verslag seminar: "woningbouw: allemaal naar de stad?" - presentatie friso de zeeuw

0

Symposium Allemaal naar de stad?

prof. mr. Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling

directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling

14 mei 2014

Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling

Concentratie economie in bepaalde stedelijke regio’s

hoger onderwijs hoogopgeleiden

bedrijvenclusters banen & innovaties

voorzieningen winkels, scholen, cultuur

bereikbaarheid interne en externe verbindingen

’quality of life’ woon-milieus

grote vraag naar vastgoed (wonen, werken, winkels, maatschappelijke functies)


Ruimtelijk-economische samenhang: internationaal vergeleken

• Nederlandse metropoolregio’s zijn klein

• maar ”lenen” van elkaar

(bij voorbeeld: profiteren van aanwezigheid van Schiphol)

• goede verbindingen

• persoonlijke netwerken

(bestuur, bedrijfsleven & kennisinstituten)

• divergentie sterke & zwakke regio’s neemt toe

2


3 Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling

5

Bron: Groot en De Groot in “Soort zoekt soort”. Platform 31 (2014)

Aandeel (in procenten) van hoger opgeleiden

Regionale woningmarkt 2013

Binnen het groene gebied (score hoger dan 13) worden relatief veel woningen tegen een hoge prijs snel verkocht: het sterkste woningmarktgebied in Nederland.

Bouwfonds Ontwikkeling © 2013


Regionale woningmarkt 2013

Gestileerd heeft het sterke marktgebied nu de vorm van een

heet gewassen rompertjerompertje

Bouwfonds Ontwikkeling © 2013, bewerking Friso de Zeeuw


• toename aantal huishoudens met ca. 900.000 tot 2040

• onzeker en sterk afhankelijk van economische groei

• daarnaast:

- binnenlandse migratie

- buitenlandse migratie

Naam presentatie, Datum 8


Forse groei aantal huishoudens


45.000 50.000

125.000

50.000

Voorbeeld: Metropoolregio Amsterdam

Vergelijking met buitenland

• trek naar de stad vaak radicaler in Duitsland, Frankrijk en

Engeland

• typisch voor Nederland:

- kleine steden op korte afstand van elkaar

- goed decentraal voorzieningenniveau

- relatief geringe reistijden; plus: de fiets

• Nederlanders zijn geen liefhebbers van het appartement

Naam presentatie, Datum 10

nabijheid is het sleutelwoord


Ruimtelijke verschillen in sociale status


Uitgebreid kwalitatief woningmarktonderzoek

4 grote Brabantse steden (1)

• aanwezigheid voorzieningen wint aan belang bij locatiekeuze

• er is daarom een trek naar de stad

(niet vanwege ”de bruisende stad”)

• verder blijven woningvoorkeuren vrij traditioneel:

• liefst grondgebonden woning met traditionele architectuur,

in herkenbaar o.s.m.- buurtje

• naarmate dichter bij het centrum:

minder m2 – woonoppervlak

Bron: Rabobank & Bouwfonds Ontwikkeling, 2014

Naam presentatie, Datum 12 Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling

Uitgebreid kwalitatief woningmarktonderzoek

4 grote Brabantse steden (2)

• woonwensen alleenstaanden wijken nauwelijks af van

andere doelgroepen

• jongeren kiezen nog traditioneler dan hun ouders

• 75-plussers zoeken geen andere woning

• betaalbaarheid van woonlasten blijft een prominent item





Reële binnenstedelijk capaciteit: reken je niet rijk

• kosten/baten in een subsidieloos tijdperk

zie rapport Economisch Instituut voor de Bouw: tekort vaak € 25.000,-- p.w.

• concurrentie met bedrijvigheid

zie inbreng VNO/NCW op Visie Noordzeekanaalgebied

• niet op elke locatie is er vraag vanuit de markt

stationsgebied Beverwijk is geen Haarlem of Amsterdam

• maatschappelijke discussie op locatie

”daar gaat ons laatste groen”

14


Reacties van ’het beleid’

Twee voorbeelden:

• ”nieuwbouw moet gericht zijn op vergroting van de ’massa’:

verdicht binnen de agglomeratie”

(uit: Perspectief voor de steden, Commissie Derksen,

VNG, april 2014)

• provincie Noord-Holland kiest voor:

Transit Oriented Development (TOD)

Knooppunt-ontwikkeling


Knooppunten-benadering heeft sterke punten:

• benutten bestaande infra

• speelt in op potentiele kracht regio’s

(bij voorbeeld Zaanstad en regio Alkmaar)

• impuls om stationsomgeving aantrekkelijk te maken

en te her-ontwikkelen

• krachtenbundeling richting NS & Prorail

16


Provinciebestuur wil

ontwikkeling van

knooppunten in

spoorverbindingen

bevorderen


knooppunt-ontwikkeling

met

hoogfrequent spoor

AZ-corridor

19

Gemeente Heiloo: de willekeur van de nieuwe cirkel

Conclusies

• trek naar ’de stad’ is reëel;

trekkers zijn vooral de voorzieningen

• in NL: naar stedelijke regio’s

dus ook naar kleinere plaatsen in de invloedssfeer

• overigens blijven woningvoorkeuren traditioneel

• reactie van het beleid: ’verdichting’; dat is:

- eenzijdig

- deels marktcontrair

- deels onbetaalbaar


laten we preciezer worden op basis van de

voorkeur van mensen

verslag seminar: "woningbouw: allemaal naar de stad?" - presentatie friso de zeeuw

Presentations & Public Speaking