แผนบรหารการสอนประจ าบทท 8

เนอหา 8.1 การขนรปดวยการหลอนาดน 8.2 การหลอสลปแบบกลวง 8.3 การหลอสลปแบบตน 8.4 ขอควรระวงในการหลอนาดน 8.5 ปญหาทพบในการหลอนาดน วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. สามารถอธบายถงวธการขนรปดวยการหลอนาดนได 2. สามารถอธบายถงวธการหลอสลปแบบกลวงได 3. สามารถอธบายถงวธการหลอสลปแบบตนได 4. สามารถอธบายถงขอควรระวงในการหลอนาดนได 5. สามารถอธบายถงปญหาทพบและแกปญหาในการหลอนาดนได วธการสอนและกจกรรมการเรยนการสอน

1. แบงกลมศกษาเนอหา เพอใหนกศกษาทเรยนรเรวชวยนกศกษาทเรยนรชา 2. ศกษาเอกสารประกอบการสอนการหลอนาดน 3. ศกษาแผนภม แผนภาพ ของจรง แผนใสและวดทศนทเกยวของ 4. ลงมอปฏบต 5. อภปรายเนอหารวมกน 6. ทดสอบยอย

สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการสอน 2. ของจรง 3. แผนภาพ

194

4. แผนใส/Power Point Precentation 5. วดทศน/เครองฉายแผน CD 6. โปรแกรมสาเรจรป 7. เครองคอมพวเตอร

ฯลฯ การวดผลและประเมนผล

1. สงเกตความสนใจในการเรยน 2. สงเกตจากการอภปรายในหองเรยน 3. สงเกตจากการตอบคาถามในหองเรยน 4. สงเกตจากงานทไดรบมอบหมาย 5. การทาแบบฝกหดทายบท

195

บทท 8 การหลอน าดน

การขนรปผลตภณฑทางดานเครองปนดนเผา มอยหลายวธ การขนรปดวยวธการหลอนาดนหรอนาสลป เปนการขนรปวธหนงทสามารถผลตภาชนะไดเหมอนกนเปนจานวนมาก โดยใชเวลาอนรวดเรว มนษยรจกวธการขนรปดวยวธการหลอนาดนมานานกวา 200 ป เรมจากป ค.ศ. 1740 มววฒนาการมานานพอสมควร ตงแตการใชพมพดนเผามาเปนพมพปลาสเตอร และสามารถผลตผลงานไดทงขนาดเลกและขนาดใหญใหมคณภาพดได การขนรปดวยวธการหลอนาดนนเหมาะสาหรบการผลตชนงานทยาก มรายละเอยดมาก หรองานทคอนขางซบซอน เชนชนงานแกะลาย ชนงานทมรปทรงเหลยม หรอรปทรงอสระตางๆ เชน เครองสขภณฑ ชนงานประเภทตงโตะทมรปทรงภายในกลวง เชน กานาชา-กาแฟ แจกน โถฝาปด ตกตาและของทระลกตางๆเปนตน การขนรปดวยวธการหลอนาดนนอกจากแบบตองมคณภาพสามารถดดซมนาไดดแลว นาดนทใชในการหลอจะตองมคณภาพด เชน มการไหลตวไดด มปรมาณนานอย เปนตน การทผปฏบตงานทางดานเครองปนดนเผา มความเขาใจในเรองของนาดนและวธการหลอ จะชวยทาใหผปฏบตงานไมเกดปญหาและไดผลงานทมคณภาพดอกดวย 8.1 การขนรปดวยวธการหลอน าดน การหลอนาดนเปนวธขนรปผลตภณฑเครองปนดนเผาอยางหนง นกวชาการทางดานเครองปนดนเผาหลายทานกลาวถง การขนรปดวยวธการหลอนาดนดงตอไปน อายวฒน สวางผล,(2536 หนา 61) ไดกลาวไววา การขนรปแบบหลอพมพ เปนการขนรปโดยอาศยแบบพมพททาดวยปนปลาสเตอร ซงมคณสมบตเปนตวดดซมนา เนอดนทลอยตวจะตดกบผนงปนปลาสเตอรทเปนแบบ การผลตดวยแบบหลอนสามารถผลตใหไดผลตภณฑทเหมอนกนมความหนาเทากน ไดมากกวาแบบอน ไพจตร องศรวฒน,(2541 หนา 227) กลาวไววา การหลอนาดน (Casting) หมายถง การขนรปผลตภณฑเครองปนดนเผา โดยการเทนาดนเหลวลงในแบบพมพปนปลาสเตอรเนอปนปลาสเตอรมรเลกๆสามารถดดซมนาไดด รอจนกระทงแบบพมพปนปลาสเตอรดดซมนาออกจากดนหลอ เกดการจบตวของเนอดนทผวปนดานในของแบบพมพ จนไดความหนาตามตองการจงเทดนทเหลอออกจากแบบพมพ ปรดา พมพขาวขา,(2547 หนา 107) กลาวไววา การขนรปดวยการหลอแบบ นาเนอดนปนทกชนดทใชสาหรบขนรปโดยวธหลอแบบ มสมบตไหลตวไดด มปรมาณเปอรเซนตของแขงสง กระจายลอยอยในของเหลวปกตแลวใชนา โดยมสารเคมเปนตวชวยทาใหเกดการ

