using phenomenon based learning approach to …

วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ ปท 15 ฉบบท 2 พฤษภาคม – สงหาคม 2564

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน เพอพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรองรปเรขาคณต

USING PHENOMENON – BASED LEARNING APPROACH TO DEVELOP

GRADE 5 STUDENTS MATHEMATICALS CONNECTION SKILLS IN GEOMETRY

วรศรา เมองจนทร1 และสรนภา กจเกอกล2

Warisara Muangchan1 and Sirinapa Kijkuakul2

1 หลกสตรการศกษามหาบณฑต สาขาวชาคณตศาสตรศกษา มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก

2 อาจารยประจ าภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 1 Master of Education in Mathematics Education, Naresuan University, Phitsanulok

2 Faculty of Education, Naresuan University, Phitsanulok E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยปฏบตการเชงคณภาพน มวตถประสงคเพอศกษาแนวทางในการจดกจกรรม การเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐานและศกษาพฒนาการดานทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรทผานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณ เปนฐาน เรองรปเรขาคณต ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 จ านวน 12 คน ในโรงเรยนขยายโอกาสประจ าต าบลของจงหวดก าแพงเพชร โดยใชแผนการจดการเรยนร แบบสะทอนผลการจดการเรยนร แบบประเมนทกษะและใบกจกรรม งานวจยนด าเนนการเปนวงจรตอเนอง 3 วงจร ประกอบไปดวย ขนวางแผน ขนปฏบต ขนสงเกต ขนสะทอนผล และมการวเคราะหเนอหาและตรวจสอบขอมลแบบสามเสา ผลการวจยพบวา การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน ครผสอนตองเลอกใชปรากฏการณใหสอดคลองกบบรบทหรอใกลเคยงกบนกเรยน ใชค าถามกระตนใหนกเรยนเกดการเชอมโยงความร มปฏสมพนธทดกบนกเรยนรวมไปถงการประเมนนกเรยนในรปแบบทหลากหลาย ซงจะชวยพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนได ซงไดแก การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบคณตศาสตร การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอน และการเชอมโยงทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวน พฒนาไดดตามล าดบ ค าส าคญ การจดการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร

Received: May 2, 2020 Revised: July 25, 2020 Accepted: July 31, 2020

Journal of Graduate Studies Valaya Alongkron Rajabhat University Vol. 15 No. 2 (May - August 2021)

144

ABSTRACT This qualitative action research aims here to implement Phenomenon – Based learning approach (PhBL), and to examine Mathematical connection skills in Geometry of 12 fifth grade students’ in Opportunity Expansion School in Kamphaeng Phet. The instruments were lesson plans, reflective journals, Mathematical connection skill test and worksheets. The research comprising of 3 cycles as follows 1) Plan 2) Act 3) observe and 4) Reflect. Data were analyzed by content analysis and data creditability by data triangulations. The results revealed that the teacher has to choose phenomenon in accordance with school or village, use questions to encourage students to connect knowledge, has good interaction with students and assess their skills by variety of ways. Also this research found that their Mathematical connection skills increased all elements as follow the connection between mathematics and mathematics, the connection between mathematics and others and the connection between mathematics and daily life. Keywords Phenomenon – Based Learning, Mathematical Connection ความส าคญของปญหา เปาหมายหลกของการจดการเรยนการสอนคณตศาสตรในศตวรรษท 21 มงเนนไปท การสงเสรมใหนกเรยนไดคดและมองเหนถงความสมพนธระหวางคณตศาสตรกบสงทอยในธรรมชาต ท าใหการเรยนการสอนเปนไปอยางมความหมายและน าไปใชใหเกดประโยชนในชวตจรงได (Srithi, Supap & Wiriyapong, 2018) ซงในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (ฉบบปรบปรง 2560) ไดก าหนดใหการเชอมโยงเปนหนงในทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร โดยสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ระบไววาเปนความสามารถในการใชความรทางคณตศาสตรเปนเครองมอในการเรยนรคณตศาสตรเนอหาตาง ๆ หรอศาสตรอน ๆ และน าไปใชในชวตจรง (IPST, 2017) ความส าเรจของการเรยนคณตศาสตรจงอยทความสามารถในการน าคณตศาสตรไปเชอมโยงกบชวตจรงและใชแกปญหาไดจรง โดยอาศยการคดวเคราะห การน าความร เนอหาสาระ และหลกการทางคณตศาสตรมาสรางความสมพนธอยางเปนเหตเปนผล เพอน าไปสการแกปญหาและการเรยนรแนวคดใหมทซบซอนหรอสมบรณขน การน าทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรมาใชในการจดกจกรรมการเรยนรจะสงผลใหนกเรยนสามารถน าความรและทกษะทไดไปเปนเครองมอในการแกปญหาและประยกตใช จากประสบการณการสอนคณตศาสตรในโรงเรยนขยายโอกาสประจ าต าบลแหงหนง ผวจยพบวา นกเรยนมกจะมค าถามเสมอวา “เรยนแลวเอาไปท าอะไรได” ซงแสดงใหเหนวานกเรยนยงไมเหนประโยชนของวชาคณตศาสตรเทาทควรและเมอสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนระหวางรวม


