลวยงมการสนบสนนดวยการอบรม เทรนนง ใหอปกรณการท างาน และรายไดเสรมเพมจาก

90

รายไดประจ าปกตเพอเปนแรงจงใจ แสดงวาทง 3 องคกรทเดนหนานโยบายหลอมรวมสอใหความส าคญกบ

การหลอมรวมลกษณะนเตมท ทงน “ความหลากทกษะ” ทแตละองคกรพยายามพฒนานนประกอบดวย

- การใหผสอขาว 1 คนท าไดทกอยางโดยใชเครองมอผลตขาวไดส าหรบทกแพลทฟอรม

- มการก าหนดต าแหนงภายในองคกรใหมคนกลางซงสามารถพฒนาทกษะทหลากหลายน า

ขอมลขาวจากผสอขาวในรปแบบตางๆ ไปใชไดตามความเหมาะสม

การพฒนาผสอขาวทมทกษะหลากหลายนนเมอพจารณาตลอดกระบวนการผลตไดแก ขนตอน

การเกบขอมล ขนตอนการผลตขาว และขนตอนการเผยแพร พบวาผสอขาวและบรรณาธการทมการเสรม

ทกษะและพฒนาความสามารถทงการใชเครองมอและความเขาใจเกยวกบรปแบบเนอหาบนสอทตางกน ท าให

สามารถท างานไดหลากหลายรปแบบในทกกระบวนการ

ทงนนอกจากพฒนาในแงของบคคลากรแลว การสรางรปแบบของการท างานแบบการผลตขาม

สอ หรอ Cross-media Production เปนอกแกนหนงทองคกรตองมกลยทธในการพฒนารปแบบและการ

ท างานทท าไดจรง Erdal (2011) อธบายไววารปแบบของการท างานเมอมหลายสอเขามาเกยวของนนมสอง

ลกษณะทตางกนคอ

- ท าในรปแบบหลากแพลทฟอรมหรอ multi-platform คอการใชเครองมอสอมากกวา 1 สอ

ในการสอสารขอมลขาว 1 เรองโดยการใชสอนนไมไดมความเชอมโยงเกยวของกน แคใชเปน

เครองมอผลตหลายรปแบบและน าเสนออกไปหลายชองทางแตแยกจากกนได เนนไปในเรอง

ของการเผยแพร และสอสารขอมลไปหลายชองทาง การท างานนเกดขนภายในสอโดยเปน

ลกษณะของผสอขาวท าขาว 1 เรองและน าเสนอหลายแพลทฟอรมโดยดดแปลงเนอหาและ

รปแบบการน าเสนอใหเหมาะสมกบแตละแพลทฟอรม

- อกลกษณะการผลตแบบขามสอหรอ Cross-media Production คอการใชสอมากกวา 1

แพลทฟอรมในการผลตเนอหาขาวโดยใชงานในลกษณะของการบรณาการรวมกน การใชจะ

กลมกลนมความสมพนธเกยวของกนระหวางเนอหาหรอวธการผลตจากแตละแพลทฟอรม

เพอชวยเสรมใหเนอหาสมบรณ และถาพจารณาจากมมของความรวมมอระหวาง แพลท

ฟอรมจะเหนความรวมมอระหวางทมงานแตละสอมาท างานรวมกน ชวยกนคด และผลต

เนอหาใหเหมาะสมกบแตละแพลทฟอรมดวย

91

ดงนน จากลกษณะของความรวมมอและรปแบบการท างานใน work flow ของแตละองคกรท

สรปไวในบทท 4 พบวา ทงสามองคกรมลกษณะของการใชงานรปแบบของการท างานระหวางสอในองคกร

เดยวกนในลกษณะทแตกตางกนโดยมทงท างานรวมกนแบบ “หลากแพลทฟอรม” และ “การผลตขามสอ”