196

กระจายลอยตวไดด การหลอแบบเปนวธการขนรปผลตภณฑ โดยการเทนาเนอดนปนลงไปในแบบซงเปนรปรางของผลตภณฑตามตองการ ความหนาของผลตภณฑจะคอยๆกอตวขน เมอแบบทใชเรมดดของเหลวเขาสเนอแบบ เนอผลตภณฑเรมดวยมความเหนยวเกาะกนและเรมแขงขนเรอยๆ หลงจากปลอยใหแหงแกะออกจากแบบพมพ อบใหแหงสนทแลวจงนาไปเผาเปนผลตภณฑสาเรจ สขมาล เลกสวสด,(2548 หนา 102) ไดกลาวไววา การขนรปโดยการหลอนาสลป หรอการหลอแบบไดทากนมาประมาณ 150 ปแลว ในระยะแรก ไมมการเตมสารเคมลงไปทาใหคณภาพในการไหลตวของนาดนไมคอยดนก และภาชนะมการหดตวสง แตกงาย ตอมาจงมการพฒนาโดยเตมสารกระจายลอยตวลงไป การหลอนาสลปนมทงแบบหลอตน และหลอกลวง ซงขนอยกบลกษณะของภาชนะและพมพ การหลอตนมกใชกบผลงานชนเลกๆ และไมหนามาก ใชวธเทนาสลปลงไปในแบบพมพปนใหเตม แลวปลอยใหนาดนแหงจะไดผลงานทเหมอนกนทกชน สวนมากนยมใชวธหลอกลวงโดยเทนาสลปใสในแบบพมพใหเตม คอยหยอดเตมเมอสลปพรอง ปนจะดดนาสลปเกาะทผวทาใหเกดความหนาทงไวจนมความหนาตามตองการ จากนนควาพมพ เทนาสลปสวนทเหลอออกเมอภาชนะขอบรอนจากพมพใหแกะออกขดรอยตะเขบใหเรยบรอย สมศกด ชวาลาวณย,(2549 หนา 141) ไดกลาวไววา การขนรปดวยการหลอนาดน หรอทเรยกวา การหลอนาสลป เปนวธการขนรปแบบหนงทจะตองอาศยพมพททาจากปนปลาสเตอรชวยในการขนรปใหไดตามรปรางขนาดตามแมพมพนนโดยการใชนาดนเทลงในแบบพมพปนปลาสเตอรทผลตมาจาแรยปซม เมอเทนาดนลงไปในแบบพมพปนปลาสเตอรแลว แบบพมพจะดดนาเขาไว ทาใหอนภาคของเมดดนทเหลอ ไปอดเหนยวแนนเกาะอยตามผนงภายในของแบบพมพ การขนรปดวยวธการหลอนสามารถผลตงานไดมาตรฐานเดยวกน ทงขนาด รปราง ความหนาบาง และสามารถผลตไดจานวนมากในเวลาทรวดเรว จงเปนวธการขนรปทเหมาะกบระบบการผลตแบบอตสาหกรรม แสงโสม จตตวาร,(2551 หนา 132) ไดกลาวไววา การหลอนาดนหรอการขนรปดวยวธการหลอ หมายถง การเทนาดนลงในแมพมพหรอแบบพมพเพอทาใหเกดเปนผลตภณฑทเหมอนกนทกประการ ตงแต 2 ชนขนไป หรอการสรางผลตภณฑจากดนทมลกษณะเปนของเหลวและขนคลายโคลนทเรยกวา นาดนหรอนาสลป ซงไมสามารถคงรปดวยตนเองได ตองอาศยพมพปลาสเตอรซงมความพรนตวและดดซมนาไดดในการขนรป แบบพมพอาจมชนเดยวหรอหลายชนกได นยมทาดวยปนปลาสเตอร เพราะเนอของพมพปลาสเตอรมลกษณะเปนรพรนทาใหดดซมนา การขนรปดวยวธการหลอทาโดยหลอหรอเทนาดนลงไปในพมพปลาสเตอร แลวพมพปลาสเตอรจะดดนาทผสมอยในนาดนออกไปทาใหเนอดนสวนทตดอยกบแบบพมพเกดการแหงตวเปนเนอดนหนาขน และคงรปทรงตามแบบพมพ จากการทนกวชาการหลายทานไดกลาวถงการขนรปดวยวธการหลอ สามารถสรปไดวา การขนรปดวยวธการหลอ เปนการขนรปผลตภณฑเครองปนดนเผา โดยใชนาดนหรอ

