uzaktan eği̇ti̇mde rehberli̇k
TRANSCRIPT
UZAKTAN EĞĠTĠMDE REHBERLĠK
Rehberlik kişinin kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması,
kapasitesini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum
sağlaması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye verilen psikolojik
yardımlardır.
Eğitsel rehberlik eğitim sürecinde ortaya çıkan sorunların çözümüne ve bireylerin daha üst
düzeyde öğrenme yaşantıları geliştirmesine dönük olarak sürdürülen hizmetleri kapsamaktadır
(Can, 2007, s. 78).
Kişisel rehberlik bireylerin kendileri ile ilgili kişisel problemlerin çözümü için yapılan
yardımlar olarak tanımlanmaktadır.
Rehberlik hizmetlerinin, sadece görevi rehberlik olan bireyler tarafından yapılması yeterli
bulunmamaktadır. Öğretmenler kendi öğrencilerini en iyi tanıyabilecek bireyler olduklarından
rehberlik hizmetinde aktif rol oynamalıdırlar. Temel eğitimde öğretmenlerden beklenilen
rehberlik rollerini Yeşilyaprak (1999) şu şekilde sıralamaktadır:
1. Öğrenciyi dinleme ve nasihat etme rolü,
2. Öğrenciyi kabul ve havale etme rolü,
3. Öğrenci potansiyelini keşfetme rolü,
4. Öğrencinin mesleki gelişimine yardımcı olma rolü,
5. İnsan ilişkilerini geliştirme rolü,
6. Okul rehberlik programını destekleme ve geliştirme rolü (Nazlı, 2008).
Uzaktan Eğitimde Rehberlik
Uzaktan eğitim sistemlerinde öğrenci destek destek birimlerinin önemli bir rolü vardır.
Öğrenci destek hizmetleri öğrencinin kendisini izole edilmişlik duygusundan arındırarak daha
etkileşimli ortamlar yaratılmasında etkilidir.
İşman ve Akça(2007) yapmış oldukları çalışmada; uzaktan eğitimin öğrenme aşamasında
karşılaşmış oldukları problemler olarak;
Teknik sorunlar(%15,4),
Psikolojik sorunlar(%30,5),
Kişisel engeller(%36,3),
Zaman baskısı(%12,5),
Uzaklık(%1,6),
Kesinti(%3,8)
Simpson (2002) uzaktan eğitim sistemlerinde öğrenci destek hizmetlerini akademik ve
akademik olmayan danışmanlık hizmetleri olarak ikiye ayrılmaktadır.
Uzaktan eğitimde rehberlik hizmetleri:
E-posta,
Anlık mesajlaşma araçları,
Video konferans,
Telefon,
Mektup,
Televizyon vb. araçlardan yararlanılarak yapılabilir.
Uzaktan eğitim sisteminde öğrenci destek hizmetlerinin hedefleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Akademik danışmanlık hizmetlerini artırarak öğrenme materyallerinin
kullanımında verimi artırmak,
İdari ve bilgi desteği sağlayarak tercih ve kararlarını vermede yardımcı olmak,
Aradaki mesafeden ve kişisel iletişimin azlığından kaynaklanan izolasyon
duygusunu azaltmak,
Kişisel etkileşim için kaynak ve fırsatları kullanabilmelerini sağlamak.
Uygulama Modelleri ve Rehberlik
Uzaktan eğitim rehberlik hizmetleri uzaktan eğitim uygulama modellerine göre ayrı ayrı
düzenlenmesi gerekmektedir.
Tek Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri
Çift Yönlü Uygulama Modellerinde Rehberlik Hizmetleri
Mektup ile Uygulama Modeli
Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.
Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
Gönderilen postalarda danışmanlık hizmetleri ile ilgili açıklayıcı materyaller yer
almalıdır.
Öğrencilerin her türlü soruları için mektup gönderebilecekleri bir danışman
atanmalıdır.
Mektupla başarı sağlanamazsa yüz yüze danışmanlık sağlayacak uzmanlar uzaktan
eğitim kurumlarında istihdam edilmelidir.
Tek yönlü Radyo ile uygulama Modeli
Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.
Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
Radyo programlarında öğrencilerin istedikleri danışmalık ile ilgili bölümler
koyulmalıdır.
Gerekirse radyo programları değiştirilmeli, öğrencilerin rehberlik ile ihtiyaç
duydukları bölümler eklenmelidir.
Radyo programlarının hazırlanmasında rehberlik hizmetleri için özel programlar
hazırlanmalı ve yayın yapılmalıdır.
Öğrencilerin mektupla sorduklar sorular radyo programı içerisinde uzman bir kişi
tarafından yanıtlanmalıdır.
Tek Yönlü Televizyon ile Uygulama Modeli
Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.
Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
Televizyon programlarında öğrencilerin istedikleri danışmalık ile ilgili bölümler
koyulmalıdır.
Gerekirse televizyon programları değiştirilmeli, öğrencilerin rehberlik ile ihtiyaç
duydukları bölümler eklenmelidir.
Rehberlik hizmeti ile ilgili olarak çeşitli yayınlar hazırlanmalı ve öğrencilere bu
yayınlar televizyon üzerinden sağlanmalıdır.
