yapı kredi Özel bankacılık ekonomi sohbetleri

1

Türkiye Ekonomisi:

Yansız Bir Değerlendirme

Özel Bankacılık Ekonomi Sohbetleri – Adana Rotary Kulübü

25 Şubat 2016

Hazırlayan ve Sunan:

Eren OCAKVERDİ

Analitik Modelleme ve Makroekonomik Araştırma

eren.ocakverdi @yapikredi.com.tr

2

Çekince

• Bu sunuşta yer alan bilgi ve veriler, araştırma birimimiz tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan derlenmiş olup doğrulukları ayrıca araştırılmamıştır. Bu nedenle, bu bilgilerin tam veya doğru olmamasından, kullanılan kaynaklardaki hata ve eksik bilgilerden dolayı doğabilecek zararlar konusunda kurumumuz ve kurumumuz çalışanları herhangi bir sorumluluk kabul etmez.

• Bu sunuş yatırımcıların bilgi edinmeleri amacıyla hazırlanmış olup, yatırımcıların yatırıma

ilişkin kararlarını verirken bu sunuştaki bilgilerden yararlanmaları, ancak bu sunuştan etkilenmeyerek kararlarını vermeleri beklenmektedir. Bu sunuşun ticari amaçlı kullanımı sonucu oluşabilecek zararlardan dolayı kurumumuz ve her ne akitle bağlı olursa olsun her türlü çalışanı hiçbir sorumluluk üstlenmemektedir.

• Bu sunuş hiçbir şekilde yatırım tavsiyesi niteliği taşımamakta ve menkul değerlerin satın

alınması veya satılması için bir teklifi veya aracılık teklifini içermemektedir. Bu sunuşun tümü veya bir kısmı Yapı ve Kredi Bankası A.Ş.’nin yazılı izni olmadan çoğaltılamaz, yayınlanamaz veya üçüncü kişilere gösterilemez.

3

Dünya ekonomisindeki riskleri neden önemsiyoruz?

Kaynak: IMF Global Financial Stability Report, Ekim 2015.

Dünya Varlık Piyasalarında Bozulmanın Çıktı Üzerindeki

Olumsuz Etkisi (Yüzde)

3’ten fazla

2 ila 3

1 ila 2

1’den az

4

Küresel varlık piyasalarındaki bozulmanın diğer etkileri

Kaynak: IMF Global Financial Stability Report, Ekim 2015.

Euro

alanı Birleşik Krallık ve ABD Diğer gelişmiş ülkeler Çin

Diğer gelişen

ülkeler

Bankaların borç verme faizleri Temerrüt oranı

5

Dünya ekonomisine ilişkin kısa vadeli öngörüler

Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ocak 2016 güncellemesi ve Türkiye 4. madde değerlendirmesi

6

Dünya ekonomisine ilişkin orta vadeli büyüme öngörüleri

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

101

98

01

98

11

98

21

98

31

98

41

98

51

98

61

98

71

98

81

98

91

99

01

99

11

99

21

99

31

99

41

99

51

99

61

99

71

99

81

99

92

00

02

00

12

00

22

00

32

00

42

00

52

00

62

00

72

00

82

00

92

01

02

01

12

01

22

01

32

01

42

01

52

01

62

01

72

01

82

01

92

02

0

Gelişmekte Olan Ülkeler

Gelişmiş Ülkeler

Dünya

Türkiye

Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ekim 2015

(%) (%)

7

Ön(ünü)görme zorluğu

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

5.5

6.0

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

5.5

6.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Dünya Ekonomisi Büyüme Tahminleri WEO 2012

WEO 2013

WEO 2014

WEO 2015

Kaynak: IMF World Economic Outlook Ekim ayı raporları.

(%) (%)

8

IMF’nin dünya ekonomisi tahmin performansı

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

SapmaTahmin

(%)

Kaynak: IMF World Economic Outlook Eylül/Ekim ayı raporlarında yer alan tahminlere göre.

GSYH ve Momentum Dört dönemlik % değişim

GSYH Fathom CMI göstergesi

9

Çin ekonomisi dönüşüyor mu, yoksa yavaşlıyor mu?