แลวแตสถานการณขาวจะเหมาะสมใหเกดความรวมมอลกษณะใด

เครอผจดการ การท างานระหวางทมรายวน -ออนไลน รวมกบทมขาวโทรทศนมการแบงปน

ขอมลกนบางในบางขาว มการขอเนอหาทผสอขาวไปท าแลวมาปรบใชในแตละแพลตฟอรมพรอมกบมการโปร

โมตขามสอ (cross-promotion) รวมเขาไปดวยในระหวางการเผยแพร

ส าหรบเครอเนชนถาเปนการท างานภายในแตละสอเอง เชน ในกองกรงเทพธรกจ กอง The

Nation กองคมชดลก กมการใชแพลทฟอรมทหลากหลายและในการท างานของผสอขาวจะมการหาขาว ผลต

ขาว และพฒนาเนอหาในลกษณะการผลตขามสอ โดยเมอท าแลวเนอหามความเชอมโยงกน เครอผจดการจะ

เนนใหผสอขาวท าขาวไดหลายสอ น าเสนอผานหลายแพลทฟอรท แตกยงไมไดประสานความรวมมอระหวาง

แตละสอขามกองบรรณาธการกนชดเจน มบางโตะขาวทท างานรวมกบสอโทรทศนดวยอยางใกลชดในลกษณะ

ของการผลตเนอหารวมกนแบบการผลตขามสอ (Cross-media production)

สวนของเดลนวส รปแบบคอนขางเปนในทศทางของการท าในลกษณะการผลตเพอน าเสนอ

หลายแพลทฟอรมมากกวาเพราะระดบความรวมมอในกระบวนการท าขาวระหวางกนขามสอยงไมชดเจน สวน

ใหญจะเปนการดงขอมลมาดดแปลงแลวน าเสนอตามแพลทฟอรมตางๆ ไมไดรวมมอกนผลต หรอผลตแบบ

บรณาการเชอมโยงกนตามลกษณะของการผลตขามสอ ลกษณะของเดลนวสมรไรเตอรเปนผคดเลอกและ

ดดแปลงเนอหาลงในแตละแพลทฟอรมสอดคลองกบแนวคดเรองการท างานแบบ Hard-drive Journalist

(Erdal, 2011) คอม 1 คนทท าหนาทในการสรางสรรครปแบบของเนอหาใหมเพอน าเสนอไปยง cแพลท

ฟอรมตางๆ แตกมบางกรณทมความรวมมอระหวางทมงาน 3 สอบางเชนในกรณทมขาวใหญแลวตองสงทมไป

ประกบท างานรวมกน เมอมการท างานลกษณะนจะเปนกระบวนการท างานแบบผลตขามสอ (Cross-media

production) ซงเกดขนเปนครงคราวเทานน

ทงน ทงสามองคกรมการกาวขามไปถงรปแบบ Intra-platform production (Erdal, 2011)

คอการท างานรวมกนระหวางกองบรรณาธการสอตางๆในการท าขาวพเศษ ขาวทตองการขาวรวดเรวรอบดาน

