บทท 2เอกสารทเกยวของ

งานวจยความพงพอใจของประชาชนตอการใหบรการของ องคการบรหารสวนตำาบลบองตอำาเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร นไดศกษาทบทวนเอกสารทเกยวของมากำาหนดเปนตวแปรดงน

1. ทฤษฎเกยวกบความพงพอใจและการใชประโยชน1.1 ทฤษฎความพงพอใจ1.2 ทฤษฎแรงจงใจ1.3 ความหมายแรงจงใจ1.4 แรงจงใจทมตอสถานการณ1.5 ลกษณะแรงจงใจ1.6 ทฤษฎการใชประโยชน1.7 ทฤษฎ X และทฤษฎ Y ของแมคเกรเกอร

2. แนวคดเกยวกบความพงพอใจ 2.1 ความหมายของความพงพอใจ 2.2 ลกษณะของความพงพอใจ 2.3 แนวคดเกยวกบการใหบรการ 2.4 ความพงพอใจของผรบบรการ 2.5 เกณฑในการพจารณาคณภาพของบรการ 2.6 การวดความพงพอใจทมตอการบรการ

3. รฐธรรมนญและกฎหมายปกครองสวนทองถน 3.1 กฎหมายปกครองสวนทองถน

3.2 องคการบรหารสวนตำาบลบองต4. งานดานสงแวดลอมและสขาภบาล5. การใหบรการดานการรบชำาระภาษ6. การปองกนอบตภยทางถนน

6

7. พฒนาชมชนและสวสดการสงคม8. หลกธรรมาภบาล9. งานวจยทเกยวของ

1. ทฤษฎเกยวกบความพงพอใจและการใชประโยชนทฤษฎการใชประโยชนและความพงพอใจ เปนการศกษาทเนน

เรองความสำาคญของผรบสารในฐานะผกระทำาการสอสาร โดยมความเชอวาผรบสารเปนผกำาหนดวา ตนเองตองการอะไร และสารอะไรจงจะสนองความพงพอใจของตนเองได ดงนน ผรบสารจะเปนผเลอกใชสอประเภทตาง ๆ และเลอกรบสารเพอตอบสนองความตองการของตนเอง

1.1 ทฤษฎความพงพอใจ ความพงพอใจ (Gratification) ตามความหมายของ

พจนานกรมทางดานพฤตกรรม ไดใหคำาจำากดความไววาหมายถง ความรสกทดมความสข เมอคนเราไดรบผลสำาเรจ ตามความมงหมาย (Goals) ความตองการ (Need) หรอแรงจงใจ (Motivation) (Wolman, 1973)

ความพงพอใจหมายถง พอใจ ชอบใจ (ราชบณฑตยสถาน, 2525) ความพงพอใจหมายถงความรทมความสขหรอความพอใจเมอไดรบความสำาเรจ หรอไดรบสงทตองการ (Quirk, 1987)

ความพงพอใจหมายถงความรสกทดเมอประสบความสำาเรจ หรอไดรบสงทตองการใหเกดขนเปนความรสกทพอใจ (Hornby, 2000)

7

โดยสรปแลวความพงพอใจ หมายถง ความพอใจ ชอบใจ และมความสขทความตองการ หรอเปาหมาย ทตงใจไวบรรลผลหรอสมหวงนนเอง สำาหรบนกเรยนแลวกใชสอคอมพวเตอรชวยสอนสวนใหญกยอมจะมความตองการหรอความคาดหวงวา สอคอมพวเตอรชวยสอนจะสามารถชวยใหตวเองสามารถเขาใจบทเรยนไดดยงขนหรอ ไตผลการเรยนดขนนนเอง ซงสามารถวดไดจากแบบสอบถามวดระดบความพงพอใจ หรอผลการสอบ

1.2 ทฤษฎของการจงใจ (Theories of Motivation)

ทฤษฎทมชอเสยงทสดของความพงพอใจ คอ ทฤษฎจงใจ( Motivation Theory) ของ Maslow (1970, pp. 80-81) หรอเรยกวา ทฤษฎทวไปเกยวกบการจงใจ (Maslow’s General Theory of Human Motivation) ซงมาสโลวไดตงสมมตฐานสงจงใจจากความตองการของมนษยไววา มนษยมความตองการอยเสมอ ความตองการใดไดรบการตอบสนองแลวจะไมเปนสงจงใจอกตอไป แตความตองการทยงไมไดรบการตอบสนองนนจะเปนสงจงใจแทน และมาสโลวไดลำาดบขนความตองการของมนษยจากระดบตำาถงระดบสง โดยแบงออกเปน 5 ขน ดงน

1. ความตองการดานรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองการพนฐานเพอความอยรอดของชวต เชน ความตองการอาหาร อากาศ ทอยอาศย ยารกษาโรค และความตองการทางเพศ

2. ความตองการทางดานความปลอดภย (Safety Needs) ไดแก ความตองการความปลอดภยทางดานรางกาย เชน ความลอดภยจากอบตเหต อนตรายตางๆ และความมนคงในอาชพ

8

3. ความตองการทจะเปนสวนหนงของสงคม (Belonging Needs) ไดแกความตองการทจะเขารวม และไดรบการยอมรบในสงคม ความเปนมตร และความรกจากเพอนรวมงาน

4. ความตองการจะเหนคณคาของตนเอง (Esteem Needs) ไดแก ความตองการอยากเดนในสงคม เปนทยอมรบ เปนทยกยองสรรเสรญของบคคลอน

5. ความตองการทจะไดรบความสำาเรจตามความนกคดของตนเอง (Self- Actualization) เปนความตองการขนสงสดของมนษย ทคนสวนมากอยากจะเปนอยากจะได

Bess (1977, pp. 142-149) ไดสรปวา สงจงใจซงหนวยงาน หรอผบรหารหนวยงานใชเปนเครองกระตนบคคลใหเกดความพงพอในในการทำางานไว 3 ประการ ดงน

1. สงจงใจทเปนวตถ ไดแก เงน สงของทใหแกผปฏบตงานเปนการตอบแทน เปนการชดเชย หรอเปนรางวลทเขาไดปฏบตงานใหแกหนวยงานมาแลวเปนอยางด

2. งานนนตองสามารถวางแผน และวดความสำาเรจได โดยใชระบบการทำางานและการควบคมทมประสทธผล

3. เพอใหไดผลในการสรางสงจงใจ ภายในเปาหมายของงานจะตองมลกษณะ ดงน

3.1 คนทำางานมสวนรวมในการตงเปาหมาย3.2 งานนนเปนสงทพงปรารถนา3.3 งานนนสามารถทำาใหสำาเรจได3.4 มผลงานกลบมาใหผทำาทราบโดยตรง

ภญโญ สาธร (2541, หนา 360-361) ไดสรปวา บคลากรจะทำางานอยางมประสทธภาพ และทำางานใหโรงเรยนไดนาน ๆ หรอไมเพยงใด อาศยสงจงใจหลายชนดดวยกนทสำาคญม 5 ประการ คอ

1. สงจงใจทเปนวตถ เชน เงนและสงของ

9

2. สงจงใจทเปนโอกาส เชน การใหโอกาสทจะมชอเสยงดเดน มเกยรตยศ มอำานาจประจำาตวมากขน และโอกาสไดตำาแหนงงานสงขน

3. สงจงใจทเปนสภาพของการทำางาน ซงอาศยวตถเปนหลก

4. สงจงใจทเปนสภาพของการทำางานซงไมเกยวกบวตถ เชน สภาพของสงคมของครในโรงเรยนชวยใหโรงเรยนนาอย ครรกใครปรองดองกน ไมแบงกลมแบงพวก ครทกคนอยในฐานะทดเทยมกน ทงในดานสงคม เศรษฐกจและการศกษา ครไมมความแตกตางกนในทก ๆ ดาน

5. การบำารงขวญและกำาลงใจ และสรางความรสกใหเกดกบครทงหลายวาตนมสวนรวมอยางสำาคญในการสรางชอเสยงใหโรงเรยนหรอมสวนในการแกไขสถานการณสำาคญตาง ๆ ของโรงเรยนสรปไดวา แรงจงใจททำาใหเกดความพงพอใจ คอความตองการของมนษย 5 ขน ของมาสโลว คอ ความตองการทางดานรางกาย ความตองการความปลอดภย ความตองการทจะเปนสวนหนงของสงคม ความตองการเหนคาของตนเอง และความตองการทจะไดรบความสำาเรจตามความนกคดของตนเอง

1.3 ความหมายของแรงจงใจ แรงจงใจเปนคำาทใชกนมากแตบางครงกใชกนไมคอยถก

ตอง ความจรงแลวแรงจงใจใชเพออธบายวาทำาไมอนทรยจงการกระทำาอยางนนและทำาใหเกดอะไรขนมาบาง

คำาวา แรงจงใจ มาจากคำากรยาในภาษาละตนวา “ ”“Movere” (Kidd, 1973, p. 101) ซงมความหมายตรงกบคำาในภาษาองกฤษวา “to move” อนมความหมายวา เปนสงทโนม“นาวหรอมกชกนำาบคคลเกดการกระทำาหรอปฏบตการ ” (To Move

10

a Person to a Course of Action) แรงจงใจจงไดรบความสนใจมากในทก ๆ วงการ

สำาหรบโลเวลล (Lovell. 1980, p. 109) ใหความหมายของแรงจงใจวา เปนกระบวนการทชกนำาโนมนาวใหบคคลเกดความ“มานะพยายามเพอทจะสนองตอบความตองการบางประการใหบรรลผลสำาเรจ ไมเคล คอมแจน ” (Domjan 1996, p. 199) อธบายวาการจงใจเปนภาวะในการเพมพฤตกรรมการกระทำากจกรรมของบคคลโดยบคคลจงใจกระทำาพฤตกรรมนนเพอใหบรรลเปาหมายทตองการ

สรปไดวาการจงใจเปนกระบวนการทบคคลถกกระตนจากสงเราโดยจงใจใหกระทำาหรอดนรนเพอใหบรรลจดประสงคบางอยางซงจะเหนไดพฤตกรรมทเกดจากการจงใจเปนพฤตกรรมทมใชเปนเพยงการตอบสนองสงเราปกตธรรมดา ยกตวอยางลกษณะของการตอบสนองสงเราปกต คอ การขานรบเมอไดยนเสยงเรยก แตการตอบสนองสงเราจดวาเปนพฤตกรรมทเกดจากการจงใจ เชน พนกงานตงใจทำางานเพอหวงความดความชองเปนกรณพเศษ

1.4 แรงจงใจตอพฤตกรรมของบคคลในแตละสถานการณ

แรงจงใจจะทำาใหแตละบคคลเลอกพฤตกรรมเพอตอบสนองตอสงเราทเหมาะสมทสดในแตละสถานการณทแตกตางกนออกไป พฤตกรรมทเลอกแสดงน เปนผลจากลกษณะในตวบคคลสภาพแวดลอม ดงน

1. ถาบคคลมความสนใจในสงใดกจะเลอกแสดงพฤตกรรม และมความพอใจทจะทำากจกรรมนน ๆ รวมทงพยายามทำาใหเกดผลเรวทสด

11

2. ความตองการจะเปนแรงกระตนททำาใหทำากจกรรมตางๆ เพอตอบสนองความตองการนน

3. คานยมทเปนคณคาของสงตาง ๆ เชนคานยมทางเศรษฐกจ สงคม ความงาม จรยธรรม วชาการ เหลานจะเปนแรงกระตนใหเกดแรงขบของพฤตกรรมตามคานยมนน

4. ทศนคตทมตอสงใดสงหนงกมผลตอพฤตกรรมนน เชน ถามทศนคตทดตอการทำางาน กจะทำางานดวยความทมเท

5. ความมงหวงทตางระดบกน กเกดแรงกระตนทตางระดบกนดวย คนทตงระดบความมงหวงไวสงจะพยายามมากกวาผทตงระดบความมงหวงไวตำา

6. การแสดงออกของความตองการในแตละสงคมจะแตกตางกนออกไปตามขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมของสงคมของตน ยงไปกวานนคนในสงคมเดยวกน ยงมพฤตกรรมในการแสดงความตองการทตางกนอกดวยเพราะสงเหลานเกดจากการเรยนรของตน

7. ความตองการอยางเดยวกน ทำาใหบคคลมพฤตกรรมทแตกตางกนได

8. แรงจงใจทแตกตางกน ทำาใหการแสดงออกของพฤตกรรมทเหมอนกนได

9. พฤตกรรมอาจสนองความตองการไดหลายๆทางและมากกวาหนงอยางในเวลาเดยวกน เชนตงใจทำางาน เพอไวขนเงนเดอนและไดชอเสยงเกยรตยศ ความยกยองและยอมรบจากผอน

1.5 ลกษณะของแรงจงใจ แรงจงใจม 2 ลกษณะดงน

12

1. แรงจงใจภายใน (Intrinsic Motives) แรงจงใจภายในเปนสงผลกดนจากภายในตวบคคลซงอาจ

จะเปนเจตคต ความคด ความสนใจ ความตงใจ การมองเหนคณคา ความพอใจ ความตองการฯลฯสงตาง ๆ ดงกลาวน มอทธพลตอพฤตกรรมคอนขางถาวรเชนคนงานทเหนองคการคอสถานทใหชวตแกเขาและครอบครวเขากจะจงรกภกดตอองคการ และองคการบางแหงขาดทนในการดำาเนนการกไมไดจายคาตอบแทนทด แตดวยความผกพนพนกงานกรวมกนลดคาใชจายและชวยกนทำางานอยางเตมท

2. แรงจงใจภายนอก (Extrinsic Motives) แรงจงใจภายนอกเปนสงผลกดนภายนอกตวบคคลทมา

กระตนใหเกดพฤตกรรมอาจจะเปนการไดรบรางวล เกยรตยศชอเสยง คำาชม หรอยกยอง แรงจงใจนไมคงทนถาวร บคคลแสดงพฤตกรรมเพอตอบสนองสงจงใจดงกลาวเฉพาะกรณทตองการสงตอบแทนเทานนทมาของแรงจงใจ

แรงจงใจมทมาจากหลายสาเหตดวยกนเชน อาจจะเนองมาจากความตองการหรอแรงขบหรอสงเรา หรออาจเนองมาจากการคาดหวงหรอการเกบกดซงบางทเจาตวกไมรตวจะเหนไดวาการจงใจใหเกดพฤตกรรม ทไมมกฎเกณฑแนนอนเนองจากพฤตกรรมมนษยมความซบซอน แรงจงใจอยางเดยวกนอาจทำาใหเกดพฤตกรรมทตางกน แรงจงใจตางกนอาจเกดพฤตกรรมทเหมอนกนกไดดงนนจะกลาวถงทมาของแรงจงใจทสำาคญพอสงเขปดงน

ความตองการ (Need) เปนสภาพทบคคลขาดสมดลทำาใหเกดแรงผลกดนใหบคคล

แสดงพฤตกรรมเพอสรางสมดลใหตวเอง เชน เมอรสกวาเหนอยลากจะนอนหรอนงพก ความตองการมอทธพลมากตอพฤตกรรมเปนสงกระตนใหบคคลแสดงพฤตกรรมเพอบรรลจดมงหมายทตองการ

13

นกจตวทยาแตละทานอธบายเรองความตองการในรปแบบตาง ๆ กน ซงสามารถแบงความตองการพนฐานของมนษยไดเปน 2 ประเภททำาใหเกดแรงจงใจ

1. แรงจงใจทางดานรางกาย (Physical Motivation) เปนความตองการเกยวกบอาหาร นำา การพกผอน การได

รบความคมครอง ความปลอดภย การไดรบความเพลดเพลน การลดความเครงเครยด แรงจงใจนจะมสงมากในวยเดกตอนตนและวยผใหญตอนปลายเนองจากเกดความเสอมของรางกาย

2. แรงจงใจทางดานสงคม (Social Motivation) แรงจงใจดานนสลบซบซอนมากเปนความตองการทมผล

มาจากดานชววทยาของมนษยในความตองการอยรวมกนกบครอบครว เพอนฝงในโรงเรยน เพอนรวมงาน เปนความตองการสวนบคคลทไดรบอทธพลมาจากสงแวดลอมและวฒนธรรมซงในบางวฒนธรรมหรอบางสงคมจะมอทธพลทเขมแขงและเหนยวแนนมากความแตกตางของแรงจงใจดานสงคมและแรงจงใจดานรางกาย คอแรงจงใจดานสงคม เกดจากพฤตกรรมทเขาแสดง ออกดวยความตองการของตนเองมากกวา ผลตอบแทนจากวตถและสงของ

แรงขบ (Drives) เปนแรงผลกดนทเกดจากความตองการทางกายและสงเรา

จากภายในตวบคคล ความตองการและแรงขบมกเกดควบคกน เมอเกดความตองการแลวความตองการนนไปผลกดนใหเกดพฤตกรรมทเรยกวาเปนแรงขบ เชนในการประชมหนงผเขาประชมทงหว ทงเหนอย แทนทการประชมจะราบรนกอาจจะเกดการขดแยงหรอเพราะวาทกคนหวกรบสรปการประชมซงอาจจะทำาใหขาดการไตรตรองทดกได

14

สงลอใจ (Incentives) เปนสงชกนำาบคคลใหกระทำาการอยางใดอยางหนงไปสจด

มงหมายทตงไวถอเปนแรงจงใจภายนอก เชน ตองการใหพนกงานมาทำางานสมำาเสมอกใชวธยกยองพนกงานทไมขาดงานโดยจดสรรรางวลในการคดเลอกพนกงานทไมขาดงานหรอมอบโลใหแกฝายททำางานดประจำาป สงลอใจอาจเปนวตถ เปนสญลกษณ หรอคำาพดททำาใหบคคลพงพอใจ

การตนตว (Arousal) เปนภาวะทบคคลพรอมทจะแสดงพฤตกรรม สมองพรอมท

จะคด กลามเนอพรอมจะเคลอนไหว นกกฬาทอนเครองเสรจพรอมทจะแขงขนหรอเลนกฬา องคการทมบคลากรทมความตนตวกยอมสงผลใหทำางานด การศกษาธรรมชาตพฤตกรรมของมนษยมความตนตว 3 ระดบคอ

- การตนตวระดบสงจะตนตวมากไปจนกลายเปนตนตกใจหรอตนเตนเกนไปขาดสมาธ

- การตนตวระดบกลางคอระดบตนตวทดทสด - การตนตวระดบตำามกจะทำาใหทำางานเฉอยชา งานเสรจชา จากการศกษาพบวาปจจยททำาใหบคคลตนตวมทงสงเรา

ภายนอกและภายใน ไดแกลกษณะสวนตวของบคคลแตละคนทมตางกนทงบคลกภาพ นสยและระบบสรระของผนน

การคาดหวง (Expectancy) เปนการตงความปรารถนาทจะเกดขนของบคคลในสงทจะ

เกดขนในอนาคต เชน พนกงานคาดหวงวาเขาจะไดโบนสประมาณ 4-5 เทาของเงนเดอนในปน การคาดหวงทำาใหพนกงานมชวตชวาซงบางคนอาจสมหวง บางคนอาจผดหวงกได สงทเกดขนกบสงทคาดหวงมกไมตรงกนเสมอไป ถาสงทเกดขนหางกบสงทคาดหวงมากกอาจจะทำาใหพนกงานคบของใจในการทำางาน การคาดหวงกอใหเกดแรงผลกดนหรอเปนแรงจงใจทสำาคญตอพฤตกรรม ถาองคการ

15

กระตนใหพนกงานยกระดบผลงานตนเองไดและพจารณาผลตอบแทนทใกลเคยงกบสงทพนกงานคาดหวงวาควรจะไดกจะเปนประโยชนทงองคการและพนกงาน

การตงเปาหมาย (goal Setting) เปนการกำาหนดทศทางและจดมงหมายปลายทางของการก

ระทำากจกรรมใดกจกรรมหนงของบคคลจดเปนแรงจงใจจากภายในของบคคลผนนในการทำางาน ธรกจทมงเพมปรมาณและคณภาพควรมการตงเปาหมายในการทำางานเพราะจะสงผลใหการทำางานมแผนในการดำาเนนการเหมอนเรอทมหางเสอ เพราะมเปาหมายชดเจนทกลาวถงทมาของแรงจงใจจะเหนวาคอนขางยากทจะอธบายแตละเรองแยกจากกนเพราะทกเรองมความสมพนธเกยวของกนทกขอ

1.6 ทฤษฎการใชประโยชน แนวคดหลกของการวเคราะหการใชความพงพอใจของผรบสารทมตอสอ สรปวา โดยสวนใหญในการเปดรบสารของผรบสารนน มนษยมความตงใจทจะแสวงหาขาวสาร เพอนำามาใชประโยชนในทางใดทางหนง ดงนน เมอมความตงใจทแนนอนดงกลาว การเขาไปใชสอจงไมใชกจกรรมทกระทำาอยางไรเปาหมายหากเปนกจกรรมทมวตถประสงค แนนอน หรอเรยกวา Goal-oriented Activity โดยผรบสารเปนผแสวงหาและเลอกใช สอตาง ๆ ทมอยซงทศทางทบคคลเลอกแสวงหาและใชสอประเภทใดนนเกดจากความตองการของบคคลเปนปฐมเหต จากนนความตองการดงกลาวจะถกแปรมาเปนแรงจงใจ(motivation) ทผลกดนใหบคคลเคลอนไหวเขาหาการใชสอประเภทตาง ๆ (กาญจนา แกวเทพ, 2547, หนา 306-307)

16

การใชประโยชนและการไดรบความพงพอใจจากสอมวลชนของผรบสารมจดกำาเนดมาจากสภาวะทางจตใจและสงคมทมาจากความตองการ สงเหลานกอใหเกดความคาดหวงจากสอมวลชนหรอแหลงสารอน ซงนำาไปสรปแบบตาง ๆ ของการมโอกาส ไดรบสารจากสอมวลชนและกอใหเกดผลทสามารถสรางความพงพอใจใหกบผรบสาร อาจกลาวไดวา ผรบสารแตละคนใชสอมวลชนเพอแสวงหาความพอใจจากสอมวลชน ผอนคลายความเครยด คนหาความรหรอเอาประโยชนใดประโยชนหนงเปนการศกษา กระบวนการรบสารซงมความแตกตางไปจากการศกษาในอดตทเนนศกษาเรองอทธพลของสอมวลชนตอผรบสาร วธการนเปนการศกษาวา ผรบสารใชสอมวลชนเพอแสวงหา ความพอใจเพอบรรลความตองการของตน (Katz, Blumler, and Gurevitch, 1983) ปจจยทเขามาเกยวของกบการใชสอหรอผรบสารม ดงน (Katz et. al, 1983)

1. สภาพทางสงคมและลกษณะทางจตวทยาของผรบสาร (Social and Psychological Origins) ทำาใหมนษยมความตองการแตกตางกนไป

2. ความตองการและความคาดหวงการใชสอของผรบสาร (Need Expectation of The Mass Media) ทแตกตางกนทำาใหแตละคนคาดคะเนวาสอแตละประเภทจะสนอง ความพงพอใจไดแตกตางกน

แนวทางการศกษาตามทฤษฎการใชประโยชนและความพงพอใจใหความหมาย สำาคญกบการเลอก การรบร และการตอบสนองตอสอของผรบสารเปนหลก หวใจสำาคญ ของขอตกลงพนฐานตามทฤษฎนคอ ผรบสารรตวอยเสมอและเปนผเลอกสรรชองทาง และเนอหาทตองการดวยตนเอง (McQuail, 1994, 318)

1.7 ทฤษฎ X และทฤษฎ Y ของแมคเกรเกอร

17

แมคเกรเกอร (McGregor, 1960) ไดชใหเหนถงแบบของการบรหาร 2 แบบ คอ ทฤษฎ X ซงมลกษณะเปนเผดจการ และทฤษฎ Y หรอการมสวนรวม แตละแบบเกยวของกบสมมตฐานทมตอลกษณะของมนษยดงน

ผบรหารแบบทฤษฎ X เชอวา 1. มนษยโดยทวไปไมชอบการทำางาน และพยายามหลก

เลยงงานถาสามารถทำาได 2. เนองจากการไมชอบทำางานของมนษย มนษยจงถก

ควบคม บงคบ หรอขมขใหทำางาน ชอบใหสงการและใชวธการลงโทษ เพอใหใชความพยายามไดเพยงพอ และบรรลวตถประสงคขององคการ

3. มนษยโดยทวไปพอใจกบการชแนะสงการหรอการถกบงคบ ตองการหลกเลยงความรบผดชอบ มความทะเยอทะยานนอย และตองการความมนคงมากทสด ผบรหารตามทฤษฎ X จงตองสรางแรงจงใจโดยการขมข และลงโทษ เพอทำาใหลกนองใชความพยายามใหบรรลความสำาเรจตามเปาหมายขององคการ

ผบรหารแบบทฤษฎ Y มความเชอวา 1. การทำางานเปนการตอบสนองความพอใจ 2. การขมขดวยวธการลงโทษไมไดเปนวธการทดทสดในการ

จงใจใหคนทำางาน บคคลทผกพนกบการบรรลถงความสำาเรจตามเปาหมายขององคการ จะมแรงจงใจดวยตนเองและควบคมตนเอง

3. ความผกพนของบคคลทมตอเปาหมายขนอยกบรางวล และผลตอบแทนทพวกเขาคาดหวงวาจะไดรบเมอเปาหมายบรรลถงความสำาเรจ

4. ภายใตสภาพแวดลอมทเหมาะสมในการทำางาน เปนการจงใจใหบคคลอมรบและแสวงหาความรบผดชอบ มความคดสรางสรรคในการทำางาน

18

ทฤษฎ Y เนนถงการพฒนาตนเองของมนษย ชใหเหนวามนษยนนรจกตวเองไดถกตอง รจกความสามารถของตนเอง ผบรหารควรสรางแรงจงใจโดยการสรางสรรคสถานการณทจะทำาใหสมาชกมความรสกรบผดชอบ และมสวนรวมในการทำางาน ในการบรหารนน มการนำาทฤษฎเชงจตวทยามาใชจำานวนมาก เพราะการบรหารเปนการทำางานกบ คน และทฤษฎจตวทยากพดเรอง คน “ ” “ ”การศกษาทฤษฎจตวทยาทเกยวกบการควบคมกำากบพฤตกรรมของมนษย การสรางแรงจงใจในการทำางาน และภาวะผนำา จงเปนประโยชนอยางมากตอผบรหาร Doglas Mc Gregor ไดคนพบแนวคด พฤตกรรมองคการ และสรปวา กจกรรมการบรหาร“ ”จดการลวนมสาเหตรากฐานมาจากทฤษฎพฤตกรรมมนษย (Human Behaviors) ซงเปนไปตามกรอบทฤษฎ X และทฤษฎ Y คอ

ทฤษฎ X (theory x) คอคนประเภทเกยจคราน ในการบรหารจงควรใชมาตรการบงคบ มระเบยบกฎเกณฑคอยกำากบ มการควบคมการทำางานอยางใกลชด และมการลงโทษเปนหลก

ทฤษฎ Y (theory y) คอคนประเภทขยน ควรมการกำาหนดหนาทการงานทเหมาะสม ทาทายความสามารถ สรางแรงจงใจในการปฏบตงานเชงบวก และควรเปดโอกาสใหมสวนรวมในการบรหารงาน

สรป Doglas McGregor เหนวาคนม 2 ประเภท และการบรหารคนทง 2 ประเภท ตองใชวธการบรหารแตกตางกน

19

2. แนวคดเกยวกบความพงพอใจ 2.1 ความหมายของความพงพอใจ

ความพงพอใจกบทศนคตเปนคำาทมความหมายคลายคลงกนมากจนสามารถใชแทนกนไดโดยใหคำาอธบายความหมายของทงสองคำานวา หมายถง ผลจากการทบคคลเขาไปมสวนรวมในสงนนและทศนคตดานลบจะแสดงใหเหนสภาพความไมพงพอใจ (Vroom, 1990, p. 90)

ความพงพอใจ หมายถง สภาพ คณภาพ หรอระดบความพงพอใจซงเปนผลมาจากความสนใจตาง ๆ และทศนคตทบคคลมตอสงนน (Good, 1973, p. 320)

ความพงพอใจ หมายถง ความรสกชอบหรอพอใจในองคประกอบ และสงจงใจดานตาง ๆ ทสามารถตอบสนองความตองการได โดยแสดงออกจากพฤตกรรม เชนสายตาคำาพด ลกษณะทาทางเปนตน 2.2 ลกษณะของความพงพอใจ