145

กจกรรม และการท าแบบทดสอบของนกเรยน พบวานกเรยนไมสามารถใชความรคณตศาสตรในการเชอมโยงทางคณตศาสตรไปในเรองตาง ๆ ได ทงในเนอหาวชาคณตศาสตรและในการประยกตกบสถานการณอน ๆ ผวจยในฐานะครผสอนวชาคณตศาสตรจงไดอธบายประโยชนของการเรยนในเนอหาแตละเรองวาสามารถน าไปใชอะไรไดบาง แตเมอนกเรยนเจอสถานการณใหม นกเรยนกไมสามารถตอบได ผวจยจงตองทบทวนวาท าอยางไรนกเรยนจงจะสามารถน าความรทางคณตศาสตรทเรยนไปใชแกปญหาในชวตจรงได นอกจากน จากการวเคราะหผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนในปการศกษา 2561 ซงใชเนอหาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 พบวา เนอหาทโรงเรยนควรเรงพฒนานกเรยนจะเกยวกบการน าไปใช โดยเฉพาะในสาระท 2 การวด Phenomenon based Learning หรอการจดการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน เปนแนวทางในการสอนทบรรจอยในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานฉบบใหมของฟนแลนด เปนการเรยนรทใชปรากฏการณในชวตจรงมาเปนจดเรมตนของการเรยนร Daehler & Folsom (2019) ไดกลาววา Phenomena Based Instruction เปนการสอนทใหนกเรยนไดใชความร และความคดรวบยอดของแตละศาสตร รวมทงการฝกปฏบตจรงในการเรยนรปรากฏการณทนาสนใจอยางสมเหตสมผล นกเรยนจะไดรบองคความรและทกษะใหม ๆ และไดฝกประยกตใชกบปรากฏการณ นน ๆ ซงจะชวยใหความรใหมเหลานนมคณคาตอนกเรยนในทนททเกดความเขาใจ สาระส าคญคอ เปนการรวมกนของวธการสอนตาง ๆ ซงสอดคลองกบหลกสตรของโรงเรยนทผวจยท าการสอนอย คอมการบรรจวชาบรณาการเขาไวในหลกสตรดวย ซงมทงบรณาการวชาการและบรณาการเศรษฐกจพอเพยง แตยงอยในขนเรมตนเนองจากโรงเรยนแหงนไดเขารวมโครงการโรงเรยนรวมพฒนา (Partnership school) และโรงเรยนคณภาพประจ าต าบล ของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และทางส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเองไดเลงเหนถงความส าคญของการจดการเรยนการสอนโดยใชปรากฏการณเปนฐานดวย นอกจากนโรงเรยนทผวจยสอนอยไดนอมน าเอาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนวสยทศนของโรงเรยน จงไดมการจดการเรยนการสอนทเชอมโยงกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระบรมชนกาธเบศรมหาภมพลอดลยเดชมหาราช บรมนาถบพตร ทสอดคลองและใกลเคยงกบบรบทของโรงเรยนเพอใหนกเรยนสามารถน าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวนได รวมทงมทกษะชวตและทกษะอาชพตามแนวทางการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 โครงการเหลานเปนโครงการทมประโยชนอยางมาก หนงในนนคอโครงการชงหวมนตามพระราชด าร ทนอกจากจะเปนโครงการตวอยางดานการเกษตรแลว กจกรรมตาง ๆ ภายในโครงการกยงเปนแหลงเรยนรใหกบพสกนกรชาวไทยในอกหลาย ๆ ดาน มศาสตรตาง ๆ ซอนอยอกมากมาย ทงการปลกขาว การปลกผกปลอดสารพษ การปศสตวตาง ๆ และการแปรรปผลตภณฑ ซงมความใกลเคยงกบบรบทโรงเรยนมาก ดวยเหตน ผ วจยจงสนใจทจะน าโครงการช งห วมนตามพระราชด าร มาเปนฐาน ในการศกษาคณตศาสตรทอยในชวตจรง ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โดยน าเนอหาเกยวกบพนท ปรมาตร และการสรางเสนขนาน เชอมโยงไปสบรบทโรงเรยน เพอ 1) ศกษาแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน ทสงเสรมทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร


146

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรองรปเรขาคณต ในโรงเรยนขยายโอกาสประจ าต าบล และ 2) ศกษาพฒนาการดานทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร เรองรปเรขาคณต ของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 โจทยวจย/ปญหาวจย 1) การประยกตใชกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน ทสงเสรมทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรองรปเรขาคณต ในโรงเรยนขยายโอกาสประจ าต าบล ควรท าอยางไร 2) นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 มพฒนาการดานทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร เรองรปเรขาคณตหรอไม อยางไร วตถประสงคการวจย 1) เพอศกษาแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน ทสงเสรมทกษะการเชอมโยงคณตทางศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรองรปเรขาคณต ในโรงเรยนขยายโอกาสประจ าต าบล 2) เพอศกษาพฒนาการดานทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร เรองรปเรขาคณต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 วธด าเนนการวจย งานวจยนเปนวจยเชงปฏบตการในชนเรยน (classroom action research) โดยมนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนขยายโอกาสประจ าต าบลในพนทจงหวดก าแพงเพชร จ านวน 12 คนเปนผเขารวมวจย ใชเนอหาในสาระการเรยนรคณตศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551(ฉบบปรบปรง 2560) ของชนประถมศกษาปท 5 เรองรปเรขาคณต มทงหมด 3 วงรอบ โดยแตละวงจรประกอบไปดวย 4 ขนตอน ไดแก ขนวางแผนการด าเนนงาน ขนปฏบต ขนสงเกต และขนสะทอนผลการปฏบต (Kemmis & McTaggart, 1988 cited in Kijkuakul, 2014) ดงภาพท 1

