บทท 1 บทนำ�

วจยในชนเรยน เรอง การทดลองใชสอการสอนคอมพวเตอร เรอง กาซ ของเหลวและของแขง ในการพฒนาการเรยนรรายวชาเคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

ปการศกษา 2548คว�มเปนม�และคว�มสำ�คญของปญห�

ในปจจบนนคอมพวเตอรถอเปนสงสำาคญอกอยางในการดำาเนนชวตของมนษยในทกทกดาน ดงเชนดานการศกษาคอมพวเตอรมสวนชวยในการนำาเสนอสงตาง ๆ ไดอยางนาสนใจและเปนระบบ และเปนระบบมลตมเดย ทำาใหเกดความเพลดเพลนจากสสน เสยงและรปแบบในการนำาเสนอ ทำาใหผททำาการเรยนร เกดประสบการณและมกระบวนการในการเรยนรทเปนระบบและเกดความเขาใจไดงายขน อกทงยงสามารถใชในการทบทวนซำาแลวซำาเลาไดอกเปนอยางดเมอตองการศกษาเพมเตม มขอสอบเพอใชทดสอบความสามารถในการเรยนรของผเรยนไดเปนอยางด เพราะเมอผเรยนไดหดทำาขอสอบมากเทาไรกตามผเรยนกจะเกดการเรยนรและมความชำานาญและเกดเปนประสบการณทางการเรยนรในสาขาวชานนตอไป มการประมวลผลการเรยนรของนกเรยน เพราะฉะนนสอการสอนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI ) จงมความจำาเปนในการเรยนรของนกเรยนในยคปจจบน เพอเพมผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนตอไปโปรแกรมทใชในก�รจดทำ�

โปรแกรม AuthorWare เวอรชน 6.5วตถประสงคในก�รจดทำ�

1. เพอใชเปนสอการเรยนการสอนและใชในการทบทวนรายวชาเคม เพอพฒนาการเรยนรของนกเรยน เรอง กาซ ของเหลวและของแขง

2. เพอพฒนากระบวนการเรยนรของนกเรยนใหเกดผลสมฤทธและมความคดสรางสรรคมากยงขน

3. เพอใหนกเรยนใชในการทบทวนเนอหาและทำาขอสอบเพมเตม4. เพอเผยแพรและพฒนาสอการเรยนการสอนทจดทำาใหเกด

ประโยชนตอคณะครอาจารยตอไปประโยชนทค�ดว�จะไดรบ

1. นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนเรองกาซ ของเหลวและของแขง สงขน

2. นกเรยนสามารถใชสอคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) ในการเรยนซอมเสรม หรอในเวลาทครไมสามารถทจะมาเขาสอนตามปกตได โดยนกเรยนเปนผศกษาดวยตนเอง

3. เปนประโยชนแกครผสอนรายวชาเคม ในเรองทเกยวของโดยนำาสอคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) นไปใชในโรงเรยนอน ๆ ไดสมมตฐ�นสำ�หรบก�รวจย

เมอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทดลองใชสอการสอนคอมพวเตอร เรอง กาซ ของเหลวและของแขง จะมผลสมฤทธทางการเรยนหลงการใชสงกวากอนใชสอการสอนคอมพวเตอรขอบเขตของก�รวจย

1. การวจยพฒนาครงนเปนการสรางและพฒนาสอการสอนคอมพวเตอร เรอง กาซ ของเหลวและของแขง รายวชาเคม ชนมธยมศกษาปท 5

2. ประชากรในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนกระเทยมวทยา การศกษา 2548

นย�มศพทในก�รวจย1. สอการสอนคอมพวเตอร (CAI ) หมายถง สอการสอน

คอมพวเตอร เรอง กาซ ของเหลวและของแขง วชาเคม ชนมธยมศกษาปท 5

2. ประสทธภาพของสอ หมายถง ผลการประเมนจากแบบสอบถามเกยวกบประสทธภาพของสอการสอนคอมพวเตอร

2

วธดำ�เนนก�รวจย1. วางแผนการจดทำาสอการสอนคอมพวเตอร2. ศกษาหลกสตรและวเคราะหเนอหารายวชาเคม ในระดบชน

มธยมศกษาปท 5 เรอง กาซ ของเหลวและของแขง จากหลกสตรสถานศกษา หลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร คมอคร หนงสอตำาราตาง ๆ

3. รวบรวมขอมลการจดทำาสอการเรยนการสอน4. วางแบบขนตอนการทำางานของโปรแกรมระบบ5. จดทำาสอคอมพวเตอรชวยสอน6. จดทำาแบบทดสอบและแบบสอบถาม7. ใชสอการสอนคอมพวเตอรกบกลมทดลอง8. ประเมนผลโดยแบบสอบถามและแบบทดสอบเพอหาผลสมฤทธ

และประสทธภาพของสอการเรยนการสอน9. สรปผลการจดทำาสอคอมพวเตอรชวยสอน10. ปรบปรงและพฒนาสอการเรยนการสอนใหมคณภาพมากยง

ขนกลมตวอย�ง

กลมตวอยางในการวจยครงนคอ นกเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท 5 จำานวน 40 คน โรงเรยนกระเทยมวทยา ปการศกษา 2548

บทท 2เอกส�รและทฤษฎทเกยวของ

ก�รจดก�รเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำ�คญ : ยทธศ�สตรสำ�คญของก�รปฏรปก�รศกษ�

ความสำาคญของแนวคด การจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำาคญดปรากฏเปนรปธรรม ชดเจนเมอกระทรวงศกษาธการไดกำาหนดใหเปนยทธศาสตรหลกของการปฏรปการศกษาอกทงแนวคดนยงสนองตอบและ

3

สอดคลองกบ พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 ดงสาระท กำาหนดไวในหมวด 1หมวด 1 คว�มมงหม�ยและหลกก�รของก�รศกษ�ทว�

การศกษามความสำาคญสงสด และมบทบาทตอการพฒนาทยงยนของประเทศ ฉะนนตองจดการศกษาเพอพฒนาคนใหเปนมนษยทสมบรณทงทางรางกายและจตใจ สตปญญาความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำารงชวต สามารถอยรวมกบผอนอยางมความสข (ม�ตร� 5)

และสาระในหมวด 4 แนวการจดการศกษา ซงแสดงใหเหนถงความสำาคญของการพฒนา ผเรยนวา ผเรยนทกคนมความสามารถในการเรยนร และพฒนาตนเองได

ผเรยนมความสำาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมศกยภาพ (ม�ตร� 22)

สถานศกษาตองพฒนากระบวนการเรยนการสอนทมประสทธภาพ (ม�ตร� 21) และ จดกระบวนการเรยนร โดยจดเนอหาสาระ และกจกรรมใหสอดคลอง กบความสนใจ และความถนดของผเรยน โดยคำานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกน และแกไขปญหาโดยจดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนร ากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทำาได ทำาเปน รกการอาน และเกดการใฝรอยางตอเนอง (ม�ตร� 24)

จากความสำาคญของแนวคดในการจดการเรยนร ทเนนผเรยนเปนสำาคญแนวทางการปฏรปของกระทรวงศกษาธการและสาระสำาคญของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตดงกลาว กรมสามญศกษาจงไดกำาหนดใหการพฒนากระบวนการเรยนร โดยเนนผเรยนเปนสำาคญเปน ยทธศาสตรหลกในการปฏรปการศกษา ของโรงเรยนมธยมศกษาใน สงกดกรมสามญศกษา เพอใหการดำาเนนงานปฏรปการศกษาของโรงเรยน บรรลผลตามจดมงหมายของการจดการศกษา ทมงพฒนาผเรยนทงดานจตใจ รางกาย สตปญญา และสงคม ใหเปน คนเกง คนด “

4

และเรยนรอยางมความสข เพอใหสามารถพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน” และสงคม ไดอยางมคณภาพตอไป

ความจำาเปนทตองมการปฏรปการศกษาและการวจยในชนเรยนการศกษาเปนหวใจสำาคญของการพฒนา คน อนเปนทรพยากรททรง“ ”คณคาของสงคมใหมคณภาพและลกษณะทพงประสงค สามารถดำารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข ทนตอการเปลยนแปลงทเกดขนตามยคสมยการศกษาจงตองเปนพลวต นนคอตองปรบเปลยนใหทนสมยและสอดคลองกบกระแสการเปลยนแปลงของประเทศชาตและสงคมโลกอยตลอดเวลาดวยเหตผลและความจำาเปนดงน 1. กระแสของโลก�ภวฒน

ในสถานการณปจจบนของสงคมไทย กระแสการเปลยนแปลงดานตางๆ เกดขนอยางรวดเรว ไมวาจะเปนความกาวหนาดานเทคโนโลย การสอสารการคมนาคม การรบสงขอมลและวทยาการตางๆ การแพรขยายของวฒนธรรมขามชาต รวมถงการแขงขนอยางรนแรงทางเศรษฐกจและการคาระดบโลกในระบบการคาเสร จากการทประเทศพฒนาปจจยพนฐานตางๆไมทนตอการเปลยนแปลงดงกลาวไมวาจะเปนโครงสรางพนฐานทจะรองรบการขยายตวของเศรษฐกจความสามารถทจะแขงขนในตลาดโลกความสามารถทจะรบถายทอดและพฒนาเทคโนโลย การพฒนาความรความสามารถ และทกษะฝมอแรงงาน หรอการเตรยมคน ใหมคณภาทนตอการเปลยนแปลงทเกดขนในยคโลกาภวตนลวนแตสงผลใหเกดวกฤตการณขนในสงคมอยางรนแรง ทงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง วฒนธรรมและสงแวดลอม (กรมสามญศกษา 2540 :2)สภาพการณดงกลาวทำาใหสงคมไทยตองหนมาทบทวนการจดการศกษากนใหม เพอใหการศกษาเปนเครองมอในการพฒนาคน ใหไปพฒนาเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และการเมองการปกครองของประเทศอยางแทจรงทำาใหคนในชาตเปนคนดคนเกง มความสข และมความเปนไทย สามารถนำาพาชาตบานเมองรอดพนจากวกฤตการณไปสความเจรญกาวหนาได การศกษาทชวยพฒนาคน ใหมความรยคโลกาภวตน จงมเปาหมายของ

5

การจดการศกษาจะตองมงสรางคน หรอผเรยน ซงเปนผลผลตโดยตรงของการศกษาใหมคณลกษณะทมศกยภาพ และความสามารถทจะพฒนาตนเอง และสงคมไปสความสำาเรจได คณลกษณะ ดงกลาวประกอบดวย

1. เปนบคคลแหงการเรยนรมคณลกษณะใฝร ใฝเรยน และรจกแสวงหาความรดวยตวเอง

2. การมความสามารถในการคด วเคราะห สงเคราะห ประเมนคา และคดรเรมสรางสรรค

3. มความสามารถทจะรบถายทอดและพฒนาเทคโนโลยไดอยางสรางสรรคและเหมาะสม

4. การมความสามารถในการแกปญหา และเผชหนากบสถานการณใหม ๆ

5. การรจกการทำางานเปนหมคณะ6. ความตระหนกในการมสวนรวมทจะรกษาวฒนธรรม สงแวดลอม

การปกครองระบอบประชาธปไตย และคณธรรมตามหลกศาสนา

2. ก�รจดก�รศกษ�เพอพฒน�ผเรยน : ผเรยนเปนศนยกล�งของก�รเรยนร

การพฒนาประชากรไทยใหมคณลกษณะดงกลาวขางตน จะตองใชยทธศาสตรการจดการศกษาทม ประสทธภาพ ทงนเปนทยอมรบกนวา การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ คอ วธการสำาคญทสามารถสรางและพฒนา ผเรยน ใหเกดคณลกษณะตาง ๆ ทตองการในยคโลกาภวฒน “ ”เนองจากเปนการจดการเรยนการสอนทใหความสำาคญกบผเรยน สงเสรมใหผเรยนรจกเรยนรดวยตนเอง เรยนเรองทสอดคลองกบความสามารถ และความตองการของตนเอง และไดพฒนาศกยภาพของตนเองอยางเตมท ซงแนวคดการจดการศกษาน เปนแนวคด ทมรากฐานจากปรชญาการศกษาและทฤษฎการเรยนรตาง ๆ ทไดพฒนามาอยางตอเนองยาวนาน และเปนแนวทางทไดรบการพสจนวาสามารถพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะเฉพาะดงกลาวขางตนไดผล

6

3. ก�รจดก�รเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำ�คญ : ยทธศ�สตรสำ�คญของก�รปฏรปก�รศกษ�

ความสำาคญของแนวคด การจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำาคญ ไดปรากฏเปนรปธรรมชดเจนเมอกระทรวงศกษาธการไดกำาหนด ใหเปนยทธศาสตรหลกของการปฏรปการศกษา อกทงแนวคดนยงสนองตอบและสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 ดงสาระทกำาหนดไวในหมวด 1 ความมงหมายและหลกการของการศกษาทวา การศกษามความสำาคญสงสด และมบทบาทตอการพฒนาทยงยนของ“

ประเทศ ฉะนนตองจดการศกษาเพอพฒนาคนใหมาเปนมนษยทสมบรณ ทงทาง รางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม ม จรยธรรม และวฒนธรรมในการดำารงชวต สามารถอยรวมกบผอนอยางมความสข” (มาตรา 5 ) และสาระในหมวด 4 แนวการจดการศกษาซงแสดงใหเหนถงความสำาคญของการพฒนาผเรยนวา ผเรยนทกคนมความสามารถในการ“เรยนร และพฒนาตนเองได ผเรยนมความสำาคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมศกยภาพ ” (มาตรา 22) สถานศกษาตองพฒนากระบวนการเรยนการสอนทมประสทธภาพ (มาตรา 21) และจดกระบวนการเรยนร โดยเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยคำานงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาเพอใชปองกนและการแกไขปญหา โดยจดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทำาได ทำาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง (มาตรา 24) 4. เกณฑม�ตรฐ�นวช�ชพคร

เกณฑมาตรฐานวชาชพครกำาหนดใหครตองพฒนาวชาชพคร เขาสเกณฑมาตรฐาน 11 มาตรฐาน จงมความจำาเปนอยางยงทครตองปรบพฤตกรรมการสอนจากเดมใหสอดคลองกบเกณฑมาตรฐาน

7

5. ม�ตรฐ�นคณภ�พก�รศกษ�ในโรงเรยนสงกดกรมส�มญศกษ�ด�นผลผลต (Output)

แนวคดการประกนคณภาพการศกษาของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา ทยดนกเรยนเปนสำาคญของการพฒนา การดำาเนนงานตาง ๆ ของโรงเรยน รวมทงการจดการเรยนการสอนของคร-อาจารย ตองเปนไปเพอพฒนาคณภาพการเรยนรของนกเรยน อยางมดลยภาพ และ นำาไปสการพฒนาทยงยน โดยกำาหนดมาตรฐานคณภาพการศกษาดานผลผลต (Output)ไวจำานวน 10 มาตรฐาน ทกมาตรฐานเปนหนาทของคร-อาจารยตองมสวนรบผดชอบจากความสำาคญของ แนวคด ในการจดการเรยนร ทเนนผเรยนเปนสำาคญ แนวทางการปฏรปของกระทรวงศกษาธการ และสาระสำาคญของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตดงกลาว กรมสามญศกษาจงไดกำาหนดใหการพฒนากระบวนการเรยนร โดยเนนผเรยนเปนสำาคญเปนยทธศาสตรหลก ในการปฏรปการศกษาของโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา เพอใหการดำาเนนงานปฏรปการศกษาของโรงเรยน บรรลผลตามจดมงหมายของการจดการศกษา ทมงพฒนาผเรยนทงดาน จตใจ รางกาย สตปญญาและสงคม ใหเปน คนด คนเกง “และเรยนรอยางมความสข เพอใหสามารถพฒนาตนเองครอบครว ชมชน ”และสงคม ไดอยางมคณภาพตอไป

งานวจยทเกยวของกบงานวจยในชนเรยนก�รวจยจะเปนเสนท�งสคว�มสำ�เรจของก�รปฏรปของก�รศกษ�

ในปจจบนไดเกดกระแสปฏรป การศกษาทมการกลาวถงกนอยางกวางขวาง โดยมการระบถงสงทตองปฎรปกนหลายประการดวยกน เชนการปฏรปเพอการบรหารและการจดการ การปฏรปคร คณาจารยและบคลากร ทางการศกษา การปฏรปทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา การปฏรปเพอเทคโนโลยทางการศกษา เปนตน แตการปฏรปทงหลายทกลาวมานจะมเปาหมายเดยวกนกคอ เพอการปฏรปการเรยนรของผเรยน ซงผทจะทำาการปฏรปทางการศกษาโดยเฉพาะในสวนของการปฏรปการเรยนรของผเรยนใหประสบความสำาเรจกคอ คร

8

ผ.ศ.ดร. ไสว ฟกขาว (การวจยในชนเรยน . 2547 : 2-3 ) ยทธศาสตรทจะทำาใหครทเปนผนำาในการปฏรปการเรยนรนอกจากจะใชการอบรมครในรปแบบตางๆ ยงสามารถทจะใชการวจยในการจดการเรยนการสอน หรอทเรยกวา ก�รวจยในชนเรยน ซงในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตราท 24 (5) ไดระบไววา ใหสถ�นศกษ�และหนวยง�นท“เกยวของสงเสรม และสนบสนนใหผสอนจดบรรย�ก�ศ สภ�พแวดลอม สอก�รเรยน และเครองอำ�นวยคว�มสะดวก เพอใหผเรยนเกดก�รเรยนรและมคว�มรอบร รวมทงส�ม�รถทจะใชก�รวจยเปนสวนหนงของกระบวนก�รเรยนร ทงนผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตางๆ ”การทผสอนจะกระทำาในสงทระบไวไดอยางมประสทธภาพนนผสอนจะตองมการใชงานวจยเพอคนคำาตอบ ตอไปน

1. การจดบรรยากาศและสงแวดลอมอยางไรเพอจะใหเออตอการเรยนรของผเรยนในวชาทตนเองรบผดชอบ

2. จะเลอกใชสอการสอนอยางไรจงจะทำาใหผเรยนเกดความสนใจในการพฒนาการเรยนรและรอบร อยางทระบไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตราท 24 (5)

3. การใชเทคนคการจดการเรยนการสอนอยางไร จงจะทำาใหผเรยนเกดการเรยนรทด และมความรอบร

4. จะสงเสรมนกเรยนอยางไรใหนกเรยนเกดความคดสรางสรรคในการประยกตการเรยนรในชนเรยนกบการดำาเนนชวตในสงคมกระบวนก�รสอนทเนนผเรยนเปนสำ�คญ

กระบวนการสอนทนาสนใจนำาไปประยกตใชมหลายกระบวนการครควรศกษากระบวนการอยางละเอยด เพราะถอเปนนวตกรรมในการสอนเลอกกระบวนการทเหมาะสมกบจดประสงคการเรยนรกระบวนการตางๆมดงน3.1 กระบวนก�รแบบศนยก�รเรยน (Learning Center )

