tunavor nyuter
TRANSCRIPT
Թունավոր քիմիական միացություններ, նախատեսվածեն ռազմական գործողությունների ժամանակհակարակորդի կենդանի ուժը վնասելու համար:
Թունավոր նյութերը օրգանիզմ են թափանցումշնչառական օրգանների, մաշկի, լորձաթաղանթի ևմարսողական ուղիների միջով:
Թունավոր նյութերն օժտված են ֆիզիկական ևքիմիական որոշակի կոմպլեքս հատկություններով:
Արտադրությունը հիմնված է պարզ եղանակներովմատչելի և էժան հումքից թունավոր նյութեր ստանալուվրա:
Թունավոր նյութերը առաջինը կիրառել է Գերմանիան1914-1918-ի համաշխարհային պատերազմիժամանակ:
Պատերազմի ընթացքում կիրառվեց 50-ից ավելթունավոր միացություններ: Առավել արդյունավետ ենֆոսգենը, դիֆոսգենը, քլորպիկրինը, իպրիտը,
դիֆենիլքլորարսինը և դիֆենիլցիանարսինը:
Պատերազմող բոլոր պետությունները 1914-1918-ինարտադրեցին 150 հզ. տ թունավոր նյութեր, որից 125
հզ.տ օգտագործվեց:
Պատերազմից հետո բազմաթիվ փորձեր արվեցինքիմիական և բակտերիոլոգիական միջոցներիկրիառումն արգելելու համար:
Այդ միջոցների գործածում արգելող առաջինմիջազգային-իրավական ակտը Ժնևիարձանագրությունն է (1925):
50-ական թթ. սկզբին կապիտալւստական երկրներումսինթեզվեցի առավել թունավոր ՖԹՆ`
ֆոսֆորիլթիոխոլիններ, իսկ վերջում`
պսիխոտոմիմետիկ ներգործության նյութեր, որոնց 0,1
մգ/լ խտությունը մարդկանց մոտ առաջանում էհոգեկան խանգարումներ:
Այս խմբի ներկայացուցիչներն են լիզերգինաթթվիդիէթիլամիդը և դիֆենիլօքսիքացախաթթվիքինուկլեդիլէսթերը:
Թունավոր նյութերի մարտական հատկություններըորոշվում են նրանց թունավորելու ունակությամբ:
Թունավոր նյութերի խիստ դասակարգումը դժվար է: Ներկայումս մեծ նշանակություն է ձեռք բերելֆիզիոլոգիական և տակտիկական դասակարգումը:
Օրգանիզմի ախտաբանական վիճակ, առաջանում էթույների ազդեցության հետևանքով և ուղեկցվումօրգանիզմի ֆունկցիաների և ներքին միջավայրիկայունության խանգարումներով:
Լինում են սուր և քրոնիկական թունավորումներ:
Սուր թունավորումը թույնի զանգվածային դոզայիանմիջական ազդեցության հետևանք է:
Քրոնիկական թունավորումը առաջանում է թույնի փոքրդոզայի երկարատև ազդեցությունից (արտադրականթունավորումներ):
Թունավորման առաջացման պայմաններցկախված տարբերում են արտադրական ,
կենցաղային և դեղորայքայինթունավորումներ:
Թունավորման այս կամ այն ձևիհաճախականությունը կախված է սեզոնից,
աշխարհագրական տեղանքից, որոշդեղանյութերի չափից ավելի օգտագործումից ևայլն :
Կենցաղում ամենատարածված թունավորումըլինում է քնաբեր դեղանյութերց ,
ֆոսֆորօրգանական թունաքիմիկատներից,
նարկոտիկներից, գազից և որոշսննդամթերքներից, արտադրության մեջ` կապարից, դնդիկից, ածխածնի ենթոքսիդից ևայլն:
Թունավորման տեղական ախտանշաններըպայմանավորված են մաշկի, շնչառական ուղիների,
ստամոքսի և բարակ աղիքների լորձաթաղանթներիվրա թույնի անմիջական ազդեցությամբ:
Թույնը արյան մեջ ներծծվելիս առաջանում ենռեզորբտիվ ախտանշաններ, որոնք կախված ենկենսական կարևոր օրգանների (լյարդ, երիկամներ ևայլն), արյան, կենտրոնական և ծայրամասայիննյարդային համակարգերի ախտահարմանաստիճանից:
Բուժումը.
Սուր թունավորման դեպքում արտակարգ շտապբժշկական միջոցառումներ.
ստամոքսի լվացում արհեստական փսխումների առաջացում լուծողականներշնչառության կանգի ու սրտի գործունեությանխանգարման դեպքում`
արհեստական շնչառություն,
սրտի մերսում (մասաժ):
Ստացիոնար պայմաններում` արագացված դիուրեցիմեթոդի, իսկ որոշ դեպքում «արհեստական երիկամ»
ապարատի կիրառում (թույները շրջանարվողարյունից արագ հեռացնելու նպատակով):
Կարխարգելումը. աշխատանքի հիգենիայի կանոններիպահպանում, կենցաղային թունավորումիցխուսափելու նպատակով` ծխնելույզների ,
գազօջախների սարքինության հսկողություն:
Գյուղատնտեսական կենդանիների թունավորումները առաջանումեն բուժման ժամանակ օգտագործվող քիմիական նյութերից(արսեն, պղնձարջասպ, հեքսաքլորան, քլորոֆոս, մետաֆոս ևայլն), թունավոր նյութեր պարունակող բույսերից ու կերերից(սուդանախոտ, լյուպին, սև մորմ, արջնդեղ, քուսպ,
եգիպտացորեն, կարտոֆիլ և այլն) և թունավոր կենդանիներիխայթումից (օձ, սարդ և այլն):
Գործնականում հաճախ հանդիպում են կերայինթունավորումներ:
Թունավորման ժամանակ կենդանիների մոտ նկատվումէ թքահոսություն, փսխում, լույծ, նախաստամոքսի կամաղիքնեի փքանք, արյունամիզություն, դեղնախտ,
սրտի, թոքերի գործունեության խախտում, այտուց,
նյարդային ընդանուր և տեղային նշաններ,
բարդություններ դեպքում` մահ:
Ախտորոշվում է դժվարությամբ. հաշվի են առնվում կլինիկական, ախտաբանա-
անատոմիական նշանները, անամնեզիտվյալները, կերի, ջրի արտաթորանքիքիմիական հետազոտության արդյունքները:
Բուժումը. ստամոքս-աղիքային ուղիների լվացում,
թույները չեզոքացնող, ներծծումը կանխող նյութերիօգտագործում, սրտային միջոցներ և այլն:
Մորթված կենդանու միսը օգտագործելի է, եթելաբարատոր հետազոտությամբ մսեղիքում թույն չիհայտնաբերված, հակառակ դեպքում ամբողջ մսեղիքնուտիլացվում է:
Նյութը պատրաստեցին`
Նելլի ԱլավերդյանըՄարիամ ԵնգիբարյանըԱրաքսյա ԶուլալյանըԼիլիթ Գրիգորյանը
10-4 դասարան