ความพงพอใจเกดจากการประเมนความแตกตางระหวางสงทคาดหวงกบสงทไดรบจรงในสถานการณหนง สามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาตามปจจยแวดลอมและสถานการณทเกดขนเปนผลจากการแสดงออกทางอารมณและความรสกในทางบวกของบคคลตอสงหนงสงใดเปนความรสกชอบสงใดสงหนงทผนแปรตามปจจยทไมเกยวของกบความคาดหวงในแตละสถานการณ นอกจากนความพงพอใจเปนความรสกทแสดงออกมาในระดบมากนอยไดขนอยกบความแตกตางของการประเมนสงทไดรบจรงกบความคาดหวงไว นอกจากนความพงพอใจของบคคลใดบคคลหนงจะถกกำาหนดจากความรสกของแตละบคคล โดยจากการพจารณาความแตกตาง

20

ระหวางผลตอบแทนทเกดขนจรงและผลตอบแทน ทเขามความรสกวาเขาควรจะไดรบแลว ถาหากผลตอบแทนทไดรบจรงมากกวาผลตอบแทนทเขาคาดวาจะไดรบยอมจะกอใหเกดความพงพอใจขนอยกบความพอใจจะมากหรอนอยหรอไมพงพอใจนนขนอยกบความยตธรรมของผลตอบแทน (อจฉรา สมสวย, 2545) 2.3 แนวคดเกยวกบการใหบรการ

การใหบรการ เปนหนาทหลกสำาคญในการบรการงานในภาครฐ โดยเฉพาะงานทจะตองมการตดตอสมพนธกนกบประชาชนโดยตรง โดยหนวยงานและเจาหนาทผใหบรการมหนาทในการสงตอการบรการ (Delivery Service) ใหแกผรบบรการ กลาวคอ คณคาประการแรกของการบรการ งานรฐกจทงหมดคอการปฏบตงานดวยการใหบรการทกอใหเกดความ พงพอใจดงมลกษณะสำาคญ 5 ประการคอ การใหบรการอยางเทาเทยมกน (Equivalent Service) การบรการอยางรวดเรวทนเวลา (Timely Service) การใหบรการอยางเพยงพอ (Amplep Service) การใหบรการอยางตอเนอง (Continuous Service) และการใหบรการอยางกาวหนา (Progressive Service) (John D. Millett, 1951)

1. สภาพทางสงคมและลกษณะทางจตวทยาของผรบสาร (Social and Psychological Origins) ทำาใหมนษยมความตองการแตกตางกนไป

2. ความตองการและความคาดหวงการใชสอของผรบสาร (need expectation of the mass media) ทแตกตางกนทำาใหแตละคนคาดคะเนวาสอแตละประเภทจะสนอง ความพงพอใจไดแตกตางกน

2.4 ความพงพอใจของผรบบรการ

21

ความพงพอใจของผรบบรการ หมายถง ความพงพอใจของประชาชนทเขามารบบรการสมพนธกบ ประสทธภาพในการบรหารงานราชการ โดยเกยวของกบทศนคตทเกดจากประสบการณทผรบบรการเขาไปใชบรการในสถานบรการนนและประสบการณนนไดเปนไปตามความคาดหวงของผรบบรการมากนอยเพยงใด 2.5 เกณฑในการพจารณาคณภาพของบรการ

องคการปกครองสวนทองถนมหลกเกณฑในการพจารณาคณภาพการบรการดงน

1) รปธรรม (Tangible) หมายถง ลกษณะทางกายภาพของการบรการทผรบบรการไดรบทใหเขาสามารถคาดคะเนถงคณภาพของบรการดงกลาวได

2) ความไววางใจ (Reliability) หมายถง ผรบบรการเลงเหนถงความสมำาเสมอ และความถกตองในการใหบรการรวมทงประสทธภาพของพนกงานใหบรการ

3) การตอบสนองตอผรบบรการ (Responsiveness) หมายถง ผใชบรการจะคำานงถงเวลาและความสามารถในการแกไขปญหาของผใหบรการวา ตรงจดหรอดกวาตามทผรบบรการตองการหรอไม

4) ความมนใจได (Assurance) หมายถง ผรบบรการจะมองถงความร ความชำานาญหรอความสามารถของบคลากร ซงเปนผลทจะสรางความมนใจ รวมทงความไววางใจในกาบรการนน

5) ความเขาใจและความเหนอกเหนใจ (Empathy) หมายถง ผรบบรการจะพจารณาถงความสะดวกในเวลา สถานท ทำาเลทตง ตลอดจนความพยายามของพนกงานทจะเขาใจถงความตองการ ของผบรการรวมทงความสนใจในการตอบสนองความตองการดงกลาว (สมต สชฌกร, 2546) 2.6 การวดความพงพอใจทมตอการบรการ

22

ความพงพอใจทมตอการใชบรการจะเกดขนหรอไมนนจะตองพจารณาถงลกษณะของการใหบรการขององคกรประกอบกบระดบความรสกของผมารบบรการของแตละบคคล หากจะวดความพงพอใจในการใชบรการสามารถทา ไดหลายชนด เชน การใชแบบสอบถาม การสมภาษณและการสงเกต

1) การใชแบบสอบถาม ซงเปนวธการทนยมใชกนแพรหลายวธหนงโดยการขอความรวมมอจากกลมบคคลทตองการ สามารถแสดงความคดเหนลงในแบบฟอรมทกำาหนดคำาตอบไวใหเลอกตอบหรอเปนคำาตอบอสระ เชน ลกษณะของการใหบรการ สถานทใหบรการ บคลากรทใหบรการ เปนตน

2) การสมภาษณ เปนวธการทตองอาศยเทคนคและความชำานาญพเศษของผสมภาษณทจะจงใจใหผถกสมภาษณตอบคำาถามใหตรงกบขอเทจจรง

3) การสงเกต เปนวธการสงเกตจากพฤตกรรมทงกอนมารบบรการ ขณะรบบรการและหลงจากการไดรบบรการแลว เชน การสงเกตกรยาทาทาง การพด สหนา และความถของการมาขอรบการบรการ เปนตนผวจยจะตองกระทำาอยางจรงจงและมแบบแผนทแนนอน (ชานนท ถนาค, 2545)

ความพงพอใจในการบรการมความสำาคญตอการดำาเนนงานบรการใหสามารถเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงลกษณะทวไปมดงน

1) ความพงพอใจเปนการแสดงออกทางอารมณและความรสกในทางบวกของบคคลตอสงหนงสงใด บคคลจำาเปนตองปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบตว การตอบสนองความตองการสวนบคคลดวยการโตตอบกบสงตางๆในชวตประจำาวนทำาใหแตละคนมประสบการณการเรยนรสงทจะไดรบตอบแทนแตกตางกนไป ในสถานการณการ

23

บรการกเปนเชนเดยวกนบคคลรบรหลายสงหลายอยางเกยวกบการบรการ ไมวาจะเปนประเภทของการบรการหรอคณภาพของการบรการ ซงประสบการณทไดรบจากการสมผสบรการตาง หากเปนไปตามความตองการของผรบบรการ โดยทำาใหผรบบรการไดรบสงทคาดหวงกยอมกอใหเกดความรสกทดและพงพอใจ

2) ความพงพอใจเกดจากการประเมนความแตกตางระหวางสงทคาดหวงกบสงทไดรบจรงในสถานการณบรการกอนทประชาชนจะมาใชบรการ 2.7 แนวคดทฤษฎเกยวกบหลกการใหบรการ

จากการศกษาคนควางานเอกสารและแนวคดทฤษฏทเกยวของกบการบรการ ผวจยไดศกษาคนควาผลการวจยและมผวจยหลายทาน ไดใหความหมายแนวคดทฤษฏ ไวดงน

กรอนรอส (Groonroos, 1990) ไดใหคำานยามไววา การบรการ หมายถง กจกรรมหนงหรอกจกรรมหลายอยางทมลกษณะไมอาจจบตองได ซงโดยทวไปไมจำาเปนตองทกกรณทเกดขนจากการปฏสมพนธระหวางลกคากบพนกงานบรการและหรอลกคากบบรษทผลตสนคากบระบบของการใหบรการทไดจดไว เพอชวยผอนคลายปญหาของลกคา

คอตเลอร (Kotler) ไดใหคำานยามไววา การบรการ หมายถง กจกรรมหรอปฏบตการใด ๆ ทกลมบคคลหนงสามารถนำาเสนอใหอกกลมบคคลหนงซงไมสามารถจบตองได และไมไดสงผลของความเปนเจาของสงใด ทงนการกระทำาดงกลาวอาจจะรวมหรอไมรวมอยกบสนคาทมตวตนได

แมกซ เวเบอร (Max Weber, 1997) ไดกลาวไวในหนงสอ รฐประศาสนศาสตร ทฤษฎและแนวการศกษา วา การใหบรการทม“ ”ประสทธภาพและเปนประโยชนมากทสด คอการใหบรการโดยไมเหน

24

แกประโยชนมากทสด คอการใหบรการโดยไมเหนแกประโยชนสวนตวและประเพณวฒนธรรมของสงคม เชน ชวยเหลอบรการคนบางคนเปนพเศษเพราะรจกมกคนเปนการสวนตว กลาวคอ การใหบรการนนจะตองปฏบตตามกฎระเบยบทวางไวอยางเครงครดเพอใหการกระทำาของตนเปนไปอยางมเหตผลและมประสทธภาพสงสด ซง Weber ไดอธบายวาพฤตกรรมขาราชการในระบบราชการ ตองปราศจากอารมณและความเกลยดชง “ ” (Sineirate Studio

– Without Hatred or Passion) บ.เอม. เวอรมา (B. M. Verma) ไดกลาวไววา การใหบรการ

ทดสวนหนงขนอยกบการเขาถงบรการซง Penchansky Thomas (เพนเชนสก โทมาส)ไดเสนอแนวคดเกยวกบการเขาถงการบรการ ดงน

1. ความพอเพยงของบรการทมอย (Availability) คอความพอเพยงระหวางบรการทมอยกบความตองการของการรบบรการ

2. การเขาถงแหลงบรการไดอยางสะดวกโดยคำานงถงลกษณะทตง การเดนทาง

3. ความสะดวก และสงอำานวยความสะดวกของแหลงบรการ (Accommodation) ไดแก แหลงบรการทผรบบรการยอมรบวาใหความสะดวกและมสงอำานวยความสะดวก

4. ความสามารถของผรบบรการในการทจะเสยคาใชจายสำาหรบบรการ

5. การยอมรบคณภาพของบรการ (Acceptability) ซงในการนจะรวมถงการยอมรบลกษณะของผใหบรการดวย

เคทซ อลฮ และ เบรนดา แดเนท (Katz E. and Brenda D., 1973) ไดศกษาการบรการประชาชน เชน หลกการทสำาคญของการใหบรการขององคกรของรฐ ประกอบดวยหลกการ 3 ประการ คอ

25

1. การตดตอเฉพาะงาน (Specificity) เปนหลกการทตองการใหบทบาทของประชาชนและเจาหนาทอยในวงจำากด เพอใหการควบคมเปนไปตามระเบยบกฎเกณฑและทำาไดงาย ทงนโดยดจากเจาหนาททใหบรการวาใหบรการประชาชนเฉพาะเรองทตดตอหรอไมปฏบตหรอมการสอบถามเรองอนหรอไมเกยวของกบเรองทตดตอหรอไม หากมการใหบรการทไมเฉพาะเรองและสอบถามเรองทไมเกยวของ นอกจากจะทำาใหลาชาแลวยงทำาใหการควบคมเจาหนาทเปนไปไดยาก

2. การใหบรการทมลกษณะเปนทางการ (Universality) หมายถง การทผใหบรการจะตองปฏบตตอผรบบรการอยางเปนทางการไมยดถอความสมพนธสวนตวแตยดถอการใหบรการแกผรบบรการทกคนอยางเทาเทยมกนในทางปฏบต

3. การวางตวเปนกลาง (Affective Neutrality) หมายถง บรการแกผรบบรการโดยจะตองไมนำาเอาเรองของอารมณของเจาหนาททใหบรการเขามาเกยวของในสงคมทมการแลกเปลยนสนคาบรการตอกนนน ไดมการใหการบรการเกดขนทงในภาครฐและภาคเอกชน ซงการบรการทเกดขนนน ตางกมเปาหมายทแตกตางกนออกไปโดยสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ

1) การบรการเชงธรกจ (Business Service) เปนการใหบรการทมงแสวงหาผลกำาไรทเกดจากการใหการนน ๆ โดยผใหบรการเปนผลงทนในการผลตสนคาบรการและมการคาดหวงผลกำาไรเปนคาตอบแทนจากการลงทน ซงสวนใหญภาคเอกชนจะเปนผดำาเนนการเองเกอบทงสน เชน ธรกจโรงแรม รานอาหาร สายการบนตนทนตำารานคาปลอดภาษหรอการนวดแผนโบราณแบบสปา เปนตน

2) การบรการสาธารณะ (Public Service) เปนการใหบรการโดยหนวยงานของรฐโดยมจดมงหมายเพอรกษาผลประโยชนและสวสดภาพของประชาชน เพอใหบานเมองเกดความสงบสข เชน

26

การใหความคมครองเดกและสตร การจดใหมบรการรถเมลโดยสารสาธารณะ บรการดานการแพทย ไฟฟา นำาประปา เปนตน

ลวอส และบม (Lewis, and Bloom) ไดใหคำานยามของคณภาพการใหบรการวาเปนสงทชวดถงระดบของการบรการทสงมอบโดยผใหบรการตอลกคาหรอผรบบรการวาสอดคลองกบความตองการของเขาไดดเพยง ใดการสงมอบบรการทมคณภาพ (delivering Service Quality) หมายถง การตอบสนองตอผรบบรการบนพนฐานความคาดหวงของผรบบรการ

กรอนรส (Gronroos, 1990) ไดใหความหมายของคณภาพการใหบรการวาจำาแนกได 2 ลกษณะคอ คณภาพเชงเทคนค (Technical Quality) อนเกยวกบผลลพธหรอสงทผรบบรการไดรบจากบรการนน โดยสามารถทจะวดไดเหมอกบการประเมนไดคณภาพของผลตภณฑ (Product Quality) สวนคณภาพเชงหนาท (Functional Quality) เปนเรองทเกยวของกบกระบวนการของการประเมนนนเอง

ซแทมล พาราซรามาน และเบอรร (1985) ( Ziethaml, Parasuraman and Berry) ไดชใหเหนดวยวา คณภาพการใหบรการ เปนการใหบรการทมากกวาหรอตรงกบความคาดหวงของผรบบรการ ซงเปนเรองของการประเมนหรอการแสดงความคดเหนเกยวกบความเปนเลศของการบรการในลกษณะของภาพรวม ในมตของการรบร ผลการศกษาวจยของนกวชาการกลมน ชวยใหเหนวาการประเมนคณภาพการใหบรการตามการรบรของผบรโภคเปนไปในรปแบบของการเปรยบเทยบทศนคตทมตอบรการทคาดหวงและการบรการตามทรบรวามความสอดคลองกนเพยงไรขอสรปทนาสนใจประการหนงกคอ การให

27

บรการทมคณภาพนนหมายถงการใหบรการทสอดคลองกบความคาดหวงของผรบบรการหรอผบรโภคอยางสมำาเสมอ

ดงนน ความพงพอใจตอการบรการ จงมความสมพนธโดยตรงกบการทำาใหเปนไปตามความคาดหวงหรอการไมเปนไปตามความคาดหวง (Confirm or Disconfirm Expectation) ของผบรโภคนนเอง

บ. เอม. เวอรมา (B. M. Verma) ไดพจารณาการใหบรการสาธารณะวาเปนกระบวนการใหบรการทมลกษณะเคลอนไหวเปนพลวตร โดยระบบการใหบรการทดจะเกดขนไดเมอหนวยงานทรบผดชอบใชทรพยากรและผลตการบรการใหเปนไปตามแผนงานและการเขาถงการรบบรการ จากความหมายดงกลาวจะเหนไดวา เปนการพจารณาโดยใชแนวความคดเชงระบบ (System Approach) มการมองวาหนวยงานทมหนาทใหบรการใชปจจยนำาเขา (Inputs) เขาสกระบวนการผลต (Process) และออกมาเปนผลผลตหรอการบรการ (Outputs) โดยทงหมดจะตองเปนไปตามแผนงานทกำาหนดไว ดงนน การประเมนผลจะชวยทำาใหทราบ ถงผลผลต หรอการบรการทเกดขนวามลกษณะเปนเชนไร ซงจะเปนขอมลปอนกลบ(Feedback) เปนปจจยนำาเขาตอไป ดวยเหตนระบบการใหบรการสาธารณะจงมลกษณะทเคลอนไหวเปลยนแปลงอยเสมอ

เจมส แมคคลน James S. Mcculluogh ไดมความเหนวา การใหบรการสาธารณะจะตองประกอบไปดวย 3 องคประกอบทสำาคญคอ หนวยงานทใหบรการ (Services Delivery Agency) บรการ (The Service) ซงเปนประโยชนทหนวยงานทใหบรการสงมอบใหแกบรการ (The Service Recipient) โดยประโยชนหรอคณคาของบรการทไดรบนนผรบบรการจะตระหนกไวในจตใจ ซงอาจสามารถวดออกมาในรปของทศนคตกได

28

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ใหความหมายบรการ หมายถง การปฏบต รบใช ใหความสะดวกตาง ๆ ในบรการ มความหมายถง กระบวนการหรอกระบวนการกจกรรมในการสงมอบบรการจากผใหบรการไปยงผรบบรการนน ๆ

วรพงษ เฉลมจรรตน (2543) ไดใหความหมาย คณภาพการใหบรการไวดงน คอความสอดคลองกนของความตองการของลกคาหรอผรบบรการ หรอระดบของความสามารถในการใหบรการทตอบสนองความตองการของลกคาหรอผรบบรการอนทำาใหลกคาหรอผรบบรการเกดความพงพอใจจากบรการทเขาไดรบ

สมวงศ พงศสถาพร ไดใหความหมาย คณภาพการใหบรการไวดงนเปนทศนคตทผรบบรการสะสมขอมลความคาดหวงไววาจะไดรบจากบรการ ซงหากอยในระดบทยอมรบได (Tolerance Zone) ผรบบรการกจะมความพงพอใจในการใหบรการ ซงจะมระดบแตกตางกนออกไปตามความคาดหวงของแตละบคคล และความพงพอใจนเอง เปนผลมาจากการประเมนผลทไดรบจากบรการนน ณ ขณะเวลาหนง

พรรณ ชตวฒนธาดา (2555) มแนวความคดเกยวกบคณลกษณะการใหบรการทดไวดงน การบรการ (Service) หมายถง "กระบวนการของการปฏบตเพอใหผอนไดรบความสขความสะดวก หรอความสบายอนเปน การกระทำาทเกดจากจตใจทเป ยมไปดวยความปรารถนาดชวยเหลอเกอกล เอออาทร มนำาใจไมตร ใหความเปนธรรมและเสมอภาค" การใหบรการจะมทงผใหและผรบ ถาเปนการบรการทดผรบจะเกดความประทบใจหรอเกดทศนคตทดตอการบรการดงกลาว

29

ถานำาคำาวา " SERVICE " มาแยกตวอกษรแตละตว และใชเปนอกษรขนตนคำาเราจะพบหวใจขององคประกอบของการบรการทด

S = Smiling & Sympathy ยมแยมเอาใจเขาใสใจเราเหนใจในความจำาเปนของผรบบรการ

E = Early Response ตอบสนองความประสงคของผรบบรการอยางรวดเรว

R = Respectful แสดงออกถงการใหเกยรตแกผรบบรการ

V = Voluntariness Manner ลกษณะการใหบรการอยางเตมใจ

I = Image Enhancing แสดงออกซงการรกษาภาพพจนของผใหบรการขององคกร

C = Courtesy ความมไมตรจตในการบรการ E = Enthusiasm ความกระตอรอรนในการบรการลกษณะของงานบรการเปนงานหนกทจะตองพบกบคนจำานวน

มากและตอบสนองความตองการทหลากหลายของผรบบรการอยตลอดเวลาอนสงผลใหบางครงการบรการอาจไมรวดเรวทนกบความตองการของผรบบรการทกคนในเวลาเดยวกนได

วศน องคพฒนากล มแนวความคดเกยวกบคณลกษณะการใหบรการทดไวดงน ในการดำารงชวตประจำาวนของบคคลทวไปนน แตละคนตองมบทบาทหนาททแตกตางกนไป โดยทกบทบาทหนาทยอมตองมสวนประสานสมพนธกบบคคลอนทงทางตรง และทางออม ในลกษณะแตกตางกนไป อยางไรกตามบทบาทหนาทดงกลาวนสามารถจำาแนกไดเปน 2 รปแบบใหญ ๆ คอ การเปนผใหบรการ และการเปนผรบบรการ ซงทกคนตองมบทบาททงสองรปแบบพรอม ๆ กนไปคณลกษณะขนพนฐานทสำาคญของผใหบรการทดควรประกอบดวย

30

คณลกษณะ 7 ประการ ประกอบดวย M-A-T-C-H-E-S ซงสามารถขยายความไดดงน

1. ความสามารถในการบรหารจดการเปนอยางด (Management) ทงนเนองจากการบรการเกยวของโดยตรงกบปจจยหลายประการทงทเปนปจจยทมสวนเกยวของโดยตรง และโดยออม ทงทเปนปจจยสนบสนน และขดขวาง ผใหบรการทด ตองสามารถบรหารจดการใหสามารถควบคมการเปลยนแปลงของปจจยดงกลาวได เชน ปจจยเกยวกบระยะเวลา ระยะทาง งบประมาณ

2. ผใหบรการทดตองเปนบคคลททรงภมความร (Academic) ในศาสตรหลายดานอยางแทจรงเพอเปนพนฐานในการใหความร ใหคำาปรกษาแนะนำาแกผรบบรการอยางถกตองเหมาะสม โดยมงหวงประโยชนสงสดของการเผยแพรความรทถกตองสำาหรบผรบบรการ

3. ผใหบรการตองรกษาเอกลกษณ (Unique) ของตนเอง4. การดแลรกษา และเอาใจใส (Care) เพอใหเกดความพง

พอใจ และกระจายผลประโยชน ทเกดขนไปยงกลมเปาหมายทกกลม

5. ผใหบรการทดควรเปนบคคลทมสขภาพพลานามยด (Health) ซงครอบคลมทงสขภาพรางกาย และสขภาพจตใจ ซงจะสงผลตอประสทธภาพ และคณภาพในการทำางานโดยตรง โดยเฉพาะอยางยง การเปนบคคลทมสขภาพจตดยอมกอใหเกดความประทบใจเมอแรกพบ (First Impression) ซงจะสงผลถงการใหบรการทดและมประสทธภาพตอไปได

31

6. ใหความสำาคญกบการอนรกษสงแวดลอม (Environment) ซงผใหบรการทดควรสรางความตระหนกถงการรกษาคณภาพสงแวดลอมทงหมด จะสงผลตอคณภาพสงแวดลอม

7. การมจตใจพรอมใหบรการ (Service Mind) ทงนผรบบรการสามารถรบรและรสกไดถงจตใจพรอมใหบรการของผใหบรการไดเปนอยางดจากพฤตกรรม การประพฤตตนและความรบผดชอบของผใหบรการ

นนทวฒน บรมานนท (2553) ไดใหความหมายวา บรการเปนกจการของฝายปกครองทจดทำาขนเพอประโยชนสาธารณะสามารถแยกออกไดเปนสองประเภทคอ ตำารวจทางปกครอง “ ” (Police Administrative) และ บรการสาธารณะ “ ” (Service Public) ภาครฐมการใหบรการแกประชาชนทงทเปนรายบคคล และทงชมชน โดยรฐบาลกลาง ใหบรการแกประชาชนในวงกวางขณะททองถนใหบรการเฉพาะประชาชนในทองถนของคน คณภาพของการบรการเปนสงสำาคญทำาอยางไรรฐจงจะประกนไดวาประชาชนไดรบบรการทด การเนนทคณภาพจะมความหมายมากกวาการเนนปรมาณ การดำาเนนการศกษาความตองการของประชาชนเปนสงจำาเปน และการสรางกระบวนการมสวนรวมจะเปนการเพมคณคาใหกบการบรการนน เพราะประชาชนถอวาพวกเขามสวนในการบรการนน มใชเพยงผรบบรการฝายเดยว การบรการสาธารณะทองคการปกครองสวนทองถนเปนผจดทำาสามารถแบงไดเปน 4 ประเภท คอ 1. การบรการสาธารณะดานสขอนามย 2. การบรการสาธารณะดานเศรษฐกจ 3. การบรการสาธารณะดานสงคมและการศกษา 4. การบรการสาธารณะดานวฒนธรรม

เนองจากบรการสาธารณะเปนกจการทมความจำาเปนสำาหรบประชาชน ดงนน หากบรการสาธารณะหยดชะงกไมวาดวยเหตใด

32

กตาม ประชาชนผใชบรการสาธารณะยอมไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายได ดวยเหตนบรการสาธารณะจงตองมความตอเนองในการจดทำาหลกการทสำาคญของหลกวาดวยความตอเนองของบรการสาธารณะคอ นตบคคลผมหนาทจดทำาบรการสาธารณะจะตองดำาเนนการจดทำาบรการสาธารณะอยางสมำาเสมอและตอเนองตลอดเวลา หากมกรณทเกดการหยดชะงกจะตองมการรบผดชอบ และในกรณทเกดการหยดชะงกขององคกรปกครองทองถน หรอองคกรมหาชนอสระ ททำาหนาทกำากบดแลจะตองเขาดำาเนนการแทนเพอเปนหลกประกนการตอเนองของบรการสาธารณะ

อเนก สวรรณบณฑต และภาสกร อดลพฒนกจ (2548) กลาวถง ปจจยทมผลตอความพงพอใจของผรบบรการเปนสงทผรบบรการจะแสดงออกในทางบวกหรอลบตอสงทไดรบจากการบรการและการนำาเสนอการบรการโดยเปรยบเทยบกบสงทไดคาดหวงไวซงสามารถเปลยนแปลงไปไดตามปจจยแวดลอมและสถานการณทเกดขนในระหวางการบรการไดแก

1) ผลตภณฑบรการ ในการนำาเสนอการบรการจะตองมผลตภณฑบรการทมคณภาพและระดบการใหบรการทตรงกบความตองการของผรบบรการ โดยผใหบรการจะตองแสดงใหผรบบรการเหนถงความเอาใจใสและจรงใจตอการสรางเสรมคณภาพของผลตภณฑบรการทจะสงมอบใหแกผรบบรการ

2) ราคาคาบรการ ความพงพอใจของผรบบรการเกดจากการประเมนคณภาพและรปแบบของการบรการเทยบกบราคาคาบรการทจะตองจายออกไป โดยผใหบรการจะตองกำาหนดราคาคาบรการทเหมาะสมกบคณภาพของการบรการและเปนไปตามความเตมใจทจะจาย (Willingness to Pay) ของผรบบรการ คาบรการจะถกหรอ

33

แพงขนอยกบความสามารถในการจายและเจตคตตอราคาของกลมผรบบรการอกดวย

3) สถานทบรการ ผใหบรการจะตองมองหาสถานทในการใหบรการทผรบบรการสามารถเขาถงไดโดย สะดวก มสถานทกวางขวางเพยงพอและตองคำานงถงการอำานวยความสะดวกแกผรบบรการในทกดาน เชนการมสถานทจอดรถ หรอการใหบรการผานระบบอนเตอรเนต ซงทำาใหประเดนสำาคญดานสถานทใหบรการลดลงไปได

4) การสงเสรมแนะนำาบรการ ผใหบรการจะตองใหขอมลขาวสารในเชงบวกแกผรบบรการทงในดานคณภาพการบรการและภาพลกษณของการบรการผานทางสอตาง ๆ เพอใหผรบบรการไดนำาขอมลเหลานไปชวยประเมนเพอตดสนใจใชบรการตอไป

5) ผใหบรการ จะตองตระหนกตนเองวามสวนสำาคญในการสรางใหเกดความพงพอใจในการบรการของผรบบรการ โดยในการกำาหนดกระบวนการจดการ การวางรปแบบการบรการจะตองคำานงถงผรบบรการเปนสำาคญ ทงแสดงพฤตกรรมบรการและเสนอบรการทลกคาตองการดวยความสนใจเอาใจใสอยางเตมทดวยจตสำานกของการบรการ