197

เรยกวานาสลปททาจากวตถดบทมาจากดน หน ตางๆผสมกบนาในปรมาณนอยและเตมสารทชวยทาใหดนเกดการกระจายลอยตว เพอใหนาดนไหลตวไดด โดยนานาดนหรอนาสลป เทลงในแบบพมพททาจากปนปลาสเตอรเปนรปทรงของผลตภณฑทไดออกแบบไวตามตองการ เพอใหปนปลาสเตอรดดซบนา ทอยในนาดนเกาะตวทผนงแบบพมพ ดานในจนไดความหนาของผลตภณฑตามตองการเทนาดนออกจากแบบพมพเรยกวธการหลอแบบนวาการหลอนาดนแบบกลวง สวนวธการหลอโดยการเทนาดนเขาไปในแบบพมพแลวปลอยใหนาดนแขงตวเปนรปทรงของผลตภณฑในแบบพมพ โดยไมมการเทนาดนออกจากแบบพมพ เรยกวาการหลอนาดนแบบตน การขนรปดวยวธการหลอ สามารถผลตชนงานไดจานวนมากโดยใชระยะเวลาสน นยมใชผลตเครองปนดนเผาในระบบอตสาหกรรม 8.2 การหลอสลปแบบกลวง การหลอสลปแบบกลวง (Drain Casting) หมายถงการหลอเมอไดความหนาพอสมควรของผลตภณฑกเทนาสลปออกจากพมพ เทคนคในการเทสลปตองคอยๆ เทและควาไวจนหมด สลปในแบบ มฉะนนจะทาใหผวภายในขรขระ พมพทใชอาจเปนพมพชนเดยวหรอหลายๆชนกได วธการหลอสลปแบบกลวงดานลางนเปนผลงานของผเขยนและนกศกษาสาขาวชาเทคโนโลยเซรามกสไดรวมกนสาธตและบนทกภาพประกอบการบรรยาย มขนตอนดงตอไปน 1. เตรยมแบบพมพ โดยเชดทาความสะอาดสวนในของแบบพมพไมใหมฝนหรอดนตดอยในแบบพมพดงภาพท 8.1

ภาพท 8.1 แสดงการเชดทาความสะอาดแบบพมพกอนใชงาน

198

2. ทาแบบพมพดวยทลคม เลกนอยเพอปองกนชนงานตดกบแบบพมพและชวยทาใหแกะแบบพมพไดงาย ดงภาพท 8.2

ภาพท 8.2 แสดงการทาทลคมทแบบพมพกอนใชงาน 3. ประกอบแบบพมพเขาดวยกนใหสนทเพอปองกนไมใหนาสลปไหลออกมาในขณะหลอแบบดงภาพท 8.3

ภาพท 8.3 แสดงการประกอบแบบพมพ

199

4. รดแบบพมพใหแนนอกครงดวยยาง ดงภาพท 8.4

ภาพท 8.4 แสดงการรดแบบพมพดวยยาง 5. เตรยมนาดนทใชสาหรบการหลอโดยคนผสมเพอไมใหนาดนตกตะกอนหลงจากนนผานตะแกรงเพอกรองเศษดนทเปนกอนแขงออกไป ดงภาพท 8.5

ภาพท 8.5 แสดงการกรองนาดนสาหรบการหลอ

200

6. วดความหนาแนนของนาดนดวยแทงไฮโดรมเตอรดงภาพท 8.6

ภาพท 8.6 แสดงการวดความหนาแนนของนาดน 7. นานาดนทผานการทดสอบแลวใสเหยอกพลาสตกเพอความสะดวกในการเทลงในแบบพมพดงภาพท 8.7

ภาพท 8.7 แสดงนาดนในเหยอกพลาสตกทพรอมสาหรบการหลอ

201

8. เทนาดนลงในแบบพมพ โดยทาการเทอยางชาๆและตอเนองจนเตมแบบพมพ ดงภาพท 8.8

ภาพท 8.8 แสดงการเทนาดนลงในแบบพมพ 9.ในขณะทแบบพมพดดนาดน นาดนจะยบตว จะตองคอยเตมนาดนอยางตอเนองใหเตมแบบพมพตลอดเวลาดงภาพท 8.9

ภาพท 8.9 แสดงการเตมนาดนลงในแบบพมพ

202

10. ตรวจดความหนาของชนงานททาการหลอโดยใชใบมดปาดดความหนาบรเวณขอบปากชนงานดานบนโดยใหไดความหนาประมาณ 5 มลลเมตร ดงภาพท 8.10

ภาพท 8.10 แสดงการตรวจดความหนาของชนงาน 11. เมอไดความหนาของชนงานตามตองการแลวเทนาดนสวนทเหลอออกจากแบบพมพดงภาพท 8.11

ภาพท 8.11 แสดงการเทนาดนสวนทเหลอออกจากแบบพมพ

203

12. ควาแบบพมพโดยใชแผนไมรองเพอใหนาดนไหลออกจากแบบพมพใหหมด ดงภาพท 8.12

ภาพท 8.12 แสดงการควาแบบพมพ 13. ตรวจดบรเวณขอบปากชนงานกบแบบพมพถาบรเวณขอบปากชนงานรอนออกจากแบบพมพแสดงวาชนงานพรอมทจะถอดออกจากแบบพมพได ดงภาพท 8.13

