Żywienie pozajelitowe
DESCRIPTION
DOSTĘP NACZYNIOWY DO ŻYWIENIA POZAJELITOWEGO 2011 (Polska Szkoła Żywienia i Metabolizmu) Teresa Korta II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Warszawski Uniwersytet Medyczny. ŻYWIENIE POZAJELITOWE. dożylny wlew aminokwasów 5-15% glukozy 10-40% emulsji tłuszczowej 10-20% - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/1.jpg)
DOSTĘP NACZYNIOWY DO ŻYWIENIA
POZAJELITOWEGO2011
(Polska Szkoła Żywienia i Metabolizmu)
Teresa KortaII Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Warszawski Uniwersytet Medyczny
![Page 2: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/2.jpg)
ŻYWIENIE POZAJELITOWE• dożylny wlew
– aminokwasów 5-15%– glukozy 10-40%– emulsji tłuszczowej 10-20%– elektrolitów (Na, K, Ca, Mg, Cl, P)– pierwiastków śladowych (Cu,Co,F,Fe, I,
Mn,Mo,Zn,Cr,Se, V)– witamin– wody
![Page 3: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/3.jpg)
OSMOLARNOŚĆ
PŁYN % OSMOLARNOŚĆ
OSOCZE 270-300
NaCl 0,9 308
Glukoza 5% 10% 20% 40%
278 555 1110 2220
Aminokwasy 5% 10%
600 900
Emulsja tłuszczowa
10% 20%
300 330
![Page 4: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/4.jpg)
WLEW ROZTWORU WYSOKOOSMOLARNEGO
• Drażnienie śródbłonka– Zmiany zakrzepowo-zapalne
• Postępowanie– Osmolarność <700 mosmol/l
• Niskostężone komponenty• Dostęp obwodowy
– Szybkie mieszanie z krwią• Dostęp centralny
![Page 5: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/5.jpg)
DOSTĘP OBWODOWY
• Wskazania– Krótki czas żywienia– Zaburzenia krzepnięcia– Niedostępność żyły centralnej
• Przepływ wokół kaniuli?• Zagrożenia
– Ból– Zmiany zapalno-zakrzepowe
![Page 6: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/6.jpg)
DOSTĘP OBWODOWY• Zagrożenia
– Ból– Zmiany zapalno-zakrzepowe
• Zasada– Spływ żyły głównej górnej– Wymiana co 24-48 godzin– Obniżanie osmolarności roztworu
• Opieka nad dostępem– Jak nad dostępem centralnym
• Jałowość• Opatrunek
![Page 7: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/7.jpg)
DOSTĘP CENTRALNY
• Do żyły głównej górnej• Do żyły głównej dolnej
– Przepływ ~2000 ml/’
![Page 8: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/8.jpg)
WSKAZANIA DO CEWNIKOWANIA ŻYŁY GŁÓWNEJ
• Diagnostyka hemodynamiczna, OCŻ
• Toczenie płynów drażniących (ŻP, chemioterapia)
• Elektroda endokawitarna
• Dializa pozaustrojowa
• Brak dostępu obwodowego
![Page 9: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/9.jpg)
ZAGROŻENIA W CZASIE WYKONYWANIA WKŁUCIA CENTRALNEGO
• Nakłucie okolicznych struktur– tętnicy i krwiak– opłucnej i odma– przewodu piersiowego i chłonkotok– tchawicy– przełyku– przestrzeni podpajęczynówkowej
• Zator – powietrzny– końcem cewnika lub prowadnicy
• Perforacja naczynia lub serca• Nieprawidłowe umiejscowienie końca cewnika• ZAKAŻENIE
![Page 10: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/10.jpg)
POWIKŁANIA W CZASIE UŻYTKOWANIA
• Przemieszczenie końca cewnika• Perforacja naczynia lub serca• Zatkanie cewnika• Zakrzepica wokół cewnika• ZAKAŻENIE CEWNIKA
– POSOCZNICA ODCEWNIKOWA
![Page 11: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/11.jpg)
CZY SĄ WSKAZANIA DO CEWNIKOWANIA ŻYŁY
GŁÓWNEJ?
![Page 12: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/12.jpg)
WYBÓR ŻYŁY• Dostępy wysokie szyjne
– operacja– krótkotrwały dostęp
• Dostępy niskie szyjne– dializa pozaustrojowa– żywienie?
• Dostępy podobojczykowe– przewlekłe
• Szyjna zewnętrzna– zaburzenia krzepnięcia
• Z obwodu (PICC)• Udowa
– wybór ostatniej nadziei– krótkotrwała dializa
![Page 13: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/13.jpg)
DOSTĘP DO ŻYŁY GŁÓWNEJ GÓRNEJszyjny wysoki
przezmięśniowyprzedni
tylny
zewnętrzny
nadobojczykowy
własny
Aubaniaca
Haapaniemi
Massachussets
![Page 14: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/14.jpg)
WYBÓR ŻYŁY• Czy wybrana żyła jest drożna?