Kaynak: Thomson Reuters/Fathom Danışmanlık

Nominal tüketim ve yatırım GSYH’ye oranı (%)

Tüketim Yatırım

10



İhracat ve ithalat 12 aylık % değişim, 3 aylık hareketli ortalama

İhracat İthalat

11



12

Durgunluk (resesyon) olasılığı

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

Amerika Avro Bölgesi Japonya Gelişen Asya LatinAmerika

Diğer Ülkeler

Ekim 2015 raporu

Ekim 2014 raporu


(%)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

112

00

5

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

20

20

Gelişmekte Olan Ülkeler

Gelişmiş Ülkeler

Dünya

Türkiye

Kaynak: IMF World Economic Outlook, Nisan 2015

(%) (%)

13

Dünya ekonomisine ilişkin orta vadeli enflasyon öngörüleri

-20

-10

0

10

20

30

40

Amerika Avro Bölgesi Japonya Gelişen Asya LatinAmerika

Diğer Ülkeler

Ekim 2015 raporu

Ekim 2014 raporu


(%)

14

Fiyat düşüşü (deflasyon) olasılığı

15

Deflasyon sarmalı

Ürün ve hizmet

fiyatları düşer

Nakit akışı azalır ve

firmalar daha az kâr ederler

Üretim azalır, işten

çıkarmalar artar, işe

alımlar durur

İşsizlik artar

Ürün ve hizmetlere

yapılan harcamalar

azalır

16

Eksi faizden ne bekleniyor?

Parayı bankada

tutmak maliyetli hale

gelir

Tüketim ve yatırım

harcaması artar

Hisselerin değeri artar, yerli paranın değeri düşer

İhracat artar, enflasyon beklentisi yükselir

Paranın gelecekteki değerinin düşeceği

algısı yerleşir

Bankalar

müşterilerine eksi

faiz vermek

istemiyor, hatta

borçlanma

faizini

yükseltebiliyor!

17

Gelişmiş ülkelerde orta vadeli nominal faiz beklentisi

-0.18

-0.16

-0.14

-0.12

-0.10

-0.08

-0.06

-0.04

-0.02

0.00

0.00

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

1.40

1.60

1.80

2.00

Eyl 1

5

Ara

15

Mar

16

Haz

16

Eyl 1

6

Ara

16

Mar

17

Haz

17

Eyl 1

7

Ara

17

Mar

18

Haz

18

Eyl 1

8

Amerika

Avro Bölgesi (sağ eksen)


(%) (%)

-%2

-%1

%0

%1

%2

%3

%4

%5

%6

%7

-%2 -%1 %0 %1 %2 %3 %4

20

16

Tah

min

leri

2011 - 2015 Ortalaması

Türkiye

Hindistan

Endonezya

Brezilya

Güney Afrika Filipinler

Polonya

Kolombiya

Macaristan

Şili

Meksika

Tayland

Kaynak: Bloomberg

18

Gelişmekte olan ülkelerde reel faiz beklentisi

19

Gelişmekte olan ülkelerde artan borçlanma

-1.2

-6.4

5.6

-3.6

1.6

17.3

13.6

10.4

9.4

28.2

27.1

22.0

17.0

13.7

8.6

-1.6

8.2

6.1

6.4

5.6

11.2

18.4

26.4

7.1

12.1

24.3

58.0

92.8

-1.7

17.1

-3.6

13.2

12.9

4.9

3.5

3.0

-2.9

9.2

11.7

16.3

6.0

-8.3

-10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Hindistan

Güney Afrika

Endonezya

Macaristan

Meksika

Rusya

Polonya

Brezilya

Türkiye

Tayland

Malezya

Singapur

Çin

Hong Kong

(2007-2014 arası, GSYH yüzdesi, %)

Hanehalkı

Finans-dışı

Kamu

Kaynak: IMF Global Financial Stability Report, Nisan 2015

20

Gelişmekte olan ülkelerde özel kesim döviz borçluluğu

7.0 6.3

14.2 10.2 11.4

16.1

24.8 19.6

33.5

25.0

-3.7

3.7

-0.6

4.9 3.9 0.2

-1.9

10.1

-0.9

14.4

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40A

rjan

tin

Ko

lom

biy

a

Hin

dis

tan

Bre

zily

a

End

on

ezy

a

Gü

ne

y A

frik

a

Ru

sya

Türk

iye

Po

lon

ya Şili

2014

2007

(GSYH yüzdesi, %)