ภาพท 8.13 แสดงขอบปากของชนงานหลดรอนออกจากแบบพมพ

204

14. แกะแบบพมพออกทละชนอยางระมดระวงดงภาพท 8.14 และภาพท 8.15

ภาพท 8.14 แสดงการแกะแบบพมพ

ภาพท 8.15 แสดงการแกะแบบพมพ

205

15. นาชนงานออกจากแบบพมพไดผลตภณฑทขนรปเสรจแลว ดงภาพท 8.16 และภาพท 8.17

ภาพท 8.16 แสดงการนาชนงานออกจากแบบพมพ

ภาพท 8.17 แสดงผลตภณฑทไดจากการหลอแบบพมพ

206

16. ตกแตงชนงานโดยใชใบมดตกแตงบรเวณขอบปากของชนงานดงภาพท 8.18

ภาพท 8.18 แสดงการตกแตงบรเวณขอบปากของชนงาน 17. ตกแตงแนวตะเขบบนชนงานโดยใชใบมดขดใหเรยบดงภาพท 8.19

ภาพท 8.19 แสดงการตกแตงแนวตะเขบบนชนงาน

207

18. ใชฟองนาเชดบรเวณขอบปากของชนงานใหเรยบดงภาพท 8.20

ภาพท 8.20 แสดงการใชฟองนาเชดบรเวณขอบปากชนงานเรยบรอย 19. ใชฟองนาเชดบรเวณผวของชนงานใหเรยบดงภาพท 8.21

ภาพท 8.21 แสดงการใชฟองนาเชดบรเวณผวชนงานเรยบรอย

208

20. หลงจากเชดผวของชนงานเรยบรอยแลวปลอยชนงานใหแหงดงภาพท 8.22

ภาพท 8.22 แสดงผลตภณฑทเชดผวชนงานเรยบรอยแลว 8.3 การหลอสลปแบบตน การหลอสลปแบบตน (Solid Casting) หมายถง การหลอสลปลงในพมพใหเปนแทงตน ขอแตกตางกนกคอ จะตองทาแบบพมพไมเหมอนกบแบบกลวง พมพแบบนจากดความหนาของผลตภณฑ นยมใชในการหลอจานเปล เครองสขภณฑตางๆ วธการหลอสลปแบบตนดานลางนเปนผลงานของผเขยนและนกศกษาสาขาวชาเทคโนโลยเซรามกสไดรวมกนสาธตและบนทกภาพประกอบการบรรยาย มขนตอนการหลอดงตอไปน 1. เตรยมแบบพมพเชดทาความสะอาดผวดานในดวยฟองนาดงภาพท 8.23

ภาพท 8.23 แสดงการเตรยมแบบพมพสาหรบหลอตน

209

2. นานาดนผสมนาแลวชบโดยใชฟองนานาไปทาทผวดานในของแบบพมพในสวนทตองการใหชนงานตดอยกบแบบพมพปองกนไมใหชนงานยบตว ดงภาพท 8.24

ภาพท 8.24 แสดงการทานาดนทผวแบบพมพดานในเพอใหชนงานตดอยกบแบบพมพ

3. ทาทลคมทผวดานในของแบบพมพในสวนทตองการใหชนงานหลดออกจากแบบ พมพดงภาพท 8.25

ภาพท 8.25 แสดงการทาทลคมทผวดานในของแบบพมพ

210

4. ประกอบแบบพมพทงสองชนเขาดวยกนดงภาพท 8.26

ภาพท 8.26 แสดงการประกอบแบบพมพ 5. รดแบบพมพใหแนนดวยยางเพอปองกนการไหลของนาดนในขณะหลอดง ภาพท 8.27

ภาพท 8.27 แสดงการประกอบแบบพมพและรดแบบพมพใหแนน

211

6. เตรยมนาสลปโดยการกรองผานตะแกรงกรองเพอปองกนการจบตวเปนกอนของ นาดนดงภาพท 8.28

ภาพท 8.28 แสดงการกรองนาดน 7. วดความหนาแนนของนาดนดวยแทงไฮโดรมเตอรดงภาพท 8.29

ภาพท 8.29 แสดงการวดความหนาแนนของนาดน

212

8. นานาดนทผานการทดสอบแลวใสเหยอกพลาสตกเพอความสะดวกในการเทลงในแบบพมพดงภาพท 8.30

ภาพท 8.30 แสดงการเตรยมนาดนใสในเหยอกพลาสตก 9. ตดขวดพลาสตกตอบรเวณชองหลอนาดนทงสองชองใหสงขน ดงภาพท 8.31 โดยใชดนเหนยวอดรอยตอระหวางพมพกบขวดพลาสตกดงภาพท 8.32