9

การเรยนการสอนแบบศนยการเรยนเปนวธการสอนทจดบรรยายในชนเรยนใหเปนแหลงการศกษา นกเรยนสามารถศกษาหาความร ดวยการเรยนจากโปรแกรมการสอน ซงจดในรปของชดการสอน นกเรยนจะหาประสบการณการเรยนร โดยการทำากจกรรมใหครบทกศนย ภายใตการดแลของครซงทำาหนาทผประสานงานการจดชนเรยนแบบศนยการเรยนนสามารถจดไดในชนเรยนธรรมดา เปนการเปลยนแปลงชนเรยนธรรมดาใหเปนศนยการเรยน ใหนกเรยนไดปฏบตกจกรรมโดยจดโตะออกเปนกลมๆ ทนยมจดมกประมาณ 4-6 กลมทงนขนอยกบเนอหาทแบงออกเปนตอนๆ และจะแบงเดกใหเทากบจำานวนตอนของเนอหา ในแตละกลมจะมเนอหา สอการสอน และบตรคำาสงในการทำากจกรรมทแตกตางกนไป นกเรยนในโรงเรยนจะผลดเปลยนกนเรยนรและ ทำากจกรรมในแตละศนยจนครบทกศนย (จะมอกศนยหนงเรยนวาศนยพเศษ หรอศนยสำารอง สำาหรบกลมทเรยนเรวกวากลมอนๆ) นกเรยนจะเรยนโดยปรกษากนเปนกลมๆ ซงแตละกลมจะมหวหนากลม 1 คนเพอทำาหนาทประสานงาน ระหวางกลมเพอนนกเรยนและครขนตอนการสอน

1) ครควรทำาความเขาใจกบนกเรยนทงชนเสยกอน ในลกษณะของวธเรยนและการปฏบตเกยวกบเวลาและความรบผดชอบ

2) แตละกลมเขาศกษาประจำาศนย ใหหวหนากลมอานบตรคำาสงและนกเรยนแตละคนหยบเครองเขยนแลวคอยปฏบตรกจกรรมตามบตรคำาสง

3) เมอครบ 1 หนวย เวลา ครควรบอกใหสบเปลยนศนยตามลำาดบทไมสบสน ซงตกลงกนไวแตแรกแลวสำาหรบแลวสำาหรบพวกทมเวลาเหลออาจเขาศนยสำารองกอนโดยไมตองคอย เพอเพมพนความพเศษทไดจดเตรยมไวให

เมอศกษาจนครบทกศนยแลว กจดการสอนโดยพบปะกนหมด เหมอนตอนแรกแลวมการอภปรายซกถาม หรอเสนอรายงาน แลวแตจะกำาหนดใหเหมาะสม

10

สำาหรบเครองมอทใชเขยน (ยกเวนกระดาษทแตละคนใชจดบนทก) เมอเสรจกระบวนการเรยนแลวตองเกบเขาประจำาทศนย

3.2 กระบวนก�รสอนแบบสำ�รวจคว�มรสกและก�รแกปญห�คว�มขดแยง (Exploration of feelings and Resolution ofConflict)

การจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบน เหมาะสำาหรบสอนในเนอหาท มความขดแยงทางความคด หรอสภาพทตองการความคด เหนทแตกตางออกเปนยทธวธในการจดกจกรรมแบงไดเปน 2 ยทธวธ คอ การสำารวจความรสกและ การแกปญหาความขดแยง ทงสองยทธวธมวธการนำาเขาสกระบวนการเรยนการสอนเหมอนกน คอการนำาเอาสถานการณทมความขดแยงกนเขาสการอภปรายในชนเรยนซงสถานการณดงกลาว อาจจะมาจากหลกสตร/รายวชาตางๆ หรอจากเหตการณทวไปยงไมมขอยต

3.2.1 ขนตอนของยทธวธก�รสำ�รวจคว�มรสก ( Exploration of Feeling Strategy )เรมจากครนำาเสนอสถานการณทมความขดแยง (อาจเปนการเลาเรอง จดทำาเอกสารใหนกเรยนอาน หรอใหนกเรยนดจากวดทศน ฯลฯ) จากนนครตงประเดนถาม (หรอแจกใบงาน) ใหนกเรยนดำาเนนการอยาง เปนขนตอนดงน

1. ระบขอเทจจรงในเหตการณวามอะไรเกดขนบาง ( ตามลำาดบ )2. วนจฉย/ลงความเหนเกยวกบความรสกของบคคลในเหตการณ3. อธบายความรสก หรอพฤตกรรมของบคคลในเหตการณวาเปน

เพราะเหตใด4. บรรยายประสบการณเดมของตนทคลายคลงกบเหตการณ5. เปรยบเทยบความรสกของตนเองกบความรสกของบคคลใน

เหตการณ

11

3.2.2 ขนตอนของยทธวธก�รแกไขปญห�คว�มขดแยง (Resolution of Conflict Strategy)เรมตนเชนเดยวกบการสำารวจความรสก จากนนครตงประเดนคำาถาม (หรอแจกใบงาน) ใหนกเรยน ดำาเนนการอยางเปนขนตอน ดงน

1. ระบขอเทจจรงทเกดขนในเหตการณวามอะไรเกดขนบาง2. วนจฉย/ลงความเหนเกยวกบความรสกของบคคลในเหตการณ3. เสนอวธการแกปญหาความขดแยงของตน4. เลอกวธการแกปญหาทคดวาดทสด พรอมทงใหเหตผล5. บรรยายประสบการณเดมของตน ( หรอทเคยพบเหน ) ทคลายคลงกบเหตการณ6. บรรยายความรสกอนๆ7. ประเมนสถานการณ8. พจารณาทางเลอกในการแกไขปญหาในสถานการณของตนเอง9. หาขอสรปเปนหลกการทวไป

3.3 กระบวนก�รสบสวนสอบสวน ( Inquiry Method )กระบวนการสบสวนสอบสวน เหมาะสำาหรบการเรยนการสอนทเกยว

กบการคนหาขอเทจจรง มขนตอนและรายละเอยดดงน1. กำาหนดปญหาจดสถานการณหรอเรองราวทนาสนใจ เพอกระตนใหนกเรยนสงเกตสงสยในเหตการณ หรอเรองราวนนกระตนใหนกเรยนระบปญหาจากการสงเกตวาอะไรคอปญหา2. กำาหนดสมมตฐานตงคำาถามใหนกเรยนรวมกนระดมความคด ใหนกเรยน สรปสงทคาดวาจะเปนคำาตอบของปญหานน3. รวบรวมขอมลมอบหมายใหนกเรยนไปคนควาหาขอมลจากเอกสาร หรอแหลงขอมลตางๆใหนกเรยนวเคราะหและประเมนวาขอมลเหลานนมความเกยวของกบปญหาหรอไม มความถกตองนา เชอถอเพยงไร

12

4. ทดสอบสมมตฐานใหนกเรยนนำาขอมลทไดมารวมกนอภปราย เพอหาขอยตวาขอมลนนสนบสนนหรอปฏเสธสมมตฐาน5. สรางขอสรปใหนกเรยนสรปวา ปญหานนมคำาตอบหรอขอสรปอยางไร อาจสรปในรปของรายงานหรอเอกสาร

3.4 กระบวนก�รสอนแบบอปนย ( Inductive Method )เปนการจดกจกรรมการเรยนการสอน จากรายละเอยดปลกยอย ไป

หากฎเกณฑ กลาวคอเปนการสอนจากสวนยอยไปหาสวนรวม หรอสอนจากตวอยางไปหากฎเกณฑ หลกการ ขอเทจจรง หรอขอสรป โดยใหนกเรยนทำาการศกษาสงเกต ทดลอง เปรยบเทยบ แลวพจารณาคนหาองคประกอบทเหมอนกนหรอคลายคลงกนจากตวอยางตางๆ เพอนำามาเปนขอสรปขนตอนในการสอน

1. ขนเตรยม คอการเตรยมตวนกเรยน เปนการทบทวนความรเดมกำาหนดจดมงหมาย และอธบายความมงหมายใหนกเรยนไดเขาใจแจมแจง

2. ขนสอนหรอขนแสดง คอการเสนอตวอยางหรอกรณตางๆใหนกเรยนไดพจารณา เพอใหนกเรยนสามารถเปรยบเทยบ สรปกฎเกณฑได การเสนอตวอยางควรเสนอหลายๆตวอยาง ใหมากพอทจะสรปกฎเกณฑได

3. ขนเปรยบเทยบและรวบรวม เปนขนหาองคประกอบรวม คอการทนกเรยนไดมโอกาสพจารณาความคลายคลงกนขององคประกอบในตวอยางเพอเตรยมสรปกฎเกณฑ ไมควรรบรอนหรอเรงเราเดกจนเกนไป

4. ขนสรป คอการนำาขอสงเกตตางๆจากตวอยางมาสรปเปนกฎเกณฑ นยาม หลกการ หรอสตรดวยตวนกเรยนเอง

5.ขนนำาไปใช คอขนทดลองความเขาใจของเดกนกเรยน เกยวกบกฎเกณฑหรอสรปทไดทำามาแลววาสามารถจะนำาไปใชในปญหาหรอแบบฝกหดอนๆ ไดหรอไม3.5 กระบวนก�รสอนแบบนรนย (Deductive Method)

วธการสอนแบบนเปนการสอนทเรมตนจากกฎ หรอหลกการตางๆ แลวใหนกเรยนหาหลกฐาน เหตผลมาพสจนยนยน เพอฝกหดใหนกเรยน

13

เปนคนมเหตผล ไมเชออะไรงายๆ จนกวาจะไดมการพสจนใหเหนจรงกอนขนตอนการสอน

1. ขนอธบายปญหา ระบสงทจะสอนในแงของปญหา เพอยวยใหนกเรยนเกดความสนใจทจะหาคำาตอบ(เชน เราจะหาพนทของวงกลมไดอยางไร) ปญหาทจะเสนอจะตองเกยวของกบสถานการณจรงของชวต และเหมาะสมกยวฒภาวะของเดก

2. ขนอธบายขอสรป ไดแก การนำาเอาขอสรป กฎ หรอนยามมากกวา 1 อยาง มาอธบายเพอใหนกเรยนไดเลอกใชในการแกไขปญหา

3. ขนตกลงใจเปนขนทนกเรยนเลอกขอสรปกฎหรอนยามทจะนำามาใชในการแกปญหาขนพสจนหรออาจเรยกวาขนตรวจสอบ เปนขนทสรปกฎหรอนยามวาเปนจรงหรอไม โดยการปรกษาคร คนควาจากเอกสาร ตำาราตางๆ และจากการทดลองขอสรปทไดพสจนวาเปนความจรงจงเปนความรทถกตอง3.6 กระบวนก�รสอนแบบอภปร�ย (The Classroom Discussion Method)

วธการนครจะเปนผใชคำาถาม ยวยใหนกเรยนแสดงความคดเหนและเกดการหยงเหน (Insight)ซงสามารถใชไดกบทกระดบชนและทกวชาขนตอนการสอน

1.) ครเลอกและเตรยมเอกสาร (Material) สำาหรบการอภปรายโดยการอานอยางพนจพเคราะหและตงคำาถามทจะนำาไปสความคดเหนทเปนประโยชน ทงคำาถามเกยวกบขอเทจจรง คำาถามทอาศยการตความและคำาถามเชงประเมน2) วางแผนรวมกบผนำารวม (CO - Leader) และการจดกลมคำาถาม โดยผนำารวมอาจจะเปนผปกครองทยนดใหความรวมมอ ครคนอนๆ หรอนกเรยนคนใดคนหนงในชนเรยน3) แนะนำารปแบบของการอภปราย ใหนกเรยนรวาเขาจะตองทำาอะไร และทำาไมตองทำารวมทงการกำาหนดเอกสารใหนกเรยนอานมาลวงหนา และเตรยมคำาถามมารวมอภปราย

14

4) ดำาเนนการอภปราย โดยสรางบรรยากาศใหนกเรยนรสกวามอสะในการแสดงความคดเหน สนบสนนใหนกเรยนรบฟงความคดเหนของผอนอยางตงใจ มการจดบนทกความคดเหนของแตละคนและรวมอภปราย5) ทบทวนกระบวนการและสรป ใหนกเรยนทบทวนประเดนหลกของการอภปราย หาขอสรป และแลกเปลยนวธการในการเรยนร ตลอดจนวธการในการตงประเดนคำาถาม

3.7 กระบวนก�รสอนแบบรวมมอ ( CO - operative Learning )

การเรยนแบบกระบวนการรวมมอเปนวธการจดกจกรรมการเรยน ทเปนการจดสภาพแวดลอมทางการเรยนใหแกนกเรยนไดเรยนรรวมกนเปนกลมเลกๆ แตละกลมประกอบดวยสมาชก ทมความรความสามารถแตกตางกน โดยทแตละคนมสวนรวมอยางแทจรง ในการเรยนรและในความสำาเรจของกลม ทงโดยการแลกเปลยนความคดเหน การแบงปนทรพยากรการเรยนร รวมทงการเปนกำาลงใจแกกนและกน คนทเรยนเกงจะชวยเหลอคนทออนกวา สมาชกในกลมไมเพยงแตรบผดชอบการเรยนของตนเทานน หากแตจะตองรวมรบผดชอบการเรยนของรของเพอนสมาชกในกลมอกดวย ความสำาเรจของแตละบคคลถอเปนความสำาเรจของกลมขนตอนในการสอน

1) ขนเตรยม กจกรรมในขนเตรยมประกอบดวยครแนะนำาทกษะในการเรยนรรวมกน และจดกลมนกเรยนเปนกลมยอยๆ ประมาณ 2- 6 คน ครควรแนะนำาเกยวกบระเบยบของกลม บทบาทและหนาทของสมาชกในกลม แจงวตถประสงค ของบทเรยนในการทำากจกรรมรวมกน และการฝกฝนทกษะพนฐานทจำาเปนสำาหรบการทำากจกรรมกลม

2) ขนสอน ครควรนำาเขาสบทเรยน แนะนำาเนอหา แหลงขอมล และมอบหมายงานใหนกเรยนแตละกลม

3) ขนทำากจกรรมกลม นกเรยนเรยนรดวยกนในกลมยอย โดยทแตละคนมบทบาทและหนาทตามทไดรบมอบหมาย เปนขนตอนทสมาชกในกลมจะไดรวมกน รบผดชอบตอผลงานของกลม ในขนนครจะกำาหนดให

15

นกเรยนใชเทคนคตางๆ กนเชน Jigsaw ; TGT ; STAD ; TAI ; GI ; CIRC ; NHT ; CO - OP CO - OP, เปนตน ในการทำากจกรรมแตละครง เทคนคทใช จะตองเหมาะสมกบวตถประสงคในการเรยนร และอาจตองใชเทคนคในการเรยนแบบรวมมอหลายๆ เทคนคประกอบกน เพอใหเกดประสทธผลในการเรยนการสอนมากยงขน

4) ขนตรวจสอบผลงานและทดสอบ ในขนนเปนการตรวจสอบวา นกเรยนไดปฏบตหนาทไดครบถวนหรอยง ผลการปฏบตเปนอยางไร เนนการตรวจสอบผลงานกลมและรายบคคล ในบางกรณ นกเรยนอาจตองซอมเสรมสวนทยงขาดตกบกพรอง ตอจากนนเปนการทดสอบ

5) ขนสรปบทเรยน และประเมนผล การทำางานกลม ครและนกเรยนชวยกน สรปบทเรยน ถามสงท นกเรยนไมเขาใจครควรอธบายเพมเตม ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลการทำางานกลม และพจารณาวา อะไร คอจดเดนของงาน อะไรคอสงทควรปรบปรง3.8 กระบวนก�รสอนกจกรรมแบบ TGT ( Team - Games - Tournament )

กจกรรมแบบ TGT เปนกจกรรมทเหมาะกบการเรยนการสอนในจดประสงคทมคำาตอบถกเพยงคำาตอบเดยว หรอมคำาตอบถกทชดเจน เชน การคำานวณ ทางคณตศาสตร การใชภาษา ภมศาสตร และทกษะการใชแผนท และความคดรวบยอดทางวทยาศาสตร กจกรรมแบบ TGT แบงออกไดเปน 4 สวนดงน

1) การสอน (ClassPresentations ) เปนการสอนความคฃดรวบยอดใหม หรอบทเรยนใหม อาจเปนการสอนโดยตรง หรอเปนการอภปรายโดยมครเปนผดำาเนนการ รวมทงการนำาเสนอดวยสอวดทศน และ/ หรอสออนๆ แตกตางจากการเรยนปกต ตรงทนกเรยนจะตองสนใจเปนพเศษ เพอทจะนำาความรไปใชแขงขนในภายหนา

2) การจดทม (Team ) เปนขนตอนของการจดทม โดยแบงนกเรยน ออกเปนกลมแบบคละ (เพศ ,ความสามารถ) เพอใหรวมกนศกษา และปฏบต (ทำาแบบฝกหด) เรยกวา StudyTeam;Study group แตละทมประกอบดวยสมาชก 4 - 5 คน หนาทของทมคอ การเตรยมความ

16

พรอมของสมาชกสำาหรบการแขงขน หลงจากทผานขนตอน การสอนมาแลว อาจมการอภปรายรวมกน ทบทวน เปรยบเทยบคำาตอบ และแกไขขอบกพรอง จดออนของเพอนรวมทม (ถาม) เพอฝกใหทกคนเรยนรและชวยเหลอกน สมาชกทกคนจะตองพยายามทำาใหดทสด เพอความสำาเรจรวมกนของทม เพอควาสมพนธอนดตอกนเพอความภาคภมใจ และเพอการยอมรบ

3) การแขงขน (Games -Tournament ) การแขงขนนมกจดขนในชวงทายสปดาหหรอทายบทเรยน เชน การเลนเกม ,การแขงขน จะใชคำาถามเกยวกบ เนอหาทเรยนมาแลวโดยการจดโตะแขงขนทมตวแทนของแตละทม ทมความสามารถใกลเคยงกน มารวมแขงขนตามรปแบบและกตกาทครกำาหนดและควรใหทกโตะการแขงขนเรมดำาเนนพรอมกน เมอจบการแขงขนแลว ใหจดลำาดบการแขงขนในแตละโตะ เพอใหคาคะแนน จากการแขงขน(Tournament Point หรอ Bonus Point) ตามเกณฑ และวธการทกำาหนดไว จากนนผเลน,ผแขงขน จะกลบไปเขากลมเดมของตน (Study teeam)