21

Bankacılık sektörünün özel kesime açtığı krediler

89.6

73.0 64.2 63.6 59.6 58.4 55.3 53.5 51.7 51.2 50.7 46.9 46.1 44.2 40.4 38.7 37.7 35.1

29.3 25.3 14.0

Nij

ery

a

Ukr

ayn

a

Türk

iye

Pe

ru Çin

Ho

ng

Ko

ng

Pak

ista

n

Bu

lgar

ista

n

Ru

sya

Arj

anti

n

Gü

ne

y K

ore

Filip

inle

r

Litv

anya

Bre

zily

a

Uru

guay

Ro

man

ya

Mac

aris

tan

Hır

vati

stan

Leto

nya

Po

lon

ya

Hin

dis

tan


Toplam kredilere oranla (%)

22

Petrol fiyatı şokunun petrol yatırımlarına etkisi

-1.6

-1.4

-1.2

-1.0

-0.8

-0.6

-0.4

-0.2

0.0

-1.6

-1.4

-1.2

-1.0

-0.8

-0.6

-0.4

-0.2

0.0

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Belirsizlik aralığı

Tahmini etki (eğilimden sapma)

(%) (%)


YILLAR

-0.8

-0.7

-0.6

-0.5

-0.4

-0.3

-0.2

-0.1

0.0

-0.8

-0.7

-0.6

-0.5

-0.4

-0.3

-0.2

-0.1

0.0

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Belirsizlik aralığı

Tahmini etki (eğilimden sapma)

(%) (%)


YILLAR

23

Petrol yatırımı şokunun petrol üretimine etkisi

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140 ($/varil) ($/varil)

2010 11 12 13 14 15 16 Kaynak: Bloomberg. Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına göre) .

17 18 19

24

Petrol fiyatında beklentiler ve belirsizlik

Aralık ayı vadeli kontratlar

0

5

10

15

20

25

30

35

0

5

10

15

20

25

30

35

Oca

10

Nis

10

Tem

10

Eki 1

0

Oca

11

Nis

11

Tem

11

Eki 1

1

Oca

12

Nis

12

Tem

12

Eki 1

2

Oca

13

Nis

13

Tem

13

Eki 1

3

Oca

14

Nis

14

Tem

14

Eki 1

4

Oca

15

Nis

15

Tem

15

Eki 1

5

Oca

16

Nis

16

Tem

16

Eki 1

6

Örtük (ima edilen) Kur Oynaklığı (1 aylık)

Gelişen Piyasalar TürkiyeKaynak: Bloomberg, YK Analitik Modelleme ve Makroekonomik Araştırma Birimi. 16 Şubat 2016

(%) (%)

Seçilen ülkeler: Brezilya, Şili, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Hindistan, Endonezya, Meksika, Polonya, Romanya, Güney Afrika, Güney Kore.

25

Kendi belirsizliğimiz bize yetiyor

Mayıs Sonu

Ocak Başı Aralık Ortası

Haziran başı

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Oca

05

Tem

05

Oca

06

Tem

06

Oca

07

Tem

07

Oca

08

Tem

08

Oca

09

Tem

09

Oca

10

Tem

10

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

Hisse Senedi Stoku DİBS StokuKaynak: TCMB

(milyar $) (milyar $)

26

Yabancıların elinde tuttuğu hisse ve borçlanma senetleri

Mayıs Sonu

Aralık Ortası

Ocak Başı

Haziran Başı

27

Cephane (rezervler) azalıyor

0

2

4

6

8

10

12

14

16

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

Net Dış Varlıklar

Döviz Yükümlülükleri

Döviz Satım İhaleleri (sağ)

Kaynak: TCMB Analitik Bilançosu

(milyar $) (milyar $)

28

Pozitif mi yoksa negatif mi ayrışıyoruz?