ภาพท 8.31 แสดงการใชขวดพลาสตกตอเขากบแบบพมพหลอตน

213

ภาพท 8.32 แสดงการใชดนเหนยวอดรอยตอระหวางแบบพมพกบขวดพลาสตก 10. เทนาดนลงในแบบพมพทชองเทนาดนดานใดดานหนงอยางชาๆและตอเนองเพอไลอากาศทอยในแบบพมพออก จนนาดนโผลทชองเตมอกดานหนงดงภาพท 8.33

ภาพท 8.33 แสดงการเทนาดนลงในแบบพมพอยางชาๆ

214

11. เมอนาดนในขวดพลาสตกยบตวตองคอยเตมใหนาดนเตมอยตลอดเวลาการหลอแบบจนกวานาดนไมยบตวอกตอไปจากนนปลอยใหดนแขงตวในแบบพมพ ดงภาพท 8.34

ภาพท 8.34 แสดงแบบพมพทเตมนาดนไวจนเตม 12. หลงจากปลอยใหนาดนแขงตวในแบบพมพ ตามระยะเวลาการหลอแลว นาขวดพลาสตกออกแลวใชมดปลายแหลมควกเศษดนในชองเทนาดนของแบบพมพทงสองขางออกดงภาพท 8.35

ภาพท 8.35 แสดงการใชมดปลายแหลมควกเศษดนออกจากแบบพมพ

215

13. แกะยางรดออกจากแบบพมพดงภาพท 8.36

ภาพท 8.36 แสดงการแกะยางรดออกจากแบบพมพ 14. แกะแบบพมพชนบนออกดงภาพท 8.37

ภาพท 8.37 แสดงการแกะแบบพมพชนบน

216

15. ใชนาดนอดบรเวณชองหลอนาดนบนชนงานแลวใชใบมดปาดใหเรยบดง ภาพท 8.38

ภาพท 8.38 แสดงการใชนาดนอดบรเวณชองหลอนาดนบนชนงาน 16. ใชมอแกะชนงานออกจากแบบพมพอยางระมดระวงดงภาพท 8.39

ภาพท 8.39 แสดงการแกะชนงานออกจากแบบพมพ

217

17. นาชนงานทแกะออกจากแบบพมพวางบนพนเรยบดงภาพท 8.40

ภาพท 8.40 แสดงการวางชนงานบนพนเรยบ 18. หลงจากชนงานแขงตวแลวใชใบมดตกแตงบรเวณรอยตะเขบของชนงาน ดงภาพท 8.41

ภาพท 8.41 แสดงการตกแตงแนวตะเขบของชนงาน

218

19. ใชฟองนาเชดบรเวณขอบและพนผวของชนงานใหเรยบดงภาพท 8.42 และ ภาพท 8.43

ภาพท 8.42 แสดงการใชฟองนาเชดบรเวณขอบและพนผวของชนงาน

ภาพท 8.43 แสดงการใชฟองนาเชดบรเวณขอบและพนผวของชนงาน

219

20. วางชนงานทตกแตงเรยบรอยแลวบนพนทเรยบปลอยใหชนงานแหง ดงภาพท 8.44

ภาพท 8.44 แสดงชนงานทตกแตงเรยบรอยแลว 8.4 ขอควรระวงในการหลอน าดน

1. การเทนาดนลงแบบพมพ ปญหาทพบคอการเทนาดนลงในแบบเรวและแรงไป อากาศจะแทรกตวอยในเนอดนปน ผลทาใหเกดรเลกๆบนผวของผลตภณฑ นอกจากการเทนาดนแรงเกนไปจะทาใหนาดนเกดการกระเพอมคลายการเกดละลอกทาใหทผวของผลตภณฑทไดจะเปนเสนวงกลมรอบรปเนอดนปนทสะสมในแบบจงไมราบเรยบ 2. การเทนาดนทเหลอออกจากแบบ กรณแบบขนาดเลก ควาแบบลง ชวยเขยาหรอเคาะแบบใหนาดนไหลออกมาไดเรว ในกรณทเปนแบบขนาดใหญ แจกนขนาดใหญหรอเครองสขภณฑ การเทนาดนทเหลอออกจากแบบจะกระทาโดยวธควาแบบไมได เพราะวาจะเกดสญญากาศขนระหวางทนาดนไหลลง ซงจะเกดแรงดงผลตภณฑใหหลดตามออกมาดวยหรออาจทาใหผลตภณฑเสยรปรางได การเทแบบขนาดใหญตองเทนาดนเขาทางสวนลางของแบบ และการเทนาดนทเหลอออกจากแบบกใหไหลออกทางสวนลางของแบบเชนกน 3. การตกแตงผลตภณฑ การตกแตงควรกระทาในขณะทผลตภณฑ ยงอยในแบบเพอปองกนการบดเบยวจนเสยรปราง และการตกแตงจะตองกระทาในเวลาทเหมาะสม คอถาตกแตงเรวเกดไปในขณะทผลตภณฑยงออนนม ไมแขงแรงพอจะทาใหผลตภณฑ บดเบยวเสยรปราง หรอถาตกแตงชาไปผลตภณฑจะแขงไป ซงจะเปราะเปนเหตทาใหแตกหกไดงาย

