tÜpraŞ İzmİt rafİnerİsİ lİmani tehlİkelİ madde rehberİ
TRANSCRIPT
1
TÜPRAŞ İZMİT RAFİNERİSİ LİMANI
TEHLİKELİ MADDE REHBERİ
2
Hazırlama Tarihi: 31.12.2015
(Revizyonlar için Revizyon sayfasına Bakınız)
Ad/Soyad:
Tesis Yetkilisi
İmza:
Mühür:
İÇİNDEKİLER
Sayfa No
REVİZYON SAYFASI ……………………………………………………………………………2
İÇİNDEKİLER …………………………………………………………………………………….4
EKLER ………………………………………………………………………………………….128
3
REVİZYON SAYFASI
Sıra
No
Revizyon
No
Revizyonun İçeriği
Revizyon
Tarihi
Revizyonu Yapanın
Adı Soyadı İmzası
4
1. GİRİŞ
TESİS BİLGİ FORMU
1 Tesis işletmecisi adı/unvanı Tüpraş İzmit Rafineri Müdürlüğü
2 Tesis işletmecisinin iletişim bilgileri
(adres, telefon, faks, e-posta ve web
sayfası)
Tüpraş İzmit Rafinerisi Güney Mah. Petrol
Cad. No: 25/1 41780 Körfez-Kocaeli
Telefon: 0 262 316 3301
Faks: 0 262 316 3724
www.tupras.com.tr
3 Tesisin adı Tüpraş İzmit Rafinerisi Limanı
4 Tesisin bağlı olduğu/bulunduğu il Kocaeli
5 Tesisin iletişim bilgileri (adres,
telefon, faks, e-posta ve web
sayfası)
Tüpraş İzmit Rafinerisi Güney Mah. Petrol
Cad. No: 25/1 41780 Telefon: 0 262 316 3030
Faks: 0 262 316 3724
E-mail: [email protected]
www.tupras.com.tr
6 Tesisin bulunduğu coğrafi bölge Marmara Bölgesi
7 Tesisin bağlı olduğu liman başkanlığı
ve iletişim bilgileri.
KOCAELİ LİMAN BAŞKANLIĞI
Atalar Mah. Sahil Yolu Cad. No: 26
Yarımca- Körfez / KOCAELİ - TURKEY
Telefon : + 90 262 528 37 54 / 528 24 34 /
528 46 37
Fax : + 90 262 528 47 90 / 528 51 04
8 Tesisin bağlı olduğu Belediye
Başkanlığı ve iletişim bilgileri
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Körfez
İlçe Belediye Başkanlığı
9 Tesisin bulunduğu Serbest Bölge
veya Organize Sanayi Bölgesinin adı
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Körfez
İlçe Belediye Başkanlığı sınırlarında
10 Kıyı Tesisi İşletme İzni/geçici İşletme
İzni Belgesinin geçerlilik tarihi.
31.12.2017
11 Tesisin faaliyet statüsü (x) Kendi yükü
ve
ilave 3.
Şahıs
( X )
Kendi yükü
(….)
3.
Şah
ıs
(….)
12 Tesis sorumlusunun adı ve soyadı,
iletişim detayları (telefon, faks, e-
Ziya GÜRÜN
Tüpraş İzmit Rafinerisi 41780 Körfez / Kocaeli
5
posta) Telefon: 0 262 316 3301
Faks: 0 262 316 3724
13 Tesisin tehlikeli madde operasyonları
sorumlusunun adı ve soyadı, iletişim
detayları (telefon, faks, e-posta)
Alparslan YILDIZ
Tüpraş İzmit Rafinerisi Petrol Hareketleri
Üretim Müdürlüğü 41780 Körfez / Kocaeli
Telefon: 0 262 316 3640
Faks: 0 262 316 3724
14 Tesisin Tehlikeli Madde Güvenlik
Danışmanının adı ve soyadı, iletişim
detayları (telefon, faks, e-posta)
Murat DAMGACI
Tüpraş İzmit Rafinerisi Petrol Hareketleri
Üretim Müdürlüğü 41780 Körfez / Kocaeli
Telefon: 0 262 316 1832
Faks: 0 262 316 3724
Yiğit GENÇAL
Tüpraş İzmit Rafinerisi Petrol Hareketleri
Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlüğü 41780
Körfez / Kocaeli
Telefon: 0 262 316 3531
Faks: 0 262 316 3724
15 Tesisin deniz koordinatları FAZ I-FAZ II-PLATFORM İSKELESİ
KOORDİNATLARI
(A ve G noktaları arası özel güvenlik
bölgesi Koordinatları)
A) 4512868.451 479826.356 B)
4512900.980 479216.507
C) 4512500.495 479027.702 D)
4511883.551 479025.959
E) 4511604.615 479494.436 F)
4511630.635 481324.634
G) 4511907.209 481747.649
FAZ III ve RIHTIM KOORDİNATLARI
A) 4513997.43; 479020.19 M) 4513212.12;
478589.93
B) 4513978.32; 479032.63 N) 4513216.92;
478600.93
C) 4513975.18; 479027.90 O) 4513201.12;
478594.72
D) 4513696.69; 479209.20 P) 4513205.92;
478605.72
E) 4513579.55; 479271.10 R) 4513237.87;
478626.48
F) 4513582.15; 479276.15 S) 4513226.85;
6
478631.23
G) 4513538.71; 479298.45 T) 4513221.35;
478633.63
H) 4513504.53; 479313.40 U) 4513210.37;
478638.47
I) 4513505.82; 479316.48 V) 4513345.05;
478854.12
J) 4513489,16 ; 479326,56 Y) 4513338.24;
478856.76
K) 4513489.68; 479325.01 Z) 4513310.74;
478868.75
L) 4513497.54; 479339.88
16 Tesiste elleçlenen tehlikeli madde
cinsleri (MARPOL Ek-1, IMDG, kod,
IBC kod, IGC Kod, IMSBC Kod,
Grain Kod, TDC Kod kapsamındaki
yükler ile asfalt/bitüm ve hurda
yükleri)
İskeleler: Ham petrol / ürün - akaryakıt /
dökme sıvı yük / kimyasal / LPG / madeni yağ
ve baz yağı türevleri
17 Tesise yanaşabilecek gemi cinsleri Tanker, Kuru yük, LPG, Kimyasal,
18 Tesisin anayola mesafe (kilometre) 2 km
19 Demiryoluna mesafesi (kilometre)
veya demir yolu bağlantısı (Var/Yok)
0 km
Var
20 Hava alanına mesafesi (kilometre) 45 km
21 Tesis elleçleme kapasitesi
(Ton/Yıl; TEU/Yıl; Araç/Yıl)
32.000.000 ton/yıl
22 Tesiste hurda elleçlemesi yapılıp
yapılmayacağı
Yapılmayacak
23 Hudut Kapısı var mı? (Evet/Hayır) Hayır
24 Gümrüklü saha var mı? (Evet/Hayır) Evet
25 Yük elleçleme donanımları ve
kapasiteleri
Dolum kolları
26 Depolama Tank kapasitesi (m3) 2.911.499
27 Açık depolama alanı (m2) Yok
28 Yarı kapalı depolama alanı (m2) Yok
29 Kapalı depolama alanı (m2) 14.749 m2 (kok depolama alanı)
30 Belirlenen fumigasyon ve/veya
fumigasyondan arındırma alanı (m2)
-
31 Kılavuzluk&Römorkaj hizmetleri
sağlayacısının adı/ünvanı iletişim
detayları
Römorkaj römorkörcülük teşkilat izni ile
Tüpraş marifetiyle, kılavuzluk Dekaş
vasıtasıyla
32 Güvenlik Planı oluşturulmuş mu?
(Evet/Hayır)
Evet
33 Atık Kabul Tesisi Kapasitesi (Bu
bölüm tesisin kabul ettiği atıklara
göre ayrı ayrı düzenlenecektir)
Atık Türü Kapasite (m3)
Kirli Balast, Slop, Slaç,
Sintine suyu, Pis su, Çöp
Kirli Balast ( 4.096
m3 ), Slop ( 2.580
m3 ), Slaç ( 1.855
7
m3 ), Sintine Suyu (
1.855 m3 ), Pis Su
( 250 m3 ), Çöp (
20 m3 )
34 Rıhtım/iskele vb. alanların özellikleri
Rıhtım/İskele
No
Boy
(metre)
En
(metre)
Maksimum
su derinliği
(metre)
Minimum su
derinliği
(metre)
Yanaşacak en
büyük gemi
tonajı ve boyu
(DWT veya
GRT-metre)
FAZ I İSKELESİ
1 no.lu
yanaşma yeri
105 27 14 13 80.000 DWT
2 no.lu
yanaşma yeri
65 27 11 10 3.000 DWT
5 no.lu
yanaşma yeri
20 4,3 6 5,5 1.000 DWT
6 no.lu
yanaşma yeri
20 4,3 6 5,5 1.000 DWT
7 no.lu
yanaşma yeri
20 35,5 7 6 2.000 DWT
8 no.lu
yanaşma yeri
70 35,5 8,5 8,0 20.000 DWT
FAZ II
İSKELESİ
FAZ II
İSKELESİ
3 no.lu
yanaşma yeri
66 43 13,5 13 40.000 DWT
4 no.lu
yanaşma yeri
98 43 14,5 14 100.000 DWT
PLAFORM
İSKELE
PLAFOR
M İSKELE
9 no.lu
yanaşma yeri
457 11 29 28 300.000 DWT
FAZ III
İSKELESİ
(RUP)
FAZ III
İSKELESİ
(RUP)
201 no.lu
yanaşma yeri 150 37,30 7 7 5.000 DWT
202 no.lu
yanaşma yeri 150 37,30 7 7 5.000 DWT
203 no.lu
yanaşma yeri
183 37,30 14 13,5 20.000 DWT
204 no.lu
yanaşma yeri
200 37,30 12 11,5 30.000 DWT
205 no.lu
yanaşma yeri
295 30 18 17,5 70.000 DWT
206 no.lu 327 30 18 17,5 100.000 DWT
8
yanaşma yeri
RIHTIM
(RUP)
207 no.lu
yanaşma yeri
592 15 12 12 30.000 DWT
Boru Hattının adı (Tesiste
mevcutsa)
Sayısı
(adet)
Uzunluğu
(metre)
Çapı
(inç)
Deniz dibi ham petrol boru
hattı
1 700 36
2. SORUMLUKLAR
2.1. Tehlikeli yüklerin dolum, tahliye ve taşıma esnasında tesiste operasyon öncesi,
operasyon esnasında ve operasyon sonrasında yapılabilecek tüm işlemlerin her
aşamasında proses emniyeti, iş ve işçi sağlığına zarar verilmemesini ve oluşabilecek
kazaların engellenmesini sağlamak üzere eksiksiz tüm önlemler alınmakta ayrıca
operasyonların her aşamasında saha operatörlerimiz tarafından belli aralıklarla kontroller
yapılmaktadır. Tehlikeli yük elleçleyen liman personeline yapacakları işlerde tecrübe
gerektiren eğitimlerin yanında, olası tehlikeler ve sonuçlarıyla ilgili eğitimler verilmekte, bu
eğitimlerin periyodik olarak yılda bir veya birden fazla verilmesi yasa ve yönetmeliklere
göre düzenlenmektedir.
2.2. Rafineride çalışan tüm kapsam içi ve kapsam dışı personel yangınla mücadele
anlamında etkin rol alabilmektedir. Çevre kirliliği ve yangınla mücadele konularında
işletme sahasında çalışan tüm personel yılda iki defa yasal zorunluluk olan eğitimler
verilmektedir. Liman çalışanları için ayrıca İSG eğitimi verilmiş sertifikalandırılmıştır.
Rafinerinin diğer bölümlerinde çalışan personele yılda iki kez olmak üzere periyodik ve
uygulamalı olarak yangın eğitimi vermekte, ayrıca her yıl tekrarları yapılan “Çevre Kirliliği
Tatbikatı” ve “Afet Durum Tatbikatı” ile de karşılaşılacak her duruma hazırlıklı olunması,
sorumluluk alanında oluşan olumsuzluk hakkında idare ve resmi makamlarla irtibat
sağlanmaktadır.
2.2.1. İzmit Rafineri Müdürlüğü’nün her bölümünde acil durumlar ve ilk müdahaleler
için gerekli tüm tedbirler alınmıştır. Ünitemizde de olası çevre kirliliğini önleyebilmek
amaçlı tüm iskeleleri çepeçevre kaplayan sabit bariyerler tesis edilmiştir. Herhangi bir
olumsuzlukta mahsul taşıntısının deniz yüzeyinde yayılmadan bariyerler içerisinde
kalması ve sonrasında toplanması sağlanmaktadır. Ünitemizin her iskelesinde olası
gemi yangını veya tesiste oluşabilecek yangınla mücadele ekipmanları hazır
bulunmakta ve periyodik olarak kontrolleri yapılmaktadır.
2.2.2. Personel, dolum/tahliye öncesinde ve sırasında yaşanabilecek her türlü
olumsuzluk için yapılacak önlemler, ilk müdahaleler ve acil durumlar konusunda
eğitim verilerek bilgilendirilir ve eğitim sonunda sınava tabi tutularak başarılı olan
personele sorumluluk verilerek operasyonlara katılması için yetki verilir. Tüm personel
için, verilen eğitimler ve eğitim sonu değerlendirme raporlarının bulunduğu dosyalar
eğitim müdürlüğümüz arşivinde ve ünitemizde kayıt altında bulundurulmaktadır.
9
2.2.3. Rafineride çalışan personelin yanında Deniz Dolum Ünite personeli de,
çalıştığı saha içerisinde emniyet malzemelerini (Baret, emniyet ayakkabısı, yanmaz
(nomex) iş elbisesi, emniyet gözlüğü, acil kaçış maskesi, H2S detektörü vb.) tam ve
eksiksiz şekilde yanında bulundurmaktadır. Dolum/Tahliye süresince yapılacak her
operasyonda bu malzemeler operatörler tarafından kullanılır ve vardiya baş
operatörleri kontrolünü sağlar.
2.2.4. TÜPRAŞ İzmit Rafineri Müdürlüğü Deniz Dolum Ünitesi, tehlikeli yük olarak
nitelendirilecek her cins hampetrol ile işlenmiş petrol türevlerinin dolum ve tahliye
işlemlerini gerçekleştirmektedir. Dolum/Tahliye operasyonları için limanımıza gelen
gemiler için ürün transferi yapılacak mahsulün uygunluğu tarafımızdan değerlendirilir.
Sürekli olarak güncellenen hatlarımızdaki mahsul cinsleri ve son işlem tarihlerinin
bulunduğu çizelgemiz ile sahil tanklarının operasyonel uygunluğu sorgulanır, neticede
gelen geminin hangi iskeleye hangi sırayla yanaşacaklarını PSM (Planlama ve Satış
Müdürlüğü) belirler.
2.2.5. Gelen geminin yanaştırılabilmesi için, acentası tarafından Liman
Başkanlığı’ndan aldığı yanaşma ordinosunu tarafımıza mail ile göndermiş olması ve
gelen geminin fiziksel özelliğine uygun olan iskelenin müsait olması esastır. Her
iskelemiz için yanaştırılabilecek gemi tonilatosu ve uzunluk ile draftı belli olup, bu
kriterler periyodik olarak yapılan kontroller ve revizyonlarla güncellenmektedir.
2.2.6. Yanaşma ve ayrılmalar ile diğer liman hizmetlerinde “İzmit Rafinerisi Liman
Hizmetleri Tarifesi Prosedürü” uygulanır. Liman Başkanlığı tarafından lüzum görülen
herhangi bir sebep nedeniyle yanaşmasına izin verilmeyen gemi iskelemize
yanaştırılmaz ve dolum/tahliyesi gerçekleştirilmez.
2.2.7. Yanaştırılacak geminin tonajına uygun olarak römorkör ve palamar hizmeti
tarafımızdan DİTAŞ personeli vasıtasıyla verilerek emniyetli şekilde yanaşması ve
ayrılması sağlanır. Verilen hizmetler Denizcilik Müsteşarlığı’na raporlanmaktadır.
2.2.8. Geminin halatlarının ve gemiye emniyetli giriş-çıkışının uygunluğu, yanaşık
bulunduğu sürece sürekli olarak operatörlerimiz tarafından kontrol edilmektedir.
Yükleme ve tahliyelerin emniyetli bir şekilde yapılması için “Yakıt Yükleme ve
Boşaltma İskelesi için Emniyet Önlemleri ile İlgili Standart” uygulanır. Dolum/tahliye
yapılacak geminin sorumlu personeli ile, ISGOTT’un son baskısından uyarlanan
“Gemi / Sahil Emniyet Kontrol Listesi”ni gemi yetkilisi ile karşılıklı doldurup onaylanır.
Listenin gerektirdiği rutin kontrolleri düzenli olarak yapılır. Alınacak önlemler ve
karşılaşılabilecek olumsuzluk durumda yapılması gerekenler mutabık kalınarak karara
bağlanır ve imza altına alınır. Bu kontroller periyodik olarak dolum/tahliye süresince 4
saat arayla periyodik olarak tekrarlanır.
2.2.9. Gemi sorumlusu ile ayrıca yüklenecek ya da tahliyesi yapılacak yükün miktarı
ve gemi-sahil hat kapasitesinin müsaade ettiği emniyetli saatlik akış hızı konusunda
mutabık kalınması amaçlı “Dolum/Tahliye Protokolü” karşılıklı olarak imzalanır.
Yükleme protokolüne yazılacak maksimum yükleme hızı seçilen pompaya bağlıdır.
2.2.10. Ayrıca taşınan yükün tüm kimyasal ve fiziksel özelliklerinin yazılı bulunduğu
“Ürün Güvenlik Bilgi Formunun” taraflarda bulunması ve personelin bilgisinde
olunması sağlanır.
10
2.2.11. Yüklemesi tamamlanan ve taşınma aşamasına gelmiş Motorin ve K.Benzin
95 Oktan dolumlarında, yüklerde bulunan marker konsantrasyonunun ve gemi
tarafından tanklarına vurulmuş olan mühür numaralarının bulunduğu Ek-1 belgesi,
irsaliyesi ile birlikte gemi kaptanına imzalatılır ve taşıma süresince taraflarda bulunur.
2.2.12. Gemiye birden fazla tehlikeli yük taşınacağında, bu yüklerin karışmasını
engellemek amaçlı dolum/tahliyelerin, geminin ayrı tanklarında ve birbirinden
bağımsız bulunması, ayrıca bu işlemlerin de ayrı ayrı yapılması zaruridir.
2.2.13. Dolum/tahliye sırasında oluşan herhangi bir olumsuzlukta ilk müdahale hemen
yapılarak gerekli tüm birimler bilgilendirilir. Limanda yapılan diğer operasyonlar
durdurulur ve “Deniz Dolum Acil Durum Prosedürü” uygulanır. Gerektiği taktirde Acil
Tahliye Protokolü uygulanarak, limanda yanaşık tüm gemilere her an harekete hazır
olun talimatı verilir. Her hangi bir sebeple deniz kirliliği oluşursa ünite amirleri
bilgilendirilir ve deniz kirliliği ile mücadelede “Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı
Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini
Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği” hükümlerine uyularak kirlilikle
mücadele yöntemleri uygulanır.
3.KIYI TESİSİ TARAFINDAN UYULACAK/UYGULANACAK KURALLAR VE
TEDBİRLER
Rafineri iskelelerine yanaşan gemi ve gemi personelinin uymaya zorunlu oldukları
kuralları açıklamaktır.
İskele Emniyet Görevlisi: Deniz Dolum Ünitesi Baş Operatörünün görevlendiği gemi
yükleme ve boşaltma işlemlerinin emniyetli olarak yürütülmesinden sorumlu personel
Uygulama
Gemi kaptanları gemideki tüm personelin emniyet önlemlerini öğrenmelerini ve belirtilen
talimatlara uymalarını sağlamalıdır.
Deniz Dolum Ünitesi Baş Operatörünün belirleyeceği bir operatör “İskele Emniyet
Görevlisi” olarak görev yapacaktır.
1. Ek-1 “Gemi/İskele Emniyet Kontrol Listesi” iskele emniyet görevlisi tarafından gemi
kaptanına verilerek, bu listedeki şartların yerine getirilmesi talep edilir. Listedeki
şartların yerine getirildiğine dair karşılıklı kontroller yapıldıktan sonra ikinci nüshaya
gemi kaptanının imzası alınır.
2. İskele emniyet görevlisi emniyet kontrollerini yaparak, kontrol ettiği konuları listesinde
işaretler, gördüğü aksaklıkları düzelttirir ve bu konuyu listeye not ederek paraf eder.
Vardiyanın yeni gelen iskele emniyet görevlisine teslim etmeden önce gerekli
gördüğü notu yazarak tarih ve vardiyasını belirten zamanı yazarak imzalar.
3. Gemi/İskele Emniyet Kontrol Listeleri Deniz Dolum Ünitesi gemi dosyalarında
saklanır.
Genel Kurallar
a. Sigara İçme: İskelede ve gemi güvertesinde sigara içmek ve çakmak/kibrit
taşımak yasaktır. Eğer emniyetli havalandırma sistemi varsa bu takdirde
kapıları ve pencereleri kapalı olmak şartı ile gemi salonunda sigara içilebilir.
Emniyetsiz görüldüğü takdirde, rafineri yetkilisi salonda sigara içilmemesini
isteyebilir.
11
b. Gemi Personelinin İskeleye İnmesi: Deniz Dolum Ünitesi personelinin izni
olmadan gemi personeli iskeleye inemez ve orada çalışamaz.
c. Petrol/Petrol Türevi Döküntüler:
d. Yağla karışık suyun ve sintine sularının denize boşaltılması yasaktır.
e. Gemi üzerinde ve denizde oluşabilecek kirlilikle mücadele için güvertede
kullanılmaya hazır yeterli miktarda malzeme ve ekipman bulundurulacaktır.
f. Güvertedeki herhangi bir kirliliğin denize gitmemesi için gemi güverte firengi
delikleri kapalı tutulacaktır.
g. Deniz kirliliği ile mücadelede kullanılacak bariyer, yağ toplayıcı, tekne ve
personel masrafları Tüpraş tarafından kirliliğe neden olan gemiden talep
edilecektir.
h. Acil Çekme Halatları: Gemiler, herhangi bir yangın meydana gelmesi halinde,
gemiyi iskeleden uzaklaştırmak için kıç ve baş taraflarında su yüzeyine yakın
seviyede çelik çekme halatları sarkıtılmaktadır
i. İskele İle Gemi Arasındaki Geçiş: Gemi-İskele arası emniyetli geçişin
sağlanması gemi ve iskelenin ortak sorumluluğundadır. Gemide ve iskelede
reflektörlü ve halatlı can simitleri hazır bulundurulmaktadır.
j. Telsiz ve Elektrikli Cihazlar: Gemi iskeleye yanaştıktan sonra radar, orta ve
yüksek frekanslı telsizler, ex-proof olmayan telsiz, telefon ve elektrikli cihazlar
kullanılamaz.
k. Ateş, ışıklar, lambalar v.s.: Gemi iskelede iken, yalnız petrol buharlarına karşı
emniyetli ex-proof ışık ve el fenerleri kullanılacak ve kaynak, açık ateşle yemek
pişirme v.s. gibi ateşli işler hiçbir şekilde yapılmayacaktır.
l. Kazan Tüplerinin Temizliği: Gemi iskelede bulunduğu sürece hiçbir şekilde
kazan tüplerini temizlemeyecek, bacadan kurum ve siyah duman çıkmaması
sağlanacak, denize kazan külü boşaltılmayacaktır.
m. Temizlik İşleri: Tank temizleme işlerine izin verilmez.
n. Tamir İşleri: Rafineri yetkilisinin yazılı izni alınmadan tamir ve bakım işleri
yapılamaz. Filika testi, sörvey ve benzeri işlemlere izin verilmez.
o. Gemilere diğer deniz araçlarının yanaşması: Gemi kaptanı ve rafineri
yetkilisinin izni olmadıkça ikmal vb. amacıyla hiçbir deniz aracı geminin
etrafında bulundurulamaz / yanaştırılamaz.
p. Atıklar: Gemiden denize ve iskele üzerine hiçbir surette atık atılmayacaktır.
q. Yangınla Mücadele: Gemi iskelede bulunduğu müddetçe yangınla mücadele ve
acil durum ekipmanları her an kullanıma hazır bir şekilde bulundurulacaktır.
r. Acil Durum Alarmları: Yangın veya diğer acil durumlarda gemi sireni Ek-2’de
ilgili tabloları verilen IMO kodlarına uygun şekilde çalınır.
s. Makinalar: Gemi, iskeleyi kısa bir zaman zarfında terk edebilmek için
makinalarını çalışmaya hazır bir şekilde bulundurulacaktır.
t. Uyuşturucu veya alkolden etkilenmiş personelin iskeleye girmesi yasaktır.
u. Kontrol: Kaptan, yukarıdaki emniyet tedbirlerinin alındığını ve uygulanabildiğini
görmek için iskele yetkilisinin ve/veya yetkili liman amirlerinin gemi içinde
kontrol yapmasına izin verecektir.
v. Geminin İskeleye Bağlanması:
w. Gemi kaptanı iskele baş operatörünün talimatına göre gemisini iskeleye
yanaştırır. Gemiler usulüne uygun şekilde ve halatlarla iskeleye bağlanmalıdır.
Bunun sorumluluğu gemi kaptanına aittir. Rafineri yetkilisinin düşüncesine
göre, şartlar uygun değilse; durum düzeltilinceye kadar yükleme ve boşaltma
12
işlemine başlanmaz. İskeleye kasası tel olan halat verilmez. Gemi iskeledeki
pozisyonunu koruyabilmek için halatlarını daimi surette gergin tutacak şekilde
önlem alır. Yanaşma talimatı olmayan gemiler demir mahalinde demirlerler.
x. Yükleme ve Boşaltma
y. İskele emniyet görevlisi emniyet önlemlerini yeterli bulmazsa, her türlü yükleme
ve boşaltmayı başlatmayı reddeder. Red sebebi hemen ilgili Gemi Kaptanlığına
bildirilir.
z. “Gemi/İskele Emniyet Kontrol Listesi” nde (Ek-1) bulunan tüm unsurlar
üzerinde mutabakat sağlanmadan yükleme ve boşaltma başlatılamaz .
aa. Yükleme ve Boşaltma Esnasında Güvertede kalifiye ve tecrübeli bir gemi
personeli hazır bulundurulacaktır.
bb. Elleçlenen ürün hiçbir yere sızdırılmayacak, olası döküntülere hazırlık
yapılacak, döküntüler için gerekli donanım operasyon esnasında güvertede ve
iskelede hazır bekletilecek.
cc. Yükleme/boşaltma operasyonları esnasında Bütün harici kapılar, kaportalar ve
yaşam mahalindeki lumbozlar, mağazalar ve makine bölümleri kapatılmış
olmalıdır. Pompa dairesindeki blower’in yükleme veya boşaltılma işleminden 30
dakika önce çalıştırılmış olması gereklidir.
dd. Yükleme ve boşaltma esnasında daimi balast tankı kapakları dahil bütün
kapaklar kapalı tutulacaktır.
ee. Yangın hortumları ana ve arka güvertede müdahaleye hazır durumda
bekleyecek; yangın devresi basınç altında bulundurulacaktır. Uluslararası sahil
yangın bağlantısı için gerekli hazırlıklar tamamlanmış olacaktır.
ff. Yıldırımlı ve fırtınalı havalarda gerekli görüldüğünde her çeşit yükleme ve
boşaltma işlemi durdurulacak, bütün ölçü deliklerinin kapakları sıkıca
kapatılmış olacaktır.
gg. Başka bir gemi üzerinden yakıt yükleme ve boşaltma işlemi yasaktır.
hh. Gemi Monifoldlarının Kontrolü: Gemideki bütün yükleme/boşaltma işlerinden
Gemi Kaptanlığı sorumlu tutulur. İhrakiye veya kargo tanklarının taşmasını
önlemek geminin sorumluluğundadır. Kargo veya ihrakiye tankı yüklemesinin
bitmesine yakın ilgili gemi yetkilisi taşma ihtimalini önlemek için iskele
operatörüne dolum debisinin düşürülmesini bildirir.
Rafineriye Giriş İzni
ii. Gemi personelinin rafineri içerisine yaya olarak girmesine izin verilmez.
Rafineri içerisinden ancak rafinerinin sağlayacağı araç ile geçilir.
jj. Gemi personeli rafineri içerisine görevi gereği girmek istediği takdirde rafineri
giriş ve rafineri emniyet talimatları gereğince hareket edecektir.
kk. Gemi personelinin rafineriye giriş çıkışından Rafineri Güvenlik Müdürlüğü
sorumludur.
ll. Gemide veya İskelede Yangın Çıktığında Yapılacak İşler
mm.İskele personeli tarafından ilgili birimlere yangın ihbarı yapılır. Yükleme veya
boşaltma işi durdurulur.
nn. Hortumlar veya kollar sökülüp, halatlar fora edilerek gemi iskeleden
uzaklaştırılacaktır. Gerekirse halatlar kesilecektir.
13
oo. Gemi, römorkörler yardımıyla çekilerek derhal iskele emniyet sahası dışına
çıkarılır. Römorkörlerin yangınla mücadele sistemleri ile gemi ve iskeleye
müdahale edilir.
pp. Mevcut iskele sabit yangınla mücadele sistemleri (otomatik su ve köpük
monitörleri) ile müdahale edilir.
4. TEHLİKELİ MADDELERİN SINIFLARI, TAŞINMASI, TAHMİL/TAHLİYESİ,
ELLEÇLENMESİ, AYRIŞTIRILMASI, İSTİFLENMESİ VE DEPOLANMASI
4.1 Tehlikeli Maddelerin Sınıfları
Tablo 4.1 Tehlikeli Maddeler, UN Kodları ve Sınıfları
4.2. Tehlikeli Maddelerin Paketleri ve Ambalajları
Tesisimizde dökme yük olarak tehlikeli madde elleçlemesi yapılmaktadır.
4.4. Tehlikeli Maddelerin İşaretleri ve Paketleme Grupları
Tablo 4.2 Tesisimizde Elleçlenen Tehlikeli Maddeler, UN Kodu, Sınıfı, İşaretleri ve
Paketleme Grubu
ÜRÜN ADI UN KODU SINIFI İşaretler Paketleme Grubu
ÜRÜN ADI UN KODU SINIFI
Dizel UN 1202 3
K.Benzin UN 1203 3
LPG UN 1965 2
Jet A-1 UN 1863 3
Vakum Rezid UN 3257 9
Fuel Oil UN 3082 9
Nafta UN 1268 3
Isomerat UN 1268 3
Platformate UN 1268 3
HVGO UN 3082 9
Hc.Dip UN 3082 9
MTBE UN 2398 3
Ham Petrol UN 1267 3
14
Dizel UN 1202 3
PG III
K.Benzin UN 1203 3
PG II
LPG UN 1965 2
Jet A-1 UN 1863 3
PG III
Vakum Rezid UN 3257 9
PG III
Fuel Oil UN 3082 9 PG III
Nafta
UN 1268 3
PG I
Isomerat
UN 1268 3
PG II
Platformate
UN 1268 3
PG I
15
HVGO UN 3082 9
PG III
Hc.Dip UN 3082 9
PG III
MTBE UN 2398 3
PG II
Ham Petrol UN 1267 3
PG III
4.5. Tehlikeli Maddelerin Sınıflarına Göre Gemide Ve Limanda Ayrıştırma Tabloları
Kıyı tesisimizde elleçlenen tehlikeli maddelere ait tehlikeli madde ayrıştırma tablosu
aşağıdadır. Tabloda genel ayrıştırma hükümleri verilmiş olup elleçlenecek maddeler
hakkında özel hükümlerin mevcut olması durumunda özel hükümler öncelik taşıyacaktır.
16
4.3. Tesisimizde Elleçlenen Tehlikeli Maddelerin Sınıflarına Göre Ayrıştırma Tablosu
SINIF 1.1
1.2
1.5
1.3
1.6
1.4 2.1 2.2 2.3 3 4.1 4.2 4.3 5.1 5.2 6.1 6.2 7 8 9
Yanıcı
Gazlar
2.1
4 4 2 X X X 2 1 2 X 2 2 X 4 2 1 X
Yanıcı
Sıvılar
3
4 4 2 2 1 2 X X 2 1 2 2 X 3 2 X X
Çeşitli
Tehlikeli
Maddeler
9
X X X X X X X X X X X X X X X X X
Tablodaki numara ve semboller aşağıdaki anlamlara gelir:
1– “Uzak tutulmalıdır”;
2– “Ayrılmalıdır”;
3– “Bütün bir kompartıman veya bölme vasıtasıyla ayrı tutulmalıdır”;
4– “Aradan geçen bütün bir kompartıman veya bölme vasıtasıyla uzunlamasına ayrılmalıdır”;
X- “Herhangi bir etkileşimi yoktur”
5. KIYI TESİSİNDE ELLEÇLENEN TEHLİKELİ YÜKLERE İLİŞKİN EL KİTABI
Tesisimizde deniz yoluyla elleçlenen tehlikeli maddelerin listesi Tablo 5.1’de
gösterilmiştir.
Tablo 5.1 Tesisimizde Elleçlenen Tehlikeli Maddeler, UN Kodu, Sınıfı, İşaretleri ve
Paketleme Grubu
ÜRÜN ADI UN KODU SINIFI İşaretler Paketleme Grubu
Dizel UN 1202 3
PG III
K.Benzin UN 1203 3
PG II
17
LPG UN 1965 2
Jet A-1 UN 1863 3
PG III
Vakum Rezid UN 3257 9
PG III
Fuel Oil UN 3082 9 PG III
Nafta
UN 1268 3
PG I
Isomerat
UN 1268 3
PG II
Platformate
UN 1268 3
PG I
HVGO UN 3082 9
PG III
18
Hc.Dip UN 3082 9
PG III
MTBE UN 2398 3
PG II
Ham Petrol UN 1267 3
PG III
Kıyı tesisimizde elleçlenen tehlikeli maddelerin sınıflarına göre gemide ve tesisimizde
ayrıştırılması Tablo 5.2’de gösterilmiştir.
Tablo 5.2 Tesisimizde Elleçlenen Tehlikeli Maddelerin Sınıflarına Göre Ayrıştırma
Tablosu
SINIF 1.1
1.2
1.5
1.3
1.6
1.4 2.1 2.2 2.3 3 4.1 4.2 4.3 5.1 5.2 6.1 6.2 7 8 9
Yanıcı
Gazlar
2.1
4 4 2 X X X 2 1 2 X 2 2 X 4 2 1 X
Yanıcı
Sıvılar
4 4 2 2 1 2 X X 2 1 2 2 X 3 2 X X
19
3
Çeşitli
Tehlikeli
Maddeler
9
X X X X X X X X X X X X X X X X X
Tablodaki numara ve semboller aşağıdaki anlamlara gelir:
1– “Uzak tutulmalıdır”;
2– “Ayrılmalıdır”;
3– “Bütün bir kompartıman veya bölme vasıtasıyla ayrı tutulmalıdır”;
4– “Aradan geçen bütün bir kompartıman veya bölme vasıtasıyla uzunlamasına ayrılmalıdır”;
X- “Herhangi bir etkileşimi yoktur”
Tesisimizde tehlikeli maddelerin sınıfları itibariyle yaratabileceği acil durumlar yangın ve
çevre kirliliğidir. Bu olaylar için acil durum akış diagramları aşağıdadır.
Şekil 5.1 Bildirimler ve Çağrı Düzeni
Kirlilik Gözlemi
Santral Operatörü Güvenlik Görevlileri
Olay Yeri Koordinatörü Operasyon Koordinatörü
Operasyon Grup
Başkanı
Kurum İçi Bildirimler
Devlet Otoritelerine Bildirimler
Olaydan Etkilenenlere Bildirimler
20
Şekil 5.2 Çevreye Zararlı Tehlikeli Madde Kirliliği Müdahale Akışı
Kirlilik Gözlemlendi
Tehlikeli Maddenin Özelliklerini
Belirleyin
Meteorolojik Bilgiler ve
Rüzgar Hızı
Kirliliğin Konumunu ve
Yayılma Yönünü Belirleyin
Tehlikeli Madde Tehdidi Altındaki Bölgeleri Belirleyin
Temizleme Yöntemi ve
İşlem Sırasını Belirleyin
Temizlemeye
Başlayın
Durum Değerlendirmesi
Yapın
Yağ veya Kimyasalla Kirlenmiş Malzemeleri Uygun Şekilde Bertaraf Edin
21
Şekil 5.3 Tehlikeli Madde Yangını İhbarı Akışı
Temizlik Yeterli midir?
Temizliği Sonlandırın
EVET
2- En yakın yangın alarm düğmesine ulaşarak butona basın.
3- Yangın ihbarı için 8888’i arayın ve yetkililere yangının yeri ve durumu
hakkında bilgi verin.
1- Eğer risk almadan, emniyetli bir şekilde müdahale edebilecekseniz,
mevcut yangın söndürücülerle yangına müdahale edin.
4- Yangın durumunda acil çıkış yönlerini takip edin ve en yakın toplanma
noktasına gidin.
! YANGIN İHBAR VE MÜDAHALE TALİMATI
Yangın durumunda yapılması gerekenler
YANGIN ALARMINI DUYDUĞUNUZDA 5- Acil çıkış yönlendirmelerini takip ederek en yakın toplanma noktasına
gidin.
6- Bina Tahliye Sorumlusu binada kimsenin kalmadığını kontrol edecektir.
7- Asansörü kullanmayın.
Odalardan çıkarken kapı ve pencereleri kapatın.
Kıdemli Amirin izni olmadan kesinlikle tekrar binaya girmeyin.
Kişisel eşyalarınızı toplamak için zaman kaybetmeyin.
22
Şekil 5.4 Tehlikeli Madde Yangınlarına Müdahale Akışı
6. OPERASYONEL HUSUSLAR
Gemilerin İskeleye Çağırılması:
1- Ürün akışı durdurulur. Dolum kolu tankerden ayrılır.
2- Soğutma amacıyla tankerin kargo tanklarının bulunduğu bölgeye
soğutma suyu uygulanır.
3- Gemi manifoldlarındaki yangınlar yüksek basınçlı su sisi veya kuru
kmyevi yangın söndürme cihazları kullanılarak söndürülür.
4- Eğer gemi tanklarında patlama sonucu açılma varsa ürünün
cinsine göre açılan yere köpük uygulanır.
5- İskele yükleme ve tahliye alanı su monitörleriyle korunur.
6- Mümkünse tanker iskele bölgesinden alınarak emniyetli bir alana
konumlandırılır.
23
İzmit Limanına giren ve Rafinerimizde yükleme / tahliye yapmak için hazırlık mektubu veren
her geminin geldiği an iskelelerimize yanaştırılma durumu yoktur. Yükleme için gelen
gemilerin yanaştırılması için olmazsa olmaz şart dolum emirlerinin bulunmasıdır. Dolum emri,
Rafinerimiz Planlama ve Satış Müdürlüğü‟ nün (PSM) Satış Koordinatörlüğü tarafından SAP
sisteminde yaratılır. Dolum emri olan gemiler için PSM tarafından iskeleye alınma sıraları
belirlenir. Deniz Dolum Ünitesi dolum emirlerini SAP sistemi VL10H sayfasında görüntüler ve
dolum emri bulunan gemiler Limana giriş yapıp NOR verdikçe Petrol Hareketleri Ünitesini
bilgilendirir. İki birim antant kalarak gemileri yanaştırır. Deniz Dolum Ünitesi, teknik
gereklilikler nedeniyle, PSM’nin verdiği sıralama öncelikleri değişmeyecek şekilde, gemilerin
alınacağı iskelelerde değişiklik yapabilir.
Tüm prosedürler tamamlandıktan sonra gemi belirlenen iskeleye yanaşması için telsizle
çağrılır. İthal / ihraç kargolarda telsizle bildirimin yanı sıra Kılavuzluk teşkilatı ve gemi
acentesine de gemiyi bilgilendirmeleri için bildirim yapılır. İthal / ihraç kargolarda geminin
çağrılma saati ‘’timesheet‟ üzerinde “notlar (remarks)” hanesine not edilir.
Kılavuzluk, Römorkaj ve Palamar Hizmetleri :
20 Ekim 2015 tarih ve 29508 sayılı resmi gazetede yayımlanan Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı Limanlar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte
belirtilen Kıyı tesislerine yanaşacak veya bu tesislerden ayrılacak; 500 GT ve daha büyük
tanker ve her türlü tehlikeli madde taşıyan gemi ve deniz araçları, 1000 GT ve daha büyük
Türk Bayraklı gemi ve deniz araçları, 500 GT ve daha büyük yabancı bayraklı gemi ve deniz
araçları ile boyu 55 metreden uzun veya 400 GT’den büyük yabancı bayraklı ticari ve özel
yatlar kılavuz kaptan almak zorundadır. Yabancı bayraklı tüm askeri gemiler, askeri olmayan
kıyı tesislerine giriş ve bu tesislerden çıkışlarında kılavuz kaptan almak zorundadır. Yakıt
ikmali amacıyla demirde veya kıyı tesisinde bulunan gemilere aborda olmak için yanaşıp
ayrılan veya yapılacak yakıt ikmali için yükünü almak üzere kıyı tesisine yanaşıp ayrılan 1000
GT ve daha küçük yakıt ikmal gemileri kılavuz etap seyri olan liman sahalarındaki etap
seyirleri de dâhil olmak üzere, kılavuz kaptan almak zorunda değildir.”
Aynı yönetmeliğin 5. maddesinde “Kılavuz kaptan ve römorkör alınmasına ilişkin esaslar”
belirtilmektedir.
“(4) Tehlikeli yük taşıyan tankerler ile tam boyu 200 metrenin üzerindeki gemi ve deniz
araçları hariç olmak üzere; baş ve kıç itici pervane veya sisteme sahip gemiler, liman
sahasına gelişlerinde, gemi ilgililerinin itici pervane veya sistemlerine ilişkin belgeleri ibrazı ve
bunların tam kapasite ile çalıştığını liman başkanlığına yazılı olarak beyan etmesi üzerine,
Ek-5’te verilen römorkör sayılarından toplam çekme gücünü %40’tan, sadece baş itici
pervane veya sistemi olan gemiler ise toplam çekme gücünü %30’dan fazla azaltmamak ve
her iki halde de en az bir römorkör kullanılması kaydıyla, bir eksik römorkör ile yanaşıp
ayrılabilirler.”
“(5) Yolcu gemilerinin alması gereken römorkörler ile bu römorkörlerin çekme kuvveti ve
sayıları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Gemi ilgililerince baş ve kıç itici pervanelerine veya
sistemine ilişkin belgeler ile bu sistemlerin tam kapasite çalıştığına dair beyanın yazılı olarak
liman başkanlığına ibraz edilmesi halinde, tam boyu 55-125 metre arası olan gemiler için
asgari 16 ton çekme kuvvetinde en az bir römorkör, tam boyu 126 metre ve daha uzun olan
gemiler için asgari 30 ton çekme kuvvetinde en az bir römorkör refakat etmek üzere; böyle
bir beyanda bulunulmaması halinde ise aşağıdaki tabloda belirtilen değerde çekme kuvvetine
24
sahip römorkörler hizmet etmek üzere tahsis edilir. Gemi boyu itibarıyla römorköre tabi olan,
ancak gros ton değeri itibarı ile kılavuz kaptan kullanma zorunluluğu bulunmayan gemilere
römorkör alma zorunluluğu uygulanmaz.
Tablo 6.1 Gemi Boyutuna Göre Asgari Çekme Gücü ve Römorkör Sayıları
Palamar botu hizmeti:
Gemilerin manevraları sırasında, yanaşmada bağlanacağı tesise halatını vermek, ayrılmada
bağlandıkları tesisten halatını almak için verilen hizmetlerdir.
Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kıvılcım oluşturan/oluşturabilen işlemlerden uzak
tutulması ve tehlikeli yük elleçleme, istifleme ve depolama sahalarında kıvılcım
oluşturan/oluşturabilen araç, gereç ve alet çalıştırılmaması hususundaki prosedürlerimiz
aşağıdadır:
Ateşli İş yapılacak alan ya da ekipmanın, hidrokarbondan arındırılmış olması esastır.
Bu amaçla kalibrasyonu geçerli ve doğrulaması (Bump test) yapılmış bir Gaz Detektörü ile
sistemin / saha / ekipman tamamen hidrokarbondan arındırıldığı % 0 LEL değeri okunarak
teyit edilir. Gerekli tedbirler ve Risk Değerlendirme sonucu çalışmanın yapılması uygunsa,
Ateşli İşin yapılmasına izin verilir.
Gaz ölçüm sıklığı, yapılacak işin ve yerin şartlarına göre İşletme Emniyet Uzmanı tarafından
değerlendirilir.
Çalışma yapılacak yerin en az 15 m çevresindeki alanda, ısı ya da kıvılcım yayılma ihtimali
değerlendirilerek gerekli kontroller yapılır ve tedbirler alınır.
Yeterli yangınla mücadele ekipmanlarının olmadığı çalışmalarda Ateşli İş Sertifikası verilmez.
Sistem, saha ya da ekipman, alınan tüm tedbirlere rağmen tamamen hidrokarbondan
arındırılamıyor ve % 0 LEL değeri okunamıyorsa, Ateşli İş aşağıdaki şartlara bağlı olarak
yapılabilir. % 10 LEL değerini aşan ortamlarda kesinlikle Ateşli iş yapılamaz.
25
İş kim tarafından ve ne şekilde yapılırsa yapılsın, İş Talep Eden, İzin Talep Eden ve İzin
Sahibinin katılacağı kapsamlı bir risk değerlendirme yapılır. Hazırlanan İTA’yı, ilgili ünitenin
Başmühendisi inceleyerek imzalar. Bu onayı, hafta sonu ve tatil günlerinde ünite
başmühendisi yoksa On-Call Nöbet Amiri verir.
Yapılacak iş için İTA hazırlandıktan sonra İEU ve İzin Yetkilisinin saha kontrolü ile alınması
planlanan tedbirler sahada doğrulanır.
% 0 LEL değerinin okunamadığı çalışmalarda sürekli gaz ölçümü yapılarak ortam ve
mümkün olan durumlarda ekipman sürekli kontrol altında tutulur.
Sahada sürekli nezaretçi bulundurularak, kontrollü bir şekilde Ateşli İşin yapılmasına izin
verilir.
7. DOKÜMANTASYON, KONTROL VE KAYIT
7.1. Tehlikeli Maddelerle İlgili Tüm Zorunlu Doküman, Bilgi ve Belgelerin Neler Olduğu,
Bunların İlgilileri Tarafından Temi ni ve Kontrolüne İlişkin Prosedürler
Kıyı tesisinde tehlikeli madde yük elleçlemesi öncesi ve sonrasında deniz tankeri
personeliyle yapılan protokolde karşılıklı alıp verilen yük evrakları aşağıdaki gibidir;
- Ordino (Liman Başkanlığı’ndan temin edilmektedir.)
- Hazırlık Mektubu (NOR) (Gemi ve Acente hazırlamaktadır.)
- Gemi / Sahil Emniyet Kontrol Listesi (Gemi ve TÜPRAŞ ayrı kontrol listeleri kullanmaktadır.)
- Yükleme Protokolü (TÜPRAŞ)
- Ürün MSDS’i (Yüklemede TÜPRAŞ, tahliyede gemi)
Yüklemelerde
- Yük Raporu ( Certificate of Quantity) (TÜPRAŞ)
- Time Sheet (TÜPRAŞ ve Gemi)
- Analiz Raporu (Certificate of Quality) (TÜPRAŞ)
- Atıklar İçin Transfer Formu (TÜPRAŞ)
- Protesto Mektupları (TÜPRAŞ ve Gemi)
- Kargo Manifestosu (Gemi)
- Vessel Experience Factor (Gemi)
- Boş tank sertifikası (Enspektör firma)
- Ek-1 Sertifikası (Yurtiçi Yüklemeler) (TÜPRAŞ)
Tahliyelerde
- Konşimento (Geminin yükleme yaptığı liman)
26
7.2. Kıyı Tesisi Sahasındaki Tüm Tehlikeli Maddelerin Güncel Listesinin ve İlgili Diğer
Bilgilerinin Düzenli ve Eksiksiz Tutulması Prosedürleri
Tablo 4.2’de kıyı tesisimizde elleçlenen tehlikeli maddeler gösterilmiştir. Tesisimizde farklı
tehlike maddeler elleçlendikçe Tehlikeli Madde Rehberi’nin revizyonlarında gösterilecektir.
Tehlikeli Madde Rehberi TÜPRAŞ doküman yönetim sistemi QDMS’te de yayınlanacağından
revizyon yapılması durumunda ilgili tüm kullanıcılara bilgilendirme yapılacaktır.
7.3. Tesise Gelen Tehlikeli Maddelerin Uygun Şekilde Tanımlandığının, Tehlikeli
Yüklerin Doğru Sevkiyat Adlarının Kullanıldığının, Sertifikalandırıldığının,
Paketlendiğinin / Ambalajlandığının, Etiketlendiğinin ve Beyan Edildiğinin, Onaylı ve
Kurallara Uygun Ambalaj, Kap veya Yük Taşıma Birimine Emniyetli Bir Biçimde
Yüklendiğinin ve Taşındığının Kontrolü ve Kontrol Sonuçlarının Raporlanma
Prosedürleri
Tesisimize gelen tehlikeli maddelerin MSDS ve analiz raporları mevcuttur. Ayrıca gemi
tanklarından tahliye öncesi numuneler alınmakta ve tahliye öncesi numuneler analiz
edilmektedir. Gelen sonuçlara göre beyan edilen ürünün niteliği onaylanmaktadır.
Rafinerimize, tehlikeli maddeler gemilerin kargo tanklarında dökme yük olarak taşınmaktadır.
Ambalajlı ve paketli tehlikeli maddeler tesisimizde işlenmemektedir. Gemi kargo tanklarının
ilgili kurumlarca onaylanmış ve kalibrasyonlarının yapılmış olduğu bilgisi tesisimize gelmeden
tarafımızca onaylandıktan sonra gemi rafinerimize gelebilmektedir.
