vg1 kjeldesøk kjeldekritikk
TRANSCRIPT
KjelderSøk
KjeldekritikkAv bibliotekar
Else Ness
Korleis finne kjelderO Uviss på kjelder: søkemotor som td Google
O Har skulebiblioteket bøker om eit tema?O Meir viss på kjelder: Bibl ioteksbasar
O Treng du rettleiing/vegvisar til kjelder: NDLA
Sogndal VGS - Biblioteket 2
GoogleNokre hugsereglar:Google set automatisk ordet ”AND” (og)
mellom fleire ord du skriv i søkefeltet
Frasesøk – bruk av hermeteikn «»Særleg aktuelt ved f.eks. spesielle
setningar/sitat frå bøker eller ved søk på bestemte personnamn
Døme: søk på «norsk krigslyrikk»
Først utan hermeteikn
Så med
Sjå på forskjellen i talet på treff for dei to søkaSjå òg på ulikskapen mellom innhaldet i treffa
Sogndal VGS - Biblioteket 4
Søk på fleire ord utan hermeteikn
Sogndal VGS - Biblioteket 5
Sjå at orda ikkje står samla i treffa du har fått her.
Søk på fleire ord med hermeteikn
Sjå her at søkeorda står samla i dei fleste treffa du har fått.
Sogndal VGS - Biblioteket 6
Google avansert søk
Ulike avgrensingar: prøv å søke etter nettsider med liknande innhald som denne: http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1964/king-bio.html
Sogndal VGS - Biblioteket 7
Google avansert søk
Ulike avgrensingar: prøv å søke etter nettsider som lenkar til denne sida: http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1964/king-bio.html
Sogndal VGS - Biblioteket 8
Bibliotek-katalogenBibliotekbasar kan gi deg
utgivingsinformasjon, opplysning om biblioteket har bøker innan bestemte tema og fortelje deg om dokument er tilgjengelege for lån.
SogndalsbasenSøk på tittel, forfattar, emne og frisøk1. Emne: Foto 2. Tittel: Akilles, sjå på eksemplar og status 3. Forfattar: Gunnar Staalesen
9
«Alt» er kjelder
Sogndal VGS - Biblioteket 10
Bruk det du vil som kjelde!
Sogndal VGS - Biblioteket 11
Sogndal VGS - Biblioteket 12
At kjelda er
OTruverdigOObjektivONøyaktigOEgna
Sogndal VGS - Biblioteket 13
TONEGjeld alle typar kjelder
Men kanskje spesielt nettkjelder
-Fordi risikoen for å finne dårlege kjelder er større her.
Sogndal VGS - Biblioteket 14
Truverdig
Sann informasjon.Påliteleg og sikker informasjon, skrive eller laga av folk med gode kunnskapar om temaet.
Les teksten! Forstå bodskapet!Kva står det eigentleg?
Sogndal VGS - Biblioteket 15
Truverdigheit
Skal vere tydeleg og godt framheva:
Namn på forfattar
Lenker som «about us» / «om oss» og «kontakt oss»
Adresse og kontaktopplysningar
Sogndal VGS - Biblioteket 16
Layout - Korleis ser sida ut?
Er det masse fargar og ting som trekk merksemda vekk frå saka?
Eller, det vi vil ha:-nøytrale fargar, saklege informative titlar, orden!
Sogndal VGS - Biblioteket 17
Truverde gjeld òg for foto!
Sogndal VGS - Biblioteket 19
Foto frå sida Truth or fiction
Foto av Tsunamien i Asia i 2004
Som viser seg å vere falskt!
Eigentleg avbilda stad: Frå Chile i Sør-Amerika
Objektivitet
Objektiv kjelde vil seie:At informasjonen er nøytralBaserer seg på fakta og forskingFramhevar ulike synspunkt og sider ved ei sak
Sogndal VGS - Biblioteket 20
Subjektiv kjelde vil seie:Prega av spesielle haldningar og ideologiar, synsing og mangel på kunnskap
Sogndal VGS - Biblioteket 21
Sjekkspørsmålfor å vurdere objektiviteten
Kva var hensikten til forfattaren av teksten då han skreiv den?
Sogndal VGS - Biblioteket 22
Artikkel i Aftenposten
Sogndal VGS - Biblioteket 23
Forskjell på avisartikkel av truverdige skribentar
og
subjektive kommentarar/ innlegg av folk vi ikkje kan stole på er truverdige.
Objektivite vs subjektive kjelder
Eksempel:
Tema:Martin Luther King Jr.
http://www.martinlutherking.org/
http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1964/king-bio.html
Sogndal VGS - Biblioteket 24
Foto frå nobelprize.org
MenFor å få fram ulike politiske synspunkt, ulike sider ved ei sak kan ein bruke til dømes ulike parti sine nettsider som kjelde for å få fram denne ulikskapen.
Sogndal VGS - Biblioteket 25
Domene-søk:http://www.alexa.com/
Her kan du lime inn nettadressa til ei nettside for å sjå om det står ein omtale av sida, til dømes kva kategori nettsida er i og om den er seriøs eller ikkje.
Sogndal VGS - Biblioteket 26
Nøyaktig kjelde
Nøye, grundig, eksakt, likt, presis
Grunn til å vere skeptisk viss kjelda har:Mykje feilskrivingSlurvete tekst, pregast av hastverksarbeidFaktafeil
Sogndal VGS - Biblioteket 27
Dømer på unøyaktige kjelder
Sogndal VGS - Biblioteket 28
Egna kjelde – skal gi svar på spørsmåla dine!
Kjem an på tema og ditt behovKva målgruppe er kjelda laga for?
Sogndal VGS - Biblioteket 29
Egna kjelde
Kjem òg an på storleiken på oppgåva diLang: Kjelde som går i djupnaKort: Kjelde som viser hovudtrekk
Sogndal VGS - Biblioteket 30
Egna kjelde
Døme: Tema om samar
Wikipedia http://no.wikipedia.org/wiki/Samer
Statistisk sentralbyrå: http://www.ssb.no/emner/00/00/20/nos_samer/nos_d437/tab/tabeller.html
NRK Skole http://nrk.no/skole/emnedetalj?topic=oid:T20753
Sogndal VGS - Biblioteket 31
Sogndal VGS - Biblioteket 33