• Po wielokrotnym kłuciu• Po długotrwałym dostępie
– USG– CT z rekonstrukcją 3 D
• Zakażenie?• B(I)ZW
– Echo– CT
• Inne trudności
![Page 15: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/15.jpg)
DOSTĘP DO ŻYŁY GŁÓWNEJ DOLNEJ
• ryzyko zakażenia• ryzyko zakrzepicy• utrudnienie poruszania
![Page 16: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/16.jpg)
WYBÓR CEWNIKA I
• Przeznaczenie cewnika• Przewidywany czas utrzymania• Wielkość pacjenta• Stan kliniczny pacjenta• Miejsce wkłucia
![Page 17: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/17.jpg)
WYBÓR CEWNIKA II• Długość cewnika
– 20 cm (wysoki szyjny, podobojczykowy lewy)– 15 cm (niski szyjny, podobojczykowy prawy)– 30 cm (udowy)– 45 cm (tunelizowany)– 60 cm (obwodowy)
• Grubość cewnika
![Page 18: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/18.jpg)
WYBÓR CEWNIKA III
• Liczba kanałów cewnika– Cewnik do dializ
• 2 kanały• 3 kanały
– Cewnik Swana-Ganza– Cewniki „zwykłe”
• 1 kanał czy• 2 kanały • 3 kanały• 4 kanały
![Page 19: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/19.jpg)
WYBÓR CEWNIKA IIIa• I kanał – płyny• II kanał – OCŻ• III kanał – wlew ciągły leków
– Sedacja, leki przeciwbólowe– Insulina– Katecholaminy, amiodaron
• Leki przerywane (antybiotyki i inne)• Preparaty krwiopochodne• Dodatkowe płyny• Cewnik w OIT
![Page 20: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/20.jpg)
WYBÓR CEWNIKA IV
• Grubość cewnika– 11-12 - dializacyjne– 14, 16, 18– 16+16– 16+18– 16+18+18
![Page 21: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/21.jpg)
WYBÓR CEWNIKA V
Materiał cewnika• PVC, teflon• Silikon• Poliuretan• Cewniki „przeciwbakteryjne”
• srebrzone po wierzchu• materiał ze srebrem• z antybiotykiem• działające elektrostatycznie
![Page 22: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/22.jpg)
WYBÓR CEWNIKA VIUKŁAD WPROWADZAJĄCY• Metoda Seldingera
– Igła, prowadnica, rozszerzadło, cewnik (arrow, certofix) – Kaniula na igle, prowadnica, rozszerzadło, cewnik
(seldicath)• Metoda „przez igłę lub kaniulę”
– Igła lub kaniula na igle, cewnik (venocath, cavafix, vygoflex)
• Metoda „na igle”– Cewnik na długiej igle (tefnyl)
![Page 23: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/23.jpg)
WYBÓR CEWNIKA VIa
• UKŁAD WPROWADZAJĄCY BEZPIECZNY(chroni przed zatorem powietrznym)
• Metoda Seldingera– Igła V z zastawką (certofix)
lub– Strzykawka z kanałem i zastawką w tłoku
(arrow)lub
– Kaniula z zatrzaskiem (Seldicath)
![Page 24: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/24.jpg)
WYBÓR CEWNIKA VIb
UKŁAD WPROWADZAJĄCY - JAKOŚĆ • Jakość igły
– ostrość– gładkość
• Jakość prowadnicy– końcówka prosta i J– giętkość/łamliwość
• Jakość rozszerzadła– „ostrość” czubka– trwałość kształtu
![Page 25: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/25.jpg)
TUNELIZACJA
• Wyprowadzenie zewnętrznego końca cewnika spod skóry w znacznej odległości od miejsca wkłucia do żyły
![Page 26: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/26.jpg)
WYBÓR CEWNIKA VIITunelizacja• Metoda
– Cewnik rozłączalny– Metoda Seldingera– Metoda z kaniulą rozdzieralną– Metoda „narzędziowa”
• Cele– Ułatwienie mocowania/opatrunku– Wygoda pacjenta/samoobsługa– Wydłużenie drogi dla bakterii
![Page 27: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/27.jpg)
WARUNKI UZYSKIWANIA CENTRALNEGO DOSTĘPU
ŻYLNEGO
• Miejsce• Przygotowanie pacjenta• Przygotowanie lekarza• Przygotowanie zestawu
![Page 28: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/28.jpg)
MIEJSCE WYKONANIA WKŁUCIA
• Blok operacyjny– Stół operacyjny
• Sala wkłuć– Stół/wózek zabiegowy
• Sala chorych – tylko OIT– tylko gdy transport zbyt ryzykowny– Łóżko – tylko gdy przekładanie zbyt ryzykowne