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

-200

-100

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Oca

10

Nis

10

Tem

10

Eki 1

0

Oca

11

Nis

11

Tem

11

Eki 1

1

Oca

12

Nis

12

Tem

12

Eki 1

2

Oca

13

Nis

13

Tem

13

Eki 1

3

Oca

14

Nis

14

Tem

14

Eki 1

4

Oca

15

Nis

15

Tem

15

Eki 1

5

Oca

16

Türkiye'nin Gelişmekte Olan Piyasalara Göre Performansı (MSCI endekslerine göre, USD bazında)

Ayrışma ±2 std. hata (sağ) Gerçekleşme Tahmin Beta (sağ)Kaynak: Bloomberg ,kendi hesaplamalarım. Zamana göre değişen parametre modeli tahmin sonuçları: 𝑟𝑡𝑡𝑢𝑟 = 𝛼𝑡 + 𝛽𝑡 ∗ 𝑟𝑡

𝑔𝑜𝑝+ 𝛾𝑡 ∗ 𝑣𝑖𝑥𝑡 + 𝜀𝑡

29

Büyümemizin kaynakları (harcamalar)

5.3

9.4 8.4

6.9 4.7

0.7

-4.8

9.2 8.8

2.1

4.2

2.9 3.5

-10.0

-7.5

-5.0

-2.5

0.0

2.5

5.0

7.5

10.0

12.5

15.0

17.5

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

*

Stok

Kamu Yatırımı

İthalat

Özel Yatırım

Kamu Tüketimi

Özel Tüketim

İhracat

Reel Büyüme

Kaynak: TÜİK, kendi hesaplamalarımız. *İlk dokuz aylık dönem.

(%)

30

Sanayi üretiminde kırılma noktaları

80

90

100

110

120

130

140

80

90

100

110

120

130

140

Jan

-05

Jul-

05

Jan

-06

Jul-

06

Jan

-07

Jul-

07

Jan

-08

Jul-

08

Jan

-09

Jul-

09

Jan

-10

Jul-

10

Jan

-11

Jul-

11

Jan

-12

Jul-

12

Jan

-13

Jul-

13

Jan

-14

Jul-

14

Jan

-15

Jul-

15

GerçekleşenEğilim (λ=100)*

(2005=100) (2005=100)

Kaynak: TÜİK takvim ve mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler, kendi hesaplamalarım. *Kim, S-J., Koh, K., Boyd, S. and Gorinevsky, D. (2009). "L1 Trend Filtering", SIAM Review, Vol. 51(2), pp. 339-360.

Mart-Mayıs

2008

Haziran

2007

Nisan

2009

Mart-Nisan

2011

Güçlü ?

Dayanıklı ?

İstikrarlı ?

Yorgun ?

31

Ticaret hacminde ılımlı bir seyir var

70

80

90

100

110

120

130

140

70

80

90

100

110

120

130

140

Oca

05

Oca

06

Oca

07

Oca

08

Oca

09

Oca

10

Oca

11

Oca

12

Oca

13

Oca

14

Oca

15

Oca

16

İthalat Miktarı (eğilim)

İhracat Miktar (eğilim)

(2010=100) (2010=100)

Kaynak: TÜİK. Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına

32

Fiyat düşüşleri geliri sınırlıyor, ama sonuç dış denge lehine

70

80

90

100

110

120

130

140

70

80

90

100

110

120

130

140

Oca

05

Oca

06

Oca

07

Oca

08

Oca

09

Oca

10

Oca

11

Oca

12

Oca

13

Oca

14

Oca

15

Oca

16

Dış ticaret haddi

İthalat fiyatı

İhracat fiyatı

(2010=100) (2010=100)

Kaynak: TÜİK. Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına

33

İstihdam yaratma kapasitesinde durağanlaşma emareleri

19 20 20 20 20 20 20 20 20 21 21 21 20 20 21 21 21 22 22 22 23 23 23 24 23 24 24 24 25 25 25 25 26 26 26 26 26 27 27 27

2.1 1.9 2.0 1.9 2.0 2.0 2.1 2.1 2.1 2.1 2.3 2.7 3.0 3.3 3.2 3.0 2.9 2.8 2.7 2.5 2.4 2.5 2.3 2.2 2.2 2.1 2.2 2.3 2.3 2.4 2.5 2.5 2.6 2.8 3.0 3.1 3.0 3.0 3.1 3.1

10.4

0.0

3.0

6.0

9.0

12.0

15.0

18.0

21.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

20

06

-D1

20

07

-D1

20

08

-D1

20

09

-D1

20

10

-D1

20

11

-D1

20

12

-D1

20

13

-D1

20

14

-D1

20

15

-D1

İşsizlerİstihdam Edilenlerİşsizlik Oranı (sağ eksen)

(milyon kişi) (%)

Kaynak: TÜİK

34

Üretici ve tüketici güveni(lirliği?)

