ve küme tanıtımı - smenetworking.gov.tr · halkla İlişkiler d. başarının ölçülmesi...

38
Kümelenme Rehberi Kümeler için Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma ve Küme Tanıtımı Ümit Evren 24 Ocak 2013, İstanbul

Upload: others

Post on 01-Sep-2019

21 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümelenme Rehberi

Kümeler için

Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma ve

Küme Tanıtımı

Ümit Evren

24 Ocak 2013, İstanbul

Page 2: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

İçerik

A.

Kümeler ve Uluslararasılaşma

Neden?

B.

Uluslararası Pazarlara Açılma

Nasıl?

C.

Kümeyi Tanıtmak

Halkla İlişkiler

D.

Başarının ölçülmesi

Neredeyiz?

Page 3: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeler ve Uluslararasılaşma

Tanım

Kümelerin uluslararasılaşması:

Küme ve küme üyeleri için değer yaratma amacı taşıyan, yurtdışı ile

ilişkili her türlü iş aktivitesi

• Ürün ve hizmetlerin ihraç edilmesi

• Üretim operasyonlarının diğer ülkelere taşınması (yeni kuruluş, satın

alma veya şirket evlilikleri yoluyla)

• Ortak uluslararası Ar-Ge çalışmaları ve işbirliği

• Bilgi ve know-how transferi

• Uluslararası iş ağının genişletilmesi

Page 4: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeler ve Uluslararasılaşma

Hedef Kitle

Kılavuz kimler için hazırlanmıştır?

• Kümelenme Bilgi Merkezi personeli,

• Küme yöneticileri

• Kamu kurumları (kümeler aracılığıyla KOBİ’lere destek veren)

Page 5: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeler ve Uluslararasılaşma

Neden?

Kümeler için

• Uluslararasılaşmanın gerekliliğini

anlamak ve paydaşlara anlatmak

• Ön değerlendirme yapabilmek

• Kümenin ihtiyacına uygun

uluslararasılaşma stratejisi

oluşturmak

• Eylem planı oluşturmak

• Küme tanıtımını planlamak

• Hazırlık sürecinde yol göstermek

Kamu kurumları için

• Süreci anlamak

• İhtiyacı değerlendirmek

• Çıktıları ölçmek

Page 6: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümelerin Uluslararasılaşma

Biçimleri

Kümeler tarafından

başlatılan işbirlikleri

Firmalar tarafından

başlatılan işbirlikleri

Page 7: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümelerin Uluslararasılaşma

Biçimleri

2. adım

Kümeler arası işbirliğine

firmaların dahil edilmesi

Kümeler tarafından başlatılan işbirlikleri

1. Adım

Kümeler arası işbirliği

Page 8: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümelerin Uluslararasılaşma

Biçimleri

Kümeler tarafından başlatılan işbirlikleri

1. Adım

Kümeler arası işbirliği

Örnek faaliyetler

Uluslararası konferans ve etkinlikler

Küme Yöneticileri için Eğitimler ve Küme Akademileri

Uluslararası Küme Ağlarına Üyelik (*)

Ortak Projeler (*)

Page 9: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümelerin Uluslararasılaşma

Biçimleri

2. adım

Kümeler arası işbirliğine

firmaların dahil edilmesi

Kümeler tarafından başlatılan işbirlikleri

Örnek faaliyetler

Heyet gezileri (*)

Firma ortaklı projeler (*)

Bilgi transferi (Ar-Ge/Bilgi kurumları Özel sektör) (*)

Küme tarafından düzenlenen etkinlikler (Konya Oto. Y.S. Küm. Kümelenme

Konferansları (2010 ve 2012, Tema: Uluslararası Oto. Sektörünün Geleceği)

Page 10: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümelerin Uluslararasılaşma

Biçimleri

2. Durum

Firmalar tarafından başlatılan işbirlikleri

1. Durum

Page 11: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Ön-değerlendirme ve

Uluslararası Pazarlara Açılma Kararı

Küme yöneticisi (+ destek personeli) istihdamı

Kümenin mevcut durumunun analizi

Küme üyelerinin beklentileri

İşbirliğinin amacı, hedefleri ve stratejilerinin belirlenmesi (Stratejik

plan)