• Kontrola usg• Kontrola rtg
![Page 29: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/31.jpg)
ZESTAW DO CEWNIKOWANIA ŻYŁY CENTRALNEJ
• Środek dezynfekcyjny do skóry barwny• Środek dezynfekcyjny do ampułek bezbarwny• Gaziki• 3 –6 serwet twardych 60x60 cm• Strzykawki 5-10 ml• Igły 1,2 i 0,8• Szew skórny monofilament• Imadło • Ostrze chirurgiczne• 0,9% NaCl (ampułki szklane)• 1-2% lidokaina• Opatrunek
![Page 32: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/32.jpg)
ZESTAW DO CEWNIKOWANIA ŻYŁY CENTRALNEJ W OIT
• Środek dezynfekcyjny do skóry• Środek do dezynfekcji ampułek bezbarwny• Gaziki • 6 serwet twardych 60x60 cm + opinaki• Strzykawki 5-10 ml (3)• Igły 2x1,2 i 2x0,8• Szew skórny monofilament• Imadło• Ostrze chirurgiczne• 0,9% NaCl (ampułki szklane)• 1-2% lidokaina• Opatrunek
![Page 33: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/33.jpg)
PRZYGOTOWANIE PACJENTA
• Kąpiel/mycie• Golenie okolicy wkłucia• Odkażenie okolicy wkłucia w oddziale• Czysty, suchy, szczelny opatrunek• Opróżnienie zbiorników z wydzielinami• Przebranie pacjenta• Usunięcie z łóżka niepotrzebnych przedmiotów • Zmiana pościeli
![Page 34: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/34.jpg)
PRZYGOTOWANIE PACJENTA W OIT• Kąpiel/mycie• Golenie okolicy wkłucia• Odkażenie okolicy wkłucia• Zmiana pościeli• Uporządkowanie dostępu do pacjenta
– Zgłębnik– Rurka intubacyjna/rury respiratora– Dreny– Opatrunek– Drabinki– Usunięcie z łóżka niepotrzebnych przedmiotów– Miejsce dla lekarza i pielęgniarki
![Page 35: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/35.jpg)
PRZYGOTOWANIE PACJENTA
• Rozebrać pacjenta• Ułożyć pacjenta• Odkazić skórę środkiem barwnym
– od żuchwy do brodawki sutkowej– od mostka do linii pachowej środkowej– bark i górna ½ ramienia– zaczekać na wyschnięcie– powtórzyć 2 razy
![Page 36: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/36.jpg)
TRUDNA KONFIGURACJA ANATOMICZNA
• Otyłość• Wychudzenie • Barki do przodu• Barki uniesione do góry (pionowe obojczyki)• Głowa wbita w ramiona• Nieruchomy kręgosłup• Duży biust• Brak szyi• Grube obojczyki• Brak punktów orientacyjnych
![Page 37: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/37.jpg)
UŁOŻENIE PACJENTA
• Pozycja Trendeneburga– Wypełnienie naczyń– Zapobieganie zatorowi powietrznemu
• Pozycja płaska• Antypozycja Trendelenburga• Pozycja półsiedząca• Pozycja siedząca• Pozycja na boku
![Page 38: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/38.jpg)
WKŁUCIA W INNYCH POZYCJACH WSKAZANIA
• Obrzęk płuc/zastój• Obrzęk mózgu• Deformacje klatki piersiowej
• Duży biust
![Page 39: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/39.jpg)
pozycja Trendelenburga (zwiększa wypełnienieżył, zapobiega zatorowi powietrznemu)
![Page 40: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/41.jpg)
![Page 42: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/42.jpg)
odwrócenie głowy
![Page 43: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/43.jpg)
PRZYGOTOWANIE LEKARZA
• Zdjąć wierzchnie ubranie szpitalne• Włożyć czapkę+maskę• Umyć ręce jak do operacji• Wydezynfekować ręce• Włożyć jałowy fartuch• Włożyć jałowe rękawiczki
![Page 44: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/44.jpg)
PRZYGOTUJ SOBIE MIEJSCE PRACY
• Ustaw stół na odpowiedniej wysokości• Ułóż pacjenta• Odpowiednia pomoc• Sprzęt na jednym stoliku• Wszystko w zasięgu ręki
– Igła, strzykawka– Przygotowana prowadnica– Odkręcone korki– Igła zawsze w tej samej pozycji
![Page 45: ŻYWIENIE POZAJELITOWE](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062218/56815c66550346895dca73db/html5/thumbnails/45.jpg)
WSPOMAGANIE WKŁUCIA
• USG • Rtg, ramię C• EKG