50

55

60

65

70

75

80

85

50

60

70

80

90

100

110

120

Oca

07

Tem

07

Oca

08

Tem

08

Oca

09

Tem

09

Oca

10

Tem

10

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

Reel Kesim Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: TÜİK, TCMB

16

20

24

28

32

36

19

98

-D1

19

99

-D1

20

00

-D1

20

01

-D1

20

02

-D1

20

03

-D1

20

04

-D1

20

05

-D1

20

06

-D1

20

07

-D1

20

08

-D1

20

09

-D1

20

10

-D1

20

11

-D1

20

12

-D1

20

13

-D1

20

14

-D1

20

15

-D1

20

16

-D1

Çıktı (reel)Potansiyel Çıktı

(milyar TL)

Kaynak: TÜİK, kendi hesaplamalarım

99.3

85

95

105

115

125

135

Oca

05

Oca

06

Oca

07

Oca

08

Oca

09

Oca

10

Oca

11

Oca

12

Oca

13

Oca

14

Oca

15

Oca

16

Reel Efektif Döviz KuruDönem ortalaması

(2003=100)

Kaynak: TCMB, kendi hesaplamalarım

1.4

-202468

1012

Oca

05

Oca

06

Oca

07

Oca

08

Oca

09

Oca

10

Oca

11

Oca

12

Oca

13

Oca

14

Oca

15

Oca

16

Reel faiz (beklenen)2005-08 Ort. (%8,0)2010-15 Ort. (%0,6)

(%)

Kaynak: TCMB, TÜİK

9.0

0

5

10

15

20

25O

ca 0

5

Oca

06

Oca

07

Oca

08

Oca

09

Oca

10

Oca

11

Oca

12

Oca

13

Oca

14

Oca

15

Oca

16

Faiz koridoru1-Haftalık RepoOrtalama fonlama

(%)

Kaynak: TCMB

35

Sıkı para politikasına neden ihtiyaç var?

? ? ? 𝑖𝑡 = 𝑟𝑡 + 𝜋𝑡 +𝒂 × 𝜋𝑡 − 𝜋𝑡

ℎ +𝒃 × 𝑦𝑡 − 𝑦𝑡𝑝

+𝒄 × 𝑒𝑡 − 𝑒𝑡𝑑

9.6

0

2

4

6

8

10

12

14

Oca

05

Oca

06

Oca

07

Oca

08

Oca

09

Oca

10

Oca

11

Oca

12

Oca

13

Oca

14

Oca

15

Oca

16

Enflasyon Hedef

(%)

Kaynak: TCMB

6.9 5.9 6.5

5.3 6.6

5.5 6.5

6.4

10.5

6.2

7.4 8.2

8.8

7.5

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Mali Tedbir

Ana Eğilim

İthal fiyatlar ve Kur

Gıda Oynaklığı

Tahmin

Gerçekleşme

(%) (%)

Kaynak: Ocak ayı TCMB Enflasyon raporları.

36

Enflasyonla mücadeleyi etkileyen unsurlar

?

?

Asgari ücret etkisi:

0,3 puan Gıda

0,7 puan İGTD

-1.0

0.0

1.0

2.0

Oca

06

Tem

06

Oca

07

Tem

07

Oca

08

Tem

08

Oca

09

Tem

09

Oca

10

Tem

10

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

Tahsili Gecikmiş Alacakların İvmesi (%)

Gerçekleşen Düzgünleştirilmiş

37

Kredi genişlemesi: Finansal istikrar (√) ↔ Büyüme (?)

Kaynak: BDDK. Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına göre)

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

Oca

06

Tem

06

Oca

07

Tem

07

Oca

08

Tem

08

Oca

09

Tem

09

Oca

10

Tem

10

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

Tüketici Kredi Kartlarının İvmesi (%)

Gerçekleşen Düzgünleştirilmiş-1.0

0.0

1.0

2.0

Oca

06

Tem

06

Oca

07

Tem

07

Oca

08

Tem

08

Oca

09

Tem

09

Oca

10

Tem

10

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

Tüketici Kredilerinin İvmesi (%)


-1.0

0.0

1.0

2.0

Oca

06

Tem

06

Oca

07

Tem

07

Oca

08

Tem

08

Oca

09

Tem

09

Oca

10

Tem

10

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

Ticari Kredilerin İvmesi (%)


38

Bütçede hareket alanı...