6) สภาพแวดลอมของการบรการ ผใหบรการจะตองสรางใหเกดความสวยงามของอาคารสถานท ผานการออกแบบตกแตง การแบงพนทอยางเหมาะสมลงตวสรางใหเกดภาพลกษณทดขององคกรผใหบรการและสอภาพลกษณเหลานออกไปสผรบบรการอกดวย

7) กระบวนการบรการ ผใหบรการตางมงหวงใหเกดความมประสทธภาพของการจดการระบบการบรการเพอเพมความคลองตวและความสามารถในการสนองตอบตอความตองการของลกคาไดอยางถกตอง มคณภาพ โดยการนำาบคลากร เทคโนโลยเขามารวมกนเพอเพมประสทธภาพในการบรการและหวงตอประสทธผลทจะเกด

34

ขนตอผรบบรการความพงพอใจของผรบบรการนนสามารถแบงออกไดเปน 2 ระดบดวยกนคอ

1) ความพงพอใจทตรงกบความคาดหวง เปนสงทผใหบรการจะตองจดใหมตามความคาดหวงของผรบ บรการและระวงไมใหเกดสงทตำากวาความคาดหวงนนได เพอใหผรบบรการรสกยนดและมความสขในการมารบบรการนน ๆ

2) ความพงพอใจทเกนความคาดหวง เปนสงทผใหบรการมงหวงทจะสรางใหมเกนกวาความคาดหวงของผรบบรการ เพอใหผรบบรการมความรสกปลาบปลมใจหรอประทบใจในบรการทไดรบซงเกนความคาดหวงทตงใจไว

สรปไดวา ความพงพอใจคอ ความรสกพอใจ ตอสงใดสงหนง เมอความตองการของมนษยไดรบการตอบสนองทงทางดานรางกายและจตใจ กจะเกดความพอใจ ชอบใจ เกดเปนทศนคตดานบวก ทแสดงใหเหนถงสภาพความพงพอใจในสงนนและทศนคตดานลบ ทแสดงใหเหนถงสภาพความไมพงพอใจความพงพอใจเปนองคประกอบดานความรสกของทศนคตซงไมจำาเปนตองแสดงหรออธบายเชงเหตผลเสมอไปกได ดงนน ความพงพอใจจงเปนเพยงปฏกรยาดานความรสกตอสงเราหรอสงกระตนทแสดงผลออกมาในลกษณะของผลลพธสดทายของขบวนการประเมนโดยบงบอกถงทศทางของผลประเมนวาจะเปนไปในลกษณะทศทางบวก หรอทศทางลบหรอไมมปฏกรยา คอ เฉย ๆตอสงเราหรอสงกระตนนนกได

Millet (1954, อางถงใน มนกานต มบญลอ. 2547, หนา 30) ไดอธบายความพงพอใจในการบรการหรอความสามารถในการสรางความพงพอใจใหกบผรบบรการ ใหพจารณาจากองคประกอบ 5 ดานคอ

35

1. ความสามารถในการบรการอยางเสมอภาค (Equitable Service) หมายถงความยตธรรมในการบรการงานทมฐานคดทวาทกคนเทาเทยมกน

2. ความสามารถในการบรการตรงเวลา (Timely Service) หมายถง การใหบรการจะตองตรงเวลารวดเรวและทนตอเวลา

3. ความสามารถในการใหบรการอยางเพยงพอ (Ample Service) หมายถง การใหบรการตองมลกษณะทเหมาะสม (The Right Geographical Location) Millet เหนวาความเสมอภาคหรอการตรงตอเวลาจะไมมความหมายถาไมมการใหบรการทเพยงพอ

4. ความสามารถในการใหบรการอยางตอเนอง (Continuous Service) หมายถง การใหบรการทเปนไปอยางสมำาเสมอ โดยยดประโยชนของสาธารณะเปนหลก

5. ความสามารถในการใหบรการอยางกาวหนา (Progressive Service) หมายถง การใหบรการทมการปรบปรงคณภาพและปรบปรงผลการปฏบตงานโดยทรพยากรเทาเดมและพฒนาการใหบรการทงในดานการบรการและในดานคณภาพใหมความเจรญกาวหนาตามลกษณะของการบรการนน ๆ

Kotler (2540, pp. 48-49 อางองถง พวงทอง ปานสายลม. 2547, หนา 8) ความพงพอใจ คอระดบความรสกของบคคลทเปนผลมาจากการเปรยบเทยบการทำางานของผลตภณฑตามทเหนหรอเขาใจ (Product’s Perceived Performance) กบความคาดหวงของบคคล ดงนนระดบความพงพอใจจงเปนฟงกชนของความแตกตางระหวางการทำางาน (ผล) ทมองเหนหรอเขาใจ (Perceived Performance) และความคาดหวง

36

(Expectation) ระดบความพงพอใจสามารถแบงไดอยางกวาง ๆ เปน 3 ระดบ และ ลกคำารายหนงอาจมประสบการณอยางใดอยางหนงใน 3 ระดบน กลาวคอ หากการทำางานของขอเสนอ (หรอผลตภณฑ) ไมตรงความคาดหวง ลกคายอมเกดความไมพอใจ หากการทำางานของขอเสนอ (หรอผลผลตภณฑ) ตรงกบความคาดหวง ลกคายอมเกดความพอใจ แตถาเกนกวาความคาดหวงลกคากยงพอใจมากขนไปอก

ไชยรตน รจพงศ. (2550, อางถงใน อลษา ศรสกใส, 2551, หนา 27) ไดศกษาถงการบรการ (Service) ทมคณภาพซงประกอบไปดวย

1) S – SATISFACTION คอ ความพงพอใจของผรบบรการ ดวยความรสกทดตอผใหบรการ

2) E – EXPECTATION คอ ผรบบรการมกจะคาดหวงการบรการทรวดเรวทนใจมประสทธภาพ และมอธยาศยไมตรดงาม

3) R – READINESS ความพรอมในการใหบรการ มความพรอมอยตลอดเวลาพรอมใหบรการอยางฉบพลนและทนใจ ผรบบรการจะชอบใจและรสกประทบใจ

4) V – VALUE คอความมคณคาของการบรการทตรงไปตรงมา ไมเอาเปรยบลกคา ทำาใหผรบบรการถกใจ ชอบ และประทบใจ

5) I – INTEREST คอความสนใจตอการบรการ ใหความสนใจ จรงใจ ตอลกคาทกระดบและทกคนอยางยตธรรม เทาเทยมกน การปฏบตตอลกคำาจะตองออนโยนใหเกยรตลกคำาเสมอ

6) C – COURTESY คอ ความมไมตรจตในการบรการ ดวยใบหนายมแยมแจมใส ทาทางทสภาพออนโยน มอธยาศยของความเปนมตร สรางความอบอนและเปนกนเอง

7) E – EFFICIENCY คอความมประสทธภาพของการดำาเนนงานบรการ ขนอยกบการบรการอยางเปนระบบทมขนตอนชดเจน

37

โดยมปรชญาการบรการ มแผนในการใหบรการ มยทธศาสตรการบรการทมคณภาพ ตลอดจนการฝกอบรมพฒนาบคลากรของผปฏบตงานในหนาทบรการใหมคณภาพ

Kotler. (2541, อางถงใน พณรง เพชรรกษ, 2548, หนา 14-15) ไดกลาวถง แนวคดเกยวกบสวนประสมการตลาดบรการ ประกอบดวย

1. ผลตภณฑบรการ (Product) คอ สงใดสงหนงทนำาเสนอแกตลาดเพอตอบสนองความตองการของลกคาและตองสรางคณคาใหเกดขนผลตภณฑบรการจะใชกบธรกจบรการทกประเภททมการใหบรการ เชน ธรกจโรงแรม ธรกจทองเทยวธรกจรานอาหาร เปนตน ซงธรกจเหลาน จะใหบรการตามความตองการของลกคาทมาขอรบบรการ ซงจะแตกตางกนไปขนอยกบประเภทของธรกจ

2. ราคา (Price) คอตนทนทงหมดทลกคาตองจายในการแลกเปลยนกบผลตภณฑหรอผลตภณฑบรการ ซงรวมระยะเวลาทใชในการผลตหรอบรการ คาจาง แรงงาน การใชความคดการสรางสรรค นวตกรรม จำานวนการผลต ความยากงายในการจดหาวตถดบและผลตอบแทนทตองการดวยสงตาง ๆ เหลาน จะนำามาคำานวณตนทน แลวกำาหนดราคาทเปนตวเงน ซงลกคาจะตองจายเพอแลกกบผลตภณฑทตองการ

3. ชองทางการจำาหนาย (Channels of Distribution) เปนกระบวนการทำางานททำาใหสนคาหรอบรการไปสตลาด เพอใหผบรโภคสนคาหรอบรการตามความตองการไดอยางสะดวก รวดเรวและมตนทนคาใชจายในการดำาเนนงานตามชองทางการจดจำาหนายมหลายรปแบบ เชน การตดตอทางโทรศพท การตดตอ ณ สถานท ทผคนนยม การตดตอโดยไมจำากดเวลา เปนตน

4. การสงเสรมการตลาด (Promotion) เปนสอการตลาด เพอใหแนใจวาผบรโภคทเปนกลมเปาหมายเขาใจและทราบถงคณคา

38

ของสนคาทเสนอขาย เปนความพยายามจงใจใหเกดความชอบในสนคาและพฤตกรรมอยางถกตอง การสงเสรมการตลาดประกอบดวย การโฆษณา การประชาสมพนธ และการลด แลก แจก แถม

5. บคคลผใหบรการ (Personnel) เปนบคคลทงหมดทเกยวของกบกจกรรมใหบรการในแตละธรกจ ตงแตเรมตนจนการใหบรการสนสด เปนการเลอกสรรบคคลทใหบรการแกลกคาตามวฒนธรรมและนโยบายขององคกร เพอทำาใหเกดความพงพอใจแกลกคา

6. ลกษณะทางกายภาพ (Physical Evidence) เปนการแสดงใหเหนถงคณคาการใหบรการโดยผานการใชหลกฐานทมองเหนได เพอใหลกคาเหนคณคาของการบรการ เชน การมสถานทโอโถง สะอาด มความรมรน การจดสถานทใหมบรรยากาศทดและเหมาะสม การจดสถานทใหมสถานทนงพกผอน เปนตน

7. กระบวนการใหบรการ (Process) เปนวธการดำาเนนงานขององคกร เพอใหกำาหนดการบรการทดเพอตอบสนองความตองการและความคาดหวงของลกคาและทำาใหลกคาเกดความพงพอใจ

ปรชญา เวสารชช (2547) ไดกลาวไววา การใหบรการของรฐนน จะตองคำานงถงสงตอไปนคอ

1. การใหบรการทเปนทพงพอใจแกสมาชกในสงคม ความพงพอใจเปนสงทวดไดยาก หรอใหคำาจำากดความยาก แตอาจกลาวไดอยางกวาง ๆ ถงองคประกอบททำาใหเกดความพงพอใจได ดงน

1.1 การใหบรการทเทาเทยมแกสมาชกในสงคม 1.2 ใหบรการในเวลาทเหมาะสม 1.3 ใหบรการโดยคำานงถงปรมาณความมากนอย คอ ให

บรการไมมากและ ไมนอยเกนไป

39

1.4 ใหบรการโดยมการปรบปรงใหทนกบความเปลยนแปลงอยเสมอ

2. การใหบรการโดยมความรบผดชอบตอประชาชน เปนคานยมพนฐานสำาหรบการบรการราชการในสงคมประชาธปไตยทจะตองทำาหนาทภายใตการชนำาทางการเมองจากตวแทนของประชาชนและตองสามารถใหบรการทมลกษณะสนองตอบตอมตมหาชนตองมความยดหยนทจะปรบเปลยนลกษณะงานหรอการใหบรการทสามารถตอบสนองความตองการทเปลยนแปลงไดมากทสดดงนน การทจะชวดวาการใหบรการสาธารณะของหนวยงานทมหนาทในการใหบรการบรรลเปาหมายหรอไมเพยงใดนน วธหนงกคอ การวดความพงพอใจของประชาชนผรบบรการ เพราะการวดความพงพอใจนเปนการตอบคำาถามวาหนวยงานทมหนาทในการใหบรการมความสามารถสนองตอบตอความตองการของประชาชนไดหรอไมเพยงใด ซงในปจจบนประเทศไทยไดใหความสำาคญกบการปรบปรงระบบการใหการบรการประชาชนของหนวยงานภาครฐเพอใหประชาชนไดรบการบรการทด สะดวก รวดเรว โปรงใสและมคณภาพ

ทศพร ศรสมพนธ (2549) กลาวถงการบรการสาธารณะไววา โดยหลกการแลว การบรการสาธารณะยอมยงประโยชนแกสงคมและบคคลทวไป การดำาเนนบทบาทสำาคญประการนของหนวยงานภาครฐจงจำาเปนอยางยงทจะตองใหความสำาคญตอเรองของประสทธภาพในเชงการบรหารจดการ และประสทธภาพเชนวานยอมเปนองคประกอบสำาคญในการกำาหนดทศทางในภาพรวมของประสทธภาพของการจดการภาครฐทมตอระบบการบรหารงานภาครฐและระบบเศรษฐกจการใหบรการของภาครฐทมคณภาพ จงเปนสงทสะทอนสมรรถนะของการปฏบตงานการใหบรการตอบสนองความตองการประชาชนทเปนลกคาผรบบรการของหนวยงานภาครฐภายใตรากฐานของการบรหารราชการหรอการบรหารงานภาครฐตามแนวคดการ

40

จดการภาครฐแนวใหม (New Public Management : NPM) ทระบบราชการของหลายประเทศ รวมทงประเทศไทยรบมาเปนกระบวนการทศนในการขบเคลอนการจดการระบบงานภาครฐในชวงหลายปทผานมา ตามแนวคดนนอกจากแนวทางการปรบปรงสมรรถภาพและการยกระดบกำาลงการผลตของหนวยงานภาครฐ ซงมมตอยทการพฒนาทรพยากรบคคล (Human Resource Development) และมการใชประโยชนจากภาคเอกชนใหมากขน

ความสำาคญของความพงพอใจตอการบรการความพงพอใจในบรการของผรบบรการเปนเปาหมายสำาคญทผใหบรการทงหลายตางหากลยทธทางการจดการและกลยทธทางการตลาดมาประยกตใช โดยมจดมงหมายเพอทจะทำาใหผรบบรการเกดความประทบใจในบรการและกลบมาใชบรการซำาจงเปนประเดนทมความสำาคญตอบคคลหลายฝาย ไดแก

1. ผใหบรการ กลาวคอ ในการจดใหเกดการบรการแกผมารบบรการนน สงทผใหบรการควรจะตองคำานงถงและยดถอคอ

1) ความพงพอใจของผรบบรการเปนตวกำาหนดคณลกษณะของการบรการรปแบบการบรการทดจะตองสามารถตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงของผรบบรการไดโดยผใหบรการจะตองทำาการสำารวจหรอศกษาความตองการของกลมผรบบรการเปาหมายเสยกอน จากนนจงสามารถกำาหนดรปแบบการบรการทเหมาะสมเพอใหเกดการบรการนาประทบใจแกผมารบบรการ

2) ความพงพอใจของผรบบรการเปนตวแปรสำาคญในการประเมนคณภาพ ของการบรการ เนองจากเปนเกณฑทชดเจนสงผลตอการกลบมาใชบรการซำาของผรบบรการโดยทวไปองคการธรกจบรการจะทำาการประเมนความพงพอใจของผรบบรการในหลาย ๆ ดาน เชน อาคารสถานท อปกรณเครองใช ความนาเชอถอของ

41

กจการบรการ ความเตมใจในการใหบรการ ความรและความสามารถในการใหบรการ และบคลกลกษณะของผใหบรการ เปนตน

3) ความพงพอใจของผปฏบตงานเปนตวชคณภาพและความสำาเรจของงานบรการเนองจากการบรการจะดเพยงใดนนขนอยกบผใหบรการซงการปฏบตงาน จะมคณภาพนน ผใหบรการจะตองมความพงพอใจในงานของตน จงจะทมเทในการทำางานและเปนสงทนำาไปสความพงพอใจของผรบบรการ

2. ผรบบรการ กลาวคอ สงทผรบบรการมงหวงตองการจะไดจากการมารบบรการนนกคอ ความสะดวกสบาย ความรวดเรวและคณภาพการบรการทด ดงนน ความพงพอใจจงเปนตวผลกดนคณภาพของการบรการของผใหบรการ ซงจะสงผลดตอผรบบรการดงน

1) ความพงพอใจของผรบบรการเปนตวผลกดนคณภาพชวตทดขนของผรบบรการเอง ซงมงหวงทจะไดรบการบรการทดจากการทไดไปใชบรการยงทตางๆ ความพงพอใจของผรบบรการนจงเปนสงสำาคญทผใหบรการจะตองตระหนกถงและจดใหมอยางเพยงพอ ทำาใหเกดการแขงขนเพอทจะนำาเสนอสงทดกวาแกรบบรการ สงผลใหผรบบรการไดรบการบรการทดมคณภาพมากขนเรอย ๆ

2) ความพงพอใจของผปฏบตงานบรการ ชวยพฒนาคณภาพของงานบรการและอาชพบรการเนองจากผใหบรการทมความพงพอใจในการท างานจะทำางาน ดวยความเตมใจ ทมเท สรางสรรคและสงเสรมมาตรฐานในการใหบรการ สงผลใหคณภาพ ในการบรการสงขนและงานบรการกลายเปนงานทแพรหลายมากขน มบคลากรทมทกษะ และความสามารถเขาสวงการธรกจบรการมากขน เกดการขยายตวของธรกจบรการ สงผลตอลกษณะการบรการ ทำาใหผรบบรการไดรบการบรการทมความหลากหลายและมคณภาพ

42

สงยงขนตอไป (เอนก สวรรณบณฑต และภาสกร อดลพฒนกจ, 2548)3. รฐธรรมนญทเกยวกบการปกครองสวนทองถน

3.1 การปกครองสวนทองถนบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2560 ไดกำาหนดแนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดนไวในหมวด 14 ดงตอไปน

หมวด 14การปกครองสวนทองถน

มาตรา 249 ภายใตบงคบมาตรา 1 ใหมการจดการปกครองสวนทองถนตามหลกแหงการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถน ทงน ตามวธการและรปแบบองคกรปกครองสวนทองถนทกฎหมายบญญต

การจดตงองคกรปกครองสวนทองถนในรปแบบใดใหคำานงถงเจตนารมณของประชาชนในทองถน และความสามารถในการปกครองตนเองในดานรายได จำานวนและความหนาแนนของประชากรและพนททตองรบผดชอบ ประกอบกน

มาตรา 250 องคกรปกครองสวนทองถนมหนาทและอำานาจดแลและจดทำาบรการสาธารณะ และกจกรรมสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนตามหลกการพฒนาอยางยงยน รวมทงสงเสรม และสนบสนนการจดการศกษาใหแกประชาชนในทองถน ทงน ตามทกฎหมายบญญต

การจดทำาบรการสาธารณะและกจกรรมสาธารณะใดทสมควรใหเปนหนาทและอำานาจโดยเฉพาะขององคกรปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ หรอใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลก ในการดำาเนนการใด ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญตซงตองสอดคลองกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถน ตามวรรคส

43

และกฎหมายดงกลาวอยางนอยตองมบทบญญตเกยวกบกลไกและขนตอนในการกระจายหนาทและอำานาจ ตลอดจนงบประมาณและบคลากรทเกยวกบหนาทและอำานาจดงกลาวของสวนราชการใหแก องคกรปกครองสวนทองถนดวย

ในการจดทำาบรการสาธารณะหรอกจกรรมสาธารณะใดทเปนหนาทและอำานาจขององคกรปกครองสวนทองถน ถาการรวมดำาเนนการกบเอกชนหรอหนวยงานของรฐหรอการมอบหมายใหเอกชน หรอหนวยงานของรฐดำาเนนการจะเปนประโยชนแกประชาชนในทองถนมากกวาการทองคกรปกครองสวนทองถนจะดำาเนนการเอง องคกรปกครองสวนทองถนจะรวมหรอมอบหมายใหเอกชนหรอหนวยงานของรฐ ดำาเนนการนนกได

รฐตองดำาเนนการใหองคกรปกครองสวนทองถนมรายไดของตนเองโดยจดระบบภาษหรอการจดสรรภาษ ทเหมาะสม รวมทงสงเสรมและพฒนาการหารายไดขององคกรปกครองสวนทองถน ทงน เพอใหสามารถ ดำาเนนการตามวรรคหนงไดอยางเพยงพอ ในระหวางทยงไมอาจดำาเนนการได ใหรฐจดสรรงบประมาณ เพอสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนไปพลางกอน

กฎหมายตามวรรคหนงและกฎหมายทเกยวกบการบรหารราชการสวนทองถน ตองใหองคกร ปกครองสวนทองถนมอสระในการบรหาร การจดทำาบรการสาธารณะ การสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษา การเงนและการคลง และการกำากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนซงตองทำาเพยงเทาทจำาเปนเพอการคมครอง ประโยชนของประชาชนในทองถนหรอประโยชนของประเทศเปนสวนรวม การปองกนการทจรต และการใชจายเงนอยางมประสทธภาพ โดยคำานงถงความเหมาะสมและความแตกตางขององคกรปกครอง สวนทองถนแตละรปแบบ และตองมบทบญญตเกยวกบการปองกน

44

การขดกนแหงผลประโยชน และการปองกน การกาวกายการปฏบตหนาทของขาราชการสวนทองถนดวย

มาตรา 251 การบรหารงานบคคลขององคกรปกครองสวนทองถนใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ซงตองใชระบบคณธรรมและตองคำานงถงความเหมาะสมและความจำาเปนของแตละทองถนและองคกร ปกครองสวนทองถนแตละรปแบบ การจดใหมมาตรฐานทสอดคลองกนเพอใหสามารถพฒนารวมกน หรอการสบเปลยนบคลากรระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนได

มาตรา 252 สมาชกสภาทองถนตองมาจากการเลอกตง ผบรหารทองถนใหมาจากการเลอกตงหรอมาจากความเหนชอบของสภาทองถนหรอในกรณ องคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ จะใหมาโดยวธอนกได แตตองคำานงถงการมสวนรวม ของประชาชนดวย ทงน ตามทกฎหมายบญญต

คณสมบตของผมสทธเลอกตงและผมสทธสมครรบเลอกตง และหลกเกณฑและวธการเลอกตง สมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญต ซงตองคำานงถงเจตนารมณ ในการปองกนและปราบปรามการทจรตตามแนวทางทบญญตไวในรฐธรรมนญดวย

มาตรา 253 ในการดำาเนนงาน ใหองคกรปกครองสวนทองถน สภาทองถน และผบรหารทองถน เปดเผยขอมลและรายงานผลการดำาเนนงานใหประชาชนทราบ รวมตลอดทงมกลไกใหประชาชนในทองถน มสวนรวมดวย ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต มาตรา 254 ประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนมสทธเขาชอกน เพอเสนอขอบญญตหรอเพอถอดถอนสมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถนไดตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทกฎหมายบญญต

45

ปจจบนไดใชพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 เปนหลกในการปฏบตงานราชการ ซงในมาตรา 4 นน ไดกำาหนด ใหแบงระเบยบบรหารราชการแผนดนออกเปน 3 สวนได แกระเบยบบรหารราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน

1) ระเบยบบรหารราชการสวนกลางไดบญญตไวในมาตรา 7 จดหรอแบงเปนสำานกนายกรฐมนตรกระทรวงหรอทบวงซงมฐานะเทยบเทากระทรวง ทบวงซงสงกดสำานกนายกรฐมนตรหรอกระทรวงและกรมหรอสวนราชการทเรยกชออยางอนและมฐานะเปนกรมซงซงสงกดหรอไมสงกดสำานกนายกรฐมนตร กระทรวง หรอทบวง

2) ระเบยบบรหารราชการสวนภมภาค ไดบญญตไวในมาตรา 51 โดยใหจดหรอแบงเปนจงหวดและอำาเภอ

3) ระเบยบบรหารราชการสวนทองถน ไดบญญตไวในมาตรา 69 - 71 โดยใหจดหรอแบงเปนองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล สขาภบาลและราชการสวนทองถนอนตามทมกฎหมายกำาหนด

3.1 องคการบรหารสวนจงหวดจดตงขนในป พ.ศ. 2498 ภายใตพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการสวนจงหวด พ.ศ. 2498 ซงในป พ.ศ. 2559 มจำานวน ทงสน 76 แหง เทากบจำานวนจงหวดทมอยในประเทศไทย ปจจบนบรหารงานโดยยดพระราชบญญต องคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ. 2540 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด (ฉบบท 2) พ.ศ. 2542

3.2 เทศบาล ตงขนตามกฎหมายในป พ.ศ. 2476 ปจจบนใชพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 แกไขเพมเตม (ฉบบท 13) พ.ศ. 2552 มเทศบาลจำานวน 2,441 แหง แบงเปน

46

เทศบาลนคร 30 แหง เทศบาลเมอง 178 แหง และเทศบาลตำาบล 2,233 แหง

3.3 สขาภบาล จดตงในป พ.ศ. 2448 เปนตนมาจนกระทงในป พ.ศ. 2542 ไดมพระราชบญญตเปลยนแปลงฐานะของสขาภบาลเปนเทศบาล พ.ศ. 2542 จงทำาใหในปจจบนนไมมหนวยการบรหารทองถนรปแบบสขาภบาลอกตอไป

3.4 ราชการสวนทองถนอนตามทมกฎหมายกำาหนด เปนลกษณะทกฎหมายเปดกวางใหรฐบาลจดตงหนวยการบรหารราชการสวนทองถนอนซงมรปแบบพเศษหรอรปแบบทแตกตางจากรปแบบองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล และสขาภบาลขนได ปจจบนกฎหมายไดกำาหนดใหมหนวยบรหารราชการสวนทองถนอนเพมขนจำานวน 3 รปแบบ ไดแก

3.4.1) กรงเทพมหานครม 1 แหง จดตงในป พ.ศ. 2518 ภายใตพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2518 ซงตอมามการแกไข 28 เพมเตมอกหลายฉบบ 39 ปจจบนบรหารงานโดยใชพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2550 (www.tambol.com)

3.4.2) เมองพทยา ม 1 แหง จดตงขนในป พ.ศ. 2521 ภายใตพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการเมองพทยา พ.ศ. 2521 ปจจบนบรหารงานโดยใชพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการเมองพทยา พ.ศ. 2542

3.4.3) องคการบรหารสวนตำาบลจดตงในปพ.ศ. 2537 ภายใตพระราชบญญตสภาตำาบลและองคการบรหารสวนตำาบล พ.ศ. 2537 ซงตอมามการแกไขเพมเตมหลายอกครง ปจจบนองคการบรหารสวนตำาบลบรหารงานโดยใชพระราชบญญต

47

สภาตำาบลและองคการบรหารสวนตำาบล (ฉบบท 6) พ.ศ. 2552 และมองคการบรหารสวนตำาบลจำานวน 5,334 แหง

3.2 องคการบรหารสวนตำาบลบองต1.) ทตงและขนาด ตำาบลบองต เปนตำาบลหนงในเจด

ตำาบลของอำาเภอไทรโยคจงหวดกาญจนบร หางจากทวาการอำาเภอไทรโยค ไปทางทศตะวนตกประมาณ 29 กโลเมตร มพนททงหมดประมาณ 132 ตารางกโลเมตรหรอประมาณ 82,500 ไร มอาณาเขตตดตอกบตำาบลตาง ๆ ดงน

ทศเหนอ ตดตอกบ ตำาบลวงกระแจะ อำาเภอไทรโยคทศใต ตดตอกบ ตำาบลศรมงคล และ

ประเทศพมาทศตะวนออก ตดตอกบ ตำาบลลมสม อำาเภอ

ไทรโยคทศตะวนตก ตดตอกบ ประเทศพมา

2.) ลกษณะภมประเทศ ตำาบลบองตมลกษณะภเขาลอมรอบเปนลกคลน มภเขาเลกๆ อยทวไป และสภาพทางกายภาพเปนทราบเชงเขา หรอทราบหบเขา การตงบานเรอนของราษฎรจะ

48

กระจายอยตามพนทราบและลำาหวยบองต นำาในลำาหวยบองตเปนแหลงนำาทเปรยบเสมอนเสนเลอดใหญ มแหลงตนนำาไหลจากเขามะพราวทอยทางทศใตและไหลจากภเขาตะนาวศรทางทศตะวนตก ไหลผานหมบานไปทางทศตะวนออก ยกขนไปทางทศเหนอผานบานบองตลาง บานทงมะเซอยอ ไหลลงสแมนำาแควนอยทบานแกงประลอมตำาบลวงกระแจะ