7.4. Tehlikeli Madde Emniyet Bilgi Formunun(MSDS) Temini ve Bulundurulmasına
İlişkin Prosedürler
Rafinerimizde elleçlenen tüm ürünler ve kimyasallar TÜPRAŞ doküman yönetim sistemi
QDMS’te mevcuttur. TÜPRAŞ personeli QDMS’e girererek dokümanları görüntüleyebilir ve
istediği takdirde sistemden ilgili ürünün MSDS’inin çıktısını alabilir.
7.5. Tehlikeli Yüklerin Kayıt ve İstatistiklerinin Tutulması Prosedürü
Rafinerimizde elleçlenen tüm ürünlerin kayıtları SAP sisteminde tutulmaktadır. Kayıtlar
geçmişe dönük görüntülenebilmekte olup süre sınırı olmadan sistemde muhafaza
edilmektedirler.
8. ACİL DURUMLAR, ACİL DURUMLARA HAZIRLIKLI OLMA VE MÜDAHALE
8.1. Tehlikeli Durumlara Müdahale Prosedürleri
Cana mala ve/veya çevreye risk oluşturan/oluşturabilecek tehlikeli maddelere ve tehlikeli
maddelerin karıştığı tehlikeli durumlara müdahale kapsamında deniz, akarsu ve toprak
kirliliğiyle mücadele standardımız bulunmaktadır.
8.1.1. Amaç
Bu standardın amacı, Tüpraş Rafinerilerinde ve çevresinde meydana gelen deniz/ akarsu ve
toprak kirliliğine karşı önlem almak ve petrol ve türevlerinden oluşmuş yağ veya kimyasal
maddelerin çevreye vereceği zararı en aza indirmek için yöntem ve organizasyon oluşturup
görev ve sorumlulukları belirlemektir.
8.1.2. Uygulama
27
Bu standart aşağıda sıralanan durumların bir veya birkaçının meydana gelmesi halinde,
Rafineri Müdürü, ilgili birim Müdürü ve/veya Nöbetçi Amir tarafından uygulamaya konacaktır.
Ünitelerde oluşan yağ veya kimyasal madde dökülmelerinin, ilgili ünite ve/veya Atık
Su Arıtma(ASA) ünitesinin imkanları ile kontrol altına alınamayacağı teknik arıza
ve/veya kaza durumları
İskelelere yanaşan tankerlerden veya kara tankerlerinden oluşan yağ ve/veya
kimyasal madde saçılmalarının, tankerin kendi imkanları ile kontrol altına
alamayacağı durumlarda,
Rafineri ve çevresinde doğal bir afetin meydana gelmesi ve/veya sabotaj yapılması
ve/veya patlama ve yangının meydana gelmesi sonucu oluşan büyük yağ ve/veya
kimyasal madde yayılmalarında uygulanır.
Potansiyel acil durumlar sonucu oluşabilecek döküntülerde Tüpraş’ ın çeşitli kademelerindeki
personel görevlendirilir. Döküntünün gerçekleştiği ilgili Ünite Müdürü yukarıda açıklanan
hallerin meydana gelmesi durumunda, Rafineri Müdürü ve Teknik Emniyet ve Çevre
Müdürlüğü’ ne haber verecektir. Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlüğü personeli de ilgili
grupları telsizle anons ederek ekipman, malzeme ve personelin ivedilikle mücadeleye hazır
olmasını sağlayacaktır.
8.1.3. Deniz / Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Organizasyon Şeması ve Görev
Yerleri
EK-B.1’de verilmiştir.
8.1.3.1. Deniz / Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Amiri
İlgili birim Müdürü veya tatil günlerinde Nöbetçi Amirdir.
8.1.3.2. Deniz, Akarsu ve Toprak Kirliliği Mücadele Amirinin Sorumlulukları
Deniz/Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Standardını yürürlüğe koymak ve
mücadele eden rafineri gruplarının koordinasyonunu sağlamak.
Olayları izlemek, değerlendirmek ve değerlendirme sonuçlarına göre kararlar alıp
uygulamak.
Sorumluluk alanındaki ihtiyaçları belirlemek, imkan dahilindeki ihtiyaçları karşılamak,
imkan dışındaki ihtiyaçları Rafineri Müdürüne bildirmek.
Çevre kuruluşları ve ilgili Belediyeleri haberdar etmek.
Meteorolojik ve hidrografik bilgi ve tahminleri alıp değerlendirme yapmak.
İl veya İlçe Mülki amirleri, Belediye, Emniyet Müdürlüğü yetkililerine haber vermek,
olay felaket boyutuna gelirse Rafineri Müdürünün onayı ile Felaket Planını
uygulamak. Felaket Planındaki ilgili ve gerekli makamlarla irtibat kurmak. Garnizon
Komutanlığı, Donanma ile irtibat kurmak ve bu makamları olaylardan haberdar etmek.
Komşu Belediyeleri ve ayrıca gerekli olduğu taktirde yurtdışında üyesi bulunduğumuz
OSRL (Oil Spill Response Limited) şirketini durumdan haberdar ederek gereken ekip
ve ekipmanların hızla olay yerine ulaşmasını sağlamak.
28
Gelişme ve uygulamalarla ilgili hususlar konusunda Rafineri Müdürünün onayı ile
Tüpraş Genel Müdürlüğünü bilgilendirmek.
Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü onayı ile olay ve gelişmelerden basını
bilgilendirmek, basında çıkan bültenleri takip ederek yetkililere bilgi vermek.
8.1.3.3. Bulundurulacak Ekipmanlar ve Malzemeler
Şişme veya çit bariyerler,
Yağ sıyırıcı ekipmanlar,
Yağ veya kimyasal emici bariyerler,
Yağ veya kimyasal emici pedler veya tozlar,
Sızdırmaz atık depolama varilleri ve neopren tanklar,
Dispersant (Bakanlık Onaylı kullanım gerçekleştirilmektedir.)
Portatif dispersant spreyleme ekipmanı,
Müdahale botu ve römorkörler,
Basınçlı su temizleme ekipmanı,
Acil durum aydınlatması,
Rafineri ve çevre şirketleri gösteren haritalar,
EK-B.2’ de verilen acil hallerde gerekli olabilecek kuruluşların listesi.
8.1.3.4. Bulundurulacak Ekipman ve Malzemelerin Sorumluluğu
Ekipman ve malzemelerin temini ve faal olmalarının sağlanması ilgili Müdürlük ile
Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlüğü’ nün sorumluluğundadır.
8.1.3.5. Deniz / Akarsu ve Toprak Kirliliği Halinde Mücadele Edecek Gruplar
8.1.3.5.1. Üretim Müdürlüğü Grubu
Koordinatör: Üretim Müdürü ve Başmühendisleri
Görev ve Sorumluluklar;
Yağ veya kimyasal kaçağı olan yeri tespit ederek kaçağı durdurmak.
Gerektiğinde üniteleri durdurmak.
Tesisleri devamlı kontrol altında tutmak.
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği Mücadele Amiri ile devamlı iletişim kurmak.
Ekipler: Üretim Müdürlüğü personeli.
Gerekli Malzemeler: Yeterli sayıda araç ve telsiz.
Görev Yeri: EK-B.1’de verilmiştir.
8.1.3.5.2. Deniz/Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Grubu
Koordinatör: Teknik Emniyet ve Çevre Müdürü, Teknik Emniyet Başmühendisi, Üretim
Müdürlüğü Baş Mühendisleri Bakım ve ilgili birim Başmühendisleri.
29
Görev ve Sorumluluklar;
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile mücadele araç ve gerecini iyi durumda ve hazır
bulundurmak.
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile mücadele Amirine müşavirlik yapmak.
Çevre kuruluşlardan yardıma gelen teşkilatlara deniz ve toprak kirliliğini önleme
konusunda tavsiyelerde bulunmak.
Haberleşmeyi telsiz merkez kanalından sürdürmek.
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile Mücadele Amirini gelişmelerden devamlı haberdar
etmek.
Kirliliğin büyüklüğüne göre gerekli ekiplerin oluşturulmasını sağlamak.
Deniz/akarsu kirliliği durumunda römorkörlerin kullanılması, bariyerlerin açılması,
kirliliğin etrafının bariyer ile çevrilmesi ve mücadelenin sürdürülmesini sağlamak.
Yağ veya kimyasal kirliliği müdahale planı ve dispersant kullanım karar ağacı
yardımıyla temizlik ve mücadele tekniğine karar vermek.
Kirliliği temizlemek ve kirlenmiş ekipmanların temizliğini yapmak.
Toprak kirliliği durumunda kirlenmiş alanın temizlenmesi ve iyileştirilmesini
sağlamak, kirli malzemelerin ve atıkların ilgili yönetmeliklere uygun geçici
depolanmasını ve bertarafını sağlamak.
Kirlilik bölgelerinden numuneler almak.
Temizlik sonrası toprak ve su numunesi alıp bilimsel kuruluşa analiz yaptırmak.
Ekip Amiri: İş Sağlığı ve Güvenliği Şefleri, ASA Şefi, Deniz Dolum Şefi, Bakım Şefleri
Ekip Personeli: Teknik emniyet personeli, Deniz işleri personeli, Bakım personeli
Görev Yeri: EK-B.1’de verilmiştir.
8.1.3.5.3. Teknik Danışman Grubu
Koordinatör: Üretim Müdürlüğü Proses Başmühendisleri, Proje ve Kontrol Müdürü,
Başmühendisleri
Görev ve Sorumluluklar;
Deniz/akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Grubu personeline teknik yönden
yardımcı olmak, diğer gruplardaki çalışmaları görevlileriyle izlemek ve takip etmek.
Olayların ve gelişmelerin kronolojik kayıtlarını tutmak ve yapılan çalışmaları rapor
haline getirmek ve rafineri müdürüne sunmak.
İhtiyaç duyulduğunda Deniz/akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Grubu
personeline teknik bilgi ve doküman temin etmek.
Kirlilik bölgelerinden numuneler almak.
Temizlik sonrası toprak ve su numunesi alıp bilimsel kuruluşa analiz yaptırmak.
Ekipler: Üretim Müdürlüğü Personeli (Proses, Lab.) Proje ve Kontrol Müdürlüğü
Personeli
Gerekli Malzeme: Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev Yeri: EK-B.1’de verilmiştir.
30
8.1.3.5.4. Bakım Grubu
Koordinatör: Bakım Müdürü ve Başmühendisleri
Görev ve Sorumluluklar;
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile mücadele ekipmanlarının temizlik ve bakımını
yapmak.
Ekipmanların yakıt ihtiyaçlarını karşılamak.
İstenen vinç, forklift ve kamyon gibi araçları ve sürücülerini temin etmek.
Temizlik işini yapacak personeli temin etmek
Ekipler: Bakım Müdürlüğü Personeli
Gerekli Malzemeler: Gerekli ekipman ve temizlik malzemeleri, Akaryakıt tankeri,
Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev Yeri: EK-B.1’de belirtilmiştir.
8.1.3.5.5. Malzeme İkmal Grubu
Koordinatör: Malzeme ve İkmal Müdürü ile Koordinatörleri,
Görev ve sorumluluklar;
Gereken malzemeleri ambardan kullanıcıya vermek.
Ambarda bulunmayan malzemeleri, rafinerilerden, iç ve dış piyasalardan temin
etmek.
Ekipler: Malzeme ve İkmal Müdürlüğü Personeli
Gerekli Malzemeler: Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev Yeri: EK-B.1’de belirtilmiştir.
8.1.4. Tesiste Acil Müdahale İçin Bulunması Gereken Personel
Tesiste yapılan risk değerlendirmesine göre dikkate alınması gereken döküntü miktarları
incelendiğinde TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’ne ait tesisin risk seviyeleri ve buna karşılık gelen
tahmini döküntü miktarları Tablo 8.1.1’ de gösterilmektedir.
Tablo 8.1.1. TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi Döküntü Seviyeleri
Döküntü Seviyesi Tahmini Döküntü Miktarı (m3)
1 6
6 – 125
2 126 – 38000
3 > 38000
31
Yönetmelik Madde 7’de belirtilen Seviye 1 kapsamındaki döküntülerde TÜPRAŞ
İzmit Rafinerisi’nin kendi bünyesinde bulunan Acil Müdahale Ekibi görev almaktadır. Rafineri
Seviye 2 kapsamındaki döküntüler için T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
tarafından yetkilendirilmiş kuruluş olan Martı Deniz Temizliği Ltd. Şti.’den petrol döküntüsüne
müdahale hizmeti almakta olup Seviye 3 kapsamındaki döküntüler için Uluslararası bir
kuruluş olan Oil Spill Response Limited firmasından hizmet almaktadır.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde oluşabilecek Seviye 1 döküntüler için Tablo 8.1.2.’de
belirtilen Saha Müdahale Ekibi olaya müdahale edecektir. Saha Müdahale Ekibi, Deniz, Kıyı
ve Hava Operasyon ekiplerinden oluşmaktadır. Saha Müdahale Ekibi toplamda 22 kişiden
meydana gelmektedir. 10 kişi Deniz Operasyonları Ekibi’ nde görev almaktadır. Seviye 1
operasyonunda temel olarak bariyerin tekneyle denize indirilmesi ve döküntüyü çevreleyecek
şekilde serilmesi için 4 kişi ve sonrasında yağ sıyırıcı ile petrol toplanması için 3 kişi, ayrıca
toplanan atığın emniyetli bir şekilde aktarılması ve depolanması için 3 kişi yeterli olmaktadır.
Kıyı Operasyonları Ekibi’ nde ise 10 kişi bulunmaktadır. Bu personel kıyıda geçici depolama
tanklarının kurulması, bölgelerin oluşturulması, dekontaminasyon ünitelerinin kurulması,
ilerleyen safhalarda ise araç trafiğinin takibi ve kıyıya vuran petrolün temizlenmesi
işlemlerinden sorumludur. Hava Operasyonları Ekibi’ nde ise olası bir hava gözlem
durumunda görev almak üzere 2 kişi bulunmaktadır. Havadan gözleme gerek duyulmaması
halinde, bu kişiler Deniz veya Kıyı Ekiplerine destek sağlayacaktır.
Seviye 2 ve 3 kapsamındaki döküntüler için döküntü miktarı arttığından dolayı
sahada müdahalede bulunması gereken personel sayısının artması gerekir. Bariyer ve
sorbent malzemelerin serilmesinde, depolama barclarının kullanımı ve doldurulup
boşaltılmasında, yağ sıyırıcıların kullanılmasında ve bunun gibi diğer deniz ve kıyı
operasyonlarında daha fazla personele ihtiyaç olacaktır. Ekipman sayısı ve toplanan atık
miktarı da arttığından dolayı hem operasyonun gerçekleşmesi hem de koordine edilmesi
açısından personel sayısı 2 ila 6 katına kadar çıkabilecektir. Rafineri Seviye 2 kapsamındaki
döküntüler için T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş
kuruluş olan Martı Deniz Temizliği Ltd. Şti.’den petrol döküntüsüne müdahale hizmeti
almakta olup Seviye 3 kapsamındaki döküntüler için Uluslararası bir kuruluş olan Oil Spill
Response Limited firmasından hizmet almaktadır. Rafineriye ait Saha Acil Müdahale ekibi
de Seviye 2 ve Seviye 3 kapsamındaki döküntülerde operasyonlara destek verecektir.
Döküntü Seviye 2 ve 3 kapsamında olduğunda Bölgesel ve Ulusal Acil Müdahale
Merkezleri’ de devreye girerek ekipman, personel ve lojistik açıdan destek olabileceklerdir.
8.1.4.1. Operasyon Ekibi
Operasyon Ekibi’ ne ait organizasyon şemasında yer alan personelin görev ve sorumlulukları
aşağıda özetlenmektedir.
Acil müdahale sistemi, Operasyon Koordinatörü başkanlığında, Olay Yeri Koordinatörü ve
buna bağlı, Olay Emniyet Birimi ile gerektiğinde Danışmanlar ile Planlama, Operasyon,
Lojistik ve İdari/Mali İşlerden oluşan ekipler ile yürütülür. Basın ve Halkla İlişkiler birimi
Operasyon Koordinatörü’ ne bağlı olarak görev yapar.
8.1.4.1.1. Olay Yönetimi Grubu
32
Operasyon Koordinatörü; Saha Müdahale Ekibi’ nin mobilizasyonuna destek vererek dahili
ve harici kaynakların harekete geçirilmesi, müdahale stratejilerinin geliştirilmesi gibi acil
durumunun genel değerlendirilmesi ve ihtiyaçların belirlenmesi amacıyla yönetimin tam yetkili
olarak görevlendirdiği kişi olarak görev yapar.
Olay Yeri Koordinatörü; Operasyon sahasının yönetiminden sorumludur. Operasyon
Koordinatörü ile koordineli olarak olay yerine ait gözlemlerin raporlanması beraberinde olay
yerindeki operasyonun yürütülmesinden sorumludur. Döküntünün kaynağına yönelik
çalışmaları organize etmek ve müdahale kaynaklarının mobilizasyonuna karar vermek
sorumlulukları arasındadır.
Olay Emniyet Sorumlusu; Operasyon esnasında olay yerindeki tüm emniyet ve güvenlik
önlemlerinin alınmasından sorumludur. Operasyon boyunca, başta Saha Müdahale Ekibi’ ni
dikkate almak üzere operasyonun emniyet sınırları içerisinden sürdürülmesinden sorumludur.
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu; Kurum içi ve kurum dışı bilgilendirme, her türlü basın
açıklaması (televizyon, gazete vb. yazılı ve görsel basın) konularından ve kamu işlemlerinin
organize edilmesi ve yönetiminden sorumludur.
Danışman Birimler; Olay Yeri Koordinatörü ile koordinasyonlu olarak operasyonun
sürdürülmesinde ve müdahale tekniklerinin geliştirilmesinde danışman olarak görev alacaktır.
8.1.4.1.2. Planlama Grubu
Planlama Grup Başkanı; Olay Yeri Koordinatörü’ ne bağlı olarak kısa ya da uzun vadeli
operasyon planlamasının yapılmasından; durum, kaynak ve çevre konularında planlamaların
koordinasyonunun sağlanmasından, planlamanın uygulanmasından sorumludur.
Planlama Sorumlusu; Planlama Grup Başkanı’na stratejik yönlendirme ve destek
sağlamaktan, planlamaların uygulanmasından ve takibinden sorumludur.
Durum Sorumlusu; Planlamanın uygulanmasında olay ve durumlar hakkında bilgi
toplanmasından ve bunların raporlanmasından sorumludur.
Kaynak Sorumlusu; Operasyonda gerekli olan personel, ekipman, araç ve malzemelerin
değerlendirmesinden ve takibinden sorumludur.
Çevre Sorumlusu; Operasyon esnasında ilgili tüm çevre konularının yönetimi, çevresel
değerlendirme, izinlerin verilmesi, çevresel izleme ve hasar değerlendirmesi konularından
sorumludur.
Danışma/Gönüllü Sorumlusu; Operasyonun boyutuna bağlı olarak tesis personeli dışında
operasyonda görev almak isteyen bireylerle iletişimden sorumludur.
8.1.4.1.3. Operasyon Grubu
Operasyon Grup Başkanı; Olay Yeri Koordinatör’ üne bağlı olarak deniz, kıyı ve hava
müdahale operasyonlarının idaresinden sorumludur. Saha Müdahale Ekibi’ nin
koordinasyonunun sağlanması ve operasyonların yürütülmesi sorumlulukları arasındadır.
Deniz Operasyonları Sorumlusu; Deniz Operasyonları Ekibi’ ne liderlik yaparak operasyonun
denizde yürütülen bölümünde ekibin koordinasyonu, ekipman, malzeme ve araç kullanımı ve
yönetiminden sorumludur.
33
Kıyı Operasyonları Sorumlusu; Kıyı Operasyonları Ekibi’ ne liderlik yaparak operasyonun
kıyıda yürütülen bölümünde ekibin koordinasyonu, ekipman, malzeme ve araç kullanımı ve
yönetiminden sorumludur.
Hava Operasyonları Sorumlusu; Hava Operasyonları Personeli’ ne liderlik yaparak
operasyonun havadan gerçekleşmesi ya da gözlemlenmesi gereken durumların
yönetiminden sorumludur.
Yaban Hayatı Sorumlusu; Kirlilikten etkilenen hayvanların temizlenmesinde, bakımından ve
iyileştirme çalışmalarını sağlamaktan sorumludur.
Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu; Müdahale operasyonlarının gerçekleşmesi
sırasında ortaya çıkabilecek sağlık ve güvenlik konularının değerlendirilmesinden ve
önlemlerin alınmasından sorumludur.
Atık Yönetimi Sorumlusu; Müdahale sonrası oluşan atıkların toplanması, depolanması ve
bertarafının sağlanmasından sorumludur.
Kaynak/Ekipman Sorumlusu; Müdahalenin etkin ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi için
kullanılan kaynak ve ekipmanların işleyişinden, bakım ve onarımından sorumludur.
8.1.4.1.4. Lojistik Grubu
Lojistik Grup Başkanı; Müdahale operasyonlarının başlatılması, sürdürülmesi ve
sonlandırılması için gereken personel, ekipman, donanım, korunma malzemeleri, gıda gibi
her türlü kaynağın ve hizmetin takip edilmesi ve konuşlandırılmasından sorumludur.
Satın Alma Sorumlusu; Müdahale operasyonlarının başlatılması, sürdürülmesi ve
sonlandırılması için gereken personel, ekipman, donanım, korunma malzemeleri, gıda gibi
her türlü kaynağın tedarik edilmesinden sorumludur.
Hizmetler Sorumlusu; Müdahale operasyonlarının başlatılması, sürdürülmesi ve
sonlandırılması için gereken her türlü hizmetin sağlanmasından sorumludur.
Tıbbi Sorumlu; Müdahale operasyonları sırasında ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarının
izlenmesinden ve gerekli sağlık hizmetlerinin sağlanmasından sorumludur.
İletişim ve Dokümantasyon Sorumlusu; Olay yerinde gerçekleşen kaza bildirim raporları,
müdahale raporları ve durum bildirim raporları gibi dokümanın hazırlanmasından ve iletişim
kayıtlarının sağlanmasından ve dokümanların güncelliğinin takibinden sorumludur.
Güvenlik Sorumlusu; Müdahale operasyonları sırasında ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarına
karşı sağlık hizmetlerinin hazır bulundurulmasından sorumludur.
Ulaşım Sorumlusu; Operasyon süresince ulaşım hizmetlerinin sağlanmasından sorumludur.
Yemek Sorumlusu; Operasyon süresince gıda hizmetlerinin sağlanmasından ve takibinden
sorumludur.
Konuşlanma Sorumlusu; Operasyon süresince personel, ekipman ve diğer kaynakların
müdahale alanına sağlanacağı güvenli bölgenin oluşturulmasından ve yönetiminden
sorumludur.
8.1.4.1.5. İdari ve Mali İşler Grubu
İdari ve Mali İşler Grup Başkanı; Olay Yeri Koordinatörü’ ne bağlı olarak, müdahale
operasyonlarının mali yönlerinin yönetiminden, maliyetin kontrolü ve raporlama, sigorta
koordinasyonu, hizmet anlaşmaları gibi hizmetlerden sorumludur.
34
Muhasebe Sorumlusu; Operasyon maliyetlerinin kayıtlarının tutulmasından ve muhasebe
işlemlerinin yürütülmesinden sorumludur.
Sigorta Sorumlusu; Zararların sigorta kapsamında incelenmesinden, sigorta şirketlerinin
tazmin isteklerini desteklemek için gerekli belgelerin sağlanmasından sorumludur.
Hak Talepleri Sorumlusu; Olay sonrasında oluşan finansal açıdan hak taleplerinin takibinden
sorumludur.
İdari İşler Sorumlusu; Operasyon esnasında idari yönden tüm hizmetlerin sürdürülebilirliğinin
takibinden sorumludur.
Kayıtlar Sorumlusu; Operasyonda gerçekleşen tüm işlemlerin kayıtlarının muhafaza
edilmesinden ve takibinin sağlanmasından sorumludur.
8.1.4.2. Saha Müdahale Ekibi
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde Deniz Operasyonları Sorumlusu, Kıyı Operasyonları Sorumlusu
ve Hava Operasyonları Sorumlusu liderliğinde sahada görev alacak ve döküntüye
müdahalede bulunacak Saha Müdahale Ekibi Tablo 8.1.2.’de belirtilmiştir.
Tablo 8.1.2. Saha Müdahale Ekibi
Deniz Operasyonları
Ekibi
ECVET SAĞLIK
CEMAL TİRYAKİ
OLCAY ÖZDEMİR
GÖKHAN ERDAL
EROL OKTAY GEMİKÖZ
HAMZA AKTAŞ
MİKAİL SÖNMEZ
İLHAN CORUK
ALİ İHSAN OTO
NAİL ADIGÜZEL
Kıyı Operasyonları Ekibi
ERGÜN PEHLİVANOĞULLARI
GÜRAY İNCE
SERDAR ŞAHİN
MESRUR ÖZGÖK
İSA ARSLANBOĞA
FATİH TOPÇUOĞLU
İSMAİL BAYRAKTAR
DOĞAN YAMAN
AHMET BİCAN
KAZIM BOZKURT
Hava Operasyonları
Ekibi ERSOY KOCA
SEÇKİN GÖKÇE
35
Saha Müdahale Ekibi’ ni, Deniz Operasyonları, Kıyı Operasyonları ve Hava Operasyonları
ekipleri oluşturmaktadır.
Deniz Operasyonları Ekibi’ nin görevleri öncelikli olarak denizde gerçekleşecek tüm
operasyonları fiili olarak gerçekleştirmektir. Petrol döküntüsüne müdahalede, denizde
gerçekleşecek olan operasyonların başında, petrol yayılımının engellenmesini sağlayan
petrol bariyerlerinin serilmesi işi gelmektedir. Bariyerlerin serilmesi, petrolün deniz
yüzeyinden toplanmasını sağlayan yağ sıyırıcıların denize indirilmesi ve operasyonu,
pompaların çalıştırılması, sorbent bariyer ve malzemelerin kullanımı, denizde geçici
depolama tanklarının yüzdürülmesi ve operasyonu, petrolün toplanması ve denizde yapılan
tüm operasyonlardan Deniz Operasyonları Ekibi sorumludur.
Kıyı Operasyonları Ekibi’ nin görevleri ise; kıyıda bölgelerin oluşturulmasının sağlanması,
dekontaminasyon alanının kurulması, geçici depolama tanklarının kurulması ve operasyonu
ile kıyı temizliğidir.
Hava Operasyonları Ekibi’ nin görevi ise; havadan uçak ya da helikopter vasıtasıyla
gerçekleştirilebilecek gözlem ya da izne tabi olan dispersant uygulama operasyonlarıdır.
Hava operasyonu olmadığında ise, ihtiyaç olan ekibe destek olacaktır.
8.2. Kıyı Tesisinin Acil Durumlara Müdahale Etme İmkan, Kabiliyet ve Kapasitesine
İlişkin Bilgiler
8.2.1. Müdahale Stratejisi
Olası bir petrol döküntüsünde, müdahale stratejisi, petrol döküntüsünün seviyesine göre
farklılık göstermektedir. Seviyelendirilmiş müdahale üçe ayrılmaktadır. Seviye 1 müdahale
tesisin kendi imkan ve kabiliyetleriyle müdahale edebileceği döküntüler, Seviye 2 tesisin
kendi imkan ve kabiliyetlerinin yeterli olmadığı ve desteğin gerekli olduğu bölgesel
döküntüler, Seviye 3 ise bölgesel imkanların da yeterli, olmadığı ulusal ve/veya uluslararası
döküntülerdir.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde müdahale stratejisi öncelikli olarak, insan hayatını ve çevreyi
korumak, sonrasında da etkin ve hızlı bir şekilde petrol döküntüsüne müdahale etmektir.
Döküntüye müdahalede TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde boru hatlarıyla gemilere aktarılan
petrol ve türevlerinin Güvenlik Bilgi Formları’ nda yer alan tedbir ve müdahale yöntemleri de
dikkate alınmaktadır. Müdahale stratejileri, tesisin imkân ve kabiliyetleri, hedef ve
kullanılacak yöntemlere göre belirlenmelidir.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde herhangi bir petrol döküntüsü için kullanılacak olan ekipman,
malzeme ve personel, halihazırda rafineri içinde bulunmaktadır. TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nin
petrol döküntüsüne müdahale için anlaşmalı olduğu Martı Deniz Temizliği Ltd.Şti. firması tam
donanımıyla, petrol döküntüsüne müdahale ederek yayılmasını engeller ve en uygun
müdahale yöntemlerini kullanır.
Genel olarak baktığımızda, denizde oluşan bir petrol döküntüsüne karşı müdahale stratejisini
belirlerken aşağıdaki unsurlar önem kazanmaktadır;
Döküntü büyüklüğünün tespiti
Döküntünün miktarının öngörülmesi, (deniz yüzeyinde yüzmekte, deniz altına
dağılmış, deniz dibine çökmüş ve kıyıya vurmuş olan miktarlarının öngörülmesi)
İskeledeki yayılımın engellenme, toplama ve geri kazanılması amacıyla gerektiğinde
geminin bir bölümünün veya tamamının engelleme bariyeri ile çevrelenmesi
36
Açık denizdeki engelleme ve toplama için deniz yüzeyinde yayılan petrolün yüzer yağ
toplama sistemi ile toplanması için açık deniz bariyerinin kullanılması
Deniz yüzeyindeki petrolün toplanması için çeşitli kapasitedeki yağ sıyırıcıların
kullanılması,
Geri kazanılan petrolün suda depolanması için özel depolama barçlarının kullanılması
Kıyı ve kıyı şeridinin kurtarılmasında farklı amaçlara göre tasarlanmış petrol toplama
sistemleri yardımıyla yayılan petrolün toplanması
Döküntünün dağılım ve davranışıyla ilgili bilgilerin gerçek zamanlı olarak toplanması
Kıyı şeridinin temizlenmesinde, petrolün bölgedeki tüm kıyı şeridinden
uzaklaştırılması ve toplanması için gerekli malzeme ve yöntem analizi
Etkilenen alanın olay sonrasında düzenli bir şekilde izlenmesi
8.2.1.1. Küçük Sızıntılarda Müdahale Stratejisi
Sızıntının miktarı küçük ise (örneğin 125 m3 ve altındaki bir dökülme), Seviye 1 müdahale
kapsamında rüzgâr ve akıntı durumuna göre müdahale yapılır. Bu kapsamda modelleme
haritaları da dikkate alınmalı ve petrol yayılımının hareketi takip edilmelidir. Rüzgâr batıdan
esiyorsa, petrol yayılımı körfezin iç kısımlarına doğru ilerleyecektir. Bu durumda en kısa
sürede sızıntının etrafı bariyer ile çevrilir ve sıyırıcı vasıtası ile deniz yüzeyinden alınır. Sızıntı
genişlemiş ve açık denize doğru hareketlenmiş ise petrol müdahale teknesi ve yağ sıyırıcılı
tekne ile takip edilerek petrol yüzeyden toplanır. Aynı zamanda açık deniz bariyeri ile petrol
çevrelenerek o bölgede sabitlenmesi sağlanır. Petrol deniz yüzeyinden toplanırken, bir
taraftan da denizde geçici depolama sağlayan depolama tanklarına aktarılmalıdır. Müdahale
sürecinde, rüzgârın doğudan esmesi halinde, petrol döküntüsü Marmara Denizi’ne doğru
ilerleyeceğinden dolayı, durum kritik hal alabilir. Sızıntı kontrol altına alınabilirse sıyırıcılar ile
müdahale etmek mümkündür. Sızıntı sakin ve rüzgarsız bir havada meydana gelmişse etrafı
bariyer ile çevrilmeli ve sıyırıcı ile toplanmaya başlanmalıdır. Hassas alanlar göz önünde
bulundurulmalı ve gerektiğinde müdahale stratejilerine dahil edilmelidir. Bölgenin endüstriyel
olarak önemi dikkate alınarak, döküntünün hızlı bir şekilde gemi trafiğini etkilemeden kontrol
altına alınması gerekmektedir. Operasyon koordinatörü ve olay yeri koordinatörü ilgili
birimlerle birlikte Net Çevresel Fayda Analizi yapmalıdır. Dispersant uygulamasıyla ilgili
olarak mutlaka T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan izin alınmalıdır.
8.2.1.2. Büyük Sızıntılarda Müdahale Stratejisi
Döküntü miktarı büyüdükçe rafinerinin elinde imkânlar yeterli olmayabilir. Sızıntı açığa doğru
sürüklenmişse Seviye 2 müdahale kapsamında hafif uçak ya da helikopter vasıtası ile takibi
yapılabilir. Yayılım modellemesinde, kuzeybatıdan esen rüzgârla, sızıntının TÜPRAŞ İzmit
Rafinerisi’nin doğu kıyılarını etkilediği görülmüştür. Bu durumda takip ve karar alma
müdahale sürecinin önemli bir safhasını oluşturmaktadır. Seviye 2, müdahale ekibi petrol
tabakasının kirletme olasılığı olan hassas kıyı bölgelerine personel ve ekipman naklederek
gerekli tedbirleri almak durumundadır. İlgili kurum ve kuruluşlara da haber verilerek,
imkanları arttırılması ve Seviye 2 müdahale ekibine destek verilmesi sağlanmalıdır. Körfez
yarı kapalı bir körfez olup, balık ve balıkçılık faaliyetleri ile önemli canlı türlerinin yaşam
alanlarını oluşturmaktadır. Dolayısıyla müdahale stratejisini belirlerken mekanik müdahale
öncelikli olmalıdır. Net Çevresel Fayda Analizi yapılarak dispersant uygulaması da
değerlendirilmeli ve uygulamanın uygun olması haline mutlaka T.C. Çevre ve Şehircilik
37
Bakanlığı’ndan onay alınmalıdır. Petrolün suda kalma süresi arttığında dispersantın etkinliği
azaldığından dolayı, karar verme ve onay sürecinin mümkün olduğunca hızlı olması
gerekmektedir.
8.2.2. Tesiste Acil Müdahale İçin Bulunması Gereken Malzeme, Ekipman ve Vasıtalar
8.2.2.1. Deniz Vasıtaları
Deniz vasıtaları, olası bir döküntü durumunda bariyerin deniz yüzeyine serilmesi, müdahale
kaynaklarının döküntü alanına intikali ve dökülen petrolün denizde toplanması için gerekli
olan vasıtalardır.
Tekne; operasyon anında gerekli ekipmanın ve müdahale personelinin döküntünün olduğu
alana ulaştırılması için kullanılır. Aynı zamanda döküntünün bariyerle çevrelenmesinde
bariyerin yönlendirilmesiyle döküntünün etrafının etkin şekilde çevrilmesi için gereklidir.
Barç; deniz yüzeyinden toplanan petrolün müdahale esnasında denizde depolanmasını
sağlayan geçici depolama ekipmanıdır. Deniz yüzeyinden sıyırıcılarla toplanan petrol
barçlara aktarılarak, müdahale sonunda depolanan petrol bertarafı sağlanmak üzere barç
vasıtasıyla kıyıya ulaştırılır.
Römorkör; rafineriye yanaşacak ve rafineriden ayrılacak gemilerin yanaşma ve ayrılma
manevraları esnasında güvenli bir şekilde hareketinin sağlanması amacıyla gemilere
kılavuzluk yapılan deniz vasıtasıdır.
Palamar Bot; geminin iskeleye yanaştırılması esnasında gemi halatlarının iskeleye
ulaştırılması ve kara palamarcıları tarafından iskeleye bağlanmasını sağlar. Aynı zamanda
geminin iskeleden ayrılması esnasında iskeleye bağlı halatların uygun şekilde molasının
yapılmasını sağlar.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi liman sınırları içinde, yerli ve yabancı tüm gemiler; limana giriş ve
çıkışlarında ve/veya buralarda herhangi bir nedenle yer değiştirmelerinde, Liman Tüzük,
Yönetmelik ve Talimatları ile TÜPRAŞ Standartları’nda belirtilen esaslara göre asgari sayıda
römorkör ve palamar botu kullanmak mecburiyetindedirler.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde römorkaj ve palamar hizmeti tesis bünyesinde sağlanmakta
olup deniz vasıtaları hizmete hazır halde rafineri sınırları içinde römorkör iskelesinde
bulundurulmaktadır. Römorkör iskelesinde 12’’ ve 20’’ olmak üzere 2 yangın hattı tesis
edilmiş durumda olup her römorkör yangına müdahale ekipmanı ile donatılmıştır. TÜPRAŞ
İzmit Rafinerisi’nde bulunan 5 adet römorkör mülkiyeti ve deniz hizmetlerinin yönetimi T
DAMLA Denizcilik A.Ş.’de kalmak şartıyla TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’ne teslim edilmiş olup
deniz vasıtalarına ait bilgiler Tablo 8.2.1.’de verilmektedir.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde, yanaşma ve ayrılma esnasında belirlenen tarifeye uygun
olarak römorkör hizmeti alınması zorunlu olup; bu tarife 2000-5000 GRT gemiler için 1
römorkör, 5001-15000 GRT GRT gemiler için 2 römorkör, 15001-30000 GRT gemiler için 3
38
römorkör, 30001 GRT üzeri gemiler için 4 römorkör olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda,
Tüpraş İzmit Rafinerisi sınırları içinde 4 adet palamar bot görev yapmaktadır.
Tablo 8.2.1. Römorkör ve Palamarlara Ait Bilgiler
Deniz Vasıtası Vasıta Adı Uzunluk (m)
En (m)
Motor
Gücü
(BHP)
IMO
Numarası
Römorkör
T. DAMLA 1 32,79 10,5 5000 9438688
T. DAMLA 2 32,79 10,5 5000 9438705
BEYAZIT GÜNİÇEN 33 9,25 2720 8705096
HASAN TURAL 33 9,25 2720 8705084
İZMİR RAFİNERİSİ - II 36,75 9,1 2460 7300966
Palamar Bot
BEŞİR ALP 12,2
4 416 271010384
(MMSI)
R. KESKİN 9,7 3,2 190 -
İHSAN HAKTANIR 9,7 3,2 190 8700670
İLHAN ÜNAL 9,7 3,2 190 -
8.2.2.2. Petrol Bariyerleri
Petrol bariyerleri petrolün deniz yüzeyinde toplanmasına, çevrelenmesine, yönünün
değiştirilmesine olanak sağlayan, ayrıca petrolün kıyıya vurarak kıyı şeridini ve hassas
alanları etkilemesini engellemesi amacıyla kullanılan bir ekipmandır.
Bariyerlerin su üzerinde kalan bölümleri fribord ve su altında kalan bölümleri su çekimi (draft)
olarak adlandırılmakta olup bariyerler, ortalama akıntı hızı ve ortalama rüzgar etkisi ile su
üzerindeki dengesi bozulmayacak şekilde dizayn edilmiş olmalıdır. T.C. Ulaştırma Denizcilik
ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yayımlanmış olan 2009/6 sayılı genelgeye göre
bariyerlerin asgari nitelikleri Tablo 4.34’de gösterilmektedir. TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi, Tablo
8.2.2’ ye göre “Mendirek Olmayan Kıyı Tesisi” kategorisine girmekte olup bariyerlerin
seçiminde, fribord yüksekliği 35 cm’den az olmamak koşulu ile, kaldırma kuvveti, ağırlık
oranının 4:1 ve gerilme mukavemetinin 22 kN olmasına dikkat edilmelidir.
Tablo 8.2.2. Petrol Bariyerlerinin Asgari Özellikleri
Petrol Bariyerlerinin
Asgari Özellikleri
Fribord
(cm)
Su Çekimi
(cm)
Kaldırma
Kuvveti / Ağırlık
Oranı
Gerilme
Mukavemeti
(kN)
Mendirek
içinde
kullanılaca
k bariyerler
(En az)
2007
tarihinden ve
öncesinde
alınan
bariyerler
15
Fribord
değerinden
az olamaz
4:1 22
39
2007
tarihinden
sonra alınan
bariyerler
20
Mendirek
dışında ve
mendirek
olmayan
kıyı
tesislerind
e
kullanılaca
k bariyerler
(En az)
2007
tarihinden ve
öncesinde
alınan
bariyerler
25
Fribord
değerinden
az olamaz
4:1 22
2007
tarihinden
sonra alınan
bariyerler
35
Bariyerlerin müdahale operasyonu esnasında hızlı sürede serilmesi gerekmekte olup
öncelikli olarak döküntü kaynağı ve döküntünün yoğun olduğu bölge çevrelenmelidir. Bu
sayede deniz yüzeyinden petrol sıyırıcıları ile daha etkin şekilde toplama işlemi
gerçekleştirilebilecektir.
8.2.2.3. Petrol Sıyırıcılar ve Pompalar
Petrol sıyırıcılar, deniz yüzeyindeki petrolü fiziksel olarak toplayan mekanik özellikteki
ekipmanlardır. Petrol sıyırıcılarının, toplama prensiplerine göre çalışma mekanizmaları
aşağıda özetlenmektedir:
Fırça Tip Petrol Sıyırıcılar; Dönen aksam üzerindeki fırçalar vasıtasıyla döküntü su
yüzeyinden toplanır. Fırçalar olyofilik (petrolü seven) özellikte olduğundan dolayı petrolü su
yüzeyinden etkin şekilde toplamaktadır. Petrolle beraber toplanan katı parçacıklar sıyırıcı
üzerindeki dişler tarafından petrolden ayrılır. Toplanan petrol pompalar vasıtasıyla depolama
tankların aktarılır. Bu tipteki petrol sıyırıcılar ham petrol gibi yüksek yoğunluktaki petrol türleri
için etkindir.
Savak Tip Petrol Sıyırıcılar; Su yüzeyinde biriken petrolün konsantrasyonuna bağlı olarak
yoğunluk farkı etkisiyle petrol, sıyırıcı ortasında bulunan toplama haznesinde toplanır.
Döküntünün yoğun olmaması durumunda, bu tip sıyırıcılar petrolle birlikte büyük miktarda
suyu da toplar. Bu nedenle, daha orta viskoziteli döküntüler için etkindir.
Makara ve Disk Tip Petrol Sıyırıcılar; Sıyırıcı ünitesi makara veya disk şeklindeki parçalardan
oluşmuş disk tipleridir. Makara veya disklerin üzerinde tutunan petrol toplama haznesine
buradan pompalar vasıtasıyla depolama tanklarına aktarılır. Orta viskoziteli petrol türevlerinin
deniz yüzeyinden toplanması için etkindir.
Pompalar, petrol sıyırıcıları tarafından deniz yüzeyinden toplanan petrolü geçici depolama
tanklarına ya da depolama tanklarında biriken petrolün bertarafını sağlamak üzere petrolü
taşıma araçlarına aktarmak amacıyla kullanılan mekanik özelikteki ekipmanlardır. Döküntü
müdahale çalışmalarında en sık kullanılan pompa türleri santrifüj pompalar, diyafram
pompalar, vidalı pompalar ve kademeli pompalardır.
40
8.2.2.4. Geçici Depolama Tankları
Geçici depolama tankları sıyırıcılar tarafından toplanan petrolün pompalar vasıtasıyla
aktarıldığı ve geçici olarak biriktirildiği depolama üniteleridir. Atıklar, nihai bertaraf işlemlerinin
yapılmasına kadar geçen zamanda geçici olarak depolanıp ortaya çıkan değişik türdeki
atıkların sınıflandırılarak uygun bir şekilde transferi yapılmaktadır.
8.2.2.5. Emici Malzemeler
Emici Bariyerler; temizlik faaliyetleri sırasında kıyı ve iskele gibi alanların temizlenmesinde ve
iyileştirme faaliyetlerinde etkin olarak kullanılır. Aynı zamanda, deniz yüzeyinde petrolü
çevreleyen bariyerin iç kısmına yerleştirilerek bariyerin etkinliği arttırılırken, bir kısım petrol
emici bariyer tarafından emilerek toplanır.
Emici Pedler; temizlik faaliyetleri sırasında petrol döküntüsünün yüzeyine serilerek temizleme
işlemleri gerçekleştirilir. Kıyı temizliğinde ve deniz temizliğinin son aşamasında yaygın olarak
kullanılır.
Yönetmelik Madde 7’de belirtilen Seviye 1 kapsamındaki döküntülerde TÜPRAŞ İzmit
Rafinerisi’nin kendi bünyesinde bulunan Acil Müdahale Ekibi görev almaktadır. Rafineri
Seviye 2 kapsamındaki döküntüler için T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
tarafından yetkilendirilmiş kuruluş olan Martı Deniz Temizliği Ltd. Şti.’den petrol döküntüsüne
müdahale hizmeti almakta olup Seviye 3 kapsamındaki döküntüler için Uluslararası bir
kuruluş olan Oil Spill Response Limited firmasından hizmet almaktadır.
Seviye 1 kapsamında tesiste bulundurulması tavsiye edilen ekipman, malzeme ve vasıtalar
Faz-2 iskelesinin iç kısmında yer alan “Bariyer Barakası” olarak tanımlanan kapalı tek katlı
yapının içinde konuşlandırılmıştır. Tesiste bulunması tavsiye edilen ekipman, malzeme ve
vasıtalara ait listeler Tablo 8.2.3. ve Tablo 8.2.4.’de sunulmaktadır. Bariyer uzunluğunun
belirlenmesinde, bariyerin iskeleye yanaşan en büyük geminin boyunun 3 katından fazla
olması göz önüne alınmıştır.
Tablo 8.2.3. Seviye 1 Kapsamında Tesiste Bulunması Tavsiye Edilen Ekipman, Malzeme ve
Vasıtalar
No Ekipman/Malzeme/
Vasıta Özellikler
Tesiste Bulunması
Tavsiye Edilen Miktar
BARİYER VE KIYI KORUMASI
1 Açık Deniz Bariyeri
1.10 m yüksekliğinde, çit
tipi bariyer
(Fribord:40cm., Draft:
70cm.)
1000 m.
2 Sahil Koruma Bariyeri 5 m kesitli sahil koruma
bariyeri 50 m.
41
3 Çapa Seti
Petrol bariyerine uygun
olacak şekilde,
şamandıra, çapa, zincir
ve halat
10 set
4 Sabit Bariyer
Her mevsime dayanıklı,
iskele altı ve platformda
ani sızıntılarda yayılımı
engelleyici dayanıklı
bariyer (Fribord:35
cm.,Draft:50 cm.)
1.900 m.
SIYIRICILAR
5 Disk Tipi Sıyırıcı 20m3/h kapasiteli, disk tipi
yağ sıyırıcı 1 set
SORBENT MALZEMELER
7 Sorbent Bariyer 20 cm x 3m ebatında
sorbent bariyer 500 m.
8 Sorbent Ped 50’lik paketlerde, kare
şeklinde 5 balya
DEPOLAMA VE ÜFLEYİCİ ÜNİTELERİ
9 Portatif Tank
15 m3 kapasiteli
Tank astarları, tavan
örtüleri ve yer paspasları
ile birlikte
1 set
10 Yüzer Depolama Tankı 5 m3 kapasiteli yüzer
depolama tankı 2 set
YIKAYICILAR
11 Basınçlı Yıkama Makinesi Kıyı Temizliği için Basınçlı
Yıkama Makinesi 1 adet
KORUYUCU EKİPMANLAR / MALZEMELER
12 Kişisel Koruyucu Ekipman
Tyvek Tulum, gözlük,
eldiven, iş ayakkabısı,
baret
Saha Müdahale Ekibi’ ne
yetecek miktarda
13 Organik Temizleyici El ve vücut temizleyici 5 litre
14 Güvenlik İşaretleri Emniyet şeridi ve güvenlik
levhaları 1 set
ÇEŞİTLİ
15 Fotoğraf Makinesi Döküntü tespiti ve kanıtı
için 1 adet
16 Gaz ölçüm cihazı 4 tip gaz ölçen özellikte 1 adet
42
17 Kıyı Temizliğinde
Kullanılacak Ekipman Kürek, Yıkama fırçası, vs.
Saha Müdahale Ekibi’ ne
yetecek miktarda
18 El Arabası Kıyı temizliğinde
kullanılmak üzere 5 adet
*TÜPRAŞ İzmit Rafinerisinde bariyerlerin serilmesi ve toplanması işi için tesis sınırları içinde
bulunan DİTAŞ’a ait palamarlardan; petrolün karada veya denizde geçici depolama
tanklarından alınarak atık kabul tesisine aktarılması işi için ise tesiste yer alan vidanjörlerden
yararlanılmaktadır.
Tablo 8.2.4. Seviye 2 ve Seviye 3 Kapsamında Gerekli Olabilecek Ekipman, Malzeme ve
Vasıtalar
No Ekipman/Malzeme/Vasıta Özellikler Tesiste Bulunması
Tavsiye Edilen Miktar
BARİYER VE KIYI KORUMASI
1 Açık Deniz Bariyeri
Tambur üzerinde duran 50
m bölme halinde, şişme
bariyer (Fribord:35
cm.,Draft: 40 cm.)
2.900 m.
2 Açık Deniz Bariyeri
1.10 m yüksekliğinde, çit
tipi bariyer (Fribord:40 cm.,
Draft: 70cm.)
225 m.
3 Sahil Koruma Bariyeri 5 m kesitli sahil koruma
bariyeri 100 m.
4 Çapa Seti
Petrol bariyerine uygun
olacak şekilde, şamandıra,
çapa, zincir ve halat
40 set
SIYIRICILAR
5 Disk Tipi Sıyırıcı 12 m3/h kapasiteli, disk tipi
sıyırıcı 1 set
6 Dişli Tip Sıyırıcı 25-30 m3/saat, dişli tip
sıyırıcı 1 set
7 Savak Tipi Sıyırıcı 11 m3/saat, dişli tip sıyırıcı 1 set
8 Vakum Tipi Yağ Toplama
Sistemi
24 m3/saat, vakum tip yağ
toplama sistemi 1 set
POMPALAR
9 Diyafram Pompa
30 m3/h kapasiteli, 3 inç
emiş başlıklı, hortum
bağlantı parçaları ve filtre
ile beraber
1 set
43
SORBENT MALZEMELER
10 Sorbent Bariyer 20 cm x 3m ebatında
sorbent bariyer 1.200 m
11 Sorbent Ped 50’lik paketlerde, kare
şeklinde 10 balya
DEPOLAMA ÜNİTELERİ
12 Portatif Tank
15 m3 Tank astarları, tavan
örtüleri ve yer paspasları ile
birlikte
1 set
13 Portatif Tank
6 m3 Tank astarları, tavan
örtüleri ve yer paspasları ile
birlikte
3 set
14 Yüzer Depolama Tankı 25 m3 kapasiteli yüzer
depolama tankı 1 set
15 Yüzer Depolama Tankı 12,5 m3 kapasiteli yüzer
depolama tankı 1 set
YIKAYICILAR
16 Basınçlı Yıkama Makinesi Kıyı Temizliği için Basınçlı
Yıkama Makinesi 2 adet
KORUYUCU EKİPMANLAR / MALZEMELER
17 Kişisel Koruyucu Ekipman TyvekTulum,gözlük,eldiven,iş
ayakkabısı,baret,vs.