ภาพท 1 วงจรของการวจยเชงปฏบตการตามแนวคดของ Kemmis & McTaggart ทมา: Kijkuakul (2014)


147

ขนท 1 วางแผนการด าเนนงาน (Plan: P) ผวจยศกษาแนวคดและงานวจยทเกยวกบการจดการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐานและการพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร เพอน ามาออกแบบแผนการจดการเรยนร ดงตารางท 1 ขนท 2 ปฏบต (Act: A) ผวจยน าแผนการจดการเรยนรทสรางขน ไปใชในหองเรยน ซงด าเนนการระหวางเดอนมกราคม - กมภาพนธ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2562 ใชเวลาในการสอนทงหมด 3 สปดาห สปดาหละ 4 ชวโมง รวมเปน 12 ชวโมง ขนท 3 สงเกต (Observe: O) ขนนจะเกดขนพรอมกบขนท 2 ปฏบต (Act : A) เพอใหมความเปนธรรมชาต กลาวคอในขณะทด าเนนกจกรรมการเรยนการสอน ผวจย (เปนหลก)และครประจ าการจะคอยสงเกตพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนและบนทกขอมลลงในแบบสะทอนผลการจดการเรยนรเพอตอบค าถามวจยขอท 1 และนกเรยนจะไดท าใบกจกรรมเพอน าขอมลมาตอบค าถามวจยขอท 2 ขนท 4 สะทอนผลการปฏบต (Reflect: R) เปนการน าขอมลทไดจากขนท 3 มาวเคราะหเพอใชเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนาแผนการจดการเรยนรในครงตอไป เครองมอวจยและการเกบรวบรวมขอมล 1) แผนการจดการเรยนร จ านวน 3 แผน ทประกอบดวยเนอหาเรอง การหาพนทรปสเหลยม การสรางเสนขนานและรปทรงสเหลยมมมฉาก แตละแผนใชเวลา 4 ชวโมง ออกแบบไว ดงตารางท 1 ตารางท 1 การออกแบบแผนจดการเรยนรโดยปรากฏการณทใช เรอง รปเรขาคณต

แผน ปรากฏการณทใช กจกรรมทใช

การเชอมโยงทางคณตศาสตร วธการประเมน คณตศาสตร ศาสตรอน ชวตประจ าวน

1 (บาน

ของพอ)

โครงการชงหวมน

(กจกรรม การท านา)

การหาพนทท านาหลงโรงเรยน

- การหาพนทรปสเหลยมขนมเปยกปนและรปสเหลยมดานขนาน

วทยาศาสตร - การเจรญเตบโตของพช ศลปะ - การออกแบบ

- การค านวณพนทปลกขาวใหเพยงพอกบความตองการ

ใหนกเรยนน าเสนอผลงาน

2 (รถราง

พาเพลน)


(กจกรรมรถราง)

การออกแบบลานจอด

รถจกรยานในโรงเรยน

- การสรางเสนขนาน - การวดขนาดของมม

เทคโนโลย - สบคนขอมล ศลปะ - การออกแบบ

- การใชเสนขนานในการสรางลานจอดรถในโรงเรยน


3 (golden place)


(กจกรรมผลตภณฑ แปรรป)