4) การยอมรบความสำาเรจของทม(Team Recognition)ใหนำา Tournament point มารวมกนเปนคะแนนของทม (Team score ) และหาคาเฉลยของทมหรอคาเฉลยสงทสดจะไดรบใหเปนทมชนะเลศ อาจกำาหนดคำาเรยกทมชนะเลศ และทมทไดอนดบรองลงมาเปนอยางอนกได โดยใหเปนระดบความแตกตาง คลายกบการเรยกชอเหรยญรางวล ในการแขงขนกฬา และควรประกาศผลการแขงขน ในทสาธารณะ เชน ปายนเทศรวมหนาหองเรยน ปายนเทศรวมของโรงเรยน 3.9 กระบวนก�รสอนกจกรรมแบบ STAD (StudentTeams- Achievement Division)

เทคนค STAD เปนกจกรรม ทมลกษณะและมวธดำาเนนการคลายกบ TGT แตจะมความแตกตางกนตรงท ใชการทดสอบยออยแทนการแขงขน โดยมขนตอนดงน

1) มการสอนความคดรวบยอดใหมหรอ บทเรยนใหม และทบทวนบทเรยนทเรยนมาแลว

17

2) จดนกเรยนเปนกลมๆละประมาณ 4 คนเรยกวา Study team หรอ Study group โดยสมาชกของกลมมความสามารถคละกน ใหแตละกลมศกษาเนอหา ทำาแบบฝกหดทบทวนจากใบงาน แบงใหสมาชกแตละคนทำาหนาท และ ปฏบตตามกตกาของการเรยน แบบรวมมอ เชน เปนผอาน เปนผหาคำาตอบ เปนผสนบสนน เปนผจดบนทกเปนตน เมอสมาชกทกคนเขาใจ และสามารถทำาแบบฝกหดไดถกตอง แลวจะทำาการทดสอบวดความร ตอไป

3)นกเรยนทกคนทำาแบบทดสอบยอย (QuiZ)เพอวดความรความเขาใจทเรยนมาแลว เปนการสอบเดยว 4) ดำาเนนการตรวจคำาตอบตามวธ ทครเหนวาเหมาะสม แลวนำาคะแนนของสมาชก มารวมกนเปน "คะแนนของกลม"กลมทไดคะแนนรวมสงสด(ในกรณทกลมมสมาชกไมเทากน ใหใชคะแนนเฉลยแทนคะแนนรวม) จะไดรบการยกยองชมเชย อาจเขยนตดประกาศ ไวทบอรดของหอง และบนทกสถตไวมอบรางวลเปนระยะๆ3.10 กระบวนก�รสอนแบบคนพบ (Discovery Learning)

การจดการเรยนการสอนทางออม จะสงเสรมการเรยน แบบคนพบดวยการฝกทกษะ การสงเกต การสบคน การใหเหตผล การอางอง การสรางสมมตฐาน ซงพฒนาไปจากขอมลทมอยเดมขนตอนในการชวยเหลอนกเรยนใหเกดการ " คนพบ "

1) กำาหนดประเดนหรอขอมลทจะใหนกเรยนศกษา และขอสรป ทตองการใหเขาสรางขน จากประสบการณการเรยนรของเขา

2) จดสอและกจกรรมทจะชวยใหนกเรยนไดใชในการสรปขอความร 3) ใหนกเรยนเขยนขอสรปของเนอหา4) ใหนกเรยนระบลำาดบของรปแบบเหตการณทประกอบเปนเนอหา5) ใหนกเรยนวเคราะหสวนตางๆ ของรปแบบเหตการณ และสรป

เปนประโยคทสมบรณ หนงประโยค6) ใหนกเรยนพสจนวาการสรปนนถกตอง

3.11 กระบวนก�รสอนแบบแกปญห� (Problem - Solving)

18

เปนวธการจดเตรยมการสอนทเนนใหนกเรยน ไดคดแกปญหาอยางเปนกระบวนการ โดยอาศยแนวคดแกปญหาดวยการนำาเอาวธการสอน แบบนรนย (Deductive) ซงเปนการสอนจากกฏเกณฑไปหาความจรงยอยมาผสมผสานกบวธการรวมกระบวนการคด ทง 2 แบบเขาดวยกน ทำาใหเกดรปแบบวธสอนแบบแกปญหาขนตอนการแกปญหา

1) ศกษาและสรปวา " ปญหา " คออะไร2) กำาหนดขอบเขตของปญหา3) วเคราะหงานเพอแบงปญหาเปนเรองยอยๆ สำาหรบศกษาคนควา4) รวบรวมขอมลในแตละเรอง5) ประเมนขอมลเพอขจดความลำาเอยง และขอผดพลาด6) สงเคราะหขอมลเพอใหเกดความสมพนธทมความหมาย7) หาขอสรปและเสนอแนะทางเลอกเพอแกปญหา8) นำาเสนอผลการศกษาหรอการแกปญหา

3.12 กระบวนก�รสอนแบบสร�งผงคว�มคด (Concept Mapping) เปนการฝกใหนกเรยน จดกลมความคดรวบยอดของตน เพอใหเหนภาพรวมของความคดเหน ความสมพนธของความคดรวบยอด เปนภาพ สามารถเกบไวในหนวยความจำาไดงาย การเขยนแผนผงสามารถทำาไดหลายลกษณะดงน

1) แผนผงความคดรวบยอด ( a concept map) ทำาไดโดยการเขยนความคดรวบยอดไวขางบน หรอตรงกลาง แลวลากเสนใหสมพนธกบความคดรวบยอดอนๆ ทสำาคญรองลงไป หรอความคดท ละเอยดซบซอนยงขน ดงน

19

2) แผนผงใยแมงมม (a sprite map ) ทำาไดโดยเขยนความคดรวบยอดทสำาคญไวกงกลางแลวเขยนคำาอธบายบอกลกษณะ ของความคดรวบยอดอนๆไวดวยดงน

3) แผนผงรปวงกลมทบเหลอม (overlapping circles map) เปนการเขยนเพอนำาเสนอสงท เหมอนกน และตางกน

สงทตางกน สงทเหมอนกน สงทตางกน4) แผนผงวงจร (a circle map) เปนการเขยนแผนผงเพอเสนอ

ขนตอนตางๆทสมพนธเรยงตามลำาดบเปนวงกลม

5) แผนผงกางปลา ( a fishbone map) เปนการเขยนแผนผงโดยกำาหนดประเดนหรอเรองแลวเสนอสาเหตและผลตางๆในแตละดาน

6) แผนผงแสดงปฏสมพนธ ระหวางสองกลม (a two-group interaction map) เปนการเขยนเพอเสนอวตถประสงค การกระทำาและการตอบสนองของกลมสองกลม ทขดแยงหรอแตกตางกน

20

7) แผนผงตารางเปรยบเทยบ (a compare table map) เปนการเขยนตารางเพอเปรยบเทยบสองสงในประเดนทกำาหนด

แบบท 1 แบบท 2

3.13 กระบวนก�รสอนแบบ Team assisted individualization (TAI)

กจกรรมนเนนการเรยนรของนกเรยนแตละบคคคล มากกวาการเรยนรในลกษณะกลมเหมาะสำาหรบการสอนคณตศาสตร การจดกลมนกเรยน จะคลายกบเทคนค STAD และ TGT แตในเทคนคน นกเรยนแตละคนจะเรยนรและทำางานตามระดบความสามารถของตน เมอทำางานในสวนของตนเสรจแลวจงจะไปจบคหรอเขากลมทำางาน ขนตอนของกจกรรมประกอบดวย

1) จดนกเรยนเปนกลมเลกๆแบบคละความสามารถกลมละ 2 - 4 คน

2) นกเรยนทบทวนสงทเรยนมาแลว หรอศกษาประเดน เนอหาใหมโดยการอภปรายสรปขอความรหรอถามตอบ

3) นกเรยนแตละคนทำาใบงานท 1 แลวจบคกนภายในกลมของตนเพอ

- แลกเปลยนกนตรวจใบงานท 1 เพอตรวจสอบความถกตอง- อธบายขอสงสยและขอผดพลาดคของตน

21

หากนกเรยนคใดทำาใบงานท 1 ไดถกตองรอยละ 75 ขนไปใหนกเรยนทำาใบงานชดท 2 แตหากคนใดคนหนงหรอทงคไดคะแนนนอยกวารอยละ 75 ใหนกเรยนทงคทำาใบงานชดท 3 หรอ 4 จนกวาจะไดรอยละ 75 ขนไปจงจะผานได

4) นกเรยนทกคนทำาการทดสอบ( Quiz)5) นำาคะแนนผลการทดสอบของแตละคนมารวมกนเปนคะแนนกลม

หรอใชคะแนนเฉลย (กรณจำานวนคนแตละกลมไมเทากน)6) กลมทไดคะแนนสงสดไดรบรางวลหรอตดประกาศชมเชย

3.14 กระบวนก�รสอนแบบ Group investigation (GI)เปนเทคนคการเรยนแบบรวมมอทสำาคญอกเทคนคหนง เปนการจด

กลมนกเรยนเพอเตรยมทำาโครงงานกลมหรอทำางานทครมอบหมาย กอนใชเทคนคนครควรฝกทกษะ การสอสาร และทกษะทางสงคมใหแกนกเรยนกอน เทคนคนเหมาะสำาหรบการสบคนหาความรหรอแกปญหาเพอหาคำาตอบในประเดนหรอหวขอทสนใจ เชนการเรยนวชาชววทยา หรอสงแวดลอม ขนตอนการเรยนประกอบดวย

1) ครและนกเรยนรวมกนอภปราย ทบทวนเนอหาหรอประเดนทกำาหนด

2) แบงนกเรยนออกเปนกลมเลกๆ คละความสามารถกลมละ 2 - 4 คน

3) แบงเรองทจะศกษาเปนหวขอยอยแตละหวขอจะเปนใบงานท 1 ใบงานท 2 ใบงานท 3

4) นกเรยนแตละกลมเลอกทำา หนงหวขอ (ใบงานเพยงใบเดยว) โดยใหนกเรยนทเรยนออนในกลมเลอกขอยอยทจะศกษากอน หรออาจใหนกเรยนในกลมแบงกนหาคำาตอบตามใบงาน แลวนำาคำาตอบทงหมดมารวมกนเปนคำาตอบทสมบรณ

5) นกเรยนแตละกลมรวมอภปราย จากใบงานทศกษา จนเปนทเขาใจของทกคนในกลม

22

6) ใหแตละกลมรายงานผลการศกษา โดยเรมจากกลมททำาใบงานท 1 จนถงใบงานสดทายแลวชมเชยกลมททำางานไดถกตองทสด3.15 กระบวนก�รสอนแบบทกษะกระบวนก�ร TOTE

T- Test คอ การวเคราะหนกเรยนเพอหาความสามารถ สภาพปญหาเพอหาจดพฒนา

O - Operation คอ การจดหา นวตกรรม กจกรรม การจดการเรยนการสอน

T - Test คอ การวเคราะหนกเรยนเพอเปรยบเทยบกบการวเคราะหครงแรก

E - Exit คอ ความภมใจในการจดการเรยนการสอน3.16 กระบวนก�รสอนแบบ Number Heads Together (NHT)

เปนกจกรรมทเหมาะสำาหรบการทบทวน หรอตรวจสอบความเขาใจขนตอนการเรยนประกอบดวย

1) เตรยมประเดนปญหา หรอขอคำาถามทจะใหนกเรยนศกษา2) แบงนกเรยนออกเปนกลมๆ กลมละ 4 คน ประกอบดวยผทเรยน

เกงหนงคน เรยนปานกลางสองคน ผทเรยนออนหนงคนแตละคนมหมายเลขประจำาตว

3) ถามคำาถาม , มอบหมายงานใหทำา4) ใหนกเรยนอภปรายในกลมยอย จนมนใจวาสมาชกในกลมทกคน

เขาใจคำาตอบ5) ครถามคำาถามในประเดนทกำาหนดโดยเรยกหมายเลขประจำาตว

นกเรยนคนใดคนหนงในกลมตอบ 6) ใหคำาชมเชยกลมทสมาชกในกลมตอบคำาถามไดถกตองมากทสด

นกเรยนทกคนตรวจสอบความ ถกตองของขอคำาตอบทตนและกลมรวมกนศกษา ซกถาม ทำาความเขาใจขอคำาตอบจนกระจางชดเจน

3.17 กระบวนก�รสอนแบบ CO - OP CO - OP

23

เปนเทคนคทเนนการรวมกนทำางาน โดยสมาชกของกลมทมความสามารถ และความถนดตางกนไดแสดงบทบาท หนาททตนถนดเตมท นกเรยนเกงไดชวยเหลอเพอนทเรยนออนเปนกจกรรมเกยวกบการคดระดบสงทงการวเคราะหและสงเคราะห และเปนวธการทสามารถนำาไปใชสอนในวชาใดกไดขนตอนการทำากจกรรมดงน

1) กำาหนดขอบขายประเดน หรอเนอหาตามจดประสงคทจะใหนกเรยนไดศกษา

2) นกเรยนทงชนเรยนรวมกนอภปรายเพอกำาหนดประเดนหรอหวขอทจะศกษา

3) กำาหนดกลมยอยโดยใหสมาชกกลมมความสามารถคละกน4) แตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา5) สมาชกแตละกลมชวยกนกำาหนดหวขอยอย แลวแบงหนาทรบผด

ชอบโดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยคนละหนงหวขอ6) สมาชกนำาผลงานมารวมกนเปนงานกลม อาจมการอานทบทวน

และปรบแตงภาษาใหผลงานกลมททำารวมกนมความสละสลวยตอเนอง เตรยมผมจะนำาเสนอผลงานกลม

7) นำาผลงานกลมเสนอตอชนเรยน 8) ทกกลมชวยกนประเมนผล โดยประเมนทงกระบวนการทำางาน

กลม และผลงานกลม (วฒนาพร ระงบทกข 2542 : 15 - 48)3.18 กระบวนก�รสอนแบบ กลยทธสร�งลกษณะนสย

การสรางลกษณะนสยตามแนวทางน จำาเปนตองมการปฏรปวธการไปมาก การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมเชนทวาน ไมใชการปลกฝงดวยการ "จดทครสง ฟงทครพด" อกตอไป แตจะตองไดมาดวยกลยทธการสอนแบบใหมๆ เชน

1) เทคนคการฝกสต และสมาธแบบใหมๆ ทเขาถงรสนยมของเดก

24

2) การเรยนรดวยการเลน การใชเกม ละคร และกจกรรมสนกๆทแฝงสาระและแงคดทางคณธรรม จรยธรรม

3) การเรยนรจากชวตจรง ดวยกจกรรมชมชน กรณตวอยาง การโตวาทในหวขอทเปนปญหาทางคณธรรมในชวตจรงของเดก เชน เรองพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศเปนตน

4) การแนะแนวดวยครทกคน มใชปลอยแตเปนหนาทของครแนะแนว ครทกคนตองถอคตนยมของการเปนพอแมคนทสองทตองดแลเอาใจใสนำาทางชวตทดใหเดกทกคน

5) การประเมนผลอยางตอเนอง ดวยการเอาใจใสเดกเปนรายบคคล การพฒนา "สมดรายงานลกษณะนสย " ทจะชวยใหครจบรายละเอยด เกยวกบพฤตกรรมของเดกและสามารถรวมมอกบผปกครองในการปองกนแกไขปญหาลกษณะนสยของเดกแตละคนไดอยางถกตองเหมาะสม และทนเวลา โดยแนวทางนจำาเปนทครทกคน ตองตระหนก และเขาใจในบทบาท ของตนในฐานะ "ผนำาทางจตวญญาณ " ของเดกๆ สามารถหากลยทธใหมๆ ทเหมาะสมกบวยและรสนยมของเดก เพอการปลกฝงลกษณะนสยและคณธรรมจรยธรรมไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยง ครตองเอาใจใสพฒนาลกษณะนสยเดกอยางจรงจง จงจะเปนปจจยในการสรางเดกรนใหมทมความพรอมทางกาย วาจา ใจ ทจะเผชญโลกไดอยางมนคงและผาสก3.19 กระบวนก�รสอนแบบ CIPPA

C - Construct คอ การใหนกเรยนสรางความรดวยตนเอง โดยการศกษาหาขอมลทำาความเขาใจ คดวเคราะห แปลความ ตความ สรางความหมาย สงเคราะห

I -Interaction คอการใหนกเรยนมปฏสมพนธตอกน แลกเปลยนและเรยนรขอมล ความคดประสบการณซงกนและกน

P - Participation คอ การใหนกเรยนมสวนรวมทงในดานรางกายอารมณ ปญญาและสงคมในการเรยนรใหมากทสด

25

P - Process and Product คอการใหนกเรยนไดเรยนรกระบวนการ มผลงานจากการเรยนร

A - Application คอ การใหนกเรยนนำาความรทไดไปประยกต หรอใชในชวตประจำาวนCIPPA MODEL นอกจากจะเปนรปแบบการจดการเรยนการสอนแลว ยงสามารถนำาไปใชเปนตวชวดหรอเปนเครองตรวจสอบการจดกจกรรมการเรยนการสอน ไดวากจกรรมนนเนนนกเรยนเปน สำาคญหรอไม โดยนำาเอากจกรรมในแผนการสอนมาตรวจตามหลก CIPPA3.20 กระบวนก�รสอนแบบคดรเรมสร�งสรรค

ความคดรเรมสรางสรรค หมายถง ลกษณะความคดทมหลายแงหลายมม มความหลากหลายและกวางขวาง ในเชงความหลากหลายของความคดนทำาใหเกดสงตางๆทแปลกใหม และทสำาคญคอ การแสดงออกทางพฤตกรรม 3.20.1 องคประกอบของคว�มคดรเรมสร�งสรรค

1) ความคดรเรม หมายถง ความคดทมความแตกตางไปจากความคดของคนอน เปนความคดงายๆ เชน คนอนคดสะสมแสตมป เราคดเปนนกวายนำา

2) ความคดคลองแคลว หมายถง ความคดทไมซำากนในเรองเดยวกน ความคดทคดออกมามความหลากหลาย ยงด เชน คนอนคดสะสมตกตา เราคดสะสมแสตมปสะสมแกว

3) ความคดยดหยน หมายถง ความคดทออกมาเปนแบบของความคดหรอเปนประเภทของความคด เชน หนงสอพมพรายวนทครถออยนใชทำาอะไรไดบาง

4) ความคดละเอยดละออ หมายถง ความคดในรายละเอยดเพอการตอเตมเสรมแตงสงใดทไดรเรมไวแลวใหดสวยงามแปลกตาจากทเคยเหนทวๆไป เชนมหลอดกาแฟทใชแลวครกมอบใหนกเรยนประมาณ 7 คน ไปคดทำาสงหนงสงใดโดยไมซำากนแตจะมบางคนทำาออกมาไดสวยงาม ผดจากคนอนๆ

26

3.20.2 ลกษณะของคนทมคว�มคดรเรมสร�งสรรค1) มความคดรเรมสรางสรรค2) เปนคนอยากรอยากเหน3) มความเชอมนในตนเอง4) มอารมณขน5) มความชางคดชางฝน6) รจกตดสนใจดวยตนเอง7 ) รจกคดและยดหยนไดดวยตนเอง8) มความคดกวางขวางและหลากหลาย9) ไมชอบคลอยตามผอน 10) รจกแกไขดดแปลงและแกปญหาไดสำาเรจ