Talep ve pazar odaklılık

İşbirliği yapılacak kümelerin beklentileri

Değer zincirinde tamamlayıcılık

Tarafları temsil eden kişiler arasındaki güven

Page 12: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Ön-değerlendirme ve

Uluslararası Pazarlara Açılma Kararı

İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik Sektörü, Haziran 2012 – Güney

Amerika Heyet Gezisi 16 firma 80 firma ile ikili görüşmeler)

Ön-değerlendirme anket formu (Ek 2)

1. Kümeler için

2. Küme Destek Programı bulunan Kamu Kurumları için

Page 13: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeyi Uluslararası Faaliyetlere

Hazırlama Katılımcı süreç –

Tüm kritik küme

üyelerinin

mutabakatıyla

hazırlanmış

(Ek 1)

Küme stratejik planı (iş planı)

Uluslararasılaşma planı

Beklentiler, fırsatlar

Küme kapasitesi

Faaliyetler

Kaynaklar

Potansiyel ortaklar

Page 14: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Potansiyel Pazarların Tanımlanması

ve

Hedef Pazarların Belirlenmesi

Kümenin

İhracat Veri

Seti

Uluslararası

Sektörel

Veriler

Hedef

Pazarlar

Ekonomi Bakanlığı

Hedef ve Öncelikli

Ülkeler Listesi

Potansiyel

Pazarlar

Ön

Analiz

Firmaların Bireysel

İhracat Stratejileri

Detaylı

Analiz

İyi Uygulama Örneği: Samsun Sağlık Ekipmanları

Sektörü için potansiyel pazarların belirlenmesi

Page 15: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Hedef ve Öncelikli Ülkeler

(2012-2013)

Page 16: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeye Özgü

Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma

Uluslararasılaşma faaliyetlerinin başarısı için gereken

öncelikli koşul,

ortak kabul görmüş

bir uluslararasılaşma stratejisinin

olmasıdır.

Page 17: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeye Özgü

Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma

Temel amaçlar:

1. Bölgedeki sektörler arasından, uluslararası pazarlarda rekabet

edebilecek nitelik taşıyanları geliştirmek,

2. Bilim, yenilikçilik, Ar-Ge ve eğitim alanlarında bölgenin uluslararası

potansiyelini yükseltmek,

3. Bölge için stratejik önem taşıyan ülkelerle ticari işbirlikleri kurmak /

geliştirmek.

Page 18: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeye Özgü

Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma

Temel hedefler:

1. Yatırım çekme

2. Uluslararası ticaret - Uluslararası değer zincirlerinde yer alma

3. Üniversite-sanayi işbirlikleri

Bilgi, teknoloji, know-how transferi için

Ar-Ge çalışmalarının ticarileştirilmesi/yaygınlaştırılması için

Page 19: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeye Özgü

Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma

Temel faaliyet alanları:

1. Sektör geliştirme faaliyetleri,

2. Küme potansiyelini yükseltme faaliyetleri (bilim, yenilikçilik, Ar-Ge, eğitim),

3. Ticari işbirliği faaliyetleri,

4. Bölgenin ticari değerlerini tanıtma faaliyetleri (yatırım çekme, pazar

oluşturma, özgün ürün tanıtımı, vb.)

5. Bölgenin uluslararası bağlantılarını geliştirme faaliyetleri,

6. Lobi faaliyetleri - Ulusal ve uluslararası (AB, vb. oluşumların)

politikaları etkilemeye yönelik.

Page 20: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Uluslararasılaşma Stratejisinin Unsurları Tanımlanmış hedef pazar

Uluslararasılaşma için belirlenmiş özel hedefler (ekonomik, vb.)

Hedeflere ulaşmak için atılacak ana adımlar

Zaman ve eylem planı

Finansal ihtiyaç (bütçe) ve insan kaynağı ihtiyacı

Potansiyel ortaklar

Potansiyel destekler

(finansal destekler ve diğer kaynaklar: pilot tesis için üniversite, bilgi ve

uzmanlık için iştirakçi danışmanlık firmaları, vb.)