การออกแบบและสรางกลองใสผลตภณฑแปรรปของโรงเรยน

- รปคล - ปรมาตรของรปทรงสเหลยมมมฉาก

ศลปะ - การออกแบบ การงาน - งานประดษฐ

- การใชความรเรองรปทรงในการออกแบบผลตภณฑ



148

โดยทง 3 แผนการจดการเรยนร ประกอบไปดวย 6 ขนตอน ไดแก 1) น าเขาสบทเรยน 2) ก าหนดปญหา 3) ท าความเขาใจกบปญหาและก าหนดแนวทางในการแกปญหา 4) ศกษาคนควา 5) สงเคราะหความร และ 6) น าเสนอและประเมนผลงานดวยวธการทหลากหลาย ซงไดปรบปรงตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ คอก าหนดจดประสงคการเรยนรทเกยวของกบทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรใหชดเจนและตรงประเดน ตรวจสอบเนอหาทน ามาใหเหมาะกบระดบของนกเรยน และปรบปรงความสอดคลองของการสอนแตละขนตอนใหมความตอเนองเชอมโยงกน จากนนผวจยไดน าแผนการจดการเรยนรไปใชในวงจรเพอพฒนาและปรบปรงใหไดแนวทางการประยกตใชในหองเรยนตามสภาพจรง และท าการปรบปรงแผนการจดการเรยนรเพอเขาสวงจรถดไป 2) แบบสะทอนผลการจดการเรยนร ใชบนทกพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนระหวางการจดการเรยนการสอนวามลกษณะอยางไร รวมถงขอเสนอแนะตาง ๆ ในการจดการเรยนร โดยผวจยและครประจ าการทมความรทางคณตศาสตรและมประสบการณสอนคณตศาสตรมากกวา 10 ป รวมสงเกตการณ บนทกจดเดน – จดทควรพฒนา ในแตละขนตอนการจดการเรยนร 3) แบบประเมนทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร โดยท าการประเมนภายหลงการจดการเรยนการสอนครบทง 3 แผนการจดการเรยนร ซงลกษณะขอค าถามเปนขอค าถามปลายเปด จ านวน 5 ขอ ท เนนใหนกเรยนแสดงความสามารถเกยวกบการเชอมโยง 3 ลกษณะ คอ 1) ความสามารถในการใชความรจากการเรยนการสอนมาแกปญหาทางคณตศาสตร 2) ความสามารถในการใชความรจากการเรยนการสอนมาแกปญหาในวชาวทยาศาสตรและวชาการงานอาชพ และ 3) ความสามารถในการใชความรจากการเรยนการสอนมาแกปญหาในชวตจรง 4) ใบกจกรรมจ านวน 3 ชด ทใชประเดนปญหาในชวตจรง เปนการประเมนทกษะระหวางเรยน มลกษณะเปนค าถามปลายเปด 5 ขอ เพอใหนกเรยนเชอมโยงความร เรองการหาพนทรปสเหลยม การสรางเสนขนาน และรปทรงสเหลยมมมฉาก ในวงจรท 1 2 3 ตามล าดบ ไปสการเชอมโยงกบศาสตรอนและการเชอมโยงกบชวตประจ าวน ดงทไดออกแบบไวในตารางท 1 เพอน าขอมลไปดพฒนาการดานทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยน

ภาพท 2 แสดงตวอยางใบกจกรรมและการใชความรจากการเรยนการสอนมาแกปญหาในชวตจรง


149

การวเคราะหขอมล ผวจยไดน าขอมลมาวเคราะหเชงคณภาพ เพอตอบค าถามวจย 2 ขอ ไดแก 1) การวเคราะหขอมลเพอปรบปรงแผนการจดการเรยนร และหาแนวทางการจดการเรยนรทสามารถพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรได โดยมเครองมอวจย คอ แบบบนทกการสะทอนผล หลงจากจบกจกรรม ผวจยใชการวเคราะหเนอหาโดยท าการอานขอมลทไดจากแบบบนทกการสะทอน ปญหาทพบและแนวทางในการแกไขปญหาของแตละวงจรปฏบตการ จากนนท าการตความขอมลและหาความสมพนธของขอมลและลกษณะรวม เพอสรปเปนแนวทางในการจดการเรยนร ซงไดแก การจดกจกรรมการเรยนรในแตละขนตอน ปรากฏการณทเลอกใช บทบาทของคร การออกแบบกจกรรมการเรยนร รวมไปถงการวดและประเมนผลท เหมาะสมกนนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ดวย 2) การวเคราะหพฒนาการดานทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยน โดยการวเคราะหเนอหาจากแบบประเมนทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและใบกจกรรม หลงจากจบทง 3 วงจรแลว ผวจยด าเนนการอานขอมลแลวรวบรวมขอมลทสามารถบงบอกถงการมทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร โดยจดกลมค าตอบตามลกษณะการเชอมโยง ซงจะพจารณาจากจ านวนเนอหาทนกเรยนสามารถเชอมโยงได จากนนก าหนดรหสขอมล นยาม และพฤตกรรมทนกเรยนแสดงออก ดงตวอยางในตารางท 2 ตารางท 2 แสดงตวอยางการวเคราะหทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยน หมวดหม รหส ค านยาม ตวอยางพฤตกรรม

การเชอมโยง

คณตศาสตรกบ

คณตศาสตร

MM3 เชอมโยงความร ได 3 เนอหา

- เชอมโยงกบเรองการเทยบบญญตไตรยางค รปคล และการหาปรมาตรของทรงสเหลยมมมฉาก


- เชอมโยงกบเรองการหาพนทรปสเหลยมผนผาและการหาพนทรปสเหลยมขนมเปยกปน


- เชอมโยงกบเรองการหาพนทรปสเหลยมผนผา - เชอมโยงกบเรองการสรางเสนขนาน

MM0 เชอมโยงไมได นกเรยนไมเขยนค าตอบ / ค าตอบไมตรงประเดน ผวจยไดท าการตรวจสอบขอมลเชงคณภาพโดยใชการตรวจสอบสามเสาดานแหลงทมาของขอมล (Resource triangulation) โดยใชแบบสะทอนผลการจดการเรยนรจากผวจยและครประจ าการ ประกอบการสรปแนวทางการจดการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน และใชการตรวจสอบสามเสาดานวธการรวบรวมขอมล (Method triangulation) โดยใชใบกจกรรมและแบบทดสอบทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรทไดจากผเรยน ประกอบการตดสนใจวาผเรยนสามารถพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรไดตามทเขยนไวในใบกจกรรม