3.20.3 จดประสงคของก�รสงเสรมใหเดกมคว�มคดรเรมสร�งสรรค1) เพอเปดโอกาสใหเดกไดแสดงความสามารถของตน2) เพอใหเดกไดมอสระในการคดหลากหลาย3) เพอใหเดกรจกตดสนใจดวยตนเอง4) เพอใหเดกรจกเลอกทำาในสงทตนมความสามารถ5) เพอใหเดกไดฝกแกปญหาดวยตนเองไดสำาเรจ

3.20.4 กจกรรมทสงเสรมใหเดกมคว�มคดรเรมสร�งสรรค 1) กจกรรมทางดานศลป ใหวาดภาพตางๆ2) กจกรรมทางดานภาษาใหแตงเรองตางๆ3) กจกรรมทางดานสงคม ใหคดหาทางแกปญหาหลายๆทางเลอก

3.21 กระบวนก�รสอนข�วและเหตก�รณวธสอนขาวและเหตการณ หมายถง การจดการเรยนการสอนให

นกเรยนไดเรยนร มความรรอบตวกบขาวและเหตการณ ทเกดขนทงใกลตว และไกลตว จะไดทนตอเหตการณ และสามารถปรบตวใหทนตอเหตการณ เพอจะไดนำาไปใชใหเกดประโยชนในการดำาเนนชวตไดอยางปลอดภย ขาวและเหตการณจงเปนสงทเกยวของในการดำาเนนชวตของคนเราซงทกคนควรร เพอใหทนตอเหตการณ

27

3.21.1 จดประสงคของก�รสอนข�วและเหตก�รณ 1) เพอใหเดกไดมความรทนตอขาวสาร และเหตการณตางๆทเกดขน

ทงใกลตวและไกลตว2)เพอใหเดกรจกตดตามขาวสาร เหตการณตางๆ ทเกดขนเพอให

เปนคนทนตอเหตการณ3) เพอใหเดกไดนำาความรจากขาวสารและเหตการณ ไปใชใหเปน

ประโยชนในการดำาเนนชวตประจำาวนใหมความปลอดภย4) เพอฝกใหเดกไดมการวเคราะห วจารณขอมลของขาวเพอจะได

เปนประโยชนในการพจารณาเรองตางๆอยางมเหตผล5) เพอฝกใหเดกไดรจกหาความรดวยตนเอง6) เพอใหรจกทำางานรวมกบผอนอยางเปนประชาธปไตย7) เพอฝกใหเดกกลาแสดงความคดเหนอยางมเหตผล8) เพอฝกใหเดกมความรบผดชอบตอตนเองและสวนรวม9) เพอสงเสรมความสนใจของเดกใหรจกการใชเวลาวางใหเปน

ประโยชน 10) เพอฝกใหเดกแสดงความกลาในสงทถกตอง

3.21.2 ก�รดำ�เนนก�รเรยนก�รสอน1) หาขาว ครหามา หรอใหนกเรยนหาเปนรายบคคลแลวจดกลม

นกเรยนกลมละ 4 - 5 คนแบงหนาทกนไปหาขาวจากหนงสอพมพ หรอแหลงขาวจากสอตางๆ หรอหองสมด

2) นำาเสนอขาว โดยวธวเคราะหขาว วจารณขาว เจาะประเดนขาว เนอหาขาว ใคร ทำาอะไร ทไหน อยางไร และทำาไม แทรกคณธรรมในการเรยนการสอน ขอด ขอเสย ขาวนอยางไร

3) ครและนกเรยนชวยกนสรปใหขอคดเหนดานคณธรรมจากประเดนของขาว

4) นกเรยนจดบนทกลงในสมดจากขอคดเหนดานคณธรรม3.21.3 ขอด และขอจำ�กด 1) ขอด

28

- ฝกใหนกเรยนเปนคนมเหตผลไมเชออะไรงายๆจนกวาจะพสจนแลววาจรง

- วธสอนแบบนไมยอกยอนมากนกอภปรายใหนกเรยนเขาใจไดงาย2) ขอจำากด

- นกเรยนไมไดเกดความคดรวบยอดดวยตนเองเพราะผสอนเปนผบอกให

- เปนการสอนทไมสรางใหนกเรยนไดฝกกระบวนการคดมาก เนองจากครเปนผกำาหนดให

3.22 กระบวนก�รสอนแบบใชสถ�นก�รณจำ�ลอง (Simulation Method) ทศนา แขมมณ และคณะ (2522 : 202 ) ใหความหมายของสถานการณจำาลองไววา สถานการณจำาลอง หมายถงการจำาลองสถานการณหรอสรางสถานการณใหใกลเคยงกบความเปนจรงแลวใหนกเรยนลงไปอยในสถานการณนน และใหมปฏกรยาโตตอบเหมอนกน วธการนจะชวยใหนกเรยนไดมโอกาสทดลองแสดงพฤตกรรมตางๆซงในสถานการณจรง นกเรยนอาจไมกลาแสดงเพราะเปนการเสยงตอผลทจะไดรบเกนไป

วธสอนแบบใชสถานการณจำาลอง หมายถง การจดการเรยนการสอนโดยการสรางสถานการณใหเหมอน หรอใกลเคยงกบเหตการณทเกดขนจรง มากทสดเทาทจะมากได เพอใหนกเรยนไดมประสบการณเหมอนเขาไปอยในเหตการณ ทเกดขนจรงๆดวยการไดปฏบตจรง ซงนกเรยนตองแสดงบทบาทดวยการแสดงออกเปนพฤตกรรมภายใตการตกลง ตดสนใจในการเลอกแนวทางแกไขปญหาขนตอนของการดำาเนนการใชสถานการณจำาลองในการเรยน

1) ผสอนเสนอสถานการณทจะนำามาซงปญหา2) นกเรยนศกษาปญหา และหาแนวทางทจะตดสนใจในปญหาตาม

ขนตอนจนไดขอสรปของการแกปญหา การแกปญหานอาจจะแบงนกเรยนเปนกลมยอยๆ เพอใหไดรวมกนแสดงความคฃดเหน หรออาจทำาใหแตละบคคลคดแกปญหาเอง แลวแตจดประสงคทผเสนอตองการ

29

3) นกเรยนทงหมดรวมกนแสดงความคดเหนเสนอแนวทางในการแกไขปญหา ซงอาจเปนตวแทนของกลมหรอของคณะ

4) ผสอนและนกเรยนรวมกนสรปแนวคดตางๆ3.23 กระบวนก�รสอนแบบโครงก�ร ( Project Method )

คว�มหม�ยวธสอนแบบโครงการ หมายถง การสอนทมงใหนกเรยนไดทำากจกรรมทเปนปญหาตามสภาพความเปนจรงในชวตประจำาวน และใชวสดในการสรางสงหนงสงใดขนมา เปนผลงานของนกเรยนทสามารถกระทำาออกมาได เปนผลสำาเรจซงเปนประโยชนในทางสรางสรรคตอตนเอง และสวนรวมโดยนกเรยนจะตองเปนผวางแผนโครงการ และกระทำากจกรรมดวยตนเอง อาจเปนโครงการเลกๆซงนกเรยนทำาเพยงคนเดยว หรอโครงการทนกเรยน ตองทำารวมกบผอนเปนหมคณะกได เชนโครงการรกษาความสะอาดในโรงเรยนของเราจดประสงคของก�รสอนแบบโครงก�ร

1) เพอกระตนความอยากรอยากเหนของนกเรยน เพราะการสอนแบบโครงการผสอนจะใหนกเรยนไดเลอกโครงการดวยตนเองกอน แตกอนทนกเรยนจะเลอกได ผสอนตองจดสถานการณใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหนกอน จงจะสามารถเลอกโครงการไดดงนนการทนกเรยนตองการทจะทำาโครงการใดโครงการหนง แสดงวานกเรยนมความอยากรอยากเหนในเรองนนๆ

2) เพอใหนกเรยนเหนคณคาของ การกระทำากจกรรมตางๆในสถานการณจรง จะชวยใหนกเรยนเหนคณคาของการทำางานไดดทสด

3) เพอใหนกเรยนไดพฒนาความเปนตวของตวเอง ทจะเกยรวบรวมสะสมและหาความรอยางมประสทธภาพ

4) เพอพฒนาศกยภาพของบคคลในสถานการณสงแวดลอม โดยใชประสบการณตนเอง

5) เพอใหนกเรยนพฒนาความรบผดชอบ ทจะใชเสรภาพในการแสดงออกดวยความคดการกระทำา

30

6) เพอพฒนานกเรยนใหมความสามารถ ในการสรางแผนและดำาเนนการใหบรรลเปาหมาย

7) เพอกระตนใหนกเรยนไดมความคดรเรมสรางสรรค สามารถสรางสรรคงาน และทำางานไดอยางมประสทธภาพประเภทของโครงก�รแบงออกไดเปน 4 ประเภท

1) โครงการเกยวกบการศกษาหาความร และฝกทกษะตางๆ เชน โครงการฝกเลนดนตรไทย โครงการฝกพดภาษาตางๆ

2) โครงการทเกยวกบการทจะแกปญหา เชนโครงการแกไขความประพฤตของนกเรยน

3) โครงการเกยวกบการสำารวจ เชน โครงการสำารวจโรงเรยนทขาดแคลนหองสมดโครงการสำารวจแหลงวทยาตางๆ

4) โครงการเกยวกบการสรางวสด เชน โครงการสรางอปกรณการสอน โครงการปลกตนไม โครงการสรางหอประชม ขนตอนในก�รสอนแบบโครงก�รมดงน

1) ขนนำาเสนอ (Presenting) เปนขนผสอนจดสภาพการตางๆ เพอเราความสนใจใหนกเรยนอยากรอยากเหน และตองการศกษาในเรองใดเรองหนง

2) ขนกำาหนดความมงหมาย (Purposing) เปนขนตอนทผสอนเปดโอกาสใหนกเรยนไดตดสนใจเลอกทำาโครงการและกำาหนดจดประสงคในการทำาโครงการนนๆ

3) ขนวางแผน (Planing) เปนขนทนกเรยน วางลำาดบขนตอนในการปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอใหงานสำาเรจลลวงไปดวยด

4) ขนดำาเนนงานตามแผน (Executing) เปนขนทนกเรยนปฏบตกจกรรมตามแผนทกำาหนดไวดวยความรอบคอบ

5) ขนประเมน (Evaluation) เปนขนทนกเรยนประเมนผลงานของตน โดยการประเมนคณคา และผลงานวามประโยชนในทางสรางสรรค ตามจดประสงคทวางไวเพยงใดประโยชนของการสอนแบบโครงการ

31

1) สงเสรมใหนกเรยนไดรจกมความคดรเรมสรางสรรค2) สงเสรมใหนกเรยนรจกมความรบผดชอบ3) สงเสรมใหนกเรยนรจกการทำางานอยางมแบบแผน4) สงเสรมใหนกเรยนรจกการแกปญหา5) สงเสรมใหนกเรยนประเมนผลงานของตนเอง

(ญาดาพนต พญกล 2539 : 256-258 , 282-284, 318-320, 418-420)3.24 กระบวนก�รสอนแบบสร�งคว�มตระหนก (กระบวนก�รแสวงห�คว�มร )

1) สงเกต2) วเคราะห3) สรป4) เสรมแรง

3.25 กระบวนก�รเรยนรคว�มเข�ใจ 1) สงเกต / ตระหนก2) วางแผนปฏบต3) ลงมอปฏบต4) พฒนาความรความเขาใจ5) สรป

3.26 กระบวนก�รปฏบต ( กระบวนก�รฝกทกษะ / กระบวนก�รทำ�ง�น )

1) สงเกต / รบร 2) ทำาตามแบบ3) ทำาเองโดยไมมแบบ4) ฝกจนชำานาญ5) เสรมแรง

3.27 กระบวนก�รสร�งเจตคต 1) ศกษาใหเขาใจสงทพบเหน2) รายงานตามความเขาใจ

32

3) รวมกนปฏบต4) สรปเปนความคดรวบยอด

3.28 กระบวนก�รจดก�ร 1) วางแผน2) กำาหนดขนตอน3) แบงงาน4) ปฏบต5) ตดตามพฒนา6) สรปประเมนผล

3.29 กระบวนก�รกลม 1) ระดมความคด2) กำาหนดขนตอน3) แบงงาน4) ลงมอปฏบต5) รบฟงวจารณ6) ความสามคค

3.30 กระบวนก�รศกษ�คนคว�1) กำาหนดเรองราวทจะศกษา2) รแหลงทจะศกษาขอมล ศกษาขอมล3) บนทกขอมล ประเมนคาและ จดเกบ4) นำาขอมลมาใช

3.31 กระบวนก�รสร�งค�นยม 1) สงเกต / ตระหนก2) ประเมนเชงเหตผล3) กำาหนดคานยม4) วางแนวปฏบต5) ปฏบตดวยความชนชม

3.32 กระบวนก�รสร�งคว�มคดรวบยอด

33

1) สงเกต2) จำาแนกความแตกตาง3) หาลกษณะรวม4) ระบชอ / ความคดรวบยอด5) ทดสอบและนำาไปใช

3.33 กระบวนก�รคดวจ�รณญ�ณ1) จำาแนกสาเหต2) จดลำาดบความสำาคญ3) โยงเหตและผล4) วจารณ5) สรป

3.34 กระบวนก�รท�งวทย�ศ�สตร1) ศกษาปญหา2) ตงสมมตฐาน3) รวบรวมขอมล4) วเคราะหขอมล5) สรปผล

3.35 ทกษะกระบวนก�ร1) ตระหนกในปญหา และความจำาเปน2) คดวเคราะห วจารณ3) สรางทางเลอกอยางหลากหลาย4) ประเมน และเลอกทางเลอก5) กำาหนด และลำาดบขนตอนการปฏบต6) ปฏบตดวยความชนชม7) ประเมนระหวางปฏบต8) ปรบปรงใหดขนอยเสมอๆ9) ประเมนผลรวมเพอใหเกดความภมใจ

34

กระบวนการสอนตางๆ ทไดกลาวมาแลวขางตน เปนการกลาวไวรวมๆการทครผสอน จะเลอกใช กระบวนการสอนวธใดนน

- ขนอยกบจดประสงคการเรยนรของแตละเรอง - ขนอยกบลกษณะของเนอเรอง แตละตอน - และขนอยกบกจกรรมทควรจะเปนแตเมอครจดกจกรรมการเรยนการสอนจนครบเนอหารายวชา หรอ

หลกสตรแลว นกเรยนจะไดมนสยการทำางานทมความรบผดชอบ มระบบครบวงจรใหญๆ รจกวางแผน และเตรยมการ ดำาเนนการตามแผนประเมนผลสำาเรจของงานจะเหนไดวากระบวนการมมากมาย หลากหลาย และยงมไดหมดเพยงเทาน การทครจะนำากระบวนการใดมาใช ครจะตองแนะนำานกเรยนใหแสวงหาความรดวยวธการตางๆดงน

1) รจกฟง (HOW TO LISTEN) เพราะการฟง คอการเตมความร ไมทำาตวเปนนำาเตมแกว

2) รจกคด (HOW TO THINK) คดอยางมเหตผล ไมเชอสงใดโดยงาย

3) รจกถาม (HOW TO ASK) เมอมขอสงสย ไมกระดากอายทจะถามเพอความร

4) รจกเขยน (HOW TO WRITE) รจกการจดบนทกกนลม และสามารถเขยนสอสารใหผอนสามารถเขาใจความคดของตน

5) รจกอาน (HOW TO READ) มนสยรกการอานเพอแสวงหาความรอยเสมอ

6) รจกพด ( HOW TO TALK) พดแสดงความคดเหนอยางมคารวะธรรม

7) รจกวเคราะห ( HOW TO ANALYSE) เพอเลอกสงทดมาปรบใชเชน

7.1 บางอยางไมด แตถานำามาปรบใช จะไดผลด7.2 บางอยางไมด ควรตดทงไปเลย7.3 บางอยางดแตไมปรบใชจงกลายเปน ไมด

35

7.4 บางอยางด แตเพราะนำาไปปรบใชจงกลายเปนไมด8) รจกเรยน ( HOW TO LEARN) เพอพฒนาตนเองใหทน

สมยอยตลอดเวลา9) รจกทำาความด (HOW TO DO GOOD) ไมละอายทจะกระทำา

ความด แตละอาย ทกระทำาความชว ( หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา 2542 : 32)

ตอนท 4 คณลกษณะ ด เกง มสขกบการศกษาทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง

แนวความคดเรองนกเรยนเปนสำาคญของการเรยนรมรากฐานมาจาก ปรชญาการศกษาแนวพพฒนการนยม (Progressivism) ซงมความเชอโดยรวมวาความจรงเปนสงทเปลยนแปลงได ไมใชสงทแนนอนตายตวหรอมรปแบบเดยว ความจรงทคนพบโดยคนคนหนงไมจำาเปนตองเหมอนกบคนทคนพบโดยคนคนหนง แมคนทงสองกำาลงศกษาเรองเดยวกน ดงนนจงไมใชเปนปญหาถานกเรยนกบครจะมองเหนความจรงแตกตางกน แตประเดนสำาคญอยทนกเรยนจะตองเปนผนำาความรทไดจากการเรยนไปใชประโยชนแตกตางกนไปตามความจำาเปน ความตองการของนกเรยนแตละคน

กจกรรมทเกดขนในชนเรยน จงควรเปนกจกรรมการเรยนของนกเรยนไมใชกจกรรมการสอนทกำาหนดขนโดยครแตเพยงอยางเดยว แตสงทดทสดควรจะตองเกดขนจากการกำาหนดรวมกน ทงนกเรยนและครบนพนฐานการเรยนรตามสภาพ ความเปนจรงของชวตโดยธรรมชาต ถามนษยถกบงคบหรอถกสงใหทำากจกรรมอนใด โดยตนเองไมรทมาทไปของกจกรรมนน เขาผนนยอมไมมความสขทจะทำากจกรรมนน จงทำากจกรรมอยางเสยไมได ขาดความเอาใจใส ขาดความใชความคด ใชเหตผล และถาถกสงใหทำา หรอถกบงคบใหรบฟงแตเพยงอยางเดยวเปนระยะเวลานานกจะขาดความสามารถทจะคดไดดวยตนเอง ขาดความสามารถและความมนใจทจะทำากจการงานของตนเอง การเรยนรจะกลายเปนการเรยนแบบทองจำา เพยงเพอนำาไปตอบขอสอบเทานน

36

ด เกง มสข คอ

คณลกษณะ

ทพงประสงค

แผนภมท 5 คณลกษณะด เกง มสข กบแนวความคดในการพฒนาคน4.1 นยามของคณลกษณะด เกง มสข4.1.1 ศ. สมน อมรววฒน (อางในกรมวชาการ 2543 : 10 - 11) และคณะไดนยามความหมายของคณลกษณะ ด เกง มสข ไววา ด หมายถง การมวนย และการมคานยมประชาธปไตย1. มวนย ประกอบดวย