Uygulama örneği: Gaziantep Ayakkabı İmalat Sektörü

Page 21: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Küme Uluslararasılaşma Stratejisi ve Eylem Planı

(Ek 1 - Örnek içerik) 1. Yönetici Özeti

2. Giriş ve kümenin tanıtımı

3. Amaç ve hedefler

4. Uluslararasılaşma Aktiviteleri

5. Uygulama Yöntemleri

6. Dış kaynaklardan alınacak uzmanlık desteği

7. Tanıtım faaliyetleri

8. Diğer kurum ve kuruluşlarla ilişkiler

9. Lobi faaliyetleri

10.Beklenen sonuçlar ve çıktılar

11.Bütçe

Ekler

Page 22: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Uluslararasılaşma Faaliyetlerinin

Önceliklendirilmesi Nereden başlamalıyız?

Page 23: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Bütçe

Küme kapasitesi

Küme ihtiyaçları

Zaman

Beklentiler

Fırsatlar

Faaliyetlerin Önceliklendirilmesi

Kolay ulaşılabilir hedefler Hızlı somut sonuçlar Sahiplenme

Faaliyetler

(kısa vadeli)

(uzun vadeli)

Page 24: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Faaliyetlerin Önceliklendirilmesi Doğru karışımı yaratmak

• Bu faaliyet, kümenin güçlü yanlarını ön plana çıkarıyor mu?

• Faaliyetin küme üyelerine etkisi/faydası ne olacak?

• Küme üyesi firmalardan kaç tanesi bu faaliyetten

fayda görecek?

• Beklenen faydalar ne kadar zamanda ortaya

çıkacak?

• Faaliyetler bölgesel, ulusal ve uluslararası önceliklerle uyumlu mu?

• Faaliyet yakın zamanda başka bir kurum tarafından

gerçekleştirilebilir mi?

• Faaliyet öne alınır veya ertelenirse fırsat kaybolur mu?

Page 25: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Uluslararası

Küme Ağlarına Katılım

Ortakların/ağların

belirlenmesi

Ağ oluşturmaya

hazırlık

Ağ oluşturmak/

Ağa katılmak

Ağların

sürdürülebilirliği

Genel amaçlı ağlar,

Sektörel ağlar,

Coğrafi ağlar, vb.

SWOT

İşbirliği kümeyi nasıl güçlendirecek?

Hangi eksiklerini giderecek?

Açık-net fayda

Liderlik

Yenilenme

Diğer ağlara

katılım Tamamlayıcılık

Kazan – kazan

Koşullar

İşbirliği çerçevesi

Page 26: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Avrupa genelinde oluşturulmuş

çeşitli küme ağları

• Baltic Sea Region

• EEN

• ERRIN

• EU-Japan

• Eurada

• Europa Intercluster

• Taftie

• INNO Learning Platform

• European Cluster

Alliance

• Euro-Mediterranean Partnership

(EUROMED)

• Euro-Med Innovation Network

• European Aerospace Cluster

Partnership (EACP)

• European Automotive Strategy

Network (EASN)

• European Cluster Managers Club

• Heidelberg Innovation Forum

• The Competitiveness Institute

(TCI)

Page 27: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Ortak bulma yöntemleri

Page 28: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

İşbirliği Projelerinin Geliştirilmesi

ve Uygulanması

Samsun Medikal Aletler Kümesi – Medica 2012 Fuar katılımı

İşbirliği

Projesinin

Mutlak Değeri

İşbirliği

Yapmanın

Avantajları

İşbirliği

Yapmanın

Dezavantajları = ­_

Avantajlar

Düşük maliyet

Daha fazla katılım

Stant yeri

Lojistik ve ulaşım x

Kurumlarla görüşmeler

Dezavantajlar

Firma başına daha az görüşme

Sınırlı ürün sergileme olanağı

Emrah Bey’den G.Amerika /

Çelikciler ile ilgili örnek

Page 29: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Uluslararası işbirliği projelerinde

en sık karşılaşılan engeller

Page 30: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümenin Tanıtılması

Halkla İlişkiler ve İletişim Faaliyetleri

Küme neden kendini tanıtmalıdır?