%1.5 %1.2 %1.4 %1.4

-%1.2 -%1.3 -%1.0 -%0.8

-%12.0

-%10.0

-%8.0

-%6.0

-%4.0

-%2.0

%0.0

%2.0

%4.0

%6.02

00

3

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

*

20

16

*

20

17

*

20

18

*

Faiz dışı denge/GSYH

Bütçe Dengesi/GSYH

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı. *Orta Vadeli Program hedefleri.

39

Kamu borcunda mutlak ve görece çok iyi durumdayız

10 25 27

34 38 38

40 42 42 43

49 54

60 68 68

73 77

83 87

90 95

98 106 107

110 130 132

177

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

EstonyaLüksemburgBulgaristan

TürkiyeLitvanyaLetonya

Romanyaİsveç

Çek…Danimarka

PolonyaSlovakya

FinlandiyaMalta

HollandaAlmanya

MacaristanSlovenya

Avusturyaİngiltere

Fransaİspanya

BelçikaKıbrıs…

İrlandaPortekiz

İtalyaYunanistan

(Kamu Borç Stoku/GSYH, %)

Kaynak: IMF World Economic Outlook Report, Nisan 2015

40

Kamu borç stokunu etkileyen dinamikler

4.4

2.1

0.8 1.2

0.2 0.4

TL'de %10 kayıp Faizlerde %10yükseliş

Büyümede 1 puandüşüş

2001 2014

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

𝑩𝒐𝒓ç

𝑮𝑺𝒀𝑯 𝒅𝒆ğ𝒊ş𝒊𝒎𝒊 = 𝒓𝒆𝒆𝒍 𝒇𝒂𝒊𝒛 − 𝒓𝒆𝒆𝒍 𝒃ü𝒚ü𝒎𝒆 ×

𝑩𝒐𝒓ç

𝑮𝑺𝒀𝑯−

𝒇𝒂𝒊𝒛 𝒅𝚤ş𝚤 𝒅𝒆𝒏𝒈𝒆

𝑮𝑺𝒀𝑯

41

Dolar kuru için 2016 senaryoları (seçmece)

Kaynak: Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına göre)

42

Yıl sonu dolar kuru tahmini (ya da belirsizliği)

Kaynak: Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına göre)

18 Şubat

simulasyonu

43

Cari dengede iyileşme eğilimi

-100.0

-80.0

-60.0

-40.0

-20.0

0.0

20.0

40.0

Oca

03

Tem

03

Oca

04

Tem

04

Oca

05

Tem

05

Oca

06

Tem

06

Oca

07

Tem

07

Oca

08

Tem

08

Oca

09

Tem

09

Oca

10

Tem

10

Oca

11

Tem

11

Oca

12

Tem

12

Oca

13

Tem

13

Oca

14

Tem

14

Oca

15

Tem

15

Oca

16

Tem

16

ToplamEnerji dışıEnerji ve altın dışı

Kaynak: TÜİK

(milyar $, 12 aylık birikimli)

44

Enerji fiyatlarının enerji ithalatına etkisi

38.5 41.7 44.5 43.8 46.2 50.2

12.5 15.6

12.1 8.7

-12.3

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Fiyat etkisi ($)

2010 sabit fiyatları ($)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

45

Sonuç

Bütçe dengesi ve borç stokunda manevra alanı

Dünya genelinde düşük faiz ortamı

Emtia fiyatlarında düşüş

Finansal istikrarla uyumlu kredi artışı

Cari dengede iyileşme

Tüketimde canlanma

Enflasyon görünümünde bozulma

Küresel talepte zayıflama

Artan jeopolitik riskler

Turizm sektöründeki sıkıntılar

Yatırımlarda düşüş/yavaşlama

Kurlarda yüksek oynaklık

Gıda fiyatlarında sürpriz

46

Hayat ileriye doğru yaşanır, ancak geriye doğru anlaşılır.

Winston Churchill

yapı kredi Özel bankacılık ekonomi sohbetleri

Economy & Finance