Saha Müdahale Ekibi’ ne
yetecek miktarda
18 Göz Yıkama Ünitesi Portatif 2 set
19 Citrus Organik Temizleyici El ve vücut temizliği için 10 litre
20 Güvenlik İşaretleri Emniyet şeridi ve güvenlik
levhaları 2 set
ÇEŞİTLİ
21 Gaz ölçüm cihazı 4 tip gaz ölçen özellikte 2 adet
22 Tam Yüz maske H2S’ uygun kartuşlu tam yüz
maske 5 adet
23 Aydınlatma Kulesi Aydınlatma Kulesi-
Jeneratörlü 1 adet
24 Kıyı Temizliğinde
Kullanılacak Ekipman Kürek, Yıkama fırçası, vs.
Saha Müdahale Ekibi’ ne
yetecek miktarda
25 El Arabası Kıyı temizliğinde kullanılmak
üzere 10 adet
26 Kuş ve Yaban Hayatı
Kaçırma ve Koruma
Ekipmanları
Yaban Hayatının Korunması
için 1 set
44
TEKNELER
27 Şişme Bot 70 HP motor kapasiteli 1 adet
28 Petrol Döküntüsüne
Müdahale Teknesi
Petrol döküntüsüne
müdahale için gerekli
donanıma sahip tekne
1 adet
VASITALAR
29 Forklift Malzemelerin taşınmasında
yardımcı olarak 1 adet
30 Kamyon Malzemelerin taşınması için
gerekli kapasitede 1 adet
BİLGİSAYAR VE İLETİŞİM
31 Ofis Ekipmanları
Bilgisayar, yazıcı, faks,
tarayıcı ve telefon içeren
ekipman
1 set
* Tablo 8.2.4.’de belirtilen Seviye 2 ve Seviye 3 kapsamında gerekli olabilecek ekipman,
malzeme ve vasıtalar, Seviye 2 ve Seviye 3 kapsamında bir döküntü olması halinde, Seviye
1 kapsamında tesiste bulunması tavsiye edilen ekipman, malzeme ve vasıtalarla birlikte
kullanılacaktır. Seviye 2 ve Seviye 3 kapsamındaki döküntülerde TÜPRAŞ İzmit
Rafinerisi’nin Seviye 2 Acil Müdahale Hizmetini üstlenen Martı Deniz Temizliği Ltd. Şti.’nin ve
Seviye 3 Acil Müdahale Hizmeti işini üstlenen Oil Spill Response Limited’in ekipman,
malzeme ve vasıtalarından yararlanılacaktır.
8.3. Tehlikeli Maddelerin Karıştığı Kazalara Yönelik Yapılacak İlk Müdahaleye İlişkin
Düzenlemeler
8.3.1. Müdahale Seviyesine Göre Acil Müdahale Planının İcrasına İlişkin Koordine,
İdare ve Müdahaleden Sorumlu Kurum/Kuruluş Ve/Veya Kişi /Kişiler
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde oluşabilecek Seviye 1 kapsamındaki petrol döküntülerine
rafineri personelinden oluşan Acil Müdahale Ekibi görev alacaktır. Acil Müdahale Ekibi,
rafineride Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale Planı’nın uygulanması ile ilgili
koordinasyon, idare ve müdahale operasyonlarından sorumludur. Operasyon Ekibi’ne ait
bilgiler Şekil 8.3.1.’de verilmektedir.
Yönetmelik Madde 7’de belirtilen Seviye 1 kapsamındaki döküntülerde TÜPRAŞ İzmit
Rafinerisi’nin kendi bünyesinde bulunan Acil Müdahale Ekibi görev almaktadır. Rafineri
Seviye 2 kapsamındaki döküntüler için T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
tarafından yetkilendirilmiş kuruluş olan Martı Deniz Temizliği Ltd. Şti.’den petrol döküntüsüne
müdahale hizmeti almakta olup Seviye 3 kapsamındaki döküntüler için Uluslararası bir
kuruluş olan Oil Spill Response Limited firmasından hizmet almaktadır.
45
5312 Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil
Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun kapsamında rafineride
ya da rafineriye yanaşan gemilerde operasyonel faaliyetler sonucu oluşabilecek ve küçük
ölçekli kirlenmelere sebep olabilecek Seviye 1 durumunda yapılması gerekenler aşağıda
özetlenmektedir:
• Olay AAKKM (Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi)’ne bildirilir.
• AAKKM tarafından ilgili birimlere haber verilir.
• Kirlilik seviyesinin tespiti yapılır.
• Kirliliğe müdahale sorumluluğu rafinerie/gemiye aittir.
• Müdahale rafineri/gemi acil müdahale planına uygun olarak yapılır.
• Acil Müdahale Planı’nın yürütülmesinden rafineri işleticisi sorumludur.
• Liman Başkanı ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü operasyonu takip ederek
sonuçlarını T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve T.C. Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı’na iletir.
46
Şekil 8.3.1. Operasyon Ekibi
İdari ve Mali İşler Grup Başkanı
M.Orçun Şahin 0536 430 65 63
Muhasebe Sorumlusu M.Orçun Şahin
0536 430 65 63
Sigorta Sorumlusu Onur üzmez
0546 200 13 31
Hak Talepleri Sorumlusu Varol Badem
0533 597 26 80
İdari İşler Sorumlusu Nurullah Özkan
0533 426 25 67
Kayıtlar Sorumlusu Atakan Selçuk
0533 458 12 79
Planlama Grup Başkanı Mehmet Kıroğlu 0533 201 29 89
Kaynak Sorumlusu Mustafa Idır
0532 515 61 26
Durum Sorumlusu M. İshak Morçimen
0554 243 61 18
Planlama Sorumlusu Erkan Modoğlu 0533 201 29 89
Çevre Sorumlusu Cüneyt Şan
0531 967 74 44
Danışma/Gönüllü Sorumlusu
Mustafa Sayın 0532 426 09 78
Danışman Birimler Martı Deniz Temizliği Ltd. Şti.
0212 243 48 82 0532 284 65 03
OSRL 00 44 23 80 331551 00
TÜPRAŞ Mehmet Kaya – 0543 571 78 55 A. Hazım Yiğit – 0532 690 85 15 İbrahim Kaya – 0262 316 13 63
Mehmet Serim – 0262 316 33 22
Basın ve Halkla İlişkiler Ömer Çağlar - 0535 9274813 Erhan Oğuş - 0533 817 72 32
Ufuk Kantar - 0532 736 38 22
Operasyon Koordinatörü Kadir Dağdemir 0533 382 43 95
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa Görgün
0533 305 40 37
Olay Emniyet Sorumlusu Muammer Eski 0549 562 30 20
Operasyon Grup Başkanı Alparslan Yıldız 0544 315 25 51
Deniz Operasyonları
Sorumlusu
Nurettin Konar
0533 554 14 50
Kıyı Operasyonları Sorumlusu
Atilla Tuğlacılar 0536 573 45 30
Hava Operasyonları Sorumlusu
Yusuf Yıldırım
0544 722 43 73
Yaban Hayatı Sorumlusu Elif Çelik
0532 422 08 92
Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu
Murat Onat 0262 316 35 36
Atık Yönetimi Sorumlusu Onur Keskin
0554 727 42 77
Kaynak /Ekipman Sorumlusu Ümit Uysal
0262 316 15 05
Lojistik Grup Başkanı Teoman Selimoğlu
0542 421 59 56
Satın Alma Sorumlusu Murat Yılmaz
0533 442 81 57
Hizmetler Sorumlusu Mehmet Gümüş
0532 498 64 24
Tıbbi Sorumlu Özgül İşler
0532 727 92 63
İletişim ve Dokümantasyon
Sorumlusu Nilgün Ernam
0262 316 14 01
Güvenlik Sorumlusu Mahmut Türkmen
0532 391 64 91
Ulaşım Sorumlusu Murat Onat
0262 316 35 36
Yemek Sorumlusu Gözde Türk Eşki 0262 316 14 08
Konuşlanma Sorumlusu Aydoğan Enginler 0532 202 69 67
47
8.3.2.Ulusal Acil Müdahale Planı veya İlgili Bölgesel Acil Müdahale Planı ile Muhtemel
Koordinasyon Sistemi
Ulusal Acil Müdahale Planı, TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde oluşabilecek Seviye 3 kapsamında
döküntü durumunda devreye girecektir. Ulusal Acil Müdahale Planı’na göre genel
koordinasyondan T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumludur. Bu görevin icrasında Ulusal
Koordinasyon Komitesi teknik destek sağlayacak olup, olay Ulusal Acil Müdahale
Merkezi’nden yürütülecektir.
Ulusal Operasyon Komitesi olaya müdahaleden sorumludur. Ulusal Operasyon Komitesi’ni
Şekil 8.3.2.’de de görüleceği gibi Ulusal Operasyon Koordinatörü, Ulusal Olay Yeri
Koordinatörü ve denizde müdahaleden sorumlu grubun başkanı T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı ve karada müdahaleden sorumlu grubun başkanı T.C. Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı oluşturmaktadır.
Ulusal Acil Müdahale Merkezi, karada ve denizde oluşan ulusal boyuttaki olayları koordine
eden ulusal koordinasyon komitesinin çalışma yeri olacaktır. Ulusal Acil Müdahale Merkezi
müdahalede kullanılacak olan ekipman, personel ve teçhizat ile donatılacaktır. T.C.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı bünyesindeki Ana Arama ve Kurtarma
Koordinasyon Merkezi, Ulusal Acil müdahale merkezi oluşturuluncaya kadar ulusal acil
müdahale merkezi olarak görevlendirilir. Dolayısıyla Ana Arama ve Kurtarma Koordinasyon
Merkezi her iki görevi de icra edebilecek duruma getirilir.
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, ulusal acil müdahale merkezi ile
bağlantılı bölgesel acil müdahale merkezleri ağını oluşturacaktır. Ulusal Acil Müdahale
Merkezi, Acil Müdahale Merkezleri’nin kurulması projesi kapsamında olup, TÜBİTAK MAM
tarafından tüm risk haritaları, çevresel hassasiyet haritaları, hava fotoğrafları gibi çalışmaları
birlikte değerlendirilmesi ile acil müdahale merkezlerinin ve istasyonlarının yerleri
belirlenmiştir.
Rafineride meydana gelebilecek döküntü Seviye 3 kapsamında ise Ulusal Acil Müdahale
Merkezi sorumluluğunda yönetilecektir. Bu kapsamda yapılması gerekenler aşağıda
özetlenmektedir:
• Olay AAKKM (Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi)’ne bildirilir.
• AAKKM tarafından ilgili birimlere haber verilir.
• Kirlilik seviyesinin tespiti yapılır.
• Kirliliğe müdahale genel koordinasyonu T.C. Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’ndadır.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı başkanlığında ulusal koordinasyon komitesi
kurulur.
• Müdahale ulusal acil müdahale planı esaslarına göre yapılır.
• TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nin Seviye 3 Acil Müdahale Hizmetini üstlenen Oil
Spill Response Limited firması Operasyon ve Destek Grupları’ nda aktif olarak
görev alacaktır.
• Ulusal operasyon komitesi kurulur ve T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı veya T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ulusal
operasyon koordinatörünü atar.
48
• Müdahale ulusal acil müdahale merkezinden yönetilir.
• Müdahale; ulusal operasyon komitesine bağlı olarak olay yeri koordinatörü
tarafından yapılır.
• Operasyon Koordinatörü müdahale operasyonunun sona erdirilmesine karar
verir.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından zarar tespit komisyonu kurulur.
• Kirlilik zararlarının tazmininde T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı aracılık eder.
• Liman Başkanı ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü operasyonu takip ederek
sonuçlarını T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve T.C. Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı’na iletir.
Şekil 8.3.2. Ulusal Acil Müdahale Teşkilat Şeması
Bölgesel Acil Müdahale Merkezleri, Seviye 2 kapsamındaki döküntülerde karada ve denizde
bölgesel acil müdahale planlarının uygulanması için bir müdahale, operasyon ve
koordinasyon merkezi olarak hizmet vereceklerdir.
Rafineride meydana gelebilecek döküntü Seviye 2 kapsamında ise yapılması gerekenler
aşağıda özetlenmektedir:
• Olay AAKKM (Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi)’ne bildirilir.
T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK
BAKANI
Basın ve Halkla İlişkiler Komitesi
Hukuk Müşavirleri
Sekreterya
Ulusal Koordinasyon Komitesi
ULUSAL OPERASYON KOMİTESİ
Ulusal Operasyon Koordinatörü Ulusal Olay Yeri Koordinatörü
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
(Denizde Müdahale)
T.C.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
(Karada Müdahale)
Bölgesel Acil Müdahale
Merkezi
Sekreterya
DESTEK GRUP OPERASYON GRUPLARI
Teknik Grup Çevre Grup İdari İşler Kara Ekibi Deniz Ekibi Lojistik Grup
Ulusal Acil Müdahale Merkezi
49
• AAKKM tarafından ilgili birimlere haber verilir.
• Kirlilik seviyesinin tespiti yapılır.
• Kirliliğe müdahale genel koordinasyonu ilgili valiye aittir. İlgili vali bölgesel
koordinasyon komitesini toplar, komiteye başkanlık eder.
• Müdahale bölgesel acil müdahale planı esaslarına göre yapılır.
• T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Liman Başkanlığı ya da
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre ve Şehircilik İl Müdürü operasyon
koordinatörü ve operasyon komitesi başkanıdır.
• Müdahale bölgesel acil müdahale merkezinden yönetilir.
• Müdahale, bölgesel operasyon komitesine bağlı olarak olay yeri koordinatörü
tarafından yapılır (Operasyon koordinatörü belirler).
• TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nin Seviye 2 Acil Müdahale Hizmetini üstlenen Martı
Deniz Temizliği Ltd. Şti. firması Operasyon ve Destek Grupları’ nda aktif
olarak görev alacaktır.
• Operasyon koordinatörü müdahale operasyonunun sona erdirilmesine karar
verir.
• Valilik tarafından oluşturulan zarar tespit komisyonu, konuyla ilgili çalışmalar
yapar.
Seviye 2 kapsamındaki bir olayda, bölgesel acil müdahale planı kapsamında sorumlu
birimlerin oluşturulmasına ilişkin bölgesel operasyon komitesi teşkilat şeması Şekil 8.3.3.’ te
verilmektedir.
50
Şekil 8.3.3. Bölgesel Acil Müdahale Teşkilat Şeması
8.3.3.Müdahale Seviyelerine Göre Acil Durumlarda Uygulanacak Faaliyetler ve
Prosedürler
5312 Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil
Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama
Yönetmeliği Madde 8’de tanımlandığı üzere, Acil Müdahale Planları’nın uygulanması, olaya
müdahale operasyonlarının bildirimi, planın değerlendirilmesi ve aktif hale gelmesi, müdahale
operasyonları, atıkların bertarafı ve kirlenen alanların rehabilite edilmesi olmak üzere dört
aşamadan oluşur. Bu aşamaların tamamlanmasından sonra, acil müdahale operasyonunun
sona erdiğini ve normal düzene geçildiğini tanımlayan acil durumun sona erdirilmesi faaliyeti
gelmektedir.
• Aşama 1: Bildirim
• Aşama 2: Planın Değerlendirilmesi ve Aktif Hale Getirilmesi
• Aşama 3: Müdahale Operasyonları
• Aşama 4: Atıkların Bertarafı ve Kirlenen Alanların Rehabilite Edilmesi
Duruma bağlı olarak, aşamaların biden fazlası bir arada sürdürülebilir. Söz konusu aşamalar
aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır;
Basın ve Halkla İlişkiler Komitesi
GENEL KOORDİNATÖR
(Sorumlu Vali)
Hukuk Müşavirleri
Sekreterya
Bölgesel Koordinasyon Komitesi
BÖLGESEL OPERASYON KOMİTESİ
Bölgesel Operasyon Koordinatörü
Bölgesel Olay Yeri Koordinatörü
Grup Başkanları
Liman Başkanlığı
(Denizle İlgili)
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
(Karada Müdahale)
Bölgesel Acil Müdahale Merkezi
Sekreterya
DESTEK GRUP OPERASYON GRUPLARI
Teknik Grup Çevre Grup İdari İşler Kara Ekibi Deniz Ekibi Lojistik Grup
51
Aşama 1 - Bildirim:
Tesiste gerçekleşecek herhangi bir döküntü durumunda Acil Müdahale Planı devreye girerek,
rafineri yönetimi, devlet otoriteleri ve etki altında kalabilecek komşu tesislere bildirimde
bulunulur. Olayın 1. Seviyeden 2. Seviye acil duruma geçmesi halinde Operasyon
Koordinatörü tarafından Sorumlu Vali’ye ve ilgili birimlere bildirim yapılır. Seviye 2
durumundan Seviye 3 durumuna geçildiğinde ise, Sorumlu Vali T.C. Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’na bildirimde bulunur. Bu bildirimler çerçevesinde, bir üst seviyeye geçilirken ilgili
birimler haberdar edilerek müdahale seviyesi arttırılır. Durumun gerektirdiği önlemler
alınarak, müdahaleye devam edilir.
Aşama 2 - Planın Değerlendirilmesi ve Aktif Hale Getirilmesi:
Acil durumun bildiriminden sonra, müdahale organizasyonunda bildirimi alan Operasyon
Koordinatörü ve Olay Yeri Koordinatörü, gelen bildirim ve Acil Müdahale Planı çerçevesinde
planın uygulanmasına karar verir. Bu anlamda Acil Müdahale Planı’nın hangi aşamada
uygulanacağı ve Acil Müdahale Planı’nın hangi seviyede aktif hale getirileceği belirlenir.
Aşama 3 - Müdahale Operasyonları:
Acil Müdahale Planı’nda görevi olan personel, kirlilik seviyesi ve/veya olası potansiyel kirlilik
tahminleri doğrultusunda müdahale operasyonlarına başlar.
Birinci seviye bir kirlilikte Acil Müdahale Ekibi ilk müdahaleye başlar, atıkların bertaraf
edilmesi ve rehabilite çalışmaları müdahale biriminin koordinasyonunda devam eder.
Tesis kaynaklarının müdahalede yetersiz kalması durumunda Bölgesel Acil Müdahale
Planı’nın uygulanması için ilgili kuruluşlara bildirim yapılır. Bildirimler, Bölgesel Koordinasyon
Merkezi Başkanı olan Sorumlu Vali’nin onayı ile Ulusal Acil Müdahale Planı’nın uygulamaya
geçmesi için Ulusal Koordinasyon Merkezi, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile diğer paydaş
kurumlara yapılır.
Her müdahale operasyonu ilgili acil müdahale planı çerçevesinde koordine edilerek ilgili
koordinasyon merkezi tarafından yönetilir.
Müdahale operasyonlarında asıl amaç döküntünün en kısa sürede durdurulması, çevreye
verilecek zararın azaltılması ve önleme çalışmalarının en kısa sürede tamamlanmasıdır.
Herhangi bir döküntü anında öncelikli olarak bildirim prosedürü devreye girer. Bildirim
prosedürüne göre;
• Döküntüyü gören kişi tesis santraline/güvenliğine haber verir.
• Tesis acil müdahale planı doğrultusunda Operasyon Koordinatörü ya da Olay Yeri
Koordinatörü ’ne bildirim yapar.
• Olay yeri Koordinatörü ve Operasyon Koordinatörü aldıkları bilgiler doğrultusunda
müdahale ekibini alarm durumuna geçirir ve gerekli hazırlıkları yapar.
• Operasyon Grubu, olay yerine intikal ederek öncelikli olarak döküntünün nedenini ve
miktarını tespit eder.
• Olası yangın riski durumunda gerekli önlemler alınır.
• Tahmini döküntü miktarı ve hava koşulları Olay Kontrol Merkezi’ne bildirilir.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi Acil Durum Yönetim Merkezi’nde (0262 316 30 21-22-23-24) bulunan
Operasyon Koordinatörü öncelikli olarak T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na
bağlı AAKKM (Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi)’ne (Tel: 0312 231 9105-0312 232
4783) olmak üzere Liman Başkanlığı ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bildirimde bulunur.
52
Olay Yeri Koordinatörü alınan bilgiler doğrultusunda grup başkanları ile beraber durumu
değerlendirir ve müdahale stratejisini belirler ve müdahale operasyonu başlar.
• Müdahale stratejisi doğrultusunda, mekanik temizleme kararı alınmışsa, döküntünün
büyüklüğüne ve hava koşullarına uygun olarak döküntünün yayılımını engellemek ve
petrolü belirli bir alana hapsetmek için petrol bariyeri serilir.
• Petrol bariyeri serildikten sonra bariyerin iç taraflarına petrol emme kapasitesine sahip
sorbent bariyerler konulur.
• Bariyerlerle engellenip toplanan petrol, skimmer (yağ sıyırıcı) vasıtasıyla toplanarak
teknedeki geçici depolama tankına aktarılır.
Mekanik müdahale haricinde, dispersant kullanımı, yerinde yakma (in-situ burning) ya da kendi
haline bırakma (doğanın temizlemesi) gibi alternatif müdahale yöntemleri de mevcuttur. Bu
yöntemler ayrı ayrı uygulanabileceği gibi bir kaçı ya da hepsi bir arada da kullanılabilir. Müdahale
yönteminin seçilmesinde en önemli konulardan biri Net Çevresel Fayda Analizi (NÇFA)’dir. Net
Çevresel Fayda Analizi, petrol döküntüsüne müdahale seçeneklerinin çevresel etkilerini dikkate
alarak müdahale yönteminin avantaj ve dezavantajlarını değerlendirir. NÇFA, temizleme
operasyonlarının potansiyel olarak çevreyi olumsuz etkileyeceğini fakat faydasının daha fazla
olması ve/veya diğer etkileri engellemesi sebebiyle uygulanabileceğini kabul etmektedir.
Tablo 8.3.1. Net Çevresel Fayda Analizi
Sıra Aktivite
1 Çevresel hassasiyete göre sahanın ekolojik, sosyoekonomik ve kültürel
kaynaklarının belirlenmesi ve öncelik sıralamasının yapılması
2
Uygulanabilir müdahale seçeneklerinin değerlendirilmesi ve bütün
müdahale seçeneklerinin çevresel fayda ve sakıncalarını
belirleyebilmek için kendi haline bırakma seçeneğinin de diğerleriyle
karşılaştırılması.
3 Çevresel faydanın en fazla olacağı ve/veya önemli kaynaklara olumsuz
etkisinin en az olacağı müdahale seçiminin yapılması
Müdahale seçeneklerinden dispersant uygulaması ve yerinde yakma, 5312 Sayılı “Deniz
Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve
Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun ve Uygulama Yönetmeliği” gereğince, TC. Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı’nın iznine tabidir.
Aşama 4- Atıkların Bertarafı ve Kirlenen Alanların Rehabilitesi:
Acil Müdahale operasyonu sonucunda, kirlenen alanın temizlenmesi ve atıkların bertaraf
edilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda kirlilik bulaşmış olan personel, ekipman, araç ve
gereçleri de arındırılması gerekir. Arındırma işlemini gerçekleştirirken, ikincil kirlenmeyi
engellemek çok önemlidir.
Arındırma (dekontaminasyon) işleminde,
• Arındırma işleminin yapılacağı sahanın yeri belirlenmeli,
• Arındırma için gerekli olan ekipmanlar belirlenmeli,
• Arındırma işlemini yapacak personel için uygun KKE seçilmeli,
53
• Farklı özellikle madde varsa eğer, risk değerlendirmesi yapılarak ona uygun KKE
kullanılmalı,
• Arındırma işlemi esnasında sahayı ikincil bir kirlenmeye sebebiyet vermeyecek şekilde
kullanılmalı,
• Ortam koşullarında değişiklik olması halinde arındırma işlemiyle ilgili risk değerlendirmesi
yapılarak, gerekli değişiklikler yapılmalıdır.
Acil Müdahale operasyonunda, temizlik işlemi sonrasında çıkan atıklar, atık için ayrılmış
alanlarda ikincil bir kirlenmeye sebebiyet vermeyecek şekilde, ortama uygun depolama
koşullarında depolanmalıdır. Bu atıklar, anlaşmalı atık taşıyıcı firma vasıtasıyla bertarafa
gönderilmelidir.
8.3.4. Acil Müdahale Operasyonlarının Sona Erdirilmesi ve Analizi
Müdahale operasyonu esnasında sürekli olarak gözlem yapılmaktadır. Hava şartlarının
müdahale operasyonunun devamına elverişli olması, Net Çevresel Fayda Analizi’ nin
operasyonu sonuçlandırmaya uygun olması gerekmektedir.
Seviye 1 kapsamındaki bir olayda Operasyon Koordinatörü, Olay Yeri Koordinatörü ve Grup
Başkanları ile beraber bütün parametreler göz önünde bulundurularak değerlendirme yapar.
Aynı zamanda, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 4’e göre, sudan numune alınarak
analiz yaptırılır. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile koordineli olarak numune değerleri,
suyun ilk değerleriyle karşılaştırılır ve değerlendirilir. Bütün bu değerlendirmelerin
sonucunda, müdahalenin sonlandırılmasına, Operasyon Koordinatörü ile beraber Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü ile Liman Başkanlığı ile yapılan istişare sonucunda karar verilir.
Müdahale operasyonunun sonlanmasını müteakiben, kullanılan bütün ekipman, araç ve
gereçlerin temizlenmesi gerekmektedir. İade edilecekler ise eğer kullanılmışsa temizliği
yapıldıktan sonra iade edilmelidir. Ekipman ve personel ile ilgili mutlaka kayıt tutulmalıdır.
Ekipman ve personelin kirlilikten arındırılması (dekontaminasyon) için sahaya yakın özel bir
alan olmalıdır. Buradan çıkan atıklar geçici atık depolama alanında depolanmalıdır.
Operasyon koordinatörü, Saha Müdahale Ekibi ve olayın seviyesine göre ilgili taraflar ile
müdahaleyi analiz etmeli ve değerlendirmelidir. Bu değerlendirmede müdahale esnasındaki
verilerin toplanması, analiz edilmesi ve sonuçlarının raporlanması gerekmektedir.
Değerlendirmeler, personelin eğitilmesinde ve acil müdahale planının güncellenmesinde
kullanılmalıdır.
8.4. Acil Durumlarda Tesis İçi ve Tesis Dışı Yapılması Gereken Bildirimler
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde bir petrol döküntüsü olması halinde bildirimler üç Şekilde
yapılacaktır:
• Kurum içi bildirimler
• Devlet otoritelerine bildirimler
• Olaydan etkilenebilecek komşu tesislere bildirimler
Döküntü sonrasında gerçekleşecek bildirim ağı Şekil 8.4.1.’de gösterilmektedir.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde kurum içi bildirimler petrol döküntüsü olayını gören kişi
tarafından başlatılacaktır. Olayı gören kişi öncelikli olarak Güvenlik ya da TÜPRAŞ İzmit
54
Rafinerisi santraline haber verecektir. Santral ya da Güvenlik haberi alır almaz, ilgili yerlere
bildirimde bulunacaktır.
• Şekil 8.4.1’de belirtilen Kurum İçi Çağrı prosedürüne uyularak, Operasyon
Koordinatörü ve/veya Olay yeri Koordinatörü’ ne haber verilir. Operasyon
Koordinatörü herhangi bir acil durum anında 24 saatlik zaman dilimi içinde ulaşılması
gereken ilk kişidir.
• Operasyon Koordinatörü,
- TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi yönetimindeki ilgili kişilere,
- AAKKM (Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi) başta olmak üzere,
Liman Başkanlığı ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne
- Etkilenmesi muhtemel komşu tesislere, Şekil 8.4.2’deki “Durum Raporu
Formu” doldurularak bildirimde bulunacaktır.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi Saha Müdahale Ekibi ile Operasyon Ekibi koordineli bir şekilde
olaya müdahale edecektir. Sahadan gelen raporlama çerçevesinde, Operasyon Koordinatörü
ve/veya Olay Yeri Koordinatörü, durum değerlendirmesi yaparak, müdahale stratejilerini
belirleyecektir.
Operasyon Ekibi’ ne ait irtibat numaraları Tablo 8.4.1’de, Saha Müdahale Ekibi’ ne ait
numaralar ise Tablo 8.4.2.’de verilmektedir.
Operasyon Koordinatörü; kurum içi bildirimler, devlet otoritelerine bildirimler ve olaydan
etkilenenlere bildirimde bulunmak için EK-2B’ de bulunan Çağrı numaralarını kullanacaktır.
Şekil 8.4.1 Bildirimler ve Çağrı Düzeni
Kirlilik Gözlemi
Santral Operatörü Güvenlik Görevlileri
Olay Yeri Koordinatörü Operasyon Koordinatörü
Operasyon Grup
Başkanı
Kurum İçi Bildirimler
Devlet Otoritelerine Bildirimler
Olaydan Etkilenenlere Bildirimler
55
Tablo 8.4.1 Operasyon Ekibi İrtibat Bilgileri
Ad Soyad Görevi Telefon
KADİR DAĞDEMİR Operasyon Koordinatörü 0533 382 4395
MUSTAFA GÖRGÜN Olay Yeri Koordinatörü 0533 305 4037
ÖMER ÇAĞLAR
Basın ve Halkla İlişkiler
0535 927 4813
ERHAN OĞUŞ 0533 817 7232
UFUK KANTAR 0532 736 3822
MUAMMER ESKİİ Olay Emniyet Sorumlusu 0549 562 3020
MARTI DENİZ TEMİZLİĞİ
LTD.ŞTİ
Danışman Birimler
0212 243 4882
0532 284 6503
MEHMET KAYA 0543 571 7855
A.HAZIM YİĞİT 0532 690 8515
İBRAHİM KAYA 0262 316 1363
MEHMET SERİM 0262 316 3322
MEHMET KIROĞLU Planlama Grup Başkanı 0533 201 2989
ERKAN MODOĞLU Planlama Sorumlusu 0533 201 2989
M.İSHAK MORÇİMEN Durum Sorumlusu 0554 243 6118
MUSTAFA IDIR Kaynak Sorumlusu 0532 515 6126
CÜNEYT ŞAN Çevre Sorumlusu 0531 967 7444
MUSTAFA SAYIN Danışma /Gönüllü Sorumlusu 0532 426 0978
ALPARSLAN YILDIZ Operasyon Grup Başkanı 0544 315 2551
NURETTİN KONAR Deniz Operasyonları Sorumlusu 0533 554 1450
ATİLLA TUĞLACILAR Kıyı Operasyonları Sorumlusu 0536 573 4530
YUSUF YILDIRIM Hava Operasyonları Sorumlusu 0544 722 4373
ELİF ÇELİK Yaban Hayatı Sorumlusu 0532 422 0892
ONUR KESKİN Atık Yönetimi Sorumlusu 0554 727 4277
ÜMİT UYSAL Kaynak / Ekipman Sorumlusu 0262 316 1505
TEOMAN SELİMOĞLU Lojistik Grup Başkanı 0542 421 5956
MURAT YILMAZ Satın Alma Sorumlusu 0533 442 8157
MEHMET GÜMÜŞ Hizmetler Sorumlusu 0532 498 6424
ÖZGÜL İŞLER Tıbbi Sorumlu 0532 727 9263
NİLGÜN ERNAM İletişim ve Dokümantasyon Sorumlusu 0262 316 1401
MAHMUT TÜRKMEN Güvenlik Sorumlusu 0532 391 6491
MURAT ONAT Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu,
Ulaşım Sorumlusu 0262 316 3536
GÖZDE TÜRK EŞKİ Yemek Sorumlusu 0262 316 1408
AYDOĞAN ENGİNLER Konuşlanma Sorumlusu 0532 202 6967
M.ORÇUN ŞAHİN İdari ve Mali İşler Grup Başkanı,
Muhasebe Sorumlusu 0536 430 6563
ONUR ÜZMEZ Sigorta Sorumlusu 0546 200 1331
VAROL BADEM Hak Talepleri Sorumlusu 0533 597 2680
NURULLAH ÖZKAN İdari İşler Sorumlusu 0533 426 2567
ATAKAN SELÇUK Kayıtlar Sorumlusu 0533 458 1279
56
Tablo 8.4.2. Saha Müdahale Ekibi İrtibat Bilgileri
Ad Soyad Görevi Telefon
Deniz Operasyonları Ekibi
ECVET SAĞLIK Teknik Emniyet Uzmanı 0262 3163532
CEMAL TİRYAKİ Teknik Emniyet Uzmanı 0262 3163529
OLCAY ÖZDEMİR Teknik Emniyet Uzmanı 0262 3163533
GÖKHAN ERDAL DİTAŞ 0262 3163615
EROL OKTAY GEMİKÖZ DİTAŞ 0262 3163652
HAMZA AKTAŞ DİTAŞ 0262 3163652
MİKAİL SÖNMEZ DİTAŞ 0262 3163615
İLHAN CORUK Teknik Emniyet Vardiya Amiri 0262 3163737
ALİ İHSAN OTO Teknik Emniyet Enspektörü 0262 3163737
NAİL ADIGÜZEL Teknik Emniyet Enspektörü 0262 3163737
Kıyı Operasyonları Ekibi
ERGÜN
PEHLİVANOĞULLARI Şef 0262 3161406
GÜRAY İNCE Teknik Emniyet Uzmanı 0262 3163537
SERDAR ŞAHİN Teknik Emniyet Vardiya Amiri 0262 3163737
MESRUR ÖZGÖK Teknik Emniyet Vardiya Amiri 0262 3163737
İSA ARSLANBOĞA Teknik Emniyet Vardiya Amiri 0262 3163737
FATİH TOPÇUOĞLU Teknik Emniyet Enspektörü 0262 3163737
İSMAİL BAYRAKTAR Off Site Başoperatörü 0262 3163676
DOĞAN YAMAN Ünite Amiri (Plt. 19/21- Atıksu) 0262 3163684
AHMET BİCAN Ünite Amiri (Kara Dolum) 0262 3163630
KAZIM BOZKURT Tekniker (İnşaat) 0262 3161502
Hava Operasyonları Ekibi
ERSOY KOCA
Proses Şefi(Çevre Asa/KSS/Kos.
Nöt) 0262 3163688
SEÇKİN GÖKÇE Proses Emniyeti (Şef E) 0262 3163526
8.5. Kazaların Raporlanma Prosedürleri
Rafinerilerimizde kazalar, OSAR (Olay, Sınıflandırma, Araştırma, Raporlama) sistemi
üzerinden raporlanmaktadır. Raporlama prosedürümüz olayların raporlanması ve
sınıflandırılması standardında detaylarıyla anlatılmıştır.
57
8.5.1 OLAYLARIN RAPORLANMASI VE SINIFLANDIRILMASI STANDARDI
AMAÇ ve KAPSAM
Bu standardın amacı; Tüpraş’a ait işyerlerinde meydana gelen olayların, Tüpraş adına
müteahhit / taşeron olarak yapılan çalışmalar sırasındaki iş kazalarının sınıflandırılması,
araştırılması ve raporlanması ile ilgili esasları belirlemektir.
Bu standart Genel Müdürlük ve bağlı Rafinerilerin tamamını kapsamaktadır.
TANIMLAR
Olay: İnsan, varlık, çevre ve itibar üzerinde olumsuz etki ile sonuçlanması olası veya
sonuçlanan planlanmamış olay ya da olaylar zinciridir.
Olaylar aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır:
İş Kazası
Çalışanlarla ilgili iş kazası, aşağıdaki durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı
hemen veya sonradan bedenen veya ruhen olumsuz etkileyen olaydır.
Aşağıda belirtilen koşullarda meydana gelen kazalar “iş kazası” olarak yorumlanır:
a) Personelin işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren adına yürütülmekte olan bir iş sırasında,
c) Personelin, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini
yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Emzikli kadın çalışanların çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Personelin, işverence sağlanan bir taşıtla işyerine toplu olarak götürülüp getirilmeleri
sırasında,
Varlık Hasarlı Olay
İşletmeye, ekipmana veya malzemeye doğrudan hasar yapan ya da bunların kaybıyla
sonuçlanan olaylardır. Varlık hasarlı olay olduğunda Osar Güvenirlik Çalışmaları 5 Neden
Raporu (EK–13) doldurulacaktır. Bu konu ile ilgili detaylı çalışmalar İşletme Güvenirliliği
Başmühendislikleri tarafından yürütülecektir.
Çevre Kazası Olayı
Yasal sınırların aşılmasına yol açan, ekosistem ve doğal kaynaklara zarar verme potansiyeli
yüksek, tesis dışında çevresel etki oluşturan beklenmedik olaylardır. RDT’de 3-5 Şiddetinde
etkiye sahip olaylar Çevre Kazası olarak değerlendirilecektir. Çevre kazası olduğunda Çevre
Kazası Olay Raporu (EK–8) doldurulacaktır.
Yangın / Patlama Olayı
Bir yangınla mücadele aracının kullanımını veya yakıt ve elektrik kaynağını kapatma gibi
diğer söndürme önlemlerinin alınmasını gerektiren olaylardır. Alevi görünmeyen yangınlar,
tüm yanıcı veya yüksek basınçlı patlamalar da bu gruba dahildir. Yangın / patlama olayı
olduğunda Yangın / Patlama Olay Raporu (EK–7) doldurulacaktır.
Tutuşma/Parlama Durumları
Küçük çaplı, ünite tarafından kolaylıkla söndürülebilen, yangın ve parlama olayları. Tutuşma
ve Parlama olayı olduğunda, Tutuşma/Parlama Olay Raporu (EK-12) doldurulacaktır.
Kaçak / Döküntü Olayı
Kontrol dışı veya plansız meydana gelen, çevre kazasına neden olmayan, bir kısmı veya
tamamı geri kazanılabilen hidrokarbon ve kimyasal vb. maddelerin kaçak, döküntü ve taşma
58
olaylarıdır. Kaçak/döküntü, katı, sıvı veya gaz olabilir. RDT’ye göre 0-2 Şiddetinde etkiye
sahip olaylar bu kapsamda değerlendirilecektir.
Kaçak / Döküntü olayı olduğunda Kaçak / Döküntü Olay Raporu (EK–9) doldurulacaktır.
Emniyetsiz Durum/Ucuz Atlatma Olayı
Ucuz Atlatma Olayı
Hastalığa, yaralanmaya neden olmayan, varlık hasarına, çevre veya şirket itibarına olumsuz
etkiyle sonuçlanmayan olaylardır. Ucuz atlatma olayı olduğunda Ucuz Atlatma Olay Raporu
(EK–10-a) doldurulacaktır.
Emniyetsiz Durumlar
Çalışma yerlerinde iş güvenliğini bozan ve iş ortamında tehlikeye sebep olan bütün koşullar,
genel olarak çevre, makine, malzeme ve çalışanların iş güvenliklerini tehlikeye atan
davranışlarından kaynaklanan durumlardır. Emniyetsiz durumlarda Emniyetsiz Durum
Raporu (EK–10-b) doldurulacaktır.
Küçük Müdahale Olayı
Şirket doktorları tarafından müdahale edilen ve kayıp zaman yaratmayan olaylardır. Küçük
Müdahale olayı olduğunda Küçük Müdahale Olay Raporu (EK–11) doldurulacaktır.
İlk Yardım Durumları
Bir doktor tarafından tıbbi bakımı gerektirmeyen, basit tedaviler ve çizilmeler, kesikler,
yanıklar ve kıymık batmaları gibi ufak sağlık gözlemlerini kapsar. Bu tip tedavi ve gözlemler
sertifikalı personel veya doktor tarafından yapılsa dahi ilk yardım durumu olarak
değerlendirilir.
Tıbbi Tedavi Durumları
İş günü kaybı veya sınırlı iş günü kaybı içermeyen fakat doktor veya tıp uzmanı tarafından
tedavi gerektiren işle ilgili olaylardır.
Sınırlı İş Görebilme Durumu
Kazanın olduğu ya da sonraki günlerde, yaralanan kişiyi geçici olarak normal işinin tamamını
yapmaktan alıkoyan, sadece bir kısmını yapabilecek duruma gelmesine neden olan, iş ile
ilgili her türlü olaydır.
UYGULAMA
Uygulama, OSAR Rehberi EK–2 Olay Sınıflandırma, Araştırma ve Raporlama Akış
Şemasına (EK–16) göre yapılacaktır.
Personelin çalıştığı saatler içerisinde bildirilmeyen iş kazalarında İş Kazası Raporu
tutulmayacak ve olay iş kazası olarak kabul edilmeyecektir.
Olayların Raporlanması
Bir olay meydana geldiğinde;
- Olayın meydana geldiği vardiyada ilgili baş operatör / ustabaşı / başteknisyen / baş memur
tarafından gerçekleşen RDT yapılarak Olay Raporu (EK–4) doldurulur.
- Ayrıntılı Olay Raporu ilgili Şef / Amir tarafından gerçekleşen ve potansiyel RDT yapılarak
doldurulur.
- Belirlenen Olay Tipi’ne ait ekteki ilgili formlar doldurulur.
Olay sonucunda, iş kazası meydana gelmişse, aşağıdaki süreç uygulanacaktır.
59
İlk Müdahale Başvurusu, İş Kazası Doktor Raporu
Kazaya uğrayan personel, derhal ilk müdahale için İşyeri Hekimliğine gidecek /
gönderilecektir. Gerekiyorsa İşyeri Sağlık Biriminden ambulans istenecektir.
İş Kazası Doktor Raporu'nun (EK–1) üst kısmı kazaya uğrayan personelin amiri (birinci ve
üçüncü vardiyalarda Vardiya Şefi) tarafından doldurularak, İşyeri Hekimliğine gönderilecektir.
Doktor, ilk müdahaleyi yaptıktan sonra İş Kazası Doktor Raporu'nun ilgili kısmını
dolduracaktır. Hazırlanan İş Kazası Doktor Raporu'nun dağıtımı İşyeri Hekimliği tarafından
yapılacaktır. Aslı İnsan Kaynakları Müdürlüğü’ne (İKM), 1 (bir) kopya kazaya uğrayan
personelin bağlı olduğu müdürlüğe, 1(bir) kopya TEM/TÇM, 1(bir) kopya İşyeri Sendika
Temsilciliğine gönderilecek, 1 (bir) kopya da İşyeri Hekimliğinde kalacaktır.
Kazaya uğrayan, hastaneye sevk edilecek ise İşyeri Hekimliği tarafından Hastane Sevk
Formu (EK–2) doldurularak ekine İş Kazası Doktor Raporu (EK–1)’nun fotokopisi ve İKM
tarafından hazırlanan Vizite Kâğıdı (EK–3) eklenerek, hasta ile birlikte hastaneye
gönderilecektir.
Kazaya uğrayan personelin ilk tedavisinin yapılmasından ve/veya hastaneye
gönderilmesinden sonra; personelin amiri tarafından Ayrıntılı Olay Raporu (EK–5) ve İş
Kazası Raporu (EK–6) doldurulacaktır. Bu raporların dağıtımı ilgili amir tarafından
yapılacaktır.
Asılları İKM’ye, birer kopya kazaya uğrayan personelin bağlı olduğu müdürlüğe, İşyeri
Hekimliğine ve TEM/TÇM’ ye gönderilecek, İKM’ de birer kopyayı Genel Müdürlüğe
gönderecektir.
İKM yasal yükümlülükleri yerine getirmek üzere gerekli evrakları bir gün içinde SGK Sigorta İl
Müdürlüğüne, iki gün içinde Çalışma Bölge Müdürlüğüne gönderecektir.
Eğer olay büyük ise (uzuv kaybı, ağır yaralanma, ölüm gibi) ilgili müdürlük yetkilisi tarafından
derhal Tüpraş Güvenlik Müdürlüğü / Rafineri Güvenlik Müdürlüğü'ne, İKM’ye, Hukuk
Başmüşavirliği / Hukuk Müşavirliği'ne ve Mali İşler Müdürlüğü'ne bilgi verilecek, varsa
görüşleri alınacaktır.
Tüpraş Güvenlik Müdürlüğü / Rafineri Güvenlik Müdürlüğü, olayı bölgedeki yetkili Emniyet
birimine haber verecektir.
İşyeri Başhekimliğinin önerisi ile iş kazası geçiren personel, Devlet Hastanesine veya özel
ihtisas gerektiren resmi ya da özel anlaşmalı veya diğer sağlık kuruluşlarına Genel Müdür,
Genel Müdür Yardımcısı veya Rafineri Müdürünün bilgisi dahilinde nakledilecektir. Kazanın
hafta sonu olması ve çok acil bir karar gerekmesi durumunda Nöbetçi Müdür de bu yetkiyi
kullanabilir. Kazanın şiddeti ve büyüklüğüne bağlı olarak İşyeri Hekimliği ve İKM tarafından
oluşturulacak destek grubu hasta sağlığına kavuşuncaya kadar her türlü işlemi takip
edecektir. Ayrıca Rafineri Müdürlüklerince hastanın yatırıldığı sağlık kuruluşuna SGK
tarafından sevk ve tedavi giderlerinin kurumca karşılanması olanakları araştırılarak gerekli
girişimlerde bulunulur. Tedavi giderlerinin SGK tarafından ödenmeyen kısmını veya
tamamını Tüpraş karşılar.
Acil yanık olaylarında Yanık Acil Eylem Prosedürü uygulanır (EK-18).
Acil müdahale için gereken para, Genel Müdürlük veya Rafineri Müdürlüğünce avans olarak
karşılanır. Acil durumlarda hastanın “Hava Ambulansı” ile nakli, Yönetimin uygun görmesi
durumunda yerine getirilir.
60
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Diğer Hükümler
Kayıp Gün Yapmayan İş Kazası geçiren personel, bir gün sonraki mesaiye veya vardiyasına
geldikten sonra geçirmiş olduğu iş kazası nedeniyle İşyeri Hekimliği veya Devlet
Hastanesinden istirahat alırsa, bu durum Kayıp Gün Yapan İş Kazası kapsamına girerek
gerekli işlem yapılacaktır.
01.01.2008 tarihinden itibaren müteahhit / taşeron iş kazaları bu standarda göre
raporlanmaktadır. Raporlama işlemlerini, müteahhit / taşeron yetkilisi Tüpraş’ın ilgili birimi ile
birlikte yürütür. Yasal yükümlülükler müteahhit / taşeron tarafından yerine getirilir.
Olayların sınıflandırılması, araştırılması, raporlandırılması işlemleri;
- İş izni verilerek yaptırılan işlerde izni veren birim,
- Belli bir alan tahsis edilerek yaptırılan işlerde ihaleyi yapan birim tarafından yürütülecektir.
Bu konularda ilgili müdürlükler TEM / TÇM bünyesinde oluşturulan Olay Koordinatörü (OK)
ve Genel Olay Koordinatörü (GOK)’nden gerekli desteği alacaklardır.
Bilgisayar programı devreye girinceye kadar, raporlama ekteki ilgili formlar doldurularak
yapılacaktır.
Dayanak
Bu Standardın dayanağı Şirket Ana Sözleşmesidir.
10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4857 sayılı İş Kanunu,
- 11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Tüzüğü",
- 24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli
ve Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük",
- 16.06.2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Ağır ve Tehlikeli İşler
Yönetmeliği" hükümleri uygulanmaktadır.
Yürütme
Bu standart hükümlerini Teknik Emniyet Müdürlüğü yürütür.
Döküntü olduktan sonra, olayın durumunu devlet otoritelerine ve olaydan etkilenebilecek
komşu tesislere bildirmek amacıyla Şekil 8.5.1.’de verilen “Durum Raporu Formu” kullanılır.
Döküntüye müdahale edilip, temizlik çalışmaları tamamlandıktan sonra ise Olay Yeri
Koordinatörü ya da görevlendirdiği bir kişi kapsamlı bir rapor hazırlanarak olayın ve
müdahalenin detaylı bir şekilde anlatılması gerekmektedir. Bu raporda,
Döküntünün yeri, tarih saati,
Döküntünü tipi, miktarı, etkilenen alan,
Döküntünü kaynağı ve ne şekilde oluştuğu,
Döküntüden sonra bildirimlerin ne şekilde yapıldığı ve müdahaleyle ilgili detaylı bilgi,
Döküntünün çevre üzerindeki etkileri hakkında detaylı bilgi,
Yayılımı engellemek, hassas alanları korumak için alınan tedbirler
Döküntünün toplanması, kullanılan ekipman ve kaynaklar,
Müdahale ekibinin çalışmaları, tarihler ve personel ile ilgili görüşler,
Alınan dersler ve ilerde oluşabilecek döküntüleri önlemek ve etkilenebilecek alanları
korumak amaçlı alınacak önlemler ve çalışmalar,
Raporun özeti, tarihi, hazırlayanla ilgili bilgiler
61
detaylı olarak anlatılır. Seviye 2 veya 3 kapsamındaki olayda bildirimler, müdahale ve
sonlandırma çalışmaları detaylı olarak irdelenerek raporlanır.