220

4. การตากผลตภณฑใหแหง ผลตภณฑเลกๆไมคอยมปญหา ผลตภณฑใหญตองกระทาในหองซงมการควบคมความชน 8.5 ปญหาทพบในการหลอน าดน ในการขนรปดวยวธการหลออาจเกดปญหาตางๆในกระบวนการปฏบตงานทจะตองแกปญหาเพอใหการทางานสาเรจลลวงไปดวยด ซง ไพจตร องศรวฒน,(2552 หนา 64-67) ไดสรปปญหาทพบในการหลอนาดน และแนวทางในการแกปญหาในการปฏบตงานไวดงตอไปน ปญหาน าดนตดในแบบพมพหรอหลอชา แนวทางแกไข

1.ดนหลออดและแฉะอยในแบบพมพ ถอดพมพไมได (Slip Gelling) อตราการแขงตวของนาดน - ถานาดนไดมาตรฐานด สาเหตจะอยทพมพเสอมสภาพ 2. ในสตรดนมปรมาณดนเหนยว เชน ดนดา หรอ ดนแดงทมแรเหลกสงมากเกนไป 3.แบบพมพมความชนสง ชนงานทหลอได มลกษณะออนนม มความแขงแรงตา ดดซมนาชา 4.แบบพมพททาเสรจใหมๆไมควรนาเขาหองอบพมพทนทจะทาใหดนหลอตดพมพใหม

1. ลดปรมารเศษดนหลอ (Scraps) และปรมาณนายา - เปลยนพมพชดใหม 2. ทดลองเนอดนหลายๆสตร จากดนชนดตางๆทเหมาะสม ควรเพมดนขาวใหมากขน 3.อยาใชงานแบบพมพตอเนองโดยไมอบแหงควรอบแหงทกเยนขามคน กอนใชงานในวนตอไป 4.ควรทงแบบพมพไวประมาณ 2 ชวโมงกอนนาเขาอบ และควรควาหนาพมพ ลงโดยการวางปากพมพลงตะแกรงดานลาง เชดคราบสบดวยกรดนาสมเจอจาง 1 ครง ใชลมเปาทาความสะอาดหนาพมพ หามใชฟองนาเชดหนาพมพ แลวใชทลคมหอดวยถงนองเปนลกประคบ ตบเบาๆใหทว

221

ปญหาชนงานหลอแตกในแบบพมพ แนวทางแกไข 1. มปรมาณนาในนาดนมากเกนไป 2.นาดนมปรมาณดนเหนยวนอยมวตถดบทไมมความเหนยวมาก 3.ทงชนงานหลอไวในแบบพมพหรอแกะแบบชาเกนไป ชนงานหดตวมากดงกนแตกอยในแบบพมพ 4.รปทรงของผลตภณฑเปนมมแหลม หรอมเหลยมซบซอน เสยงตอการแตกราวไดงายกวาแบบมมมน

1. วดคาความหนาแนนของนาดนใหไดมาตรฐานเดมทกครง 2.ลดปรมาณทรายและวตถดบทไมมความเหนยวเพมปรมาณดนเหนยว เพมระยะเวลาการบดใหนานขน 3.ถอดแบบพมพออกตามระยะเวลาทกาหนด 4. ปรบการออกแบบและแบบพมพไมใหมมมยน (Under Cuts) เพอลดความเสยงในการถอดพมพหรอดงตวแตกราวในแบบพมพ

ปญหารเขมในดนหลอ แนวทางแกไข 1.การใชนาดนโดยตรงจากถงกวนเรว 2. การฉดดนเขาแบบพมพโดยใชเครองปม ชวยกาลงแรงฉดของเครองทาใหเกดฟองอากาศหรอฉดนาดนลงแบบพมพแรงเกนไป 3.นาดนมความหนดมากเกนไป (Viscosity) ทาใหฟองอากาศถกกกไวในนาดน 4.ไมไดเขยาแบบพมพเพอไลฟองอากาศ เมอเทนาดนเขาไปเตมแลว

1. ควรสบดนขนถงเกบขางบนแลวกวนชา 1 คนหรออยางตา 4 ชวโมงกอนนามาใช เพอใลฟองอากาศออกจากนาดน 2.นาดนควรฉดเขาสแบบพมพ โดยการไหลตามแรงโนมถวง จากบนลงลาง ฉดนาดนลงในแบบพมพชาๆหรอฉดนาดนลงในกรวยทหยอนลกลงในแบบพมพอกท 3. ตรวจสอบคาความหนดหรอคาการไหลตวของนาดนใหอยในเกณฑมาตรฐานกอนใชงาน 4. แบบพมพควรวางบนแทนหมน ถาตองการหลอชนงานทมคณภาพด เมอเทนาดนเตมแลวใหหมนแบบพมพกลบไปกลบมาเพอเขยาใหฟองอากาศลอยขนมาดานบน