3.) ลกษณะภมอากาศอากาศโดยทวไปแบงออกเปน 3 ฤด ฤดรอนจะรอนและแลงมาก ฤดฝน ฝนจะมาและหมดเรวไมตรงตามฤดกาล ฤดหนาวอากาศจะหนาวมาก อาจมลมโกรกบางครง

4.) จำานวนหมบาน ตำาบลบองตแบงการปกครองเปน 4 หมบาน ดงน

หมท 1 บานบองตบน ห ม ท 2บานบองตลางหมท 3 บานทายเหมอง ห ม ท 4บานทงมะเซอยอ5.) ประชากร ตำาบลบองตจำาแนกไดดงตอไปน

ตารางแสดงจำานวนครวเรอน และ ประชากร จำาแนกชาย –หญง เฉพาะผมสญชาตไทย

หมท

ชอหมบาน

จำานวนครวเรอน(ครวเรอน)

จำานวนประชากร

หญง(คน)

ชาย(คน)

รวมทงสน

(คน)1 บานบองตบน 404 338 385 7232 บานบองต 410 425 432 857

49

ลาง

3บานทายเหมอง

326256 283 539

4บานทงมะเซอยอ

509449 514 963

รวมทงสน 1,649 1,468 1,614

3,082

ตารางแสดงจำานวนประชากร จำาแนกชาย หญงแยกตาม–ชวงอายเฉพาะผมสญชาตไทย

ชวงอาย หมท 1

หมท 2

หมท 3

หมท 4

รวม

อายตำากวา 18 ป

243 304 213 262 1,022

อาย 18 – 60 ป

435 493 300 598 1,826

อายมากกวา 60 ป

45 60 20 103 234

รวม 723 857 539 963 3,082

ตารางแสดงจำานวนประชากร จำาแนกชาย หญง – เฉพาะผมสญชาตอน ( ตางดาว )

หมท

ชอหมบาน ครวเรอน

ครวเรอนไมม

สถานะ

จำานวนประชากรผระบสญช

าต

หญง(

ชาย(

คน)

รวมทงสน(คน)

50

ทางทะเบย

น คน)

1บานบองตบน

111 78473

499 972

2บานบองตลาง

57 36339

402 741

3บานทายเหมอง

131 76401

446 847

4บานทงมะเซอยอ

36 1585

101 186

รวมทงสน 335 2051,298

1,448

2,746

ขอมล ณ 10 กมภาพนธ พ.ศ. 2559 ทมา : สำานกบรหารการทะเบยนอำาเภอไทรโยค

ตารางสรปรวมจำานวนประชากร จำาแนกชาย หญง – ทกสญชาต

หมท

ชอหมบาน

จำานวนประชากรสญชาต

ไทย(คน)

สญชาตอน

(คน)

รวมทงสน

(คน)

1บานบองตบน 723 972 1,695

2บานบองตลาง 857 741 1,598

51

3บานทายเหมอง 539 847 1,386

4บานทงมะเซอยอ 963 186 1,149

รวมทงสน 3,082 2,746 5,828

สภาพทางเศรษฐกจ1.) อาชพ ราษฎรในตำาบลบองต สวนใหญประกอบอาชพทาง

เกษตรกรรม พชทปลก ไดแก มนสำาปะหลง ขาวโพดเลยงสตว ยางพารา ฟกทอง พรก พชผก กลวย

- อาชพเสรม ราษฎรในตำาบลบองต เลยงสตว เชน โค กระบอ สกร แพะ ไก ฯลฯ และผลตภณฑจากไมไผสานเขง ไมเสยบปลาหมก เสรมรายได

- ราษฎรวยหนม สาว สวนใหญขายแรงงานนอกตำาบลใน–เมองใหญและกรงเทพมหานคร

2.) หนวยธรกจในเขตตำาบลบองตประเภทธรกจ หม 1 หม 2 หม 3 หม 4 รวม

1. ป มนำามน (ป มหลอด)

6 9 6 12 33

2. ป มนำามน (หวจาย)

1 - - - 1

3. รานขายของชำาเบดเตลด

23 16 15 24 78

52

4. ตลาดนด 2 1 - 1 45. อซอมรถ 1 2 - 1 46. ลานมน - 1 - 1 2

สภาพสงคม1.) โรงเรยน

1. โรงเรยนมธยมศกษาตอนตน จำานวน 2 แหง ไดแก

1.) โรงเรยนบานบองต2.) โรงเรยนไทรโยคมณกาญจน สาขาทงมะเซอ

ยอ2. โรงเรยนประถมศกษา จำานวน 4

แหง ไดแก1.) โรงเรยนบานบองต หม 12.) โรงเรยน ตชด. บานบองตลาง หม 23.) โรงเรยน ตชด. วดสทธาสน หม 44.) โรงเรยน ตชด. เฮงเคลไทย(ตชด.136)

หม 43. ศนยพฒนาเดกเลก จำานวน 5 แหง

ไดแก1.) ศนยอบรมเดกกอนเกณฑวดบองตลวนพลผลา

ราม หม 1 (ถายโอนจากกรมศาสนา)2.) ศพด. บานบองตลาง หม 2 (ถายโอน

จากกรมพฒนาชมชน)3.) ศพด. บานทายเหมอง หม 3 (ถายโอนจาก

กรมพฒนาชมชน)

53

4.) ศพด. บานทงมะเซอยอ หม 4 (อบต.จดตงฯ)

5.) ศนยการเรยนรชมชนชาวไทยภเขา แมฟา“หลวง ” (บานวงขะโด หม 4 )( ควบคมดแล โดย กศน. อำาเภอไทรโยค )

4.ศนยการศกษานอกโรงเรยนตำาบลบองต จำานวน 1 แหง

2.) สถาบนและองคกรทางศาสนา1. วด จำานวน 2 แหง

ไดแก1.) วดบองตลวนพลผลาราม หม 12.) วดทงมะเซอยอ หม 4

2. สำานกสงฆ จำานวน 3 แหง ไดแก

1.) อาศรมพระธรรมจารก หม 2 (ใกลโรงเรยน ตชด.บองตลาง) 2.) สำานกสงฆสธาสน หม 4 3.) สำานกสงฆประดทอง หม 4

3. โบสถครสต จำานวน 5 แหง ไดแก

1.) ครสตจกรตะนาวศร หม 1( ใกลบานผใหญบานหม 1 )

2.) ครสตจกรเซเวนธเดยแอดเวนตส หม 2 3.) ครสตจกรแบพตสบองต (สงกดภาค 16)

หม 2

54

4.) ครสตจกร หม 25.) ครสตจกร หม 2

4. มสยด จำานวน 1 แหง ไดแก1.) มสยดอล-มฮายรน (ทตง เลขท 6 หม 3

ตำาบลบองต )

3.) สาธารณสข จำานวน 2 แหง ไดแก

1.) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลบานบองต หมท 1

2.) หนวยควบคมโรคตดตอนำาโดยแมลงท 5.1.4 หมท 14.) ความปลอดภยในชวตและทรพยสน จำานวน

6 แหง ไดแก1.) กองรอยเฉพาะกจ ตำารวจตระเวนชายแดนท 136

(หม 1)2.) จดบรการประชาชน ททำาการสายตรวจบองต (หม

1)3.) หนวยกภย มลนธพทกษกาญจน (หม 2)4.) ปอม ชรบ. (หม 2)5.) จดตรวจบานทายเหมอง รอย อส อ.ไทรโยค ท 7

(หม 3)6.) จดตรวจตำารวจตระเวนชายแดน กองรอยตำารวจ

ตระเวนชายแดนท 136 (หม 3)การบรการขนพนฐาน

1.) การคมนาคม

55

มถนนลาดยาง รพช. เปนถนนสายหลก ถนนสวนใหญในพนทเปนถนนลกรง และมลำาหวยบองตไหลผาน

2.) การโทรคมนาคมมตโทรศพทสาธารณะ จำานวน 9 แหง ดงน1.) หมท 1 จำานวน 4 ต2.) หมท 2 จำานวน 2 ต3.) หมท 3 จำานวน 2 ต

เสารบสงสญญาณโทรศพท จำานวน 5 แหง ดงน1.) หมท 1 จำานวน 1 แหง2.) หมท 2 จำานวน 2 แหง3.) หมท 4 จำานวน 2 แหง

3.) การไฟฟาตำาบลบองต มประชาชนทมไฟฟาใชจำานวน 1,529 ครวเรอน และไมมไฟฟาใชประมาณ 120 ครวเรอน

4.) แหลงนำาธรรมชาต จำานวน 13 แหง ไดแก1.) ลำาหวยบองตบน 2.) ลำาหวยบองต

ลาง3.) ลำาหวยทายเหมอง 4.) ลำาหวยพสม5.) ลำาหวยหมกระเหรยง 6.) ลำาหวย

บานทงมะเซอยอ7.) ลำาหวยขาวหลาม 8.) ลำาหวยประด

ทอง9.) ลำาหวยลำาสมอ 10.) ลำาหวยซอย

สพรรณ11.) ลำาหวยดงยาง 12.) ลำาหวยสดอ13.) ลำาหวยมะนาว

5.) แหลงนำาทสรางขน

56

1.) อางเกบนำา จำานวน 5 แหง ไดแก (1.) อางเกบนำาหนองนำาขน (2.) อางเกบ

นำาทายเหมอง (3.) อางเกบนำาลำาสมอ (4.) อางเกบ

นำาหวยขาวหลาม (5.) อางเกบนำาทงมะเซอยอ2.) ฝาย จำานวน 6 แหง ไดแก

(1.) ฝายทดนำาวงขะโดะ หม 1

(2.) ฝายชะลอนำา ไรอดตกำานน ศกด ทองเปราะหม 1

(3.) ฝายนำาลน พสม หม 1(4.) ฝายชะลอนำา กยวาบอ หม 2(5.) ฝายชะลอนำา (หลงบานนายสมภาร ปตถา

มย) หม 2(6.) ฝายทดนำาหวยวายอ หม 4

3.)บอโยก จำานวน 3 บอ4.) บอสบนำาดวยเครองสบนำาไฟฟา จำานวน11 แหง5.) บอนำาตน จำานวน

78 บอ6.) ถงเกบนำาฝน คสล. จำานวน19 แหง

6.) หอกระจายขาวเสยงตามสาย มทงจำานวน 3 แหง ไดแก1.) หมท 1 2.) หมท 2 3.) หม

ท 4

57

เสยงไรสาย สงสญญาณจากสำานกงาน อบต.บองต ไปยง 4 หมบาน มจดกระจายเสยง 10 จด ตดตง ณ บรเวณดงตอไปน

1.) หนาบานอดตกำานนประเทอง ทองเปราะ หม 12.) หนาบานนายสมเจตน ปรกษา หม 13.) หนาโบสถครส ซอยบานผใหญสจนต ใครหอม หม

14.) หลง รพสต.บานบองต หม 15.) หนาบานนายไพบลย ทองเปราะ หม 26.) หนาบานนายสมภาร ปตถามย หม 27.) หนาบานผชวยสมพงษ ทองเปราะ หม 28.) หนาบานนายนทศน ลกอนทร หม 29.) หนาศนยพฒนาเดกเลกบานทายเหมอง หม

310.) หนาบานนายปญญา เสรมสข หม 4

7.) ประปาหมบาน มทงหมดจำานวน 13 แหง ไดแก1.) หม 1 จำานวน 4 แหง 2.) หม 2 จำานวน

3 แหง3.) หม 3 จำานวน 1 แหง 4.) หม 4 จำานวน

5 แหง8.) โรงส มทงหมดจำานวน 7 แหง

1.) บานกณทมา หม 1 2.) บานนายซอน สดทะใจ หม 13.) โรงสชมชน หม 14.) บานบญยน ทองเปราะ หม 1 5.) บานนรสงห อนรกษผภา หม 26.) บานดจดาว อนทรมถน หม 27.) บานสภาพร ทองเปราะ หม 2

58

9.) ลานมน มทงหมดจำานวน 2 แหง 1.) ลานมน ลกอนทร หม 22.) ลานมน ลานคร หม 4

10.) ลานกฬา ม จำานวน 3 แหง1.) หม 1 ลานอเนกประสงคองคการบรหารสวน

ตำาบลบองต2.) หม 3 บรเวณหลงศนยพฒนาเดกเลกบาน

ทายเหมอง 3.) หม 4 สนามกฬาโรงเรยน ตชด. เฮงเคลไท

ขอมลอน ๆ1.) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

- ปาชมชน ( 4 หมบาน ) จำานวน 4แหง

2.) มวลชนจดตง- อาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน จำานวน60 คน- อาสาสมครปองกนไฟปา จำานวน30 คน- สมาชกรกษาความสงบเรยบรอยภายในหมบาน

(ชรบ.) จำานวน 40คน3.) การมสวนรวมของประชาชน กจกรรมทางการเมองและการบรหารทประชาชนในเขต

ตำาบลบองต มสวนรวมในการดำาเนนการตาง ๆ ประกอบดวย(1.) การจดทำาแผนยทธศาสตรการพฒนาองคการบรหาร

สวนตำาบล แผนพฒนาสามป แผนปฏบตการและขอบญญตตำาบล(2.) การเลอกตงนายกองคการบรหารสวนตำาบลและ

สมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบล

59

(3.) การจดทำาแผนยทธศาสตร วสยทศน ในการพฒนาองคการบรหารสวนตำาบล

(4.) การจดประชม การฝกอบรมในโครงการทองคการบรหารสวนตำาบลจดขน

(5.) การรวมแสดงความคดเหนตางๆ ในการพฒนา และการแกไขปญหาทเกดขนในเขตองคการบรหารสวนตำาบล รวมกบคณะผบรหารและสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบล

(6.) การรวมกจกรรมแกไขปญหายาเสพตด กจกรรมประเพณและกจกรรมการแขงขนกฬา เปนตน

4.) โครงสรางและอำานาจหนาทขององคการบรหารสวนตำาบล

4.1.) โครงสรางการบรหาร องคการบรหารสวนตำาบลบองตมโครงสรางการบรหารดงน

(1.) สภาองคการบรหารสวนตำาบล ประกอบดวย สมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบล ทมาจากการเลอกตง จำานวน 8 คน มหนาทเปนฝายนตบญญต และควบคมดแลการบรหารงานฝายบรหารใหเปนไปตามนโยบาย การดำารงตำาแหนงคราวละ 4 ป

(2.) คณะผบรหาร ประกอบดวย นายกองคการบรหารสวนตำาบล 1 คน และรองนายกองคการบรหารสวนตำาบล 2 คนและเลขานการนายกองคการบรหารสวนตำาบล 1 คน มหนาทเปนผชวยนายกองคการบรหารสวนตำาบลใหเปนไปตามระเบยบแบบแผนของทางราชการ และสอดคลองกบความตองการของทองถน นอกจากนนยงประกอบดวยขาราชการสวนทองถน ลกจางประจำา และพนกงานจางผปฏบตราชการเพอสนองนโยบายฝายการเมองทกำาหนดไวเปนแผน / โครงการ และปฏบตงานตามระเบยบปฏบตของทางราชการเพอสนองนโยบายของรฐบาล โดยมปลดองคการบรหารสวนตำาบลเปนผบงคบบญชา และรบผดชอบในการควบคม ดแลการ

60

ดำาเนนงานขององคการบรหารสวนตำาบลใหเกดประโยชนสงสดและถกตองตามระเบยบกฎหมายทเกยวของตางๆ

ศกยภาพของทองถน1.) ศกยภาพขององคการบรหารสวนตำาบล

บคลากรสำานกงานปลด ขาราชการสวนทองถน จำานวน 12 คนสวนการคลง ขาราชการสวนทองถน จำานวน 1 คนสวนโยธา ขาราชการสวนทองถน จำานวน

1 คนลกจางประจำา จำานวน

1 คนพนกงานจางตามภารกจ จำานวน 11 คนพนกงานจางทวไป จำานวน

5 คนรวมทงสน 31

คน

ระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร 4 คนปรญญาตร 14 คนปวส. /อนปรญญา 3 คนมธยมศกษา / อาชวศกษา 10 คนประถมศกษา 1 คน

รวมทงสน 31 คน

61

1. สถานะการคลง 1.1 งบประมาณรายจาย ในปงบประมาณ พ.ศ. 2558 ณ วนท 30 มถนายน พ.ศ.

2558 องคการบรหารสวนตำาบลบองตมสถานะทางการเงนดงน1.) เงนฝากธนาคารทงสน จำานวน

23,719,161.28 บาท2.) เงนสะสม จำานวน

7,403,013.62 บาท3.) ทนสำารองเงนสะสม จำานวน

8,972,624.19 บาท4.) รายการกนเงนไวแบบกอหนผกพนและยงไมเบกจาย จำานวน- โครงการ จำานวน -

บาท 5.) รายการทไดกนเงนไวโดยยงไมไดกอหนผกพน

จำานวน - โครงการ จำานวน -บาท

1.2 เงนกคงคาง จำานวน-บาท

2. การบรหารงบประมาณในปงบประมาณพ.ศ. 2559 (ณ วนท 30 มถนายน พ.ศ. 2559) (1) รายรบจรงทงสน รวม 20,283,468.54 บาท

ประกอบดวยหมวดภาษอากร จำานวน 219,128.86 บาทหมวดคาธรรมเนยมคาปรบและคาใบอนญาต จำานวน 11,538.00 บาท

62

หมวดรายไดจากทรพยสน จำานวน 79,123.71 บาท หมวดรายไดจากสาธารณปโภคและการพาณชย จำานวน 429,500.00 บาท หมวดรายไดเบดเตลด จำานวน 89,400.00 บาท

หมวดภาษจดสรร จำานวน 10,046,670.99บาท หมวดเงนอดหนนทวไป จำานวน

9,438,107.00 บาท

(2) เงนอดหนนทรฐบาลใหโดยระบวตถประสงคจำานวน 3,457,720.00 บาท (3) รายจายจรง จำานวน 17,068,850.41 บาทประกอบดวย

งบกลาง จำานวน 287,139.00 บาท

งบบคลากร จำานวน 3,868,402.00บาท(หมวดเงนเดอน คาจางประจำา และคาจางชวคราว) งบดำาเนนงาน จำานวน

3,423,908.41บาท(หมวดคาตอบแทน ใชสอยและวสด และหมวดคาสาธารณปโภค)งบลงทน จำานวน2,564,500.00บาท(คาครภณฑ ทดนและสงกอสราง)

63

งบรายจายอน จำานวน - บาท(หมวดรายจายอน) งบเงนอดหนน จำานวน

4,271,000.00บาท(หมวดเงนอดหนน)

(4) รายจายทจายจากเง นอดหนนท รฐบาลใหโดยระบวตถประสงค

จ ำา น ว น 2,655,901.00บาท

(5) มการจายเงนสะสมเพอดำาเนนการตามอำานาจหนาทจำานวน –

บาท

วสยทศนการพฒนาองคการบรหารสวนตำาบลบองต:“องคการบรหารสวนตำาบลบองต เปนทพงชาวประชา มง

เนนการศกษา พฒนาเศรษฐกจ ใสใจคณภาพชวต ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง”พนธกจองคการบรหารสวนตำาบลบองต

1. พฒนาดานโครงสรางพนฐาน ระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ ใหครอบคลมทวถง

2. จดระเบยบชมชนและสงคม สรางความมนคง ความปลอดภยในชวตและทรพยสน

3. อนรกษฟ นฟและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ปรบปรงภมทศนใหเปนเมองนาอย

4. สงเสรมใหประชาชนมคณภาพชวตทด โดยใชชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

64

5. สงเสรมการศกษา อนรกษศลปวฒนธรรม จารตประเพณ และภมปญญาทองถน

6. สงเสรมการลงทน การทองเทยว และ การขนสง7. สงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาทองถน8. พฒนาประสทธภาพการใหบรการประชาชน โดยยดหลกการ

บรหารจดการบานเมองทด

จดมงหมายเพอการพฒนา1. การไดรบบรการดานโครงสรางพนฐานใหมความสะดวกและ

เสมอภาค2. ประชาชนมศกยภาพ มการศกษาพฒนาความร มรายได

เพยงพอ สามารถพงตนเองได3. การบรหารจดการภาครฐทดแบบบรณาการและมสวนรวม

4. การสงเสรมและทำานบำารงศาสนา วฒนธรรมประเพณการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารตประเพณ

ทองถนในการจดทำามาตรฐานการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรม

และจารตประเพณทองถน สำาหรบองคกรปกครองสวนทองถน มเอกสาร งานวจย ระเบยบกฎหมายทเกยวของ และ ขอเสนอแนะจากแหลงตางๆ สามารถประมวลแนวคดไดดงน

ความหมายของศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารตประเพณทองถน

ศาสนาพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ2542

(2546:1100) ไดนยามความหมายของ ศาสนา วาคอ ลทธ“ ”ความเชอของมนษยอนมหลก คอ แสดงกำาเนดและความสนสดของโลกเปนตน อนเปนไปในฝายปรมตถฝายหนง แสดงหลกธรรมเกยว

65

กบบญบาปอนเปนไปในฝายศลธรรมประการ หนงพรอมทงลทธพธทกระทำาตามความเหนหรอตามคำาสงสอนในความเชอถอนนๆ

พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2538, หนา 291) ไดนยามความหมายของ ศาสนา วาคอ คำาสอน“ ” , คำาสงสอน, ปจจบนใชหมายถงลทธความเชอถออยางหนงๆ พรอมดวย หลกคำาสอน ลทธพธ องคการและกจการทวไปของหมชนผนบถอลทธความเชออยางนนๆ ทงหมด รายละเอยดเกยวกบศาสนาตางๆ ในประเทศไทย สรป ความหมายของ ศาสนา คอ แบบแผนความเชอ“ ”ทตอบสนองความศรทธาของสงคม ศาสนสถานของศาสนาหลกในประเทศไทย คอ วดในศาสนาพทธ มสยดในศาสนาอสลามและโบสถในศาสนาครสต

ศลปะพนบาน, ศลปะทองถนพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ .2542 ไดนยาม

ความหมาย ศลปะ วา คอ ฝมอ“ ” , ฝมอทางการชาง, การทำาใหวจตรพสดาร, การแสดงออกซงอารมณสะเทอนใจให ประจกษเหน โดยเฉพาะหมายถง วจตรศลป

ศลป พระศร (อางองใน วบลย ลสวรรณ. ศลปะชาวบาน, 2519) ศลปะชาวบาน (Folk Art) การรองรำาทำาเพลง จตรกรรม

วดของศาสนาพทธ มสยดของศาสนาอสลาม โบสถของศาสนาครสต

66

การวาดเขยนและอนๆ ซงมกำาเนดมาจากชวตจตใจของ ประชาชน เรยกวา ศลปะชาวบาน

วฒนะ วฒนาพนธ , บบผา วฒนาพนธและสามารถ ศรจำานงค (2544) ศลปหตถกรรมพนบาน คอ ผลงานททำาขนเองโดยชาวบานเพอใชเองหรอขายมรปแบบเรยบงายใชวสดทหาไดใกลตว

สรปความหมายของศลปะพนบาน หรอ ศลปะทองถน หมายถง ฝมอของชางประจำาถนทแสดงออกถงภมปญญาและเอกลกษณของทองถนนน ศลปะพนบานอาจแบงเปน 3 ประเภท ดงน

ประเภทท 1 คอ งานฝมอชาง ไดแก งานหตถกรรมตางๆ เชน เครองจกรสาน งานแกะสลก หรอจตรกรรม เชน ภาพเขยนส งานดานสถาปตยกรรม เชน รปแบบอาคาร ศาสนสถาน หรอบานเรอนทอยอาศย

ประเภทท 2 คอ งานศลปะดานการแสดง เชน การขบรอง การฟอนรำา มโนราห ฟอนเลบ หมอลำา ลำาตด เพลงฉอย เพลงอแซว

ประเภทท 3 คอ กฬาหรอการละเลนพนบาน เชน การแขงกลองเสง เปนตน

วฒนธรรม

การทอผาจดเปนศลปะพนบานหรอศลปะทองถน เซงสวงเปนการแสดงพนบานของภาคอสาน

67

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานป พ.ศ .2542 ไดนยามความหมาย วฒนธรรม “ ”วาคอ สงททำาใหเจรญงอกงามแกหมคณะ, วถชวตของหมคณะ, ในพระราชบญญตวฒนธรรม พทธศกราช 2485 หมายถง ลกษณะทแสดงถงความเจรญงอกงาม ความเปนระเบยบ เรยบรอย ความกลมเกลยวกาวหนาของชาต และศลธรรมอนดของประชาชน, ทางวทยาการ หมายถง พฤตกรรมและสงทคนในหมผลตสรางขนดวยการเรยนรจากกน และรวมใชอยในหมพวกของตน

กลมประชาสมพนธ สำานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวง วฒนธรรม (2548) วฒนธรรม หมายถง วถการดำาเนนชวต (((( Way of Life) ของคนในสงคม เชน การกน การอย การแตงกาย และหลกเกณฑการดำาเนนชวต ซงคนสวนใหญปฏบตสบตอกนมา สามารถเปลยนแปลงไปตามเงอนไขและกาลเวลา

ประเวศ วะส (2548, หนา 20) วฒนธรรม คอ วถชวตรวมกนของกลมชนอนสอดคลอง กบสงแวดลอมหนงๆ สงแวดลอมในแตละแหงแตกตางกน วฒนธรรมจงแตกตางหลากหลายไปตาม ชมชนทองถนตางๆ ทเรยกวา ความหลากหลายทางวฒนธรรม วถชวตรวมกนมความหมายกวางและ ครอบคลมมาก

สำานกโบราณคดและพพธภณฑสถานแหงชาต กรมศลปากร (2544) แบงมรดกทางศลปวฒนธรรมเปน 2 ประเภท คอ มรดกทางศลปวฒนธรรมทเปนวตถ สงกอสราง หรอ สถานท หมายถง วตถหรอสถานททเกดขนจากฝมอ การประดษฐคดคน การดดแปลง การอยอาศย หรอใชประโยชนจากมนษยสามารถเหนและจบตองได สงตางๆ ดงกลาวอาจจะใชประโยชนเพยงชวระยะเวลาหนงแลวทงรางไปหรอใชประโยชนมาจนกระทงปจจบน มรดกศลปวฒนธรรม ประเภทน มทงชนดทเคลอนทได เรยกวา โบราณวตถและศลปวตถ และชนด“ ”

68

ทตดทเรยกวา โบราณสถาน และมรดกทางศลปวฒนธรรมทเปน“ ”นามธรรมจบตองไมได ไดแกความคด ความเชอ ประเพณ ขนบธรรมเนยมแบบแผนขอปฏบตในกลม หรอสงคม ซงยอมรบปฏบตสบตอกนมา เชน ศาสนา จารต หรอเต ความร สอตางๆ ซงเปนสงทมองไมเหน แตจะสมผสไดทางประสาทสมผสอนๆ เมอไดนำาเอาสงทมองไมเหนดงกลาวมาแสดงออก ในรปของการปฏบต ไดแก พธกรรม ทางศาสนา การพดหรอสอภาษา การเขยนหรอจารก การรอง-เลนดนตรเปนการสอทำานองออกมา เปนเสยง ฯลฯ ซงมรดกทางศลปวฒนธรรมประเภททเปนนามธรรมเหลานแบงออกไดเปน 3 กลม คอ ขนบธรรมเนยมประเพณ ภาษาและวรรณกรรม และศลปะการแสดง

สรป ความหมายของ วฒนธรรม คอ แบบแผนการดำาเนน“ ”ชวตทถอปฏบต ปรบเปลยนสบทอดกนมาทงทเปนรปธรรม และนามธรรม

จารตประเพณพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานป พ.ศ 2542 ได

ใหความหมายของ จารต วาคอ “ ”สงทนยมถอประพฤตปฏบตสบๆ กนมาจนเปนแบบแผน ขนบธรรมเนยม หรอจารตประเพณ และใหความหมายของ จารต“