150

ผลการวจย ผวจยไดน าเสนอขอมลเชงคณภาพของผลการวจยใน 2 สวน คอ 1) แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฎการณเปนฐานทพฒนาทกษะ การเชอมโยงทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรองรปเรขาคณต การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณ เปนฐานทง 3 วงจร ท าใหไดประเดน ในการพฒนาการจดการเรยนร ซงสามารถสรปไดดงน ขนท 1 น าเขาสบทเรยนเพอกระตนความสนใจของนกเรยนโดยยกตวอยางดวยโครงการ ชงหวมนอนเนองมาจากพระราชด าร ซงมความใกลเคยงกบบรบทของโรงเรยน รปแบบของการท ากจกรรมในแตละแผนการจดการเรยนร ไดแก การดวดโอ การใช google map การใชผลตภณฑจรงและการเลนเกม โดยครมหนาทกระตนใหนกเรยนแสดงความคดเหนอยเสมอ ขนท 2 ก าหนดปญหาจากสถานการณทก าหนดให โดยครจะเสนอปญหาตาง ๆ ทเหมาะสม ใกลตวนกเรยน และเกยวของกบปรากฏการณทไดเลอกไว ไดแก การปลกขาว ทจอดรถ และกลองบรรจภณฑ เพอใหนกเรยนไดเรยนรและฝกฝนไปตามล าดบขนตอน โดยครมหนาทใชค าถามเพอกระตนความอยากรและสามารถระบปญหาได ขนท 3 ท าความเขาใจกบปญหาและก าหนดแนวทางในการแกปญหา เมอครเสนอปญหาใหนกเรยนแลว นกเรยนจะตองอานและท าความเขาใจกบปญหา วเคราะหแนวทางในการหาค าตอบทสอดคลองกบปญหา และจะตองตอบค าถามวาในการแกปญหานจะตองใชความรคณตศาสตรเรองอะไรบาง และใชความรวชาอนดวยหรอไม โดยครคอยใชค าถามชวยใหนกเรยนแสดงความเชอมโยงและกระตนใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรม ครควรยกตวอยางหรอสถานการณทหลากหลายเพอใหนกเรยนมมมมองทกวางและเขาใจปญหาไดดขน ขนท 4 ศกษาคนควา ในขนตอนนนกเรยนจะไดด าเนนการแกปญหาดวยวธการตาง ๆ ไดแก การเขยนวธการแกปญหา การวาดแบบราง และการสรางกลองใสผลตภณฑ สงส าคญคอนกเรยนจะตองรวาตนเองจะตองท าอะไรอยางเปนล าดบขนตอน เพอแสดงความเชอมโยงและจะไดทราบวาจะใชความรคณตศาสตรเชอมโยงกบศาสตรอนในขนตอนใด ครควรฝกใหนกเรยนไดคดและแกปญหาเปนล าดบขนตอนอยางตอเนอง เพอใหนกเรยนสามารถวางแผนไดวาจะท าอะไรตอไป หากนกเรยนยงไมเขาใจหรอยงไมสามารถเชอมโยงทางคณตศาสตรกบสงอน ๆ รอบตวได จะท าใหนกเรยนไมสามารถหาค าตอบและแกปญหาได ดงนนครจะตองคอยสงเกตนกเรยนอยเสมอ และคอยใชค าถามเพอน าไปสการคด เพอเปนแนวทางใหนกเรยนเหนความเชอมโยงและสามารถเขยนแสดงความเชอมโยงทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวนออกมาไดในรปแบบตาง ๆ ในขนตอนนจะชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวน ขนท 5 สงเคราะหความร เปนขนทนกเรยนรวมกนพจารณาวาค าตอบทไดมาแตละขอนน มความถกตองและเชอมโยงกนหรอไม ถาค าตอบยงไมถกตองครจะตองคอยแนะน าและใหค าปรกษาเพมเตม จากนนด าเนนการซ าอกครงหนงในรปแบบทใกลเคยงกน เพอทดสอบความรและฝกใหมทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรอยางรอบดาน ครจะตองพฒนาและฝกการตอบค าถามลกษณะนอยางตอเนอง เชนการฝกเขยน ฝกอธบาย เพอใหนกเรยนคนชน และใชค าถามชวยใหนกเรยนไดคด


151

และเรยงล าดบขนตอนได ในขนตอนนจะชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรกบคณตศาสตร คณตศาสตรกบศาสตรอน และคณตศาสตรกบชวตประจ าวน ขนท 6 น าเสนอและประเมนผลงานดวยวธการทหลากหลาย ขนตอนนจะน าขอมลทไดจากใบกจกรรมไดแกแบบราง ชนงาน มาเฉลยและอภปรายรวมกนวาแสดงความเชอมโยงไดถกตองหรอไม นอกจากทกลาวมาขางตน ผวจยไดขอคนพบในประเดนตาง ๆ วาปรากฏการณทครเลอกมาใชจะตองใกลเคยงหรอสอดคลองกบชวตประจ าวนของนกเรยน และมความเชอมโยงกนในหลาย ๆ ศาสตร ซงจะชวยใหนกเรยนพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรไดดขน การออกแบบกจกรรมการเรยนร จะตองใชวธการหรอกจกรรมทหลากหลายเพอใหนกเรยนทกคนไดเรยนรอยางเตมทและตองวางแผนกจกรรมใหน าไปสการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนใหไดมากทสด เลอกใชปรากฏการณใหสอดคลองบรบทโรงเรยนหรอใกลเคยงกบนกเรยน ออกแบบกจกรรมใหมความหลากหลายทงกจกรรมการสบคนขอมล การน าเสนอผลงานในรปแบบตาง ๆ รวมถงการใชค าถามเพอกระตนใหนกเรยนเกดการเชอมโยงความร ใชค าถามปลายเปดเพอใหนกเรยนไดฝกคด การมปฏสมพนธทดกบนกเรยน เพอใหนกเรยนรสกเปนกนเองและมความกลาแสดงออก หรอแมกระทงการประเมนนกเรยนในรปแบบทหลากหลาย ทงการเขยน การพด การจดท าชนงานหรอการน าเสนอ เพราะนกเรยนแตละคนมความสามารถในการถายทอดความรทแตกตางกน 2. กจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฎการณเปนฐาน สามารถพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ไดหรอไม อยางไร หลงจากการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐานทง 3 วงจรปฏบต สามารถสรปไดวา ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนมการพฒนาขนในทกดานเรยงตามล าดบไดคอ 1) การเชอมโยงระหวางคณตศาสตรกบคณตศาสตร 2) การเชอมโยงระหวางคณตศาสตรกบศาสตรอน และ 3) การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวน ซงมรายละเอยดดงตารางท 3 ตารางท 3 แสดงความสามารถในการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนในแตละวงจรปฏบต ลกษณะ