Şekil 8.5.1. Durum Raporu Formu
DURUM RAPORU
KİMDEN: TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. İZMİT RAFİNERİSİ
KİME: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Ana Arama Kurtarma ve Koordinasyon Merkezi,
İzmit Liman Başkanlığı
1. MEVCUT DURUM
a. Gemi veya Tesis Hakkında Bilgi
- Gemi adı:
- IMO numarası:
- Bağlı bulunduğu liman ve ülke:
- Geminin tipi:
- Gemi ve tesis hakkında diğer bilgiler:
b. Durum:
c. Raporlama Zamanı:
ç. Olayın Tanımlanması:
d. Kirliliğin Mevcut Durumu
e. Mevcut ve Tahmini Hava Durumu:
2. UYGULANAN MÜDAHALELER VE MÜDAHALE PLANLAMALARI:
3. İHTİYAÇ DUYULAN KAYNAKLAR VE TAVSİYE EDİLEN TEDBİRLER:
4. BİR SONRAKİ DURUM RAPORU GÖNDERME ZAMANI:
5. DİĞER BİLGİLER:
İmza
TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. İZMİT RAFİNERİSİ
62
8.8. Hasarlı Tehlikeli Yükler İle Tehlikeli Yüklerin Bulaştığı Atıkların Elleçlenmesi ve
Bertarafına Yönelik Prosedürler
8.8.1. Atık Yönetimi
Atık yönetim sisteminin temel unsurları, atıkların öncelikle kaynakta önlenmesi, üretilen
atıkların kaynakta ayrıştırılması, geri dönüşebilir atıkların geri kazanılması ve bu suretle
depolanacak atık miktarının azaltılması, geri dönüştürülemeyen atıkların ise çevre ve insan
sağlığına zarar vermeyecek şekilde depolanmasının sağlanmasıdır.
Petrol yayılımı ya da diğer kazalar sonucu oluşan atıklar mümkün olan en kısa sürede
kaldırılmalı, geri kazanılmalı veya ikincil bir kirliliğe sebebiyet vermeyecek şekilde bertaraf
edilmelidir. Atıkların toplanırken sınıflandırılması bu süreci kolaylaştıracaktır. Atık taşıma ve
bertaraf gereklilikleri aşağıdaki faktörlere göre değişiklik gösterebilir;
• Yayılan materyalin petrol veya diğer hidrokarbonlardan (dizel gibi) olması
• Yayılım yeri
• Benimsenen temizleme prosedürleri
Petrol döküntüsü durumunda, yayılım sahasında aşağıdaki tedbirlerin alınmasını
sağlanmalıdır;
• Atık oluşumunu engellemek ve oluşan atıkların hem miktarını, hem de yarattığı
tehlikeleri asgariye indirmek için gerekli tüm tedbirlerin alınması,
• Oluşan tüm atıkların doğru şekilde tanımlanmaları ve yeniden kullanılmak, geri
kazanılmak, geri dönüştürülmek veya ikincil bir kirliliğe sebebiyet vermeyecek şekilde
toplanıncaya / taşınıncaya kadar saklanmaları,
• Sadece gerekli izin / ruhsat sahibi müteahhitlerin seçilmesi,
• Tüm atıkların doğru şekilde taşınması, işlenmesi ve bertaraf edilmesi,
• Seçilen tüm bertaraf tesislerinin gerekli izin ve / veya ruhsat sahibi olması ve aynı
zamanda ilgili Türk mevzuatına uygun şekilde tasarlanmış, inşa edilmiş ve işletiliyor
olması.
Bu bölümde, acil müdahale operasyonları sırasında ortaya çıkan atıklar ve bu
atıkların toplama, taşıma ve nihai bertarafına ilişkin yöntemler tanımlanmaktadır.
8.8.2. Atıkların Azaltılması
Petrol yayılımını kontrol ve temizleme çalışmaları sırasında önemli miktarda atık meydana
gelmektedir. Oluşan atık miktarını kontrol etmek amacıyla atık miktarını asgariye indirme
prosedürleri uygulanmalıdır. Petrol yayılımı sonucunda aşağıdaki tipte petrollü madde ve atık
oluşabilir:
• Petrol (saf veya safa yakın petrol)
• Petrollü atık (petrollü sorbentler, KKE ve ayrıca döküntü, toprak, su veya diğer
maddelerle karışmış sıvı)
• Petrollü sediman (petrolle karışmış toprak),
63
• Petrollü su (içerisinde bir miktar petrol ve az oranda döküntü bulunan fazla miktarda
su)
Şekil 8.8.1. Petrol Yayılımı Sonucu Açığa Çıkabilecek Atıklar
Diğer Katılar
Sıvılar
Temiz Katılar
Yeniden Değerlendirilen Maddeler
Yağlı Katılar
Katı Petrol
Toprak ve Döküntüler
Emici Malzemeler
KKE
Çöp
Yağlı
Olmayanlar
Saf Petrol
Petrol-Su
Karışımlarıı
8.8.2.1. Katı Atıklar
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’ndeki ham petrol akma noktasının altında jelleşmeye ya da
katılaşmaya başlamakta olup yeterince ısıtıldığı taktirde ise akışkanlığı artacaktır. Bu
nedenle, atıkların sızdırmaz konteynerlerde veya geçirimsiz plastik torbalarda saklanması
gerekmektedir. Buna yağ ve tortu karışımları da dahildir. Katı atıklar için Tablo 8.8.1’ de
verilen bilgiler arıtma yöntemi gerekliliklerini asgariye indirecektir.
Tablo 8.8.1. Katı Atıkların Azaltılması Yöntemleri
KATI ATIKLAR
- Döküntü kıyıya vurmadan önce potansiyel etki alanları belirlenmelidir
- Sızdırmaz konteynerler veya plastik torbalarla sızdırmazlık sağlanmalıdır
- Geri kazanılmış katı petroller petrollü tortulardan ayrılmalıdır
- Petrollenmiş alanların altındaki temiz toprak veya kum miktarını azaltmak için geri
dönüşüm teknikleri kullanılmalıdır
- Petrol, yakıt veya petrollenmiş atığın, çöp, artık veya petrolle bulanmamış maddeler
ile teması önlenmelidir
- Petrole bulanmış maddelerin komşu alanları kirletmesini önlemek amacıyla
banketler ve dolgular kullanılmalıdır
64
- Emici malzemeler orta veya yüksek konsantrasyonlarda petrol ile doyana kadar
kullanılmalıdır
- Kullanılmış emiciler ve KKE, diğer malzemelerden farklı bir alanda depolanmalıdır
- Tekrar kullanılabilir veya geri dönüştürülebilir emici ürünler ayrılmalıdır
- Sahada müdahale operasyonu öncesinde var olan atık ve tehlikeli maddeler
yetkililere bildirilmeli ve dokümante edilmelidir
8.8.2.2. Sıvı Atıklar
Petrol/su karışımının arıtılması işlemi gereğince gerçekleştirildiği zaman, toplama işlemi
sırasında oluşan suyun büyük bölümü ayrılabilmekte, bunun sonucunda geri kazanılan petrol
miktarı artmakta ve büyük miktarlardaki petrol/su karışımlarının bertarafı sırasında
karşılaşılan lojistik sorunlar azalmaktadır. Suyun arıtılması ve boşaltılması işlemi, geri
kazanılan suyun, içinde petrol/su karışımları bulunan seyyar tanklardan, gemi tanklarından,
sarnıçlı kamyonlardan veya diğer konteynerlerden boşaltılması işlemidir.
Geri kazanılan sıvılar, emülsifiye olmuş saf petrolden serbest suya kadar değişiklik gösteren
çeşitli yapılarda olabilmektedir. Arındırma ve boşaltma işlemi, depolama tankında bulunan
serbest su seviyesine bağlı olmak koşuluyla, aşağıdaki kriterlere göre gerçekleştirilir:
• Suyun arıtılması ve boşaltılması işlemi, toplama alanı içerisinde belirlenen “müdahale
alanında”, teknenin toplama haznesinde, geri kazanma bölgesinde, set alanında,
veya doğrudan geri kazanma sisteminin önünde gerçekleştirilir.
• Sürücü bariyer ve geri kazanma pompalarına sahip tekneler, geri kazanma
pompasının ön kısmına boşaltılır.
• Dahili veya seyyar tankların içerisindeki petrolün boşaltma öncesinde ayrılmasına
fırsat vermek için yeterli süre tanınır.
• Boşaltılan suyun içerisindeki petrol, boşaltmanın gerçekleştirildiği alanda gözle
kontrol edilerek boşaltılan suyun içerisindeki petrol belirlenir.
• Petrolü toplamak için temizlenmemiş vakumlu kamyon kullanılmadan önce, daha
önceki faaliyetlerden, boşaltılan suyun emniyetli şekilde ortama geri boşaltılmasını
engelleyecek bulaşanların kalmadığına dair kayıt tutulur.
Müdahale çalışmaları sırasında geri kazanılan petrol, serbest su veya emülsiyonlar içinde su
içerebilir. Farklı işlemler gerektirseler de çoğu zaman petrol ve suyu ayırmak mümkündür.
• Emülsüifiye olmamış petrol: Deniz veya nehirlerden toplanan petrol, genellikle
sadece sudan ayrılması gerektiğinden dolayı, işlenmesi en kolay olandır. Ayırma
işlemi, vakumlu kamyon gibi toplama aracında ya da geri kazanma mavnasının
tankında cazibe kuvveti ile etkin şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Suyu ayırma işlemi;
doğrudan dışarı pompalanarak veya alt tabakadaki suyun tahliyesi suretiyle
yüzeydeki petrol geride bırakılarak gerçekleştirilir.
• Emülsifiye olmuş petrol: Petrol içerisindeki su emülsiyonlarından petrolün çıkartılması
daha zordur. Bu nedenle petrolün emülsifiye olmadan toplanması müdahale
çalışmalarının daha etkin olması açısından önemlidir.
Sıvı atıkların azaltılmasına ilişkin yöntemler Tablo 8.8.2.’de verilmektedir.
65
Tablo 8.8.2. Sıvı Atıkların Azaltılması Yöntemleri
SIVI ATIKLAR
- Sıvı petrol ayrı depolanmalıdır
- Geçici depolama tankları ve demülsifiyeler yoluyla petrol sudan ayrıştırılmalıdır
- Biriken yağmur suyunun toplanması ve kirlenmesinin minimuma indirilmesi amacıyla
tüm yakıt ve atık depolama tankları kapatılmalıdır
- Temizlik ve dezenfekte ürünleri idareli biçimde kullanılmalıdır
- Yıkama suyu kullanımı azaltılmalıdır
8.8.3. Atıkların Geçici Depolanması
Kaza sonucu ortaya çıkan atıklar, kara veya deniz kaynaklı müdahale operasyonlarının
sonucuna bağlı olarak çeşitlilik gösterir. Bu nedenle, operasyon sonucu oluşabilecek atıkların
minimizasyonunun sağlanması ve düzgün bir biçimde sınıflandırıldıktan sonra belirlenmiş
alanlarda geçici olarak depolanması gerekir.
Geçici depolama alanlarının dikkatlice planlanması ve belirlenmesi gerekmektedir. Bu
alanlar, temizlik operasyonlarının gerçekleştiği alanın yakınında bulunmalıdır. Kirliliğin,
yerleşim alanlarına yayılmasını engellenmek amacıyla operasyonda yer alan personelin,
temizlik çalışmalarında kullanılan ekipman ve araçların temizleneceği alanlar da geçici
depolama alanının yakınında bulunmalıdır. Geçici depolama alanlarının kurulma kriterleri ve
depolama sırasında alınması gereken önlemler Tablo 8.8.3.’de belirtilmiştir.
Tablo 8.8.3. Depolama Alanlarının Seçilme Kriterleri ve Alınacak Önlemler
Geçici Depolama Alanı
Depolama
Kapasitesi
Oluşacak muhtemel atık miktarına göre belirlenmelidir
Çevresel Koşullar
Yerleşim bölgelerinden güvenli bir uzaklıkta olmalıdır
Kirliliğin yeraltı suyuna ulaşma riski olan alanlara uzak olmalıdır
Yüksek çevresel hassasiyet alanlarının dışında olmalıdır
Rüzgar ve dalga etkisinden uzak alanlarda kurulmalıdır
Kültürel ve arkeolojik hassas alanlar korunmalıdır
Ulaşım
Ara depolama, geri dönüşüm ve nihai bertaraf alanlarına mümkün
mertebe yakın olmalıdır
Atık nakil araçlarının uygun erişim noktasında bulunmalıdır
Zemin Yapısı Su tutma kapasitesi uygun olmalıdır
Su geçirimsiz tabaka, doğal veya suni olabilir
66
Geçici Depolama Alanı
Arazi Koşulları
Depolama tanklarını yerleştirmek için düz veya basamaklı olmalıdır
Yağmur ile akma eğilimi varsa toplayıcı sistemler oluşturulmalıdır
Plastik astarlarla geçirimsizlik sağlanmalı, etrafı çevrelenmelidir
Hidrojeolojik
Koşullar
Yeraltı ve yüzeysel su sistemleri korunmalıdır
Akarsu alanlarının 10 m. içerisinde olmamalıdır
Geçici Depolama
Sırasında Alınacak
Önlemler
Depolama alanları belirgin şerit ve çizgilerle çevrilerek işaretlenmeli,
giriş ve çıkışlar sınırlandırılarak güvenliği sağlanmalıdır
Geçici depolama alanlarının yeraltı ve yüzeysel suların bulunduğu
alanlara kurulmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda, kirliliğin yeraltı
ve yüzey sularını etkilememesi için drenaj sistemli lagünler ve
kanallar oluşturulmalıdır
Geçici depolama ünitelerinin (özellikle plastik torbalar içinde toplanan
atıkların) direkt güneş ışığı görmemesine dikkat edilmelidir
Yüzey akışı ve geçirgenlik açılarından tahliye noktaları kontrol altına
alınmalıdır
Geri kazanılan döküntü varsa yağmur suyuna karşı koruma altına
alınmalıdır
Rüzgâr ile akma eğilimi var ise atıkların üzeri kapatılmalıdır
Depolama tankları yere tam olarak sabitlenmiş olmalıdır
Denizde Geçici
Depolama
Atıklar kaynağında ayrılmalıdır
Tekne içlerinde bulunan tankların kullanımı yüksek maliyet getirebilir.
Bu nedenle operasyondan sonra boşaltılmaları ve temizlenmeleri zor
olabilir.
Güverte tanklarının sıkıca bağlanmış olması gerekmektedir.
Kapakların kullanılması ilave döküntüleri önleyecektir.
Yönetim ve Bakım
Onarım Özellikleri
Atıklar ayrılmalı ve miktarları belirlenmelidir
Yasal gereksinimler dahilinde depolama ve bertaraf formları
düzenlenmelidir
İzinsiz atık boşaltımını önlemek için güvenlik sağlanmalıdır
Atıkların bertarafı sağlandıktan sonra saha iyileştirilmelidir
Düzenleyici Ulusal
Gereksinimler
5312 Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle
Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini
Esaslarına Dair Kanun
67
Geçici Depolama Alanı
29314 Sayılı Atık Yönetimi Yönetmeliği
25687 Sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
75/464/AB Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu
Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
Atıkların geçici olarak depolanması için;
• Sıvılar için sahada yapılacak ayrıştırma işlemlerinde kullanılmak üzere ayrıştırma
tankları
• Sıvı ve katılar için kullanılan açık/kapaklı metal konteynerler (damperli konteynerler)
• Sıvılar için kullanılan tabanlı ve çatılı plastik tanklar
• Su üzerinde depolama yapmak için mavnalar
• Büyük döküntülerde zemine çukur kazılmak suretiyle hazırlanmış uygun şekilde
çevrelenmiş havuzlar gibi özel geçici depolama üniteleri kullanılır.
Döküntü sonucu operasyonlarda toplanan sıvı petrol ayrı muhafaza edilmelidir. Deniz
yüzeyinden toplanan petrol; tekne üzerinde bulunan tanklar, yüzer tanklar veya barçlara
alınarak geçici depolama alanlarında toplanmalıdır.
Düşük hassasiyetli alanlarda, döküntü miktarının fazla olduğu durumda, deniz yüzeyinden
toplanan petrolün geçici depolanması için geçirimsiz tabakalarla hendekler oluşturulmalıdır.
Koruyucu tabakanın kalınlığı ve çoklu astarların kullanılması gerçekleşecek operasyona
bağlıdır. Toplama hendekleri trafiğin yoğun olduğu alanda ise çoklu astarlar tercih edilmelidir.
Yoğun yağış anında taşma riskini azaltmak için çukurlar fazla dolu olmamalıdır ve sıvı
seviyesi düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu çukurlar kullanıldıktan sonra temizlenmeli ve
kirlenmemiş toprak ile yeniden doldurularak eski haline getirilmelidir.
Geçici depolanması gereken katı atıklar kirlenmiş kum ve çakıl, tortulaşmış petrol, petrolle
bulanmış sorbent malzemeler ve kişisel koruyucu ekipmanlar, variller ve plastik torbalar gibi
temizlik materyalleridir. Temizlik operasyonlarında petrole bulanmış katı atıklar, sızdırmaz
(astarlı) konteynerlerde veya plastik torbalarda saklanacak; uygun düzlük bir yüzeyde nihai
bertarafa gönderilmek üzere ayrı ayrı depolanacaktır. Bu alan önce ağır plastik astarlarla
kaplanmalı ve etrafı toprak veya kum yığınla çevrelenmelidir. Eğer araç girişinin depolama
alanından geçmesi gerekiyorsa plastik astarlar kum veya toprak yüzeyle korunmalıdır.
Atıklar geçici depolanırken aşağıdaki gereklilikler yerine getirilmelidir:
• Sahada güvenlik sağlanmalı ve giriş sınırlandırılmalıdır,
• Saha sızdırmaz bir malzeme ile kaplanmalı ve sınırlandırılarak petrolün zemine
geçmesi ve yüzeydeki hareketi engellenmelidir.
• Gerekiyorsa ağır ekipmanın giriş ve çıkış alanları oluşturularak sahanın durumunun
tehlikeye atılmaması gerekmektedir,
• Geri kazanılan petrol yağmur suyuna karşı koruma altına alınmalıdır,
• Atık, rüzgar ile akma eğiliminde ise üzeri kapatılmalıdır.
Atıklar geçici depolanırken;
68
• Uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynerler içerisinde geçici
olarak muhafaza edilmelidir
• Konteynerlerin üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer verilmelidir
• Depolanan maddenin miktarı ve depolama tarihi konteyner üzerinde
belirtmelidir
• Konteynerlerin hasar görmesi durumunda atıklar, aynı özellikleri taşıyan başka
bir konteynere aktarılmalıdır
• Konteynerlerin devamlı kapalı kalması sağlanmalıdır
• Geçici depolanan atıklar bertaraf yöntemlerine göre ayrı ayrı ve birbiri ile
kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde atık kod numarasına göre
depolanmalıdır.
Tüm atık konteynerleri üzerinde, taşıdıkları atık türü açıkça belirtilmelidir. Saha personeli ile
harici personelin atıklara emniyetli şekilde yaklaşabilmeleri için atıkların net olarak
tanımlanması gerekmektedir. Tanımlanmamış bütün atıklara tehlikeli madde muamelesi
yapılmalıdır.
Atıklar etiketlenirken;
• Atığın kaynaklandığı firmanın adı ve adresi
• Atığın kaynaklandığı firmada çevre ve atıktan sorumlu kişi ve imzası
• Listesi’nde belirtilen atık adı ve kod numarası,
• Ulusal Atık Taşıma Formu Açıklama Kılavuzunda belirtilen atığın fiziksel
özellikleri, rengi, ambalaj ve konteyner türü ve sayısı
• Tehlikeli Kabul Edilen Atıkların Özellikleri listesinde bulunan tehlike özellikleri
• Belirtilen risk durumları, kombinasyonları ve güvenlik tavsiyeleri dikkate
alınmalıdır.
69
Şekil 8.8.2. Atık Etiket Örneği
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde işletme, bakım ve onarım faaliyetlerinden kaynaklanan inert,
tehlikesiz ve tehlikeli atıkların depolandığı ayrı geçici atık depolama alanları bulunmaktadır.
Geçici Tehlikeli Atık Depolama Sahası’nda atıklar sınıf ve çeşitlerine göre işaretlenmekte
olup atıklar bu bölümlerde ayrı ayrı depolanmaktadır. Tehlikeli atıklar sınıfına göre tank, varil
veya küçük konteynerlerde depolanmakta olup atık kimyasalların birbirleri ile depolanma
şartlarına dikkat edilmektedir. Depolama alanı tahmini atık miktarını depolayabilecek yeterli
genişlikte olup döküntü ve sızıntıyı tutacak şekilde dizayn edilmiştir. TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi
Tehlikeli Atık Geçici Depolama Sahası’nın bulunduğu nokta Şekil 8.8.3.’de gösterilmektedir.
Şekil 8.8.3. TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi Tehlikeli Atık Geçici Depolama Sahası
70
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi Atık Kabul Tesisi Lisansına sahiptir. Bu kapsamda iskelelere
yanaşan gemilerden lisans kapsamında olan atıklar alınmaktadır. Gemilerden alınan atıklar
atık türüne göre rafineride geri kazanılabilmekte veya başka bertaraf tesislerine
gönderilmektedir. Atık Yönetim Planı çerçevesinde, gemilerden Marpol 73/78 Ek-I (sintine
suyu, slaç, slop, kirli balast ve atık yağ), EK-IV (pissu) ve EK-V (çöp) kapsamındaki atıklar
alınmaktadır.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde Atık Yönetimi Yönetmeliği’ne uygun bir atık yönetim sistemi
uygulaması mevcuttur.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde Seviye 1 kapsamında oluşabilecek döküntülerde, A Sahasında
oluşacak 125 m3 döküntü sonucu ortaya çıkacak atık miktarı ve B Sahasında oluşacak 116
m3 döküntü sonucu ortaya çıkacak atık miktarı Tablo 8.8.4.’te hesaplanmaktadır.
Tablo 8.8.4. Tesiste Oluşacak Muhtemel Atık Miktarları
Süreç Toplanan Atık
Miktarı (m3)
Kalan Atık
Miktarı (m3)
A SAHASI
Denizde 125 m3 döküntü 0 125
Evaporasyon (%25 oranında havaya karışma) 0 93,75
Emülsifikasyon (5 katı oranında hacimsel artış) 0 468,75
71
Denizde müdahale sonucu toplanabilecek
muhtemel sıvı atık (Denizden toplanabilecek
maksimum miktar %20 oranındadır)
93,75 375
Kalan atık kıyıya vurduğunda kıyıda müdahale
sonucu toplanan katı atık 1.875 0
B SAHASI
Denizde 116 m3 döküntü 0 116
Evaporasyon (%25 oranında havaya karışma) 0 87
Emülsifikasyon (5 katı oranında hacimsel artış) 0 435
Denizde müdahale sonucu toplanabilecek
muhtemel sıvı atık (Denizden toplanabilecek
maksimum miktar %20 oranındadır)
87 348
Kalan atık kıyıya vurduğunda kıyıda müdahale
sonucu toplanan katı atık 1.740 0
IMO verilerine dayanarak, insan yapısı sahil şeridinin petrolle kirlenmesi halinde, oluşacak
atık miktarı 5 katına kadar çıkabilmektedir. Bu durumda, TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde
oluşabilecek muhtemel toplam atık miktarı, A Sahası için 93.75 m3 petrol-su karışımı atık ve
1.875 m3 katı atık; B Sahası için 87 m3 petrol-su karışımı atık ve 1.740 m3 katı atık olarak
hesaplanmaktadır.
Müdahale çalışmalarında oluşan atık maddeler, öncelikle geçici olarak depolanacak ve
ardından TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nin anlaşmalı olduğu atık bertaraf tesisine gönderilecektir.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde her iskelenin (Faz-1, Faz-2 ve B Faz-3 İskelesi) ve kum İskele
çıkışında atık konteyner noktaları bulunmaktadır (Şekil 8.8.4.). Rafineride, petrol döküntüsü
müdahale çalışmaları sonucunda ortaya çıkacak atıklar müdahalenin gerçekleştiği alana
uygun olarak iskele çıkışlarında bulunan konteyner noktalarında transfer işlemi için geçici
olarak bulundurulacaktır. Bu noktalar araç trafiği için uygun olup tesiste oluşacak atık
miktarının geçici olarak bulundurulmasına olanak tanımaktadır.
Şekil 8.8.4. TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi Atık Konteyner Noktaları
72
8.8.4. Atıkların Taşınması
Müdahale sahasında atıklar ayrıştırılıp uygun şekilde depolandıktan sonra bertaraf tesislerine
taşınması gerekir. Toplanan atıkların uygun şekilde transferi atık yönetiminin
gerekliliklerindendir.
Atıkların taşınması ile ilgili tüm faaliyetler Olay Yeri Koordinatörü’ nün direktifleri
doğrultusunda Atık Yönetimi Sorumlusu tarafından yönetilecektir. Atıkların geçici olarak
depolandıkları yerden bertaraf edilecekleri yere taşınmaları için Ulusal Atık Taşıma Formu
kullanılmalıdır. Taşıma formları, İletişim ve Dokümantasyon Sorumlusu tarafından ilgili
valilikten temin edilecektir. Lisanslı taşıyıcı firma ve Atık Yönetimi Sorumlusu tarafından 4
nüsha olarak doldurulan formlardan D formu taşıma başlamadan önce İletişim ve
Dokümantasyon Sorumlusu tarafından valiliğe gönderilir. Gönderilen ve alınan tüm taşıma
formları İletişim ve Dokümantasyon Sorumlusu tarafından üç yıl süre ile Olay Kontrol
Merkezi’nde muhafaza edilecektir. Ulusal Atık Taşıma Formunun doldurulması ve kullanımı
Ulusal Atık Taşıma Formu Açıklama Kılavuzunda açıklanmaktadır.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde müdahale çalışmaları sonucunda oluşan atıkların bertaraf
tesisine transferi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından tehlikeli atık taşıma lisanlı atık
taşıma firmaları tarafından gerçekleştirilmektedir.
8.8.5. Atıkların Bertaraf Edilmesi
Döküntüye müdahale sonrası oluşan atıkların bertaraf metotlarının seçimi döküntünün
konumuna, döküntü ve döküntüye bulaşmış maddelerin cinsi ve miktarına, geri kazanılan atık
cinsine, kanuni gerekliliklere ve maliyete göre değişkenlik gösterir.
• Geri Kazanım: Petrol veya petrol ürünleri rafinerilere veya yürürlükteki mevzuata
uygun lisanslı geri dönüşüm tesislerine gönderilebilir. Petrolün geri kazanımı için
içerisinde su, tortu ve diğer yabancı maddelerin bulunmaması gerekir. Geri kazanılan
petrolün içerisinde petrol tortusu var ise yol yapımı için uygun olabilir. Materyalin
uygunluğu duruma bağlı olarak belirlenmelidir.
• Yakma: Özellikle uzak alanlarda ve kış mevsiminde bertaraf edilen petrol ya da petrol
içeren atığın yerinde yakılması uygun olabilir. Yerinde yakma atmosferik kirlenmeye
ve katranımsı atık oluşumuna neden olur. Endüstriyel atık yakma yöntemleri daha
uygun olabilir. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lisanslı bertaraf tesisleri bu amaçla
kullanılacaktır.
• Düzenli Depolama (Sadece katılar için): Geri kazanılan katı maddeler (petrol ya da
petrol türevi) düzenli depolama yöntemi ile bertaraf edilebilir. Arıtımı ve geri
dönüşümü/geri kazanımı mümkün olmayan tehlikeli atıklar ile kaynakta azaltılması,
geri dönüşüm ve atık minimizasyonu gibi yöntemlerle tamamen elimine edilemeyen
tehlikeli atıklar depolama alanı stabilitesini bozmayacak ve çevresel zarara neden
olmayacak şekilde, tehlikeli atık depolama sahalarında depolanabilmektedir.
Depolama işlemi sırasında alınan önlemlerin yeterli olduğu ve atığın özelliği sebebi ile
gerekli test değerlendirmelerinden geçmesi sonucunda, çevrenin olumsuz yönde
etkilenmeyeceğinin ispat edilmesi üzerine tehlikeli atık düzenli depo tesisinde
depolanabilir. Bu tür atıklar evsel katı atıklardan ayrı olarak işleme tabi tutulur ve
depolanır.
• Petrol/Su Ayırma: Petrol ve su karışımlarının ayrılması genellikle yoğunluk farkından
yararlanılarak gerçekleştirilen bir işlemdir. Petrol/su karışımı uygun bekletme
73
tanklarında bekletilerek yoğunluk farkları dolayısıyla iki faz şeklinde ayrılmaları
beklenir. Ayrılma tamamlandıktan sonra yüzeyde kalan tabaka petrol sıyırıcılar ile
sıyırılarak toplanır.
Yıkama faaliyetleri sonrası oluşan atık sular (seperasyondan ayrılan su, personel ve
ekipmanın dekontaminasyonu sırasında oluşan atıksu, vs.) ayrı olarak toplanarak bertaraf
edilir. Toplanan atık suyun denize deşarjı söz konusu olduğunda, 25687 Sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği’nde yer alan sınır değerleri
sağlaması gerekir.
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi’nde toplanan atıkların bertarafı, T.C. Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’nın sistemine kayıtlı lisanslı atık bertaraf firmaları tarafından gerçekleştirilmektedir.
EK-B.1
Deniz/Akarsu ve Toprak Kirliliği İle Mücadele Organizasyon Şeması ve Görev Yerleri
DENİZ/AKARSU VE TOPRAK KİRLİLİĞİ İLE MÜCADELE AMİRİ
RAFİNERİ MÜDÜRÜ
Rafineri Müdürlüğü Toplantı Salonu
SEKRETER
ÜRETİM GRUBU İNSAN
KAYNAKLARI
MÜDÜRLÜĞÜ
GÜVENLİK
MÜDÜRLÜĞÜ
BAKIM GRUBU
Bakım Toplantı Odası
Olay yeri
DENİZ VE TOPRAK KİRLİLİĞİ İLE
MÜCADELE GRUBU
Olay Yeri
TEKNİK DANIŞMANLIK GRUBU
Rafineri müdürlüğü Toplantı Salonu
74
EK-B.2
Deniz/Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadelede Gerekli Olabilecek
Kamu ve Özel Kuruluşların Telefon Listesi
BİLDİRİM NOKTALARI TELEFON
NUMARASI
FAKS
NUMARASI
Kurum İçi Bildirimler
TÜPRAŞ Santral 0262 316
3030
0262 316
3724
TÜPRAŞ Genel Müdürlük Kriz Merkezi 0262 316
3121
0262 316
3020
TÜPRAŞ İzmit Rafinerisi Acil Durum Yönetim
Merkezi
0262 316
3021
0262 316
3022
0262 316
3023
0262 316 30
24
0262 316
3020
Seviye 2 ve 3 için Anlaşma Yapılmış Kuruluş
(Martı Deniz Temizliği Ltd.Şti.)
0212 243
4882
0532 284 6503
0212 243
4889
Seviye 2 ve 3 için Anlaşma Yapılmış Kuruluş
(OSRL)
0044
2380331551
0044
2380331972
Devlet Otoritelerine Bildirimler
T.C.Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Ana Arama Kurtarma ve Koordinasyon Başkanlığı
0312 231
3374
0312 231 9105
0312 232
0823
0312 231 2902
T.C.Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Kocaeli Liman Başkanlığı
0262 528
3754
0262 528 2434
0262 528
4790
0262 528 5104
Kocaeli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 0262 325
3185
0262 325
3187
Kocaeli Çevre ve Şehircilik İl Müdür Yardımcısı 0262 325
3185
0262 325
3187
Kocaeli Valiliği 0262 321
3390
0262 324
0796
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
0312 586
3001-02
0312 474
0335
Sahil Güvenlik Komutanlığı(Ankara)
0312 417
5050/52
0312 416 4890
0312 417
2845
Sahil Güvenlik Marmara ve Boğazlar Bölge
Komutanlığı
0212 242
9710/12
0212 242
3093
75
Devlet Otoritelerine Bildirimler
Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığı (AFAD)
122
0312 258 2323
0312 220
2612
İstanbul İl Afet Yönetim Merkezi
(AFADİSTANBUL)
0212 600
0600
Başkanlık Özel Kalem Müdürlüğü 0312 220
2600
0312 220
2612
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği 0312 284 43
25
0312 285
74 81
İçişleri Bakanlığı Kriz Merkezi 0312 417
7713-14
Kıyı Emniyet ve Gemi Kurtarma Genel Müdürlüğü 444 5494
0212 334 4500
0212 252
1787
İstanbul Valiliği Kriz Merkezi 0212 455
5600
0.212.5122
086
AKUT Kriz Merkezi 0212 217
0410
Alo Cevre Hattı 181
Kocaeli İl Afet ve Acil Müdürlüğü 0262 321
1029
0262 331
8181
Kocaeli İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 0262 312
1300
0262 312
1310
Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 0262 324
5464
0262 324
5463
İzmit Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğü 0262 322
1443
0262 321
5348
Kocaeli Meteoroloji İl Müdürlüğü 0262 331
4768
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi
0262 318
1001
444 11 41
0262 318
1038
Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı 0262 318
1010
0262 318
1079
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma
Daire Başkanlığı
0262 331
3696
0262 331
8391
Gölcük Kaymakamlığı Kriz Merkezi
0262 413
5233
0262 413 5251
0262 412
9272
Kocaeli Kolordu Komutanlığı 0262 373
2637
Gölcük Donanma Komutanlığı 0262 414
1064
0262 414
1064
Körfez İlçe Jandarma Komutanlığı 0262 528
8233
0262 528
1511
Kocaeli Jandarma Komutanlığı 0262 335
2132
Kocaeli Emniyet Deniz Liman Şube Müdürlüğü 0262 239
76
3524
0505 318 4118
Kocaeli Bölge Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü
0262 321
1353
0505 318 4115
Kocaeli Körfez İlçe Emniyet Müdürlüğü
0262 528
1582
0262 528 2333
0262 528
5666
Kocaeli Emniyet Müdürlüğü
0262 315
7272
0505 318 4100
Kurum Dışı Bildirimler
Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü 0262 300
6000
Kızılay İzmit Şubesi 0262 322
4444
0326 322
5847
Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama
Hastanesi
0262 303
7575
0262 303
8003
Kocaeli Devlet Hastanesi 0262 309
2000
0262 309
2506
İzmit Seka Devlet Hastanesi 0262 322
3460
0262 321
1601
İstanbul Çapa Tıp Fakültesi 0212 414
2000
İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 0212 414
3000
0212 632
0025
İstanbul GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi 0216 542
2020
Kurum Dışı Bildirimler
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi
Başkanlığı
0262 335
2124
Körfez Belediye İtfaiyesi 0262 527
9966
İstanbul Büyükşehir Belediye İtfaiyesi 0212 635
0100
Kocaeli Körfez Kaymakamlığı 0262 528
8486
Bölgesel Acil Müdahale Merkezi
Ulusal Acil Müdahale Merkezi
Olaydan Etkilenenlere Bildirimler
AKPET-AYTEMİZ Akaryakıt Dağ. ve Paz. A.Ş. 0 262 526
3206
0 262 526
7263
SHELL-TURCAS Körfez Terminali A.Ş. 0 262 317
1900
0 262
3171948
TURKUAZ Petrol Ürünleri A.Ş. 0 262 528
4731
0 262 527
5063
77
OPET Körfez Dolum Tesisleri 0 262 527
9599
0 262 527
9601
TOTALGAZ OIL Türkiye A.Ş. 0 262 527
8360-63
0 262 527
8364
SHELL Madeni Yağ Derince Tesisleri 0 262 317
1700
0 262 527
2436
POAŞ Derince Terminal Müdürlüğü
0 262 229
0660 / 0741
0 553 523 6985
0 262 229
0699 / 0740
İGSAŞ İstanbul Gübre Sanayi A.Ş 0262 316
2200
0262 316
2295
BİZİMGAZ San. Tic. A.Ş.
0 262 527
2240
0 262 527 2299
0 262 526 2750 /
51 / 52
0 533 460 5673
0 262 527
2358
OCAKGAZ-BP GAZ A.Ş. Yarımca Terminali 0 262 527
1440
0 262 527
2340
İPRAGAZ-BİZİMGAZ Yarımca Dolum Tesisleri 0 262 527
2299
0 262 527
2358
HABAŞ Petrol Ürünleri San. ve Tic.A.Ş. 0 262 371
2138
0 262 371
2194
GÜNEYGAZ Yarımca Dolum Tesisleri 0 262 527
75 51-52
0 262 526
6155
ERGAZ Körfez Dolum Tesisleri KOCAELİ
0 262 527
5093
0 262 527 8571
0 262 527 0142
0 262 527
3318
DEMİRÖREN MİLANGAZ KOCAELİ LİKİTGAZ
Nakliye
0 262527
2240
0 262527 2242
0 262 526
6099
0 262 527 2130
BP Gaz A.Ş. Körfez Dolum Tesisleri 0 262 527
7715
0 262 527
6892
AKÇAGAZ Petrol Ürünleri San. ve KOCAELİ
Tic.A.Ş.
0 262 527
1480
0 262 527
2041
ANADOLU Gaz Tic ve San .Aş 0 262 527
8300-13
0262 527
8333
AYGAZ Marmara Bölge Satış Müdürlüğü ve
Yarımca Dolum Tesisi
0 262 527
0361-63
0262 527
0364
TÜPGAZ-TOTAL OIL Türkiye A.Ş.
0 262 527
2626
0 262 527 2241
0262 527
2436
78
8.9. ACİL DURUM TALİMLERİ VE BUNLARIN KAYITLARI
Rafinerimizde gerçekleştirdiğimiz tatbikatların hepsi kayıt altında tutulmaktadır. Yapılan
talimlerden iki tanesinin raporları aşağıdadır:
MAYIS 2015 DENİZ KİRLİLİĞİNE MÜDAHALE TATBİKATI RAPORU
GİRİŞ
9/4/2010 tarihli 12085 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren 2010/4 sayılı
“Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe Hazırlıklı Olma ve
Müdahale ile İlgili Eğitim Seminerlerinin ve Tatbikat Programlarının Usul ve Esasları”
isimli genelge kapsamında 6 ayda bir yapılması gereken tatbikat programı, yapılan
risk değerlendirmesi sonucu ortaya çıkan ve 1. Seviye müdahale gerektiren olaylar
göz önüne alınarak belirlenmiştir.
Tatbikat 4 aşamalı olarak yapılmış ve 21 Mayıs 2015 tarihinde 14:00-15:15 saatleri
arasında gerçekleştirilmiştir. Tatbikat aşamaları; masabaşı tatbikatı, bildirim tatbikatı,
kirliliğe müdahale, zarar ve tazmindir. Tatbikat, sonuçlarının ortaya konması
amacıyla yapılan tatbikat brifingi ile son bulmuştur.
Bu raporda, tatbikat senaryosu, senaryonun uygulanması esnasında görülen aksaklıklar
irdelenmiş ve yeni önerilerle ilgili görüşler doğrultusunda iyileştirme yapılması
amaçlanmıştır.
TATBİKAT SENARYOSU: TÜPRAŞ Kum İskelesinde bulunan kara tankerinden römorköre
yakıt ikmali yapılırken tanker tarafındaki vananın aşırı gerilim nedeniyle kırılması sonucu 5
m3 motorinin denize yayılması kurgulanmıştır.
TATBİKAT SENARYOSUNUN UYGULANMASI
TATBİKAT ÖNCESİ HAZIRLIK: Tatbikat senaryosu önceden hazırlanmış olup; tatbikat yeri
Üretim, Güvenlik Müdürlüğü ve Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlükleri yetkililerince incelendi.
Ünite personelinin yapacağı ilk müdahale için deniz dolum, teknik emniyet ve çevre ve bakım
müdürlüğü çalışanlarının alacağı tedbirler görüşüldü. Ayrıca kirlilik mahalline yeterli
müdahalenin yapılmasını sağlayacak tarzda ekipmanların bulunacakları yerler, açılacak
bariyerler, kullanılacak skimmerlar, denizde depolama tankı vb. gibi konular incelenmiştir.
Yapılan ön incelemeye göre;
a) Yangın sireninin çalınmasıyla beraber deniz dolum ünite personelinin kaçağın
başlamasıyla birlikte römorkör ile ilgili dolum operasyonlarının durdurulmasına
yönelik çalışmaları başlatmasına,
b) Deniz Kirliliği ile mücadele ekiplerinin bariyer barakasındaki şişme bariyer ile FAZ-
I bot iskelesindeki platformda bulunan çit bariyeri kullanmalarına,
79
c) Bariyer serme işlemi tamamlandıktan sonra BEŞİR ALP botu ile denizde çit bariyer
içinde skimmer ile temizlik çalışmalarına başlanmasına
d) Denizde yapılan temizlik çalışmalarının etkinliğinin kontrol edilip tatbikatın
sonlandırılmasına karar verildi.
TATBİKATIN GELİŞİMİ
14:00
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, rafineri telsiziyle “Tüm birimlerin
dikkatine bu bir tatbikattır.” anonsunu yaparak rafineri ana kapı tatbikat sireninin
çalınması için talimat verdi.
Anonsu alan Olay Emniyet Birimi Amiri Muammer ESKİ, Deniz Kirliliği ile ilgili Acil
Durum Çağrı Listesi’ndeki personele cep telefonlarından sesli ve yazılı bildirim
yapılmasını sağladı ve telsizle durumu Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR’e
bildirdi.
Yakıt transferini koordine eden römorkör makinisti, Ünite Baş Operatörü’ne ve Ünite
Amiri Nurettin KONAR’a telsizle kum iskelesinde kara tankerinden römorköre yakıt
ikmali yapılırken tanker tarafındaki vananın aşırı gerilim nedeniyle kırılması sonucu
denize bir miktar motorin döküldüğünü ve yayılmaya başladığını bildirdi.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ’a olayla ilgili ünite baş operatöründen aldığı bilgileri iletti.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ da Operasyon Koordinatörü Kadir
DAĞDEMİR’e kirlilik ile ilgili bilgileri iletti.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ’a derhal kum iskelesinde gerekli önlemlerin alınması talimatını verdi.
(TÇM’den olay yerine 1 adet arazöz istendi.)
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, telsizle Tıbbi Sorumlu Özgül İŞLER’i,
Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Kamil Murat ONAT’ı olaydan haberdar
ederek Olay Emniyet Birimi Amiri Muammer ESKİ’den komşu tesis yetkililerine olay
ile ilgili bilgi verilmesini talep etti.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin
KONAR’dan diğer iskelelerde bulunan gemi kaptanlarına da olayla ilgili bilgi
verilmesini, kirliliğin diğer gemileri etkilemeden kontrol altına alınmasını talep etti.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a olay yerinde yaptığı kontroller sonucu tanker etrafında ve denizde
yaklaşık 5 m3 kirlilik olduğu bilgisini verdi.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ, kum iskelesindeki çalışmanın
durdurulduğunu, diğer iskelelerdeki gemi kaptanlarının da bilgilendirildiğini telsizle
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR’e verdi.
80
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR rafineri telsiziyle Acil Müdahale
Organizasyon Şeması’nda yer alan Grup Başkanları, Basın ve Halkla İlişkiler Birimi
yetkilileri, Danışmanlar ve Güvenlik Birimi Amiri’nin Rafineri Acil Durum Yönetim
Merkezi’nde (Konferans Salonu) toplanmalarını anons ederek Denizde Petrol
Kirliliğine Acil Müdahale Planının devreye alınması talimatını verdi.
Acil Durum Yönetim Merkezi açıldı, Genel Müdürlük ve diğer TÜPRAŞ Rafinerileri
Acil Durum Yönetim Merkezlerinin açılması için Acil Durum Yönetim Merkezi
görevlisine haber verildi.
Durum Sorumlusu Seçkin GÖKÇE tesis içinde acil durum ile ilgili sürekli bilgi akışını
sağlayarak ilgili kuruluşlarla ve çevre tesislerle iletişimin hızlı olması için irtibat listesini
Acil Durum Yönetim Merkezi'ne ulaştırdı. (Çevre kuruluşlardan yardıma ihtiyaç
duyulması halinde koordinasyonu sağlamıştır.)
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e anlaşma yapılan yetkili acil müdahale firması SEAGULL’den destek
istenmesi talimatını verdi.
Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Kamil Murat Onat da gaz ölçümü yapmak ve
sahanın emniyetini tetkik etmek üzere kum iskelesine hareket etti. Tıbbi Sorumlu
Özgül İŞLER müdahale sırasında etkilenmesi muhtemel kişilerin tespitinin ve ilk
müdahalenin yapılması için ambulansla kum iskelesi girişine intikal etti. Yangın ve
patlama riskine karşı kum iskelesi girişine gelen itfaiye aracı bekletildi.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e müdahale personelinin müdahale için hazırlanması, acil müdahale
ekipmanlarının olay yerine intikali ile ilgili çalışmaları başlatmasını talep etti.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin
KONAR’dan denizdeki müdahale için gereken bariyer serme operasyonlarına
başlanmasını talep etti. Ayrıca Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL’a telsizle
acil müdahale ve yardımcı ekipmanların bariyer barakasından kum iskelesine sevk
edilmesi amacıyla eleman takviyesi bildiriminde bulundu.
14:05
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Deniz Operasyonları Personeline 1
palamar bot ile FAZ-1 bariyer platformundaki 200 metre çit bariyerin kum iskelesi
doğu tarafından kuzeybatı yönlü olarak serilmesi, emniyet amaçlı serilecek olan 250
metre şişme bariyerin şişirilmesi çalışmalarına başlanması ve bariyer barakasından
kum iskelesi girişine skimmer ile yüzer depolama tankının getirilmesi, skimmerin kum
iskelesinden denize indirildikten sonra zodiac bot ile çit bariyerin içerisine kirliliğin
merkezine konuşlandırılması talimatını verdi.
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Ufuk SAYIN Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ ne 1. raporlamayı yaptı.
Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Kamil Murat Onat, Olay Yeri Koordinatörü
Mustafa GÖRGÜN’e kirlilik olan alanda gerekli gaz ölçümü çalışmalarını ve sahanın
diğer tehlikeler açısından tetkikinin yapıldığını, olay yerinde çalışmayı engelleyecek
tehlikeli bir durumun olmadığı bilgisini verdi.
81
Tıbbi Sorumlu Özgül İŞLER de kirlilikten etkilenen personel olup olmadığını ve
personelin durumunu kontrol eder, herkesin sağlık durumunun iyi olduğu bilgisini Olay
Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e verir. Tıbbi Sorumlu Özgül İŞLER, ambulans
ile birlikte olası herhangi bir etkilenme/yaralanma durumuna karşın kum iskelesi
girişinde bekledi.
Planlama Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU Deniz Dolum Ünitesi’nden operasyonun
seyri için gerekli anlık hava ve deniz durum raporunu aldı.
Güvenlik Sorumlusu Mahmut TÜRKMEN müdahale sırasında ilgisi olmayan
personeli, olay bölgesinden uzak tutarak tesise ve iskele bölgesine girmelerini önledi,
tesis sahasına bütün giriş-çıkış yollarında kontrolü, trafik akışını ve düzenini sağladı.
Gerekli kontrollerin başladığını Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e telsizle
bildirdi.
14:10
İlhan Ünal palamar botunda görevli personel tarafından 200 metrelik çit bariyer
halatının palamara alındığını ve bariyerin açılmaya başlandığını Deniz Operasyonları
Sorumlusu Nurettin KONAR’a bildirildi.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ’ın talebiyle Deniz Operasyonları
Sorumlusu Nurettin KONAR, Deniz Operasyonları Personeline çalışma sahasının
kirliliğe karşı emniyetinin sağlanması için 250 metre şişme bariyerin çit bariyerin
arkasına U biçiminde serme işlemine başlanmasını talep etti.
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Ufuk SAYIN medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tuttu. Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü’ ne 2.
raporlamayı yaptı.
Yangın ve patlama tehlikesi ve diğer tehlikelerin tespiti ve alınması gereken
önlemlerin belirlenmesi açısından Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Kamil
Murat Onat, IZT.TCM.FRM.0051-Saha Emniyeti Tetkik Formu’nu ve
IZT.TCM.FRM.0053-Personel Emniyeti Veri Formu’nu hazırlayarak duruma müdahale
edilirken çalışanlara zararı minimuma indirmek için gereken uyarıları yaptı.
İhsan Haktanır palamar botunda görevli personel, 250 metre şişme bariyerin halat
ucunun palamara alındığını Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR’a
bildirdi.
Kıyı Operasyonları Sorumlusu Atilla TUĞLACILAR ekipleri ile birlikte kirlilikten
etkilenen kıyı alanlarının tespitini koordine etti. Bu amaçla Ulaşım Sorumlusu'ndan
gerekli araçları temin ederek kıyı alanında meydana gelebilecek kirlenmeleri tespit
etmek amacıyla rafineri kıyı şeridinde gözleme çıktı.
14:25
SEAGULL ekibinin olay yerine geldiğini Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR’e bildirdi.
Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi'nde toplanan Acil Müdahale Personelinden
Operasyon Koordinatörü, Olay Yeri Koordinatörü, Grup Başkanları ile Basın ve Halkla
İlişkiler ve Danışman Birimler yapılan ilk değerlendirme ve saha çalışmalarının
sonuçları ile acil önlemleri belirleyerek ilgili personele ve tüm sorumlulara duyuruda
bulundu.
82
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a 200 metre çit bariyerin kum iskelesi güneyine getirildiği ve
serilmeye başlandığı bilgisini verdi.
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN, Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ, Planlama Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU, Çalışma Sağlığı ve Güvenliği
Sorumlusu Kamil Murat Onat ve Çevre Sorumlusu Cüneyt ŞAN ile olay yerine giderek
tespit ve incelemelerde bulundu (yayılımın boyutu, yarattığı çevresel riskler).
Olay Yeri Koordinatörü; Operasyon Grup Başkanı ve Planlama Grup Başkanı’yla
birlikte IZT.TCM.FRM.0054-Denizde Petrol Yayılımı Tespit Raporu’nu hazırlayarak
toplanan ilk bilgiler, Acil Durum Yönetim Merkezi'ne iletildi. Acil Durum Yönetim
Merkezi tarafından AAKKM (Ana Arama Kurtarma ve Koordinasyon Merkezi) ve
Kocaeli Liman Başkanlığı'na iletilerek olayın 1. Seviye petrol kirliliği olduğu
konusunda mutabakata varıldı. Liman Başkanlığı, idari sahası içindeki mevcut kıyı
tesislerine bilgi vererek hazırlıklı olmalarını bildirdi, bariyer ve skimmer operasyonu
yapılacağı konusunda bilgilendirdi. IZT.TCM.FRM.0055-Kirlilik İhbar Alma Formatı
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a telsizle çit bariyerin kum iskelesi güneyine serildiği ve kirliliğin şu
an için kontrol altına alındığı bildirimini yaptı.