และขาวทตองการความรวมมอจากหลายแพลทฟอรมเพอน าเสนอไปหลายมมมองและหลากรปแบบการ

น าเสนอ เชน ขาวประทวง ขาวเลอกตง เหตการณขาวลกษณะนจะมการสรางความรวมมอในการแบงปน

92

ขอมลและรวมกนรายงานขาวดงกลาวระหวางแตละแพลทฟอรม ซงลกษณะแบบนเมอเทยบกบโมเดลของ

Convergence Continuum กจะอยในขนของ content sharing นนเอง

ทงน การท างานแบบการผลตขามสอ (Cross-media Production) และ การผลตเพอหลาย

แพลทฟอรม (Multi-platform) ท าใหเกดกระบวนการหลวมรวมในกระบวนการท างาน หรอทเรยกวา

Production Convergence ตามทฤษฎ Convergence Continuum ดงน

- Multimedia convergence: คอกระบวนทผสอขาวพฒนาความสามารถในการรายงานและ

น าเสนอเนอหาไดหลายสอหลายชองทาง

- Situational cooperation ระดบความรวมมอทแตกตางกนไปตามสถานการณของการท า

ขาว ในระดบปกตการท าขาวประจ าวนความรวมมอในกระบวนการท าขาวจะอยในขนตอน

การหาขาวและเผยแพรขาวโดยมาก โดยมการแบงปนขอมลขาวเพอน าไปตอยอดตอ และม

ความรวมมอท าขาวรวมกนในบางเรองทส าคญ ซงคลายกบลกษณะของการ convergence

ในหลายๆ องคกรทตางประเทศ เมอมเหตการณขาวทส าคญระดบความรวมมอ การท างาน

รวมกนในองคกรแบบ convergence newsroom จะเพมมากขนอยางชดเจนและสามารถ

ขยบไปถงขน Content Sharing ไดในระยะสนๆ อยางไรกตามการรวมมอเพอไปส full

convergence ทท างานรวมกนระหวางทกสอแบบหองขาวเดยวนนยงเปนเพยงวสยทศน

ผบรหารทตองการใหเกดขนในระยะยาวแตยงมกระบวนการทตองพฒนากลยทธและปรบ

โครงสราง เตรยมพรอมบคลากรอกหลายประการ

อกประเดนจากการวเคราะหขอมลในบทท 4 จะเหนวานอกจากนโยบายและการผลกดนการ

ปฏบตตามแนวนโยบายในการหลอมรวมสอโดยการปรบโครงสรางองค การพฒนาบคลากร และการวาง

รปแบบกระบวนการผลตขาวทสนบสนนตอการหลอมรวมสอแลว อกสงททง 3 องคกรขาวในกรณศกษาตอง

ใหความส าคญคอการปรบความคดและทศนคตของผปฏบตงานในระดบตางๆ ใหเขาใจค าวา “การหลอมรวม

สอ” และสามารถยอมรบและปรบตวท างานทเพมมากขนและซบซอนในกระบวนการท างานมากขนได รวมทง

ตองละลายวฒนธรรมความแตกตางของแตละสอใหทมงานสามารถคดและท างานรวมกนได จงจะเกดการ

ท างานแบบหลอมรวมสอเกดขนไดจรงในทางปฏบต ผวจยเรยกกระบวนการนวา “การหลอมรวมวฒนธรรมสอ

93

เปนหนงเดยว” (Melding Newsroom Culture) โดยรปแบบทสามารถน ามาใชเปนแนวทางไดจากตวอยาง