การเชอมโยง

จ านวนนกเรยน (รอยละ)

วงจรปฏบต 1 วงจรปฏบต 2 วงจรปฏบต 3 แบบประเมนทกษะ

การเชอมโยง รปแบบ (เนอหา)

M3 M2 M1 M0 M3 M2 M1 M0 M3 M2 M1 M0 M3 M2 M1 M0

MM - 3

(25) 3

(25) 6

(50) -

2 (17)

3 (25)

7 (58)

- 8

(67) -

4 (33)

1 (8)

1 (8)

9 (75)

1 (8)

MA - 3

(25) 9

(75)

4 (33)

5 (42)

3 (25)

8

(67) -

4 (33)

- 8

(67) 2

(17) 2

(17)

ML - - 3

(25) 9

(75) - -

6 (50)

6 (50)

3 (25)

3 (25)

3 (25)

3 (25)

- - 3

(25) 9

(75) *MM คอ การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบคณตศาสตร, MA คอ การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอน, ML คอ การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวน


152

การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบคณตศาสตร มพฒนาการมากทสด เหนไดจากการตอบค าถามของนกเรยน ในวงจรปฏบตท 1 นกเรยนสามารถเชอมโยงทางคณตศาสตรไดรอยละ 50 สวนในวงจรปฏบตท 3 นนนกเรยนสามารถเชอมโยงทางคณตศาสตรไดถง รอยละ 67 และเมอศกษาคะแนนจากแบบทดสอบทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรแลว พบวานกเรยนเขยนแสดงการเชอมโยงความรทางคณตศาสตรไดถงรอยละ 92 ซงถอวานกเรยนมพฒนาการทดมาก การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอน มพฒนาการเปนอนดบ 2 เหนไดจากการตอบค าถามของนกเรยนในวงจรปฏบตท 1 มนกเรยนเพยงรอยละ 25 ทสามารถเขยนเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอนได แตในวงจรปฏบตท 3 มนกเรยนถงรอยละ 67 ทสามารถเขยนเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอนได และในแบบทดสอบทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร นกเรยนเขยนแสดงการเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอนไดถงรอยละ 83 จะเหนวานกเรยนมพฒนาการในการเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอน ๆ เพมขนอยางตอเนอง การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวน มพฒนาการนอยทสด ซงวงจรปฏบตท 1 มนกเรยนเพยงรอยละ 25 ทสามารถแสดงความเชอมโยงกบชวตประจ าวนได และในวงจรปฏบตท 3 มนกเรยนรอยละ 75 ทสามารถแสดงความเชอมโยงได แตเมอศกษาคะแนนจากแบบทดสอบทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรแลว พบวามนกเรยนเพยงรอยละ 25 ทสามารถเขยนเชอมโยงความร ทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวนได อภปรายผล 1) แนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐาน ทพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรองรปเรขาคณต สามารถอภปรายไดในประเดนตาง ๆ ทคนพบ ซงสอดคลองกบหลกการและงานวจยดงตอไปน ปรากฏการณทครเลอกมาใช มความใกลเคยงหรอสอดคลองกบชวตประจ าวนของนกเรยนและมความเชอมโยงกนในหลาย ๆ ศาสตร ซงจะชวยใหนกเรยนพฒนาทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรไดดขน สอดคลองกบขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐานของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา (Ministry of Education, 2019) วาปรากฏการณทเลอกใชจะตองมลกษณะเปนปรากฏการณทใกลตวนกเรยนหรอมความส าคญตอชวตของนกเรยน และสอดคลองกบเกศน เพชรรง (Petchrung, 2013) ทไดจดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตรทเนนใชสถานการณตาง ๆ มาบรณาการกบการสอนคณตศาสตร พบวานกเรยนมทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรสงขน ดงทผวจยใชโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารมาเปนปรากฏการณในการเรยนร ซงตวโครงการทน ามาใชคอโครงการชงหวมน จะมความใกลเคยงกบกจกรรมในโรงเรยนมากและมบางกจกรรมทนกเรยนไดท า เชน การท านา ผวจยใชเรองการท านามาจดกจกรรมการเรยนร เพอใหนกเรยนเหนความเชอมโยงและความส าคญของวชาคณตศาสตรวามประโยชนในเรองใดบาง การออกแบบกจกรรมการเรยนรทค านงถงความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยน คอใชวธการหรอกจกรรมทหลากหลาย ดงเชนทผวจยไดท าการเปดวดโอ การใช google map และการเปดเวปไซต ท าใหนกเรยนเกดความเพลดเพลนและอยากทจะเรยนร ตอไป และมการสอดแทรกเนอหาคณตศาสตรทสามารถเชอมโยงไปสเนอหาตาง ๆ ได ซงสอดคลองกบแนวทางการพฒนาทกษะ