14:30
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Ufuk SAYIN medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tutmaya devam etti. Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ne 3. raporlamayı yaptı. IZT.TCM.FRM.0056-Medya/Paydaş Telefon Kayıt
Formu) IZT.TCM.FRM.0058-Medyaya İlk Açıklama Formatı
Kıyı Operasyonları Sorumlusu Atilla TUĞLACILAR Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a telsizle rafineri Faz 1 ile kum iskelesi arasındaki 30 metrelik sahil
şeridinin kirlilikten etkilendiği ve temizlik çalışmalarına başlanacağı bilgisini verdi.
Planlama Sorumlusu Erkan MODOĞLU yeterli miktarda müdahale ile iş güvenliği
ekipman ve malzemesinin hazır durumda bulunduğunu kontrol ederek Lojistik Grup
Başkanı Teoman SELİMOĞLU ile teyitleşti. (Eldiven, çizme, tyvek suit, maske,
gözlük) Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e müdahale için yeterli iş güvenliği
malzemesinin olduğu bilgisini verdi.
Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL ve ilgili ekiplerin çalışmaları ile destek
ekipmanlar kirlilik bölgesine getirildi.
Kıyı Operasyonları Sorumlusu Atilla TUĞLACILAR kıyı temizliğinin başlamasını ve
müdahalenin gerçekleştirilmesini, kıyıya vuran kirliliğin temizlenmesi ve
restorasyonunu sağladı. Kıyı operasyonları personeli tarafından sorbent bariyerin
kıyının önüne çekilmesi sağlandı. Tırmık, kova, kürek yardımıyla kıyıda etkilenen alan
temizlenmeye başlandı.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e dökülen petrol türevi kirliliği kontrol altına almak için 200 metre çit
bariyerin U biçiminde serildiği, kirliliği toplamak için skimmer ve yüzer depolama
tankının da çalışma sahasına intikal ettiği bildirimini yaptı.
83
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a bot üzerinde hazır bulundurulan skimmerin denize indirilip çit
bariyerin içine kirliliğin merkezine konuşlandırılarak temizlik çalışmalarına başlandığı
bildiriminde bulundu.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a emniyet olarak 250 metre şişme bariyerin çit bariyerin arkasına U
biçiminde serildiği bilgisini verdi.
14:40
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Ufuk SAYIN medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tutmaya devam etti. Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ne 4. raporlamayı yaptı.
Hizmetler Sorumlusu Mehmet GÜMÜŞ, Lojistik Grup Başkanı Teoman
SELİMOĞLU’ndan aldığı talimatla müdahale sırasında çalışacak personelin ve diğer
ilgililerin giyecek ihtiyaçlarını organize etti.
14:50
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Ufuk SAYIN medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tutarak gelen çağrılara cevap verdi. Genel Müdürlük
Kurumsal İletişim Müdürlüğü’ne 5. raporlamayı yaptı.
İletişim ve Dokümantasyon Sorumlusu Atakan SELÇUK, Operasyon ve Planlama
Grubundan gelen istekler üzerine Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN
tarafından hazırlanan tüm raporlama işlerini yürüttü. Tesis içi ve tesis dışı iletişimin
sağlanması için her türlü tedbiri alarak hazırlanan raporların gerekli yerlere dağıtımını
sağladı.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR müdahale personelinin uygun yerlerde
konuşlanıp konuşlanmadığı hususunda Konuşlanma Sorumlusu Aydoğan
ENGİNLER’den bilgi alarak, problem oluşması halinde yeni lokasyonlar için öneriler
getirdi.
Planlama Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU Deniz Dolum Ünitesi’nden operasyon için
gerekli anlık hava ve deniz durum raporunu aldı. Aldığı bilgiler doğrultusunda yayılım
modellerine bakarak kirliliğin olası yayılım durumu hakkında Olay Yeri Koordinatörü
Mustafa GÖRGÜN’e bilgi verdi.
Ulaşım Sorumlusu Hüseyin UYAR müdahale sırasında ihtiyaç duyulan ulaşım yolları
ve araçları ile ilgili gerekli düzenlemeleri yaptı.
Hava Operasyonları Sorumlusu Yusuf YILDIRIM olay hakkında ilgili birimlerin
bilgilendirilmesinden sonra Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na ait uçakla,
çevrelenen kirliliğin dışında yayılım olup olmadığının tespiti için yapılacak çalışmaları
koordine ederek alınan sonuçları Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e bildirdi.
Güvenlik Sorumlusu Mahmut TÜRKMEN, Çevre Gönüllülerinin Rafineri ana kapıya
geldiğini Acil Durum Yönetim Merkezi'ne bildirdi.
Danışma ve Gönüllüler Sorumlusu Mustafa SAYIN, Deniz ve Kıyı Operasyonlarının
ve Yaban Hayatı Rehabilitasyonunun tesis personeli tarafından yapılacağından
gönüllülerden gelen taleplerin değerlendirmeye alınmayacağı hususunu Planlama
84
Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU’ndan teyit alarak Güvenlik Sorumlusu Mahmut
TÜRKMEN’e bildirdi.
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Ufuk SAYIN yapılacak IZT.TCM.FRM.0060-İlk
Basın Bildirisi Formu’nu hazırlayarak Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü’ne
iletti.
Tüm müdahale operasyonları sırasında Yaban Hayatı Sorumlusu Elif ÇELİK
YİĞİTLER yaban hayatına zararı minimuma indirmek için çalışmaları sürdürerek
etkilenen canlıların tespiti için Kıyı Operasyonları Sorumlusunun yapacağı kıyı kirliliği
tespit çalışmalarına eşlik etti. Etkilenen kuşların ve diğer canlıların tespitini yaparak
gerekirse etkilenen canlıların rehabilitasyonu için Kocaeli Gıda, Tarım ve Hayvancılık
İl Müdürlüğü - Hayvan Sağlığı, Yetiştiriciliği ve Su Ürünleri Şube Müdürlüğü, Kocaeli
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi, Kocaeli
Büyükşehir Belediyesi ve Özel Veterinerlik Kuruluşlarıyla temasa geçerek destek
talebinde bulundu. Etkilenebilecek kuşların olabileceği göz önünde bulundurularak
kuşlar için uygun ekipman olay yerinde konuşlandırıldı. (karton kutu, eldiven, gözlük,
ağ…)
Yemek Sorumlusu Ersoy KOCA müdahale sırasında personel ve diğer ilgililerin
çalışma koşulları ve meteorolojik özellikler göz önünde tutularak yeme ve içme
ihtiyaçlarının karşılanmasını sağladı.
15:00
Atık Yönetimi Sorumlusu Onur KESKİN deniz ve kıyı operasyonları sonucunda ortaya
çıkan atıkların ulusal mevzuata uygun bir şekilde toplanması, taşınması, geçici
depolanması ve bertarafına ilişkin düzenlemeleri yaptı. Atıkların toplanması
depolanması ve taşınması ile ilgili Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL
gerekli ekipman ve malzemeleri temin ederek elde bulunmayanların listesini çıkardı
ve Satın Alma Sorumlusu Murat YILMAZ’dan bu listedeki malzemelerin piyasadan
temin edilmesini talep etti.
Atık Yönetimi Sorumlusu Onur KESKİN toplanan atıkların lisanslı atık alım araçlarıyla
transferinin sağlanması için Ulaşım Sorumlusu Hüseyin UYAR ile koordineli olarak
çalıştı. (Plastik torba, membran ve sac varil (ağzı kilitli); kirlenmiş KKD, sorbent
malzeme ve kıyıdan toplanan katı atıklar için kullanılmıştır.)
Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi’nin talebi üzerine Kayıtlar Sorumlusu Atakan
SELÇUK müdahalede kullanılan ekipman ve malzemeler ile bunlara verilen zararları,
operasyonda çalışan personel listesi ve dışarıdan alınan hizmetleri kaydederek,
maliyetleri ile birlikte Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi’ne İdari ve Mali İşler Grup
Başkanı M. Orçun ŞAHİN’e sundu. (IZT.TCM.FRM.0081- Kullanılan Malzemeler ve
Çalışan Personel Listesi)
İdari ve Mali İşler Grup Başkanı M. Orçun ŞAHİN altındaki ekip ile tazmin konularının
tespiti ve raporlaması, kaza raporlarının hazırlanması ve bildirimlerin yapılmasını
sağlamak üzere hazır bulundu. Olası tazminat talepleri hususunda tazmin işlerini
organize ederek IZT.TCM.FRM.0061-Tazmin Talep Formu’nu doldurdu. Gerekli
işlemlerin yapılması için Genel Müdürlüğün bilgisi dahilinde kirliliğin sigortaya
bildirimini yaptı.
85
Muhasebe Sorumlusu Onur ÜZMEZ müdahale sırasında bütçeyi tuttu. (O günkü
yapılan masrafları tespit etti.)
İdari İşler ve İnsan Kaynakları Sorumlusu Nurullah ÖZKAN faks ve telefon
haberleşmeleri, mesaj panosu, kargo ve kurye hizmetleri, toplantıların gündemlerinin
tutulması, toplantı düzenleme işlemleri gibi Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi'nin
etkili bir şekilde hizmet vermesine yardımcı işlemlerden sorumluydu.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a skimmerle yaklaşık 7 m3 su karışık motorin toplanarak yüzer
depolama tankına alındığı ve tankın iskele üzerinde bekletildiği, çit bariyerin içine
sorbent boom serilerek sheen tabakanın toplanmaya başlandığı bildiriminde bulundu.
Yaptığı son kontrollerde de bariyerlerin içinde ve dışında kirlilik görülmediği bilgisini
verdi.
Kıyı Operasyonları Sorumlusu Atilla TUĞLACILAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a kıyı temizliği çalışmalarında yaklaşık 3 m3 kontamine katı atık
toplandığı atığın bertarafı için geçici depolama sahasına yönlendirildiği bilgisini verdi.
Yaban Hayatı Sorumlusu Elif ÇELİK YİĞİTLER, Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ’a tesis çevresinde kirlilikten etkilenen herhangi bir canlının olmadığı bilgisini
verdi.
Atık Yönetimi Sorumlusu Onur KESKİN, Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ’a
karadan toplanan atıkların tesiste oluşturulan geçici depolama alanında
konuşlandırıldığını, sonrasında sıvı atığın atık su arıtma ünitesine yönlendirileceğini,
kontamine katı atığın lisanslı araçlarla bertaraf tesisine gönderileceğini bildirdi.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ, Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e Deniz ve Kıyı Operasyonları Sorumlularından ve Atık Yönetimi
Sorumlusundan aldığı bilgileri aktardı. Yapılan kontrollerde deniz çevresindeki
kirliliğin tamamen temizlendiğinin bilgisini verdi.
Hava Operasyonları Sorumlusu Yusuf YILDIRIM, Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e uçakla yapılan denetleme sonucunda elindeki bilgilere göre gerek kıyıda
gerekse deniz alanında herhangi bir kirliliğin görülmediğine dair bildirimde bulundu.
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN, Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ, Kıyı Operasyonları Sorumlusu Atilla TUĞLACILAR ve Deniz Operasyonları
Sorumlusu Nurettin KONAR, deniz ve kıyıdaki müdahale alanlarında tespit ve
incelemeler yaparak deniz ortamının temizlendiği, kıyı alanlarının eski haline
döndürüldüğü hususunda mutabık kalarak müdahale ile ilgili son durumu
değerlendirdi.
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN, Operasyon Koordinatörü Kadir
DAĞDEMİR’e son durum ile ilgili bilgi verdi. Hazırlanan IZT.TCM.FRM.0062-Denizde
Petrol Yayılımı Sonuç Raporu Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi’nde
değerlendirildi.
15:15
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, Rafineri Müdürü Ziya GÜRÜN’ün bilgisi
ve onayı ile Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’den deniz ve kıyı
86
operasyonlarının sonlandırılmasını, malzeme ve ekipmanların temizlenerek gerekli
işlemlerin yapılmasını talep etti.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR temizlemenin tamamlandığını tatbikata
katılan tüm personele bildirdi.
Müdahale ve temizleme operasyonlarının tamamlandığının halka, ilgili kurumlara ve
basına bildirilmesi amacıyla Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR’in talimatıyla
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Ufuk SAYIN Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ne 6. raporlamayı yaptı. Bildirim için kullanılacak IZT.TCM.FRM.0063-Son
Basın Bildirisi Formu Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü tarafından hazırlandı.
Tatbikat tamamlandı, Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL kullanılan
ekipmanların temizlenerek yerlerine sevkini sağladı ve IZT.TCM.FRM.0065-
Ekipmanlara İlişkin Kayıt Defteri’ni doldurdu.
Tüm personel tatbikatın değerlendirilmesi amacıyla saat 15:30’da Konferans
Salonu’nda toplandı.
Tatbikatın tamamlandığı Operasyon Koordinatörünün onayı ile ilgili kurum ve
kuruluşlara iletildi, formların bir nüshası da denetimler için dokümantasyon sisteminde
muhafaza edildi. IZT.TCM.FRM.0066-Tatbikat Formu
Tatbikat süresince yapılan çalışmalar videoteyp kullanılarak kaydedildi ve tatbikat
sonrası düzenlenen brifingde izlenildi.
DENİZ KİRLİLİĞİ TATBİKATI BRİFİNGİ:
Deniz Kirliliği tatbikatı bitirildikten sonra tatbikatla ilgili brifing yapıldı. TÇM Şefi
Atakan SELÇUK tarafından tatbikatın yapılmasının gereği ile Deniz Dolum Ünite Amiri
Nurettin KONAR tarafından özet olarak tatbikatın senaryosu ve operasyonlar anlatıldı.
Ayrıca katılımcılar tarafından yöneltilen sorulara cevap verilerek eksikler ve yapılması
gereken iyileştirmeler irdelendi. Brifingin son kısmında tatbikat esnasında çekilen film
seyredildi.
SONUÇ ve ÖNERİLER
Kum iskelesinde palamar / römorkörlere tankerden yakıt ikmali esnasında kullanılan
hortumun kaplinli yapıda olmasının değerlendirilmesi istenmiştir. (Metin Tüfekçioğlu)
Kum iskelede yakıt ikmali yapılırken döküntünün denize gitmesini önleyecek bir set
oluşturulmasının değerlendirilmesi (kum iskele etrafı boyunca 20-30 cm lik beton bir
set yapılabilir mi değerlendirilmesi istenmiştir.)
Kum iskelede yakıt ikmali yapılırken döküntü olması durumunda iskele altına toplama
tankı yapılıp döküntünün burada toplanılması (Ufuk Sayın) (Alparslan Bey korozyon
tehlikesi sonucu delinme ihtimaline karşılık bu fikre sıcak bakmamıştır çünkü diğer
iskelelerin üzerinde veya altında bulunan bu tür yapılar korozyon ve delinme tehlikesi
nedeniyle kaldırılmıştır. Buraya böyle bir toplama tankı yapılması ileride bu tanktan
denize kaçak olma riskini beraberinde getireceğinden uygun bulunmamıştır)
87
EKİM 2015 DENİZ KİRLİLİĞİNE MÜDAHALE TATBİKATI RAPORU
GİRİŞ
9/4/2010 tarihli 12085 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren 2010/4
sayılı “Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerden Kaynaklanan Kirliliğe Hazırlıklı Olma
ve Müdahale ile İlgili Eğitim Seminerlerinin ve Tatbikat Programlarının Usul ve
Esasları” isimli genelge kapsamında 6 ayda bir yapılması gereken tatbikat
programı, yapılan risk değerlendirmesi sonucu ortaya çıkan ve 1. Seviye
müdahale gerektiren olaylar göz önüne alınarak belirlenmiştir.
Tatbikat 4 aşamalı olarak yapılmış ve 23 Ekim 2015 tarihinde 10:00-11:15 saatleri
arasında gerçekleştirilmiştir. Tatbikat aşamaları; masabaşı tatbikatı, bildirim
tatbikatı, kirliliğe müdahale, zarar ve tazmindir. Tatbikat, sonuçlarının ortaya
konması amacıyla yapılan tatbikat brifingi ile son bulmuştur.
Bu raporda, tatbikat senaryosu, senaryonun uygulanması esnasında görülen
aksaklıklar irdelenmiş ve yeni önerilerle ilgili görüşler doğrultusunda iyileştirme
yapılması amaçlanmıştır.
TATBİKAT SENARYOSU
TÜPRAŞ FAZ 3-D İskelesinden JET A-1 yüklemesi yapılan KAYA TUNA (tatbikat
esnasında T. SEVGİ olmuştur) tankerinde dolum sonlarına yakın tank basınç
tahliye vanalarının (PV) arızalanması sonucu 2. grup tankların menhol
kapaklarından taşma sonucu 10 m3 Jet A-1 yakıtının denize yayılması
kurgulanmıştır.
TATBİKAT ÖNCESİ HAZIRLIK
Tatbikat senaryosu önceden hazırlanmış olup; tatbikat yeri Üretim, Güvenlik Müdürlüğü
ve Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlükleri yetkililerince incelendi. Ünite
personelinin yapacağı ilk müdahale için deniz dolum, teknik emniyet ve çevre ve
bakım müdürlüğü çalışanlarının alacağı tedbirler görüşüldü. Ayrıca kirlilik
mahalline yeterli müdahalenin yapılmasını sağlayacak tarzda ekipmanların
bulunacakları yerler, açılacak bariyerler, kullanılacak skimmerlar, denizde
depolama tankı vb. gibi konular incelenmiştir.
Yapılan ön incelemeye göre;
e) Yangın sireninin çalınmasıyla beraber deniz dolum ünite personelinin
kaçağın başlamasıyla birlikte tanker ile ilgili dolum operasyonlarının
durdurulmasına yönelik çalışmaları başlatmasına,
f) Deniz Kirliliği ile mücadele ekiplerinin bariyer barakasındaki şişme bariyer
ile FAZ-3 iskelesi rıhtımında bulunan çit bariyeri kullanmalarına,
88
g) Bariyer serme işlemi tamamlandıktan sonra BEŞİR ALP botu ile denizde çit
bariyer içinde skimmer ile temizlik çalışmalarına başlanmasına
h) Denizde yapılan temizlik çalışmalarının etkinliğinin kontrol edilip tatbikatın
sonlandırılmasına karar verildi.
TATBİKATIN GELİŞİMİ
10:00
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, rafineri telsiziyle “Tüm birimlerin
dikkatine bu bir tatbikattır.” anonsunu yaparak rafineri ana kapı tatbikat sireninin
çalınması için talimat verdi.
Anonsu alan Olay Emniyet Birimi Amiri Muammer ESKİ, Deniz Kirliliği ile ilgili Acil
Durum Çağrı Listesi’ndeki personele cep telefonlarından sesli ve yazılı bildirim
yapılmasını sağladı ve telsizle durumu Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR’e
bildirdi.
Deniz Dolum Saha Operatörü, Ünite Baş Operatörü’ne ve Ünite Amiri Nurettin
KONAR’a telsizle FAZ 3 D iskelesinde JET A-1 yüklemesi yapılan KAYA
TUNA(T.SEVGİ) tankerinde yakıt tank basınç tahliye vanalarının (PV Valf) arıza
yapması sonucu 2. grup tankların menhol kapaklarından güverteye oradan da denize
bir miktar JET A-1 döküldüğünü ve yakıtın yayılmaya başladığını bildirdi.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ’a olayla ilgili ünite baş operatöründen aldığı bilgileri iletti.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ da Operasyon Koordinatörü Kadir
DAĞDEMİR’e kirlilik ile ilgili bilgilendirme yaptı.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ’a derhal kirlilik kaynağının kesilmesi, iskelede gerekli önlemlerin alınması
talimatını verdi.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, telsizle Tıbbi Sorumluyu, Çalışma Sağlığı
ve Güvenliği Sorumlusunu olaydan haberdar ederek Olay Emniyet Birimi Amiri
Muammer ESKİ’den komşu tesis yetkililerine olay ile ilgili bilgi verilmesini talep etti.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ, Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin
KONAR’dan iskelede bulunan gemi kaptanlarına da olayla ilgili bilgi verilmesini,
kirliliğin diğer gemileri etkilemeden kontrol altına alınmasını talep etti.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a olay yerinde yaptığı kontroller sonucu denizde yaklaşık 10 m3
kirlilik olduğu, ürünün iskele altındaki sabit bariyer ile gemi arasında kaldığı bilgisini
verir.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, iskeledeki çalışmaların ve
yükleme/tahliye operasyonlarının durdurulduğunu, kirlilik kaynağının kesildiğini,
iskeledeki diğer gemi kaptanlarının da bilgilendirildiğini telsizle Operasyon Grup
Başkanı Alparslan YILDIZ’a bildirdi.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR rafineri telsiziyle Acil Müdahale
Organizasyon Şeması’nda yer alan Grup Başkanları, Basın ve Halkla İlişkiler Birimi
yetkilileri, Danışmanlar ve Güvenlik Birimi Amiri’nin Rafineri Acil Durum Yönetim
89
Merkezi’nde (Konferans Salonu) toplanmalarını anons etti. Denizde Petrol Kirliliğine
Acil Müdahale Planının devreye alınması talimatını verdi.
Acil Durum Yönetim Merkezi açıldı, Genel Müdürlük ve diğer TÜPRAŞ Rafinerileri
Acil Durum Yönetim Merkezlerinin açılması için Acil Durum Yönetim Merkezi
görevlisine haber verildi.
Durum Sorumlusu Seçkin GÖKÇE tesis içinde acil durum ile ilgili sürekli bilgi akışını
sağladı. İlgili kuruluşlarla ve çevre tesislerle iletişimin hızlı olması için irtibat listesini
Acil Durum Yönetim Merkezi'ne ulaştırdı. (Çevre kuruluşlardan yardıma ihtiyaç
duyulması halinde koordinasyonu sağlamıştır.)
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e anlaşma yapılan yetkili acil müdahale firması SEAGULL’den destek
istenmesi talimatını verdi.
Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Hüseyin UYAR, gaz ölçümü yapmak ve
sahanın emniyetini tetkik etmek üzere FAZ 3 iskelesine hareket etti. Tıbbi Sorumlu
Şerafettin KÖSE, müdahale sırasında etkilenmesi muhtemel kişilerin tespitinin ve ilk
müdahalenin yapılması için ambulansla Faz 3 iskelesi girişine intikal etti.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e müdahale personelinin müdahale için hazırlanmasını, acil müdahale
ekipmanlarının olay yerine intikali ile ilgili çalışmaları başlatmasını talep etti.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin
KONAR’dan denizdeki müdahale için gereken bariyer serme operasyonlarına
başlanmasını talep etti. Ayrıca Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL’a telsizle
acil müdahale ve yardımcı ekipmanların bariyer barakasından FAZ 3 iskelesine sevk
edilmesi amacıyla eleman takviyesi bildiriminde bulundu.
10:05
Planlama Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU Deniz Dolum Ünitesi’nden operasyonun
seyri için gerekli anlık hava ve deniz durum raporunu aldı.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Deniz Operasyonları Personeline 1
palamar bot ile FAZ 3 rıhtımda bulunan çit bariyerden 200 metresinin Faz 3 F
iskelesine doğru Faz 3 D iskelenin ucuna doğu serilmesi, emniyet amaçlı serilecek
olan 250 metre şişme bariyerin şişirilmesi çalışmalarına başlanması ve bariyer
barakasından Faz 3 iskelesi girişine skimmer ile yüzer depolama tankının getirilmesi,
skimmerin kum iskelesinden Beşir Alp Çevre Botu'na verilerek çit bariyerin içerisine
kirliliğin merkezine konuşlandırılması talimatını verdi.
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Erhan OĞUŞ Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ ne 1. raporlamayı yaptı.
Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Hüseyin UYAR, Olay Yeri Koordinatörü
Mustafa GÖRGÜN’e kirlilik olan alanda gerekli gaz ölçümü çalışmalarını ve sahanın
diğer tehlikeler açısından tetkikinin yapıldığını, olay yerinde çalışmayı engelleyecek
tehlikeli bir durumun olmadığı bilgisini verdi.
Tıbbi Sorumlu Şerafettin KÖSE de kirlilikten etkilenen personel olup olmadığını ve
personelin durumunu kontrol ederek herkesin sağlık durumunun iyi olduğu bilgisini
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e verdi. Tıbbi Sorumlu Şerafettin KÖSE,
90
ambulans ile birlikte olası herhangi bir etkilenme/yaralanma durumuna karşın Faz 3
iskelesi girişinde bekledi.
Güvenlik Sorumlusu Mahmut TÜRKMEN müdahale sırasında ilgisi olmayan
personeli, olay bölgesinden uzak tuttu, tesise ve iskele bölgesine girmelerini önledi,
tesis sahasına bütün giriş-çıkış yollarında kontrolü, trafik akışını ve düzenini sağladı.
Gerekli kontrollerin başladığını Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e telsizle
bildirdi.
10:10
İlhan Ünal palamar botunda görevli personel tarafından, 200 metrelik çit bariyer
halatının palamara alındığı ve bariyerin açılmaya başlandığı Deniz Operasyonları
Sorumlusu Nurettin KONAR’a bildirildi.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ’ın talebiyle Deniz Operasyonları
Sorumlusu Nurettin KONAR, Deniz Operasyonları Personeline çalışma sahasının
kirliliğe karşı emniyetinin sağlanması için 250 metre şişme bariyerin çit bariyerin
arkasına U biçiminde serme işlemine başlanmasını talep etti.
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Erhan OĞUŞ medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tutarak Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü’ ne 2.
raporlamayı yaptı.
Yangın ve patlama tehlikesi ile diğer tehlikelerin tespiti; alınması gereken önlemlerin
belirlenmesi açısından Çalışma Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Hüseyin UYAR,
IZT.ECK.FRM.0051-Saha Emniyeti Tetkik Formu’nu ve IZT.ECK.FRM.0053-Personel
Emniyeti Veri Formu’nu hazırladı ve duruma müdahale edilirken çalışanlara zararı
minimuma indirmek için gereken uyarıları yaptı.
İhsan Haktanır palamar botunda görevli personel, 250 metre şişme bariyerin halat
ucunun palamara alındığını Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR’a
bildirdi.
Kıyı Operasyonları Sorumlusu Mehtap ŞAHİN ekipleri ile birlikte kirlilikten etkilenen
kıyı alanlarının tespitini koordine ederek bu amaçla Ulaşım Sorumlusu'ndan gerekli
araçları temin ederek kıyı alanında meydana gelebilecek kirlenmeleri tespit etmek
amacıyla rafineri kıyı şeridinde gözleme çıktı.
10:25
SEAGULL ekibinin olay yerine geldiğini Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR’e bildirdi.
Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi'nde toplanan Acil Müdahale Personelinden
Operasyon Koordinatörü, Olay Yeri Koordinatörü, Grup Başkanları ile Basın ve Halkla
İlişkiler ve Danışman Birimler yapılan ilk değerlendirme ve saha çalışmalarının
sonuçları ile acil önlemleri belirleyerek ilgili personele ve tüm sorumlulara duyuruda
bulundu.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a 200 metre çit bariyerin Faz 3 iskelesi doğusuna getirildiği ve
serilmeye başlandığı bilgisini verdi.
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN, Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ, Planlama Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU, Çalışma Sağlığı ve Güvenliği
91
Sorumlusu Hüseyin UYAR ve Çevre Sorumlusu Cüneyt ŞAN ile olay yerine giderek
tespit ve incelemelerde bulundu (yayılımın boyutu, yarattığı çevresel riskler).
Olay Yeri Koordinatörü; Operasyon Grup Başkanı ve Planlama Grup Başkanı’yla
birlikte IZT.ECK.FRM.0054-Denizde Petrol Yayılımı Tespit Raporu’nu hazırladı ve
toplanan ilk bilgiler, Acil Durum Yönetim Merkezi'ne iletildi. Acil Durum Yönetim
Merkezi tarafından AAKKM (Ana Arama Kurtarma ve Koordinasyon Merkezi) ve
Kocaeli Liman Başkanlığı'na iletilerek olayın 1. Seviye petrol kirliliği olduğu
konusunda mutabakata varıldı. Liman Başkanlığı, idari sahası içindeki mevcut kıyı
tesislerine bilgi vererek hazırlıklı olmalarını bildirdi, bariyer ve skimmer operasyonu
yapılacağı konusunda bilgilendirdi. IZT.ECK.FRM.0055-Kirlilik İhbar Alma Formatı
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a telsizle çit bariyerin Faz 3 iskelesi doğu tarafında uç kısma doğru
serildiği ve kirliliğin şu an için çit bariyer ile sabit bariyer içinde kontrol altına alındığı
bildirimini yaptı.
10:30
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Erhan OĞUŞ medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tutmaya devam etti. Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ne 3. raporlamayı yapar ve IZT.ECK.FRM.0056-Medya/Paydaş Telefon
Kayıt Formu) ile Körfez Express Gazetesinden Canan IŞIK'dan gelen olayla ilgili
detaylı bilgi talebini de iletti. Kriz merkezine gelen raporlar doğrultusunda
IZT.ECK.FRM.0058-Medyaya İlk Açıklama Formatı nı doldurdu ve Operasyon
Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR in de onayından sonra Genel Müdürlük Kurumsal
İletişim Müdürlüğü'nün bilgisine sundu.
Kıyı Operasyonları Sorumlusu Mehtap ŞAHİN Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ’a telsizle rafineri sahil şeridinin kirlilikten etkilenmediğini ancak her ihtimale
karşı ekip ve ekipmanların hazır bekletildiği bilgisini verdi.
Planlama Sorumlusu Ergün PEHLİVANOĞULLARI yeterli miktarda müdahale ile iş
güvenliği ekipman ve malzemesinin hazır durumda bulunduğunu kontrol ederek
Lojistik Grup Başkanı Teoman SELİMOĞLU ile teyit etti. (Eldiven, çizme, tyvek suit,
maske, gözlük) Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e müdahale için yeterli iş
güvenliği malzemesinin olduğu bilgisini verdi.
Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL ve ilgili ekiplerin çalışmaları ile destek
ekipmanlar kirlilik bölgesine getirildi.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e kirliliği kontrol altına almak için 200 metre çit bariyerin bir ucunun
iskeleye sabitlenmek suretiyle deniz ve hava şartlarına uygun olarak serildiği, kirliliği
toplamak için skimmer ve yüzer depolama tankının da çalışma sahasına intikal ettiği
bildirimini yaptı.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a bot üzerinde hazır bulundurulan skimmerin denize indirilip çit
bariyerin içine kirliliğin merkezine konuşlandırılarak temizlik çalışmalarına başlandığı
bildiriminde bulundu.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a emniyet olarak 250 metre şişme bariyerin çit bariyerin arkasına
uygun konfigürasyonda serildiği bilgisini verdi.
92
10:40
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Erhan OĞUŞ medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tutmaya devam eder. Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ne 4. raporlamayı yapar.
Hizmetler Sorumlusu Mehmet GÜMÜŞ, Lojistik Grup Başkanı Teoman
SELİMOĞLU’ndan aldığı talimatla müdahale sırasında çalışacak personelin ve diğer
ilgililerin giyecek ihtiyaçlarını organize etti.
10:50
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Erhan OĞUŞ medyadan ve diğer paydaşlardan
gelen çağrıların kayıtlarını tutarak gelen çağrılara cevap verdi. Genel Müdürlük
Kurumsal İletişim Müdürlüğü’ne 5. raporlamayı yapar.
İletişim ve Dokümantasyon Sorumlusu Atakan SELÇUK, Operasyon ve Planlama
Grubundan gelen istekler üzerine Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN
tarafından hazırlanan tüm raporlama işlerini yürüttü. Tesis içi ve tesis dışı iletişimin
sağlanması için her türlü tedbiri alarak hazırlanan raporların gerekli yerlere dağıtımını
sağladı.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR müdahale personelinin uygun yerlerde
konuşlanıp konuşlanmadığı hususunda Konuşlanma Sorumlusu Aydoğan
ENGİNLER’den bilgi alarak, problem oluşması halinde yeni lokasyonlar için öneriler
getirdi.
Planlama Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU Deniz Dolum Ünitesi’nden operasyon için
gerekli 2. anlık hava ve deniz durum raporunu aldı. Aldığı bilgiler doğrultusunda
yayılım modellerine bakarak kirliliğin olası yayılım durumu hakkında (rüzgar ve akıntı
yönü değişmediğinden kirliliğin yayılım yönünde de herhangi bir değişiklik olmadığı)
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e bilgi verdi.
Ulaşım Sorumlusu Murat ONAT müdahale sırasında ihtiyaç duyulan ulaşım yolları ve
araçları ile ilgili gerekli düzenlemeleri yaptı.
Hava Operasyonları Sorumlusu Yusuf YILDIRIM olay hakkında ilgili birimlerin
bilgilendirilmesinden sonra Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na ait uçakla,
çevrelenen kirliliğin dışında yayılım olup olmadığının tespiti için yapılacak çalışmaları
koordine ederek alınan sonuçları Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’e bildirdi.
Güvenlik Sorumlusu Mahmut TÜRKMEN, Çevre Gönüllülerinin Rafineri ana kapıya
geldiğini Acil Durum Yönetim Merkezi'ne bildirdi.
Danışma ve Gönüllüler Sorumlusu Mustafa SAYIN, Deniz ve Kıyı Operasyonlarının
ve Yaban Hayatı Rehabilitasyonunun tesis personeli tarafından yapılacağından
gönüllülerden gelen taleplerin değerlendirmeye alınmayacağı hususunu Planlama
Grup Başkanı Mehmet KIROĞLU’ndan teyit alarak Güvenlik Sorumlusu Mahmut
TÜRKMEN’e bildirdi.
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Erhan OĞUŞ yapılacak IZT.ECK.FRM.0060-İlk
Basın Bildirisi Formu’nu hazırlayarak Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü’ne
iletti.
Tüm müdahale operasyonları sırasında Yaban Hayatı Sorumlusu Elif TAŞKIN yaban
hayatına zararı minimuma indirmek için çalışmaları sürdürerek etkilenen canlıların
tespiti için Kıyı Operasyonları Sorumlusunun yapacağı kıyı kirliliği tespit çalışmalarına
93
eşlik etti. Etkilenen kuşların ve diğer canlıların tespitini yaparak, gerekirse etkilenen
canlıların rehabilitasyonu için Kocaeli Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü -
Hayvan Sağlığı, Yetiştiriciliği ve Su Ürünleri Şube Müdürlüğü, Kocaeli Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi, Kocaeli Büyükşehir
Belediyesi ve Özel Veterinerlik Kuruluşlarıyla temasa geçerek destek talebinde
bulundu. Etkilenebilecek kuşların olabileceği göz önünde bulundurularak kuşlar için
uygun ekipman olay yerinde konuşlandırıldı. (karton kutu, eldiven, gözlük, ağ…)
Yemek Sorumlusu Erkan MODOĞLU müdahale sırasında personel ve diğer ilgililerin
çalışma koşulları ve meteorolojik özellikler göz önünde tutularak yeme ve içme
ihtiyaçlarının karşılanmasını sağladı.
11:00
Atık Yönetimi Sorumlusu Onur KESKİN deniz ve kıyı operasyonları sonucunda ortaya
çıkan atıkların ulusal mevzuata uygun bir şekilde toplanması, taşınması, geçici
depolanması ve bertarafına ilişkin düzenlemeleri yaptı. Atıkların toplanması,
depolanması ve taşınması ile ilgili Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL
gerekli ekipman ve malzemeleri temin ederek elde bulunmayanların listesini çıkardı
ve Satın Alma Sorumlusu Murat YILMAZ’dan bu listedeki malzemelerin piyasadan
temin edilmesini talep etti.
Atık Yönetimi Sorumlusu Onur KESKİN toplanan atıkların lisanslı atık alım araçlarıyla
transferinin sağlanması için Ulaşım Sorumlusu Murat ONAT ile koordineli olarak
çalıştı. (Plastik torba, membran ve sac varil (ağzı kilitli); kirlenmiş KKD, sorbent
malzeme ve toplanan katı atıklar için kullanılacaktır.)
Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi’nin talebi üzerine Kayıtlar Sorumlusu Atakan
SELÇUK müdahalede kullanılan ekipman ve malzemeler ile bunlara verilen zararları,
operasyonda çalışan personel listesi ve dışarıdan alınan hizmetleri kaydederek,
maliyetleri ile birlikte Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi’ne İdari ve Mali İşler Grup
Başkanı M. Orçun ŞAHİN’e sundu. (IZT.ECK.FRM.0081- Kullanılan Malzemeler ve
Çalışan Personel Listesi)
İdari ve Mali İşler Grup Başkanı M. Orçun ŞAHİN altındaki ekip ile tazmin konularının
tespiti ve raporlaması, kaza raporlarının hazırlanması ve bildirimlerin yapılmasını
sağlamak üzere hazır bulundu. Olası tazminat talepleri hususunda tazmin işlerini
organize ederek IZT.ECK.FRM.0061-Tazmin Talep Formu’nu doldurdu. Gerekli
işlemlerin yapılması için Genel Müdürlüğün bilgisi dahilinde kirliliğin sigortaya
bildirimini yaptı.
Muhasebe Sorumlusu Onur ÜZMEZ müdahale sırasında bütçeyi tuttu. (O günkü
yapılan masrafları tespit etti.)
İdari İşler ve İnsan Kaynakları Sorumlusu Nurullah ÖZKAN faks ve telefon
haberleşmeleri, mesaj panosu, kargo ve kurye hizmetleri, toplantıların gündemlerinin
tutulması, toplantı düzenleme işlemleri gibi Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi'nin
etkili bir şekilde hizmet vermesine yardımcı işlemlerden sorumluydu.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a skimmerle yaklaşık 13 m3 su karışık JET A-1 toplanarak yüzer
depolama tankına alındığı, çit bariyerin içine sorbent malzemeler serilerek sheen
tabakanın toplanmaya başlandığı bildiriminde bulundu. Yaptığı son kontrollerde de
bariyerlerin içinde ve dışında kirlilik görülmediği bilgisini verdi.
94
Yaban Hayatı Sorumlusu Elif TAŞKIN, Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ’a
tesis çevresinde kirlilikten etkilenen herhangi bir canlının olmadığı bilgisini verdi.
Deniz Operasyonları Sorumlusu Nurettin KONAR, Operasyon Grup Başkanı
Alparslan YILDIZ’a deniz operasyonları sonucunda 1 m3 kontamine katı atık
toplandığını ve atığın bertarafı için geçici depolama sahasına yönlendirildiği bilgisini
verdi.
Atık Yönetimi Sorumlusu Onur KESKİN, Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ’a
toplanan atıkların tesiste oluşturulan geçici depolama alanında konuşlandırıldığını,
sonrasında sıvı atığın atık su arıtma ünitesine yönlendirileceğini bildirdi.
Operasyon Grup Başkanı Alparslan YILDIZ, Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e Deniz ve Kıyı Operasyonları Sorumlularından ve Atık Yönetimi
Sorumlusundan aldığı bilgileri aktardı. Yapılan kontrollerde deniz çevresindeki
kirliliğin tamamen temizlendiğinin bilgisini verdi.
Hava Operasyonları Sorumlusu Yusuf YILDIRIM, Olay Yeri Koordinatörü Mustafa
GÖRGÜN’e uçakla yapılan denetleme sonucunda elindeki bilgilere göre gerek kıyıda
gerekse deniz alanında herhangi bir kirliliğin görülmediğine dair bildirimde bulundu.
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN, Operasyon Grup Başkanı Alparslan
YILDIZ, Kıyı Operasyonları Sorumlusu Mehtap ŞAHİN ve Deniz Operasyonları
Sorumlusu Nurettin KONAR, deniz ve kıyıdaki müdahale alanlarında tespit ve
incelemeler yaparak deniz ortamının temizlendiği, kıyı alanlarının kirlilikten
etkilenmediği hususunda mutabık kalarak müdahale ile ilgili son durumu
değerlendirdi.
Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN, Operasyon Koordinatörü Kadir
DAĞDEMİR’e son durum ile ilgili bilgi verdi. Hazırlanan IZT.ECK.FRM.0062-Denizde
Petrol Yayılımı Sonuç Raporu Rafineri Acil Durum Yönetim Merkezi’nde
değerlendirildi.
11:15
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR, Rafineri Müdürü Ziya GÜRÜN’ün bilgisi
ve onayı ile Olay Yeri Koordinatörü Mustafa GÖRGÜN’den deniz ve kıyı
operasyonlarının sonlandırılmasını, malzeme ve ekipmanların temizlenerek gerekli
işlemlerin yapılmasını talep etti.
Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR temizlemenin tamamlandığını tatbikata
katılan tüm personele bildirdi.
Müdahale ve temizleme operasyonlarının tamamlandığının halka, ilgili kurumlara ve
basına bildirilmesi amacıyla Operasyon Koordinatörü Kadir DAĞDEMİR’in talimatıyla
Basın ve Halkla İlişkiler Sorumlusu Erhan OĞUŞ Genel Müdürlük Kurumsal İletişim
Müdürlüğü’ne 6. raporlamayı yaptı. Bildirim için kullanılacak IZT.ECK.FRM.0063-Son
Basın Bildirisi Formu Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü tarafından hazırlandı.
Tatbikat tamamlanır, Kaynak ve Ekipman Sorumlusu Ümit UYSAL kullanılan
ekipmanların temizlenerek yerlerine sevkini sağlayarak IZT.ECK.FRM.0065-
Ekipmanlara İlişkin Kayıt Defteri’ni doldurdu.
Tüm personel tatbikatın değerlendirilmesi amacıyla saat 11:30’da Konferans
Salonu’nda toplanıldı.
95
Tatbikatın tamamlandığı Operasyon Koordinatörünün onayı ile ilgili kurum ve
kuruluşlara iletildi, formların bir nüshası da denetimler için dokümantasyon sisteminde
muhafaza edildi. IZT.ECK.FRM.0066-Tatbikat Formu
Tatbikat süresince yapılan çalışmalar videoteyp kullanılarak kaydedildi ve tatbikat
sonrası düzenlenen brifingde izlenildi.
DENİZ KİRLİLİĞİ TATBİKATI BRİFİNGİ
Deniz Kirliliği tatbikatı bitirildikten sonra tatbikatla ilgili brifing yapıldı. TÇM Şefi Atakan
SELÇUK tarafından tatbikatın yapılmasının gereği ile Deniz Dolum Ünite Amiri
Nurettin KONAR tarafından özet olarak tatbikatın senaryosu ve operasyonlar
anlatıldı. Ayrıca katılımcılar tarafından yöneltilen sorulara cevap verilerek eksikler
ve yapılması gereken iyileştirmeler irdelendi. Brifingin son kısmında tatbikat
esnasında çekilen film seyredildi.
SONUÇ ve ÖNERİLER
Tatbikatın başlamasıyla RUP sirenleri ile ilgili sıkıntı olduğundan bahsedildi.
(Serhat Subaşı)
FAZ-3 iskelesi rıhtımının her iki tarafına da şişme bariyer konteyneri kurulması ile ilgili
görüşler belirtildi. (Mustafa Görgün)
Tatbikat esnasında RUP kameralarında görüntüleme yapılırken ceride alttan
geçmemiştir. (Atakan Selçuk)
Faz-3 iskelesinde çeşitli lokasyonlara emici pad, sosis bariyer konulması gündeme
gelmiştir. (Mustafa Görgün)
Rafinerimizde gerçekleştirdiğimiz tatbikatların hepsi kayıt altında tutulmaktadır. Yapılan
talimlerden 2 tanesinin raporları aşağıdadır:
8.10. YANGINDAN KORUMA SİSTEMLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER
İskelelerimizde bulunan portatif yangın ile mücadele ekipmanlar listeleri aşağıdaki
resimlerdedir.
Şekil 8.10.1 İskelelerde Bulunan Yangın İle Mücadele Ekipmanları
96
İskelelerde bulunan yangın ile mücadele sistemleri ve kullanım talimatı aşağıdadır:
Herhangi bir yangın anında öncelikle köpük merkezi içinde bulunan elektrikli ve su türbinli
köpük pompalarından birisi (önce elektrik motorlu köpük pompası) operatör yardımıyla
çalıştırılmalıdır. Akabinde yangın mahalline en yakın su/köpük monitörü çalıştırılarak
yangınla mücadeleye başlanır. Ayrıca deniz üzerinde oluşabilecek birikinti yangınlarına da
iskele altlarına tesis edilen sprinkler sistemiyle müdahale edilebilir.
Her iki iskelede bulunan köpük merkezi aynı anda 3 adet monitörün köpük ile müdahale
edebilmesine olanak tanıyacak kapasitede dizayn edilmiştir. Su ile operasyon yapabilecek
monitör sayısı ise yangın devresini besleyen pompaların kapasitesine bağlıdır.7500 litre
kapasiteli köpük tankı 3 adet monitörün katıldığı operasyonda yaklaşık 30 dakika servis
verebilir.
Sistemin devreye alınması ve kullanılışı aşağıda adım adım anlatılmıştır.
A. Köpük pompalarının devreye alınarak köpük konsantre hattının basınçlandırılması
1. Elektrik motorlu köpük pompasına ait kontrol paneli enerjili olmalıdır. Şekil 1
2. 1 Nolu monitör kontrol paneli enerjili olmalı ayrıca sistem açma kapama butonu açık
konuma getirilmelidir. Şekil 2
Şalteri ON konumuna al.
97
3. 1 nolu monitör kontrol paneli üzerindeki START butonuna basılarak öncelikle elektrik
motorlu köpük pompası çalıştırılmalı ve köpük konsantresi hattı basınçlı hale
getirilmelidir.
4. İstenirse köpük pompaları köpük merkezindeki butonlardan da devreye alınabilir.
Pompa durdurma butonları
Şalteri ON konumuna alarak
panele enerji ver.
Açma kapama butonunu AÇIK
konumuna al.
Elektrikli pompa devreye alma
butonu
Elektrik motorlu pompa START
Su türbinli pompa START
Su türbinli pompa devreye alma
butonu
98
5. Pompanın çalışması anında köpük konsantre hattında 14 bar basınç gözlenmelidir.
6. Elektrikli pompanın çalışmaması veya yeterli basıncı üretememesi halinde stop
edilerek su türbinli pompa devreye alınmalıdır. Devreye alma şekli için Şekil 3 ve
Şekil 4 e bakınız.
7. Su türbinli pompanın tam performansta çalışabilmesi için yangın devresi basıncı
minimum 8 bar olmalıdır.
8. Su türbinli pompanın start butonundan çalıştırılamaması halinde delüge vana
üstündeki küre vana açılarak ta pompa devreye alınabilir.
Köpük konsantre hattı
basınç geyci
Pompa devreye girmezse
küre vanayı aç
99
B. Monitör kontrol paneli ile operasyon
1. Yangın mahalline en yakın su/köpük monitörü seçilerek, söz konusu monitöre ait panel
yardımı ile su veya köpük ile müdahale yapılabilir. Panelde ki sistem aç/kapat butonu
açık olmalıdır.
2. Monitörle köpük ile müdahale yapılabilmesi için panel üzerinde bulunan seçici
anahtar KÖPÜK konumuna çevrilmelidir. Şekil 8
3. Operasyon anında panel üzerindeki joystick ile monitör hareketi kontrol edilebilir.
Şekil 8
Monitöre enerji ver Köpük konumuna al İskele altı sprinkleri
açar
Monitör joystick
MONİTÖRLER
Her bir monitör 2400 lt/dk kapasiteli köpük/su lansına sahiptir.
Bu da dakikada yaklaşık 72 lt köpük konsantresi harcamaktadır.
100
C. Telsiz kumanda paneli ile operasyon
1. Telsiz kumanda panelleri monitör kumanda panellerinin yer aldığı odada
bulunmaktadır.
2. Operasyonda kullanılacak telsiz kumanda paneli ile çalışmaya başlamadan önce
aşağıda ki kontroller yapılmalıdır.
Üzerinde ki butonların hepsi ‘’0’’ - KAPALI konumda olmalıdır.
Acil durum kapama butonu yukarı doğru çekik olmalıdır.
Telsiz kumanda panellerine ait pilin şarjının tam olduğundan emin olunmalıdır.
3. Telsiz kumanda paneli yan tarafında bulunan anahtar çevrilerek ‘’1’’ konumuna alınır.
4. Ardında üzerinde ki yeşil butona basılarak sistem ile bağlantısı sağlanır.
5. Operasyon anında sistemle telsiz kumanda arasındaki bağlantı kesilirse tekrar yeşil
butona basmak yeterlidir.
6. Telsiz kumanda paneli üzerindeki seçici anahtar yardımı ile istenilen monitöre ait
hareketler kumandadaki joystick ile kontrol edilebilir.
7. Operasyon sonunda tüm butonları kapalı konuma getirmeyi unutmayınız.
Operasyon sonrası
Operasyon sona erdiğinde, operasyon süresince çalışmakta olan köpük pompası 1
nolu monitör kontrol paneli üzerinden veya köpük merkezi içindeki kumanda butonları
yardımı ile durdurulmalıdır.
Hatlar monitörlerden temiz su gelene kadar flash edilmelidir.
Telsiz kumanda paneline ait kullanılmış pilleri şarja bağlamayı unutmayınız. Şekil 10
1. Acil durdurma
butonunu yukarı çek.
2.Kumandanın yanındaki
anahtarı 1 konumuna
çevir
3.Yeşil butona basarak
sisteme bağlan
4.Kullanılacak
monitörü seç
5.Su kullanılacaksa yukarı
it. Köpük için aşağı çek
101
8.11. YANGINDAN KORUMA SİSTEMLERİNİN ONAYI, DENETİMİ, TESTİ, BAKIMI VE
KULLANIMA HAZIR HALDE BULUNMASINA İLİŞKİN PROSEDÜRLER
Yangın Teçhizatı Ve Koruyucu Malzemelerin Kontrol Ve Bakımı Standardı
AMAÇ
Bu standardın amacı; rafinerilerde kullanılan yangın teçhizatı ve koruyucu
malzemelerin depolanması, dağıtımı, kullanılması ve bakımı işlemlerinin hangi
esaslara göre yürütüleceğini açıklamaktır.
TANIMLAR
Yangınla Mücadele Elbisesi
Yangınla Mücadele Personelini radyant ısıdan koruma amacı ile yüksek ısıya ve
suya dayanıklı malzemeden yapılmalıdır. Bu elbiseyle su sisi olmadan direkt
olarak aleve yaklaşılmamalıdır.