Hedefe odaklı tanıtım için;

• Küme firmaları için en cazip pazarlar (veya cazip pazar potansiyeli

taşıyan bölgeler/ülkeler) neresidir?

• Kümenin ve küme firmalarının güçlü yanları (pazarda rekabet

üstünlüğü yaratacak özellikleri) nedir?

• İşbirliği veya yatırım açısından hedef firmaları ve pazarları

belirlerken kullanılacak kriterler nelerdir?

Page 31: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümenin Tanıtım ve

Halkla İlişkiler Konseptini oluşturmak

1. Mevcut durum

2. Tanıtım hedefleri

3. Network haritası

4. Ana başlıklar ve mesajlar

5. İletişim tarzı

6. Araçlar/ faaliyetler

7. Zaman planı ve bütçe 8. Değerlendirme

Page 32: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Network Haritası

ABC Kümesi

Sektör uzmanları

Bölgedeki firmalar

Potansiyel ortaklar

Basın

Ar-Ge ve eğitim

kurumları,

Resmi Kurumlar

Bölgede yaşayanlar ve Basın

Page 33: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Kümeler Firmaların Uluslararası

Faaliyetlerini Nasıl Destekler?

• Potansiyel pazarları ve hedef pazarları tespit etmek, bunlarla ilgili

ön bilgileri toplamak ve firmaları bilgilendirmek

• Ortak tanıtım faaliyetlerinin koordinasyonu veya organizasyonu

• Firmaların teknolojik ve ticari işbirliği yapabileceği kümelerle

network oluşturmak ve söz konusu networkleri firma düzeyine

indirgemek

• Sektördeki güncel trendleri takip etmek ve firmaları bilgilendirmek

• Nitelikli eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin temini

• Finansman temini

Page 34: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Uluslararasılaşmada Başarı Unsurları Başlangıç Düzeyindeki Kümeler

Küme koordinatörü istihdam edilmesi

Küme yönetim organizasyonunun kurulması

Küme iş planı ve uluslararasılaşma stratejisinin oluşturulması

Küme web sitesi oluşturulması

Küme için ihtiyaç analizi yapılması

Küme için basılı tanıtım materyali oluşturulması

Küme üyeleri için ortak tanıtım materyali oluşturulması

Küme üyelerinin küme hakkında farkındalık düzeyi

Page 35: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Uluslararasılaşmada Başarı Unsurları Gelişmekte olan Kümeler

Hedef pazarların belirlenmesi ve Pazar araştırmasının tamamlanması

Küme için ihtiyaç analizi yapılması

Çok ortaklı uluslararasılaşma projesine katılım

Uluslararası küme etkinliklerine katılım sağlanması

Ortak tanıtım faaliyetleri sayısı

Bir yıl içinde ihracata başlayan küme üyesi firma sayısı

Küme üyeleri için düzenlenen eğitim sayısı

Küme üyelerinin küme faaliyetlerinden memnuniyet düzeyi

Page 36: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Uluslararasılaşmada Başarı Unsurları

Olgun kümeler Uluslararası ticari fuara küme organizasyonu olarak katılım sağlanması /ortak

stant açılması

Hedef ülkeleri içeren heyet gezisi, eşleştirme faaliyeti, heyet ağırlama

Yurtdışı yayınlarda veya basında yer alma sayısı

Proje bazlı ortaklık yapılan yurtdışı küme sayısı

Dahil olunan uluslararası küme ağı sayısı

Küme genelinde firmaların ihracat satış gelirlerinin toplam artış oranı

Düzenlenen uluslararası küme etkinlikleri

Küme üyelerinin küme faaliyetlerinden memnuniyet düzeyi

Page 37: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Araçlar

• İlk bağlantıya hazırlık – Küme Bilgi Formu

• Küme Uluslararasılaşma Stratejisi ve Eylem Planı içeriği

• Ön-değerlendirme için anket formu (Kümeler için)

• Ön-değerlendirme için anket formu (Kamu Kurumları için)

• Örnek zaman planı

Page 38: ve Küme Tanıtımı - smenetworking.gov.tr · Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz? Kümeler ve Uluslararasılaşma ... İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik

Teşekkürler

[email protected]