เกษตรกรรมเปนวฒนธรรมของชาวชนบทไทย วถชวตของชาวไทยในภาคกลาง

69

ประเพณ ไววา คอ ประเพณทนยมและประพฤตกนสบมา ถาฝาฝน”ถอวา เปนผดเปนชว

สามารถ จนทรสรย (2541, หนา 11) จารตประเพณ หมายถง ประเพณทบรรพชนไดถอปฏบตกนมาแตอดตกาลถาใครฝาฝนไมปฏบตตามถอวาเปนความผด สวนใหญเปนหลก ศลธรรมของสงคม ทสงคมถอวามคณคาแกสวนรวม ผทฝาฝนจะถกสงคมลงโทษ

มงคล หวงสขใจ และชมพ โกตรมย (2548, หนา 80) จารต หรอกฎศลธรรม (Mores) เปนบรรทดฐานทถอวาสำาคญในความรสกของคนทวไปในสงคม เปนกฎทกำาหนดวาการกระทำาใดลก การกระทำาใดผด หรอเปนกรรมด กรรมชว การฝาฝนศลธรรมถอวากระทบกระเทอนตอสงคมโดย สวนรวม อยางนอยกมผลกระทบตอความเชอทางศลธรรม ผฝาฝนจงมกลกลงโทษอยางรนแรง จากคนอน

สรป ความหมายของ จารตประเพณ คอ ขอปฏบตและขอ“ ”หามในการควบคมพฤตกรรมทงแงบวก และแงลบ ใหเปนไปตามความคาดหวงของสงคม

70

ยทธศาสตรการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารตประเพณทองถน

กระทรวงวฒนธรรม ไดกำาหนดยทธศาสตรการดำาเนนงานซงเกยวของกบการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารตประเพณทองถน ซงประกาศใชเมอ พ.ศ. 2547 ไวดงน

ยทธศาสตรท 1 รกษา สบทอด วฒนธรรมของชาตและความหลากหลายของวฒนธรรมทองถนใหคงอยอยางมนคง

1) ศกษาวจย อนรกษ มรดกทรพยสนทางศาสนา ศลปะและวฒนธรรมใหเปนระบบ โดยใชเทคโนโลยททนสมย

2) สงเสรม ฟ นฟ สบทอด ขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมไทย3) ฟ นฟ สบทอด ภมปญญาไทย4) ธำารงรกษาวฒนธรรมระดบชาตทเกยวเนองกบสถาบนชาต ศาสนาพระมหากษตรยกจกรรมในยทธศาสตรท 1 เชน เชดชวฒนธรรมอนเปน

สญลกษณของจงหวด ตางๆ ภมปญญาไทย, ภมปญญาโลก ฯลฯยทธศาสตรท 2 สรางคานยม จตสำานก และภมปญญาคนไทย1) สรางและพฒนาแหลงเรยนรเพอใหโอกาสแก

ประชาชนอยางทวถง ทงใน ระดบทองถน ระดบชาต และระดบนานาชาต

2) สงเสรมใหเกดโอกาสแหงการเรยนรสรางสรรคและพฒนาสความเปนเลศทางศลปะและวฒนธรรมดวยการจดการศกษาเฉพาะทาง ทงในระบบ นอกระบบ และตลอดชวต

3) สงเสรมการนำาหลกธรรมทางศาสนามาใชในการดำาเนนชวตอยางสอดคลองกบแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

4) การสรางคานยม จตสำานกในสงคมไทยในกลมคน

71

ทกกลม ทกระดบใหเหน คณคาในศลปะและวฒนธรรมกจกรรมในยทธศาสตรท 2 เชน พพธภณฑชนชาตไทย

หอศลป หองสมด อเลคทรอนกส อทยานประวตศาสตร แหลงโบราณสถาน แหลงมรดกโลก การสรางคานยมใหเกด ความรกชาต การปรบกระบวนทศนวฒนธรรมองคกร ฯลฯ

ยทธศาสตรท 3 นำาทนวฒนธรรมของประเทศมาสรางคณคาทางสงคม และเพม มลคาทางเศรษฐกจ

1) การศกษาวจยและประยกต สรางสรรคภมปญญาทองถนใหเกดคณคา

2) สงเสรมและสนบสนนใหไทยเปนศนยกลางการทองเทยวเชงวฒนธรรม

3) สงเสรมกจกรรมทางศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม เพอสรางความสมานฉนท ใหเกดขนกบคนในชาต

4) ใชมตทางศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมเปนสอในการเสรมสรางความ รวมมอระหวางประเทศ

กจกรรมในยทธศาสตรท 3 เชน ประเทศไทยเปนศนยกลางการทองเทยวเชงวฒนธรรมของภมภาค, ประเทศไทยเปนประตสวฒนธรรมแหงเอเชยอาคเนย (Southeast Asian Cultural Gateway) ฯลฯ

ยทธศาสตรท 4 การบรหารจดการองคความรดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม

1) สงเสรมใหคนในชมชนมสวนรวมและดำาเนนการงานดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมดวยตนเอง

2) ใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาพฒนาระบบฐานขอมล เพอการบรหารจดการ การบรการ การเผยแพร และประชาสมพนธ

72

3) บรณาการความรวมมอและสรางเครอขายในการดำาเนนงานดานศาสนาศลปะ และวฒนธรรม4) แกกฎหมาย ระเบยบ และกำาหนดคณภาพ

มาตรฐาน ตลอดจนการวจย การตดตามประเมนผลการดำาเนนงานกจกรรมในยทธศาสตรท 4 เชน E - Culture, ศนย

บรณาการวฒนธรรมไทยสายใย ชมชน, ตงคณะกรรมการระดบชาตเพอดแลงานวฒนธรรมในสาขาตางๆ ฯลฯ

สำานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดกำาหนดยทธศาสตรทเกยวของกบการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารตประเพณทองถน ซงสรปไดดงน

1) ฟ นฟ อนรกษและพฒนาศลปวฒนธรรมประเพณและเอกลกษณความเปนไทยทเปนมรดกและคณคาของทองถนและของชาตอยางเปนระบบ

2) สงเสรมใหมการเผยแพรสรางความเขาใจใหถองแทถงกระแสพระราชดำารส ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในเรองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ความเพยรและความรรก สามคค รวมทงสนบสนนใหมการนำามาใชประโยชนอยางกวางขวาง

3) สนบสนนใหมการพฒนาการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตแกประชาชนอยางเปนองครวม ทงในเรองของการศกษา พฒนาทกษะ ฝกอบรม การกลนกรองและใชประโยชน จากขอมลขาวสารและเทคโนโลยสมยใหม การพฒนาสขภาพของตนเองและครอบครว การเสรมสราง วถประชาธปไตย ความภาคภมใจในความเปนไทยและทองถนของตนเอง

4) พฒนาบคลากรทางศาสนาใหมคณภาพและมทกษะในการเผยแพรหลกธรรม

73

สสาธารณชนไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณและกลมเปาหมาย

5) สงเสรมและสนบสนนใหมการประยกตหลกคำาสอนของแตละศาสนามาสวถปฏบตของประชาชนอยางถกตองเหมาะสมและเปดพนทสาธารณะของศาสนสถานในการจด กจกรรมเพอพฒนาจตใจคนและพฒนาสงคม รวมทงกำากบดแลสงเสรมสถาบนศาสนาใหเนนเผยแพรหลกคำาสอนทถกตองแกประชาชน

6) พฒนาคณภาพและคณธรรมของครอาจารยและบคลากรทางการศกษาเพอเปนแบบอยางทดแกเดกและเยาวชน ควบคกบการปรบหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอนและใหความรวมมอกบครอบครวและชมชนในการพฒนาเดกและเยาวชนรวมกนตามความเหมาะสม

7) สนบสนนใหบานศาสนสถาน สถาบนการศกษาทกระดบปลกฝงและ ถายทอดภมปญญา ประเพณทดงาม หลกศาสนาของคนในชมชน และการนำาภมปญญาไปใช ในทางปฏบตและพฒนาอยางตอเนอง โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ และสอตางๆ เชอมตอ เครอขายภมปญญาเพอใหสามารถเขาถงชมชนในทกระดบ

8) สนบสนนผเชยวชาญดานภมปญญาทองถน ปราชญชาวบาน ฯลฯ ใหมโอกาสทำาประโยชนเพอชมชน

9) สงเสรมใหชมชนเปนฐานในการรวบรวม วจย สงเคราะหและพฒนาตอยอดภมปญญา โดยรวมมอกบสถาบนการศกษาเพอพฒนาการจดการภมปญญาอยางเปนระบบและสามารถเขาถงไดสะดวก

10) รณรงคประชาสมพนธใหประชาชนตระหนกถงคณคาของการไวเนอเชอใจ การประนประนอม การสรางสนตและความสมานสามคค

74

แนวคดตามทฤษฎดอกไมหลากส คอ แนวคดเรองเอกภาพในความหลากหลายความเหมอนในความแตกตาง รฐควรปลกฝงแนวคดนใหกบประชาชนในทองถนโดยเนนไปท เยาวชน ใหแตละชมชนดำารงเอกลกษณ ซงเปนมรดกทางศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารต ประเพณในทองถน ซงมความแตกตางกนออกไปในแตละสงคม ขณะเดยวกนกสามารถอยรวมกน ไดอยางมเอกภาพ ประหนงดอกไมทมสสนแตกตางกนแตกสวยงามเมออยรวมกนซงพอสรปได ดงน

1) ใหความรเรองความแตกตางดานเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรมของแตละภาค แตละจงหวด ตลอดจนถงความแตกตางในระดบทองถนแกประชาชน โดยเนนทแนวคดเรอง ความแตก“ตาง คอ ความงดงาม”

2) สงเสรมใหประชาชนมความเขาใจในความแตกตางความหลากหลายทางเชอชาต ศาสนาและวฒนธรรมโดยใหตระหนกถงคณคาของความเปนเพอนมนษย เพอนรวมชาต และเพอนรวมสงคมไมแบงแยก

3) สนบสนนใหประชาชนมเครอขายของกลมทมเชอชาต ศาสนาและวฒนธรรมแตกตางกนและรวมกลมประกอบกจกรรมทสงเสรมการอยรวมกนอยางสมานฉนท เชน การเขารวมในกจกรรมของแตละศาสนาอยางเพอนบานและชวยเหลอดวยสงของหรอดาน แรงงาน

บทสรปแนวทางการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารตประเพณทองถน

สวไล เปรมศรรตน (2547: 15) ไดเสนอแนวทางการศกษาวจยและการจด กจกรรมทเออตอการธำารงรกษาภมปญญา ภาษา และวฒนธรรมพนบานทหลากหลาย เพอใหเปนทนทางสงคม ดงน

75

1) การศกษาและบนทกองคความรทเกยวกบภมปญญา ภาษาและวฒนธรรมพนบานของกลมชนตางๆ เพอความเขาใจมนษยชาตของภมภาคน กอนทจะเสอมสลายไปตาม กาลเวลาและการเปลยนแปลงทรวดเรวของสงคมโลกาภวตน องคความรนยงนำาไปใชในการพฒนาเครองมอทางภาษา เพอเปนการเตรยมความพรอมชวยประชากรกลมยอยเปนสะพานกาวเขาสสงคมใหมไดอยางมนคงมคณภาพและมความมนใจ

2) จดทำากจกรรมทเสรมพลงใหชมชนเขมแขง เสรมสรางอตลกษณและความ เชอมนในพลงของตนเอง เชน โครงการฟ นฟภาษาและวฒนธรรมในภาวะวกฤต โดยรวมมอกน ระหวางชมชนและนกวชาการ เพอพฒนาขดความสามารถ เชน จดทำาหลกสตรทองถนตามความ ตองการของชมชน รวมถงการสรางสอการเรยนการสอน การฝกครชมชน และการฝกปฏบต บรหารจดการดานการเงน การบญช หรอการเขยนรายงาน การเขยนโครงการ เปนตน นอกจากน ยงมการสรางเครองมอและเตรยมความพรอมแกชมชนกลมชาตพนธอนๆ ดานการศกษาและฟ นฟ วฒนธรรมและภมปญญาพนบาน รวมทงการสรางศนยการเรยนรชมชน เพอเปนแหลงพบปะจดกจกรรม และเผยแพรความรทเกยวกบภาษา วฒนธรรม และภมปญญาของชมชนและบคคลทวไป

สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2547) เสนอแนะในเรอง ประเดนการอนรกษเผยแพรและการใชประโยชนจาก“วฒนธรรมทองถน แกคณะรฐมนตร ดงน”

1) รฐควรเนนการวจยและการรบฟงความเหนจากประชาชนผเปนเจาของวฒนธรรมในแตละทองถน และแตละชาตพนธ เพอกำาหนดหลกเกณฑการสงเสรมวฒนธรรมทสนบสนนการพฒนาประเทศ

2) การจดทำาระบบขอมลพนฐานทางวฒนธรรม ควร

76

พฒนาการรวบรวมและการจดเกบอยางเปนระบบ ทนสมย ครบถวน ครอบคลมขอมลทจำาเปน มศนยกลางรวบรวม ขอมลและการจดเกบอยางตอเนอง และควรมการเชอมโยงเครอขายฐานขอมลของแตละทองถน เพอความสะดวกในการเขาถง และการใชประโยชนจากฐานขอมล

3) พฒนาวฒนธรรมทองถน ควบคกบการอนรกษและการฟ นฟความเปนเอกลกษณของแตละทองถนและชาตพนธมการพฒนาวฒนธรรมดงเดมและสรางสรรควฒนธรรมใหม เพอใหสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจและสงคมทเปลยนไป

4) รฐควรกระจายอำานาจใหจงหวดและสวนทองถนรบผดชอบงานดานศลปวฒนธรรมมากขน เชน พพธภณฑโบราณสถาน หอศลป หอสมด ฯลฯ

5)การสงเสรมศกยภาพหนวยงานดานวฒนธรรมของทองถนโดยเฉพาะการสงเสรมศกยภาพของสภาวฒนธรรม ใหมการอบรมขนพนฐานการทำางานดานวฒนธรรม สรางเครอขายและสนบสนนสอเพอการเผยแพรวฒนธรรมทองถน ไดรบการสนบสนนดาน งบประมาณรวมทงสนบสนนใหมการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถทางความคดและการเรยนรของประชาชน

6) สงเสรม สทธทางวฒนธรรม ความหลากหลาย“ ”ทางวฒนธรรมและการมสวนรวมของประชาชนตองมการจดเวทโครงการวฒนธรรมประจำาทองถนใชมาตรการจงใจ

7) สงเสรมการลงทนทางวฒนธรรม เพอเปนทนทางสงคมแหงการอยรวมกนโดยการสรางรายไดใหกบประเทศจากการทองเทยวทำาใหคนทำางานดานวฒนธรรมมรายไดสงขน

8) สรางคานยมการเหนคณคาวฒนธรรมทองถนควรมการสงเสรมวฒนธรรมศกษา สนบสนนสนคาและบรการทางวฒนธรรมโดยการจดซอภาครฐ และควรมการ ผลตสอเพอสงเสรม

77

วฒนธรรม9) สรางวฒนธรรมทปลกฝงคณธรรมและคานยมทด

รฐควรปลกฝงและสงเสรมคานยมทดงามเพอยกระดบจตใจของคนในสงคม

เสนอแนะแนวทางการพฒนางานดานวฒนธรรมขององคกรภาคประชาชน ดงตอไปน

1) ปรบบทบาทสภาวฒนธรรมตำาบลในการดำาเนนกจกรรมดานวฒนธรรมใหครอบคลมโดยมการแบงกลมงานเพมเพอใหครอบคลมการดำาเนนงานดานวฒนธรรมอนไดแก

1( ) การวจยและพฒนาวฒนธรรม2( ) การอนรกษและฟ นฟวฒนธรรม3( ) การถายทอด เผยแพร แลกเปลยนและสง

เสรมกจกรรมทางวฒนธรรม4( ) การเสรมสรางความเปนเลศทางวฒนธรรม

2) สงเสรมการสรางวฒนธรรมทองถนเขมแขง โดยลดการพงพงรฐอาศยแนวคดในการพฒนาชมชน โดยมชมชนเปนศนยกลางและพฒนาอยางเปนองครวมทกมต ทงมตเศรษฐกจมตสงคมและวฒนธรรม เพอสรางความเขมแขงใหชมชนระยะยาว

3) รฐทำาหนาทสนบสนนการดำาเนนงานดานวฒนธรรมของชมชนใหเพยงพอรฐควรทำาหนาทสนบสนนมากกวาสงการในการดำาเนนงานดานวฒนธรรมของชมชนตางๆ เพอใหแตละชมชนรกษาไวซงความหลากหลายทางวฒนธรรมและชวยใหคนในชมชนรกหวงแหนและรจกอนรกษฟ นฟวฒนธรรมทองถน

4) สงเสรมแกนนำาทเขมแขงในการพฒนาวฒนธรรมชมชนควรสงเสรมบทบาทกลมแกนนำาตางๆ ในชมชนทมพลงในการขบเคลอนงานทางดานวฒนธรรมทองถนให พฒนาตอไปได อาท

78

สถาบนอดมศกษาในชมชนเปนแกนนำาในการวจยศกษาและชวต คานยม ภมปญญาทองถนอนเปนสวนสำาคญของการสรางชมชนเขมแขง

5) สรางความสมดลระหวางการพฒนาวฒนธรรมทองถนและวฒนธรรมตางชาต

1( ) จดบนทก มรดกวฒนธรรมของทองถน“ ”2( ) ขนทะเบยน มรดกวฒนธรรมของชาต“ ”3( ) ใหการสนบสนนแกวฒนธรรมของทกกลม

คนอยางเทาเทยมกน

ศาสตราจารยนายแพทยประเวศ วะส (2547) ไดเสนอแนวทางการสงเสรมเรองวฒนธรรมกบการพฒนา สรปไดดงน

1) การสรางความเขาใจทถกตอง เพอใหคนในสงคมทราบวาวฒนธรรมคออะไร และวฒนธรรมสำาคญสำาหรบการพฒนาอยางไร เปนยทธศาสตรทสำาคญทสด เพราะเมอเกดความเขาใจทลกตอง(สมมาทรรศนะหรอสมมาทฐ) สงคมกจะปฏบตลกตองไดกจกรรมเพอสรางความเขาใจทลกตองนไดแก

1( ) มเวทแลกเปลยนความคดอยางสมำาเสมอ2( ) การรวบรวมขอมลขาวสาร ความร การสง

เสรมการวจย การสงเคราะห ขอมล ขาวสารและผลการวจยใหเปนปญญาทสงขน

3( ) การสรางสอประเภทตางๆ ทงทเปนหนงสอ วดโอ มลตวชน การเผยแพร ทางวทยและโทรทศนมการปรบปรงอยเสมอควรจะแสวงหาความรวมมอจากฝายตางๆ รวมทงทางภาคธรกจการเงนดวย

4( ) การประชมสมมนาในรปแบบกลมตาง ๆ ควร

79

มการประชมใหญทางวฒนธรรมทง 4 ภาคเปนประจำาทกป2) การสนบสนนเวททางวฒนธรรมในชมชนทองถน

ควรสนบสนนเวท วฒนธรรมในรปแบบทหลากหลายในชมชนทองถนตางๆ

3) สงเสรมสถาบนครอบครว โดยการสนบสนนใหพอ แม ลกไดมเวลาใหแกกนและกนมากยงขนเหมอนในอดต อนจะเปนการสรางความอบอน ความรก ความเขาใจในครอบครว ไดมากยงขน

4) สงเสรมองคกรชมชนและกระบวนการเรยนเของประชาชน ชมชนทเขมแขง คอ ผปฏบตวฒนธรรม และชมชนทเขมแขงจะกอใหเกดการพฒนาทกดาน

5) ปรบการศกษาใหเชอมโยงกบวฒนธรรมไทย6) รวมมอกนสรางความเขาใจบทบาทความสำาคญ

ของวฒนธรรมกบเศรษฐกจมการเพมกองทนและการบรหารงานวฒนธรรม ในการสงเสรมวฒนธรรมกบการพฒนาตองการเงนทนและการบรหารจดการทคลองตวและมประสทธภาพ

จากการคนควาเอกสาร งานวจย ระเบยบกฎหมายทเกยวของความคดเหนและขอเสนอ ของผทรงคณวฒ สามารถสรปแนวทางการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรมและจารตประเพณ ทองถน ไดดงน

1) การเขาใจในเรองความหลากหลายทางศาสนา ศลปวฒนธรรมและจารตประเพณ กลาวคอ สงคมวฒนธรรมไทยเปนสงคมแหงความหลากหลายทมกลมคนทมศาสนา ศลปวฒนธรรมและจารตประเพณทหลากหลายรวมกน การอยรวมกนอยางสมานฉนทในสงคมแหงความหลากหลายนคนในทองถนจำาเปนตองมความเขาใจในวฒนธรรมอนๆ ทอยแวดลอมตน

80

2) การกระตนใหทองถนเหนถงความสำาคญและภาคภมใจในศาสนา ศลปวฒนธรรมและจารตประเพณของตน อนจะนำามาสการมจตสำานกและการรวมตวของคนในทองถน เพอทำางานดานการอนรกษและพฒนาศาสนา ศลปวฒนธรรมและจารตประเพณในทองถน

3) การมสวนรวมของคนในทองถน ในการดำาเนนงานตางๆ ทเกยวของกบการสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และจารตประเพณทองถน ทงในสวนของการเสนอความคดเหนและการลงมอปฏบต เพอใหเกดสำานกรวมของคนทองถนในการดแลรกษาศาสนา ศลปวฒนธรรม และจารตประเพณของตน

4) การดำาเนนกจกรรมดานศาสนา ศลปวฒนธรรม จารตประเพณทองถนอนจะเปนการเผยแพร สบสาน อนรกษ และพฒนาวฒนธรรมทองถนใหยงคงดำารงอยอยางยงยนทามกลางกระแสการเปลยนแปลงของโลก และกอประโยชนใหกบทองถน อาท ดานเศรษฐกจ การพฒนา ทองถน การศกษา เปนตน

5) การจดทำาฐานขอมลองคความรทองถนในรปของการศกษาวจย กลาวคอ คนในทองถนทำาหนาทสำารวจ คนควา และบนทกองคความรทเกยวกบภมปญญา ภาษา และวฒนธรรมพนบานของตนเอง เพอเผยแพรและธำารงไวสบไป

6)การสรางเครอขายสายใยวฒนธรรมสงเสรมใหสงคมสรางและขยายเครอขาย การเรยนรศาสนา ศลปวฒนธรรมและจารตประเพณในทองถนของตนเองหรอทองถนอนอยางบรณาการ

โครงการ สบสานประเพณทอดสะพานคำาตนโพธองคการบรหารสวนตำาบลบองต อำาเภอไทรโยค จงหวด

กาญจนบร

81

หลกการและเหตผลประเพณ คอ แบบแผนของความเชอทสงผลตอการกระทำา คา

นยม ทศนคต ศลธรรม จารต ระเบยบแบบแผน ตลอดจนการประกอบพธกรรมตางๆ ทเหนวาดงาม ถกตอง หรอเปนทยอมรบของคนสวนใหญในสงคม และมการปฏบตสบตอกนมาหรอสงผลมาถงทกวนน หรออาจจะกลาวไดวาประเพณคอ สงทสงคมเดมสรางขน แลวสงตอเปนมรดกใหกบคนรนหลงยดถอเปนแนวทางปฏบต และปรบปรงใหดขน และเผยแพรออกไปสสงคมอนๆ

ตำาบลบองต มประชากรหลากหลายเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม ทงนประชากรทอยอาศย ตามทะเบยนราษฎร มทงสน 6,020 คน จำาแนกเปนผมสญชาตไทย 3,215 คน และ ผมสญชาตอนๆ 2,805 คน (ทมา:ขอมลจากสำานกงานทะเบยน อำาเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร ณ วนท 16 สงหาคม พ.ศ. 2561) ทงนคนไทยในพนทสวนใหญมเชอสายกระเหรยง วถชวตของคนในชมชนจงมความสมพนธกบวถชวตของชาวกระเหรยง โดยเฉพาะในเรองประเพณ วฒนธรรม การดำารงชวต หรอความเชอตาง ๆ ซงประเพณทอดสะพานคำาตนโพธเปนประเพณวฒนธรรมทคนในชมชนตำาบลบองตไดสบทอดกนมา เปนการประกอบพธกรรมตามความเชอทวา การทอดสะพานนนเปนการชำาระสงชวรายอปมงคล และการอธษฐานนำาพาความเปนมงคลใหกบชวตพธคำาตนโพธเปน พธสะเดาะเคราะหตอชะตา โดยจะทำาพธตอเนองเชอมโยงกนกบพธทอดสะพาน เชอกนวาไมคำาเปนการคำาจนชวตสะเดาะเคราะหตอชะตา นำา หมายถง การมนำาในการสภพหนา

องคการบรหารสวนตำาบลบองตไดคำานงถงความสำาคญของการสบสานและการอนรกษประเพณทองถนของคนในชมชนใหยงคง

82

อยสบไป โดยสงเสรมและจดทำาโครงการสบสานประเพณทอดสะพานคำาตนโพธขน เพอปลกจตสำานกใหคนในทองถนตระหนกถงคณคาชมชนทมกจกรรมสะทอนถงใหมการดำาเนนงานแกนสาระและความสำาคญของภมปญญาทองถน รวมกนอนรกษประเพณทเปนเอกลกษณของทองถน รวมทงสงเสรมกจกรรม กอใหเกดเครอขายการสบสานภมปญญาประเพณของคนชมชน เพอใหคงอยกบชมชนสบไป

วตถประสงค1 เพออนรกษสบสานขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมใน

ทองถนใหคงอยกบคนในชมชนสบไป2 เพอแสดงถงประเพณความเชอความศรทธาและวถการ

ดำารงชวตของในชมชนตำาบลบองต3 เพอสงเสรมกจกรรมการละเลนพนบาน ในงานอนรกษ

สบสานประเพณวฒนธรรมของชมชน4 เพอสรางเสรมความรกและความสามคคใหคนในชมชน

วธดำาเนนการ1 องคการบรหารสวนตำาบลบองต จดประชมหนวยงานทบรณ

าการรวมกนในการดำาเนนกจกรรม เชน ผนำาชมชน กลมสตร วด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลบานบองต สถานตำารวจภธรไทรโยค (จดตรวจตำาบลบองต ) โรงเรยนในพนท เปนตน

2 องคการบรหารสวนตำาบลบองตประสานงานกบหนวยงานภาครฐในพนท โดยขอความรวมมอในการในการประชาสมพนธและเขารวมกจกรรม เพอใหเกดการบรณาการรวมกนทกภาคสวน

3 องคการบรหารสวนตำาบลบองต ประกาศประชาสมพนธการจดงานตามชองทางสอสารตาง ๆ เชน ตดประกาศ ณ ททำาการองคการบรหารสวนตำาบล บอรด

83

ประชาสมพนธแตละหมบาน เสยงไรสาย เวบไซตองคการบรหารสวนตำาบล เพอเชญชวนประชาชนเขารวมกจกรรมปลกปา และดแลรกษาทรพยากรนำา ตามวนเวลาทกำาหนด

4 องคการบรหารสวนตำาบลบองตและคณะทำางานทเกยวของจดเตรยมสถานทและเตรยมความพรอมในการดำาเนนกจกรรมตามโครงการสบสานประเพณโดยกอนวนถงวนทำาพธ ชมชนจะรวมแรงรวมใจกนในการทำาความสะอาดบรเวณตนโพธ และจดตกแตงสะพานทเปนสถานทดำาเนนกจกรรม

5 องคการบรหารสวนตำาบลบองตและทกภาคสวนดำาเนนกจกรรมตามโครงการสบสานประเพณ ตามวนเวลาทกำาหนด

5. จตอาสา สรางปา รกษนำาจตอาสาความหมาย จตอาสา หมายถง ความสำานกของบคคลทมตอสวนรวม เปน

จตทเปนผให คดด คดทางบวก มความหวงดตอผอน เปนความสมครใจ เตมใจ ตองใจทำาอยากชวยเหลอ โดยไมหวงผลตอบแทน และสงผลให เกดความสขทางจตใจ ผทมจตสาธารณะจะแสดงพฤตกรรมทอาสาทำาประโยชนเพอสวนรวม การงดเวนการกระทำาทจะสงผลใหเกดความชำารดเสยหาย การมสวนรวมดแลรกษาและเคารพสทธของบคคลอนในการใชทรพยสนสวนรวม จต “ ” (mind) หมายถง ใจ สงทมหนาทร คดและนก จตสำานก “ ” (consciousness) หมายถง เปนภาวะทจตตนและรตว รวาทำาอะไร อยทไหน