Yangınla Mücadele Bareti ve Yüz Koruyucusu
Yangınla Mücadele Personelinin başını alev, ısı ve sert darbelerden koruyacak
malzemeden seçilmelidir. Yüz koruyucu, başlık üzerine sabitlenebilmeli ve net
görüntü verebilen ve ısıdan etkilenmeyen (termoplastik vb.) malzemeden
yapılmalıdır.
Yangınla Mücadele Eldiveni
Uzun konçlu olup ısıya ve suya dayanıklı malzemeden yapılmalıdır.
Yangınla Mücadele Botu veya Çizmesi
Uzun konçlu olup ısıya ve suya dayanaklı malzemeden yapılmalıdır.
UYGULAMA
Yangın Suyu Pompaları ve Hatları
Yangın Suyu ve Köpük Pompalarının Periyodik Kontrolü
Tüm pompalar, işletmesinden sorumlu birimler tarafından günde en az bir defa çalıştırılarak
kontrol edilecek, bu pompalar haftada bir defa ilgili ünite, Emniyet Çevre Kalite Müdürlüğü
(TÇM) ve Bakım Müdürlüğü personeli tarafından çalıştırılarak kontrol edilecektir. Dizel
pompaların kontrolü haftada bir defa yapılacaktır. Tespit edilen arızalar için işletmesinden
sorumlu birim tarafından acil Bakım İş İstek Formu yazılacaktır.
Lojman Yangın Suyu Pompalarının (İzmit, Kırıkkale ve Batman Rafinerisi) Periyodik Kontrolü
Şarj Ünitesi
102
Bu pompalar TÇM ve/veya İnsan Kaynakları Müdürlüğü (İKM) yetkilileri tarafından on beş
günde bir çalıştırılarak kontrol edilecek ve tespit edilen arızalar için TÇM ve/veya İKM
tarafından acil Bakım İş İstek Formu yazılacaktır.
Yangın Suyu Pompalarının Yıllık Performans Kontrolü
Bütün yangın suyu pompalarının kapasite yönünden kontrolü ilgili birimler tarafından yapılır.
İlgili birimler tarafından yapılan performans test raporu yazı ile TÇM‘ye bildirilecektir.
Yangın Suyu Devresinin Kontrolü
TÇM, yangın suyu devresindeki, hatları, hidrantları, sabit su / köpük monitörlerini, vanaları
çalışır durumda olup, olmadıklarını belirlemek amacıyla ayda bir defa kontrol eder.
Yangın suyu devresini temizlemek amacıyla yılda bir defa, yeterli sayıda hidrant veya flaş
vanası açılmak suretiyle bir miktar su boşaltılır. Ayrıca yılda bir defa devre kesici vanalar
kapatılıp açılarak yağlanır.
Katodik korumalı yangın suyu hatlarına yılda bir defa Teknik Kontrol Başmühendisliği (TKB)
tarafından anot testi yapılarak çalışır durumda olup olmadığı kontrol edilir.
Platform iskeleye giden yangın suyu hattındaki check vana ve by-pass'ı her ay TÇM
personeli tarafından kontrol edilerek, check vana ve by-pass'tan suyun düzenli olarak gidip
gitmediği kontrol edilir(İzmit Rafinerisi).
Don Tehlikesine Karşı Hatların Korunması
Soğuk havalarda yangın suyu hatları, hidrant / kolektör ve 1” makara hortumlarının dona
karşı korunması için ünite içindekiler için ilgili ünite personeli, ana hatlardakiler için TÇM
personeli tarafından gerekli tedbirler alınır. Kolektör, hidrant ve 1”lik makara hortumlarının
blok vanaları kapatılıp, dreyn vanaları açılarak flaş edilir. Blok vana yoksa hidrantların dreyn
vanaları bir miktar açılarak su hareketi sağlanır. Hidrant ve hortumların kullanılması
durumunda tekrar tedbir alınmasından; ünite içinde ilgili ünite, ünite dışında TÇM
sorumludur.
Arazözler ve Bakımları
Arazözlerin ve üzerlerinde bulunan yangınla mücadele ekipmanlarının her vardiyada kontrol
edilmesinden, çalışır durumda olup olmadığının tespitinden ve gerekli bakımlarının
yaptırılmasından TÇM sorumludur.
Yangınla Mücadele Ekipman ve Sistemlerinin Kontrolü
TÇM’de bulunan tüm seyyar hortum makaraları, seyyar su / köpük monitörleri, sis nozulları
ve yangınla mücadele ekipmanları TÇM personeli tarafından çalışır durumda olup
olmadıklarının belirlenmesi amacıyla ayda bir defa kontrol edilir. Ayrıca TÇM’daki aydınlatma
jeneratörü, temiz hava kompresörleri haftada bir kontrol edilerek, haftalık kontrol listesine
103
kaydedilir. Bu ekipmanların bakımlarının yaptırılmasından ve çalışır durumda tutulmasından
TÇM sorumludur.
Yangın Hortumlarının Kontrolü
Bütün yeni yangın hortumları servise konulmadan önce TÇM personeli tarafından 22 kg/cm²
basınçta test edilir.
Ayrıca TÇM malzeme ambarında, arazözlerde, hortum dolaplarında bulunanlar ve diğer tüm
hortumlar, yılda bir defa TÇM personeli tarafından 22 kg/cm² basınçta test edilir.
Testlerin Kaydedilmesi
Test basıncı, testin yapıldığı tarih ve testi yapan personelin adı hortum üzerindeki etikete
yazılır ve dişi kapline yakın bir yere bağlanır. Ayrıca bu değerler test formuna da kaydedilir.
Kullanılmış Hortumlar
Hortumlar kullanıldıktan sonra, tekrar servise alınmadan önce TÇM vardiya personeli
tarafından yıkanır, kurutulur ve test edilir.
İlk Müdahale Malzemesinin Kontrolü
1’’lik hortum makaraları ve su / köpük monitörleri her vardiyada ünite personeli tarafından
kontrol edilerek, çalışıp çalışmadıkları tespit edilir. Görülecek arızalar için acil Bakım İş Talebi
yazılır ve ünite şefi veya başoperatör tarafından TÇM’ya bildirilir.
Ayrıca 1”lik hortum makaraları ve su / köpük monitörleri her ay TÇM vardiya personeli
tarafından kontrol edilip, muayene sonucu aylık kontrol raporuna ve kartına kaydedilir.
Ünite Duruşlarında Hortum Makaralarının ve Diğer Yangın Teçhizatının Kontrolü
Ünitelerdeki hortum makaraları ile diğer yangın teçhizatı her ünite duruşundan önce ve
üniteyi devreye almadan önce, İşletme Müdürlüğü ve TÇM personeli tarafından ayrıca
kontrol edilip, çalışır durumda olmaları sağlanır.
Portatif ve Sabit Yangın Söndürme Cihazlarının Kontrolü
Ünitelerdeki portatif yangın söndürme ve emniyet ekipmanları (portatif yangın söndürücü,
monitör, algılama ve otomatik söndürme sistemleri), ünite personeli tarafından her vardiyada
kontrol edilerek vardiya defterine kaydedilir. Bakım ve dolum gerektiren cihazlar TÇM’ya
bildirilir. TÇM personeli bütün yangınla mücadele ekipmanlarını ayda bir defa kontrol ederek,
kontrol tarihini ve malzemenin durumunu gösteren imzalı bir etiketi ekipmanın üzerine bağlar
/ yapıştırır ve kartına işler.
Yangın Suyu Sprinkleri ve Sabit Köpük Sistemleri
LPG ve Kara Dolum Sahaları sprinkler sistemleri haftada bir gün, ünite pompa sprinkler
sistemleri ünite bakımlarında TÇM ve İşletme Müdürlüğü personeli tarafından kontrol edilir.
Tank sprinkler sistemleri 3 (üç) ayda bir İşletme Müdürlüğü ve TÇM personeli tarafından
kontrol edilir.
Tespit edilen arızalar için ilgili ünite tarafından Bakım İş Talebi yazılır.
Tank köpük sistemleri, yılda bir defa köpük verilerek ilgili ünite ve TÇM personeli tarafından
test edilir. Bu kapsamda sabit tavanlı tanklardaki köpük odalarının diyafram kontrolü de yılda
bir defa TÇM tarafından yapılır.Tespit edilen arızalar için ilgili ünite tarafından Bakım İş
Talebi yazılır.
İskelelerdeki Yangından Korunma ve Yangınla Mücadele Malzemeleri
104
İskelelerdeki hortum makaraları, hidrantlar, otomatik ve manuel konumda çalıştırılan su ve
köpük monitörlerinin her zaman çalışır durumda olmaları deniz dolum personeli tarafından
sağlanır.
Ayda bir defa Deniz Dolum Şefliği ve TÇM vardiya personeli tarafından su ve köpük
pompaları devreye alınarak, su ve köpük monitörleri denenir. Arızalı durum varsa Deniz
Dolum Şefliğince Bakım İş Talebi yazılır. Denemeden sonra köpük hatları su ile flaş edilerek
temizlenir.
Römorkörlerin yangın suyu ve köpük sistemlerinin her zaman çalışır durumda olmaları
DİTAŞ tarafından sağlanır. Yapılan kontrollerin kayıtları tutularak 3 ayda bir TÇM’ya bir
nüshası verilir.
Yangınla Mücadele Sistemleri Haritası
Yangınla mücadele teçhizatının ana ekipmanları ile sistemdeki hidrant, vana vs.’nin yerini
gösteren büyük ebatta yangın haritasının aslı TÇM’da bulundurulacaktır. Bu harita günü
gününe incelenerek, devre dışı olan hatlardaki vanaların hangilerinin açık, hangilerinin kapalı
olduğu harita üzerine işaretlenir.
Emniyet Malzeme Dolapları ve Emniyet Duşlarının Kontrolü
Üniteler ve atölyelere konulmuş bulunan emniyet dolapları (hava tüplü maske, emniyet
gözlüğü, kulak tıkacı, yüz siperliği, yangın battaniyesi, asit eldiveni vb.) ve emniyet duşları
her gün ünite personelince kontrol edilerek, sonuç vardiya defterine yazılır. Bu malzeme ve
teçhizatlarda görülecek arızalar ve eksiklikler derhal TÇM’ya bildirilir. Bu malzeme ve teçhizat
ayda bir defa TÇM tarafından kontrol edilir.
Koruyucu Yangın Teçhizatı ile İlgili Kayıtlar
Hidrantlar, ana vanalar, hortumlar, yangın söndürme cihazları, ilk müdahale hortum
makaraları, temiz hava maskeleri, vs. gibi koruyucu teçhizat üzerinde yapılan değişiklikler ve
bunlara ait kontrol ve bakım kayıtları TÇM tarafından tutulur. Bu malzemelerin durumu her
ayın sonunda, TÇM tarafından aylık faaliyet raporunda yayınlanır.
Yangınla Mücadele Elbisesinin Kullanım ve Bakımı
Yangınla mücadele elbisesi 1. kademe personel tarafından yangınlarda ve tatbikatlarda
giyilir. Başka amaçla kullanılmamalıdır.
Elbise kirlendiği zaman ılık su ile sabun veya deterjan kullanılarak elde yıkanır. Kuru
temizleme yapılmamalıdır.
Elbiseler rutubetli olduğu zaman kurutulmadan katlanmamalıdır.
Yangınla mücadele elbiselerinin temizliği kullanan birim tarafından yaptırılmalıdır.
Yangınla Mücadele Bareti ve Yüz Koruyucusu Kullanım ve Bakımı
Yangınla mücadele esnasında personelin başını sert darbelere karşı korur.
Aleve yakın temasta yüz koruyucusu personelin yüzünü aleve karşı korur.
Hasar görmüş koruyucu başlık veya yüz koruyucusu kullanılmamalıdır.
Kesinlikle ilave bir boya ile boyanmamalıdır.
Direkt güneş ışığı olan yerlerde muhafaza edilmemelidir.
Temizleme maddesi olarak sabun, deterjan ve su kullanılmalıdır.
Benzin, aseton vs. gibi kimyasal ve aşındırıcı maddeler temizlik için kullanılmamalıdır.
Yangınla mücadele baretinin bakım ve temizliği bulunduğu ünite / birim personelince
yapılmalıdır.
105
Orijinal dizayna kesinlikle ilave aksesuar takılmamalıdır.
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Diğer Hükümler
Bu standartla ilgili özel durum yoktur.
Dayanak
11 Ocak 1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Tüzüğü”,
29 Kasım 2006 tarih ve 26361 sayılı Resmi Gazete yayımlanan “Kişisel Koruyucu Donanım
Yönetmeliği”,
19 Aralık 2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Binaların Yangından
Korunması Hakkındaki Yönetmelik”.
Yürütme
Bu standart hükümlerini Emniyet Çevre Müdürlüğü yürütür.
Yürürlük
Bu Standart, Genel Müdürlüğün 10/07/2008 tarih ve 147 no.lu Oluru ile onaylanarak,
10/07/2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
.
106
Şekil 8.11.1 Yangın ve emniyet malzemeleri haftalık kontrol formları
Dok. No İZT.TÇM.FRM.0111Yayın Tarihi 06.11.2015Rev. No 0Rev.Tarihi 06.11.2015Sayfa No : 1 / 1
EKİPMANLAR
(B BÖLGESİ)
109 G 906 (ELK JOKER) x x x — — — —
109 G 902/A (ELK JOKER) x x x — — — —
109 G 902/B (ELK JOKER) x x x — — — —
109 G 901/A (DİZEL) x x x x x x x
109 G 901/B (DİZEL) x x x x x x x
109 G 901/C (DİZEL) x x x x x x x
109 G 901/D (DİZEL) x x x x x x x
109 G 901/E (DİZEL) x x x x x x x
109 G 901/F (DİZEL) x x x x x x x
109 G 901/G (DİZEL) x x x x x x x
109 G 905 (DİZEL) x x x x x x x
109 G 903/A (DİZEL) x x x x x x x
109 G 903/B (DİZEL) x x x x x x x
109 G 903/C (DİZEL) x x x x x x x
109 G 903/D (DİZEL) x x x x x x x
TEMİZ HAVA KOMPRESÖRÜ x x x — — — —
KARBONDİOKSİT KOMPRESÖRÜ x x x — — — —
DENİZ BARİYERİ HİD. POMPA NO:1 x x x x x — x
DENİZ BARİYERİ HİD. POMPA NO:2 x x x x x — x
MOBİL TEMİZ HAVA KOMP. NO:1 x x x x x — —
MOBİL TEMİZ HAVA KOMP. NO:2 x x x x x — —
FAZ 3 MONİTÖR VE SPRİNG SİSTEMLERİ x x x — — — —
VAGON DOLUM MON. VE KÖPÜK SİST. x x x — — — —
GÖ
ST
ER
GE
LE
R
NOTLAR :
AYIN BİRİNCİ VE ÜÇÜNCÜ HAFTASI KONTROLU YAPILACAK EKİPMANLAR
AYIN İKİNCİ VE DÖRDÜNCÜ HAFTASI KONTROLÜ YAPILACAK EKİPMANLAR
İMZA:
HER HAFTA KONTROLÜ YAPILACAK EKİPMANLAR
AYIN İLK HAFTASI KONTROLÜ YAPILACAK EKİPMANLAR
ST
AR
T S
TO
P
ÇA
LIŞ
MA
YA
KIT
SE
V.
YA
Ğ S
EV
.
KONTROL EDEN:
AÇIKLAMA
SO
Ğ. S
U S
EV
.
AK
ÜL
ER
TARİH:
YANGIN VE EMNİYET
MALZEMELERİ AYLIK
KONTROL FORMU (RUP)
107
Şekil 8.11.2 Yangın ve emniyet malzemeleri haftalık kontrol formları
Dok. No İZT.TÇM.FRM.0028
Yayın Tarihi 09.11.2007
Rev. No 2
Rev.Tarihi 05.03.2014
Sayfa No : 1 / 1
TARİH: EVET HAYIR
2 Battler ve 1 Ambassador'un oynar aksamı çalıştırılıp, kontrol edildi mi?
10G 135 deniz dizeli denizden su emdirilerek çalıştırıldı mı?
Temiz hava tüpü maskesi pilleri şarj edildi mi?
SİCİL:
Ünitelerdeki yangın battaniyeleri ve kutuları kontrol edilip, herhangi bir
noksanlıklarının olmadığı görüldümü?
Ünitelerdeki emniyet duşları kontrol edilip normal çalıştığı görüldü mü?
Ünitelerdeki tüplü solunum cihazları kontrol edilip hava basınçları RFID sistemine
işlendi mi?
Bütün 1'' lik makaralar kontrol edilip mühürleri, nozullarının çalışmaları, temizliği,
vanaları ve vana anahtarlarının kontrolü yapıldı mı?
Bütün spring sistemleri kontrol edilip mühürleri, nozullarının çalışmaları, temizliği,
vanaları ve vana anahtarlarının kontrolü yapıldı mı?
Bütün CO2 cihazları tartılıp çalışır durumda olduğu görülüp, temizliği yapılarak
kartlara işlendi mi?
Üniteye ait olan bütün hidrantlar kontrol edilip, dreyn vanaları, ana vanaları ve kol
vanaları ile kol vana kapakları, rögar kapakları kontrolden geçti mi?
Bütün monitörler, yangın hortumları kontrol edilip, temizlik ve bakımları yapıldı mı?
YANGIN VE EMNİYET MALZEMELERİ AYLIK KONTROL
FORMU
Lojman yangın pompası hidrafordan ayrılıp çalıştırıldı mı?
Ünitelerdeki FM-200 sistemleri kontrol edilip RFID sistemine işlendi mi?
AÇIKLAMA:
İMZA:
Ünitelerde boyanması icap eden portatif yangın söndürücü, makara veya hidrant
varsa bunların boyaları yapıldı mı?
Üniteler ve etrafındaki devre kesici vanaların çalışma durumları kontrol edildi mi?
Atölyelerdeki taşlama tezgâhlarının emniyet malzemeleri yerinde mi?
31 G - 2 A iskele yangın dizeli emiş hattı ve ceraskalı kontrol edildi mi ?
Sahalardaki yangın ihbar telefonları kontrol edilip çalıştığı görüldü mü?
Ünitelerdeki steam-gun yangın söndürme makaraları kontrol edilip RFID sistemine
işlendi m?
Ünitelerde bulunan emniyet malzeme dolaplarındaki tüm malzemeler kontrol edilerek
gerekli temizlikleri yapılıp, RFID sistemine işlendi mi?
YANGIN VE EMNİYET MALZEMELERİ AYLIK KONTROL RAPORU
Bütün yangın söndürme cihazlarının basınçları tamam, cihazlar yerlerinde, çalışır
durumda ve temizliği yapılarak RFID sistemine işlendi mi?
SAHA NO:
KONTROL EDEN :
108
Yangından koruma sistemlerimiz çalışmadığı durumlarda deniz suyundan beslenerek
yangına mücadele edebilme özelliğine sahip römorkörler vasıtası ile yangınla mücadele
etmekteyiz. Römorkörler ile ilgili talimatlat:
İzt.Tçm.Tal.001509.02.03.06 Tçm Römorkörlerden Yangın Hattına Ve Tk-901 E Deniz Suyu
BasmaTalimat
İzt.Tçm.Tal.004809.02.03.06 Tçm Damla 1 Ve Damla 2 Römorkörleri Deniz Bariyeri, Oil
Skimmer Ve Su Pompası Hidrolik Sistemleri Kullanma Kılavuzu
8.12. DİĞER RİSK KONTROL EKİPMANLARI
Risk kontrol ekipmanlarımızdan olan oil sikimmer, deniz bariyerleri ve mahsul sıyırıcıları gibi
ekipmanlarımın kullanım talimatları aşağıdadır.
Damla 1 ve damla 2 römorkörleri deniz bariyeri, oil skimmer ve su pompası
hidrolik sistemleri kullanma kılavuzu
1. Bariyerin, skimmerin ve su pompasının hortumlarının dogru baglanmış olmasına
dikkat et
2. Power pack’ i çalıştır
3. Komuta panelinin yanındaki basınç ve dönüş hattı vanalarını aç (bakınız resim 2)
4. Bariyeri sermek için paneldeki on-off butonunu on pozisyonuna getir. Bariyerin
üzerindeki yön kontrol valfini kullanarak bariyeri ser yada topla. Bariyer serme işi
bittiginde butonu off pozisyonuna getir (bakınız resim 1)
5. Skimmer i çalıştırmak için ilgili potansiyometreyi min’ dan max dogru çevirerek
istenilen devri ayarla (bakınız resim 1)
6. Su pompasını çalıştırmak için ilgili potansiyometreyi min’ dan max dogru çevirerek
istenilen devri ayarla (bakınız resim 1)
7. İş bitiminde buton ve potansiyometrelerin kapalı olmasına dikkat et
8. Basınç ve dönüş hattı vanalarını kapat
9. Power pack ‘ i stop et
Resim 1: KOMUTA PANELİ
109
RESİM 2: GÜVERTE HİDROLİK DEVRE ŞEMASI
110
Şekil 8.12.1. GÜVERTE ELEKTRİK ŞEMASI
111
Şekil 8.12.2. GÜVERTE ELEKTRİK ŞEMASI
112
Deniz bariyeri kullanma talimatı
Bulunan malzemeler
miktarı
1. Bariyer tamburu 250 m x 8 tambur
2. Hidrolik pompa 3 adet
3. Hidrolik hortumu 6 adet
4. Hava kompresörü 3 adet
5. Hava hortumu 3 adet
DENİZ BARİYERİ AÇMA STANDARTI
1. Hidrolik pompa ile tambur arasındaki hidrolik hortum bağlantısını yap.
2. Hava kompresörünü marinbot’a yükle.
3. Hidrolik pompayı çalıştır.
4. Deniz bariyerinin ucundaki halatı Marinbot’a ver.
5. Deniz bariyerine marinbottaki hava kompresör bağlantısını yap, Kompresörü çalıştır.
6. Tambur üzerindeki Hidrolik vanayı açarak bariyeri denize aç.
7. Bariyer üzerindeki hava siboplarının kapalı olduğuna emin ol.
8. Tamburun hızı ile marinbot hızını dengele.
Deniz Mahsül Sıyırıcıları Kullanma Talimatı
1 NOLU SIYIRICI
Yakıtı: Dizel
Malzemeleri: 1 Adet Hidrolik pompa ( Mahsul emiş pompası Hidrolik Pompa üzerindedir )
1 Adet Sıyırıcı
2 Adet Hidrolik hortum
2 Adet Mahsul emiş hortumu
KULLANILMASI
1. Hidrolik pompası ile Sıyırıcı arasındaki Hidrolik hortumları ve mahsul emiş hortumu
bağlantılarını yapın.
2. Sıyırıcıyı temizlenecek bölgeye indirin.
3. Mahsul çıkış hortumunun bağlantısını yapın.
4. Hidrolik pompasını çalıştırın.
5. Hidrolik pompa üzerindeki hidrolik vanalarını açıp Sıyırıcıyı ve mahsul emiş
pompasının çalışmasını sağlayın.
6. Hidrolik pompa üzerinden sıyırıcı disklerin dönüş devrini ayarlayın.
113
2 NOLU SIYIRICI
Yakıtı: Dizel
Malzemeleri: 1 Adet Hidrolik pompa
1 Adet Sıyırıcı
4 Adet Hidrolik hortum
2 Adet Mahsul emiş hortumu
1 Adet Mahsul emiş pompası
KULLANILMASI
1. Hidrolik pompası ile Sıyırıcı arasındaki Hidrolik hortumları ve mahsul emiş hortumu
bağlantılarını yapın.
2. Mahsul emiş pompası ile Hidrolik pompa arasındaki hortum bağlantısını yapın.
3. Sıyırıcıyı temizlenecek bölgeye indirin.
4. Hidrolik pompasını çalıştırın.
5. Hidrolik pompa üzerindeki hidrolik vanalarını açıp Sıyırıcıyı ve mahsul emiş
pompasının çalışmasını sağlayın.
6. Hidrolik pompa üzerinden sıyırıcı disklerin dönüş devrini ayarlayın
Şişme Deniz Bariyeri Bakım Talimatı
ÇALIŞTIRMA BAKIMI
1.Çalıştırma esnasında bariyeri meydana getiren birbirinden bağımsız hava tüplerinin tam
olarak hava ile dolduğunu periyodik olarak kontrol et.
2.Sönüklük durumunda hava pompasını tekrar çalıştırarak bariyerin sönük bölümünü hava
ile doldurup tekrar kontrol et.
3.Hasarlı durumda ise sönük bölümü iki ucunda bulunan konnektörler yardımıyla bariyerden
ayırın ve sağlam bölümlerini birleştirin.
4.Hasarlı bölümü serviste onarın veya mümkünse yenisi ile değiştirin.
BARİYER ONARIMI
1.Bariyer neoprenden(polikloropren) üretilmiş olup naylon ile kaplanmıştır. Hasarlı alanı
aynı malzemeden yamayı yapıştırmak suretiyle tamir edin.
2.Bariyer üzerinde oluşan yırtıkları en kısa sürede onarın. Onarım yapmadan önce yırtıktan
emin olmak için bariyeri test basıncına getirerek 24 saat bekleyin.
3.Yamayı hasarlı alandan en az 2.5 cm taşacak şekilde hazırlayın.
Yamayı yapıştırmanın iki methodu vardır.
114
(1)Sıcak Yapıştırma,
(2)Soğuk Yapıştırma,
Sıcak yapıştırma işlemi her zaman tercih edilmelidir.
Sıcak Yapıştırma
Sıcak yapıştırmada kullanılan portatif vulkanizer cihazı bir tarafı elektrik ile ısıtılan
termostatik kontrollu bir plaka ve diğer tarafı ısınan plakayı sıkıştıran hava yastıklı bir
plakada olmak üzere iki plakadan oluşur.
1-Vulkanizer aleti için 110 voltluk enerji temin edin.
2-Sıcaklık set kontrol değerini 155 dereceye getirin. Bu yaklaşık 20 dakika süre
alacaktır.
3.Hava kontrol vanalarını kapatın. Adaptöre hava temin hortumu bağlayın. Basınç
regülatörü ile havayı 60 psia’ ya set edin.
4.Hasarlı alanın 75 mm etrafında ve yamadan daha büyük olacak şekilde bir alan
hazırlayın.
5.Yapıştırılacak yüzeyler kuru temiz ve yağsız olmalıdır. Bunun için toluen ile
ıslatılmış bir bez ile yüzeyleri silin.Ondan sonra zımparalayın.Tekrar toluen ile
ıslatılmış bir bez ile silin.
6.Her iki yüzeye SH 5835 yapıştırıcıdan bir katını sürün. 20 dakika kurumaya bırakın.
7.Birinci kat kuruduktan sonra ikinci katı sürün ve 20 dakika kurumaya bırakın.
8.Hazırlanan yüzeyleri arada hiçbir hava kalmıyacak şekilde birleştirin.
9.Yamalanacak yer yukarda olacak şekilde vulkanizer aletine yerleştirin.
Yapıştırılacak alanın katlı olmamasına dikkat edin. Ve presi indirin.
10.Alttaki hava kontrol vanasını kapatın. Üstteki hava kontrol vanasını açın. Basılan
hava alttaki hava torbasına dolacak bariyer ve yamayı sıkıştıracaktır.
11.Pres etme zamanı bariyer malzemesinin tabaka sayısına bağlıdır.
5 tabakaya kadar = 20 dakika
5- 10 tabakaya kadar=30 dakika
10 ve yukarısı= 40 dakika
12.Gerekli presleme zamanından sonra üstteki hava kontrol vanasını kapatın.
Torbadaki havayı boşaltmaya alttaki hava kontrol vanasını açın.
13.Presi yukarı kaldırın. Bariyer kullanıma hazırdır.
Soğuk Yapıştırma
1.Yüzeyler kuru temiz ve yağsız olmalıdır. Yüzeyi temizlemek için Bostik M501
incelticisi ve temizleyici ile ıslatılmış bir bez kullanmak gereklidir.Yüzey
temizlendikten sonra zımpara kumaşı ile yüzeyi aşındırın.Ve inceltici ile ıslatılmış bir
başka bir bez ile yüzeyi temizleyin.
115
2.Bostik 2402 yapıştırıcısı ile Bostikure D iyileştirme maddesini ağırlıkça 100/6
oranında bir kaba koyarak yaklaşık 5 dakika karıştırın.
3.Bir fırça kullanarak her iki yüzeye karışımı sürtün.
4. Beş ila onbeş dakika arasında her iki yüzeyi kurumaya bırakın.
Not: İyi bir yapıştırma işlemi için mümkün olduğu kadar ince yapıştırıcı tabakasını
yüzeylere sürün.20-30 dakika bekleyin. Daha sonra ince bir tabaka daha yapıştırıcı
sürtün.5-15 dakika arası bekleyin.
5.Arada hava bırakmadan mümkün olduğunca bir kuvvetle yüzeyleri birleştirin.
Birleştirilen parçalar hemen kullanılabilir durumdadır.
6.Yapıştırıcının etkisi atmosferik şartlarda 48 saat sonra en iyi duruma ulaşacaktır.7
güne kadar kadar yapıştırıcının etkisi artacaktır. Bu etki 70 derecede 2 saat ısıtma
ile daha çabuk sağlanabilir.
BARİYER ÜZERİNDE BULUNAN VANALARIN DEĞİŞİMİ
Hava Boşaltım ve Dolum Vanalarının Değişimi 1.3/4” ingiliz anahtarı kullanmak suretiyle
yapılabilir.
(1) Hava Boşaltım Vanalarının Değişimi
1.Vana değişimi için bariyerin havasını alın.
2. Vanayı kapalı pozisyona alın ve sarı renkli kapağını sökün.
3.Saat yönünün aksi istikametinde anahtar ile vana somununu gevşetin. Gevşetilmiş
somunu ve contasını elinizle çıkarın.
4.Vananın alt bölümünü bariyerin içine doğru itin ve vanayı döndürün.
5.Bariyerin alt bölümünde bulunan slotlardan serbest kaldığında eski bölümü çıkarın.
6.Yeni vananın alt bölümünü açık bölümden içeriye döndürmek suretiyle sokun ve
bariyer çinde bulunan slotlarına yerleştirin.
7.Dişli kısmı altta kalacak şekilde contayı vana altlığı üzerine yerleştirin.
8.Vana somununu el ile yerleştirip İngiliz anahtarı ile kuvvetlice sıkın.
(2) Hava Dolum Vanalarının Değişimi
Dolum vanaları, bariyer bölümlerinin birleşim yerlerindeki hava besleme kanalları
üzerlerine konumlandırılmıştır.
1.Önceden anlatıldığı gibi bariyerden hava boşaltım vanasını sökün.
2.Bariyer hava kapakçığı, hava tüpü besleme kanalı dış yüzeyi ile istinat parçası arasına
yerleştirilmiştir.
3.Boşaltım vanasının sökülmesi ile açıkta kalan delikten beyaz renkli dolum vanasını
parçalarına ayırın.
4.Vananın üst parçasını istinat parçası üzerindeki delik aracılığı ile yukarı itin.
5.Yukarda yapılan işlemin tersini uygulayarak yeni vanayı toplayın.
116
6.Vananın tam olarak çalıştığından emin olun.
7.Hava kapakçığını tekrar yerine alın.
8.Hava boşaltım vanasını tekrar yerine takın.
BARİYER TEMİZLİĞİ
1.Her kullanımdan sonra bariyerler üzerinde bulunan bütün yağ zerreciklerini
temizleyin.
2.Bariyerleri basınçlı taze su veya deniz suyu ile yıkayın.
3. Büyük çaptaki yağ lekelerini dizel ile yumuşatarak hemen ardından deterjan ile yıkayın.
İnatçı yapışkan lekeleri sert fırça yardımı ile kaldırın hemen ardından basınçlı su ile
temizleyin.
NOT:
Sıcak havalarda yağ ve emülsiyon kirliliklerinin kurumasını beklemeden temizleyin.
120 C yi aşmamak kaydı ile kısa süreli periyotlarla su buharı ile temizlik yapılabilir.
HAVA ŞİŞİRME ÜNİTESİ AYLIK BAKIMI
1. Kayışı ve muhafazasını sökün, kayışın durumunu kontrol edin ve yağ ve gres
bulaşık olmadığından emin olun. Kayış hasarlı ise yenisi ile değiştirin.
2. Kasnağın durumunu kontrol edin ve yağ ve gres bulaşık olmadığından emin olun.
Kasnak yırtık ve hasarlı ise yenisi ile değiştirin.
3.Fan yataklarında uzun ömür için sızdırmazlık sağlayın ve yağlamayın.
4.Yataklar tutukluk yapıyorsa veya sesli çalışıyorsa tüm yatak takımını olduğu gibi
yenisiyle değiştirin. Bakım personeli bu konuda yeteri kadar deneyimli olmadığı
durumda yatak takımını tekrar değiştirme durumu vardır !
5.Yatak takımının değiştirilmesi esnasında yatak zarar görebileceğinden civataları
aşırı derecede sıkmayın.
6.Değişimden sonra kasnakların ayarını kontrol edin.
GÜÇ ÜNİTESİ AYLIK BAKIMI
Yukarda 5. bölümde verildiği gibi kontrolleri yapın ve ilave olarak bateri elektrolitini
ve hidrolik yağın durumunu kontrol edin
MAKARA BAKIMI
1. Her kullanımdan sonra, bariyerin sarıldığı makaraları tuz ve diğer korozif
maddelerin vereceği zararlara karşı tatlı su ile hortum kullanılarak yıkayın.
2.Hidrolik hortumların bağlı olmadığı durumda,bağlantı yerlerini hidrolik yağ ile hafifçe
yağlayın ve plastik torba ile örtün.
NOT:
117
Dişli yağının her 1500 saatlik operasyondan sonra veya her yıl değiştirilmesi ve dişli
kutusunun yağ üreticisi tarafından tavsiye edilen yıkama sıvısı ile temizliği gerekir.
Döner yatağın gres yağı ile yağlanması gerekir. Tüm ayrıntılar için üretici tarafından
sağlanan “HI INTEGRITY BOOM REEL SYSTEMS- OPERATING AND
MAINTENANCE MANUAL” e bakın.
9. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
9.1 İş sağlığı ve güvenliği tedbirleri
Rafinerimizde uygulanan genel iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerimiz şu şekilde özetlenebilir;
Rafineri sahasında temel kişisel koruyucu donanım kullanılması zorunludur. (Baret, emniyet
gözlüğü, iş kıyafeti, eldiven, emniyet ayakkabısı, kulak koruyucu)
Sahamızda belirlenen sigara içme kabinleri dışında sigara içilmez, çalışanlar yanlarında kibrit
veya çakmak taşımaz.
Kafeterya ve idari binalar dışında cep telefonu kullanımı yasaktır.
Rafineri içinde hız sınırı 40 km/saat’tir. Sollama yapmak ve korna çalmak yasaktır. Araçlar
kapı güzergahına doğru park edilmeli, anahtarları araç içinde bırakılmalıdır. Yangın
söndürme ekipmanlarının önüne, ünite girişlerine, köprülere park yapmak yasaktır.
Araç içerisinde emniyet kemeri kullanmak zorunludur.
Yayalar yaya kaldırımı var ise yaya kaldırımından yoksa yolun sol tarafından (karşıdan gelen
aracı görebilmeleri için) yürümelidir.
Gerekli izin prosedürlerini takip etmeden çalışma yapılamaz.
Yüksekte çalışmalarda paraşüt tipi emniyet kemeri kullanılması zorunludur.
Rafinerimizde iki çeşit acil durum sireni vardır. Birincisi yangın alarmı, ikincisi elektrik kesintisi
alarmıdır.
Tüm uyarı ve işaretlere uymak zorunludur.
Rafineri içinde koşmak, bağırmak, şakalaşmak yasaktır.
Rafineriye alkollü içki, uyuşturucu madde getirmek veya bu maddelerin etkisi altında gelmek
yasaktır.
Rafineri personeline her yıl “ Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik” gereğince 16 saatlik periyodik eğitimler verilmektedir.
Rafineriye giriş yapacak müteahhit personele saha girişinden önce iş başı eğitimi
verilmektedir. Yapılan sınav doğrultusunda başarısız olanlar rafineriye alınmamaktadır.
Ünitelere risk değerlendirmeleri yapılmakta ve bu risk değerlendirmeleri her 2 senede bir ya
da ünitede meydana gelen bir olay sonrası yenilenmektedir.
Denizdolum ünitesinde yapılmış olan risk değerlendirmemiz gereği gördüğümüz
uygunsuzluklar ve emniyet bariyerlerimiz aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
118
Faaliyet Adı Tehlike Tanımı Olay / Durum Sonuç Mevcut Proaktif Ve Reaktif Bariyerler
Proses
Ünitelerine
Giriş
İzinsiz Giriş Çalışanların Ve Ziyaretçilerin
Ortamdan Etkilenmesi
Zehirlenme/
Yaralanma/ Ölüm
Diğer Ünite Personelleri, Müteahhit Firma
Çalışanları Ve Ziyaretçiler Üniteden İzin
Alarak Refakatçi Eşliğinde Üniteye Giriş
Yapılıyor. Ziyaretçilere Baret, Emniyet
Ayakkabısı Ve Kulak Koruyucuları Teslim
Ediliyor.
Proses
Ünitelerine
Araç Girişi
Ateş Kaynağı Hidrokarbon Buharı Kaçağında
Buhar Bulutu Patlaması
Patlama/Yangın
Yaralanma/Ölüm
İş İzni, Araç Giriş İzni
Araçlarda Alev Tutucu Bulundurulması
Ünite Girişlerinde Uyarı İşaretleri
İşe Giriş Eğitimleri
Tekrarlama Eğitimleri
Sabit Patlayıcı Gaz Detektörleri
Genel Saha
Faliyetleri
H2S H2S Maruziyeti, Flanştan H2s
Kaçağı
Zehirlenme/
Yaralanma/ Ölüm
H2s İçeren Hatların İşaretlenmesi,Acil Kaçış
Makeleri, H2s Dedektörü
Baca Gazları Baca Gazlarına Maruz Kalma Zehirlenme
Gürültü Yüksek Gürültüye Maruz Kalma
Geçici/Kalıcı
İşitme Kaybı,
Gerginlik
Gürültü Haritası, Gürültülü Alanların
İşaretlenmesi, Tabelalar, Kulak Koruyucu
Kkd, Periyodik Odyometri Ölçümleri
Alçak Geçişler
Yetersiz Aydınlatma
Boru Hatlarına, Platformlara,
Konstrüksiyonlara, Geçitlere
Vb. Başını Çarpma
Yaralanma Baret Takılması
Patlayıcı Ortam
Ünite Sahalarında Matkap,
Çekiç Gibi Kıvılcım Çıkaran
Aletlerin Kullanımı Sırasında
Parlama, Patlama, Yangın
Yaralanma, Ölüm,
Maddi Hasar Sabit Gaz Algılayıcılar
119
Sıçrayan Parçalar
Delme, Vurma, Çakma İşlemleri
Sırasında Gözlere Toz, Çapak,
Parça Sıçraması
Göz Tahrişi,
Yaralanması Koruyucu Gözlük
Sabitlenmemiş Tüpler
Azot Ve Co2 Tüplerinin
Personelin Üzerine Devrilmesi,
Düşmesi
Yaralanma
Makine Tehlikeleri
Dönen Parçalar
Pompaların Şaft, Mil, Kayış,
Kasnak Gibi Dönen Kısımlarına
Kapılma
Yaralanma, Uzuv
Kaybı Kaplin Muhafazaları
Patlayıcı/Yanıcı Gaz Hat Yarılması / Sızdırması Patlama/Ölüm Gaz Detektörleri,İtfaiye Birimi,Proses
Kontrolleri
Kaygan Yüzey Kayma/Düşme
Ayak Burkulması,
Kafa Ve Uzuv
Yaralanmaları
Yüzeyde Engeller/ Baş
Dönmesi Düşme
Ayak Burkulması,
Kafa Ve Uzuv
Yaralanmaları
Emniyet Turlarında Yapılan Tespitler
Sıcak Buhar/Su/
Kostikli Su
Sıcak Buhardan Kaçaklarından
Etkilenme Yanma
Hortum Ağızlarında Sıcak Su Aparatı,
Hortumların Ağızlarında Kurt Ağızları
Hat, Ekipman Çarpma Yaralanma Vanaların Başlıklarının Plastik Kapakla
Kapatılması, Baret Kullanımı
Tıkalı Olan
Dreyni
Çekiçleme Ve
Şişleme İle
Açma/Hatlarda
Steam/Sıcak Mahsül
Hattın Aniden Açılması/Kör
Tapayı Takarken Tapanın
Fırlaması/Vananın Açılmasıyla
Mahsülün Püskürmesi
Yanma Kükürt Seal Açma Prosedürü.
Izt.Urm.Tal.345
120
ki Tıkanıklığı
Giderme
Bakım/Montaj
İşlerine
Nezaret Etme
Sıcak Mahsüller Vanalardan/Hatlardan Kaçak Yanma
Kostik
Bome/Seviye
Kontrolü
Kostik
Kostik Bome Ölçümü Sırasında
Kostik Maruziyeti/
Numune Alırken Üzerine
Dökülmesi/Hortumun
Kelepçeden Çıkması
Yaralanma
Kkd Kullanımı
Talimat, Prosedür
Acil Duş
Siperlik, Kimyasal Tulum, Eldiven Kullanımı
Genel Saha
Kontrolü
Döner Ekipman Dönen Parçalara Temas Yaralanma
Sıcak Buhar Sıcak Buhardan Yanma Yanma/
Yaralanma
H2s H2s Den Etkilenme Ölüm
Yanıcı Maddeler Sızan, Dökülen Yanıcı
Maddelerin Alevlenmesi Yanma/ Ölüm
Sıcak Mahsüller Sıçrama Yanma
Bisiklet Bisikletten Düşme Yaralanma
Bisikletlerin Periyodik Bakımları
Yapılmaktadır. 7 Yıldan Eski Bisikletler
Kullanılmamaktadır.
Damper/Kapak Vb.
Ekipmanlar El,Kol, Parmak Sıkışması Yaralanma Mekanik Eldiven
Vana
Açma/KapatmÇarpma/Burkma Hızlı/Ani Hareket Sonucu El
Parmaklarının Vanaya Yaralanma Mekanik Eldiven
121
a Çarpması /Sıkışması
Yükseklik Yüksekten Düşme Yaralanma/ Ölüm Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri, Platformlar
Üzerinde Korkuluk
Enerji
Beslemesi Elektrik
Şalterin Suyla Teması Sonucu
Şalter Patlaması
Patlama/Yangın
Yaralanma/Ölüm
Talimatlar/İzolasyon/Exproof Özellikli
Ekipman
Enerji
Beslemesi Elektrik
Kablo Kanallarında Faliyet
Yapılırken Enerji Kablosuna
Zarar Verme
Yaralanma
/Ölüm/Maddi
Hasar
İş İzin Sistemi, Eked, Kkd, Uyarı Levhaları
H2s İçeren Hat
Dreyni H2s H2s Maruziyeti Yaralanma/ Ölüm
Sabit H2S Dedektörleri
Kkd Kullanımı
Dedektör Kullanımı
Uyarı Levhaları
İşaretlemeler
Tekrarlama Eğitimleri
İşe Giriş Eğitimleri
Hava Hatlı Sistem/Hava Tüplü Maske
Kullanımı
Acil Kaçış Seti Kullanımı
Duruşlarda Flanşlar Sıkılırken Sıkılık
Kontrolü
Ünite Acil Durum Prosedürleri/Talimatları
Pompa M/S
Kaçağı
Hidro Karbon Hidro Karbonun Atmosfere
Yayılması Yangın
Double Mekanik Seal
Azot Ve Yağ Basınçlarının Dizayn
Değerlerinde Olması
Kkd Kullanımı
Hidro Karbon İnsana Etkisi Sağlık Bozulması
/Meslek Hastalığı
Hidro Karbon Hidro Karbonun Atmosfere Zehirlenme
122
Yayılması
Fırın
Kontrolleri/
Burnerları
Devreye Alma
Fırın İçinde Parlak Işık Gözlerin Etkilenmsesi Yaralanma Fırınların Kontrolü Karartmalı Gözlüklerle
Yapılıyor
Patlayıcı Ortam
Burnerları Devreye Alırken
Patlama/Burnerların
Durmasından Kaynaklanan
Patlama
Yanma/Yaralanma
/Ölüm
Fırın Devreye Alma Talimatları, Alev İzleme
Gözleri, Esd Sistemleri
Burnerdan Akma Sıvı
Dolasıyla Yanma Sıcak Maddeye Temas Yanma
Isıya Dayanıklı Eldiven, Kurt Ağızları İle
Hortumların Bağlanması
Sıcak Yanma Havası Gözetleme Camından Sıcak
Yanma Havası İle Yanma Yanma
Pompa
Kompresör
Titreşim
Kontrolü
Döner Ekipman Döner Kısımlara Temas Yaralanma İş Eldiveni
Türbin
Kontrolü Sıcak Yüzeyler
Sıcak Yüzeylere Dokunarak
Yanma Yanma İş Eldiveni
Fan Kontrolleri Döner Ekipman Döner Ekipman Teması Yaralanma/Ölüm Fan Koruması
Hat
Takipleri/Hat
Kaçak
Kontrolleri
Yükseklik Yüksekten Düşme Yaralanma/ Ölüm İş İzin Sistemi, Yer Yer Platform Korkulukları
Sıcak Yüzeyler Sıcak Yüzeylere Dokunarak
Yanma Yanma İş Eldiveni
Sivri Yüzeyler El / Uzuv Kesikleri Yaralanma İş Eldiveni
Kapalı Kaplara Patlayıcı/Yanıcı Gaz Yanıcı Maddenin Tutuşma Yanma/Yaralanma Emin Giriş İzni
123
Giriş Kaynağıyla Buluşması /Ölüm
Oksijensiz Ortam Boğulma Ölüm Emin Giriş İzni
Yükseklik Yüksekten Düşme Yaralanma Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri, İskele,
Yüksek Sıcaklık Isı Stresi Bayılma Emin Giriş İzni
Kimyasallar Kimyasal Maruziyet Zehirlenme Emin Giriş İzni
Flexi Hortum
Bağlayarak
Ekipman/Hat
Temizlik
İşlemleri
El
Aleti/Vana/Boru/Cam/T
ank Kapağı Vb.
Ekipman Veya
Malzemeler
Ekipman Veya Malzemelerin
Uzuvlara Çarpması/Düşmesi Yaralanma
Kostik Hortum Bağlantı Yerlerinini
Kopması Gevşemesi Yaralanma
Flexi Hortum Bağlama Talimatı, Kimyasal
Set Giyilmesi
Sıcak Su/Buhar Hortum Bağlantı Yerlerinini
Kopması Gevşemesi Yanma Flexi Hortum Bağlama Talimatı,
Hidrokarbon Yanıcı Maddenin Tutuşma
Kaynağıyla Buluşması Yaralanma/Ölüm Gaz Ölçümü
Azot Düşük Oksijene Maruz Kalma Boğulma
Sıcak Suyla
Saha Temizliği Sıcak Su/Buhar
Bağlantıların Kaçırması Sıcak
Su Sızması, Sıcak Suyun
Ayağa Gelmesi
Yanma Sıcak Su Aparatları Kullanımı
Tıkalı Catch
Basinlerin
Açılması
Takılma/Catch Basine
Ayak Girmesi/Kesilme
Su Dolu Catch Basin Alanında
Catch Basini Görememe
Sonucu Ayağın Basin Çukuruna
Girmesi
Burkulma/Yırtılma
124
Elle
Taşıma/Ağırlık
Kaldırma
İndirme
Ergonomik Çalışmama Kas, Eklem Rahatsızlıkları Yaralanma/
Meslek Hastalığı
Bardak
Yıkama Kırık Cam
Yıkama Sırasında Cam
Kırılması Sonucu El Kesilmesi El Kesilmesi
Bardakların Makinada Yıkanması/Belli Tipte
Cam Bardakların Yıkanması
Lavaboda El
Yüz Yıkama Kaygan Yüzey
Temizlik Sonrası Kaygan
Yüzeyde Düşme
Ayak Burkulması,
Kafa Ve Uzuv
Yaralanmaları
Vinç, Caraskal,
Forklift,
Transpalet İle
Kaldırma
Operasyonları,
Traktör Vb.
Araçlarla Yük
Nakliyesi
Vinç Vinç Devrilmesi Yaralanma/Maddi
Hasar/Ölüm
Ehliyetli Operatör, 3 Aylık Periyodik Vinç
Kontrolerinin Yapılması, İş İzni
Vincin Hareketli
Bölümleri,
Ayaklar/Tambur Vb.