- สนใจใฝร - มสตควบคมตนเอง- รบผดชอบ- มเหตผล- ซอสตย ขยน

2. มคานยมประชาธปไตย ประกอบดวย- เหนคณคาตนเอง และคณคาของผอน- ทำาหนาทของตนเองอยางสมบรณ- ยอมรบความคดเหนของผอน- เคารพกตกาของสงคม- ทำางานรวมกบผอนเปน มเหตผล และเสยสละ

เกง หมายถง การมคณสมบตดงตอไปน- มความสามารถในการใชภาษา ทงการฟง พด อาน และเขยน

37

ปฏรปการศกษาและปรบการเรยนการสอนใหเนนนกเรยน

เปนศนยกลางพฒนาเพอ

คดเปนทำาเปน

มองการพฒนาเปนองครวม

คนศนยกลางของการพฒนา

พฒนาเพอคดชอบ ทำาชอบ

พฒนาใหเตมศกยภาพ

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท

8

- มตรรกะคณตศาสตรและวทยาศาสตรทชวยใหเกด- การสงเกต ประมวล จดกลม เชอมโยง ตงสมมตฐานและทดลอง- มทกษะทางดนตร และจงหวะการเคลอนไหว- สอสารสมพนธระหวางบคคลได- มความลกซงภายในจตใจ และเอออาทรตอสงแวดลอม

ความสข หมายถง คณสมบตตอไปน- มความรก และการแบงปน- เขาใจความสมพนธระหวางความจรง ความงามและความเปนธรรม- ประพฤตชอบ มความสข สนต และไมเบยดเบยน- บรโภคสงตางๆ ดวยปญญา ไมตกอยในอทธพลของกระแส

4.1.2 รศ. ดร. วชย วงษใหญ (2542 : 5-12) ไดกลาวถง คณลกษณะคนดคนเกง และคนมความสขไวในลกษณะเดยวกน คอคนด ตองมวนย มคานยมประชาธปไตย1. มวนย คอ คนทมลกษณะเหลาน

- สนใจใฝร - การควบคมตนเอง- ความรบผดชอบ- ความมเหตผล- ความซอสตย- ความขยน- ตงเปาหมายเพออนาคต

2. มคานยมประชาธปไตย ตองมลกษณะ ดงน- เหนคณคาตนเอง และเหนคณคาผอน- ทำาหนาทตนเองอยางสมบรณ- ยอมรบฟงความคดเหนของผอน- เคารพกตกาของสงคม- ทำางานรวมกบผอนเปน- มเหตผลและเสยสละ

38

คนเกง ตองเกง 8 ดาน คอ- ภาษา- ตรรกะ / คณตศาสตร- ดนตร / จงหวะ- การเคลอนไหว- ศลปะ / มตสมพนธ- การสอสาร / ความสมพนธระหวางบคคล- ความรสก / ความลกซงภายในจตใจ- ธรรมชาตสงแวดลอมคนมความสข คอ คนมความสขจากการเรยนร โดยการไดตอบสนอง

การใฝร ตอบสนองการกระทำาและการสรางสรรค ตลอดจนการบรโภคดวย ปญญา / ความคด4.1.3 กรมวชาการ (2541 : 56 - 63) ไดสงเคราะหกรอบความหมายคณลกษณะ ด เกง มสข เพอใชในการประชมปฏบตการเพอพฒนาแผนการสอนระดบประถมศกษา และมธยมศกษาเมอเดอนกรกฎาคม 2541 ดงน

เปนคนด หมายถง คณลกษณะทางจตใจ และพฤตกรรมของความมวนยและคานยมประชาธปไตย ความมวนย คอ คณลกษณะทางจตใจ และพฤตกรรมทชวยใหบคคลนนสามารถควบคมตนเองและปฏบตตนตามระเบยบ กฎ กตกาของสงคมเพอประโยชนสขของตนเอง และของสวนรวม พฤตกรรมทบงชถงความมวนย

- สนใจใฝร - ควบคมตนเอง- รบผดชอบ- มเหตผล- ซอสตย- ขยน- ตรงตอเวลา

39

- เชอมนในตนเอง- อดทน- เปนผนำา- ความรวมมอ- การรบฟง / เคารพความคดเหนผอน- การเคารพในสทธของผอน- การชวยเหลอพงพาตนเอง- การรจกเสยสละและเหนอกเหนใจผอน- การชวยเหลอผอนและสวนรวม- การทำาตามขอตกลง- ความเชอมนในตนเองและผอน- การมวนยในการเรยนร

2. คานยมประชาธปไตย คอคณลกษณะทางจตใจและพฤตกรรมของบคคลทเหนคณคาของตนเองและคณคาของผอน เคารพสทธและปองกนสทธของตนเองและผอน ดวยนำาใจทเคารพ ตอคณคาและเสยงสวนใหญ ดวยความเขาใจระหวางกนและกนดวยความสนตพฤตกรรมบงชถงความมประชาธปไตย

- เหนคณคาของตนเองและผอน- การยอมรบฟงความคดเหนของผอน- การเคารพสทธ ปองกนสทธของตนเอง- การเคารพสทธผอน- ความมเหตผล - การเคารพกตกาของสงคม- มความเสยสละ- มองโลกในแงด มความไววางใจผอน

เปนคนเกง หมายถง เกงในการเรยนรทจะเรยนรดวยตนเองเรยนรทจะอยรวมกบผอนและ เรยนรทจะทำางานรวมกบผอน

40

1.การเรยนรทจะเรยนรดวยตนเอง โดยการพฒนาทกษะการคด (วเคราะห สงเคราะห จำาแนก จดลำาดบความสำาคญ) และทกษะการแกปญหา พฤตกรรมบงช ประกอบดวย- รแหลงขอมล และวธการแสวงหาความรทหลากหลาย- สามารถรวบรวมขอมล- สามารถสรปความ แปลความขอมล- สามารถนำาขอมลไปใชในการกำาหนดวธแกปญหาได- สามารถจดลำาดบความสำาคญของเรองได- สามารถกำาหนดขนตอนในการแกปญหาในรปของยทธวธ- สามารถใชขอมลในการตดสนใจ- สามารถประยกตใชและพฒนาความร2.การเรยนรทจะทำางานและอยรวมกบผอนดวยการพฒนาทกษะการจดการ ทกษะการวเคราะหตนเอง และการพฒนาความเขาใจและความรสกของผอน2.1 ทกษะการจดการ พฤตกรรมทบงช ประกอบดวย

1) ความสามารถในการวางแผน พฤตกรรมทบงช ประกอบดวย- วเคราะหงาน- ใชขอมลในการตดสนใจ- กำาหนดขนตอนการทำางาน

2) ความสามารถในการปฏบตงาน พฤตกรรมทแสดงไดแก- วเคราะหงาน- ทำางานเปนระเบยบตามแผน- บรหารเวลาและใชทรพยากรอยางคมคา

3)ความสามารถในการตดตามประเมนผล สรปรายงานพฤตกรรมทแสดงไดแก

- ตดตามงานอยางเปนระบบ- ประเมนผลและปรบปรงงาน- สรปผลงาน

41

4)มประสทธภาพและประสทธผลในการจดการพฤตกรรมในการแสดงไดแก

- เลอกใชวธการแกปญหาทเหมาะสม- เลอกใชวธการตดสนใจไดอยางเหมาะสม- ปรบตวไดเหมาะสมกบสถานการณ

2.2 ทกษะการวเคราะหตนเอง พฤตกรรมทบงชประกอบดวย1) มองเหนจดเดน และจดดอยของตนเอง2) สามารถรและเขาใจความรสกและอารมณของตนเอง3) เหนคณคาและความสำาเรจของตนเอง4) รจกประมาณตน

2.3 การเขาใจผอน พฤตกรรมทบงชไดแก1) รจกเหนอกเหนใจบคคลอน2) มความไวตอความรสกของผอน3) รจกการรกษาสมพนธภาพกบบคคลอน

สขกาย สขใจ สขกาย หมายถง ภาวะทปราศจากโรคภยไขเจบ ทงทางรางกาย จตใจ และสามารถอยในสงคมไดอยางมความสขพฤตกรรมทบงช ประกอบดวย

- เหนคณคาของการออกกำาลงกาย- ออกกำาลงกายสมำาเสมอ เหมาะสมกบวย- พกผอนอยางเพยงพอ- รจกเลอกรบประทานอาหารทมประโยชน และสะอาด- รจกรกษาสขภาพ ทงรางกาย และจตใจ- รจกรกษาความสะอาดรางกาย เสอผา เครองนงหมและทอยอาศย- รจกปฏบตตนเพอปองกนโรคภยไขเจบ- รจกการปองกนอนตรายจากอบตภยตางๆ- ละเวนสงเสพตดสขใจ (สขภาพจตด) หมายถง การทบคคลรจกตนเองเปนอยางด

ยอมรบขอบกพรองทตนม ภาคภมใจในขอดของตน มอารมณ แจมใส ม

42

จตใจทมนคง ไมมความกงวลและความตงเครยด มองโลกในแงด สามารถจะปรบตนใหเขากบสถานการณตางๆ รวมทงสามารถทจะหาความสขจากสงแวดลอมของตนเองไดด

- พฤตกรรมทบงช ประกอบดวย- มความคดด มเหตผล- ไมมความขดแยงในจตใจ- มความเชอมนและความเขาใจตนเองอยางด- สามารถเผชญกบสถานการณตางๆ ทมากระทบไดดวยจตใจท

มนคง- ปราศจากการเจบปวยทงทางดานรางกาย และจตใจ- พงพอใจในการกระทำาทพจารณาวาดถกตอง- รจกตน และเขาใจตนเองด- รบฟงความคดเหนของผอน- มความรก และไววางใจผอนอยางจรงใจ- ทำาประโยชนใหแกหมคณะนยามของทง 3 แหลงทยกมาขางตน กลาวถง ลกษณะเกง ด ใน

ทำานองเดยวกนโดยดานความเกง นยามบนพนฐานความคดของทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligence) และ 4 เสาหลกของการเรยนร คอ เรยนรวธการเรยนรเพอสามารถเรยนรไดตลอดไป เรยนรเพอการทำางานได เรยนรเพอเขาใจตนเอง และเรยนรเพอการอยรวมกบผอนได ประเดนทแตกตาง คอ ความสข เอกสารของกรมวชาการใหความสำาคญแกความสขอนเปนผลสำาเรจของการศกษา คอ สขกาย อนไดแก ความมสขภาพดและสขใจ ซงหมายถงความมสขภาพจตด แตอก 2 แหลง ใหความสำาคญแก ความสขอนเกดจากการไดเรยนรสงทตนตองการร ความสขจากการเขาถงความจรง ความงามและความดดวยภมปญญาของตนเองซงสอดคลองกบแนวคดของทานพระธรรมปฎก4.2 ตวบงชการเรยนของนกเรยนและการสอนของคร

43

ศนยพฒนาบคคลการเรยนการสอน ของสำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ไดพฒนาตวบงชลกษณะการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง ไว ทง 2 ฝาย คอ ฝายนกเรยน และฝายครไวดงน4.2.1 ตวบงชการเรยนของนกเรยน1)นกเรยนมประสบการณตรงสมพนธกบธรรมชาตและสงแวดลอม

1) นกเรยนฝกปฏบตจนคนพบความถนดและวธการของตนเอง2) นกเรยนทำากจกรรมแลกเปลยนการเรยนรจากกลม3) นกเรยนฝกคดอยางหลากหลายและสรางสรรคจนตนาการตลอดจนไดแสดงออกอยางชดเจนและมเหตผล4) นกเรยนไดรบการเสรมแรงใหคนหาคำาตอบ แกปญหาทงดวยตนเองและรวมดวยชวยกน5) นกเรยนไดฝกคน รวบรวมขอมลและสรางสรรคความรดวยตนเอง6) นกเรยนเลอกทำากจกรรมตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของตนเองอยางมความสข7) นกเรยนฝกตนเองใหมวนยและรบผดชอบในการทำางาน8) นกเรยนฝกประเมน ปรบปรงตนเองและยอมรบผอน ตลอดจนสนใจใฝหาความรอยางตอเนอง

4.2.2 ตวบงชการสอนของคร1) ครเตรยมการสอนทงเนอหาและวชาการ2) ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศทปลกเรา จงใจและเสรมแรงใหนกเรยนเกดการเรยนร3)ครเอาใจใสนกเรยนเปนรายบคคลและแสดงความเมตตาตอนกเรยนอยางทวถง4)ครจดกจกรรมและสถานการณใหนกเรยนไดแสดงออก และคดอยางสรางสรรค5)ครสงเสรมใหนกเรยนฝกหด ฝกทำา และฝกปรบปรงตนเอง

44

6)ครสงเสรมกจกรรมแลกเปลยนการเรยนรจากกลม พรอมทงสงเกตสวนดและปรบปรงสวนดอยของนกเรยน7) ครใชสอการสอนเพอฝกการคด การแกปญหา และการคนพบความร8) ครใชแหลงเรยนรทหลากหลายและเชอมโยงประสบการณกบชวต

จรง9) ครฝกฝนกรยามารยาทและวนยตามวถวฒนธรรมไทย10) ครสงเกตและประเมนพฒนาการของนกเรยนอยางตอเนอง

ตวบงชการเรยนของนกเรยน และการสอนของครทจำาแนก ไวน แสดงใหเหนวา พฤตกรรมการ เรยนและพฤตกรรม การสอนของครนนมลกษณะตอเนองผสมผสาน กลมกลนกนเกนกวาทจะแยกตามชวงเวลาของการเรยนการสอนไดตวบงชหลายขออาจเกดขนไดทงกอนการเรยนการสอน ระหวางการเรยนการสอน และหลงการเรยนการสอนก�รประเมนคณภ�พสอก�รสอน

คณภาพเปนคณสมบตทดของสงตาง ๆ ทมนษยรบรได และเปนสงทปรารถนาของทกคนทตองรบรในสงใด ๆ กตองการสงทมคณภาพทสด สอการสอนทใชเพอการเรยนการสอนกเปนสงหนงทครผสอนตองการคณภาพสงสด เพราะสอดงกลาวนจะสงผลไปถงการเรยนรทมประสทธภาพสงดวยเชนกน การประเมนคณภาพของสอการสอนทำาไดใน 2 รปแบบ ไดแก การประเมนคณภาพของสอทเปนระบบ ไดแก สอสำาเรจรปทเปนบทเรยนโปรแกรม (PI) คอมพวเตอรชวยสอน (CAI) สไลด เทป วดทศน –การศกษา เปนตน สวนการประเมนอกรปแบบหนงไดแก สอการสอนทไมเปนระบบ กลาวคอ เปนสอทใชรวมกบสออน ๆ ดวยเชน การใชรปภาพประกอบการบรรยาย หรอใชวดทศนประกอบการสอน เปนตน ตวแปรสำาคญกคอ การบรรยาย สอเปนเพยงสวนประกอบ การประเมนคณภาพสอประเภทนจะเปนการประเมนกวาง ๆ เพอดคาเฉลยวาโดยรวมแลวสอนนๆ มคณภาพและความเหมาะสมเพยงใด

45

สำาหรบแบบประเมนทยกมาเปนตวอยาง แนวทางในการประเมนคณภาพ ขางทายนมลกษณะกวาง ๆ และใชกบสอหลายชนดแลวแตวาผประเมนจะเลอกใชกบสอใด และในบางกรณอาจจะตองประยกตใชในกรณทไมมหวขอระบไวใหชดเจน อยางไรกตาม สอการสอนทงหลายกอาจจะอยในประเดนหลก 3 ประการ ดงน

1. คณภาพดานโครงสราง 2. คณภาพดานเนอหา 3. คณภาพการนำาไปใช สำาหรบแบบประเมนขางทายนกเปนอกรปแบบหนงทประยกตใหมขอ

ยอย ๆ ครอบคลมสาระสำาคญของสอการสอนเพอใหไดพจารณานำาไปใชตอไปได

องคก�รเออก�รเรยนรสงคมโลกในปจจบนกำาลงอยในยคสารสนเทศ เปนโลกทไรพรมแดน

หรอโลกแหงขอมลขาวสาร องคการ รวมทงสมาชกขององคการ ทงภาครฐ ภาคธรกจเอกชน ตางตองเผชญกบการเปลยนแปลงนอยางหลกเลยงไมได องคการและคนในองคการจงตองปรบตวเองเพอการอยรอด และเพอเอาชนะการเปลยนแปลงตางๆ ดวยเหตนเององคการตองเปลยนยทธศาสตรของตนเอง จากการสะสมทนหรอวตถดบ มาเปนการสะสมบคลากรทมความร และสะสมขอมลขาวสาร เพอใหองคการสามารถใชความร และขอมลนนจดการกบการเปลยนแปลงไดอยางมคณภาพ

การพฒนาบคลากรขององคการทกประเภทและทกระดบใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดวยการฝกอบรมเปนระยะ ๆ แตเพยงอยางเดยว ไมเพยงพอและไมทนตอการเปลยนแปลงอกตอไปแลว จากแนวคดแบบเดมทสงเสรมการเรยนรของบคลากรตามนโยบายขององคการ และเพอแกปญหาการปฏบตงานดวยการฝกอบรมเปนครงคราวกำาลงถกแนวคดใหมของการพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Development) ดวยการพฒนาองคการใหเปน องคการเออการเรยน“ร ” (Learning Organization) เขามาแทนท

46

คว�มหม�ยขององคก�รเออก�รเรยนร นกพฒนาทรพยากรมนษยทใหความสำาคญกบการพฒนาผปฏบตงานในองคการตางๆ ไดใหความหมายขององคการเออการเรยนรไวมากมาย ในบรรดาความหมายเหลานมทงความหมายทใกลเคยงกน และแตกตางกนตามมมมองหรอจดเนนของแตละคน พอประมวลเปนสงเขปเพอเปนตวอยางได ดงน Peter Senge (1990) กลาวไววา องคการเออการเรยนรคอ สถานทซงทกคนสามารถขยายศกยภาพของตนเองไดอยางตอเนอง สามารถสรางผลงานตามทตงเปาหมายไว เปนทซงเกดรปแบบการคดใหม ๆ หลากหลายมากมาย ทซงแตละคนมอสระทจะสรางแรงบนดาลใด และเปนทซงทกคนตางเรยนรวธการเรยนรรวมกน

Karen Watkins และ Victoria Marsick (1991) ใหความหมายวา หมายถง องคการทใหอำานาจแกคนของตนเอง มการบรณาการคณภาพเขากบชวตการทำางาน ใหอสระสำาหรบการเรยนร กระตนความรวมมอ แบงปนผลงาน เสรมสรางการใฝร และสรางโอกาสการเรยนรอยางตอเนอง Michael Beck (1992) อธบายวา องคการเออการเรยนร คอ องคการทเอออำานวยการเรยนร และพฒนาบคลากรทกคน ขณะเดยวกนกมการปฏรปองคการอยางตอเนอง