84

เปนอยางไร สามารถตอบสนอง ตอสงเราจากประสาทสมผสทง 5 คอ รป เสยง กลน รส และสงทสมผส ไดดวยกาย อาสา “ ”(service , volunteer) หมายถง การเสนอตวเขารบทำาสงทเปนประโยชน ซงอาจเปน ประโยชนตอบคคลใดบคคลหนงหรอเปนประโยชนตอสวนรวมกได สาธารณะ “ ” (public) หมายถง ทวไป เปนของกลางสำาหรบสวนรวม การแสดงออกเพอสงคม สวนรวม เปนการบรการชมชน ทำาประโยชนเพอสงคม ถาใชของกจะใชประโยชนรวมกน

ความสำาคญของจตอาสา 1. ทำาใหบคคลมความคดขนสงชวยยกระดบจตใจทเป ยมไป

ดวยเมตตา เพราะจตอาสามงเนน การใหมากกวาการรบ ทำาใหไดพบความสขทเกดจากการให ซงเปนความสขทมคณคากวาความสข ทเกดจากการไดรบ

2. บคคลทมจตอาสายอมเปนทรกใครของบคคลรอบขาง เพราะมองเหนคณคาในความด ทมอยในบคคลนน มากกวามลคาของทรพยสนใดๆ นอกจากนยงเปนการผกมตรแทไดอยางยงยน

3. ทำาใหสงคมมการแบงปน การชวยเหลอเกอกลซงกนและกน รวมมอกนดแลรกษาสงของ สาธารณะเพอการใชประโยชนรวมกน รวมทงสงแวดลอมรอบตว

4. ทำาใหสงคมนาอยและเปนสงคมคณภาพททกคนสามารถอยรวมกนได พงพาอาศยซงกนและกน

โครงการ ทองถนอาสา ปลกปาเฉลมพระเกยรต“จตอาสา สรางปา รกษนำา”

องคการบรหารสวนตำาบลบองต อำาเภอไทรโยค จงหวดกาญจนบร

หลกการและเหตผล

85

“พระเจาอยหวเปนนำา ฉนจะเปนปา ปาทถวายความจงรกภกดตอนำา พระเจาอยหวสรางอางเกบนำาฉนกจะสรางปา พระราชดำารส”พระราชทานแกราษฎรบานถำาตว ณ บานถำาตว อำาเภอสองดาว จงหวดสกลนคร เมอวนท 20 ธนวาคม พ.ศ.2525 เปนพระราชดำารสพระราชทานททรงใหความสำาคญกบปาไมในประเทศทรงมพระปณธานอนแนวแนใหบรรเทาวกฤตสงแวดลอมของประเทศไทยและของโลก ทรงเชญชวนประชาชนทวไปและขาราชการในภาคสวนตางๆ รวมกนปลกปาตวอยาง เพอใหประชาชนเกดความรสกรก หวงแหนปาไมโดยทรงยดหลกการทรงงานตามแนวทางพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชบรมนาถบพตร ตลอดจนเกดความรกความสามคคในชมชน ทรงใชหลกการ ปลก“ปาในใจคน ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ” 9 คอการปลกจตสำานกในการรกผนปาใหแกคนเสยกอน รวมถงการปลกไมใชสอย ไมผล และไมยนตน ทจะเตบโตเปนปา นอกจากนทรงมพระราชเสาวนย ใหจดตงโครงการ บานเลกในปาใหญ เปนโครงการท“ ”เขาจดระเบยบใหประชาชนอยเปนกลม ๆ โดยรอบปาสงวนแหงชาต พรอมทงสงเสรมอาชพ ใหกบประชาชนใหมความเปนอยทดขน มรายไดเพยงพอตอการเลยงครอบครว ซงจะทำาใหประชาชนหยดการบกรกทำาลายปาไมและชวยดแลรกษาปาไม ใหมสภาพสมบรณดงเดม นอกจากจะทรงใหความสำาคญกบการปลกและอนรกษปาไม”แลวยงทรงใหความสำาคญกบการปลกตนไมเพอรกษาสภาพแวดลอมอกดวยพระราชดำารสในพระราชทานพธเปดการประชม ครงท 26 ของสภาสตรระหวางประเทศ ณ ศนยวฒนธรรมแหงประเทศไทย เมอวานท 24 กนยายน 2534 ความตอนหนงวา ปาไมทรงคณคา“มหาศาลในการผลตนำาใหแกเรา นำาซงเปนความจำาเปนตอการดำารงชวตของมนษย รวมไปถงการเกษตรกรรม อตสาหกรรมและการพฒนาตางๆ ของชาต เราจงมการรณรงคใหปลกปาและปลกตนไม

86

ตามสถานททวไปอยางเขมแขง เพอทะนบำารงบำารงสภาพแวดลอม อนจะสงผลดไปถงชาวโลกทงมวลตอไปดวย”

องคการบรหารสวนตำาบลบองตนอมสำานกในพระมหากรณาธคณตอสถาบนพระมหากษตรยทแตละพระองคทรงใหความสำาคญและทรงมพระราชปณธานอนแนวแนในการดแลและรกษาปาไม ประกอบกบกรมสงเสรมการปกครองทองถนไดรณรงคใหองคกรปกครองสวนทองถนปลกปาทดแทนพนทสาธารณะ และพนทอนๆ องคการบรหารสวนตำาบลบองตจงไดจดทำาโครงการทองถนอาสา ปลกปา เฉลมพระเกยรต จตอาสา สรางปา รกษนำา เพอให“ ”สอดคลองกบนโยบายดงกลาว

วตถประสงคของโครงการ1 เพอเปนการเฉลมพระเกยรตและแสดงออกถงความจงรก

ภกดตอสถาบนพระมหากษตรย2 เพอเพมพนทปาใหกบชมชนและพนทสาธารณะ เพอเปน

แหลงตนนำาอปโภค บรโภคและทำาการเกษตร3 เพอสงเสรมให ประชาชน และองคกรปกครองสวนทองถน

ตลอดจนภาคเอกชน และมวลชนในทองถนไดตระหนกถงความสำาคญในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

4 เพอสรางความรกความสมครสมานสามคค รวมคด รวม“ทำา ของคนในชมชน”เปาหมายโครงการ

เชงปรมาณ1. ผบรหาร สมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบลบองต

และ บลากรในสงกด หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ตลอดจน

87

ประชาชน ในพนทมสวนรวมในการปลกปาเฉลมพระเกยรต และ ดแลรกษาทรพยากรปาไม และแหลงนำาตามธรรมชาต

2. ในปงบประมาณ พ.ศ. 2562 พนทตำาบลบองต มตนไมเพมขน 1,000 ตน

เชงคณภาพ1. ประชาชนทกภาคสวนไดรวมเฉลมพระเกยรตและแสงออก

ถงความจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย2. เพมพนทสเขยวทำาใหสงแวดลอมดขนและชวยลดภาวะโลก

รอน3. ประชาชนไดเลงเหนถงความสำาคญของปาไมในฐานะเปน

แหลงตนนำาสำาคญ4. การดำาเนนกจกรรมตามโครงการ สามารถปรบปรงสภาพ

แวดลอมของชมชนใหนาอย

สถานทดำาเนนการพนทสาธารณประโยชน พนทปาชมชน และพนทอนๆ ทเหน

สมควร

วธดำาเนนการ1 องคการบรหารสวนตำาบลบองตจดประชมหนวยงานทบรณา

การรวมกนในการดำาเนนกจกรรม เชน สำานกงานปาไมในพนท โรงเรยนในพนท ผนำาชมชน ในการรวมจดทำาขอตกลงในการดแลรกษาทรพยากรปาไมรวมกน รวมกำาหนดมาตรการ บทลงโทษ จากชมชน ในกรณทมผฝาฝนไมปฏบตตามตามมตประชาคม ตลอดจนรวมพจารณาคดเลอกและ

88

แตงตงกรรมการชมชนในการดแลพนทปาชมชน และรายงานผลการดำาเนนงานใหทราบทกๆ 3 เดอน และประชาคมรวมพจารณาคดเลอกพนทปลกปาทเหมาะสม กำาหนดวน เวลา ทจะดำาเนนการ

2 องคการบรหารสวนตำาบลบองตประสานงานกบหนวยงานภาครฐในพนท โดยขอความรวมมอในการสงบคลากรในสงกดเขารวมกจกรรมในกรณเปนโรงเรยนในพนทสงคณะครและนกเรยนเขารวมกจกรรม เพอใหเกดการบรณาการรวมกนทกภาคสวน

3 องคการบรหารสวนตำาบลบองตประกาศประชาสมพนธตามชองทางสอสารตาง ๆ เชน ตดประกาศ ณ ททำาการองคการบรหารสวนตำาบลบอรดประชาสมพนธแตละหมบานเสยงไรสาย เวบไซตองคการบรหารสวนตำาบล เพอเชญชวนประชาชนเขารวมกจกรรมปลกปา และดแลรกษาทรพยากรนำา ตามวนเวลาทกำาหนด

4 องคการบรหารสวนตำาบลบองตและทกภาคสวนทเกยวของรวมลงนามบนทกขอตกลงการบรหารจดการรกษาทรพยากรปาไมของชมชน รวมดำาเนนกจกรรมปกแนวเขตชมชน แนวเขตพนทปาชมชน ดำาเนนกจกรรมปลกปา และดแลทรพยากรนำา ดำาเนนกจกรรมใหความรในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตามวน และ เวลาทกำาหนด

6. งานสงเสรมกลมอาชพ

89

มาตรฐานการสงเสรมอาชพขององคกรปกครองสวนทองถน

ตามหลกการแนวคดและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ ตงอยบนพนฐานทางสายกลาง ความไมประมาท คำานงถงหลกความพอประมาณ ความมเหตมผล โดยมความร มขอมล มภมปญญา ทองถน เปนทนของทองถนสรางความมนคงเขมแขงใหกบประชาชน รเทาทน เขาใจ การเปลยนแปลง ทงภายในและภายนอก ทสงผลตอการดำาเนนชวตและการประกอบอาชพ มความรอบคอบทง การดำาเนนชวตและการประกอบอาชพ วถการดำาเนนชวตทมคณธรรม มความซอสตย สจรต ความขยน ความอดทน มงมนเพอใหประสบความสำาเรจ มรายได อาชพ พงตนเองไดและมกำาลง ทสนบสนนแบงปน สงเสรมคณภาพชวต สงเสรมสภาพแวดลอมของประชาชน ทงในระดบ บคคล ระดบครอบครวและชมชน สงคม อยางมความสข

แนวทางการสงเสรมอาชพขององคกรปกครองสวนทองถน

1. การสำารวจขอมลทเกยวของกบการประกอบอาชพและสงเสรมอาชพของประชาชนใน ทองถน จดทำาทะเบยนอาชพ ทะเบยนวตถดบ ทะเบยนปราชญชาวบาน การสรางระบบฐานขอมลเพอ การสงเสรมอาชพขององคกรปกครองสวนทองถน

2. การฝกอาชพ ฝกอบรมตามความตองการของประชาชน กลมอาชพ ในทองถนเพอ เสรมสรางสมรรถนะการผลต การปลก การสรางผลผลต ผลตภณฑ ตลอดจนสงเสรมอาชพและ สรางโอกาสใหเกดการทำางาน สรางรายได แกประชาชนอยในวยทำางาน สตรและผดอยโอกาสใน พนทรบผดชอบของทอง

3. สงเสรม สนบสนน การรวมกลมอาชพ เพอสรางความเขมแขงในอาชพ การแลกเปลยน ประสบการณ ความร ทกษะในการประกอบอาชพทเหมอนกนหรอใกลเคยงกน อนเปนประโยชน ตอการ

90

พฒนาอาชพและสงเสรมกลมอาชพในทองถนทมอยแลวในพนทรบผดชอบของทองถนให มความเขมแขงและมการบรหารจดการทด

4. การสงเสรม สนบสนน งบประมาณ วสดอปกรณ เครองมอตางๆ ตลอดจนเทคโนโลย ทเหมาะสมตอการประกอบอาชพของประชาชน

5. การสงเสรม สนบสนน การวจยและพฒนาทเกยวของกบอาชพในทองถน เพอ สรางองคความร ทกษะ การบรหารจดการ การปรบปรง และสรางโอกาส การแขงขนทงในระดบ ชมชน ระดบประเทศ และตางประเทศ

6. การสงเสรม สนบสนน ประชาสมพนธ สรางความเขาใจ ในการจดทำาแผน การสงเสรมอาชพ ทสอดคลองกบแผนการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน โดยเนน การมสวนรวมของประชาชน องคกรประชาชน สวนราชการทเกยวของ

7. มการตดตามประเมนผล แผนงาน/โครงการ/กจกรรม การสงเสรมอาชพในทองถน และปรบปรงแกไขพฒนาไปสความตองการของประชาชนในทกระดบ

นอกจากแนวทางการสงเสรมอาชพดงกลาวขางตนแลว ตามหนงสอกระทรวงมหาดไทย ท มท 0891.4/ว 658 ลงวนท 24 กมภาพนธ 2549 ยงไดกำาหนดแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถน มบทบาทดานการพฒนาและแกไขปญหาทางดานเศรษฐกจและสงคม ทงในระดบบคคลและ ครวเรอน ระดบชมชน โดยนำาปรชญาพระราชทาน เศรษฐกจพอเพยง “ ”มาเปนแนวทางหลก ในการดำาเนนงานภายใตหลกการ การลดรายจาย สรางรายได ขยายโอกาสใหแกประชาชนบนพนฐานความสมดล

91

ทงทางเศรษฐกจและสงคม โดยมแนวทางและวธการดำาเนนงาน คอการพฒนาและแกไขปญหาทางเศรษฐกจ โดยการ1) การลดรายจาย สงเสรมใหประชาชนมการดำารงชวต

แบบพอเพยง มการสงเสรมสนบสนนวชาการและนำาแนวทางการเกษตรทฤษฎใหมขนท 1 สงเสรมการใชปยอนทรย แทนปยเคมเพอลดตนทนการผลตและเปนการเสรมสรางสขภาพอนามยแกประชาชน สงเสรม จดหาแหลงนำาเพอการเกษตรและสงเสรมกจกรรมตาง ๆ อนนำาไปสการลดตนทนของการทำาการเกษตรในระดบชมชน เชน การจดตงโรงงานผลตปยอนทรย ลานตากขาวชมชน เปนตน

2) การเพมรายได สงเสรมใหประชาชนมรายไดเพมขนจากการประกอบอาชพ จดหาเครองมอเครองใชในการประกอบอาชพ ตดตอประสานงานกบภาคเอกชน เชน สถานประกอบการ โรงงานอตสาหกรรมในทองถน หรอพนทจงหวดใกลเคยง เพอรบการผลตทสามารถใชแรงงานแมบานหรองานทสามารถดำาเนนการภายในครวเรอนไดโดยเพมการบรหารจดการทเหมาะสมกบผลตภณฑและพนท นอกจากนองคกรปกครองสวนทองถนอาจดำาเนนการ สงเสรมสนบสนนกจกรรมตาง ๆ ในระดบชมชนเพอเปนการเพมรายไดใหกบประชาชน เชน การตงโรงสชมชน การจดตงโรงงาน การสรางเครอขายเชอมโยงสนคาและการตลาดในพนท และการสงเสรมการตลาดสนคาโดยผานอนเตอรเนตตำาบล เปนตน

3) การขยายโอกาส องคกรปกครองสวนทองถนอาจดำาเนนการหรอสนบสนนกจกรรมเพอใหประชาชนไดเขาถงปจจยในการประกอบอาชพ ทงในระดบบคคล ครวเรอนและ ระดบชมชน เชน การสงเสรมสนบสนนการแปลงสนทรพยเปนทน การกำาหนดพนทผอนผน เพอใหประชาชนมสถานทจำาหนายสนคาและผลตภณฑ เชน

92

ตลาดสาธารณะ ทางสาธารณะ เปนตน

การสำารวจขอมลและจดทำาทะเบยนกลมอาชพเพอใหมศนยกลางในการบรการขอมลขาวสารของชมชนท

ประชาชนสามารถเขาถงขอมลขาวสารทจำาเปนในการประกอบอาชพ องคกรปกครองสวนทองถนควรศกษาและจดทำาขอมลเพอการบรการขอมลขาวสารและการเผยแพรประชาสมพนธ ตลอดจนเพอเปนขอมลพนฐานในการจดทำาแผนพฒนาการสงเสรมอาชพของทองถน ในการนองคกรปกครองสวนทองถน จงควรจดใหมทะเบยนขอมลดานอาชพและวตถดบในทองถนขน โดยดำาเนนงานรวมกบประชาชนและ หนวยงานราชการทเกยวของหรอสถาบนการศกษา รวมจดการสำารวจขอมลดานอาชพและ กลมอาชพในทองถน เพอศกษาศกยภาพของทองถนในการพฒนาและสงเสรมอาชพ เชน ขอมล พนฐานดานเศรษฐกจ สงคม โครงสรางพนฐาน ระบบสาธารณปโภค ปจจยการผลต เชน ทดน แหลงทน กำาลงแรงงาน กำาลงการผลต วตถดบ ภมปญญาทองถนและแหลงทรพยากรธรรมชาต คณภาพดน แหลงนำา ปาไม แรธาต สถานททองเทยวทางธรรมชาต ความสำาคญทางประวตศาสตร วตถดบในชมชนทสนบสนนการประกอบอาชพในทองถน เพอเปนขอมลพนฐานในการพจารณา ตอบสนองความตองการการสงเสรมอาชพของประชาชนในชมชน รวมถงการกำาหนดแนวทาง การสงเสรมอาชพของประชาชนในทองถน โดยมแนวทางการดำาเนนการดงน

แนวทางการสำารวจขอมลชมชนและจดทำาทะเบยนกลมอาชพ

การสำารวจขอมลดานอาชพเพอใหองคกรปกครองสวนทองถนมฐานขอมลดานอาชพ และกลมอาชพของทองถน สำาหรบ

93

วางแผนเพอสงเสรมและพฒนาทกษะการประกอบอาชพใหแก ประชาชนในทองถน ซงตรงกบความตองการของประชาชนและใชประโยชนในการพจารณา จดสรรงบประมาณทถกตองและเหมาะสม องคกรปกครองสวนทองถน จงควรมการสำารวจขอมล ดานอาชพ โดยมแนวทางการดำาเนนการ ดงน

1. การเกบรวบรวมขอมล จะเปนการเกบขอมลพนท มการสำารวจขอมลดานอาชพ กลมอาชพ สถานภาพการดำาเนนกจกรรมของกลมและขอมลอน อนเปนการสงเสรม สนบสนน ในการประกอบอาชพ ทำาการประสานงานและประชาสมพนธใหประชาชนและหนวยราชการ ทเกยวของกบขอมลทตองการ โดยใชแบบสอบถามหรอแบบสมภาษณดงตวอยางแบบฟอรมของ การสำารวจขอมลชมชนและตวอยางการรายงานผลคอ แบบสำารวจขอมลชมชนในเขตองคกรปกครองสวนทองถน และแบบสำารวจสภาพปญหาและความตองการในการพฒนากลมอาชพ กลมสงเสรมอาชพในเขตองคกรปกครองสวนทองถน

2. การวเคราะหขอมลและจดทำาระบบฐานขอมลการสงเสรมอาชพการจดทำาระบบ ฐานขอมลดานตางๆ ทจะเปนการจดระบบงานดานอาชพขององคกรปกครองสวนทองถน เชน ขอมลโครงสรางพนฐาน แหลงวตถดบ แหลงทนในทองถน แหลงทรพยากรธรรมชาต แหลงนา ธรรมชาตและปจจยพนฐานดานแรงงาน ความร ภมปญญาทองถน ปราชญชาวบานและขอมลของ กลมอาชพ เปนตน โดยการพจารณาจดแขง จดออน และขอจำากดตลอดจนโอกาส และศกยภาพ ในดานตางๆ ในพนท โดยกำาหนดพนทเปาหมาย กลมเปาหมาย ในพนทอนนำาไปส การแกไข ปญหาทมประสทธภาพและประสทธผล

3. การเตรยมความพรอมดานบคลากร เพอดำาเนนการสงเสรมอาชพขององคกร ปกครองสวนทองถน เปนศนยกลาง

94

การจดทำาระบบฐานขอมลอาชพของทองถนและประสานงาน กบหนวยงานของรฐทเกยวของกบการสงเสรมอาชพในพนท

หลกเกณฑการจดตงกลมอาชพและการสงเสรมกลมอาชพเพอเปนการสนบสนนใหมการบรหารจดการสงเสรมอาชพของ

ชมชน อยางมระบบและ สรางความเขมแขงของชมชนภาคการผลต คอ การรวมกลมของประชาชนทมจดประสงคและ เปาหมายรวมกน เพอดำาเนนกจกรรมการผลต สรางพลงของการพงตนเองของกลมอาชพในชมชน

กลมอาชพ หมายถง การรวมกลมของประชาชนทรวมดำาเนนกจกรรม เพอทำาใหเกดรายได และการสรางโอกาสในการประกอบอาชพใหสมาชก โดยแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ

1. กลมอาชพทมการรวมตวกนแตไมไดจดทะเบยนนตบคคล เชน กลมแมบาน กลมอาชพการแปรรปผลผลต กลมอาชพอตสาหกรรมในครวเรอนและหตถกรรมไทย

2. กลมอาชพทมการจดทะเบยนเปนนตบคคล เชน กลมสหกรณ สหกรณออมทรพยกลมยวเกษตรกร เปนตน โดยมกฎเกณฑขอบงคบของกลมอาชพทถอเปนแนวปฏบตเพอสงเสรมการดำาเนนกจกรรมของกลมใหมความเขมแขงสามารถพงตนเองไดและสงเสรมความเขมแขงของครอบครว ชมชน และทองถน

• แนวทางการจดตงกลมอาชพเพอเปนการสงเสรม สนบสนนการประกอบอาชพในชมชน

ใหมความเขมแขงและ สามารถพงพาตนเองได องคกรปกครองสวนทองถน ควรสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนทม อาชพเดยวกน รวมกลมเพอสรางพลงของการพฒนา การเรยนร และแลกเปลยนประสบการณ รวมดำาเนนกจกรรมเพอแลกเปลยนความรและการแกไขปญหาทเกดขนทคลายกนหรอเหมอนกน โดยประชาชนและเพอ

95

ประชาชนในทองถนหรอเปนแนวทางความรวมมอระหวางประชาชนและ เจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน รวมประชม ปรกษา หารอ มองภาพรวมดานอาชพของ ทองถน เพอการสงเสรมความรวมมอระหวางพนท เครอขาย อยางเปนทางการและไมเปนทางการ และแกไขปญหาไดตรงตามความตองการของประชาชนทงในระดบบคคล ระดบครวเรอนและ ระดบกลม ดงนน เพอความสะดวกในการใหความชวยเหลอและการตดตามประเมนผลองคกรปกครองสวนทองถน ควรสงเสรมใหมการจดทะเบยนอาชพในเขตพนท โดยมแนวทางการจด ทะเบยนของกลมอาชพ ซงอาจแบงไดดงนคอ

1. กลมอาชพทมการขนทะเบยนตอหนวยงานอน หรอกลมทมอยแลวในพนท เมอมความประสงคทจะขอรบการสงเสรม สนบสนนจากองคกรปกครองสวนทองถน ควรแจง หรอขอจดทะเบยนตอองคกรปกครองสวนทองถน เพอแสดงวากลมยงมกจกรรมและดำาเนนการอย โดยการนำาเอกสารหลกฐานผนำากลม สมาชกกลม สำาเนาทะเบยนบาน ทอยและรายละเอยดตาง ๆ ทเกยวของกบกจกรรมของกลมอาชพ เพอขอรบการสนบสนน วสด อปกรณ หรองบประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถน

2. กลมอาชพทเกดจากการรวมตวกนของประชาชนในพนทมไดมการจดทะเบยน แตมความประสงคทจะขอจดทะเบยนตอองคกรปกครองสวนทองถน ควรมหลกเกณฑและเอกสารประกอบดวย

1( ) เปนประชาชนทมภมลำาเนาในทองถนและมสญชาต

2( ) มจำานวนสมาชกตงแต 7 คนขนไป3( ) มการบรหารงานโดยคณะกรรมการทมาจาก

96

การเลอกตงของสมาชก4( ) มขอบงคบ หรอระเบยบของกลมทชดเจน

และสมาชกรบทราบ5( ) มการดำาเนนกจกรรมทสงเสรมการประกอบอาชพ

ของสมาชกโดยรวม มใชเพอประโยชนตอบคคลใดเปนการเฉพาะ6( ) มวตอประสงคของการจดตงกลมทชดเจน7( ) มบนทกรายงานการประชมไมนอยกวา 2

ครง

การสงเสรมสนบสนนการรวมกลมอาชพการสงเสรมความเขมแขงของกลมอาชพในทองถน เพอความ

รวดเรวและ มประสทธภาพในการสนบสนน องคกรปกครองสวนทองถนควรสนบสนน สงเสรม สราง ความเขาใจ และสรางทศนคตเชงบวกตอการรวมกลมอาชพของประชาชนทดำาเนนการประกอบ อาชพเดยวกน โดยมแนวทางในการดำาเนนงานของการขอรบการขนทะเบยน คอ ขนตอนในการเสนอขอจดทะเบยน

การรบจดทะเบยนกลมอาชพ เพอเปนการสงเสรมและจดระเบยบของกลมอาชพและใหการสนบสนน กลมอาชพขององคกรปกครองสวนทองถน ควรประชาสมพนธใหประชาชนและกลมอาชพในเขต พนททมการจดทะเบยนจากหนวยงานราชการเดมหรอรวมกลมกนดำาเนนกจกรรมแตไมมการจดทะเบยน ใหมาขอรบการขนทะเบยนตอองคกรปกครองสวนทองถน

1. การยนคำารองขอจดทะเบยนกลมอาชพ กลมอาชพทมความประสงคจดทะเบยนเพอจดตงกลม ใหรวบรวมสมาชก กอตงรวมกลมไมนอยกวา 7 คน

97

ประชมปรกษาหารอจดตงกลมและเตรยมเอกสารประชม จดตง คณะทำางานหรอคณะกรรมการดำาเนนงานของกลมและยนคำารองขอจดทะเบยนกลมอาชพตาม แบบฟอรมทองคกรปกครองสวนทองถนกำาหนด ตอเจาหนาท ขององคกรปกครองสวนทองถนพรอมเอกสารของกลมอาชพ ซงประกอบดวย

1) บญชรายชอสมาชกกลม2) คณะทำางานหรอกรรมการบรหารของกลมท

ไดรบการเลอกจากสมาชก ใหเปนตวแทน พรอมระบตวแทนเพอการตดตอระหวางองคกรปกครองสวนทองถนกบกลมอาชพ และกลมอาชพกบสมาชกกลมอาชพ

3) กจกรรมหลกของกลมผลผลตหรอผลตภณฑของกลมอาชพ วตถประสงคของการจดตงกลม เปาหมายและการดำาเนนกจกรรมของกลม

4) ขอบงคบ ระเบยบหรอขอตกลงของกลมอาชพ

5) รายงานการประชมของกลมไมนอยกวา 2 ครง6) เอกสารอนๆทเกยวของ เชนรปถายผลผลต

ผลตภณฑ ในกรณทมการดำาเนนการอยแลว เปนตน2. เมอเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน รบ

แบบคำารองขอจดทะเบยน การจดตงกลมอาชพ ตรวจสอบความถกตอง ครบถวนของเอกสารกอนขนบญชกลมอาชพ

ในกรณทแบบคำาขอ หรอเอกสารประกอบไมลกตอง หรอควรแกไขเพมเตม ใหพนกงานแจงตวแทนทไดรบมอบหมายจากกลมอาชพใหดำาเนน

98

การและใหกลมดำาเนนการ แกไขเมอแกไขแลวนำายนตอองคกรปกครองสวนทองถน

ในกรณทการตรวจรบเอกสารไมผาน ใหเจาหนาทแจงตอประธานกลม/หรอ ตวแทนผยนเอกสารทนท เพอใหกลมอาชพดำาเนนการปรบปรงแกไขตอไปและสามารถนำามายนใหม เมอมการแกไขปรบปรงเอกสาร

3. เจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถน ดำาเนนการยนเอกสารเพอรายงาน การจดตงกลมตอผบรหารทองถนภายใน 2 วน

4. เมอผบรหารทองถนเหนชอบ ใหเจาหนาทดำาเนนการขนทะเบยนประวต ขององคกรปกครองสวนทองถนและการจดเขาแผนเพอสนบสนนงบประมาณและความชวยเหลอ