153

การเชอมโยงความรทางคณตศาสตรตามทสมาคมครคณตศาสตรแหงชาตของสหรฐอเมรกา (NCTM, 2000) ไดเสนอแนะไววาครควรจดกจกรรมหรอใชสถานการณปญหาทเกยวของกบคณตศาสตรสอดแทรกอย จะชวยใหนกเรยนไดเหนการน าความร เนอหาสาระและกระบวนการทางคณตศาสตรไปใชในการแกสถานการณปญหาตาง ๆ ได และสอดคลองกบหลกการสงเสรมความสามารถในการเชอมโยงทางคณตศาสตรของกรมวชาการทเสนอวา การใชสถานการณปญหาจรงทอยรอบตวนกเรยนจะชวยเสรมสรางความสามารถในการเชอมโยงความรทางคณตศาสตรใหดยงขน บทบาทหนาทของครทคอยสรางบรรยากาศในหองเรยนใหผอนคลายและเปนกนเองอยเสมอ มสวนชวยสงเสรมใหนกเรยนกลาคด กลาลงมอปฏบตและมสวนรวม การใชค าถามทเราใจเพอคอยกระตนใหนกเรยนเกดการเชอมโยงความร ใชค าถามปลายเปดเพอใหนกเรยนไดฝกคด และตอบค าถามอยางสรางสรรค การมปฏสมพนธทดกบนกเรยน เพอใหนกเรยนรสกเปนกนเองและมความกลาแสดงออก หรอแมกระทงการประเมนนกเรยนในรปแบบทหลากหลาย ทงการเขยน การพด การจดท าชนงาน การน าเสนอ กชวยใหการเรยนรประสบความส าเรจได ดงแนวคดในการจดการเรยนรโดยใชปรากฏการณเปนฐานของอรพรรณ บตรกตญญ (Butkatunyoo, 2018) ทกลาวไววาผสอนจะตองเปนผอ านวยความสะดวกและสรางบรรยากาศใหผเรยนเกดการเรยนร 2) การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปรากฎการณเปนฐาน สงเสรมใหทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรของนกเรยนพฒนาขนในทกดาน ซงมรายละเอยดดงน การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบคณตศาสตรมพฒนาการมากทสด อาจเปนเพราะการเชอมโยงความรทางคณตศาสตรกบคณตศาสตรเปนการเชอมโยงระหวางเนอหาคณตศาสตรทผเรยนเคยเรยนรมาแลว โดยอาจเปนเนอหาเดยวกนแตถกสอนในระดบทตางกน หรอเปนการเชอมโยงใหผเรยนเหนความสมพนธระหวางคณตศาสตรกบคณตศาสตร ตามทอมพร มาคะนอง (Makanong, 2010) ไดกลาวไว ซงจะท าใหนกเรยนเกดความเขาใจไดดกวาการเชอมโยงกบศาสตรอน ๆ หรอการเชอมโยงในชวตประจ าวน และปรากฏการณทน ามาใชในขนน าเขาสบทเรยนนน เปนเรองทงนา รถราง และผลตภณฑแปรรป ซงกสงเสรมใหนกเรยนเขาใจไดวาจะตองใชคณตศาสตรเรองใดบาง การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบศาสตรอนพฒนาเปนอนดบ 2 อาจเปนเพราะในขนน าเขาสบทเรยนและขนก าหนดปญหา ผวจยไดใชการยกตวอยางไวมากพอสมควร จงท าใหนกเรยนเกดการเรยนรและสามารถเชอมโยงความร ตาง ๆ ไดดวยตนเอง ซงสอดคลองกบระพพฒน แกวอ า (Kaew-um, 2017) ทกลาววาประสบการณของนกเรยนเกดจากสงทนกเรยนไดเหน ไดยน ไดสมผสและไดเรยนรมากอน โดยครอาจยกตวอยางหลาย ๆ ตวอยาง สวนการน าเสนอปญหาในชวตจรงท าใหนกเรยนมความสนใจในการเรยนรและอยากลงมอรวมกนแกปญหาและการอธบายค าตอบรวมกน มสวนท าใหนกเรยนสามารถท ากจกรรมไดส าเรจดวยด การเชอมโยงทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวนมพฒนาการนอยทสด อาจเปนเพราะนกเรยนยงไมเขาใจวาตองน าคณตศาสตรไปใชอยางไร ผวจยจงยกตวอยางการใชคณตศาสตรกบสงใกลตวผ เรยนหรอสงทอยในชวตประจ าวน รวมถงการใชค าถามเพอกระตนใหนกเรยนไดคด เมอพจารณาในแตละวงจรปฏบตการ นกเรยนกมพฒนาการทดขนตามล าดบ แตเมอพจารณาในแบบวดทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรในทายวงจรปฏบตการ พบวานกเรยนยงเขยนแสดงการเชอมโยงความรทางคณตศาสตรกบชวตประจ าวนไดไมดเทาทควร อาจเปนเพราะนกเรยนเกดความไม