Ayak, El Sıkışması Yaralanma Ehliyetli Operatör, 3 Aylık Periyodik Vinç
Kontrolerinin Yapılması, İş İzni
Askıda Yük Yükün Salınımı Sonucu Başka
Bir Noktaya/İnsana Vurması
Yaralanma/Maddi
Hasar/Ölüm
Ehliyetli Operatör, 3 Aylık Periyodik Vinç
Kontrolerinin Yapılması, İş İzni
Askıda Yük Yükün Düşmesi Yaralanma/Maddi
Hasar/Ölüm
Ehliyetli Operatör, 3 Aylık Periyodik Vinç
Kontrolerinin Yapılması, Rigger Kullanımı
Askıda Yük Uzvun Yük İle Zemin Veya
Halat Arasında Sıkışması
Yaralanma/Maddi
Hasar/Ölüm
Ehliyetli Operatör, 3 Aylık Periyodik Vinç
Kontrolerinin Yapılması, Rigger Kullanımı
Sağlam Olmayan
Zemin
Vinç Devirlmesi/ Çökme
Sonucu Gaz Hatlarından Gaz
Sızıntısı
Yaralanma/Maddi
Hasar/Patlama/Öl
üm
İş İzni
Radyografik Radyasyon Radyasyondan Etkilenme Kanser/Yaralanma
/Ölüm/ Meslek İş İzni
125
Film Çekimi Hastalığı
Ekranlı
Araçlarla
Çalışma
Ekranlı Araçlar Bilgisayar, Dcs Kullanımı, Göz
Bozuklukları, Meslek Hastalığı
Dinlenme Aralıkları
Tekrarlama, Ergonomi Eğitimleri
Uygun Ergonomik Ofis Donanımı
Genel Bulaşıcı Hastalıklar (
Grip, Vb.) İnsana Etki Sağlık Bozulması
Periyodik Sağlık Muayeneleri
Doktor Kontrolü
Yıllık Grip Aşıları
Yaşam Mahalli Klimalarda Bakteri Ve
Mantar Çoğalması İnsana Etki Sağlık Bozulması Klimalarda Aylık Bakım
Genel Böcek/Sinek/Kemirgenl
er
Böcek/Sinek/Kemirgen
Isırması
Yaralanma/
Hastalık
Pest Kontrol
Haşerat İlaçlama
İş Kıyafeti
Doğal Afet Aşırı Yağış Kayma/Düşme
Ekipmanlarda Hasar
Yaralanma
Sakatlık/Ölüm
Ünite Yağmur Suyu Giderleri
Rögarların Periyodik Bakımının Yapılıp
Temizlenmesi
Doğal Afet Yıldırım Yıldırım Düşmesi Sonucu
Yangın/Patlama
Yangın/Patlama
Yaralanma/Ölüm
Ünitelerde Paratoner Bulunması (Paratoner
Etki Alanı Hesaplaması)
Ekipmanlarda Bulunan Topraklamalar
Ünitelerde Supportlarının Fireproof Olması
Duruşlarda Supportların İnspection
Tarafından Kontrolü
Dizayna Uygun Ekipman Montajı Yapılması
Ünite Acil Duruş Prosedürleri
Ünite Esd Sistemleri
Tahliye Planı
Sabit H2S Ve Patlayıcı Gaz Detektörleri
Portatif Yaka Detektörü Kullanım
Uyarı Levhaları
126
İşaretlemeler
Tekrarlama Eğitimleri
İşe Giriş Eğitimleri
Acil Kaçış Seti Kullanımı
Toplanma Noktaları
Doğal Afet Şiddetli Rüzgar
Şidettli Rüzgar Sonucu İzole
Vb. Çeşitli Parçaların
Çarpması/ Düşmesi
Yaralanma
Sakatlık/Ölüm
Şiddetli Rüzgarda Yüksekte Yapılan
Çalışmaların Durdurulması
Yıpranan/Tehlike Yaratan İzolelerin
Değiştirilmesi
İş İzin Sistemi
Operatör Saha Kontrolleri
Yangınla
Mücadele
Yangın/Yüksek
Sıcaklık Yanma/Patlama Yanma
Koruycu Elbise, Eğitimli Yangınla Mücadele
Çalışanları
Zehirli Gaz
Bulutu Yayılımı Zehirli Gaz
Hat Yarılması/Zehirli Gaz
Bulutu Yayılımı Zehirlenme
Rafineri Alarm Sistemi, Gaz Algılama
Sistemleri
Beyaz Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Hidrokarbon Buharı Emisyon/Atmosfere Karışma Hava Kirliliği
Gaz Maruziyeti Sahada Emisyon Ölçüm Cihazları Mevcuttur
127
Beyaz Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Beyaz Ürün Sızıntı/Hat Delinmesi/Kaçak
Oluşması Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
Beyaz Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Beyaz Ürün Parlama/Patlama/Yangın Yaralanma/Sakatl
anma/Ölüm
Nomex Kıyafet Zorunluluğu Vardır, İlk
Yardım Malzemeleri Mevcuttur
Beyaz Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Beyaz Ürün Parlama/Patlama/Yangın Varlığa Zarar
Su Monitörleri, Spring Sistemi, Köpük
Pompası Ve Tankı, Tangın Hidrantları Ve
Tüpleri, Römorkörler Mevcuttur
Beyaz Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Beyaz Ürün Gem Tankının Taşması Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
128
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Siyah Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Hidrokarbon Buharı Emisyon/Atmosfere Karışma Hava Kirliliği Sahada Emisyon Ölçüm Cihazları Mevcuttur
Siyah Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Siyah Ürün Sızıntı/Hat Delinmesi/Kaçak
Oluşması Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
Siyah Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Siyah Ürün Parlama/Patlama/Yangın Yaralanma/Sakatl
anma/Ölüm
Nomex Kıyafet Zorunluluğu Vardır, İlk
Yardım Malzemeleri Mevcuttur
129
Siyah Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Siyah Ürün Parlama/Patlama/Yangın Varlığa Zarar
Su Monitörleri, Spring Sistemi, Köpük
Pompası Ve Tankı, Yangın Hidrantları Ve
Tüpleri, Römorkörler Mevcuttur
Siyah Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Siyah Ürün Gem Tankının Taşması Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
Siyah Ürün
Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Buhar/Elektrik Kontrol Kaybı/Fazla Tüketim Varlığa Zarar
Elektrik Treysinglerde Kontrol Sistemi
Mevcuttur, Steam Serpantinler Mevsim
Şartlarına Göre Kullanılır
Ham Petrol
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Hidrokarbon Buharı Emisyon/Atmosfere Karışma Hava Kirliliği Sahada Emisyon Ölçüm Cihazları Mevcuttur
130
Dreyn
Operasyonları
Ham Petrol
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Ham Petrol
Sızıntı/Hat
Yarılması/Delinmesi/Kaçak
Oluşması
Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
Ham Petrol
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Ham Petrol Parlama/Patlama/Yangın Yaralanma/Sakatl
anma/Ölüm
Nomex Kıyafet Zorunluluğu Vardır, İlk
Yardım Malzemeleri Mevcuttur
Ham Petrol
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Ham Petrol Parlama/Patlama/Yangın Varlığa Zarar
Su Monitörleri, Spring Sistemi, Köpük
Pompası Ve Tankı, Tangın Hidrantları Ve
Tüpleri, Römorkörler Mevcuttur
Ham Petrol
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Ve Hortum
Bağlama,
Ham Petrol Gem Tankının Taşması Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
131
Dreyn
Operasyonları
Lpg Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Hidrokarbon Buharı Emisyon/Atmosfere Karışma Hava Kirliliği Sahada Emisyon Ölçüm Cihazları Mevcuttur
Lpg Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Lpg Parlama/Patlama/Yangın Yaralanma/Sakatl
anma/Ölüm
Nomex Kıyafet Zorunluluğu Vardır, İlk
Yardım Malzemeleri Mevcuttur
Lpg Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Lpg Parlama/Patlama/Yangın Varlığa Zarar
Su Monitörleri, Spring Sistemi, Köpük
Pompası Ve Tankı, Tangın Hidrantları Ve
Tüpleri, Römorkörler Mevcuttur
Lpg Dolum,
Tahliye,
Numune Alma,
Kol Bağlama,
Dreyn
Operasyonları
Lpg
Sızıntı/Hat
Yarılması/Delinmesi/Kaçak
Oluşması
Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
Gemilerden
Atıkların Slop/Sintine/Slaç Sızıntı/Hat Veya Hortum
Yarılması/Delinmesi/Kaçak Deniz Kirliliği Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
132
Alınması Oluşması Mevcuttur
Gemilerden
Atıkların
Alınması
Hidrokarbon Buharı Emisyon/Atmosfere Karışma Hava Kirliliği Sahada Emisyon Ölçüm Cihazları Mevcuttur
Gemilerden
Atıkların
Alınması
Katı Atıklar Atıkların Karışması Çevre Kirliliği Marpol 73/78 Sözleşmesine Göre Uygulama
Yapılır
Gemilerden
Atıkların
Alınması
Katı Atıklar Gemiden Transfer Esnasında
Dökülmeler Demiz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
Slop Sistemi Slop Hatları
Sızıntı/Hat
Yarılması/Delinmesi/Kaçak
Oluşması
Deniz Kirliliği
Sabit, Çit, Şişme Bariyerler, Skimmer Cihazı,
Absorbentler, Yüzer Depolama Tankı
Mevcuttur
133
9.2 Kişisel koruyucu kıyafetler hakkında bilgiler ile bunların kullanılmasına yönelik
prosedürler
AMAÇ ve KAPSAM
Bu standardın amacı, işin özelliğine göre çalışan personelin kullanması gereken iş
güvenliği melbusatının neler olduğu ile ilgili hususları belirlemektir.
TANIMLAR
Yoktur.
UYGULAMA
GENEL KURALLAR VE İLKELER
Tüpraş personeli çalışırken gerekli hallerde iş güvenliği melbusatını (emniyet şapkası,
iş elbisesi, emniyet ayakkabısı/botu, iş eldiveni, koruyucu gözlük ve kulaklık v.b.)
kullanmak zorundadır.
İş Güvenliği melbusatının kullanılmasını sağlamaktan personelin ilgili amirleri
sorumludur. İş güvenliği melbusatını giymeyen (kullanmayan) personel, ilgili veya
çalışılan kısım ilgilileri tarafından çalışma sahasından çıkarılacaktır.
Koruyucu elbiselere, kimyasal maddelerin dökülmesi, bulaşması halinde, işi yapan bu
elbiseleri derhal çıkarmalı ve mutlaka duş yapmalıdır.
Gürültülü yerlerde, kulaklık veya kulak tıkacı mutlaka kullanılmalıdır.
Yerden iki metre veya daha yüksek yerlerde yapılan çalışmalarda iskele kurulması ve
emniyet kemeri kullanılması zorunludur.
BARET(EMNİYET ŞAPKASI)
Çalışma ortamında yukarıdan parça düşme ve başın herhangi bir yere çarpması
tehlikesine karşı başı korur.
Rafineri işletme sahasına ve tehlikeli olabilecek alanlara giren her kişi, misafir dahi
olsa emniyet şapkası (baret) giymek zorundadır.
İlgili ünite/kısım amiri ve ünite personeli, ünitesine baretsiz gelen kişileri ünite dışına
çıkarmak zorundadır.
Emniyet şapkası EN 397 normuna uygun, başa ayarlanabilir vidalı olacaktır.
İŞ ELBİSESİ
Yazlık ve kışlık olmak üzere yılda iki kez % 100 pamuklu kumaştan iş elbisesi verilir.
Ceket, pantolon veya iş tulumu olarak temin edilecektir.
İş elbisesinin ceketinin ön veya arka kısmına ‘’Tüpraş’’ yazısı ve logosu yazılacaktır.
İş elbiseleri uzun kollu olarak giyilecektir.
Bakım ve proses ünitelerinde kesinlikle önlük giyilmeyecektir.
İş elbisesi özelliği ile ilgili detaylar ilgili şartnamede yazılı olacaktır.
EMNİYET AYAKKABISI/BOTU
Personelin ayağına parça düşme ve ayağın ezilme tehlikesine karşı koruyucu
özellikte olacaktır.
Ünitelerde, bakım kısımlarında ve kazan dairesi gibi yerlerde giyilecektir.
Emniyet ayakkabısı/botu, TS EN ISO 20345:2007 normlarına uygun olacaktır.
Deri su geçirmez özellikte olacaktır.
Emniyet ayakkabısı/botu tabanı, nitril ya da poliüretan malzemeden, asit, kostik ve
sıvı hidrokarbonlara karşı dayanıklı olacak, kolay deforme olmayacaktır.
Emniyet ayakkabısı/ botu derisi en az 2000 volt, tabanı ise en az 10000 volta
dayanıklı olacaktır.
134
Emniyet ayakkabısı/botu tabanı kaymayacak özellikte olacaktır.
Emniyet ayakkabısı/botu uç kısmında çelik koruyucu burun olacaktır. Elektrik
izolasyonu özellikle emniyet ayakkabısı/botu çelik burnunda sağlanacaktır.
Bot bağcıkları, acil durumda rahatlıkla açılabilir özellikte olacaktır.
Bot ağır olmayacak, rahat ve ergonomik olacak, her ayak şekline uyum sağlayacak
özellikte olacaktır.
İŞ ELDİVENİ
Eldiven, komple en iyi kalite deriden olacaktır. Avuç içi ve dış kısımlarında kullanılan
deri aynı özellikte olacaktır.
Eldiven her türlü ele uyum sağlayacak özellikte, ergonomik olacaktır.
Kullanılmış eldivenler tehlikeli atık varillerine konulacaktır.
Diğer detaylar ilgili şartname ve TS EN 420’ye uygun olacaktır.
Yapılan farklı işlere göre kullanılan eldivenler, talep üzerine TÇM Müdürlükleri
tarafından temin edilecektir.
KORUYUCU GÖZLÜK VE YÜZ SİPERLİĞİ
Göz için tehlikeli olabilecek işlerde çalışanların veya o işin yakınında bulunanların,
koruyucu gözlük veya yüz siperliği kullanmaları zorunludur. Göz ve yüz
koruyucularının kullanılmasını zorunlu kılan işler aşağıda belirtilmiştir.
Zımpara taşı, her türlü tesviye aletlerinin kullanıldığı işlerde,
Çekiçle çalışırken, metalin metale çarpmasını gerektiren işlerde,
Metallerin delinmesi, kesilmesi veya yüzeylerinin tesviyesi işlerinde,
Havalı beton veya boya tabancalarının kullanılmasında,
Toz veya buna benzer maddelerin savrulduğu yerlerde,
Tuğla, kiremit ve inşaat malzemelerinin temizlenmesi işlerinde,
Cam kesme işlerinde,
Erimiş asfalt, katranla yapılan çalışmalarda,
Elektrik kaynağı ve oksijenle kesme işlerinde,
Temizlik amacıyla basınçlı hava kullanılan işlerde,
Kimyasal maddelerle, sıcak sıvı ya da buharla yapılan çalışmalarda,
Emniyet gözlüğü, buharlanmaz, yan tarafı kapalı ve çerçeveli tipte olacaktır.
Normal şartlarda gözlük kullanan personelin kullandığı gözlüğün üzerine takılabilecek
şekilde ayarlanabilir olacaktır.
EMNİYET KEMERİ
Düşme tehlikesi olan, zeminden 2 (iki) metre ve daha yüksek yerlerdeki çalışmalarda
mutlaka emniyet kemeri kullanılmalıdır (TS EN 361’e uygun).
Emniyet kemeri paraşütçü tipi olmalıdır.
Kullanılmadan önce kemerler iyice kontrol edilmelidir. Arızalı emniyet kemerleri
kullanılmamalıdır.
Kemerin halat kancası sağlam bir yere emniyetli bir şekilde takılmalıdır.
Emniyet kemeri halatındaki boşluk, işin durumuna göre en az olmalıdır. Halat kancası
hiçbir şekilde bel hizasına veya altına tespit edilmemelidir. Aksi takdirde emniyet
kemeri görevini yaparken sırt veya belde darbeye neden olabilir.
İşin durumuna göre gerektiğinde emniyet kemeri ile birlikte takviye halatı da
kullanılmalıdır.
Emniyet kemeri ipinin ve kancasının kopma dayanımı, en az 1160 Kg olmalıdır.
135
SICAK İŞ ELDİVENİ
Sıvı ya da buhar olmayan, kuru sıcak hatlarda ve vanalarda yapılan çalışmalarda
sıcak iş eldiveni, koruyucu olarak kullanılmalıdır.
Eldiven, kevlar malzemeden imal edilmelidir,
Eldiven uzun konçlu olmalıdır,
Sıcak iş eldiveni TÇM‘den temin edilir.
KİMYASALLARA KARŞI KORUYUCU ELDİVEN
Kimyasal maddeler, asit, kostik, katalist v.b. tahriş edici maddelerle çalışırken, konçlu
kimyasal eldiven kullanılmalıdır.
Kimyasal eldiven TÇM‘den temin edilir.
KATALİST GİYSİSİ
Beyaz renkte, TYVEK klasik tipte katalist giysisi, katalist yüklerken ve boşaltırken
personel tarafından kullanılmalıdır.
Katalist giysisi, TÇM‘den temin edilmelidir.
KİMYASAL GİYSİ
Gri renkte, TYVEK-F tipte kimyasal giysi, asit ve TEL-B hariç diğer kimyasallarla
çalışırken kullanılmalıdır.
Kimyasal giysi, TÇM‘den temin edilmelidir.
VİZÖRLÜ ASİT ELBİSESİ
Beyaz ve mavi renk olmak üzere 2 tipi mevcuttur.
Asit ve kostik ile yapılan çalışmalarda kullanılır.
Hava tüplü tam yüz maskesi ve airline (temiz hava hortumu) maskesi ile kullanılır.
Vizörlü kimyasal giysi, TÇM‘den temin edilmelidir.
KULAKLIK YA DA KULAK TIKACI
Gürültü seviyesi, 80 desibelin üzerinde bulunan yerlerde personel, kulak tıkacı ya da
kulaklık kullanmalıdır.
Gürültü seviyesini kulak tıkacı 25 desibel, kulaklık ise 30 desibel azaltır.
Kulak tıkacı, TÇM‘den temin edilmelidir.
MASKELER
Rafineride tehlikeli gazlara karşı, 2 çeşit maske kullanılmaktadır.
Basınçlı hava maskeleri (pozitif basınçlı maskeler)
Filtreli gaz maskeleri (negatif basınçlı maskeler)
Yapılan gaz ölçümleri sonucunda, kapalı kap, kapalı yer, çukurlar vb. gibi ortamlarda
tehlikeli gaz bulunması durumunda oksijen ve gaz konsantrasyonuna bağlı olarak
uygun tipte maske kullanılması gerekmektedir.
Eğer gaz ölçümleri sonucunda, kapalı mekan içinde tehlikeli gaz yok ise ve oksijen %
19’un üzerinde ise maskesiz çalışılabilir.
Toz maskesi
Katalist yüklemesi ve boşaltılması esnasında çalışanların, katalistin tozlaşmasını
mümkün olduğunca en aza indirmeleri, mutlaka FFP2SV / FFP3SV tipi toz maskesi
kullanmaları zorunludur.
Metal kumlama işlerinde ve bu gibi tozlu ortamlarda toz maskesi kullanılmalıdır.
Toz maskesi, TÇM‘den temin edilir.
136
Basınçlı Hava Maskeleri
Ortamdaki oksijen konsantrasyonunun % 19’dan az, tehlikeli gaz konsantrasyonu
çalışılabilir maksimum değerlerin (örnek:H2S için 10 ppm ve CO için 30 ppm üzeri
gibi) üzerinde olduğunda kullanılır.
Rafinerilerde genel olarak üç çeşit hava maskesi kullanılmaktadır.
Kompresörlü air-line sistemi
Tüplü air-line sistemi
Hava tüplü tam yüz maskesi ünitelerde ve TÇM’de bulunur.
Kompresörlü Air-Line sistemi
TÇM’de bulunur.
Hava filtresi, elektrik motorlu hava kompresörü, hava dramı, basınç regülatörü,
bükülmez hava hortumu ve tam yüz maskesinden ibarettir. Air-Line sistemi ile aynı
anda en fazla 5 (beş) personele kesintisiz temiz hava sağlanabilir.
Tüplü air-line sistemi
TÇM’de bulunur.
Tüp (50 Litre kapasiteli), basınç regülatörü, bükülmez hava hortumu ve tam yüz
maskesinden ibarettir. Tüplü air-line sistemi ile aynı anda en fazla 3 (üç) personele
temiz hava sağlanabilir.
Hava tüplü tam yüz maskesi
Ünitelerde ve TÇM’de bulunur.
Taşınabilir hava tüpü, sırtlık, regülatör, hava hortumu, tam yüz maskesinden ibarettir.
Çelik tüplerin hacmi 6 litre, karbon kompozit tüpün hacmi ise 6.8 litredir. Çalışma
basınçları, maksimum 200 veya 300 bar’dır.
Hava tüplü maskenin kullanma süresi kullanıcının solunum hızına göre farklılık
gösterir. Ortalama olarak: 200 bar basınçtaki 6 lt.’ lik tüplü maskeler kısa süreli
işlerde kullanılır.
Ünitelerin teknik emniyet malzemeleri dolaplarında bulunan hava tüplü tam yüz
maskelerinin her an kullanılabilir durumda, bakımlı bulunmalarından ünite personeli
sorumludur. Tüp basınçlarının 100 bar’ın altına düşmesi durumunda; Üniteler,
TÇM’ye haber vererek tüpün doldurulmasını istemekten ve TÇM de tüp dolumunu
yapmaktan sorumludur.
Filtreli Maskeler
Ünitelerdeki emniyet dolaplarında ve TÇM’de bulunur.
Ortamdaki oksijen konsantrasyonunun %19’ dan fazla, tehlikeli gaz
konsantrasyonunun 30 ppm’den az olduğu durumlarda kullanılır.
Bu fitreler, organik ve inorganik madde buharlarına, asit buharlarına, kükürdioksit,
amonyak, ağır metal tozları ve katalist tozlarına , ayrıca P3 toz filtresi her türlü toz,
katalist ve ağır metal tozlarına karşı koruma sağlar.
Yürütme
Bu standart hükümlerini Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlüğü yürütür.
137
EKLER
EK-B.1- RAFİNERİLERDE İŞİN ÖZELLİĞİNE GÖRE KULLANILMASI
GEREKEN KİŞİSEL KORUYUCULAR
Soluğun alınması sırasında maske içinde negatif basınç (vakum) oluştuğundan
maskenin yüze tam oturması, soluk alma sırasında maskenin kenarlarından içeri
hava girmemesi çok önemlidir. Maske takıldığında, kenarlardan sızıntı olmadığından
iyice emin olunmalıdır. Maske yüze takıldıktan sonra kanisterli filtre elle kapatılarak
nefes alınmaya çalışılır. Nefes alınamazsa maske yüze tam oturmuş demektir.
Filtrelerin kullanım ömürleri sınırlıdır. Firması tarafından belirlenmiş olan kullanım
ömrünün geçmiş olması durumunda kullanılamazlar. Filtrenin altındaki koruyucu tapa
açık olduğu sürece maske ile kullanılsın veya kullanılmasın filtre kullanımda kabul
edilir ve kullanım süresi kısalmış olur. Bu nedenle, açık bırakılmış veya ne süreyle
kullanıldığı bilinmeyen filtreler kullanılmamalı ve imha edilmelidir.
Maskeyi kullanan kişinin, kullanım sonrası süresi dolmamışsa, filtreyi alttan tapası ile
kapatması gerekmektedir. Maske, sabunlu su ile yıkanmalı, toz ve benzeri maddelerle
kirlenmemesi için naylon torbada muhafaza edilmelidir.
Ünitelerin emniyet dolaplarındaki maskelerin ve filtrelerin her an kullanılabilecek
durumda, temiz olarak saklanması, yeterli sayıda bulundurulması ve eksikliklerinin
bildirilmesinden Ünite, eksilenlerin tamamlanmasından TÇM sorumludur.
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Diğer Hükümler
Emniyet şapkası(baret), iş elbisesi, emniyet ayakkabısı/botu, deri ceket, yelek,
koruyucu gözlük vb. iş güvenliği malzemelerinin ambarda yeterli sayıda
bulundurulmasından ve personele dağıtımından MİK sorumludur.
Kullanım esnasında arızalı ya da deforme olan emniyet şapkası(baret), iş elbisesi,
emniyet ayakkabısı/ botu, deri ceket, yelek, toz gözlüğü v.b iş güvenliği melbusatı
MİK tarafından yenisiyle değiştirilir.
Ambar stoklarından eksilen iş güvenliği malzemesi, ambar stok durumu MİK
tarafından takip edilir.
Dayanak
10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4857 sayılı İş Kanunu,
11.01.1974 tarih ve 14776 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ‘’ İşçi Sağlığı ve İş
Güvenliği Tüzüğü”,
24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ‘’ Parlayıcı, Patlayıcı,
Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İş Yerlerinde ve İşlerde Alınacak Tebirler
Hakkında Tüzük,
16.06.2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ‘’Ağır ve Tehlikeli İşler
Yönetmeliği ‘’,
09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ‘’İş Sağlığı ve
Güvenliği Yönetmeliği’’,
29.11.2006 tarih ve 26361 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Kişisel Koruyucu
Donanım Yönetmeliği.
26.12.2003 tarih ve 25328 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ‘’Kimyasal Maddelerle
Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkındaki Yönetmelik’’,
138
Zehirli Gazlar ve Kimyasal Maddelerden Korunma Standardı,
Kapalı Kaplara Girişte Alınması Gereken Emniyet Tedbirleri Standardı
EK-B.1
RAFİNERİLERDE İŞİN ÖZELLİĞİNE GÖRE KULLANILMASI
GEREKEN KİŞİSEL KORUYUCULAR
YAPILACAK İŞ KULLANILMASI GEREKEN KİŞİSEL
KORUYUCULAR
Rafineri Sahasında Çalışılması Baret, İş Elbisesi, İş Eldiveni, Emniyet
ayakkabısı/botu ve koruyucu gözlük.
Fırında Alev Kontrolu, Börner
Kontrolu
Yüz Siperliği.
Katalist Yükleme ve Boşaltma İşlemi Katalist Giysisi, P3 Tipli Filitreli Tam yüz
Maskesi/FFP2S Tipli toz maskesi, toz gözlüğü
ve kimyasal eldiven.
Kimyasallarla Çalışılması Kimyasal Giysi, Kimyasal eldiven, Air-Line
Maske veya Hava Tüplü Tam Yüz Maskesi
Asit, Kostikle Çalışılması Vizörlü Kimyasal Giysi, kimyasal eldiven ve
Hava Tüplü Tam Yüz Maskesi/Airline Maske
Yerden 2 (iki) metre Yüksekte
Çalışılması
Emniyet Kemeri kullanılması ve kancanın bir
yere sabitlenmesi.
Kurşun Tetra Etille Çalışılması Özel Koruyucu giysi, kimyasal eldiven ve Hava
Tüplü Tam Yüz Maskesi
H2S Gazı ile Çalışılması Hava Tüplü Tam Yüz Maskesi
CO ile Çalışılması Hava Tüplü Tam Yüz Maskesi/Air-Line
Taşlama Tezgahında Çalışılması Eldiven ve Gözlük/Siperlik
El Taşı ile çalışılması Eldiven ve Gözlük/Siperlik
Kaynak İşleri Baret, Kaynakçı Maskesi, Kaynakçı Eldiveni.
Sıcak Sıvı ya da Buharla Yapılan
Çalışmalar
Sıvı Sıcaklara ya da buhara karşı dayanıklı
eldiven ve Yüz Siperliği
Kuru Sıcak Hatlarda Yapılan
Çalışma
Sıcak İş Eldiveni
139
EK 5-6 TESİSİN GENEL YANGIN PLANI
Tehlikeli yüklerin elleçlendiği alanların yangın planı tesisin genel yangın planı içerisinde yer almaktadır.
EK-7-8 Acil Durum Planları ve Acil Durum Yönetim Şeması
YANGINLA MÜCADELE STANDARDI
AMAÇ ve KAPSAM
Bu standardın amacı; rafinerilerdeki olası yangın türleri ve mücadele yöntemleri, yangınla
mücadele edecek grupların ve personelin görevleri, yangınların ihbar edilmesi, yangın tespit
tutanağının hazırlanması konularında yetki ve sorumlulukların belirlenmesidir.
Bu standart, TÜPRAŞ’a ait tüm iş yerlerini, işletme sahalarını, Genel Müdürlük ve rafineri
müdürlüklerine ait idari binaları, sosyal tesisleri ve görev evlerini kapsamaktadır.
TANIMLAR
UYGULAMA
Yangına İlk Müdahale ve İhbarının Verilmesi
Tüpraş Tesislerinde yangın ihbar numarası 8888’dir.
Acil durumlarda iletişimi sağlamak üzere rafineri genelinde belirli noktalarda sabit telefonlar
konuşlandırılır.
Tesiste bulunun sabit telefonların üzerinde acil durum telefon numaraları bilgileri
bulundurulur.
Yangını ilk gören kişi/kişiler, kendi emniyetini riske atmadan mevcut imkanlarla (portatif
yangın söndürme cihazı, yangın suyu hortumu) yangını söndürebilecek ise öncelikle yangına
müdahale edilir, yangın mahallindeki imkanlarla yapılan müdahalenin yetersiz kaldığının
veya kalacağının görülmesi durumunda, derhal yangın ihbarı yapılır.
Yangının yapılan ilk müdahale ile söndürülmesi durumunda, söndürmeyi takiben en kısa
sürede saha yetkililerine ve Teknik Emniyet Personeline yaşanan olay ile ilgili; yanan ürün,
yangının meydana geldiği yer, nasıl söndürüldüğü ve ek bilgiler verilir.
Acil Durum Yönetim
Merkezi (ADYM)
Acil durum/durumları; yönetmek, yönlendirmek, kontrol etmek, ilgili kişi
ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyon sağlamak için gerekli ve yeterli,
evrak, plan, standart, harita, kroki, malzeme ve iletişim araçları ile
donatılmış uygun büyüklükteki yerdir.
Tesis Tüpraş Rafinerileri işletme sahaları, idari binaları, sosyal tesisleri ve
görev evleridir.
Birinci Kademe
Yangınla Mücadele
Ekibi
Belirlenen yangınla mücadele stratejisine uygun olarak, Yangın Amirinin
talimatı doğrultusunda yangına müdahale operasyonunu gerçekleştiren
ekiptir.
Yangının İhbar Edilmesi
Yangın İhbarı, telsiz ortak kanalından veya en yakın sabit telefondan “8888” Yangın İhbar”
telefonu aranarak yapılır.
Yangın ihbarında aşağıdaki bilgilerin asgari olarak belirtilmesi gerekir:
Yangın ihbarı yapan kişinin adı soyadı ve görevi,
Yangının meydana geldiği yer,
Eğer biliniyorsa yanan ürün ve ekipman bilgisi, ortamda zehirli gaz yayılımının olup
olmadığı (H2S vb.) bilgisinin belirtilmesi gerekmektedir.
Örneğin: Ben ……………………………..…………… (Adınızı ve Soyadınızı söyleyiniz)*
…………………… (Yangın yeri, tank, ünite, bina ve ekipman ismi, biliniyorsa yanan
ürün/madde cinsi) ’da yangın var.
Herhangi bir yanlış anlamanın önlenmesi için, ihbarı alan Güvenlik Personeli tarafından
ihbar tekrar edilir ve ihbarın anlaşıldığına dair karşılıklı teyit alınır.
Yangın ihbarını verdikten sonra derhal yangın sahasına dönülür ve yangın söndürme
işlemine yardımcı olunur.
Yangın ihbarını alan Güvenlik Personeli, yangını ihbar edenin adını ve soyadını, yangının
yerini, ihbarın yapıldığı ve alarmın çalındığı saati “Yangın İhbar Kayıt Defterine” kaydeder.
İhbar telefonunun kontrolü aşağıda belirtilen şekilde gerçekleştirilir:
Rafinerilerde RGM, TÇM ve Laboratuvar ’da birbirine paralel bağlı yangın ihbar telefonu
bulunur.
Yangın ihbar telefonlarının faal olduğunun günlük kontrolü için, Teknik Emniyet
Başmühendisliği tarafından; 8888 yangın ihbar telefonunu aranmak üzere aylık telefon listesi
müteahhit ofis/yaşam mahallerini kapsayacak şekilde hazırlanır ve ilgili birim amirlerine
bildirilir. Listeye göre yangın ihbar telefonu, belirlenen telefondan günlük olarak aranarak test
edilir, günlük kontroller “TPR.TEM.FRM.0128 Yangın İhbar Telefonu Aylık Kontrol Formu”
ile takip edilir ve kayıt altına alınır.Yangın Alarm Sireni
Yangın alarm sireni; ihbarı alan RGM personeli tarafından çalınır.
Mesai saatleri dışında ve tatil günlerinde; rafineri ve lojman sahalarındaki yangın alarm
sirenleri birlikte çalınacaktır. (mesai saatleri içinde Sosyal Tesislerin konumuna göre
rafinerilerde farklı uygulamalar yapılabilir.)
Yangın Alarm sireni: 30 saniye ara ile 2 defa 30 saniye süren dalgalı (artan-azalan) ses,
şeklindedir.
Yangın Alarm sirenini çalan Rafineri Güvenlik Personeli telsiz merkez kanalından kendisini
tanıtarak yangın yerini bildirir.
Yangın ihbarıyla yangın yerini öğrenen Rafineri Güvenlik Personeli, diğer kapılara yangın
yerini telsiz veya telefonla bildirir. Kapılardaki Rafineri Güvenlik Personeli, giriş veya çıkış
kapılarındaki “YANGIN YERİ” panolarına yangın yerini büyük harflerle ve okunaklı bir şekilde
yazarak, giriş veya çıkış kapılarını açar.
Alarm sirenleri herhangi bir nedenle çalmadığı takdirde diğer iletişim (telsiz, telefon,
megafon, ambulans sireni vb.) olanaklarından faydalanılır.
Yangın söndürüldüğünde, Karargah Amirin talimatı üzerine merkez telsiz kanalından “yangın
söndürüldü” anonsu yapılacaktır. Anonsu alan Rafineri Güvenlik Personeli tarafından
“Yangın Söndü” sireni çalınacaktır.
Yangın Söndü sireni: Bir kere 10 saniye düz ses şeklindedir.
Yangın Alarm Sirenleri aşağıda belirtilen zamanlarda test edilir:
Her gün 08:00 ve 17:00 saatlerinde Rafineri sahalarındaki sirenler 30 saniye düz çalınır.
Her Pazartesi günü saat 18:30’da Sosyal Tesislerdeki sirenler 30 saniye düz çalınır.
Her yangın tatbikatında “Yangın Alarm Sireni” ve “Yangın Söndü” sirenleri çalınır.
İhbar telefonları ve sirenlerdeki tüm arızalar Rafineri Güvenlik Müdürlüğü tarafından,
Bakım/Mühendislik Müdürlüğüne bildirilerek en kısa sürede bakımları yaptırılır ve telefonlarla
sirenlerin sürekli çalışır durumda olmaları sağlanır.
Her rafineri bulunduğu konuma göre test zamanlarında değişiklik yapabilir.
Yangın Durumunda Birimlerin Görevleri
Yangın, patlama vb. durumlarda rafineride bulunan birimler aşağıda belirtilen sorumlulukları
doğrultusunda görev alır.
Üretim Müdürlüğü
Yangının meydana geldiği sahada kendi can güvenliğini sağlayarak mevcut imkanlar
dahilinde ilk müdahaleyi yapar.
Ünite sahasında acil durumda görevi olmayan kişileri (müteahhit, ziyaretçi, vb.) saha dışında
emniyetli alanlara yönlendirir.
Sahasında bulunan yangın suyu pompa istasyonuna, gerektiği durumda yangın suyu
pompalarını devreye almak için ünite operatörü görevlendirilir. Yangın suyu pompalarının
devreye alınması öncesinde Teknik Emniyet Personeli ile iletişime geçilir.
Zehirli ve patlayıcı gaz kaçaklarını belirleyerek kaçağı durdurur.
Zehirli ve patlayıcı gaz yayılımı durumunda alanı izole etmek için acil durum müdahale
ekiplerini, diğer birimleri bilgilendirir.
Acil durum müdahale ekiplerine yangın ve operasyonel durum ile ilgili bilgi verir ve destek
sağlar.
ADYM ile üniteler arasında kesintisiz iletişimi sağlar.
Gerektiğinde üniteleri tamamen veya kısmen durdurur.
Tesisleri devamlı kontrol altında ve emniyetli konumda tutar.
Rafinerinin elektrik, buhar, hava, ham su, soğutma suyu, servis suyu sistemlerini ihtiyaca
cevap verecek şekilde kontrol eder.
Proses Başmühendisliği:
Proses şef / mühendislerinden haberci olarak personel görevlendirilir.
Haberci olarak görev yapan personel “Haberci Yelekleri” ile Karargâh Amiri, Kıdemli Amir,
Operasyon Amiri, Yangın Amiri ve RAK Ekip Amirinin her biri için 1 kişi olmak üzere yanında
bulunur.
Vardiya Şefi:
Rafineri içindeki yangınlarda, derhal yangın yerine gider, Kıdemli Amir gelinceye kadar
Kıdemli Amir görev ve sorumluluklarını yerine getirir, yangınla mücadele işlerine nezaret
eder.
Kıdemli Amirin olay yerine ulaşması sonrasında görevini devreder ve derhal Kıdemli Amirin
vereceği direktiflere göre ünitelerin çalışmalarını koordine eder.
KSM Laboratuvar Personelinin Görevleri
Laboratuvar Başteknisyeni dışındaki kapsam içi Laboratuvar personeli işlerini emniyetli bir
şekilde bırakır, yangınla mücadele elbiselerini giyerek yangın yerine gelir ve yangın hortum
ekiplerini oluşturur.
Kapsam Dışı Laboratuvar Personeli TÇM Kontrol Odasına gelerek iletişim kurulmasına
yardımcı olur veya karargâhta görevlendirildiği yere gider.
Müdürlük personeli kendilerine bağlı müteahhit firma yetkilileri ile iletişimi sağlar ve sahadaki
müteahhit personelinin tahliye ile ilgili koordinasyonu kontrol eder.
Rafineri Güvenlik Müdürlüğü Görevleri
Yangın ihbar telefonundan veya telsizden gelen ihbar doğrultusunda, yangın sireninin
çalınmasından sorumludur.
Yangın İhbar Kayıt Defterinin tutulmasından sorumludur.
Yangın anında rafineri giriş kapısındaki yangın yeri levhasına/panosuna yangın yerinin
yazılmasından sorumludur.
Yangın durumunda Tüpraş personeli haricinde görevli olmayan personelin/kişilerin izinsiz
rafineriye giriş yapmasını engeller.
Rafineri Arama Kurtarma (RAK) ekibinin Karargah Amiri ve Kıdemli Amirin vereceği
talimatlar doğrultusunda olay yerinde müdahaleye hazır bulunmasını sağlar.
RAK ekibi faaliyetlerini TPR.TGM.STD.0135 Arama Kurtarma Standardı doğrultusunda
yürütür.
Yangın sahasında güvenliğin sağlanmasından sorumludur.
Toplanma noktalarına giden personelin sayılarını alarak, Kriz Merkezinin talimatları
doğrultusunda personel ve araç tahliyesinden sorumludur.
Çevredeki güvenlik kameraları ile yangın mahali ve çevresinin görüntülerin takibini yapar.
Yangın alanında canlı kamera yayını ya da kamera kaydını sağlar.
Bakım/Mühendislik Müdürlüğü Görevleri
Yangınlarda birinci kademeyi teşkil eden bakım/mühendislik personeli, derhal yangın yerine
gelip yangın hortum ekiplerini oluşturur, hortum ekibi dışında kalan personel karargahta
destek amacıyla hazır vaziyette bekler.
Bakım/Mühendislik Müdürü tarafından görevlendirilecek kapsam dışı bir personel Hortum
Ekipleri Amiri olarak görev yapar.
Bakım onarım için gerekli olabilecek takım çantalarını olay yerine getirir ve müdahaleye
hazır olarak karargâhta bulundurulmasını sağlar.
Bakım/Mühendislik Müdürü/Başmühendisi tarafından yangın suyu pompa istasyonlarına
elektrik ve mekanik bakım personeli görevlendirilir.
Bakım/Mühendislik Müdürü tarafından ihtiyaç dâhilinde kullanılmak üzere iş makinaları ve
operatörleri garaj transportta hazır bulundurulur, yüksekten kurtarma operasyonu gerektiren
yangınlarda vinç, manlift, vb. İş makinaları olay yerinde hazır bulundurulur.
Acil durumda gerekli olabilecek aydınlatma, jeneratör, vb. ekipmanların hazır durumda
olmasını sağlar.
Müdürlük personeli kendilerine bağlı müteahhit firma yetkilileri ile iletişimi sağlar ve sahadaki
müteahhit personelinin tahliye ile ilgili koordinasyonunu kontrol eder.
Telsiz iletişiminin ve alt yapısının sürekliliğini sağlar.
Hortum ekipleri personeli, yangın söndürüldükten sonra yangınla mücadele ekipman ve
hortumların toplanmasında Teknik Emniyet Personeline destek sağlar.
“İşyeri Sağlık Güvenlik Birimi Görevleri
Sorumlu işyeri hekimi, yeterli sayıda sağlık personeli ile birlikte derhal ambulansla yangın
yerine gider.
Ambulans yangın karargâhının yanına emniyetli bir alana park edilerek hazır bekler, gerekli
durumda müdahale eder.
Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlüğü Görevleri
Teknik Emniyet Başmühendis/Şef/Mühendis/Uzman personelinden birisi yangın amiri olarak
görev alır.
Çevre, Proses Emniyeti, İş Sağlığı ve Güvenliği Başmühendisliği personeli Yangın Amirinin
talimatları doğrultusunda hareket ederler.
Teknik Emniyet Personeli, İtfaiye araçları ve yangınla mücadele ekipmanlarının olay yerine
götürür, belirlenen müdahale yöntemine göre hazırlıkları yapar ve yangına müdahale eder.
İş Sağlığı ve Güvenliği personeli olay yerinde gaz ölçümlerini gerçekleştirir. Gerekli güvenli
alanları belirler, girilmemesi gereken alan çevresinde bariyerlerin konulmasını sağlar.
Teknik Emniyet Personeli tarafından solunum sistemi, yangınla mücadele koruyucu kıyafet
ve teçhizatlarını sağlanır, yangına müdahale eden personelin müdahale alanına giriş
öncesinde koruyucu teçhizatının uygunluğunu kontrol eder.
Teknik Emniyet Personeli tarafından yangın suyu sistem basıncı takip edilir ve gerektiğinde
ilave yangın suyu pompaları devreye aldırılır.
Yangın söndürüldükten sonra olay yerinde tekrar yangın meydana gelmesini önlemek
amacıyla olay yerinin kontrolünü yapar ve alanın güvenliği için gerekli tedbirleri aldırır.
Yangının söndürülmesi sonrasında yangınla mücadele araç ve ekipmanların kullanıma hazır
hale getirilmesini sağlar.
Yangın söndürüldükten sonra yangının çıkış nedenini tespit etmek için olay yerinde ilgili
saha yetkilisi ile incelemede bulunur. Yangın Tespit Tutanağını (TPR.TEM.FRM.0011)
birlikte doldurur ve imzalarlar.
Müdürlük personeli kendilerine bağlı müteahhit firma yetkilileri ile iletişimi sağlar ve sahadaki
müteahhit personelinin tahliye ile ilgili koordinasyonu kontrol eder.
İnsan Kaynakları Müdürlüğü
Acil Durum Yönetim Merkezinde (Kriz Merkezi) sekretarya hizmetini yürütmek üzere bir
personel görev yapar.
Kurumsal İletişim Müdürlüğü ve Kriz Merkezi ile koordineli olarak rafineri giriş kapısına gelen
halk, medya, resmi kurum yetkilileri, çalışan personel, vb. kişiler ile ilişkileri sağlamak için
rafineri ana giriş kapısına bir personel görevlendirir.
Toplanma noktasında bulunan personelin tahliyesi için, RGM ile koordineli olarak ulaşımını
sağlar.
Personel, müteahhit, ziyaretçi, stajyerlerin tahliye ve ulaşımını sağlar.
Yangınla mücadele personelinin iaşe (su, yemek, ulaşım vb.) faaliyetlerinin temin edilmesini
sağlar.
Müdürlük personeli kendilerine bağlı müteahhit firma yetkilileri ile iletişimi sağlar ve sahadaki
müteahhit personelinin tahliye ile ilgili koordinasyonu kontrol eder.
Satın Alma Müdürlüğü/Koordinatörlüğü
Acil Durum Yönetim Merkezinde (Kriz Merkezi) bir personel görevlendirilir.
Karargâhta ihtiyaçlara hızlı cevap vermek adına bir personel görevlendirilir.
İhtiyaç olan malzemelerin ambar, diğer rafineriler ve dış kaynaklardan temin edilmesini ve
dağıtımını sağlar.
Ambarların açılarak ihtiyaç halinde malzeme tedariğine hazır bulundurur.
Müdürlük personeli kendilerine bağlı müteahhit firma yetkilileri ile iletişimi sağlar ve sahadaki
müteahhit personelinin tahliye ile ilgili koordinasyonu kontrol eder.
Proje ve Yatırımlar Müdürlüğü/Mühendislik Müdürlüğü
Yangın alanına giden yolların kontrolü için Trafikçi Personel görevlendirir.
Trafikçi personel, trafikçi yeleğini giyerek olay yerine giden yolların trafiğe açık tutulmasını
sağlar, acil durum müdahale araçları harici araçların olay yerine geçişini engeller.
Müdürlük personeli kendilerine bağlı müteahhit firma yetkilileri ile iletişimi sağlar ve sahadaki
müteahhit personelinin tahliye ile ilgili koordinasyonu kontrol eder.
İşletme Güvenirliği Müdürlüğü/İşletme Güvenirliği ve Teknik Kontrol Başmühendisliği
Yangın mahallinde ihtiyaç halinde kullanılmak üzere termal kamera ve dijital termometre ile
personel karargahta görevlendirir.
Bilgi Teknolojileri Koordinatörlüğü
Acil Durum Yönetim Merkezlerinde (ADYM) birer teknik personel görevlendirir.
Kablolu ve kablosuz iletişim ağının kesintisiz sürdürülmesi için teknik alt yapıyı çalışır
durumda tutar.
Olay yeri kamera görüntüsünün aktarılması ve video konferans için veri yolu trafiğinin
düzenlenmesini sağlar.
Mali İşler Müdürlüğü
Acil Durum Yönetim Merkezlerinde personel görevlendirir.
Planlama ve Satış Müdürlüğü
Acil Durum Yönetim Merkezlerinde personel görevlendirir.
Rafineri giriş kapılarında bulunacak sorumluları görevlendirir.
Planlama ve satış faaliyetlerinin koordinasyonu sağlar, dolum ve tahliye faaliyetlerini rafineri
emniyeti doğrultusunda yönetir.
Görev Evleri ve Sosyal Tesislerde Bulunanların Görevleri
Evinde yangın çıkan veya yangını gören kimse aşağıdaki şekilde hareket eder.
Yangın durumunda Yangın İhbar Telefonu 8888 numarası aranır.
Yangın yerinin adresi en kısa ve doğru şekilde bildirilir ve mümkün ise yangının cinsi de
bildirilir. ( Bina, LPG, motorlu araç vb. )
Yangın çevrenizdekilere duyurlur.
TÇM personeli gelinceye kadar yangını söndürmek için mevcut yangınla mücadele
ekipmanları ile (portatif yangın söndürücü, yangın suyu hortumu vb.) müdahale edilir. Yangın
söndürülemiyorsa, yangın çıkan oda veya mutfağın kapısını kapatın, kapıyı kilitlenmeyin.
Kapıyı kapatmanız yangının başka taraflara geçmesini önler.
Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayın.
Görevlilerden başkasının yangın sahasına girmesine mani olun.
Yardıma gelenlerin içeriye kolayca girebilmeleri için de dış kapıyı açık bırakın.
Görev Evleri/Sosyal Tesisler Yangınla Mücadele Teşkilatı
Görev Evleri/Sosyal Tesisler Yangınla Mücadele Teşkilatı, aşağıdaki gruplardan meydana
gelmiştir.
TÇM Personeli:
Sosyal tesisler ve lojmanlarda meydana gelen yangınlara müdahale eder.
Görev evlerinde ikamet eden yangın eğitimi almış personel:
TÇM personeli gelinceye kadar yangını söndürmek için mevcut yangınla mücadele
ekipmanları ile (portatif yangın söndürücü, yangın suyu hortumu vb.) müdahale eder.
Sosyal Tesisler Personeli:
TÇM personeli gelinceye kadar yangını söndürmek için mevcut yangınla mücadele
ekipmanları ile (portatif yangın söndürücü, yangın suyu hortumu vb.) müdahale eder.
Rafineri Güvenlik Personeli:
Sosyal Tesisler ve lojmanlar kapı girişlerini acil durum müdahale ekiplerinin olay yerine
ulaşımı için açık bulundurur ve kontrolünü sağlar. Acil durum müdahale ekiplerini olay yerine
yönlendirir.
Araç ve personel trafiğini düzenler. Yardıma gelenlere yangın yerini tarif eder ve ilgisiz
kişileri görev evleri sahasına girmesini önler.
Yangın ihbar sireninin rafineriden çalınamadığı durumlarda; yangın ihbar sireni lojman kapı
güvenlik personeli tarafından çalınır. Isı merkezi / kazan dairesi personeline (mevcut olan
rafinerilerde) haber verir.
Vardiyada görevli diğer Rafineri Güvenlik Personeli:
Yangın yerinde güvenlik önlemlerini alır, kargaşa ve paniğe engel olur, yangın bölgesinin ve
kurtarılmış malzemenin emniyetini sağlar.
Isı Merkezi/kazan dairesi personeli (mevcut olan rafineriler):
Yangın suyu pompasını devreye alır ve yangına müdahale süresince pompaları kontrol eder.
Civarda bulunan personel ısı merkezindeki/kazan dairesindeki seyyar hortum makarasını
(olanlar) yangın yerine götürür.
Yangın anında fazla suya ihtiyaç olacağından gereksiz su kullanımını önleyici tedbirleri alır.
Yangın çıkan daire ve bloğun elektriğini keser ve doğal gaz hattını kapatır.
Sosyal Tesisler Şefinin / İdare Amirinin Görevleri
Rafineri yangın ihbar telefonunu arayarak yangının yerini ve durumunu bildirir.
Rafineriden ve dışarıdan yardım gelinceye kadar yangın yerinde yangın söndürme ekibinin
koordinasyonunu sağlar.
Yangınla Mücadele Organizasyonu
Rafineri Yangınla Mücadele Organizasyon Şeması Ek-1’ de verilmektedir.
Rafineri Yangınla Mücadele Organizasyon Şemasında belirtilen hiyerarşiye uygun olarak her
birim, amiri tarafından verilen talimata uygun olarak hareket eder. Her personel yalnızca
bağlı olduğu amire rapor ve bilgi verir.
Yangınla mücadele de görev alan amirlerin sahada görünürlüğünü sağlamak için Acil Durum
Müdahale Ekip Amir Yeleği Tablosu’nda (Tablo 1) belirtilen yelekler ilgili personel tarafından
kullanır.