5.ผลการดำาเนนงานของกลมอาชพ รายงานผลการปฏบตงาน ขอจำากด ปญหา อปสรรคในการผลต การบรหารจดการ แจงตอเจาหนาทเพอขอรบการชวยเหลอ ขอคำาแนะนำา หรอประสานงานตอหนวยงานทเกยวของ

6. องคกรปกครองสวนทองถน ควรตดตามการดำาเนนงานของกลมเพอใหการ ชวยเหลอสนบสนนใหคำาแนะนำา การบรหารจดการและการทำางานของกลมอาชพในระยะแรก จนกลมอาชพสามารถบรหารจดการและพงตนเองได

การบรหารจดการและการสงเสรมกลมอาชพขององคกรปกครองสวนทองถน

1. องคกรปกครองสวนทองถนควรจดทำาทะเบยนกลมอาชพทไดรบการ จดทะเบยนตอองคกรปกครองสวนทองถนและจดระบบขอมลดานกลมอาชพแยกตามประเภท ของกลมอาชพ จดทำาทะเบยนประวตของกลมในกรณของกลมอาชพทมการจดทะเบยนตอ

99

หนวยงาน ราชการอน เพอจดทำาระบบฐานขอมลกลมอาชพในพนท องคกรปกครองสวนทองถน อาจประสานงาน ขอความรวมมอในการทำาสำาเนาเอกสารกลมอาชพ เพอจดทะเบยนกลมอาชพ ในพนททรบผดชอบ

2. วเคราะหและจดประเภทระดบการใหการสนบสนนของกลมอาชพ

3. ใหการสนบสนนงบประมาณหรอสนบสนนวสดอปกรณ เครองมอ วตถดบ ปจจยสงเสรมการผลตทไมขดกบกฎหมาย ระเบยบทเกยวของ

4. สงเสรม สนบสนน ใหคำาแนะนำา และจดหาตลาดเพอการจำาหนายผลตภณฑ ของกลมอาชพ โดยรวมมอกบหนวยงานภาครฐอน และภาคเอกชน

5.ตดตามประเมนผลการดำาเนนงานและความกาวหนา หรอขอจำากดของปญหาอปสรรคของกลมอาชพอยางตอเนอง

6. การใหคำาปรกษา แนะนำา กลมอาชพทมความเขมแขงและกลมอาชพทมความประสงคจะยนขอจดทะเบยนมาตรฐานผลตภณฑหรอมาตรฐานอน ทมกฎหมายรองรบหรอ เปนนตบคคล เพอการสงเสรมใหกลมสามารถหาแหลงทนและมความสามารถในการพฒนาผลผลตและผลตภณฑ ดำาเนนการกจกรรมของกลมอาชพหรอพฒนาอยางตอเนอง อนนำาไปสการพงตนเองได

7. ควรใหการสนบสนนชวยเหลอ โครงการ กจกรรม ของกลมอาชพอยางทวถง

8. สรางความสมพนธทดกบกลมอาชพในพนทและสรางเครอขายกลมอาชพ ในพนทและพนทใกลเคยง เชน โดยการศกษาดงาน จดประชม

100

สมมนาเพอแลกเปลยนประสบการณ ในพนทและพนทใกลเคยง9. ดำาเนนการอนทองคกรปกครองสวนทองถน เหน

วา เหมาะสมและเปนความ จำาเปนเรงดวน และ/หรอเปนความตองการของกลมอาชพ ทจะสงเสรมใหกลมอาชพในทองถนม ความเขมแขงและสามารถพงตนเองได

การจดทะเบยนกลมอาชพตามกฎหมายองคกรปกครองสวนทองถน ใหคำาแนะนำา ปรกษา

แก'ประชาชนในการไปตดตอ หนวยงานทดำาเนนการการจดทะเบยนกลมอาชพทมฐานะเปนนตบคคล เชน กลมเกษตรกร กลมสหกรณออมทรพย เปนตน

ขอด ของการรวมกลมอาชพ1) สามารถแลกเปลยนความรและประสบการณ

เทคนคการประกอบอาชพ ปญหาอปสรรค แนวทางการแกไข โดยประชาชนทประกอบอาชพเดยวกน ทำาใหเกดความสมพนธ ทดอนนำาไปสการสรางเครอขายอาชพโดยธรรมชาตทเออประโยชนตอกน

2) องคกรปกครองสวนทองถนสามารถพฒนา สงเสรมและแกไขปญหาของประชาชนแบบองครวมและตรงกบความตองการและวตถประสงคของประชาชนในพนท

3) สรางเสรมการทำางานเปนทมอนนำาไปสความสามคค ความรวมมอของประชาชนในชมชน อนจะเปนประโยชนตอการพฒนา

4) สรางความเขมแขงใหกบอาชพหลกและอาชพเสรม สามารถกำาหนดราคา และกลไกทางการตลาด

5)ประหยดคาใชจายและลดตนทนการผลต เชน การซอปย ถารวมกนซอจำานวนมากสามารถตอรองราคาซอขายได

101

7. การพฒนาปาชมชนปาชมชน หมายถง พนทปาไมทไดรบการจดการโดยประชาชน

ในทองถนหรอ กระบวนการมสวนรวมจากประชาชนและองคกรชมชนตามความเชอและวฒนธรรมทองถน เพอประโยชนทสอดคลองกบความตองการของชมชนอยางตอเนองและยงยน (เสร พงศพศ, 2547, หนา 102) ศป.จทป. (แพร) (2550, หนา 8-16) ไดสรปหลกการสงเสรมการจดการปาชมชน ความหมายปาชมชนทมาของปาชมชน ประเภทและลกษณะของปาชมชน ววฒนาการการดำาเนนงานปาชมชนของกรมปาไม ดงน การสงเสรมการจดการปาชมชนราษฎรในชมชนชนบทไทยจำานวนมากดำารงชพดวยการพงพงปาไม ชมชนมวถชวตความเปนอยทสงบสขและเรยบงาย เนองจากเคยมทรพยากรปาไมและนำาทอดมสมบรณ

แตในชวงทผานมา การพฒนาประเทศและการขยายตวทางเศรษฐกจเปนไปอยางรวดเรว มการใชทรพยากรตาง ๆ เปนวตถดบเพอการผลตจำานวนมาก โดยเฉพาะทรพยากรปาไมทถกใชเกนกวาศกยภาพ มการบกรกแผวถางเปลยนพนทปาไมเปนทดนเกษตรกรรมทำาใหสญเสยปาไมอยางถาวร เกดผลกระทบตอทรพยากรอน ๆ เชน ทำาใหขาดแคลนนำา ดนขาดความอดมสมบรณ สงผลให ราษฎรดงกลาวทพงพงทรพยากรปาไมและมอาชพหลกดานเกษตรกรรมทำาการเกษตรไมไดผลม คณภาพชวตทตกตำาจนสงผลสงคมมปญหา และสาเหตจากการบกรกปาเพมมากขนยงกอเกดความ ขดแยงระหวางเจาหนาทของรฐ ผปฏบตงานดานการปาไม กบราษฎรทตองอาศยทรพยากรปาไม ในการยงชพรนแรงและบอยครงจนสงคมขาดความสงบสข ปญหาดงกลาวขางตนกดดนใหตองมการแกไขโดยเรงดวน ประกอบกบการพฒนาทางการเมอง ทำาใหเกดแนวคดใหมในการแกไขปญหาและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอมในรปแบบของการมสวนรวม

102

หรอ แนวทางประชารฐ ปรบเปลยนวธการดำาเนนการ จากเดมทให“ ”รฐมหนาทดแลรบผดชอบเกยวกบทรพยากรธรรมชาตเพยงฝายเดยว เปนการกระจายอำานาจโดยใหชมชนมสวนรวม เชน ใหองคการบรหารสวนตำาบล ซงเปนราชการบรหารสวน ทองถนมสวนรวมในการคมครองดแล บำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนท

ตอมารฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2540 ไดเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมมากขน ประกอบกบนโยบายปาไมแหงชาตทกำาหนดใหมพนทปาไมไมนอยกวา 40% ของพนทประเทศ เนนใหเกดการประสานงานและเออประโยชนระหวางปาไมกบทรพยากรอน รวมทงดำาเนนการ เพอใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานของรฐกบเอกชนและราษฎรในทองถน เพอพฒนาปาไม รปแบบการจดการปาไมภายใตกฎหมาย โดยการมสวนรวมของราษฎรในชมชน จงเปนทมาของ คำาวา ปาชมชน“ ”

ความหมายของปาชมชนในระยะเวลาทผานมามผทใหความหมายของคำาวา ปาชมชน “ ”

อยางหลากหลายหากเมอพจารณาจะเหนองคประกอบเปนสาระสำาคญของปาชมชน อยางนอย 3 ประการ คอ

1. มพนทสำาหรบใหราษฎรในชมชนจดการ หรอไดรบอนญาตตามกฎหมายใหรวมจดการในกจกรรมดานปาไมเพอประโยชนของราษฎรในชมชน

2. มราษฎรในชมชนเขาไปจดการ หรอรวมกบพนกงานเจาหนาทจดการอยางตอเนอง เพอประโยชนของราษฎรในชมชน

3. มการรบประโยชนจากปาสนองกบความตองการของราษฎรในชมชน ตามหลกการของความยงยน ซงอาจสอดคลองกบวถชวตของราษฎรในชมชนนนๆ ดวย

103

บางทานอาจจะสบสนหรอคดไปเองวาปาทวไปทมประชาชนรกลำาเขาไปใช ประโยชน นนกคอ ปาชมชน ซงเปนความคดทไมถก“ ”ตอง เพราะขาดสาระองคประกอบดงท กลาวขางตน และทรพยากรปาไมเปนของประเทศชาตโดยสวนรวมและมกฎหมายของประเทศใช บงคบอย การกระทำาใด ๆ จงตองยดถอกฎหมายเปนพนฐานกฎเกณฑในการปฏบตดวย

ดงนน ปาไมผนใดจะเปนปาชมชนนน มใชวาจะกำาหนดไดตามอำาเภอใจ ยอมจะตองมกฎหมาย กฎระเบยบวธการทภาครฐกำาหนดไวเขามาเกยวของและตองมผทมอำานาจตาม กฎหมายนนๆเปนผดำาเนนการหรออนญาตใหดำาเนนการในฐานะสวนราชการผทตองปฏบตงานใน เรองนและปาชมชนกจะตองเกยวของกบกฎหมายตงแตเรมและตอเนองไปในอนาคต ความหมาย ของคำาวา ปา“ชมชน ทแทจรงจงใหไว คอ ทดนและ” /หรอทดนปาไมทชมชนไดดำาเนนการ หรอ ไดรบอนญาตตามกฎหมายใหดำาเนนการรวมกบพนกงานเจาหนาทจดการกจการงานดานปาไม อยางตอเนอง ภายใตกฎหมาย กฎระเบยบ ขอบงคบ ขอปฏบตและแผนงานทเกยวของ ซงอาจสอดคลองกบความเชอและวฒนธรรมของชมชนทองถนนนดวย การจดการหรอดำาเนนการดงกลาว กเพอการอนรกษ และใหชมชนไดใชประโยชนอยางยงยน

จากความหมายดงกลาวจะพบวามคำาหลกทเปนองคประกอบหลายคำา คอ ทดน/ทดนปาไมชมชน การอนญาตตามกฎหมาย การดำาเนนการรวมกน การจดการกจการงานดานปาไม ความตอเนองการใชประโยชนโดยชมชน ความยงยน ซงอาจจะอธบายคำาหลกเหลานได เชน

1. ทดน หมายถง ทดนนอกพนทปาไม เชน1.1 ทดนสาธารณประโยชน1.2 ทดนเอกชน

104

1.3 ทดนของวด, โรงเรยน, สองขางทาง1.4 ทดนของสวนราชการตางๆ ฯลฯ

ซงทดนดงกลาวขางตนจะตองไดรบอนญาตใหใชจากผมสทธดวย

2. ทดนปาไม หมายถง ทในเขตปาไม เขตปาสงวนแหงชาต ทดนในเขตปาตองไดรบอนญาต

2.1 ทดนปาตาม พ.ร.บ. ปาไม พทธศกราช 24842.2 ทดนในเขตปาสงวนแหงชาต

3. ชมชน หมายถงชมชน ทมราษฎรรวมบรหารจดการดแล และรบประโยชนจากปาชมชน

4. การอนญาตตามกฎหมาย หมายถง มการขอจดตงปาชมชนตามแนวทาง และ ไดรบอนญาตจากผมอำานาจ (กรมปาไม) ตามกฎระเบยบทกำากบดแลพนทนนๆ

5. การดำาเนนการรวมกน หมายถง ราษฎรในชมชน องคกรตางๆ และหนวยงาน ของรฐฯลฯ รวมกนบรหารจดการปาไมในรปแบบการมสวนรวม

6. การจดการกจการงานดานปาไม หมายถง การควบคม ดแล รกษา บำารงปา รวมถงการปองกน และปรบปรงพฒนาใหดขนดวย

7. ความตอเนอง หมายถง การบรหารจดการอยางเปนระบบ สมำาเสมอระยะยาวไมขาดตอน

8. การใชประโยชนโดยชมชน หมายถง ราษฎรในชมชนใชประโยชนตามกตกาท ชมชนรวม กนกำาหนด โดยไมขดตอกฎระเบยบของทางราชการทเกยวของ

9. ความยงยน หมายถง ปาไมนนๆยงคงเปนปาไม และ สามารถเอออำานวย ประโยชนใหกบราษฎรในชมชนไดตอเนองเตมประสทธภาพตลอดไป โดยไมเสยหายหรอถกเปลยนเปนอยางอน

105

ซงคำาหลกทไดกลาวมานจะเปนตวชใหทราบวาพนทนน ๆ เปนปาชมชนหรอไม

กจกรรมในการพฒนาปาชมชน จะแบงออกเปน 3 กจกรรมหลก ไดแก1. กจกรรมดานการดแลรกษาปา กจกรรมดานการดแลรกษา

ปานน สวนใหญจะเปนกจกรรมในลกษณะทเนนไปทางดานการปองกน ซงในทนสามารถแบงไดกวาง ๆ 2 รปแบบ คอ

1.1 การปองกนไฟปา เชน การสรางแนวกนไฟ การลาดตระเวนปองกนไฟปา/การตรวจหาไฟปา การจดซออปกรณดบไฟปา เปนตน

1.2 การปองกนรกษาปา เชน การทำาแนวเขตปาชมชน การลาดตระเวนปองกนรกษาปา การสรางศนยประสานงานปาชมชน เปนตน

2. กจกรรมดานการบำารงและฟ นฟปา กจกรรมดานการบำารงและฟ นฟปานน โดยปกตแลวปาไมเปนทรพยากรทสามารถฟ นตวสสภาพเดมไดตามธรรมชาต แตการฟ นตวของระบบนเวศปาโดยธรรมชาตนนอาจกนเวลานาน ดงนนหากเราทำาความเขาใจถงกลไกการฟ นตวตามธรรมชาตของระบบนเวศปา และเปนสวนหนงทจะชวยเรงกระบวนการฟ นฟปาใหเรวขน การฟ นตวของปากอาจเกดขนไดภายในเวลาไมกป และตวชวยทดทสดกคงจะหนไมพนชมชนทตองใชชวตและพงพงอาศยอยกบปาโดยตรง กจกรรมดานการบำารงและฟ นฟปา เชน การปลกปา การปลกหญาแฝก การฟ นฟสภาพภมทศนปาไม การทำาฝายชะลอความชมชน การบวชปา เปนตน

3. กจกรรมดานการศกษาและถายทอดองคความร กจกรรมการบรหารจดการปาโดยการสนบสนนจากภาครฐดานการถายทอดองคความรนน เปนกจกรรมทเนนในเรองของการตอยอดองคความ

106

รและพฒนาไปสความยงยนจากชมชนหนงไปยงอกชมชนหนง เชน การทศนศกษาดงาน การจดประชมหรอจดฝกอบรม การจดตงองคกรปาชมชน รวมไปถงการสรางศนยการเรยนรปาชมชนเพอเปนแหลงเรยนรและประชาสมพนธปาชมชนใหชมชนไดตระหนกถงความสำาคญของทรพยากรทางธรรมชาตและกอเกดความหวงแหนในทรพยากรนน เปนตน อกทงการปลกฝงจตสำานกรกและหวงแหนทรพยากรธรรมชาตทชมชนมอยใหกบกลมเดกและเยาวชนในทองทโดยการสนบสนนเดกและเยาวชนในการจดตงกลมเยาวชนรกษปาขน เปนการตอยอดองคความรจากรนสรนและนำาไปสความยงยนตอไป

8. งานดานสาธารณสข ความหมายของการสาธารณสขมลฐานการสาธารณสขมลฐาน เปนกลวธทางสาธารณสขทพฒนาขน

เพอสนบสนนการบรการสาธารณสขของรฐทมอยเดม โดยใหความสำาคญในการดำาเนนงานระดบตำาบลและหมบาน ดวยการผสมผสานการใหบรการทงทางดานการรกษา พยาบาล การสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค และการฟ นฟสภาพทประชาชนดำาเนนการเอง ซงประชาชนจะตองมสวนรวมในการวางแผน การดำาเนนงาน และการประเมนผล โดยไดรบการสนบสนนจากภาครฐในดานวชาการ ขอมลขาวสาร การใหการศกษาฝกอบรม และระบบสงตอผปวย โดยอาศยทรพยากรทมอยในทองถนเปนหลก และ ผสมผสาน การพฒนาการสาธารณสขกบการพฒนาดานการศกษา การเกษตรและสหกรณ และการพฒนาชมชน เพอใหประชาชนสามารถแกไขปญหาดวยตนเองและพงตนเองได

หลกการและเหตผลของการสาธารณสขมลฐาน

107

ตามนโยบายการเรงรดพฒนาชนบททจะทำาใหประชาชนในชนบทสวนใหญของประเทศ ซงมฐานะยากจน ดอยการศกษา และมสถานภาพทางสขภาพตำา ใหมความเปนอยดขนนน รฐบาลถอวาสขภาพอนามยของประชาชนเปนสงสำาคญทจะเอออำานวยตอการพฒนาประเทศ ประชาชนในชนบทเปนกำาลงหลกในการพฒนาประเทศ จงจำาเปนอยางยงทจะตองไดรบการบรการสขภาพทด แตการบรการสาธารณสขทรฐบาลไดดำาเนนการมายงไมสามารถครอบคลมประชากรสวนใหญไดงบประมาณทกระทรวงสาธารณสขไดรบประมาณ รอยละ 4 - 5 ของงบประมาณทงประเทศนน สวนใหญถงรอยละ 65 - 80 นำาไปใชในการจดสรางสถานบรการสาธารณสขตางๆ เชน โรงพยาบาล สถานอนามย และสำานกงานผดงครรภตลอดจนวสดอปกรณและสงอำานวยความสะดวกในการจดบรการสาธารณสขสามารถใหบรการประชาชนไดครอบคลมเพยงรอยละ 15 - 30 เทานน ซงสวนใหญเปนประชาชนทอาศยอยใกลเคยงกบสถานบรการสาธารณสข เชน ในเขตเมอง หรอ ตำาบลใกลเคยง นอกจากมงบประมาณจำากดแลว การกระจายบคลากรทางการแพทยและการสาธารณสขยงไมสมดลกนอกดวย คอ แพทย และบคลากรสาธารณสขสวนใหญประจำาอยในกรงเทพมหานคร หรอ ตามเมองใหญ มเพยงสวนนอยทประจำาอยในชนบท และเหตผลทสำาคญอกประการหนงกคอ สถานบรการสาธารณสขทมอยนน ประชาชนไมไดใชประโยชนเทาทควร ทงทางดานการรกษาพยาบาล การสงเสรมสขภาพ การปองกนโรคและการฟ นฟสขภาพ เพราะประชาชนสวนใหญยงขาดความรในเรองสขภาพอนามย และประโยชนของสถานบรการสาธารณสขของรฐทมอย บรการสาธารณสขของรฐบาลไดดำาเนนการมากวา 40 ป โดยการจดเปนระบบทสอดคลองกบระบบการบรหารงานสวนภมภาค คอ ตำาบล อำาเภอ จงหวด ในระดบตำาบล

108

กระทรวงสาธารณสขจดใหมสถานอนามย และมเจาหนาทสาธารณสขอยางนอยสองคนอยประจำาใหบรการสาธารณสขพนฐาน ในระดบอำาเภอมโรงพยาบาล หรอโรงพยาบาลชมชน ในทกอำาเภอทมประชาชนอยคอนขางหนาแนน มแพทยประจำาอยางนอย 1 คน และเจาหนาทอน ๆ รวมเปนทมงานบรการสาธารณสข งานของโรงพยาบาลชมชนนนมความสามารถสงกวาบรการสาธารณสขพนฐานท สถานอนามยตำาบล เพราะมงานดานการรกษาพยาบาลและดแลผปวยมากกวา นอกจากนนโรงพยาบาลชมชนยงคอยรบรกษา หรอใหคำาปรกษาเมอสถานอนามยตำาบลไดสงผปวยทเกนขดความสามารถทตนจะทำาการรกษาไดมาใหในเรองของการเจบปวยโดยทวไป โรงพยาบาลชมชนสามารถใหการชวยเหลอไดแทบทงหมด ยกเวนแตอาการปวยบางชนดทตองการการดแล หรอการตรวจอยางละเอยดถถวนหรอตองการผาตดทคอนขางจะซบซอน โรงพยาบาลชมชนจงจะสงตอไปใหโรงพยาบาลจงหวด หรอทเรยกวา โรงพยาบาลทวไปในขณะน โรงพยาบาลทวไปมการรกษากวางขวางและลกซงมากกวาโรงพยาบาลชมชน เพราะมแพทย เจาหนาท และวสดอปกรณทจำาเปนในการรกษาพยาบาลมากกวา แมรฐบาลจะไดพยายามจดใหมระบบบรการสาธารณสขอยางทวถง แตกยงมปญหา ซงนบวาจะเพมมากขน เนองจากทรพยากรของ รฐมจำากด และประชาชนเพมมากขนทกๆ ป ประกอบกบในปจจบนและอนาคต ทรพยากรธรรมชาตกจะลดลง ถาสภาพทางเศรษฐกจและสงคมเตบโตชากจะไมทนสนองความตองการพนฐานของประชาชนได ดวยเหตนบรการสาธารณสข ทรฐจดใหอาจไมสามารถจะแกปญหาได ถาหากไมหากลวธในการแกปญหาเสยใหม

นอกจากน เหตผลทสำาคญอกประการหนง คอ ปญหาสาธารณสขทพบในชนบทนน มากกวารอยละ 70 เกดจากความไมรไมเขาใจเรองราวของโรคภยไขเจบตาง ๆ ซงสามารถปองกนไดดวย

109

ตนเอง ความไมรและไมเขาใจนทำาใหประชาชนตองประสบกบอนตรายยงขน เมอมโรครายแรงแลวจะลองดแลรกษากนเอง โดยไมไปปรกษาเจาหนาทสาธารณสขทสถานอนามย โรงพยาบาลชมชน หรอโรงพยาบาลจงหวดในระยะเรมแรก ทำาใหผปวยเสยชวตไปโดยไมควร เหตผลทสำาคญมากประการสดทายกคอ สขภาพอนามยนนเปนเรองสวนบคคล ทกคนมสทธโดยชอบธรรมทจะรและมสวนรบผดชอบในสขภาพอนามยของตนเอง รฐบาลมหนาทใหประชาชนมความร ความสามารถทจะปองกนดแลตนเองอยางเทาเทยมกน

ดงนน การทจะขยายบรการสาธารณสขใหครอบคลมประชากรในชนบทใหมากยงขน มการใชประโยชนของสถานบรการตางๆ อยางเตมท ประชาชนสามารถรกษาโรคอยางงายๆ ได เพราะประชาชนไดมสวนรบผดชอบสขภาพอนามยของตนเอง กระทรวงสาธารณสขจงคำานงถงกลวธใหม คอ พฒนาประชาชนใหเกดความรความสามารถทจะชวยเหลอหรอดำาเนนการสาธารณสขทจำาเปนขนมลฐานหรอพนฐานไดดวยตนเอง โดยวธการนกจะมงานสาธารณสขทประชาชนทำาไดและทประชาชนทำาไมได รฐบาล จะทำาในสงทประชาชนทำาไมไดและจะตองทำาการพฒนาสนบสนนใหประชาชนเกดความสามารถทำาในสงทเขาสามารถทำาไดโดยอาศยวทยาการ ตางๆ เมอเปนเชนนจะพอเหนไดวา แมวาทรพยากรไมเพมขน บรการสาธารณสขทจำาเปนขนมลฐานหรอพนฐานกสามารถเขาถงประชาชน ไดทกคน

9. งานวจยทเกยวของ

110

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบความพงพอใจ พบวา มผศกษาไวดงน

อาภรณรตน เลศไผรอด (2554)การวจยเรองความพงพอใจของประชาชนตอการบรการสาธารณะตามหลกสาราณยธรรมขององคการบรหารสวนตำาบลหนองกรด จงหวดนครสวรรค ครงนมวตถประสงคเพอ (1) ศกษาความพงพอใจของประชาชนตอการบรการสาธารณะตามหลกสาราณยธรรม 6 ขององคการบรหารสวนตำาบลหนองกรด จงหวดนครสวรรค (2) ศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจของประชาชนตอการบรการสาธารณะตามหลกสาราณยธรรม 6 ขององคการบรหารสวนตำาบลหนองกรด จงหวดนครสวรรค จำาแนกตามปจจยสวนบคคล (3) ศกษาแนวทางการประยกตใชหลกสาราณยธรรม 6 ในการบรการสาธารณะขององคการบรหารสวนตำาบลหนองกรด จงหวดนครสวรรค กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก ประชาชนผอาศยอยในเขตตำาบลหนองกรด จำานวน 372 คน ซงใชวธการสมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling) เครองมอทใชเปนแบบสอบถาม

แวหะมะ จนาแวและอรยา คหา (2553) ได(วจย เรองความพงพอใจของประชาชนตอการบรการของขององค(การบรหารสวนจงหวดนราธวาส กรณศกษาประชาชนในเขตอำาเภอยงอ ผลการวจยพบวาความพงพอใจของประชาชนตอการบรการขององคการบรหารสวนจงหวดนราธวาส โดยภาพรวมทง 8 ด(าน อยในระดบมาก (X = 3.56) และผลการเปรยบเทยบความแตกตางของความพงพอใจของประชาชนตอการบรการขององคการบรหารส(วนจงหวดนราธวาส ทมเพศ อาย รายได(และระดบการศกษาตางกนพบวากลม

111

อายแตกตางกนความพงพอใจตอการบรการแตกตางกนอยางมนยสำาคญทระดบ รอยละ 0.05

พงษไพบลย ศลาวราเวทย และ ทฆมพร คมวงศ (2551) ได

ทำาการศกษาวจยเรอง ความพงพอใจของผมารบบรการจากเทศบาล ตำาบลทาลอ อำาเภอทามวง จงหวดกาญจนบร ผลการศกษาพบวา 1) ดานความพงพอใจกระบวนการและขนตอนในการให(บรการ พบวาความพงพอใจของผรบบรการจากเทศบาลตำาบลทาลอ โดยเฉลยอยในระดบมากโดยผรบบรการมความพงพอใจในดานการกำาหนดกระบวนงานหรอขนตอนในการใหบรการแก(ผ(สงอายผพการและผปวยโรคเอดสอยางชดเจนมากทสด รองลงมาคอผรบบรการสามารถตรวจสอบบญชรายชอผสงอายะ 2) ดานความพงพอใจดานเจ(าหนาทผ ให(บรการ พบวาเจาหนาทผให(บรการโดยเฉลยอยในระดบมากโดยจำาแนกตามลำาดบดงน เจาหนาทของเทศบาลเปนผมอธยาศยไมตรทดแกผมารบบรการ เชน การยมแยมแจมใส พดจาไพเราะและมความเปนมตรไมตร เปนลำาดบมากทสด รองลงมาคอ เจาหนาทของเทศบาลเปนบคคลทมความซอสตยสจรต ไม(มการเรยกรบผลประโยชน(ตอบแทนใด ๆ จากการให(บรการและเจ(าหนาทของเทศบาลได(เปดโอกาสให(ประชาชนได(ซกถามทกประเดนเกยวกบการสงเคราะห กลมเปาหมายจนกระทงหมดความสงสยตามลำาดบ 3) ดานสงอำานวยความสะดวก พบวาโดยเฉลยอยในระดบมากโดยจำาแนกเปนดงน ผรบบรการมความพงพอใจในดานการจายเงนสงเคราะหการยงชพด(วยวธการรบเปนเงนสดมากทสด รองลงมา รบบรการมความพงพอใจในดานระหวางรอรบบรการไดรบความสะดวกในสงทเทศบาลจดไวเปนอยางด ผรบบรการมความพงพอใจ