David A. Gavin (1993) กลาววา คอองคกรทมลกษณะในการสราง แสวงหา และถายโยงความรและมการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเปนผลมาจากความรใหมและการเขาใจในสงตาง ๆ อยางถองแท

Michael Marquardt (1994) ใหความหมายวา คอทซงมบรรยากาศของการเรยนรรายบคคลและกลม มการสอนคนของตนเองใหมกระบวนการคดวเคราะห เพอชวยใหเขาใจในสรรพสง ขณะเดยวกนทกคนกชวยองคการเรยนจากความผดพลาดและความสำาเรจ ซงผลใหทกคนตระหนกในการเปลยนแปลงและปรบตวไดอยางมประสทธภาพ

47

จากความหมายตาง ๆ ดงกลาวนจะเหนไดวามคำาหลกทเปนจดเนนขององคการเออการเรยนร คอ อสระ สรางความร แบงปน หลากหลาย “และอยางตอเนอง ดงนนอาจสรปความหมายขององคการเออการเรยนร”ไดวา หมายถง ทซงบคลากรแตละคน แตละกลมทวทงองคการมอสระในการเรยนร สรางความรทหลากหลาย รวมกนแบงปนความรเพอเพมพนสมรรถนะและศกยภาพทจะกอใหเกดความกาวหนาในการดำาเนนกจการไปสเปาหมายอยางตอเนองคว�มสำ�คญขององคก�รเออก�รเรยนร องคการเออการเรยนร เปนองคการรปแบบใหมทใชทศนะการมององคการแบบองครวม คอ ปรบเปลยนกระบวนทศนของการพฒนาทรพยากรมนษยในองคการทกระดบ ทงระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคการ ใหเกดขนพรอม ๆ กน และเปนการพฒนาแบบยงยน เพราะใหความสำาคญกบการเรยนรตลอดชวตการทำางานของบคคล และใชทกสงจากการทำางานเปนฐานความรทสำาคญ ประกอบกบใชกลยทธการแสวงหาความร การแบงปนความร การสรางองคความร และการใชความรรวมกนอยางตอเนอง ดวยเหตน การพฒนาทรพยากรมนษยในองคการจงตองเปลยนรปแบบ และวธจากแบบดงเดม คอ จากการฝกอบรมเพอแกปญหาการทำางานเปนครงคราว หรอการสงบคลากรไปศกษาเพมเตมเปนราย ๆ กลายเปนการเรยนรตลอดเวลาอยางตอเนอง และเนอหาของการเรยนรกไมเนนเนอหาทเกยวกบงานในความรบผดชอบเทานนแตยงตองเรยนรขามสายงาน เรยนรเรองภายในองคการ เรยนรภาวะแทจรงภายนอกองคการ เรยนรแนวโนมและโอกาส และเรยนรวธการนำาความรไปใชใหเกดผล เปนตน องคการไมวาประเภทใด ระดบใด หากตองการอยรอดในสงคมโลกยคน ยอมปฏเสธกระแสการพฒนาองคการนไมได เพราะทกองคการทตองการกาวทนคแขงขน และกาวลำาคแขงขนตองพฒนาศกยภาพของตนเองใหเปนองคการเรยนร องคการทสามารถพฒนาบคลากรของตนเองไดอยางถกตอง เหมาะสม และรวดเรวกวา ยอมไดเปรยบคแขงขน ยอมม

48

ความพรอมทจะใชความรและความสามารถของบคลากรทกระดบ ทงระดบผบรหาร ระดบผปฏบตงาน รวมทงลกคาของตนเอง รวมกนไดอยางมประสทธภาพ และมประสทธผลการตระหนกในความสำาคญขององคการเออการเรยนรจงเปนฐานความคดทสำาคญสำาหรบทกคนในองคการทจะยดถอเปนกลยทธของการพฒนาทรพยากรมนษยสบไประดบของก�รเรยนร องคการทมการเรยนรจะตองมการเรยนรเกดขน 3 ระดบ อาจจะทละระดบ หรอพรอม ๆ กนทง 3 ระดบ ไดแก

1. การเรยนรระดบบคคล ไดแก การทบคคลมศกยภาพทจะแสวงหาความร พฒนาลกษณะ เชาวปญญา ทศนคต โดยการศกษาคนควาดวยตนเอง และแลกเปลยนสงทเรยนรกบผอนได การเรยนรระดบนเนนการกระตนใหแตละคนใฝรและสรางโอกาสการเรยนรไดอยางตอเนอง

2. การเรยนรระดบกลม ไดแก การเพมพนความร ลกษณะความสามารถของกลมจากการใหทกคนมสวนรวม และไดแลกเปลยนสงทตนมระหวางกน ดวยเหตนการเรยนรระดบกลมจงมกเกดขน จากผลของการเรยนรระดบบคคล นนคอสวนหนงทกคนนำาสงทตนเรยนรมาสกลม การเรยนรระดบกลมจะเกดขนไดโดยกจกรรมหรอกระบวนการทเออตอกระบวนการกลมหรอปฏสมพนธของสมาชกในกลม

3. การเรยนรระดบองคการ ไดแก การนำาความร ลกษณะความสามารถและทกอยางทแตละบคคลแตละกลมมมาใชรวมกนเพอเปาหมายขององคการ ทงนการเรยนรระดบนจะเกดขนไดโดยองคการตองใหอำานาจคนของตนเองในการใชความรทมเพอองคการ ตองมการบรณาการคณภาพเขากบคณภาพชวตการทำางาน และตองสรางชองวางสำาหรบการเรยนรทงทเปนสถานท สงอำานวยความสะดวก และเวลา การเรยนรระดบบคคลอยดานในสดของวงกลมเปรยบเสมอนกลไกภายในสดทตองทำางานตามบทบาทหนาทของตนเอง ขณะเดยวกนกจะเกดการเรยนรระดบกลมไปพรอม ๆ กน ประสทธภาพของการเรยนรระดบบคคลจะมผลตอประสทธภาพของการเรยนรระดบกลม ถากลไกภายในดกลไกระดบ

49

ถดมากมแนวโนมทจะดตามไปดวย สดทายทงระบบกจะเกดเปนการเรยนรระดบองคการ ถากลไกระดบท 1 และท 2 ดแลวกยอมเปนเครองทำานายประสทธภาพของกลไกทงระบบไดเปนอยางด

การเกดระดบการเรยนรในองคการทกวนนนน องคการสวนใหญมการเรยนรระดบบคคลมากทสด เพราะบคลากรตางคนตางเรยนรเพอเปาหมายของตนเอง การเรยนรระดบกลมทเกดขนมกมลกษณะของการเรยนร ทปดกนตวเองจากกลมอน (ดภาพท 2.1) โดยไมสนใจกลมใด ๆ นอกจากการเรยนรของคนในกลมของตนเอง ขณะท (ภาพท 2.2) บคลากรบางคนมปฏสมพนธกบเพอน รวมตวกนเปนกลมหลวม ๆ ไมเหนยวแนน และบางครง (ภาพท 2.3) บคลากรรวมกลมกน และแตละกลมกมปฏสมพนธกนทวทงองคการ ดวยเหตน องคการเออการเรยนรจงเนนวาตองมการเรยนรเกดขนทง 3 ระดบ และตองมลกษณะของกลมแบบ 2.3 ไมวาจะเปนการเรยนรระดบบคล ระดบกลม หรอระดบองคการ และสงทตองสรางใหเกดขนในตวบคคลและในกลม ประกอบดวยความรความเขาใจ ทศนคต และความสามารถ ดงน

ระดบบคคล ระดบกลม ระดบองคก�รคว�มรคว�มเข�ใจ

ความสำาคญของการเรยนร ตลอดชวตการทำางาน

วธการเรยนรดวยตนเอง

เครองมอการเรยนร

แหลงการเรยน

ความสำาคญของกลม

จตวทยาการทำางานเปนทม

วธการทำางานเปนทม

ลกษณะการสอสาร ฯลฯ

การพฒนาองคการ

วสยทศนองคการ

ลกคาขององคการ

50

ร ฯลฯ ทศนคต

สนใจ/เตมจะพฒนาตนเอง

ยอมรบการเปลยนแปลง ฯลฯ

สนใจ/เตมใจ ทจะพฒนากลม

รก ผกพนตอกลม

แบงปนผอน ฯลฯ

เตมใจทจะพฒนาองคกร

รก ผกพนตอองคการ

ยอมรบวฒนธรรมองคการ ฯลฯ

คว�มส�ม�รถ

ศกษาคนควาดวยตนเอง

คดอยางมวจารณญาณ

การประยกตใชความร ฯลฯ

ศกษา/ทำางานเปนทม ในกลม

การประเมนกลม ฯลฯ

ศกษา/ทำางานเปนทมทงองคการ

การประเมน การปฏบตงาน ฯลฯ

ลกษณะขององคก�รเออก�รเรยนร องคการเออการเรยนรจะมลกษณะหลาย ๆ ประการทแตกตางไปจากองคการทวไป จากการประมวลหนงสอ บทความ เอกสารตาง ๆ พบวา ปจจบนนมการอางองแนวคดเกยวกบองคการเออการเรยนรของนกพฒนาทรพยากรมนษยทมชอเสยง 3 ทานมากทสด คอ Peter Senge, Michael Marquardt และ David A. Gavin ซงแนวคดเกยวกบลกษณะขององคการเออการเรยนรของทง 3 ทานนมบางลกษณะทคลายคลงกน และบางลกษณะมความแตกตางกนอยางชดเจน แตไมวาจะเปนลกษณะทกำาหนดโดยทานใด จะชใหองคการทงหลายเหนวาการพฒนาองคการใหเปนองคการเออการเรยนรจำาเปนตองพฒนาลกษณะเหลานใหเกดขนอยางเปนรปธรรม ก�รสร�งองคก�รเออก�รเรยนร องคการใดกตามทตองการปรบเปลยนตนเองใหเปนองคการเออการเรยนร ยอมตองมแนวทางหรอขนตอนการสรางองคการเออการเรยนรท

51

เหมาะสมกบองคการของตนเอง วธการหนงทจะชวยทำาใหมขนตอนการดำาเนนงานกโดยการศกษาขนตอนทมผเสนอแนะไว แลวจงออกแบบขนตอนทเหมาะสมสำาหรบองคการของ ตนเองตอไป

องคการจำานวนมาก โดยเฉพาะองคการเอกชนในตางประเทศ ประสบความสำาเรจในการพฒนาตนเองใหเปนองคการเออการเรยนรแลว หลายองคการจงไดเผยแพรขนตอนไวใหผอนไดศกษาเปนแนวทาง ซงพอประมวลไดดงตอไปน

1. ขนตอนของสมต สชฌกร (2541) ซงผเขยนจะขอนำาเสนอแนวคดของสมตร สชฌกร ดวย 2. ขนตอนของ Marsick และ Watkins

Marsick และ Watkins (1996) นำาเสนอกระบวนการการเรยนรทตอเนอง เปนกลยทธทบรณาการเขากบการทำางานไว รวม 7 ขน ดงน 1. สรางโอกาสการเรยนรอยางตอเนอง 2. เสรมสรางการสนทนาและใฝร 3. กระตนการมสวนรวม และการเรยนรเปนทม 4. สรางความสนใจและทำาใหเกดการแบงปนการเรยนร 5. ใหอำานาจแกบคลากรผานวสยทศน 6. เชอมโยงองคกรเขากบสภาพแวดลอม 7. สนบสนนการเรยนระดบบคคล กลม และองคการ

3. แบบจำาลองบรษทการเรยนร Michael Pedler, J. Burgoyne และ Tom Boydell (อางถง

ใน Michael Marquardt และ Angus Reynolds, 1994) ไดเสนอแบบจำาลองบรษทการเรยนร (The Learning Company Model) ไววา ตองประกอบดวย (1) กลยทธ (2) การมองภายใน (3) โอกาสการเรยนร (4) การมองภายนอก และ (5) การสรางโครงสรางทจำาเปน ซงทง 5 ขนดงกลาวนนำาเสนอเปนแบบจำาลองได ดงน

- ขอมล - กวาดตามองพรมแดนของ

52

- การตรวจสอบและควบคม องคการ เปนระยะอยางตอเนอง - การเรยนรระหวางองคการ - การแลกเปลยนภายใน - การใหรางวล - กลยทธ/วธการเรยนร - บรรยากาศ - การมสวนรวมในการกำาหนดนโยบาย - การพฒนาตนเองเพอทกคน

4. แบบจำาลองการเรยนรอยางตอเนองในสถานททำางาน แบบจำาลองการเรยนรอยางตอเนองในสถานททำางาน (The

Continuous Workplace Learning Model) ถกพฒนาขนโดย Katie Weldon ผจดการดานการศกษาของบรษท Ernst & Young และคณะ แบบจำาลองทพฒนาขนม 2 แบบ คอ (1) สำาหรบการเรยนรดวยตนเอง และ (2) สำาหรบการชวยผอนเรยนร ทง 2 แบบมขนตอนหลกสำาคญ 4 ขน คอ (1) วางแผน (2) วเคราะห (3) ลงมอทำา และ (4) บนทกขอมล 5. แบบจำาลองกระบวนการเรยนรของ Rover Corporate จากแบบจำาลองน จะเหนไดวา

(1) กระบวนการเรยนรตองเกดขนจากความตองการจำาเปนทางธรกจของบรษท Rover ใชปรากฏการณนเปนโอกาสของการเรยนร เปนตวกระตนใหทกคนตระหนกในความจำาเปนทตองเรยนร และ Rover ยงเนนดวยวา การเรยนรทเกดขนตองสงผลโดยตรงตอการปฏบตงาน (2) ผรเกยวกบองคการ รวมทงลกคาขององคการ ตองรวมกนกำาหนดเปาหมายของโครงการ กำาหนดเกณฑมาตรฐานทจะใชตดสนคณภาพการเรยนรและประสานงานกบคนกลมตาง ๆ (3) บคคลทเปนหลกสำาคญของโครงการ ประกอบดวย ผเชยวชาญดานเนอหา ผปฏบตงานทชำานาญการ ผเชยวชาญการเรยนรทงภายในและภายนอกองคการ ประชมรวมทมทำางาน

53

(4) เมอบคคลทเกยวของทงหมดมารวมกนไดแลว ตางกจะตองชวยกนพฒนารายละเอยด ซงประกอบดวยเปาหมายของโครงการ วตถประสงค กระบวนการเรยนรอยางละเอยด (5) เมอไดรายละเอยดแลว กนำามาออกแบบขนตอน และแผนงานททำาใหมนใจไดวาจะประสบผลสำาเรจ (6) เตรยมบคคลทจะเปนผนำาการเปลยนแปลง เชน หวหนางาน ผนำาทางความคดของบคลากรแตละกลม รวมทงบคลากรทตองเปนผเรยนร (7) ผลตเอกสาร และสอการเรยนรทเออใหเกดการเรยนรทงรายบคคลและกลม Rover เนนวาตองเปนเอกสารหรอสอการเรยนรทมคณภาพสง (8) จดสภาพแวดลอมทเออใหเกดการเรยนร สภาพแวดลอมนตองจดในสถานทปฏบตงานเทานน (9) จดกจกรรมการเรยนรใหแกบคลากรทงระดบรายบคคลและกลม ตามโครงการตาง ๆ ทวางแผนไว (10) การเรยนรจะเกดขนหรอไมมากนอยเพยงใด กตองมผประเมนผลการเรยนร (11)การเรยนรของแตละคนตองถกบนทกเกบไวในระบบคอมพวเตอรของบรษทและจะตองปรากฏอยในแฟมประวตของแตละคนดวย (12) เพอการเรยนรในอนาคต เอกสารการเรยนรจะตองถกออกแบบและสรางขน (13) จะตองมการทบทวนวธการปฏบตทผานมา เพอใหไดวธการเรยนรทดทสดทสามารถประกาศใหทกคนในบรษทรบทราบและปฏบต และ (14) เมอบรษทไดวธทดทสดแลว จะตองมการทดสอบและเปรยบเทยบประสทธภาพ และใหทกคนในบรษทมสวนรวมในการเรยนร

54

ก�รวดและก�รประเมนสอก�รเรยนก�รสอน ในทน จะกลาวถงการวดและการประเมนผลสอการเรยนการสอนทมขนตอนการตรวจสอบทพถพถนเพอใหไดสอทมคณภาพอยางแทจรง ในเบองแรก การตรวจสอบแบงออกไดเปนสองสวนใหญ คอ การตรวจสอบโครงสรางภายในสอ (Structural) และการตรวจสอบคณภาพสอ (Qualitative) ดงจะไดกลาวถงรายละเอยดการตรวจสอบทงสองสวนตามลำาดบตอไปน ขน ๑ การตรวจสอบโครงสรางภายในสอ (Structural basis) การตรวจสอบในขนนเปนการตรวจสอบสงทปรากฏในสอ ซงสามารถสมผสไดดวยประสาทสมผส ตา ห จมก ลน และกาย ถาสวนทปรากฏภายในมลกษณะชดเจน งาย และสะดวกแกการรบร สอนนเปนสอทมศกยภาพสงในการสอสาร การตรวจสอบทสำาคญในขนนประกอบดวยสองสวนคอ ลกษณะสอและเนอหาสาระในสอ

๑. ลกษณะสอ ปจจยหลกทมผลตอการผลตสอใหมลกษณะตางๆ คอ ลกษณะเฉพาะตามประเภทของสอ การออกแบบ เทคนควธ และความงาม ดงนนในการตรวจสอบลกษณะสอ ผตรวจสอบจะมงตรวจสอบทงสประเดนขางตนเปนหลก ๑.๑ ลกษณะเฉพาะตามประเภทของสอ สอแตละประเภทมลกษณะและคณสมบตเฉพาะ สอการเรยนการสอนบางประเภทจะทำาหนาทเพยงใหสาระขอมล บางประเภทจะใหทงสาระและกำาหนดใหผเรยนตอบสนองดวยในสอบางประเภท เชน สอสำาหรบการศกษารายบคคล สอทเสนอเนอหาสาระขอมลอาจจะเสนอไดหลายรปแบบ ซงอาจจะใหความเปนรปธรรมหรอนามธรรมมากนอยแตกตางกน ทเปนรปธรรมมากทสดคอของจรง ซงเปดโอกาสใหบคคลใชประสาทสมผสไดมากชองรบสมผสกวาสออน ทมความเปนรปแบบรองลงมา ไดแก ของตวอยาง ของจำาลอง เปนตน สอ