222

5. ระดบนาดนลดลงจนถงใบพด ถาใบพดตอยระดบผวหนาของนาดน จะทาใหเกดฟองอากาศ 6. การนานาดนทเทออกจากแบบพมพกลบมาใชหลองานใหมทนท

5.ตรวจสอบระดบของนาดนตองอยสงพนใบพดในถงกวนดนพอสมควร 6.นาดนทหลอแลวมความขนมากขน และอาจมเศษวสดเจอปน ควรกรองนาดนแลวเกบในถงกวนชากอนใช

ปญหารอยดางของคราบน ายาบนชนงาน แนวทางแกไข 1.การปดสวตชถงกวนดนอาจเปนสาเหตใหนาดนตกตะกอน มนายาใสๆสนาตาลลอยอยบนชนของดนเหลว 2.ปรมาณนายาโซเดยมซลเกตมากเกนไปในนาดนทาใหการลอยตวของสารลกนนหรอคารบอนในดนดาเกดขนมากกวาปกต 3.การฉดนาดนเขาแบบพมพเรวเกนไป ยงฉดแรงรอยรวของเสนดาจะยงปรากฏชด 4.คราบนายาทเปนรอยดางอยบนหนาพมพ ถาไมเชดออกใหสะอาดจะทาใหหนาพมพอดตนหรอดดชาและทาใหตดพมพถอดพมพยาก

1. หามปดสวตชถงกวนชา ตองกวนตลอด 24 ชวโมง ถาดนตกตะกอนแลวจะกวนใหเขากนไดยาก เมอกวนระยะสนกอนการใชงานตอนเชานายายงไมเขากบเนอดนด เวลาฉดนาดนเขาแบบพมพจะเกดเปนลายหนออนของคราบนายาเปนรวๆบนชนงานหลอ และจะปรากฏชดหลงการเผา 2. ลดปรมาณนายาโซเดยมซลเกต ลดปรมาณดนดาหรอเปลยนแหลงดนดาใหมทมอนทรยสารและคารบอนตาลง ไมใหเหนเสนสดาของคารบอนลอยอยบนนาดนหลอ ดนดาทมคารบอนสงใชเตรยมดนปนจะไมเกดปญหา 3.ควรกรอกนาดนเขาแบบพมพชาๆและลกเขาไปในพมพใหมากทสด หรอใชกรวยทมตะแกรงวางบนปากพมพแลวคอยเทนาดนลงในแบบพมพ เราจะพบบอยวายงมคราบดางอยอก แตการทเราฉดนาดนเขาไปทกนของผลตภณฑ กจะทาใหรอยดางเกดทบรเวณกนผลตภณฑซงสงเกตไดยาก 4.เชดคราบดางของนายาทฝงเปนเสนบนผวหนาพมพออกใหหมดดวยฟองนาชบกรดนาสมสายชเจอจาง

223

ปญหาดนหลอเปราะเมอแหง แนวทางแกไข 1. การใชนายาโซเดยมซลเกตเพยงอยางเดยวในนาดนหลอ

1. ถาชนงานเปราะแตกงายขณะตดแตงควรเพมปรมาณนายาโซเดยมคารบอเนตในนาดนเลกนอย จะชวยใหดนออนนม ตดแตงไดงายแตถาใชปรมาณมากเกนไป ชนงานจะออนนมแขงตวชา และทรดตวได

ปญหารอยนนจากตะเขบพมพ แนวทางแกไข 1. พมพเสอมสภาพมรอยตะเขบกวาง หรอชางทาพมพแบงพมพไมเกง 2. แตงรอยตะเขบขณะดนหมาดเกอบแหง 3.ยางรดพมพมความยดหยนมากเกนไป

1. เปลยนพมพใหม ใชชางทาพมพทมความชานาญ 2. ขดแตงรอยตะเขบออกและใชของแขงทเปนแทงกลมกดลบตามแนวตะเขบใหดนเรยบแนน 2-3 รอบในขณะทดนหมาด รอยตะเขบจะโดนกดลงจนมผวเรยบ 3.ควรใชยางรดพมพสดาทยดหยนนอยทสด เพอชนงานขนาดใหญควรใชปากกาเหลกจบหรอใชเชอกขนชะเนาะ

224

บทสรป

การขนรปดวยวธการหลอ เปนการขนรปผลตภณฑเครองปนดนเผา โดยใชนาดนหรอเรยกวานาสลปททาจากวตถดบทมาจากดน หน ตางๆ ผสมกบนาในปรมาณนอยและเตมสารทชวยทาใหดนเกดการกระจายลอยตว เพอใหนาดนไหลตวไดด โดยนานาดนหรอนาสลป เทลงในแบบพมพททาจากปนปลาสเตอรเปนรปทรงของผลตภณฑทไดออกแบบไวตามตองการ เพอใหปนปลาสเตอรดดซบนา ทอยในนาดนเกาะตวทผนงแบบพมพดานใน จนไดความหนาของผลตภณฑตามตองการ วธการขนรปผลตภณฑดวยวธการหลอมอย 2 วธ