112

ในดานการจดเตรยมสถานททเหมาะสมในเพอใหบรการแกผรบบรการตามลำาดบ

สโรชา แพร(ภาษา (2549) ได(วจย เรองการประเมนผลความพงพอใจของประชาชนทมตอการให(บรการขององค(การบรหารสวนจงหวดฉะเชงเทรา ผลการวจย พบวา ระดบความพงพอใจตอการใหบรการขององคการบรหารสวนจงหวดฉะเชงเทรามอนดบมากทสดคองานการใหบรการเครองจกรกล เชนการซอมเกรดปรบถนน ปรบพนทขดลอกแหลงคคลองมคาเฉลยท 4.70 อยในระดบมากทสดคดเปนรอยละ 94 สวนอนดบสดทาย คอ งานระบบสารสนเทศและประชาสมพนธ( มคาเฉลย ท 4.02 อยในระดบมากคดเปนรอยละ 80.40 ระดบความพงพอใจตอการให(บรการขององค(การ บรหารสวนจงหวดฉะเชงเทรา ทมอนดบมากทสด คอ เรองของประสทธภาพการทำางานของเจ(าหนาทเพยงพอตอการใหบรการมคาเฉลยอยท 4.23 อยในระดบมากทสดคดเปนรอยละ 80.60 ส(วนอนดบสดทายคอจำานวนเจาหนาทเพยงพอตอการใหบรการมคาเฉลยอยท 4.02 อยในระดบมากคดเปนรอยละ 80.40

จรรยา เจยมหาทรพย (2545) ศกษาความพงพอใจของ

ลกคาตอการใชบรการของหางคารฟร สาขาเชยงใหม พบวา กอนการรบบรการลกคาสวนใหญมความคาดหวงโดยรวมอยในระดบมาก เกยวกบปจจยความสะดวก และความปลอดภยของทจอดรถ ชอเสยงของหาง และความนาเชอถอของสนคาราคาพเศษทโฆษณา ความพงพอใจของลกคาในขณะรบบรการ พบวาลกคาทมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากในปจจยผลตภณฑ ราคา และสถานทและมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบปานกลาง ในปจจยในการสงเสรมการตลาด ความพงพอใจของ

113

ลกคาหลงบรการแลวพบวาลกคามความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก ในปจจยดานสถานทและมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบปานกลางในปจจยดานผลตภณฑ ราคา การสงเสรมการตลาด และความคมคาของเงนหลงจากทไดรบบรการครบถวนแลว

บญเลศ บรณปกรณ (2546) จากการศกษาวจยเรองความพงพอใจของประชาชนในเขตเทศบาลนครเชยงใหมตอผบรการเทศบาลนครเชยงใหม พบวา ประชาชนมความพงพอใจตอผบรหารเทศบาลนครเชยงใหมในแตละดาน คอ คณสมบตของผบรหารในระดบมาก ความพงพอใจดานการปฏบตตามนโยบาย และดานผลงานของผบรหารในระดบปานกลาง ทงยงพบวา ปจจยสวนตวของประชาชน ไดแก อาย ระดบการศกษา และภม ลำาเนามอทธพลตอความพงพอใจผบรหาร และประชาชนไดใหขอเสนอแนะคอ เทศบาลควรสรางกจกรรมการใหความรกจกรรมการมสวนรวมทางการเมองใหแกประชาชนใหเหมาะสมกบปจจยสวนบคคล

วรนช บวรนนทเดช (2546) ไดศกษาความพงพอใจของประชาชนตอบรการของหนวยบรการปฐมภมเขตหนองจอก กรงเทพมหานคร พบวาประชาชนมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบปานกลาง ในดานบรการหลกการใหคำาปรกษา และบรการกอนกบ ดานปจจยสวนบคคลทมความสมพนธกบความพงพอใจตอบรการ ไดแก ระดบการศกษา รายได และเขตทอยอาศยของประชาชนทมารบบรการ และไดใหขอเสนอแนะเพมเตม คอ หนวยงานควรกำาหนดมาตรฐานการบรการใหเมาะสมกบพนทมการนเทศตดตามประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาทนน การใหบรการเชงรกเขาสชมชน ดานการสงตอ/เยยมบาน และดานกจกรรมในชมชน

114

สรชย รชตประทาน (2546) ไดศกษาความพงพอใจของประชาชนตอบรการของสำานกงานทดนจงหวดเชยงใหม สาขาสารภ ผลการศกษาพบวา ประชาชนสวนใหญมความพงพอใจในระดบมาก ทงในดานการปฏบตงาน การปฏบตตน การพดจา/มารยาท และการใหคำาแนะนำาปรกษาของเจาหนาทความสะดวกในการตดตอ เจาหนาทมความรความสามารถใหบรการดวยความเตมใจและเปนมตร แนะนำา/ใหขอมล/ใหความรอยางชดเจน ใหบรการตามลำาดบกอนหลงและมความรวดเรวในการใหบรการ เจาหนาทกระตอรอรน ตงใจทำางานบรการไดถกตองครบถวนไมผดพลาด สามารถแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนไดอยางรวดเรว การทำา งานมความยตธรรม นาเชอถอ เปนไปดวยความโปรงใส สจรตสามารถตรวจสอบไดและการขยายเวลาการบรการเปนเวลา 08.00-18.00 น. สวนดานทประชาชนมความพงพอใจมากทสดคอ สถานทและบรเวณโดยรอบมความสะดวกสบาย ขนตอนในการรบบรการ ระยะเวลาในการรบบรการ กฎระเบยบทใชคาธรรมเนยมทชำาระในขณะทดานอตรากำาลงเจาหนาทและการประชาสมพนธใหความรแกประชาชนมความพงพอใจในระดบปานกลาง นอกจากนผลการศกษามขอเสนอแนะคอ ควรนา ระบบเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในการบรการประชาชน จดระเบยบการทำางานใหมความถกตอง ชดเจน ตลอดจนพฒนาเจาหนาททกฝายใหสามารถทำางานทดแทนกนไดปรบปรงระบบการบรการประชาชนใหเกดความสะดวก รวดเรว ยตธรรมมากขน แกไขระเบยบ กฎหมาย ขนตอนตางๆ ทมความลาสมยซำาซอน พฒนาความรความสามารถ และทกษะตาง ๆ แกเจาหนาทในดานการใหบรการแกประชาชน และปลกจตสำานกของการเปนผใหบรการ มการประเมนและตดตามผลงานของบคลากรอยางสมำาเสมอ สรางขวญ กำาลงใจ และทศนคตของเจาหนาท เพอกอใหประชาชนเกดความพงพอใจเมอมารบบรการ

115

วชราภรณ จนทรพฒพงศ (2546) ไดศกษาความพงพอใจของประชาชนผใชบรการสวนสาธารณะอทยานสวรรคจงหวดนครสวรรคเพอการออกกำาลงกายและพกผอนหยอนใจ ผลการศกษาพบวาประชาชนทมความพงพอใจตอการจดบรการสวนสาธารณะโดยรวมอยในระดบปานกลาง โดยประชาชนทมเพศและโรคประจำา ตวตางกนมความพงพอใจตอการจดบรการสวนสาธารณะโดยรวมไมแตกตางกน แตประชาชนทมอายอาชพ และรายไดตางกนมความพงพอใจตอการจดบรการสวนสาธารณะโดยรวมแตกตางกน

กรนภา หลกล (2544, บทคดยอ) ไดทำาการศกษาเรอง ความพงพอใจของนกศกษาระดบบณฑตศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง ตอการใหบรการของสำานกงานบณฑตศกษาในคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง ผลการศกษาพบวา นกศกษาระดบบณฑตศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง มความพงพอใจตอการใหบรการของสำานกงานบณฑตศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง

ชลพรรณ นยม (2546, บทคดยอ) ไดทำาการศกษาความพงพอใจของผใชบรการธนาคารอเลกทรอนกสของธนาคารกรงเทพ จำากด (มหาชน) อนไดแก บรการเอทเอม บรการบนทกรายการอตโนมต บรการฝากเงนอตโนมต บรการรบฝาก/ชำาระเงน และบรการบวหลวงโฟน ผลการศกษาพบวา ผใชบรการธนาคารอเลกทรอนกสทง 5 บรการ มระดบความพงพอใจปานกลาง แตหากมองแยกออกเปนแตละดานจะพบวา ผใชบรการธนาคารอเลกทรอนกสทางดานประสทธภาพ จะมความพงพอใจมาก สวนทางดานความ สะดวกและสงเสรมการขาย มระดบความพงพอใจปาน

116

กลาง ผศกษาไดทำาการ เปรยบเทยบความพงพอใจผใชบรการธนาคารอเลกทรอนกส พบวา ผใชมระดบความพงพอใจตอบรการเอทเอมมากกวาบรการอน ๆ ทงทางดานประสทธภาพ และความสะดวกในการใชบรการ

นรศรา อสรยานนท (2548, บทคดยอ) ไดทำาการวจยเรองความพงพอใจของ ผใชบรการตอการบรการของสายการบนตนทนตำาผลการวจยพบวา

1. ความพงพอใจของผใชบรการตอการบรการของสายการบนตนทนตำา โดยภาพรวมมความพงพอใจ ดานการใหบรการภาคพนดนและบรการทวไป ดานราคา ดานสถานทจดจำาหนาย และดานการสงเสรมการตลาด อยในระดบปานกลาง สวนความพงพอใจ ดานการใหบรการบนเครองบน และดานงานบรการ อยในระดบมาก

2. ผลการเปรยบเทยบความพงพอใจของผใชบรการตอการบรการของสายการบนตนทนตำา มดงน

2.1 ผใชบรการตอการบรการขอสายการบนตนทนตำาทมเพศแตกตางกน จำาแนกตามสายการบน พบวาผใชบรการของสายการบนนกแอร มความพงพอใจ แตกตางกน สวนผใชบรการของสายการบนไทยแอรเอเชยมความพงพอใจไมแตกตางกน

2.2 ผใชบรการของสายการบนตนทนตำาทมอายแตกตางกน จำาแนกตามสายการบน พบวา ผใชบรการของสายการบนนกแอร ผใชบรการของสายการบนโอเรยนท ไทยแอรไลน และผใชบรการของสายการบนไทยแอรเอเชยมความพงพอใจแตกตางกน

2.3 ผใชบรการของสายการบนตนทนตำาทมการศกษาแตกตางกน จำาแนก ตามสายการบน พบวา ผใชบรการของสายการบนไทยแอรเอเชย มความพงพอใจ แตกตางกน สวนผใชบรการของสายการบนนกแอร และผใช

117

บรการของสายการบนโอเรยนทไทยแอรไลนมความพงพอใจไมแตกตางกน

2.4 ผใชบรการของสายการบนตนทนตำาทมอาชพแตกตางกน จำาแนกตาม สายการบน พบวา ผใชบรการของสายการบนไทยแอรเอเชย มความพงพอใจแตกตางกน สวนผใชบรการของสายการบนนกแอร และผใชบรการของสายการบนโอเรยนทไทยแอรไลนมความพงพอใจไมแตกตางกน

2.5 ผใชบรการของสายการบนตนทนตำาทมรายไตแตกตางกนจำาแนกตาม สายการบนพบวาผใชบรการของสายการบนนกแอรผใชบรการของสายการบนโอเรยนท ไทยแอรไลน และผใชบรการของสายการบนไทยแอรเอเชยมความพงพอใจแตกตางกน

2.6 ผใชบรการของสายการบนตนทนตำาทมจำานวนครงในการใชบรการ แตกตางกน จำาแนกตามสายการบน พบวา ผใชบรการของสายการบนไทยแอรเอเชยมความพงพอใจแตกตางกน สวนผใชบรการของสายการบนนกแอร และผใชบรการของ สายการบนโอเรยนท ไทยแอรไลนมความพงพอใจไมแตกตางกน

3. ปญหาในการใชบรการตอการบรการของสายการบนตนทนตำา พบวา ผใชบรการมปญหามากทสด คอ มเทยวบนนอยไมตรงเวลา ไมมทนงทแนนอน ราคาไม แนนอน จดจำาหนายสายการบนมนอย โฆษณามากเกนไปในเรองราคาและพนกงานบรการมนอย

วรเศรษฐ นธอนนต (2541, บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบความตองการและปญหาของนกศกษาตอการใหบรการดานสวสดการในมหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต ผลจากการศกษาพบวา ความตองการของนกศกษาตอการใหบรการดานสวสดการในมหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต โดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนปญหาของ นกศกษาตอการใหบรการดานสวสดการ

118

ในมหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสตดาน อาหารและหอพก ดานสขภาพอนามยและความปลอดภย ดานกจกรรมนกศกษาและ องคการนกศกษา ดานการใหความชวยเหลอทางการเงน ดานระเบยนนกศกษาอยในระดบมาก

วชโรจน จตรภรมยศร (2548) วาทรอยตรไดทำาการวจยเรอง ความพงพอใจของผใชบรการตอการใชบรการตามนโยบายจดเดยว“

เบดเสรจ ของสำานกงานเขตราชเทว โดยใชผทไปขอรบบรการ ”จำานวน 188 คนเปนกลมตวอยางศกษา โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอศกษา โดยจำาแนกตามภมหลงเปน เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ และรายได ผลการวจยไดพบวา ความพงพอใจมากทสด เปนอนดบ 1 คอ ดานกระบวนการใหบรการ รองลงมา ไดแก ดานการอำานวยความสะดวกดานการประชาสมพนธดานการบรการของเจาหนาท และดานสถานทใหบรการตามลำาดบ ผลการทดสอบสมมตฐานจำาแนกตามภมหลงของผตอบแบบสอบถามแลว ไดพบวา ความพงพอใจตอการบรการ ตามนโยบายจดเดยวเบดเสรจของสำานกงานเขตราชเทว ในภาพรวมนน ไมแตกตางกน สวนผใชบรการทมอาชพตางกนมความพงพอใจแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท ระดบ .001

วฒศกด สงหเดโช (2538) ไดทำาการวจยเรอง ความพง“พอใจของประชาชนตอประสทธภาพในการใหบรการของสำานกทะเบยนอำาเภอ ผลการวจยพลวา ระดบความพงพอใจของประชาชน”โดยรวมอยในระดบปานกลาง สวนระดบความพงพอใจของประชาชน จำาแนกเปนรายขอทงดานสภาพ ภมทศน และดานการใหบรการอยในระดบตำา

119

บญช รตกจนากร (2538) ไดศกษาถงความคดเหนของประชาชนทมตอการใหบรการของขาราชการตำารวจ สถานตำารวจนครบาลทองหลอ โดยใชประชาชนในพนทรบผดชอบ จำานวน 300 คน เปนกลมตวอยางศกษา ผลการวจยได พบวา กลมตวอยางมความคดเหนตอการใหบรการของขาราชการตำารวจฯ ในดานตาง ๆ ดงน ดานการจดระบบนนอยในระดบทด ดานกระบวนการใหบรการอยในระดบปานกลาง และดานบคลากรจดอยในระดบปานกลางเชนกน สวนปจจยทมผลตอความคดเหนไดแก อาย สถานภาพ สมรส การศกษา ประสบการณ ในการมาเยยมหรอประกนตวผตองหา

กนยารตน พฤกษอดม (2545) ไดศกษาความพงพอใจของนกบนบรษทการบนไทยจำากด (มหาชน) ตอการใหบรการดานควบคมจราจรทางอากาศของบรษทวทยการบนแหงประเทศไทย จำากด โดยมวตถประสงคเพอ 1. เพอศกษาความพงพอใจของนกบนฯ 2. เพอศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจของนกบนฯ ตามปจจยสวนบคคล 3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยดานความรความเขาใจเกยวกบการควบคมจราจรทางอากาศกบความพงพอใจของนกบนฯกลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกบนของบรษทการบนไทย จำากด (มหาชน) จำานวน 293 คน ผลการวจยไดพบวา ความพงพอใจของนกบนฯ ตอการใหบรการดานการควบคมจราจรทางอากาศของบรษทวทยการบนแหงประเทศไทย จำากด นนอยในระดบปานกลาง ผลการทดสอบสอบสมมตฐานไดพบวา สถาบนทสำาเรจการศกษา ตำาแหนงงาน จำานวนปทปฏบตงาน และจำานวนชวโมงบนทปฏบตงานตางกนนนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต แตนกบนทมอายและระดบการศกษาตางกนมความพงพอใจตอการใหบรการดานการควบคมจราจรทางอากาศไมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต สำาหรบความรความเขาใจเกยวกบงานควบคม

120

จราจรทางอากาศนนไมมความสมพนธตอการใหบรการดานการควบคมจราจรทางอากาศแตอยางใด

เพยร แกวสวสด (2548) ไดวจยเรอง ความพงพอใจของพนกงานทมตอการใหบรการดานพสดของฝายบรหารพสดบรษท ทโอทจำากด (มหาชน) โดยใชกลมตวอยางเปนพนกงานทใชบรการดานพสดจำานวน 360 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสำาเรจรป สถตทใชในการวเคราะหไดแกรอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท และการทดสอบคาเอฟ ผลการวจย พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ รอยละ 67.60 เปนเพศชาย อาย 41-50 ป รอยละ 49.83 การศกษาระดบปรญญาตรหรอเทยบเทา รอยละ 58.64 ตำาแหนง 7-9 รอยละ 52.26 ประสบการณทำางาน 10 - 20 ป รอยละ 45.30 สายงานปฏบตการดานชาง รอยละ 45.30 ผใชบรการ มความพงพอใจตอการใหบรการดานพสดของฝายบรหารพสด เฉพาะดานสถานท และดานการบรการของพนกงาน อยในระดบมาก (มคา 3.52 และ 3.60 ตามลำาดบ) ผลการเปรยบเทยบความพงพอใจของพนกงานตามลกษณะประชากรศาสตร พบวา กลมสายงาน และระดบการศกษาความพงพอใจโดยรวม แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.01 และ ระดบ 0.05 สำาหรบเพศ อาย ตำาแหนง และประสบการณ ไมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต

บดนทร ดวงชาทม (2547) ไดวจยเรอง การใหบรการของการไฟฟาสวนภมภาค : ศกษาเฉพาะการไฟฟารงสต จงหวดปทมธาน โดยใชกลมตวอยางจากผใชไฟฟารายใหญ จำานวน 290 ราย ผลการวจยพบวา ระดบความตองการในการรบบรการของผใชไฟฟารายใหญอยในระดบสง สวนการเปรยบเทยบระดบความตองการในการรบบรการ ผใชไฟฟาเฉลยตอเดอนมความตองการในการรบบรการ

121

แตกตางกน แตผใชไฟฟารายใหญทมความแตกตางกนทางดาน เพศ อาย สถานภาพของผใชไฟฟา ขนาดมเตอรทใช การตดตอสอสาร มความตองการในการรบบรการไมแตกตางกน สวนความรความเขาใจในการบรการมความสมพนธกบความตองการในการรบบรการของผใชไฟฟารายใหญ

สวฒน สขวบลย (2548) ไดศกษาถงความพงพอใจของประชาชนทมตอการใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ ณ สำานกงานเขตบางเขน กรงเทพมหานคร: ศกษาเฉพาะกรณงานทะเบยนราษฎร ผลการศกษาวจยไดพบวา ในภาพรวมประชาชนทไปใชบรการงานทะเบยนราษฎรแบบจดเดยวเบดเสรจนน มความพงพอใจในบรการทไดรบในระดบทมาก การวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยดานการไปรบบรการกบความพงพอใจในบรการไดพบวา อาย สถานภาพสมรส รายได ประเภท ของบรการทไปใช การรบรเกยวกบกระบวนการและขนตอนการใหบรการและชวงเวลาทไปใชบรการทแตกตางกน มผลทำาใหประชาชนทไปใชบรการมความพงพอใจทไมแตกตางกน แตไดพบวาเพศ ระดบการศกษา อาชพและระดบความคาดหวงของประชาชนทไปใชบรการ ทแตกตางกน มผลทำาใหความพงพอใจในบรการทไดรบแตกตางกนการวเคราะหความสมพนธระหวางความคาดหวงในการไปใชบรการกบความพงพอใจในการไปใชบรการ ไดพบวามความสมพนธในทางบวก ซงหมายความวา ยงประชาชนมความคาดหวงในบรการทดมากเทาใดกยงมความพงพอใจในบรการทไดรบมากขนเทานน

ชญญวลย เชดชกจกล (2549) ไดศกษาถงความพงพอใจของประชาชนทมตอการใหบรการ ณ ศนยบรการประชาชนแบบจดเดยวเบดเสรจ สำานกงานเขต กรงเทพมหานคร โดยไดแบงความพงพอใจออกเปน 3 ดาน คอ 1. ดานพฤตกรรมในการใหบรการ 2.

122

ดานอาคารสถานท 3. ระบบการใหบรการ โดยเกบขอมลจากกลมประชาชนทเขาไปใชบรการ ณ ศนยบรการประชาชนแบบจดเดยวเบดเสรจของกรงเทพมหานคร จำานวน 408 คน จาก 12 เขต ผลการศกษาวจยไดพบวา เพศ อาย อาชพ สถานภาพสมรส งานทไปตดตอตางกน มความพงพอใจตอการใหบรการของเจาหนาทไมแตกตางกน แตระดบการศกษาและรายไดตางกน มความพงพอใจตอการใหบรการของเจาหนาทแตกตางกน คอ 1. ประชาชนทมการศกษาระดบประถมศกษา มความพงพอใจแตกตางจากประชาชนทมระดบการศกษาตงแตปรญญาตรขนไปอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 2. ประชาชนทมรายไดตอเดอนตำากวา 10,000 บาทตอเดอน มความพงพอใจในการใหบรการของเจาหนาทแตกตางจากประชาชนทมรายไดตอเดอนตงแต 15,000 บาทขนไป ดานพฤตกรรมในการใหบรการและระบบการใหบรการนน ประชาชนมความ พงพอใจมาก สวนดานอาคารสถานทประชาชนมความพงพอใจในระดบกลาง

ภทรน โหสกล (2548) ไดศกษาความพงพอใจตอสภาพการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพระดบปฏบตการโรงพยาบาลรามาธบด โดยการศกษาถงความพงพอใจตอสภาพการปฏบตงาน และเปรยบเทยบความพงพอใจตอสภาพการปฏบตงาน จำาแนกตามสถานภาพ สวนบคคล โดยใชพยาบาลวชาชพระดบปฏบตการแผนกตาง ๆ ในโรงพยาบาลรามาธบด จำานวน 270 นาย เปนกลมตวอยางศกษาผลการศกษาไดพบวา พยาบาลวชาชพระดบปฏบตการฯ มความพงพอใจตอสภาพการปฏบตงานโดยรวมสวนใหญอยในระดบมาก และสถานภาพสวนบคคลทแตกตางกน ความพงพอใจตอสภาพการปฏบตงานโดยรวมไมแตกตางกนซงไมเปนไปตามสมมตฐานทไดตงไว

123

วรรณภา รชตารมย (2547) ไดทำาการวจยเรอง ปจจยทสง“ผลกระทบตอความรสกพงพอใจและความรสกมนคงในการทำางานของครโรงเรยนเอกชนอาชวศกษาในเขตกรงเทพมหานคร ”ผลการศกษา พบวา ปจจยทสงผลกระทบตอความรสกพงพอใจในการทำางานของครโรงเรยนเอกชนอาชวศกษาในเขตกรงเทพมหานคร คอ ปจจยดานการรบรความสามารถในการทำางานดานรายได ดานการรบรการเปลยนแปลงภายในโรงเรยน ดานความไววางใจในเพอนรวมงานดานความกาว หนาในการทำางาน ดานเครองมอและสงอำานวยความสะดวก ดานความสมพนธกบผบรหาร ดานความไววางใจกบเพอนรวมงาน ดานความยตธรรมและปจจยทสงผลกระทบตอความรสกมนคงในการทำางานของครโรงเรยนเอกชนอาชวศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร คอ ปจจยดานรายได ดานความไววางใจของผบรหาร ดานการรบรความสามารถในการทำางานของตน ดานความไววางใจเพอนรวมงาน ดานเครองมอและสงอำานวยความสะดวก ดานการเปลยนแปลงภายในโรงเรยน ดานความกาวหนาในการทำางานจากงานวจยดงกลาว สรปไดวา ความพงพอใจ เปนสวนทสำาคญในการใหบรการ เพราะเปนผลยอนกลบในการใหบรการตอประชาชน และเปนผลททำาใหทราบถงความพงพอใจของประชาชนวา ในองคกร หนวยงานใด ประชาชนทมารบบรการนน มความสข มความพงพอใจตอการใหบรการขององคกร หนวยงานนน ทำาใหทราบวา องคกร หนวยงานนน มคณภาพ และมประสทธภาพในการใหบรการตอประชาชน

รตตยา สาและ 2544( ) ไดวจยเรอง การปฏสมพนธระหวางศาสนกชนทปรากฏใน จงหวดปตตาน ยะลา และนราธวาส ไดพยายามศกษาเกยวกบกระบวนการปฏสมพนธและการ รอมชอม

124

ระหวางผคนทนบถอศาสนาอสลามกบผคนทนบถอศาสนาพทธใน 3 จงหวดชายแดน ภาคใตเปนประการสำาคญ ทงนโดยมงเนนศกษาความเปนไปไดในการทจะนำาพลงทางวฒนธรรม ไปใชสำาหรบประโยชนของการพฒนา

วธดำาเนนการศกษา งานวจยเรองนมการกำาหนดพนท และผคนจำานวน 4 หมบาน สำาหรบเปนตวแทนของแตละจงหวด ไดแก จงหวดนราธวาส จงหวดปตตาน และจงหวดยะลา โดยลกษณะพนฐานของแตละพนทมความเหมอนกนในฐานะทตงอยใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต แตยงไดซอนเรนลกษณะความตางในสวนของบรบทภายใน ทงทเปนสวนของกายภาพและชวภาพ พอสมควร โดยมกรอบการวเคราะหหลก อยบนพนฐานของแนวคดทถอวา (1) การรอมชอมเปนผลของกระบวนการปฏสมพนธทอยบนพนฐานของความเขาใจ และการยอมรบในเรอง ความแตกตางของคานยม“ ’, ซงกนและกน (2) การมองปรากฏการณทเปนจรงในสงคม ซงสำาแดง ผานสญลกษณเชงพฤตกรรม อนเกดจากความเชอทหลอหลอมโดยกระบวนการทางความคดของ ผคน ซงเปนศนยกลางของสงคม จงนาทจะบอกใหไดรจกและเขาใจลกษณะของวฒนธรรมพนบาน ตามทตองการจะรจกได และ (3) การมองวฒนธรรมพนบานในระดบน ตองมองจากตวควบคมการกระทำาและพฤตกรรม (วฒนธรรม) คอมองทบรบทของสงคม (ระบบคานยม)

ผลการศกษาพบวา พลงสำาคญทเออตอการปฏสมพนธ และการรอมชอม ระหวางศาสนกชน ทปรากฏในจงหวดปตตาน ยะลา และนราธวาส คอ ความเขาใจและยอมรบในเรอง ความแตกตาง“ของคานยม ซงกนและกนทมความเปนไปได โดยอาศยผลกแหง”ความเปน กลยาณมตร ซงกอตวจากอำานาจของระบบอปถมภใน

125

ลกษณะของความสมพนธระหวางความเปน เกลอเปนเครอญาตเปนนายจาง - ลกจางเปนเจานาย(ลกพ) - ลกนองเปนคร - ศษย และความ เปนผนำา และเปนผตาม ทงในระบบ และนอกระบบ ดวยเงอนไขของความจำาเปน ทางดานปจจย ตางๆ เพอการดำารงชพ พลงดงกลาวน นบไดวาเปนอกวญญาณหนงซงเปนกลไกทมคณคาอน มหาศาล ถารจกนำาไปใชในการพฒนาคณภาพชวตของผคนเพอนำาไปสการพฒนาชาตในทสด ซงตรงกบปจฉมวสชนา ของศาสตราจารยสธวงศทวา การพฒนาทกสวนเสยวของชาตเปนการ พฒนา“ชาต”