55

บางชนด ใหสาระเปนรายละเอยดมาก บางชนดใหนอย บางชนดใหแตหวขอ เชน แผนโปรงใส สอบางประเภทสอสารดวยการด บางประเภทสอสารทางเสยง หรอบางประเภทสอสารดวยการสมผส ดมกลน หรอลมรส เชน การสอสารดวยภาพ ซงมหลายชนด ตงแตสอประเภทกราฟกอยางงายไปจนถงภาพเหมอนจรง สอประเภทกราฟกนน ตองเสนอความคดหลกเพยงความคดเดยว ภาพกมหลายชนด ภาพ ๒ มต หรอภาพ ๓ มต ภาพอาจจะอยนงหรอเคลอนไหวเรว บางชนดเปนลายเสน รายละเอยดนอย เชน ภาพการตน ซงตางจากภาพเหมอนจรงทใหรายละเอยดมาก เปนตน รปแบบของการเสนอภาพนน อาจจะเสนอภาพหลายภาพพรอมกน (Simultaneous Images หรอ Multi-Images) หรออาจจะเสนอภาพทละภาพตอเนองกน (Sequential Images) เหลานเปนตน ลกษณะทแตกตางกนนยอมใหคณคาแตกตางกน จะเหนวา ในปจจบนสอแตละประเภทมความหลากหลายในรปแบบ สวนหนงเนองจากความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยและวธการสอน การประยกตใชเทคโนโลยใหมและทฤษฎการเรยนการสอนทนำามาเนนใหม เชน การประยกตใชทฤษฎจตวทยาพทธปญญา (Cognitive Psychology) ในการเรยนการสอน ทำาใหสอการเรยนการสอนแตละประเภทมมากรปแบบอนนำามาซงประโยชนตอการสอสาร เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) ซงแตเดมไดประยกตใชทฤษฎจตวทยาพฤตกรรมในการสรางบทเรยน (Behavioral Psychology) CAI นนมลกษณะเปนบทเรยนสำาเรจรป แตในปจจบนการประยกตใชทฤษฎจตวทยาพทธปญญา (Cognitive Psychology) ทำาใหเกด CAI ในลกษณะของเกมส (Games) สถานการณจำาลอง (Simulation) และโปรแกรมปญญาประดษฐตางๆ (Artificial Intelligence) แตอยางไรกตามถงแมสอการเรยนการสอนจะมรปแบบทหลากหลาย สอทผลตกจะตองคงลกษณะเฉพาะตามประเภทสอไวได ดงนนในการตรวจสอบสอ ผตรวจสอบจะตองพจารณาความถกตองของลกษณะสอ ทงแตละองคประกอบและโดยสวนรวมในอน

56

ทจะนำาไปสการทำางานทสมบรณตามศกยภาพของสอแตละประเภท และตามวตถประสงคของการผลตสอ (ดตวอยางแบบฟอรมการตรวจสอบสอ ๑, ๒, ๓ และ ๔)

๑.๒ มาตรฐานการออกแบบ (Design Standards) การออกแบบสอการเรยนการสอนเปนการสรางสรรคสงใหมดวยการนำาสวนประกอบตางๆ ตามประเภทของสอและองคประกอบการเรยนการสอนทเกยงของมาพจารณา เพอประโยชนของการสอสาระตามความคาดหมาย องคประกอบการเรยนการสอนทเกยวของในทนไดแก จตวทยาการเรยนรเฉพาะกลมเปาหมาย หลกการสอน กระบวนการสอสารและลกษณะเฉพาะเรอง เปนตน การออกแบบสอทดจะตองชวยทำาใหการสอสาระชดเจนและเปนทเขาใจงายสำาหรบกลมเปาหมาย กลาวคอ ตองไมเปนการออกแบบททำาใหการสอสารคลมเครอ และสบสนจนเปนอปสรรคตอการสอความเขาใจ ดงนนในการตรวจสอบสอในขนน สงทผตรวจสอบสอจะตองพจารณา คอ การชหรอแสดงสาระสำาคญตามทตองการไดอยางนาสนใจ กระชบและไดใจความครบถวน มความเหมาะสมกบการจดการเรยนการสอนหรอการฝกอบรม เชน จำานวนเวลาเรยน จำานวนบคคลผใชสอ วธการใชสอ เปนตน มความนาสนใจ ตนห ตนตา เราใจ และนาเชอถอ อนง หากสอนนมกจกรรมหรอตวอยางประกอบ กจกรรมจะตองสอดคลองกบวตถประสงคและเนอหาสาระ ทงกจกรรมและตวอยางตองสามารถจและตรงความสนใจของกลมเปาหมายไดตลอดเวลา และนำาไปสการขยายหรอเสรมสาระทตองการเรยนรใหกระจางชด แตถาสอนนเปนวสดกราฟก กจะตองเปนการออกแบบทลงตว มความสมดลยในตว นอกจากนในบางครงอาจใชการออกแบบแกขอจำากดหรอขอเสยเปรยบของลกษณะเฉพาะบางประการของสอ แตการกระทำาเชนน จำาเปนตองมผลงานวจยรองรบ ตวอยางเชนโปรแกรมการสอนดวยไมโครคอมพวเตอร (Microcomputer-based instructional

57

programs) ซงเปนบทเรยนสำาเรจรปรายบคคล ตามปกตบทเรยนลกษณะน เปดโอกาสใหผเรยนใชเวลาเรยนนานเทาไรกได แตนกวจยกลมหนง อนประกอบดวย Belland, Taylor, Canelos, Dwyer และ Baker (๑๙๘๕) ตงประเดนสงสยวา การใหผเรยนมโอกาสใชเวลาเรยนนานเทาใดกไดนน อาจจะเปนผลทำาใหผเรยนไมตงใจเรยน ซงเปนทยอมรบกนโดยทวไปแลววา ความตงใจเรยนเปนปจจยสำาคญในการเรยนร คณะวจยจงไดทำาการวจยโดยกำาหนดเวลาเรยนในโปรแกรมกรสอนดวยไมโครคอมพวเตอร ซงการกำาหนดเวลาเรยนนกระทำาได เพราะอยในสมรรถวสยตามศกยภาพคอมพวเตอร ผลการวจยพบวา โปรแกรมทกำาหนดเวลาเรยน ผนวกกบใหเวลาสำาหรบกระบวนการคด ชวยใหผลการเรยนสงขนอยางมนยสำาคญดวย ตวอยางงานวจยทยกมาขางบนน ชใหเหนวา กรออกแบบโดยการกำาหนดเวลาเรยนในบทเรยน และการประยกตใชเทคโนโลยคอมพวเตอรทสามารถกำาหนดเวลาเรยนในบทเรยนได ชวยแกจดออนหรอขอจำากดของลกษณะเฉพาะบทเรยนสำาเรจรปรายบคคลไดเปนอยางด งานวจยในลกษณะนจะชวยนกออกแบบสอใหมความมนใจในการตดสนใจเลอกใชสอทพสจนแลววามประสทธภาพในการออกแบบ ๑.๓ มาตรฐานทางเทคนควธ (Technical standards) เทคนควธการเสนอสอ เปนปจจยสำาคญอกปจจยหนงทชวยใหสอมความนาสนใจและสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ ทสำาคญประการหนงทควรเนนในทนคอ เทคนควธทใชในสอการเรยนการสอน ตองเปนเทคนควธการทางการศกษา กลาวคอ เปนเทคนควธการทชวยใหการเสนอสาระเปนไปอยางชดเจน ไมคลมเครอหรอไมซอนเรนสาระเพอใหมการเดา ในดานการนำาเสนอตองนาสนใจ ตนห ตนตา ในกรณทมการเปรยบเทยบตองสามารถชใหเหนถงความแตกตางและความเหมอน กอใหเกดความเขาใจงาย มความกระชบและสามารถสรปกนความไดครบถวนถกตองตามทวตถประสงคกำาหนด อกทงเปนเทคนควธทชวยใหผเรยนเกดความรสกเปนจรงเปนจง

58

สวนในดานการใชสอ ควรเปนเทคนควธทชวยใหความคลองตวในการใช ใชงาย และมความปลอดภย

59

บทท 3 วธก�รดำ�เนนก�ร

ขนตอนดำ�เนนก�รวจย1. ขนการวจย ( พฤษภาคม - ตลาคม 2548 )

1. วางแผนการจดทำาสอการสอนคอมพวเตอร2. ศกษาหลกสตรและวเคราะหเนอหารายวชาเคม ในระดบชน

มธยมศกษาปท 5 เรอง กาซ ของเหลวและของแขง จากหลกสตรสถานศกษา หลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร คมอคร หนงสอตำาราตาง ๆ

3. รวบรวมขอมลการจดทำาสอการเรยนการสอน4. วางแบบขนตอนการทำางานของโปรแกรมระบบ5. จดทำาสอคอมพวเตอรชวยสอน6. จดทำาคมอประกอบการใชสอการสอน7. จดทำาแบบทดสอบและแบบสอบถาม

2. ขนการใชสอการสอน ( สงหาคม 2548 )3. ขนประเมนผลโดยแบบสอบถามและแบบทดสอบ สรปผลการจด

ทำาสอคอมพวเตอร ชวยสอน ( กนยายน 2548 )4. ขนปรบปรงและพฒนาสอการเรยนการสอนใหมคณภาพมากยง

ขน (ตลาคม 2548 )

60

ก�รวเคร�ะหและประเมนผลก�รเรยนร1. ก�รสงเกต2. แบบทดสอบ เกณฑการประเมน

ทำาถก 25-30 ขอ ดมากทำาถก 24- 20 ขอ ดทำาถก 19-15 ขอ พอใชทำาถก นอยกวา 15 ขอ ปรบปรง

3. แบบสอบถ�มเกณฑการประเมน ม 4 ระดบ คอ ดมาก ด พอใช

ปรบปรง4. ก�รประเมนผลสภ�พจรง

พฤตกรรมการเรยนร การตอบคำาถาม การทำาแบบฝกหด การอธบายเชงวเคราะหและสงเคราะห

แบบประเมนสอก�รเรยนก�รสอน

ร�ยก�รประเมน ระดบก�รประเมนด

ม�กด พอใ

ชปรบปรง

1. วธการนำาเสนอ1.1 เหมาะสมกบผเรยนรายบคคล …………………………………….

……..

…..

……..

………..

1.2 เหมาะสมกบผเรยน ( ) กลมเลก ( ) กลมใหญ ( ) รายบคคล …..

……..

…..

……..

………..

1.3 ความเหมาะสมของเวลาในการนำาเสนอ ………………………….

……..

…..

……..

………..

1.4 การนำาเขาสเรอง …………………………… ……..

…..

……..

………..

61

……………………..2. การนำาเสนอเนอหาของสอ2.1 สอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน ………………………….

……..

…..

……..

………..

2.2 สอดคลองกบกลมวชาทกำาหนด …………………………………..

……..

…..

……..

………..

2.3 ถกตอง/มคณคาทางวชาการ ……………………………………..

……..

…..

……..

………..

2.4 มความยาก-งาย เหมาะสมกบผเรยน …………………………….

……..

…..

……..

………..

2.5 เสรมสรางทกษะประสบการณการเรยนร ………………………..

……..

…..

……..

………..

2.6 สงเสรมจรยธรรม/วฒนธรรม/ไมขดตอกฎหมายและศลธรรมขนบธรรมเนยมอนดงาม ………………………………………….

……..

…..

……..

………..

3. การใชภาษา3.1 ใชภาษาถกตอง ชดเจน ………………………………………….

……..

…..

……..

………..

3.2 เหมาะสมกบระดบ/วยวฒ/วฒภาวะ ของผเรยน ………………..

……..

…..

……..

………..

3.3 ใชคำาศพทเหมาะสม ……………………………………………..

……..

…..

……..

………..

4. สงเสรมกจกรรมการเรยนการสอน4.1 สงเสรมการตอบสนองของผเรยน ……………………………….

……..

…..

……..

………..

4.2 สงเสรมใหผเรยนมสวนรวม ………………………………………

……..

…..

……..

………..

4.3 สงเสรมกระบวนการคดของผเรยน ……………………………….

……..

…..

……..

………..

4.4 สงเสรมใหผเรยนมวสยทศน ……..

…..

……..

………..

62

………………………………………

63

ร�ยก�รประเมน ระดบก�รประเมนด

ม�กด พอใ

ชปรบปรง

5. เทคนคในการผลต5.1 ตวอกษร (แบบ/ ขนาด/ ส) ………………………………………..

……..

…..

……..

………..

5.2 ขนาด/ ขนาดของภาพ …………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.3 รายละเอยด ……………………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.4 ความประณต …………………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.5 การจดองคประกอบศลปะ ……………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.6 การลำาดบภาพ ……………………………………………………

……..

…..

……..

………..

5.7 การสอความหมาย ……………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.8 การนำาเสนอ ………………………………………………………

……..

…..

……..

………..

5.9 ความยาก-งายในการใชงาน ……………………………………..

……..

…..

……..

………..

5.10 ขนาด/นำาหนกเหมาะสม ………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.11 เสยงบรรยาย การออกเสยงอกขระ/จงหวะการอาน/นำาเสยง …….

……..

…..

……..

………..

5.12 เสยงประกอบสมพนธกบภาพและเรอง …………………………..

……..

…..

……..

………..

5.13 เสยงดนตร ชดเจน/ดง-เบา พอด / เขากบเนอหาและภาพ ……….

……..

…..

……..

………..

6. อน ๆ

64

6.1 ใชในการสอนไดงาย ………………………………………………

……..

…..

……..

………..

6.2 ราคาเหมาะสม ……………………………………………………

……..

…..

……..

………..

6.3 ความแปลกใหม …………………………………………………..

……..

…..

……..

………..

6.4 จดหางาย ………………………………………………………….

……..

…..

……..

………..

6.5 ดแลบำารงรกษา/จดเกบ/ หาอะไหลทดแทนงาย ………………….

……..

…..

……..

………..

รวม

65

บทท 4 ผลก�รดำ�เนนก�ร

ทำาการประเมนจากนกเรยนโดยสมมาจำานวน 100 คน จากนกเรยนทเขาใชสอทผลตขนเพอตอบแบบสอบถาม

ร�ยก�รประเมน ระดบก�รประเมนด

ม�กด พอใ

ชปรบปรง

1. วธการนำาเสนอ1.1 เหมาะสมกบผเรยนรายบคคล …………………………………….

25 70 5 ………..

1.2 เหมาะสมกบผเรยน ( ) กลมเลก ( ) กลมใหญ ( ) รายบคคล …..

9 91 ……..

………..

1.3 ความเหมาะสมของเวลาในการนำาเสนอ ………………………….

……..

100

……..

………..

1.4 การนำาเขาสเรอง …………………………………………………..

20 80 ……..

………..

2. การนำาเสนอเนอหาของสอ2.1 สอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน ………………………….

17 83 ……..

………..

2.2 สอดคลองกบกลมวชาทกำาหนด …………………………………..

8 92 ……..

………..

2.3 ถกตอง/มคณคาทางวชาการ ……………………………………..

100

…..

……..

………..

2.4 มความยาก-งาย เหมาะสมกบผเรยน …………………………….

……..

100

……..

………..

2.5 เสรมสรางทกษะประสบการณการเรยนร ………………………..

97 3 ……..

………..

2.6 สงเสรมจรยธรรม/วฒนธรรม/ไมขดตอกฎหมายและศลธรรมขนบธรรมเนยมอนดงาม …………………………

……..

100

……..

………..

66

……………….3. การใชภาษา3.1 ใชภาษาถกตอง ชดเจน ………………………………………….

20 80 ……..

………..

3.2 เหมาะสมกบระดบ/วยวฒ/วฒภาวะ ของผเรยน ………………..

11 89 ……..

………..

3.3 ใชคำาศพทเหมาะสม ……………………………………………..

……..

97 3 ………..

4. สงเสรมกจกรรมการเรยนการสอน4.1 สงเสรมการตอบสนองของผเรยน ……………………………….

……..

100

……..

………..

4.2 สงเสรมใหผเรยนมสวนรวม ………………………………………

……..

100

……..

………..

4.3 สงเสรมกระบวนการคดของผเรยน ……………………………….

3 97 ……..

………..

4.4 สงเสรมใหผเรยนมวสยทศน ………………………………………

13 87 ……..

………..

67

ร�ยก�รประเมน ระดบก�รประเมนด

ม�กด พอใ

ชปรบปรง

5. เทคนคในการผลต5.1 ตวอกษร (แบบ/ ขนาด/ ส) ………………………………………..

……..

100

……..

………..

5.2 ขนาด/ ขนาดของภาพ …………………………………………….

10 90 ……..

………..

5.3 รายละเอยด ……………………………………………………….

……..

100

……..

………..

5.4 ความประณต …………………………………………………….

……..

80 20 ………..

5.5 การจดองคประกอบศลปะ ……………………………………….

12 78 10 ………..

5.6 การลำาดบภาพ ……………………………………………………

2 98 ……..

………..

5.7 การสอความหมาย ……………………………………………….

100

…..

……..

………..

5.8 การนำาเสนอ ………………………………………………………

100

…..

……..

………..

5.9 ความยาก-งายในการใชงาน ……………………………………..

11 89 ……..

………..

5.10 ขนาด/นำาหนกเหมาะสม ………………………………………….

……..

100

……..

………..

5.11 เสยงบรรยาย การออกเสยงอกขระ/จงหวะการอาน/นำาเสยง …….

10 89 1 ………..

5.12 เสยงประกอบสมพนธกบภาพและเรอง …………………………..

10 90 ……..

………..

5.13 เสยงดนตร ชดเจน/ดง-เบา พอด / เขากบเนอหาและภาพ ……….

8 92 ……..

………..

6. อน ๆ

68

6.1 ใชในการสอนไดงาย ………………………………………………

……..

100

……..

………..

6.2 ราคาเหมาะสม ……………………………………………………

100

…..

……..

………..

6.3 ความแปลกใหม …………………………………………………..

100

…..

……..

………..

6.4 จดหางาย ………………………………………………………….

2 98 ……..

………..

6.5 ดแลบำารงรกษา/จดเกบ/ หาอะไหลทดแทนงาย ………………….

……..

100

……..

………..

รวม 798

2673

39 0

69

ผลก�รทดสอบแบบทดสอบเรอง ก�ซ ของเหลวและของแขง

นกเรยนชนมธยมศกษ�ปท 5 จำ�นวน 40 คน

เลขท คะแนน เลขท คะแนน1 17 21 28 2 27 22 263 19 23 254 17 24 285 25 25 276 28 26 287 24 27 288 15 28 299 16 29 26

10 27 30 2511 26 31 2612 23 32 2713 28 33 2714 27 34 2515 25 35 2616 26 36 2417 24 37 2318 25 38 2819 27 39 2720 28 40 24

70

บทท 5 สรปผลก�รดำ�เนนก�ร

ผลจากการใชสอการสอนดงกลาวโดยใชแบบทดสอบและแบบสอบถาม และการประเมนสภาพ

จรงปรากฎวานกเรยนสามารถเรยนรไดเรวและเขาใจเนอหาไดเปนอยางด รวดเรวและมความสขในการเรยนร อกทงยงสามารถพฒนาความคดสรางสรรคในการเรยนรอกดวย

จากการจดทำาการประเมนโดยใชแบบสอบถามผลปรากฎวาผลการใชสอการเรยนการสอนทจดทำา

ขน จากการประเมนแบบสมตวอยางนกเรยนทใชสอการเรยนรทจดทำาขนจำานวน 100 คน ในการประเมนทงหมด 6 หวขอหลก 35 ขอยอย ซงจะเปนหวขอประเมนในทก ๆ ดานตามแบบประเมน ปรากฏวาผลการประเมนมคะแนนรวมอยทระดบด คอมคะแนนมากทสด 2,673 คะแนน

จากการประเมนดวยแบบทดสอบทจดขนเพอทำาการทดสอบหลงจากทใชสอคอมพวเตอรชวยสอน ( CAI ) ปรากฎวานกเรยนมผลการเรยนดขนอยใน ระดบดมาก 30 คน และในระดบด 5 คน ระดบพอใช 5 คน

71

บรรณ�นกรม

กรมวชาการ. กระทรวงศกษาธการ. ก�รสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกล�ง.กรงเทพมหานคร:กรมวชาการ , 2539กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. ก�รวจยเพอพฒน�ก�รเรยนรต�มหลกสตรก�รศกษ�ขนพนฐ�น , 2544 . เอกสารอดสำาเนา .โกวทย ประวาฬพฤกษ และ สมศกด สนธรเวชญ . “ก�รประเมนในชนเรยน”.กรงเทพมหานคร : 2527.