154

มนใจในความคดของตนเอง เพราะเวลาสอบจะใหท าดวยตนเองแตเวลาท าใบกจกรรม นกเรยนสามารถนงรวมกบเพอนได อกปจจยหนงคอแบบทดสอบทผวจยออกแบบมามความซบซอนมากเกนไป ปญหายงไมสงเสรมใหเกดการเชอมโยงสชวตประจ าวนเทาทควร และผวจยเนนการใหเขยนอธบายซงอาจท าใหนกเรยนไมสามารถเขยนอธบาย ขอเสนอแนะ 1) ปรากฏการณทเลอกมาใช ควรเปนปรากฏการณทเกดขนหรอใกลเคยงกบโรงเรยนและชมชนของนกเรยน เพราะจะชวยใหนกเรยนเขาใจไดงายขน และนกเรยนจะเหนคณคาของคณตศาสตรมากขน เชน โรงเรยนอยในพนททไดรบผลกระทบจากฝนควน กใชปรากฏการณเกยวกบ pm 2.5 หรอโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (โดวด 19) กสามารถน ามาใชได 2) การวดทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรควรมหลายรปแบบเชน การเขยน การวาดภาพ การท าชนงาน เพราะนกเรยนแตละคนมความสามารถในการถายทอดความรทแตกตางกน หากมการวดเพยงรปแบบเดยว จะท าใหนกเรยนแสดงความสามารถออกมาไดไมเตมทเทาทควร

References

Butkatunyoo, O. (2018). Ka n rianru do i chai pra kotka n pen tha n phư a ka n sa ng mum mo ng bæ p ong Ru am læ ka n khao thưng lo k hæ ng khwa m ching kho ng phu rian [Phenomenon based Learning for Developing a Learner’s Holistic Views and Engaging in the Real World]. Journal of Education Studies, Chulalongkorn University. 46(2), 348-365.

Daehler, K. & Folsom, J. (2019). Making Sense of SCIENCE: Phenomena-Based Learning. Retrieved May 22, 2019, from http://www.WestEd.org/mss.

Kaew-um, R. (2017). Ka n phatthana kitkam ka nrian ka nson thi ne n ka n chư amyo ng tha ng khanitsat Doi chai panha pen tha n Samrap nakri an chan matthayom sưksa pi thi 3 [Developing of Learning activities focusing on Mathematical connection use Problem-Based Learning for grad 9 students]. Journal of Education, Naresuan University. 19(4), 214-222.

Kijkuakul, S. (2014). Kan chat ka n rianru witthaya sa t, Thit tha ng sam rap khru thotsawat thi Yi sipʻet [Learning science management, Directions for teachers in the 21st century]. 1st ed. Phetchabun: Juldis Printing.

Makanong, A. (2010). Thak sa læ kra bu an ka n tha ng khanitsa t: Ka n phatthana phư a phat tha na ka n [Mathematical skills and processes: Development for development]. Bangkok: Chulalongkorn University.


155

Ministry of Education. (2019). Ka n chat ka n rianru læ ka n ri anru ta m næ otha ng kho ng ka n C hat ka n rianru do i chai pra kotka n pen tha n [Learning Management and learning according to the guidelines of Manage learning by using phenomenal as the basis]. In Kan ob rom læ sammana ka n c hat ka nri an ka nso n witthaya sa t sam rap phu mi khwa m sa mat pi set da n Witthaya sa t læ khanitsa t Na University of Helsinki Pra thed finlæ n [training and seminars on science teaching for gifted people in science and Mathematics at the University of Helsinki, Finland] (pp. 4-17). Bangkok: Ministry of Education.

National Council of Teachers of Mathematics (NCTM). (2000). Principle and Standards for School Mathematics. Reston, Virginia: National Council of Teachers of Mathematics.

Petchrung, K. (2013). Kan phatthana chut kitkam ka nri anru ta m næ o ka nsưksa khanitsa t thi so t khlo ng kap chi witc hing phư a songsœ m mano that læ khwa msama t nai ka n chư amyong khwa m ru khanitsa t [Development of learning activity package based on realistic mathematics education to enhance mathematical concept and connection ability]. Master of Education Thesis. Chulalongkorn University.

Srithi, K., Supap, W. & Wiriyapong, R. (2018) Ka n wi c hai pa tibatka n phư a phatthana ka n c hat kan ri anru bæ p chaipanha pentha n thi songsœ m anru rư angkhanitsat Rư ang Pha ktatkruai kho ng nakri an chan matthayomsưksa pi thi Si [An Action Research on Developing Problem-based Learning Activities to Enhance Mathematical Literacy in Conic Sections Topic of Students in Grade 10]. Social Sciences Research and Academic Journal, Nakhon Sawan Rajabhat University. 13(37), 105-118.

The Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST). (2017). Khu mư ka n chai laksu t Klum sa ra kanri anru khanitsa t (cha bap prap prung 2560) [Course manual for mathematics learning (Revised version 2017) according to the core curriculum of basic education in 2008, elementary level]. Ministry of education.

using phenomenon based learning approach to …

Documents