ของสามองคกรกรณศกษาในงานวจยนคอ

- ผบรหาร “ตวอยาง” ในการท า: การมผบรหารทนอกจากก าหนดนโยบายแลวยงปฏบตให

เหนวาปรบตวได ท าได และท าใหภาพของทศทางการท างานตามนโยบายดเปนรปธรรม จบ

ตองได จะกระตนใหผปฏบตงานปรบเปลยนทศนคตและตองยอมท าตาม

- ผลของงานคอ “แรงจงใจ”: การไมบงคบใหท า แตคอยๆ ใหผปฏบตงานเรยนรขอดจากการ

ท างานรปแบบใหมเปนการจงใจใหปรบเปลยนทศนคตทดทสด โดยเมอสนบสนนดานอนๆ

พรอมตอการปฏบตงานแลว ใหผสอขาวไดลองใชรปแบบการท างานแบบใหมตามนโยบาย

เมอผลของงานเกดผลด เชน ไดรบค าชนชม เขาถงผอานไดกวางขน มตวตนเปนทรจก เปน

ตน กจะท าใหผปฏบตงานเหนคณคาของนโยบายหลอมรวมและพรอมปรบทศคต

นอกจากนนการปรบตวของคนกลมหนงจะเปนตวอยางใหคนทเหลอคอยๆ ปรบทศนคตตาม

ไป

- “สนบสนน” คอหวใจส าคญ: การสนบสนนจากองคกรเพอใหผปฏบตพรอมในการปรบตว

เปนปจจยส าคญทจะผลกดนการเปลยนทศนคต และท าใหผปฏบตงานยอมเขาสระบบการ

ท าขาวแบบหลอมรวม การสนบสนนประกอบดวย สนบสนนทางเทคโนโลย อปกรณ การม

ระบบทชวยใหการท างานสะดวกมากขน สนบสนนทางรายไดเสรมเมอมการปฏบตงานท

เพมขน และการสนบสนนความกาวหนาทางอาชพเพอกระตนความตองการอยากพฒนา

ตวเอง

จากฤษฎทอธบายลกษณะและกระบวนการของหลอมรวมทงหมดเมอเปรยบเทยบกบขอมลท

ผวจยศกษาและรวบรวมไดในงานวจยนพบวาการเปลยนองคกรแบบหลอมรวมสอไมไดมรปแบบตายตว หรอม

ลกษณะทตองเปนเหมอนกนในทกองคกร จากงานวจยตางประเทศแตละองคกรทถกศกษากมรปแบบท

แตกตางกน ในสวนของ 3 องคกรในประเทศไทยทศกษาในงานวจยนกเชนกน แมการปรบตวจะมลกษณะหลก

ทสอดคลองกบหลกการหลอมรวม อาท เรองการหลอมรวมความรวมมอระหวางสอตางๆ ภายในองคกร และ

การเปลยนแปลงกระบวนการท างานแบบการผลตขามสอและการพฒนาทกษะใหมความหลากหลาย แตแตละ

องคกรกมรปแบบในรายละเอยดของการปรบโครงสราง และรปแบบการท างานทแตกตางกนเพอใหเหมาะสม

94

กบเปาหมายและวฒนธรรมองคกรดวย ทงน เพอเปนกรอบในการพจารณาวางกลยทธขององคกรทตองการ

ปรบองคกรสการหลอมรวมสอนน จากการศกษาสามองคกรน สามารถสรปจดรวมทส าคญทจะมผลตอการวาง

ยทธศาสตรและความส าเรจของการหารปแบบการหลอมรวมสอทเหมาะสมกบแตละองคกรดงน

1. ยทธศาสตรเรองการใชเทคโนโลยสนบสนนการหลอมรวม (technical convergence) การ

สรางระบบ infrastructure ในการรวมศนยขอมลขาวสารใหสามารถดงไปใชไดจากทกสวน ซงจะท าใหเกด

โอกาสใหการแบงปน แลกเปลยน และการใชประโยชนจากขาวและขอมลไดอยางเตมประสทธภาพ

2. ยทธศาสตรในการปรบโครงสรางองคกร (structural and organizational convergence)

แตละองคกรตองหารปแบบทเหมาะสม โดย 3 องคกรทศกษาเลอกการปรบโครงสรางโดยการพฒนาบคลากร

ทมอยเดมใหมทกษะทเพมมากขน มการเพมทมใหมทมความสามารถเฉพาะและมทกษะ multi-skill เพมเขา

ไปในทมงานดวยเพอใหคอยๆ ชวยกนปรบกระบวนการหลวมรวมความคดและเปลยนทศนคต นอกจากนนม

การใชบคลากรจากสอเดมทมการปรบตวไวตอเทคโนโลยและมทกษะ multi-skill เปนผเชอมระหวางสอเกาท

เคยท าอยกบสอใหมทขยายเพมหรอทตองการหลอมรวมเชอมการท างานกน การเลอกลกษณะนมประโยชนคอ

ไดผทเขาใจการท างาน วฒนธรรมองคกร และ core value และ concept หลกขององคกร ซงจะท าสามารถ

เชอมตอการท างานระหวางสอทแตกตางกนไดงายมากขนกวาการเรมตนทมใหมทงหมดและไมมจดเชอมโยง

รวมกน ความรวมมอ การท างานรวมกนกจะเกดขนไดล าบาก นอกจากการปรบโครงสรางในแงของบคลากร

แลว

3.ยทธศาสตรการหลอมรวมกระบวนการท างาน (Production Convergence) ในการปรบ

กระบวนการท างานทตองเพมมากขนของทมงานใหสามารถท างานไดอยางเตมทบนทกๆ สอและทกชองทางก

เปนเรองส าคญในการตดสนใจและวางแผนเชงนโยบาย โดยทงสามองคกรจะมการวางกรอบการท างานท

ชดเจนและเลอกใหผสอขาวตองท างานไดหลายอยางพรอมๆ กบการสนบสนนใหมการใชสอมากกวา 1 ใน

กระบวนการท าขาว รวมถงหาวธการในการสรางความรวมมอใหการท างานเปนลกษณะของการหลอมรวม

บรณาการสอทงหมดใหท างานรวมกนไดตามแนวทาง cross-media production

4. ยทธศาสตรการหลอมรวมความคดและวฒนธรรมองคกร (Media Cultural Convergence)

เพอสามารถทะลายก าแพงความแตกตางทางความคด การท างาน ทศนคตระหวางทมงานคนละ platform

การสรางการยอมรบตอการเพมภาระในการท างานและการปรบทกษะวธการท างานใหม การพฒนาความ

95

รวมมอในการแบงปนขอมลและท างานรวมกนไดระหวางสอทแตกตาง ซงจะลดการตอตานในการเปลยนและ

ชวยผลกดนใหเกดการท างานรวมกนแบบ convergence ไดงายและสมบรณมากขน

ทง 4 ยทธศาสตรน คอสงทองคกรสอทตองการปรบองคส Convergence Media หรอ

Convergence Newsroom สามารถน ามาพจารณาเปนกรอบในการวางนโยบายใหเหมาะสมกบแตละองคกร

และผลทไดกคอรปแบบของการ convergence ทมลกษณะเฉพาะไปตามแตละองคกร

96

บรรณำนกรม

Aaron, Letita, Robinson, Jocquise and Smothers, Shani (2002) ‘‘Convergence, Defined’’, Presstime, May, p. 18.