เลมท 1 หนวยท 5. นนทบร : โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2539. สมต สชฌกร. 2541. ก�รพฒน�หนวยง�นใหเปนองคกรแหงก�รเรยนร. For Quality Journal. 28

(พฤศจกายน-ธนวาคม) : 111-114. ธระพฒน ฤทธทอง, ก�รเขยนแผนก�รสอนทเนนกระบวนก�ร.เอกสารอดสำาเนา,2538.นภดล เจนอกษร , ACTION RESEARCH : ก�รวจยของคร. เอกสารอดสำาเนา. 2542 .สมศกด สนธรเวชญ , ยทธศ�สตรก�รสอน . เอกสารอดสำาเนา . มปป.อรจรย ณ ตะกวทง. การพฒนาหลกสตรในเอกส�รก�รสอนชดวช�เทคโนโลยก�รสอน. Beck, Michael. 1992. Learning Organizations-How to Create Them. Industrial & Commercial Training.

21 (Spring) : 21-28. Business Review. (July-August) : 78-91. Gavin, D. A. 1993. Building a Learning Organization. Harvard Kemp, J. E. Instructional Design : A Plan for Unit and Course Development.

Belmont : Fearon Pitman Publishers, Inc, 1977. Marquardt, M. & Reynolds, A. The Global Learning Organization. Burr Ridge, Ill : Richard D. Irwin, Inc.,1994. Senge, P. M. The Fifth Disciplines. London : Century Business, 1990.

----------------------------------------

72

ภ�คผนวก

73

แบบทดสอบวดผลก�รใชสอก�รสอนคอมพวเตอรเรอง ก�ซ ของเหลวและของแขง

1. กาซผสมของ H2, He, Ne, N2 ท 25 ๐ C กาซทเคลอทเรวทสดคอขอใดก. H2 ข. He ค. Ne ง. N2

เฉลย ก.2. ขอความใดทผด เมออดกาซเขาไปในลกโปง ลกโปงลอยไดเพราะเหตใดก. ความดนของกาซในลกโปงมากกวาความดนลบรรยากาศข. โมเลกลของกาซในลกโปงวงเขามาชนกนเองค. โมเลกลของกาซในลกโปงวงเขามาชนผนงลกโปงง. แรงดนของกาซในลกโปงมมากกวาแรงดงดดของโลกเฉลย ค.3. กาซออกซเจนทมมวล 3.2 กรม ( O = 16 ) ทอณหภม 273 เควล และความดน 1.05 บรรยากาศจะมปรมาตรเทาใดก. มากกวา 22.4 ลตร แตนอยกวา 224 ลตรข. มากกวา 2.24 ลตร แตนอยกวา 22.4 ลตรค. มากกวา 0.224 ลตร แตนอยกวา 2.24 ลตรง. นอยกวา 0.224 ลตรเฉลย ค.4. อตราเรวของการแพรของกาซ 4 ชนด จะเรยงลำาดบไดเปนดงขอใด(H = 1, C = 12, N = 14 , O = 16 S = 32 )ก. CH3OH > CH4 > H2S > NO ข. CH4 > NO > CH3OH > H2S

74

ค. H2S > CH3OH > NO > CH4 ง. NO > H2S > CH4 > CH3OHเฉลย ข.5. จากขอความตอไปน โมเลกลของกาซเคลอนไหวเปนเสนตรงตลอด“เวลาดวยความเรวคงทไปตามทศทางใดทศทางหนง จนกระทงมนชนกนเอง...” เปนการอธบายสมบตของกาซตามขอใดก. ทฤษฎจลนของกาซ ข. ทฤษฎการชนกนของโมเลกลค. กฎของเกยลสแซก ง. กฎของบอยสและของชารลสเฉลย ก.

6. ขอความใดตอไปนไมถกตองเกยวกบกาซก. อตราเฉลยของโมเลกลจะไมเปลยนตามอณหภมข. ทอณหภม - 273 ๐ C กาซจะมปรมาตรเปนศนยค. กาซทกชนดมพลงงานจลนเทากนทอณหภมเดยวกน (ตามทฤษฎจลน)ง. ผลคณของปรมาตรและความดนมคาคงทเมออณหภมและมวลของกาซคงทเฉลย ก.7. กาซใดตอไปนจะแพรกระจายไดเรวทสดก. C 2H2 ข. CO ค. NO2 ง. H 2Sเฉลย ก.8. กระบอกฉดยาซงมกาซไนโตรเจนบรรจอยจมแชอยในอางนำา ซงมอณหภม 60 ๐ C ปรากฏวาอานปรมาตรทขางกระบอกไดเปน 10 cm3 เมอนำากระบอกฉดยานนขนมาไวในบรรยากาศตงทงไว 5 นาท อานปรมาตรกาซในกระบอกได 6 cm3 การเปลยนแปลงทสงเกตไดนก. สนบสนนทฤษฎจลนของกาซ ข. สนบสนนกฏของบอยลค. สนบสนนกฎของชารลส ง. สนบสนนกฎทรงมวลของสารเฉลย ค.

75

9. อตราการแพรกระจายของกาซตอไปน HCl, NO2 และ C 2H6 จะเปนไปตามลำาดบจากมากไปหานอยดงนก. HCl, C 2H6 NO2 ข. HCl, NO2 C 2H6 ค. C 2H6 NO2 HCl ง. C 2H6 HCl NO2

เฉลย ง.10. กาซหงตมใบหนงมความจ 51 ลตร มกาซหงตมบรรจอย วดความดนได 1140 mm – Hgทความดนบรรยากาศ กาซจำานวนเดยวกนนจะมปรมาตรเทาใด ทอณหภมเดยวกนก. 5.5 ลตร ข. 6.0 ลตร ค. 7.5 ลตร ง. 8.0 ลตรเฉลย ค. 11. ขอใดมความดนไอสงทสดก. สาร X มความดนไอ 1atmข. สาร Y มความดนไอ 14.7 ปอนด/ตารางนำาค. สาร Z ความดนไอ 800 mm. Hgง. สาร W ความดนไอ 70 cm. Hgตอบ ค.

12. ขอใดไมถกตองก. การระเหยของของเหลวเกดขนเฉพาะผวหนาของเหลวเทานนข. อตราการระเหยของของเหลว ชนดเดยวกนจะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณ

ของของเหลวค. ณ ภาวะเดยวกนของเหลวชนดเดยวกน ถาพนทผวของของเหลวเทากนง. การระเหยเกดขนไดถาโมเลกลของของเหลว มพลงงานจลนสงพอทจะเอาชนะ

แรงดงดดระหวางโมเลกลไดตอบ ข.

13. กาซ 16 กรม กาซ 14 กรม บรรจในภาชนะขนาด 0.2 lit กาซใดควรมความดนมากกวากน (ทอณหภมเดยวกน)ก. ข. ค. เทากน ง. สรปไมได

76

ตอบ ค.14. ความดนไอของนำาและนำาเชอมตางกนอยางไร

ก. ความดนไอของนำาสงกวาข. ความดนไอของนำาเชอมสงกวาค. ความดนไอของนำาและนำาเชอมเทากนง. ขอมลยงไมเพยงพอทจะสรปได

ตอบ ง.15. ถาเทเอธานอลลงบนฝามอ เราจะรสกเยนเนองจากของเหลวระเหยงายและใน

ขณะทของเหลวระเหยพลงจลนเฉลยของเหลวทเหลอ ก. ลดลง ของเหลวใหพลงงานแกสงแวดลอมข. เพมขน ของเหลวดดพลงงานจากสงแวดลอมค. เพมขน ของเหลวใหพลงงานแกสงแวดลอมง. ลดลง ของเหลวดดพลงงานจากสงแวดลอม

ตอบ ก.16. ของเหลว A B C และ D มคาความดนไอเปน 0.75 0.53 0.11

และ 0.01 บรรยากาศ ตามลำาดบทอณหภมหอง ถาใหอตราการระเหยของของเหลว A B C และ D เปน 10 8 6 และ 2 ลกบาศกเซนตเมตรตอชวโมง ตามลำาดบ เมอนำาของเหลว 2 ชนด ชนดละ 10 cm มาผสมกน ของเหลวผสมคใดจะระเหยไดเรว ทสดก. A เทากบ Bข. A กบ B ค. B เทากบ Cง. C เทากบ Dตอบ ก.

17. เมอนำาเอธานอลไปละลายนำา ความดนของสารละลายทไดจะเปนอยางไร เมอเทยบกบความดนของนำาก. เพมขน ข. ลดลงค. ไมเปลยนแปลง ง. ขอมลไมเพยงพอตอบ ก.

18. เมอนำาของแขงไปหลอมเหลว พลงงานจะถกดดเขาไปเพอทำาอะไรก. ลดพลงงานจลนของระบบข. ทำาใหปรมาตรของของแขงเพมขน

77

ค. ทำาใหโมเลกลมพลงงานจลนสงกวาแรงดงดดระหวางกนง. ทำาใหมลกษณะเปนปฏกรยาดดความรอนตอบ ค.

19. ขอความใดตอไปนไมถกตองก. ความดนของของเหลวใด ๆ จะเปลยนแปลงไปตามความสงของระดบนำาทะเลข. ความดนไอของของเหลวใด ๆ จะเปลยนแปลงไปตามอณหภมค. ความดนไอของของเหลวตางชนดกน จะมคาตางกนง. ของเหลวทมความดนไอสงจะเดอดทอณหภมตำากวาของเหลวทมความดนไอตำาตอบ ก.

20. สาร A มจดเดอด 153 องศา ถาตองการใหสาร A เดอดทอณหภม 110 องศา จะตองทำาอยางไรก. เพอความดนบรรยากาศข. ลดความดนบรรยากาศค. เพมอณหภมของสงแวดลอมง. ลดปรมาณของสาร

ตอบ ข.21. ทฤษฎจลนอธบายความแตกตางของการเดอดกบการระเหยตรงกบขอใด

ก. การเดอดมอณหภมสงกวาการระเหยมากข. การเดอดโมเลกลชนกนแรงกวาการระเหยค. การเดอดจะเกดขนเฉพาะอณหภมหนง ๆ เทานน สวนการระเหยเกดไดหลาย

อณหภมง. การเดอดโมเลกลทกโมเลกลมพลงงานสงกวาแรงยดเหนยวระหวาโมเลกล

สวนการระเหยโมเลกลผวหนาเทานนททมพลงงานสงเฉลย ขอ ง

22. ขอใดเปนเหตผลททำาใหธาตดบกหลายรป และมสมบตแตกตางกนก. โมเลกลของดบกมจำานวนอะตอมไมเทากนข. อะตอมของดบกมจำานวนนวตรอนตางกนค. มการจดเรยงอเลกตรอนภายในตางกนง. มการจดเรยงอะตอม หรอจดเรยงโมเลกลตางกนเฉลย ขอ ง.

23. ความแตกตางของสงใดททำาใหกำามะถนมผลกสองแบบก. จำานวนมวลอะตอม ข. พลงงานจลนค. การจดเรยงโมเลกล ง. จำานวนโมเลกล

78

เฉลย ขอ ค.

24. ขอใดกลาวถกตองก. ธาตเดยวกนยอมมจดเดอดเทากนเสมอ ข. ธาตเดยวกนจะมรปราง

ตางกนไมไดค. ธาตเดยวกนจะทมสมบตเหมอนกนง. ไมมขอใดกลาวถกตองเฉลย ขอ ง.

25. ขอความตอไปนขอใดผดก. โครงสรางโมเลกลมผลตอสมบตขอธาต และสารประกอบข. ภายใตภาวะแวดลอมทตางกน ธาตบางชนดจะมรปผลกทแตกตางกนค. ธาตทอยในคาบเดยวกนในตารางธาต จะมสมบตคลายกนง. เพชรและไสดนสอเปนธาตเดยวกนเฉลย ขอ ค.

26. เมอเผากำามะถนจะเกดการเปลยนแปลงอยางไรก. หลอมเหลว , หนดนอย , หนดมาก , ของแขงข. หลอมเหลว , หนดมาก , หนดนอย , ของแขงค. หลอมเหลว , หนดมาก , หนดนอย , ไอง. หลอมเหลว , ไอ , หนด , หนดนอยเฉลย ขอ ค.

27. ขอใดเปนกระบวนการทำานำาแขงแหง ก. เพมความดน และเพมอณหภม ข. เพมความดนและลดอณหภม

ค. ลดความดน และลดอณหภม ง. ลดความและเพมอณหภมเฉลย ขอ ข.

28. ความดนทใชทำาใหกาซ CO2 กลายเปนนำาแขงแหงประมาณเทาไรก. 1 บรรยากาศ ข. 12 บรรยากาศ ค. 18 บรรยากาศ ง. 25 บรรยากาศเฉลย ขอ ง.

29. กาซ CO จะกลายเปนของแขงทอณหภมประมาณก O C ก. – 25 O C ข. – 18 O C ค. – 59 O C ง. – 79 O Cเฉลย ขอ ง.

79

30. ผานอากาศเขาเครองกรองเพอวตถประสงคใดก. เพอดดกาซตาง ๆ ข. เพอดดกาซ CO2

ค. เพอแยกเอานำามนทเจอปนอยออกง. เพอดดความชนเฉลย ขอ ค

***********************

ร�ยง�นผลง�นวจยในชนเรยนเรอง ก�รพฒน�ก�รเรยนรร�ยวช�เคม เรอง ก�ซ

ของเหลวและของแขงโดยใชสอคอมพวเตอรชวยสอน (CAI)

ของนกเรยนชนมธยมศกษ�ปท 5 ปก�รศกษ� 2548

80

คำ�นำ�

เนองดวยการศกษาในปจจบนมความกาวหนาและทนสมยทางดานสอการเรยนการสอนเปนอยางมาก มความหลากหลายของสอการเรยนการสอน ทำาใหนกเรยนเกดการพฒนาการเรยนรและเรยนรไดผลสมฤทธสงขนดวย สอคอมพวเตอรชวยสอนกเปนสออกอยางทสามารถชวยใหนกเรยนสามารถเพมศกยภาพในการเรยนรของตนเองไดเปนอยางดเพราะสอคอมพวเตอรชวยสอนเปนสอทสามารถเรยนรไดดวยตนเองทงทโรงเรยนและทบานสามารถทจะนำาไปศกษาตอในทตาง ๆ ไดงาย ขาพเจาจงเลงเหนวาเพอเปนการแบงเบางานสอน และนกเรยนสามารถทจะเรยนรไดดวยตนเอง แตสอการเรยนการสอนในปจจบนราคาคอนขางแพงเปนอยางมาก จงจะตองทำาการผลตสอการสอนขนใชเองและจะตองมจำานวนเพยงพอตอการเรยนการสอน และเปนประโยชนในการเรยนการสอนตอไป

81

ส�รบญ

เรอง หน�บทท 1 บทนำา 1 บทท 2 เอกสารและทฤษฎทเกยวของ 3บทท 3 การดำาเนนงาน 42บทท 4 ผลการดำาเนนงาน

45บทท 5 สรปผลการดำาเนน

45บรรณานกรม

49ภ�คผนวก 50

82

บทคดยอ

ง�นวจยในชนเรยน เรอง ก�รพฒน�ก�รเรยนรร�ยวช�เคม เรอง ก�ซ ของเหลวและของแขง

โดยใชสอคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) ของนกเรยนชนมธยมศกษ�ปท 5 ปก�รศกษ� 2548

ในปจจบนสอคอมพวเตอรมความสมพนธในการดำาเนนชวตของมนษยในทกทกดาน ดงเชนดานการศกษาคอมพวเตอรมสวนชวยในการนำาเสนอสงตาง ๆ ไดอยางนาสนใจและเปนระบบ และเปนระบบมลตมเดย ทำาใหเกดความเพลดเพลนจากสสน เสยงและรปแบบในการนำาเสนอ ทำาใหผททำาการเรยนร เกดประสบการณและมกระบวนการในการเรยนรทเปนระบบและเกดความเขาใจไดงายขน อกทงยงสามารถใชในการทบทวนซำาแลวซำาเลาไดอกเปนอยางดเมอตองการศกษาเพมเตม มขอสอบเพอใชทดสอบความสามารถในการเรยนรของผเรยนไดเปนอยางด เพราะเมอผเรยนไดหดทำาขอสอบมากเทาไรกตามผเรยนกจะเกดการเรยนรและมความชำานาญและเกดเปนประสบการณทางการเรยนรในสาขาวชานนตอไป มการประมวลผลการเรยนรของนกเรยน จงไดทำาการวางแผนการดำาเนนการและจดทำาสอการสอนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI ) โดยใชโปรแกรม AuthorWare เวอรชน 6.5 เพอเพมผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

ผลจากการใชสอการสอนดงกลาวโดยใชแบบทดสอบและแบบสอบถาม และการประเมนสภาพ

จรงปรากฎวานกเรยนสามารถเรยนรไดเรวและเขาใจเนอหาไดเปนอยางด รวดเรวและมความสขในการเรยนร อกทงยงสามารถพฒนาความคดสรางสรรคในการเรยนรอกดวย

83

จากการจดทำาการประเมนโดยใชแบบสอบถามผลปรากฎวาผลการใชสอการเรยนการสอนทจดทำา

ขน จากการประเมนแบบสมตวอยางนกเรยนทใชสอการเรยนรทจดทำาขนจำานวน 100 คน ในการประเมนทงหมด 6 หวขอหลก 35 ขอยอย ซงจะเปนหวขอประเมนในทก ๆ ดานตามแบบประเมน ปรากฏวาผลการประเมนมคะแนนรวมอยทระดบด คอมคะแนนมากทสด 2,673 คะแนน คดเปน 76.15 %

จากการประเมนดวยแบบทดสอบทจดขนเพอทำาการทดสอบหลงจากทใชสอคอมพวเตอรชวยสอน ( CAI ) ปรากฎวานกเรยนมผลการเรยนดขนอยใน ระดบดมาก 30 คน และในระดบด 5 คน ระดบพอใช 5 คน

*******************************************

84