Güdülenmeyi arttıracak çeşitli yayınlar sağlanmalı ve öğrencilere izleme imkanı
sağlanmalıdır.
Öğrencilerin mektupla sorduklar sorular radyo programı içerisinde uzman bir kişi
tarafından yanıtlanmalıdır.
Tek Yönlü Bilgisayar Ġle Uygulama Modeli
Bilgisayar ile uygulama modelinde rehberlik hizmetleri için daha fazla yöntem ve teknik
uygulanabilmektedir.
Elektronik posta ve E-Posta Listesi
Ses Postası
Çoklu Ortam Postası
Tartışma Grupları ve Forumlar
Tek Yönlü Karma Uygulama Modeli
Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.
Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
Mektuplara, radyo ve televizyon programlarında öğrencilerin istedikleri
danışmalık ile ilgili bölümler koyulmalıdır.
Gerekirse radyo ve televizyon programları değiştirilmeli, öğrencilerin rehberlik ile
ihtiyaç duydukları bölümler eklenmelidir.
Rehberlik hizmeti ile ilgili olarak çeşitli yayınlar hazırlanmalı ve öğrencilere bu
yayınlar radyo ve televizyon üzerinden sağlanmalıdır.
Güdülenmeyi arttıracak çeşitli yayınlar sağlanmalı ve öğrencilere izleme imkanı
sağlanmalıdır.
Öğrencilerin mektupla sorduklar sorular radyo ve televizyon programı içerisinde
uzman bir kişi tarafından yanıtlanmalıdır.
Oluşturulacak mail ve tartışma grupları ile öğrencilere danışmanlık hizmeti
sağlanmalıdır.
Çift Yönlü Radyo ile Uygulama Modeli
Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.
Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
Öğrenci herhangi bir soru sorduğu anda sorusunu yanıtlayabilecek uzmanlar radyo
programında hazır bulunmalıdır.
Eğer tüm öğrencilere çift yönlü radyo konferans hizmeti sağlanmıyorsa
öğrencilerin telefon ile radyo programına katılması sağlanmalıdır.
Haftanın belirli günlerinde gerek mesleki, gerekse psikolojik danışmanlık saatleri
oluşturulup radyo üzerinden öğrencilerin sorunları tartışılmalıdır.
Öğrencilerin sormaktan çekindikleri konular olduğunda telefon desteği sağlanarak
öğrenciler ile birebir iletişim kurulmalıdır.
Çift Yönlü Televizyon Ġle Uygulama Modeli
Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.
Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
Öğrenci herhangi bir soru sorduğu anda sorusunu yanıtlayabilecek uzmanlar
televizyon programında hazır bulunmalıdır.
Eğer tüm öğrencilere tele-konferans hizmeti sağlanmıyorsa öğrencilerin telefon ile
televizyon programına katılması sağlanmalıdır.
Haftanın belirli günlerinde gerek mesleki, gerekse psikolojik danışmanlık saatleri
oluşturulup televizyon zerinden öğrencilerin sorunları tartışılmalıdır.
Öğrencilerin sormaktan çekindikleri konular olduğunda telefon desteği sağlanarak
öğrenciler ile birebir iletişim kurulmalıdır.
Tele-konferans için gerekli olan kamera ve diğer donanımlar uzaktan eğitim
birimlerince temin edilmelidir.
Çift Yönlü Bilgisayar Ġle Uygulama Modeli
İnternet üzerinden verilmeye başlanan derslerle birlikte rehberlik hizmetleri de eş zamanlı
olarak internet üzerinden sağlanmaktadır. Rehberlik hizmetlerinin sağlandığı bazı teknolojiler
ise şunlardır:
Sohbet odaları
Telekonferans
Videokonferans
VoIP (VoiceOver IP)
Çift Yönlü Karma Uygulama Modeli
Öğrenci ihtiyaçları analiz edilmelidir.
Danışmanlık hizmetleri önceden analiz edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır.
Öğrenci herhangi bir soru sorduğu anda sorusunu yanıtlayabilecek uzmanlar radyo
veya televizyon programında hazır bulunmalıdır.
Öğrencilere kesinlikle radyo, televizyon veya bilgisayar üzerinden uzmanlara
ulaşabilecekleri donanımlar temin edilmelidir.
Haftanın belirli günlerinde gerek mesleki, gerekse psikolojik danışmanlık saatleri
oluşturulup radyo, televizyon veya internet üzerinden öğrencilerin sorunları
tartışılmalıdır.
Öğrencilerin sormaktan çekindikleri konular olduğunda telefon desteği sağlanarak
öğrenciler ile birebir iletişim kurulmalıdır.
Sonuç
• Sonuç olarak ister tek yönlü uygulama modelleri ile sağlansın, ister çift yönlü
uygulama modelleri ile sağlansın uzaktan eğitimde rehberlik, tüm uzaktan eğitim
yapan kurumların dikkat etmesi gereken bir süreçtir.
• Yüz yüze eğitimde yapılan rehberlik hizmetlerinin tümü uzaktan eğitim öğrencilerine
de sağlanmalı, aynı zamanda öğrencilerin aidiyet duygularını ve güdülenmelerini
arttıracak etkinlikler tasarlanmalıdır.
• Kaynak: erkekgozuyle.com