Dennis, Everette E. (2003) ‘‘Prospects for a Big Idea*/is there a future for convergence?’’, International Journal on

Media Management 5, pp. 7-11.

EUROPEAN COMMISSION (1997) Green Paper on the Convergence of the Telecommunications, Media and

Information Sectors, and the Implications for Regulation. Towards an information society approach, COM (97)623, Brussels: European Commission.

Killebrew, Kenneth C. (2003) ‘‘Culture, Creativity and Convergence: managing journalists in a

changing information workplace’’, International Journal on Media Management 5,

Mueller, Milton (1999) ‘‘Digital Convergence and its Consequences’’, Javnost�/The Public 6(3)

Pavlik, John V. (1996) New Media Technology and the Information Superhighway , Boston: Allyn

and Bacon.

Ivar John Erdal (2011) “Coming to Terms with Convergence Journalism: Cross-Media as a Theoretical and

Analytical Concept”, Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies May 2011 17: 213-223

Dupagne,M. & Garrison,B.. (2006) “The Meaning and Influence of Convergence: A qualitative case study of

newsroom work at the Tampa News Center. Journalism Studies. Retrieved from

http://com.miami.edu/car/JStudies06.pdf on 20 February 2012.

Cottle.S (2003) “Media organization and production: Mapping the field.” In: Cottle S (ed.) Media Organization

and Production. London: SAGE, 3–24.

Ivar John Erdal (2009) "Cross-Media (Re)Production Cultures". Convergence: The International Journal of

Research into New Media Technologies May 2009 15: 215-231. Retrieved from http://con.sagepub.com/content/15/2/215

Gordon,R. (2003) "The Meanings and Implications of Convergence" , in K. Kawamoto Digital Journalism: Emerging

Media and the Changing Horizons of Journalism, pp. 57-73. Lanham, MD: Rowman and Littlefield.

97

Avilés,J & Carvajal,M. (2008)"Integrated and Cross-Media Newsroom Convergence: Two Models of Multimedia News

Production — The Cases of Novotécnica and La Verdad Multimedia in Spain" Convergence: The International

Journal of Research into New Media Technologies May 2008 14: 221-239

Neil Thurman and Ben Lupton. "Convergence Calls: Multimedia Storytelling at British News Websites"

Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies November 2008 14: 439-455

Cottle, S. and Ashton, M. (1999) ‘From BBC Newsroom to BBC Newscentre: On Changing Technology

and Journalist Practices’, Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies 5(3): 22–43

Quinn, S. (2005) ‘Convergence’s Fundamental Question’, Journalism Studies 6(1): 29–38\

Dailey, L. and Spillman, M. (2005) ‘The Convergence Continuum: A Model for Studying Collaboration Between Media

Newsrooms’, Atlantic Journal of Communication 13(3): 150–68.

Deuze, M. (2004) ‘What is Multimedia Journalism?’, Journalism Studies 5(2): 139–52

Quinn, S. (2005). ‘Convergence’s Fundamental Question’, Journalism Studies 6(1): 29–38.

Quinn, S. and Filak, V. (2005). Convergent Journalism. An Introduction. Boston, MA: Focal Press.

The Pew Research Center for the People and the Press. (2008, December 23). Internet overtakes newspapers as news

outlet. Sept 7, 2011, from http://people-press.org/2008/12/23/internet-overtakes-newspapers-as-news-outlet/

Verclas, K. & Mechael, P. (2008, November).

กรงเทพธรกจออนไลน. 2554. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/media/ทวดาวเทยมชองขาวบม.html. 24 มกราคม 2555

วกฤตในสออาจไมใชในสอบางประเภท (2553). รายงานประจ าป 2553 สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย: สอในวกฤต หรอ วกฤตในสอ. หนา 105-106

กรงเทพธรกจออนไลน. 2554. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/media/ทวดาวเทยมชองขาวบม.html. 24 มกราคม 2555

วกฤตในสออาจไมใชในสอบางประเภท (2553). รายงานประจ าป 2553 สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย: สอในวกฤต หรอ วกฤตในสอ. หนา 103-104