1. การหลอสลปแบบกลวง หมายถง การหลอเมอไดความหนาพอสมควรของผลตภณฑกเทนาสลปออกจากพมพ เทคนคในการเทสลปตองคอยๆ เทและควาไวจนหมดสลปในแบบ มฉะนนจะทาใหผวภายในขรขระ พมพทใชอาจเปนพมพชนเดยวหรอหลายๆ ชนกได

2. การหลอสลปแบบตน หมายถง การหลอสลปลงในพมพใหเปนแทงตน ขอแตกตางกนกคอ จะตองทาแบบพมพไมเหมอนกบแบบกลวง พมพหลอตนจากดความหนาของผลตภณฑ นยมใชในการหลอจานเปล เครองสขภณฑตางๆ

ในขนตอนของการหลอนาดนตองกระทาอยางระมดระวง การเทนาดนลงในแบบเรวและแรงไป อาจทาใหเกดรเลกๆบนผวของผลตภณฑได การเทนาดนทเหลอออกจากแบบ กรณแบบขนาดเลก ควาแบบลง เขยาหรอเคาะแบบใหนาดนไหลออกมาไดเรว ในกรณทเปนแบบขนาดใหญ แจกนขนาดใหญหรอเครองสขภณฑ การเทนาดนทเหลอออกจากแบบไมสามารถกระทาโดยวธควาแบบ เพราะวาจะเกดสญญากาศขนระหวางทนาดนไหลลง ซงจะเกดแรงดงผลตภณฑใหหลดตามออกมาทาใหผลตภณฑเสยรปรางได สวนการตกแตงผลตภณฑ ควรกระทาในขณะทผลตภณฑยงอยในแบบเพอปองกนการบดเบยวจนเสยรปราง และการตกแตงจะตองกระทาในเวลาทเหมาะสม คอถาตกแตงเรวเกดไป ในขณะทผลตภณฑยงออนนมไมแขงแรงพอจะทาใหผลตภณฑบดเบยวเสยรปราง หรอถาตกแตงชาไปผลตภณฑจะแขงไป ซงจะเปราะเปนเหตทาใหแตกหกไดงาย การตากผลตภณฑใหแหง ผลตภณฑเลกๆไมคอยมปญหา ผลตภณฑขนาดใหญ ตองกระทาในหองซงมการควบคมความชน เพอไมใหชนงานเกดความเสยหาย

225

แบบฝกหด 1. จงอธบายถงวธการขนรปผลตภณฑดวยวธการหลอ 2. การนาแบบพมพใหมทยงไมเคยผานการขนรปมาใชงานมขนตอนในการเตรยม

แบบพมพอยางไร 3. จงอธบายขนตอนการหลอสลปแบบกลวง 4. จงอธบายขนตอนการหลอสลปแบบตน 5. ผวดานในของแบบพมพทาดวยทลคมเพออะไร 6. จงอธบายถงจดมงหมายของการใชนาดนผสมนาทาทผวดานในของแบบพมพ 7. จงยกตวอยางขอควรระวงในการหลอนาดนมา 3 อยาง 8. ปญหานาดนตดในแบบพมพหรอหลอชาเกดจากสาเหตใดอธบายพรอมบอก

แนวทางแกไข 9. จงอธบายถงปญหาชนงานหลอแตกในแบบพมพวาเกดจากสาเหตใดพรอมบอก วธการแกไข 10. ปญหารเขมในดนหลอเกดจากสาเหตใดอธบายพรอมบอกแนวทางแกไข

226

เอกสารอางอง จรพนธ สมประสงค. (2535). เทคนคการสรางสรรคศลปะเครองปนดนเผา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ปรดา พมพขาวขา. (2547). เซรามกส. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ปณณรตน พชญไพบลย. (2538). เครองเคลอบดนเผาเทคนคและวธการสรางสรรค. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไพจตร องศรวฒน. (2552). ต าหนเซรามกและแนวทางแกไข. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. …………. (2541). เนอดนเซรามก. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. สขมาล เลกสวสด. (2548). เครองปนดนเผาพนฐานการออกแบบและปฏบตงาน.

กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมศกด ชวาลาวณย. (2549). เซรามกส. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. แสงโสม จตตวาร. (2551). การท าพมพและการหลอ 1. นครปฐม : เพชรเกษมการพมพ. อายวฒน สวางผล. (2543). วตถดบทใชแพรหลายในงานเซรามกส. กรงเทพฯ : โอเดยสสโตร. Andrews, A.I. (1957). Ceramic test and calculation. New York : John Milley and Sons. Barsoum,M. (2000). Fundamentals of Ceramics. New York : McGraw-Hill. Hamilton, David. (1982). Stonewere and Porcelain. London : Themes and Hudson. James,S.Reed. (1989). Introduction to the Principles of Ceramic Processing.

New York : New York State College of Ceramics Alfred Unversity. Singer, Fellix And Sonja S.Singer. (1963). Industrial Ceramic. New York : Chemical Publishing Co.