Tablo 1. Acil Durum Müdahale Ekip Amir Yeleği Tablosu
Yelek Yazısı Yelek Rengi Yazı Rengi
Kıdemli Amir Beyaz Kırmızı
Operasyon Amiri Sarı Turuncu
Yangın Amiri Kırmızı Beyaz
Hortum Ekipleri Amiri Mavi Beyaz
RAK Ekip Amiri Yeşil Gri
Haberci Turuncu Gri
Trafikçi Sarı Gri
Yeleklerin üzerinde; reflektif şeritler, tabloda belirtilen renklerde ve reflektif özellikte ilgili amiri
belirten yazı olacaktır.
Acil Durum Yönetim Merkezi
Yangın meydana geldiğinde Acil Durum Yönetim Merkezi (ADYM) açılır ve TPR.TGM.STD.0023
ADYM Standardına uygun olarak faaliyetlerini yürütülür.
Karargâh Amirinin talebi doğrultusunda; yangının boyutuna ve belirlenen müdahale stratejisine
bağlı olarak gerektiğinde, Yangınla Mücadele Organizasyon Şemasında belirtilen birimlerden
mesai dışında bulunan rafineri personeli ADYM yetkilileri tarafından göreve çağırılır.
Acil Durum Yönetim Merkezi (ADYM) yetkilileri olaya müdahale ile ilgili bilgi için Karargah Amiri ile
iletişim kurar.
Karargâh
Yangına müdahale edecek ekiplerin yönlendirildiği, acil durum müdahalesinde gerekli desteğin
sağlandığı ve Acil Durum Yönetim Merkezi ile iletişimin sağlandığı yerdir.
Karargâhta bulunan birim yetkilileri ve personel bu standartta belirtilen görev ve sorumlulukları
doğrultusunda hareket eder.
Karargâh organizasyonu, Rafineri Yangınla Mücadele Organizasyon Şemasında belirlendiği
gibidir.
Organizasyon şemasında belirtilen Teknik Birim Müdürleri Karargah Amirine sorumlu
oldukları alanlar ile ilgili danışmanlık yapar.
Karargâh yeri yangının büyümesi, patlama, toksik gaz yayılımı tehlikeleri ve rüzgar yönü
dikkate alınarak emniyetli bir alana konuşlandırılır.
Karargâh amiri kıdemli amire danışarak karargâh yerini belirler.
Karargâh yeri belirlendikten sonra “Karargâh Levhası” haberci tarafından itfaiye aracından
alınarak karargâh alanına konulur.
Karargâh Amiri ve Görevleri
Karargâh Amiri ilgili saha müdürüdür. Olmadığı durumlarda organizasyon şemasında verilen
listedeki sıralamaya göre amirlik görevi yerine getirilir.
Kendine bağlı Kıdemli Amir, Haberci, Trafikçi, İlk Yardım Ekip Amiri, Yangın Mahalli
Güvenlik Amiri ve Destek Ekiplerini danışmanlık yapan Teknik Birim Müdürleri ile birlikte
yönetir.
Olay yeri müdahalesi ve ihtiyaçlar doğrultusunda ADYM ile koordinasyonu sağlar.
Kıdemli Amir ve Görevleri
Kıdemli Amir ilgili saha Başmühendis / Koordinatörüdür. Olmadığı durumlarda organizasyon
şemasında verilen listedeki sıralamaya göre amirlik görevi yerine getirilir.
Kendine bağlı Operasyon Amiri, Yangın Amiri ve RAK Ekip Amiri ile birlikte acil durum
müdahale stratejisini belirler ve yangın, kurtarma, ünite operasyonlarını yönetir.
Olay yeri müdahalesi ve ihtiyaçlar doğrultusunda Karargâh Amiri ile koordinasyonu sağlar.
Üzerinde “Kıdemli Amir” yazılı beyaz renkli yeleği giyer.
Müdahale stratejisi doğrultusunda ihtiyaç olacak malzeme, personel, araç ve ekipmanları
Karargâh Amirinden talep eder.
Operasyon Amiri ve Görevleri
Operasyon Amiri ilgili Ünite / Saha Şefidir. Olmadığı durumlarda organizasyon şemasında verilen
listede ki sıralamaya göre amirlik görevi yerine getirilir.
Kendine bağlı ünite / saha personeli ile birlikte ünite operasyonlarını yönetir.
Operasyonel müdahale gereklilikleri doğrultusunda Kıdemli Amir ile koordinasyonu sağlar.
Kıdemli amirin vereceği direktiflere göre, ünitenin işletilmesinden, durdurulmasından ve
ünite/sahanın yangından korunması ile ilgili işleri yürütmekten sorumludur.
Üzerinde “Operasyon Amiri” yazılı sarı renkli yeleği giyer.
Yangın Amiri ve Görevleri
Yangın Amiri, Teknik Emniyet Başmühendisidir. Olmadığı durumlarda organizasyon şemasında
verilen listedeki sıralamaya göre amirlik görevi yerine getirilir.
Kendine bağlı personel ile birlikte yangına müdahale operasyonlarını yönetir.
Yangına müdahale gereklilikleri doğrultusunda Kıdemli Amir ile koordinasyonu sağlar.
Kıdemli Amirin vereceği talimatlara ve belirlenen yangınla mücadele stratejisine göre hortum
ekiplerini ve yangınla mücadele personelini yönetir.
Üzerinde “Yangın Amiri” yazılı kırmızı renkli yeleği giyer.
İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Başmühendisliğinin Görevleri
Olay yerinde gaz ölçümlerinin yapılması için İş Sağlığı ve Güvenliği personelini ölçüm
yapılacak alana yönlendirir ve durum bilgisini Yangın Amirine bildirir.
Gerekli güvenli alanları belirler, girilmemesi gereken alan çevresinde bariyerlerin
konulmasını sağlar.
İSG Personelinin Birinci Kademe Yangınla Mücadele Ekibine desteğini sağlar.
Hortum Ekipleri Amiri ve Görevleri
Hortum Ekipleri Amiri, Bakım/Mühendislik Müdürü tarafından görevlendirilecek ilgili ünite/sahadan
sorumlu Bakım Başmühendis/Şef/Mühendis personelinden biridir.
Hortum ekiplerini oluşturacak Bakım Müdürlüğü ve KSM personelinin, yangınla mücadele
donanımı ile birlikte karargah da hazır bulunmasını sağlar.
Yangın Amirinin talimatları doğrultusunda yangınla mücadele eden personel değişimlerini
yönetir.
Yangın söndürüldükten sonra, yangınla mücadele personeli ile birlikte kullanılan ekipmanların
temizlenmesi ve toplanmasından sorumludur.
Üzerinde “Hortum Ekipleri Amiri” yazılı mavi renkli yeleği giyer.
Birinci Kademe Yangınla Mücadele Ekibi
Birinci kademe yangınla mücadele ekibi belirlenen yangınla mücadele stratejisine uygun olarak,
Yangın Amirinin talimatı doğrultusunda yangına müdahale operasyonunu gerçekleştirir.
Birinci Kademe Yangınla Mücadele Ekipleri aşağıda belirtilen personelden oluşur.
Normal çalışma günleri, mesai saatlerinde;
Ünite/sahada görev başındaki rafineri personeli
TÇM personeli
Laboratuvar personeli
Bakım Müdürlüğü personeli
Mesai saatleri dışında ve tatil günlerinde;
Ünite/sahada görev başındaki vardiya personeli,
TÇM Vardiya personeli
Laboratuvar Vardiya personeli
Bakım Müdürlüğü Vardiya personeli
Rafineri Arama Kurtarma (RAK) Ekip Amiri
RAK Ekip Amiri, Rafineri Güvenlik Müdürlüğünce belirlenen ilgili personeldir.
Kıdemli amirin vereceği talimatlara ve belirlenen kurtarma stratejisine göre RAK Ekibini yönetir.
RAK ekibi faaliyetlerini TPR.TGM.STD.0135 Arama Kurtarma Standardı doğrultusunda yürütür.
Haberci ve Görevleri
Haberci, ÜRM Proses Şef ve Mühendisleridir.
Karargâh Amiri, Kıdemli Amir, Operasyon Amiri, Yangın Amiri ve RAK Ekip Amirinin her biri için 1
kişi olmak üzere görevlendirilir.
Karargâh Amiri, Kıdemli Amir, Operasyon Amiri, Yangınla Mücadele Amiri, RAK Ekip Amiri ve
karargâhtaki diğer amirlerin vereceği bilgilerin ve talimatların ilgililere doğru bir şekilde
ulaştırılmasından sorumludurlar.
Haberciler, itfaiye aracında bulunan ve üzerinde “HABERCİ” yazılı yelekleri giyerler ve yangın
aracındaki karargâh levhasını alıp, Karargâh Amirinin göstereceği yere koyarlar.
Haberciler tarafından amirlere ait yelekler itfaiye aracından alınarak bağlı oldukları amirlere
teslim edilir.
Telsiz sistemi iletişimin de olası bir sorun yaşanması durumunda amirler tarafından
kullanılmak üzere, amirlere ait megafonlar itfaiye aracından alınarak haberci tarafından
müdahale süresince taşınır.
Trafikçi ve Görevleri
Karargâh Amirine bağlı olarak PYM/MÜM Müdürü tarafından yangın ve yangınla mücadele
alanına girişleri kontrol altına alabilecek sayıda personel trafikçi olarak görevlendirilir.
Trafikçi, PYM/MÜM Şef / Mühendis / Tekniker / Teknisyen personelinden oluşur.
İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Başmühendisi / Şefi / Mühendisi tarafından gaz ölçümleri
sonuçları ve müdahale alanına geçiş güzergâhlarına göre trafikçi bulundurulacak yerler
belirlenir ve Karargâh Amirinden trafikçi görevlendirilmesi talep edilir.
Trafikçiler, kendi araçlarında veya itfaiye aracında bulunan ve üzerinde “TRAFİKÇİ” yazılı sarı
renkli yelekleri giyer ve görev yerlerinde bulunurlar.
Trafikçiler yangın sahasındaki trafiği idare etmekten, gelen araçlara park sahası göstermekten
ve bu sahadaki yolların her zaman trafiğe açık kalmasını sağlamaktan sorumludurlar.
İlk Yardım Ekip Amiri
İlk Yardım Ekip Amiri, Sorumlu İş Yeri Hekimidir. Olmadığı durumlarda organizasyon şemasında
verilen listedeki sıralamaya göre amirlik görevi yerine getirilir.
Ambulans ile olay bölgesinde emniyetli bir alanda konuşlanarak ilk yardım ve sağlık
müdahalelerini yönetir.
Yangın Mahali Güvenlik Amiri ve Görevleri
Yangın Mahali Güvenlik Amiri, Rafineri Güvenlik Amiridir. Olmadığı durumlarda organizasyon
şemasında verilen listedeki sıralamaya göre amirlik görevini yürütürler.
Karargâh Amirine bağlı olarak müdahale alanında ve rafineride güvenliği sağlar.
Destek Ekip
Yangınla Mücadele Organizasyon Şeması”nda verilen (Ek-1) listedeki personel destek ekibi olarak
karargâhta bulunur.
Görev ve sorumluluk alanına göre yangınla mücadele ekibine katılır ve destek olur.
Yangın Tespit Tutanağı
Tüpraş tesislerinde meydana gelen tüm yangınlar hakkında Yangın Tespit Tutanağı
(TPR.TEM.FRM.0011) düzenlenir.
Yangın tespit tutanağı, Teknik Emniyet Başmühendisliği Personeli tarafından ilgili saha yetkilisi ile
birlikte olay yeri incelemesi sonucu hazırlanır ve imzalanır. Hazırlanan tutanak imzalandıktan
sonra rafineri ilgili birim amirleri ve Genel Müdürlük Teknik Emniyet Müdürlüğüne e-mail yoluyla
bildirimde bulunulur. Yangın Tespit Tutanağı TÇM’de arşivlenir.
Yangın Tespit Tutanağı ilgili saha başmühendisi/koordinatörü tarafından Olay Araştırma sistemine
yüklenir.
YANGINLA MÜCADELE KONUSUNDA GENEL KURALLAR
Tüpraş tesislerinde yangın hidrant ve acil durum müdahale ekipmanlarının önüne veya
kullanımını engelleyecek şekilde araç park etmek, malzeme istiflemek YASAKTIR. Acil durum
müdahale ekipmanları her zaman ulaşılabilir ve kullanıma hazır bulundurulmalıdır.
Yangın sireni çaldığında tüm personel bu standartta belirtilen görev yerlerine gider. Müteahhit,
ziyaretçi ve stajyerler işlerini emniyetli bir şekilde bırakarak Toplanma Noktalarına gider.
Yangın ve acil durum araçlarının (itfaiye, ambulans, RAK Ekip Aracı vb.) sirenleri çaldığında
bu araçların geçişleri önceliklidir.
Bütün personel kendi sahasındaki/binasındaki yangınla mücadele cihazlarının yerlerini ve bu
cihazların kullanılmasını bilmeli, boş veya arızalı yangın söndürme ekipmanı gördüğünde
Teknik Emniyet ve Çevre Müdürlüğü (TÇM) ‘ne haber vererek ekipmanın kullanılır hale
getirilmesini sağlar.
Bütün personel kendi sahasındaki yeraltı kanal ve rögarlarını, girişlerini ve rögarların
havalandırma (nefeslik) yerlerini bilmelidir. Nefesliklerin, rögar kapaklarının ve saha dreyn
sistemlerindeki contaların kontrolleri yapılmalı, tıkalı nefeslikler açtırılmalı, hasarlı rögar
kapakları ve contalar tamir ettirilmelidir.
Tüm personel kendi sahasındaki yangın hidrantları ile devre kesici vanaların yerlerini
bilmelidir.
Yangın anında yangınla mücadelede görev almayan personel araç trafiğini engellemeyecek
şekilde davranmalı, yangın sahasından uzak durmalı, telsiz ve telefonları gerekli olmadıkça
kullanmamalıdır.
Önlemler
Elektrik Tesisatına Ait Önlemler
Elektrik tesisatının sahip olduğu tasarım yükünün kaldıramayacağı yükteki cihazlar
kullanılmamalıdır.
Bütünlüğünü kaybetmiş (ekli, izolasyonu zarar görmüş vb.) ve kontrolü yapılmamış Elektrik
kabloları kullanılmayacaktır.
Elektrikli ve elektronik cihazların bakım, onarım ve kontrolleri bu konuda eğitim görmüş yetkili
personele yaptırılacak, yetkisiz kişiler müdahale etmeyecektir.
Prize takılı bırakılmak üzere düzenlenmemiş elektrikli cihazların fişleri, kullanıldıktan sonra
prizde bırakılmayacaktır.
Ofislerde Alınacak Önlemler
Benzin, ispirto, gazyağı ve motorin gibi yanıcı ve parlayıcı maddeler ofislerde
kullanılmayacaktır.
Mesai ve çalışmanın bitiminde ofisi terk etmeden önce ilgili ofiste çalışanlar tarafından açıksa
pencereler kapatılacak, oda yangın ve emniyet açısından kontrol edilecek, ışıklar
kapatılacaktır.
Alınacak Diğer Önlemler
Motorlu araçların akaryakıt ikmali ve yağ kontrollerinde, ne maksatla olursa olsun kibrit,
çakmak vb. ateşli gereç bulundurulmayacak ve kullanılmayacaktır.
Çatılarda yangına karşı korunma gereçlerinden başka diğer herhangi bir eşya, yanıcı ve
parlayıcı madde bulundurulmayacaktır. Çatılara izinsiz çıkılmayacak, burada sigara
içilmeyecek ve ateşli gereç kullanılmayacaktır.
Rafineriler için hazırlanan Yangın İhbar ve Müdahale Talimatı (Ek-2) binalarda tüm personelin
görebileceği yerlerde bulundurulur ve güncelliği rafineri TÇM Müdürlükleri tarafından sağlanır.
Binalarda bulunan yangın söndürme ekipmanlarının kullanma talimatları ekipmanların
bulunduğu yerlere asılır.
Genel Müdürlük ve Rafineri Müdürlükleri idari binaları koridorlarına, yerleşim planı üzerine acil
çıkış kapılarını ve yangın söndürme cihazlarının gösterildiği planlar uygun yerlere asılacaktır.
Kazan dairesi ve çay ocağı gibi yerlerde yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı maddeler
bulundurulmayacaktır.
Yangın Hakkında Genel Bilgi
Yanma, yanıcı maddelerin oksijenle ısı altında belirli oranlarla birleşmesi sonucu meydana gelen
kimyasal bir reaksiyondur.
Yangının meydana gelmesi için aşağıdaki unsurların bir araya gelmesi gerekir:
1.Yakıt :Yanıcı ve parlayıcı maddeler
2.Oksijen:Atmosferin % 21’ini oluşturan doğal element
3.Ateşleme Kaynağı:Yanmayı başlatan kaynaktır
4.Kimyasal Zincir Reaksiyonu :Başlayan yangının kendiliğinden devam etmesini sağlayan
reaksiyona denir.
Yanma olayı, yanma üçgeni ile açıklanır. Yukarıdaki unsurlardan biri oluşmadıkça yangın
meydana gelmez. Yangını önlemek için yanıcı madde ile ateşleme kaynağını veya oksijeni
birbirinden uzak tutmak gereklidir. Yangını önlemek veya söndürmek için de bu üç unsurdan bir
veya ikisini yok etmek gereklidir. Yangına karşı güvenlik bu esasa dayanır.
Yangın Sebepleri
Genel yangın sebepleri:
Yangından korunma konusunda tüzük, yönetmelik ve genelgelere uyulmamasından,
Yangından korunma ve söndürme konusunda bilgisizlik ve eğitimsizlik,
Personelin ihmali, tedbirsizliği, dikkatsizliği ve kasıtlı hareketleri,
Sabotaj,
Dışardan kaynaklanan kaza ve yangınlar,
Doğal afetler,
Tesislerde mevcut elektrik ve ısıtma tesisatının standartlara uygun olmaması, yangın suyu
sistemlerinin yeterli olmaması, yangınla mücadele ekipmanlarının kullanma talimatlarının
bilinmemesi ve uyulmaması,
Rafinerilerde genel yangın sebepleri:
Bir yere toplanmış olan yanıcı gazların bulunması,
Yeraltı kanallarında hidrokarbon birikmesi (sıvı, gaz),
Hatalı ve ex-proof olmayan elektrik tesisatı kullanılması,
Yağlı paçavra, üstüpü, kağıt, ot, tahta veya hidrokarbon ürün birikintileri,
Sıcak yüzeyler veya egzoz boruları,
Demir sülfürün veya demir sülfür içeren ekipman ve cihazların açık hava ile temas halinde
bırakılması,
Yıldırım düşmesi,
Belirlenen yerler dışında sigara içilmesi,
Statik elektrik,
Kum püskürtme işlemi sonucu veya mekanik cihazların içten yanmalı motorların
çalışmasından meydana gelen kıvılcımlar,
Ateş izni alınmasını gerektiren işlerde gerekli tedbirler ve izin alınmadan çalışma yapılması,
Toplu halde bulunan saf kükürdün yakınında gerekli önlemler alınmadan ateşli iş yapılması,
Aküler şarjda iken yakınında ateşli iş yapılması,
Fleyr hatlarına aşırı miktarda mayi sürüklenmesi,
Ambarlar ve laboratuvarlarda bir arada depolanan oksitleyici ve yanıcı maddelerin, deprem ve
benzeri nedenlerle birbiri ile teması, kendiliğinden tutuşabilen kömür, kükürt, vb. yığınların
tedbir alınmadan bırakılması,
İdari binalar, sosyal tesisler ve görev evlerinde:
Mutfak ocaklarının gaz açıldıktan sonra geç yakılması veya ocakta pişen yemek, süt ve
benzeri şeylerin taşarak ocağı söndürmesi ve havalandırma yapmadan tekrar yakılması,
Prizde bırakılmak üzere düzenlenmemiş elektrikli cihazların prizde takılı bırakılması,
Sigara izmaritlerinin uygun yerde söndürülmemesi,
Çocukların yanıcı ve yakıcı maddelerle oynaması,
Elektrik tesisatında kısa devre olması,
Ocakların ve bacaların çok yağlı, kirli olması veya fazla ısınan yağın tutuşması,
Mesken ve bürolarda herhangi bir amaçla benzin ve buna benzer ürünlerin uygun olmayan
kaplarda depolanması veya temizlik amacı ile kullanılması,
Yangın Sınıfları
A Sınıfı Yangınlar
Organik kökenli katı madde yangınlarıdır. Bu malzemeler genellikle karbon bileşikleri olan organik
yapıda malzemelerdir ve yanmaları sonucunda korlaşma ve kül meydana gelir (ahşap, kömür,
kâğıt, ot, selüloz, kauçuk, tekstil ürünleri, plastik vs.).
A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu
söndürme cihazları bulundurulur.
A Sınıfı yangınlar, su gibi soğutucu etki yaratan maddeler ile müdahale edilmek sureti ile
soğutularak söndürülür. Ancak A sınıfı yangının çıkış nedeni elektrik ise yanan ortamdaki elektrik
akımının kesildiği kesinlikle tespit edilmedikçe su ile yangın söndürülmesi yapılmaz.
Özellikle plastik yangınlarda çok zehirli duman oluştuğundan tedbirli olunmalı, temiz hava tüplü
maske ile müdahale yapılmalıdır.
B Sınıfı Yangınlar
Sıvı yanıcı madde yangınlarıdır. Su ile karışanlar ile karışmayanlar olmak üzere iki sınıfa ayrılır.
1. Su ile karışmayanlar: Benzin, benzol, motorin, fuel oil, asfalt, madeni ve yemeklik yağlar
vb.
2. Su ile karışanlar: Vernik, boya, tiner, alkol, parafin, aseton, tutkal vb.
B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu veya köpüklü söndürme
cihazları bulundurulur.
B Sınıfı Yangınlar, yanan madde ile oksijen teması kesilmek (boğmak) sureti ile söndürülür.
Soğutma (sis halinde su) ve boğma (karbondioksit, köpük ve kuru kimyevi toz) ile söndürülebilir.
Büyük çaplı benzin ve alkoller su sisi ile söndürülemez. Alkoller için alkole dirençli AR (Alcohol-
resistant) tipi özel köpük kullanmak gerekir.
Yanıcı ve parlayıcı sıvılar aşağıdaki şekilde tanımlanır ve sınıflara ayrılır:
a) Yanıcı sıvılar, parlama noktası 37.8 °C ve daha yüksek olan sıvılardır. Yanıcı sıvılar aşağıdaki
alt sınıflara ayrılır:
1) Sınıf II sıvılar: Parlama noktaları 37.8 °C ve daha yüksek ve 60 °C’dan düşük olan sıvılardır.
2) Sınıf IIIA sıvılar: Parlama noktaları 60 °C ve daha yüksek ve 93 °C’dan düşük olan sıvılardır.
3) Sınıf IIIB sıvılar: Parlama noktaları 93 °C ve daha yüksek olan sıvılardır.
b) Parlayıcı sıvı (Sınıf I), parlama noktası 37.8 °C’ın altında ve 37.8 °C’daki buhar basıncı 276
kPa’ı aşmayan sıvılar parlayıcı sıvı, yani, Sınıf I olarak kabul edilir. Sınıf I sıvılar, aşağıdaki alt
sınıflara ayrılır:
1) Sınıf IA sıvılar: Parlama noktaları 22.8 °C’dan ve kaynama noktaları 37.8 °C’dan düşük olan
sıvılardır.
2) Sınıf IB sıvılar: Parlama noktaları 22.8 °C’dan düşük ve kaynama noktaları 37.8 °C ve daha
yüksek olan sıvılardır.
3) Sınıf IC sıvılar: Parlama noktaları 22.8 °C’dan yüksek ve 37.8 °C’dan düşük olan sıvılardır.
Parlama noktasının üzerinde ısıtılan Sınıf II ve Sınıf IIIA sıvılar, Sınıf I olarak kabul edilir.
C Sınıfı Yangınlar
Gaz halindeki yanıcı madde yangınlarıdır. Yanıcı gaz ve basınç altında sıvılaştırılmış gaz haldeki
maddelerin yangınlarıdır.
Metan, hidrojen, asetilen gibi doğal ve üretilmiş gazlar,
LPG, propan, doğal gaz gibi gaz halindeki hidrokarbonlar
C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu söndürme cihazları
bulundurulur.
C Sınıfı Yangınlarda genel kural olarak, yangın kaynağı kesilerek ve soğutma işlemi yapılarak
söndürülür. Toksik gaz yangınlarında söndürme faaliyetinde bulunanlar mutlaka temiz hava tüplü
maskeler kullanmalıdır.
Küçük çaplı yangınlar söndürülürken kuru kimyevi tozlu yangın söndürme tüpleri kullanılmalı ve
kaçak giderilmeye çalışılmalıdır. Büyük çaplı yangınlar kontrol altında yanmaya bırakılmalı ve
yanıcı maddenin yanarak bitmesi beklenmelidir.
D Sınıfı Yangınlar
Hafif metal yangınlarıdır. Titanyum, magnezyum, alüminyum, uranyum, fosfor, sodyum gibi metal
yangınlarıdır.
D sınıf yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu söndürme cihazları
bulundurulur, özel amaçla üretilmiş D sınıfı kuru kimyevi toz ve su sisi ile de söndürülür.
E Sınıfı Yangınlar
Kablolar, trafolar, paneller, şalterler, elektrik motorları, elektrikli cihazlar ve 1000 volta kadar
elektrik yangınlarıdır. CO2 iletken olmamasından dolayı, elektrik yangınlarında CO2 yangın
söndürme tüpleri kullanılabilir. Bu tür yangınlara müdahale etmeden önce enerjinin kesilmesi
esastır, enerji kesilmediği sürece kesinlikle su kullanılmamalıdır. Ayrıca 100.000 Volt’a kadar
akımlara karşı FM–200 sistemleri kullanılabilir.
Yangın Sırasında Oluşan Tehlikeli Gazlar
Yangınlarda yanma sonucu oluşan gazların genel bilgileri aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Tablo 2. Yanma Sonucu Oluşan Gazların Genel Bilgisi
Yanma Sonucu
Oluşan Gaz Genel Özelliği
8 Saatlik
Maruziyet
Limiti (TWA)
15 Dakika
Boyunca Maruz
Kalınabilecek
Azami Limit
(STEL)
Meydana Geldiği
Yangınlar
Karbondioksit
(CO2)
Boğucu, Kokusuz ve
renksizdir. 5000 ppm 30000 ppm
Bütün yangınlarda
oluşur.
Karbonmonoksit
(CO)
Zehirleyici, kana
karışarak merkezi
sinir sistemine hasar
verir.
25 ppm 100 ppm
Bütün yangınlarda
tam yanma
gerçekleşmediğinde
oluşur.
Kükürtdioksit
(SO2)
Kanserojen,
Aşındırıcı (göz, deri
ve solunum yolları),
keskin rahatsız edici
kokuya sahiptir.
2 ppm
5,2 mg/m3
5 ppm
10,4 mg/m3
Kükürt veya H2S
ihtiva eden
yangınlarda oluşur.
Yangın Türleri
Rafinerilerde meydana gelebilecek potansiyel yangın türleri şunlardır:
Proses Yangınları
Tank Yangınları
Bina Yangınları
Proses Yangınları
Proses sahalarında ortaya çıkabilecek yangın ve / veya patlamalar, proses koşulları ile doğrudan
bağlantılı olduğu için bu şartların ve olası sonuçlarının tam olarak anlaşılması yangınla mücadele
açısından hayati önem taşımaktadır.
Özellikleri bakımında en çok karşılaşın yangın türleri şunlardır:
Döküntü Yangını
Jet Yangını
Flaş Yangını
Buhar (Hidrokarbon) Bulutu Patlaması
BLEVE (Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion)
Şekil 1. Üç Boyutlu Basınçla Beslenen Proses Yangını Örneği
Döküntü Yangını
Döküntü Yangınları, pentan ve daha ağır (>C5) her türlü hidrokarbonun veya 0°C den daha düşük
bütan bileşiklerin ortamda birikmesiyle oluşur. Ek olarak, LNG gibi soğutularak sıvılaştırılmış
(cryogenic) propan ve daha hafif bileşiklerin (<C4) atmosferik kaynama noktasına yakın koşullarda
da Döküntü Yangınlarına sebep olabilirler.
Bahsedilen şartlarda, buharlaşma hızından daha büyük oranda gerçekleşen kaçaklar, kendi
başına ya da çeşitli jet yangınları ile birlikte Döküntü Yangınlarına sebep olurlar. Bu tür
durumlarda;
Öncelikle Döküntüyü besleyen akışı kesin,
Mümkün olan durumlarda döküntüyü sınırlayın ve drenaj sistemleri ile döküntü miktarını
azaltın,
Döküntü yangınlarında köpük-su karışımı ile müdahale edin. Minimum uygulanacak köpük-su
karışımı oranı ve minimum uygulama süresi Tablo 3’te verilmektedir.
Yangın tamamen sönünceye ve kendiliğinden tutuşma ısısının (SIT) altına düşünceye kadar
köpük örtüsünü sabit tutacak şekilde müdahaleye devam edin.
Termal ısıdan etkilenen ekipmanları soğutun.
Tablo 3. Portatif Köpük Nozulu ya da Monitörler İle Dike Olan ya da Olmayan Alanlardaki Döküntü
Yangınlarına Minimum Köpük Uygulama Oranı ve Süresi*
Köpük Türü
Minimum Uygulama Oranı Minimum
Müdahale Süresi
(dakika)
Muhtemel
Dökülen Ürün L/dak*m2 gpm/ft2
Protein ve
Floroprotein 6.5 0.16 15
Hidrokarbon
AFFF, FFFP,
Alcohol-resistant
AFFF ya da
FFFP
4.1 0.10 15
Hidrokarbon
Alcohol-resistant
Köpük Spesifik ürünlere gerekli uygulama
miktarını üretici firmaya danışın 15
Alcohol-resistant
köpük
müdahalesi
gerektiren yanıcı-
parlayıcı sıvılar
*Referans: NFPA 11 Standard for Low-, Medium-, and High-Expansion foam, 2010 Edition, page
11-23, Table 5.7.3.2 ve Table 5.8.1.2.
Jet Yangını
Yanıcı bir sıvı ya da gazın, yüksek basınçlı ortamdan daha düşük basınçlı ortama, püskürme
şeklinde yayılırken, sesten hızlı formda ve yüksek basınç / yüksek ısıya sebep olduğu ve yandığı
yangın türüdür. Jet yangınları, gaz ya da sıvı-gaz formda meydana gelebilir. Basınç altında
sıvılaştırılmış gazlar sıvı döküntü yangınlarına sebep olmazken, sıvı-gaz ya da atmosferik ortamda
sıvılaşan gazlar aynı zamanda döküntü yangınlarına sebep olabilirler. Bu tür durumlarda jet
yangının meydana geldiği ortamdaki çeşitli engeller, zemin şekil ve eğimi, tahliye (drenaj)
imkanlarının kapasitesine bağlı olarak döküntü yangınları ile mücadele etmek de gerekebilir.
Jet yangınlarının sebep olduğu en önemli risk, ortamda bulunması muhtemel ekipman ve
personelin, ortaya çıkan aleve direk teması ya da bu alevin sebep olduğu yüksek seviyede
enerjiye (radyant ısı ve basınç) maruz kalmasıdır. Bu tür yangınlarda, ortaya çıkabilecek alevin
boyu ve şekli, yanan ürünün özellikleriyle beraber proses şartları (basınç, akış, kaçak boyutu vb.)
ve atmosfer koşulları gibi parametrelere bağlıdır. Ortaya çıkabilecek ısı, 50 kW/m2 (80,000
Btu/h·ft2) ile 450 kW/m2 (140,000 Btu/h·ft2) arasında olabilir.
Bu tür yangınlarda köpük kullanımı, yangının özellikleri ve geometrisi (Yükseklik, kaynağın dar bir
kesitten basınçla püskürmesi, köpüğün akışkanlığı vb.) gibi sebeplerden ötürü etkin sonuçlar
vermemektedir. Olası en etkin müdahaleler:
Öncelikle akışı kesin ve sistemi izole edin,
Var olan sabit söndürme sistemlerini (Sprinkler, köpük dökücü, sabit monitörler vb.) devreye
alın,
Mümkün olması durumunda sistemde birikmiş basıncı emniyetli bir ortama (Başka bir
ekipman, Flare, uzak noktalarda atmosfer vb.) tahliye edin,
Radyant ısıdan etkilenen ekipmanları soğutun,
Zeminde göllenme ya da birikme varsa döküntüyü sınırlayın ve Tablo 3’de belirtilen oranlarda
köpükle müdahale edin,
Yangın tamamen sönünceye ve kendiliğinden tutuşma ısısının altına düşünceye kadar köpük
örtüsünü sabit tutacak şekilde müdahaleye devam edin.
Flaş Yangını
Flaş yangını, yanıcı bir sıvı ya da gazın, alevinin bir ortamdan diğerine doğru ses hızından daha
düşük hızda yanmasıdır. Jet yangınıyla kıyaslandığında basınç hasarı ihmal edilecek düzeydedir
ancak ısı etkisi, hem personel hem de ekipman için göz ardı edilemeyecek düzeydedir. Kontrol
edilememesi durumunda ya da basıncın istem dışı artışı durumunda jet yangınına dönüşebilir.
Bu tür yangınlarda da köpük kullanımı, yangının özellikleri ve geometrisi (Yükseklik, kaynağın dar
bir kesitten püskürmesi, köpüğün akışkanlığı v.b.) gibi sebeplerden ötürü istenen sonucu
vermeyebilir. Olası en etkin müdahaleler:
Öncelikle döküntüyü besleyen akışı kesin,
Var olan sabit söndürme sistemlerini (Sprinkler, köpük dökücü, sabit monitörler, su topu vb.)
devreye alın,
Seyyar sistemlerle yakıt kaynağına ve aleve müdahale ederek yangın yönünü kontrol altına
alın. Bu şekilde kritik ekipmanları koruyun ve yangınla mücadele operasyonları için imkân
sağlayın,
Mümkün olması durumunda sistemde bulunan ürünü emniyetli bir ortama (Başka bir ekipman,
flare, uzak noktalarda atmosfer vb.) tahliye edin,
Radyant ısıdan etkilenen ekipmanları soğutun,
Zeminde göllenme ya da birikme varsa, döküntüyü sınırlayın ve Tablo 3’de belirtilen oranlarda
köpükle müdahale edin,
Yangın tamamen sönünceye ve kendiliğinden tutuşma ısısının altına düşünceye kadar yangın
bölgesine müdahaleye devam edin.
Buhar (Hidrokarbon) Bulutu Patlaması
Buhar Bulutu Patlaması yanıcı özellikte bir ürünün ortamda hidrokarbon buharı birikerek yanma
limitlerine (LEL-UEL) ulaştıktan sonra ateş kaynağı bulması sonrası gerçekleşen hızlı yanmadır.
Yanmanın ses hızından daha hızlı bir şekilde gerçekleşmesi, ortaya yıkım gücü yüksek bir basınç
ve ısı dalgası çıkmasına sebep olur. Etki ya da hasar genellikle, açık alanda buhar bulutunu
sınırlayan engellerle optimum yanma koşullarının sağlandığı büyük çaplı birikintilerin yanması
sonrası en yüksek düzeyde olur.
Buhar Bulutu Patlamalarına karşı yapılacaklar, yangınla mücadele stratejilerinden farklı olarak
etkiyi ortadan kaldırmayı ya da etkiyi azaltmayı amaçlamaktan çok olayın gerçekleşmesini
önlemeye yöneliktir. Aşağıdaki tedbirler, bu tür patlamaların önlenmesi için göz önünde
bulundurulmadır:
Tesis genelinde tehlike tanımlama çalışması yapılarak olası kaçak kaynaklarının belirlenmesi,
Ürün ve proses bilgileri göz önünde bulundurularak kaçak senaryoları belirlenmesi,
Hakim rüzgar yönü ve ürün özellikleri (özgül ağırlığı, patlama limitleri vb.) dikkate alınarak
detektör optimizasyonu yapılması,
Algılama ve alarm sistemlerinin ilgili kontrol odalarına aktarılması,
Hidrokarbon buharı birikmesine sebep olacak ya da hava akımını sınırlayacak gereksiz
engellerin ortadan kaldırılması,
Patlama riskinin yüksek olduğu noktalarda patlama duvarları, patlamaya karşı dirençli
yapıların inşası / güçlendirmesi gibi tedbirler değerlendirilmelidir.
Patlama sonrası, olası yangınlara karşı mobil yangınla mücadele ekipmanlarının ne şekilde
kullanılacağı gibi tedbirler değerlendirilmelidir.
BLEVE (Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion)
Tankı çevreleyen alevin tank içerisindeki sıvı LPG’yi kaynatması ile birlikte tank içerisinde gaz fazı
artar ve sıvı fazı düşer. Tank içerisinde sıkışan bu gaz ısınmaya devam ettiğinde tankın dayanım
basıncını geçmesi durumunda veya tank cidarlarının aşırı ısınmasından dolayı yeterli dayanımı
gösterememesi ile tankta yarılma meydana gelir. Yarılma ile açığa çıkan sıvı genleşerek gaz
fazına geçerken ani yanma ile katastrofik etkiye neden olur. Bu olaya BLEVE adı verilir.
BLEVE’nin gerçekleşmesini önlemek için;
Ekipmanı ısıtan döküntü / jet yangınına, Tablo 3’de belirtilen şekilde müdahale edin,
Gaz fazındaki hidrokarbon kaçağı yangınlarında ortamda birikmiş gaz buharları, uygun ısı
kaynağı bularak tekrar alev aldığında, ekipman ve yangınla mücadele ekipleri için yüksek risk
doğurabilir. Bu nedenle kaynak kesilmeden yangın kontrollü yanmaya bırakılmalıdır.
Isı kaynağı bir jet yangını ise, öncelikle sistemi izole edin,
Kabı soğutmak için sabit söndürme / soğutma sistemlerini devreye alın,
Sabit sistem bulunmaması ya da soğutmanın yeterli olmaması durumunda, ekipmanı seyyar
sistemlerle soğutun,
İlk 10 dakika içinde soğutma çalışmaları başlatılamamışsa, bölgeyi boşaltın,
Akış ekipmana bağlı boru hattı ya da bağlantılardan kaynaklıysa, sistemi bloke edin
Patlama riskinin yüksek olduğu noktalarda patlama duvarları, patlamaya karşı dirençli yapıların
inşası / güçlendirmesi gibi tedbirler değerlendirilmelidir.
Şekil 2. BLEVE’nin Fotoğraflı Anlatımı
Atmosferik Tank Yangınları
Büyük çaplı tank yangınları sebepleri;
Sabit/konik tavanlı tanklar:
1. Tankın içerisinde beklenmedik yanıcı/patlayıcı karışım oluşması
2. Normal operasyon şartlarında yanıcı/patlayıcı karışım bulunması
3. Aşırı basınç
4. Yüksek sıcaklık/kendiliğinden tutuşma
5. Tank tavanında delik
6. Tankta taşma
7. Tank tabanında veya cidarında kaçak/yarılma
8. Tankın bakıma hazırlanması sırasında tank daykında kaçak/döküntü
9. Harici olaylar (deprem, başka bir tankta yangın, fleyr’den yanan parçacık taşınımı vb.)
Yüzer tavanlı tanklar:
1. Pantoon (dubalarda) hasar
2. Tank tavanında hidrokarbon birikmesi
3. Tankta taşma
4. Yıldırım düşmesi nedeniyle Rimseal bölgesinde hidrokarbon buharlarının tutuşması ve
yangın başlaması
5. Tank tabanında veya cidarında kaçak/yarılma
6. Tankın giriş-çıkış hatlarında kaçak/yarılma
7. Acil durum dreyninden yüzer tavan üzerine hidrokarbon geri akışı
8. Tankın bakıma hazırlanması sırasında tank daykında kaçak/döküntü
9. Harici olaylar (deprem, başka bir tankta yangın, fleyr’den yanan parçacık taşınımı vb.)
Ayrıca;
Yanlış köpük uygulaması nedeniyle statik elektrikten kıvılcım oluşması
Pyrophoric (Demir sülfür vb.) cürufların tutuşması
Ex-proof olmayan ekipman kullanımı nedeni ile kıvılcım oluşması
Ateşli işler
Şekil 3. Tank Tavanına Döküntü Nedenleri
Şekil 4. Tank Tavanının Batma Nedenleri
Şekil 5. Yüzer Tavanlı Tank Yangını Örnekleri
Köpük Uygulama Hatası-Statik Elektrik
Tank yangınlarına müdahalede köpük nozulundan veya monitörlerden gelen köpük statik elektrik
yaratabilir.
Örnek kaza;
Kaza, nafta tankının yüzer tavanının çökmesinden sonra yangından koruma amacıyla uygulanan
köpüğün statik elektrik taşıması ve yangını başlatması nedeniyle meydana gelmiştir. Kaza sonucu
aşağıdaki resimlerde gösterildiği üzere 3 adet nafta tankının hasarı ile sonuçlandı.
Şekil 6. Nafta Tanklarında tüm yüzey yangın kaza örneği
Tank Yangınlarından Korunmada Dikkat Edilmesi Gerekenler;
Operasyon
Tank dolum/boşaltma operasyonlarında tank seviyesini rutin olarak kontrol ediniz
Yüksek seviye veya düşük seviye alarmı geldiğinde operasyonu kontrol ediniz
Her türlü seviye alarmına müdahaleci olunuz
Eğer yüksek-yüksek seviye alarmı gelirse tankı ve tank daykını görsel olarak kontrol ediniz
Tank tavanının oturmasını önleyiniz. Hava girişi veya hasar meydana gelmiş olabilir
Rutin ve rutin olmayan operasyonlar için risk değerlendirmesi (HAZOP) yapınız
Ürün transfer hatalarına karşı önlem alınız (yüksek RVP, sıcak ürün vb.)
Acil durum müdahale prosedürlerini anlaşılabilir ve güncel tutunuz, tüm personeli bu
konuda eğitiniz.
Aylık Operatör Kontrolleri
Tank tavanı temizliği
Kaçak emareleri
Tank tavan dreynleri (acil durum dreynleri dahil)
Emniyet vana vent meshleri
Seal koruma sacı
Pantoon/dubalar (su, hidrokarbon, gaz testi)
Topraklama kabloları
Kılavuz boruları
Tank tavan merdiveni (raylar, tekerler vb.)
Tavan dreyn vanaları
Tank cidar kaçakları
Rim Seal Yangını
Tank duvarı ile tavan arasındaki seal’in bütünlüğünü kaybettiği durumlarda, seal alanında oluşan
buharın tutuşması sonucu çıkan yangındır. Yangına dahil olan seal kısmı, küçük lokal bir alandan
tankın tüm çevresine kadar genişlikte olabilir.
Şekil 7 Yüzer Tavanlı tank çizim örneği
Rim Seal Yangını Söndürme Stratejileri
Yüzer tavanlı tankların seallerinde meydana gelecek küçük çaplı yangınlar, kuru kimyevi tozlu
yangın söndürme cihazları kullanarak söndürülür. Eğer yangın büyük ve seyyar kuru kimyevi
tozlu yangın söndürme cihazlarının kapasitesini aşıyorsa veya müdahale edilemiyorsa aşağıda
açıklanan metot uygulanır.
Tanktaki seal yangınına, tanktaki sabit köpük sisteminden köpük verin. Yangına müdahale
eden ekibi, su sisi kullanarak ısıya karşı korunması gerekir. Su, köpük örtüsüne zarar
vereceğinden, köpük üzerine su verilmemesine dikkat edin.
Eğer tank duvarlarındaki boyalar kabarmakta ve renk değiştirmekte ise, su sprinklerini açarak
tankın cidarlarını soğutun.
Tankın seal kısmına gereğinden fazla köpük verilmesi, seal kısmındaki köpük bariyerlerinden
taşarak tavan dreynlerinin yetersiz olması ve tank tavanında birikmesi sonucu tavanın
çökmesine neden olabilir. Bu duruma dikkat ederek köpüğün sealler ile köpük bariyeri
arasında kalmasına ve tavan üzerine taşma yapmamasına gayret sarf edilmelidir.
Tablo 4. Yüzer tavanlı tanklarda köpük dökücü ile köpük solüsyonu uygulama
Sistem tipi Solüsyon oranı (NFPA) Minimum süre (dakika)
Rimseal bölgesi köpük
dökücü (köpük barajı ile)
12.2 l/dak/m2
(0.3 gpm/ft2)
20
Rimseal bölgesi köpük
dökücü (köpük barajı
olmadan)
20.4 l/dak/m2
(0.5 gpm/ft2)
10
Yüzer Tavan Üstü Döküntü Yangını
Tavan üzerindeki döküntü yangını; yüzebilirliğini muhafaza eden bir tank tavanı üzerinde oluşan
sınırlı derinlikteki sıvıda ortaya çıkan bir yangındır. Aşağıdaki hidrokarbon kaçağı ve tutuşma
olaylarından kaynaklanabilir:
Tavan kaplamasındaki çatlaklar, tavanda tutuşabilecek bir hidrokarbon sıvısı havuzu
oluşmasına olanak sağlayabilir.
Eğer tank tavanı yüzebilirliğini kaybederse ve kısmen batarsa, yanıcı sıvı tank yüzeyinin üst
kısmına taşarak birikebilir.
Tank havalandırması ya da tavan bağlantı noktaları, fittingleri kanalıyla kaçan yanıcı sıvılar
yüzer tavan üzerinde birikebilir ve tutuşabilir.
Yüzer tavan üstü döküntü yangını Söndürme Stratejileri
Döküntü yangınının seal yangınına dönüşmemesi için, tanktaki sabit köpük sisteminden köpük
uygulayın.
Yüzer tavan üstü döküntülerinde oluşacak yangınlara lokal ve müdahale edilebilir boyutta ise
portatif yangın söndürme cihazları ile müdahale edilir.
Portatif yangın söndürme cihazları ile müdahale edilemediği durumlarda tank tepesine
çekilecek hortumlar vasıtasıyla köpük uygulanarak mücadele edilir.
Tüm Yüzey Yangını
Tüm yüzey yangını, tanktaki tüm sıvı yüzeyinin alev alması ile meydana gelen bir yangındır. Tank
tavanının tamamıyla çöktüğü varsayılır. Uygulamada, eğer tavan, yakıt yüzeyinin önemli bir
kısmının maruz kalacağı ve tutuşmanın oluşacağı şekilde devrilmeden dolayı kısmen çökmüşse,
bu bir tüm yüzey yangını olarak kabul edilebilir.
Tam yüzey yangını söndürme işlemleri için aşağıdaki hususlar önemlidir:
Köpüğü tank yüzeyine taşımak için rüzgar yönü kullanarak, köpük monitörlerini kapalı bir grup
içine yerleştirmek,
Eldeki köpük konsantresi stoklarının yeterli miktarda olmasını sağlamak. Tipik standartlar en
az 65 dakikalık işletme süresi gerektirir. Eğer yangın bir süre devam etmekte ise bu süre en az
120 dakikaya çıkarılmalıdır.
Köpük dağıtım operasyonlarının hazır ve anlaşılır olmasını sağlamak,
Köpük uygulaması başlatma ve uygulamayı gerekli süre kadar kesintisiz devam ettirme,
Yangın söndürülse bile, gerekli süre sona ermeden köpük uygulamasını durdurmama,
Nihai söndürmeyi desteklemek için tank duvarlarını (gerekirse) soğutma,
Yangın sönmüyorsa tüm personeli emniyetli bir yere götürmek ve kendiliğinden sönme
meydana gelinceye kadar pompalamaya devam etmek.
LASTFIRE Tavsiye edilen uygulama oranı (Termal updraft ve rüzgar etkisi dikkate alınarak
belirlenen miktar) 10.4 l/dak/m2 (0.26 gpm/ft2)
Tablo 5. Tüm Yüzey Tank Yangınlarında Köpük Uygulama Asgari Süresi
Flaş noktası 38 oC (100 oF) ile 90 oC (200 oF)
arasında bulunan ürünler
50 dakika
Flaş noktası 38 oC (100 oF) den düşük
ürünler (benzin)
65 dakika
Hampetrol 65 dakika
Tablo 6. Tüm Yüzey Tank Yangınlarında Su besleme ve köpük ihtiyacı tablosu
Tan
k
çapı
(m)
Köpük
solüsyonu
uygulama
oranı
Köpük
üretimi
için
gerekli
su
3% Köpük
konsantrasy
onu
(litre/dakika)
65 dakikalık
uygulama (3%
köpükle) için
toplam ihtiyaç
olan köpük
1% Köpük
konsantrasy
onu
(litre/dakika)
65 dakikalık
uygulama (1%
köpükle) için
toplam ihtiyaç
olan köpük
(litre/dakika) miktarı
(m3/saa
t)
solüsyonu
miktarı (litre)
konsantrasyon
u miktarı (litre)
8 523 30 16 1019 5 325
10 817 48 25 1593 8 520
12 1176 68 35 2294 12 780
14 1601 93 48 3122 16 1040
16 2091 122 63 4078 21 1365
18 2646 154 79 5161 26 1690
20 3267 190 98 6371 33 2145
22 3953 230 119 7709 40 2600
24 4705 274 141 9174 47 3055
26 5522 321 166 10767 55 3575
28 6404 373 192 12487 64 4160
30 7351 428 221 14335 74 4810
40 13069 761 392 25485 130 8450
50 20420 1188 613 39820 204 13260
60 29405 1711 882 57340 294 19110
80 52276 3042 1568 101939 523 33995
100 81682 4754 2450 159279 817 53105
120 117622 6846 3529 229362 1176 76440
Tüm Yüzey Tank Yangınları Söndürme Stratejisi Notları
Yangın sırasında Tank duvar sprink sistemleri açılarak tankın cidarı soğutulur, tank yapısının
bozulması engellenir. Yangın sırasında radyan ısıya maruz kalan çevre tanlarında sprink
sistemi açılır.
Yangın söndürme çalışmaları sırasında, tanktaki ürünün başka tanklara transferi mümkün ise
pompalama işlemi yapılmalıdır. Boilover süresini azaltsa bile etkileri azaltılabilir.
Üründe boilover’a sebep olabilecek dipte bulunan su mümkünse drain edilmelidir. Ancak,
pratikte tank tabanı bozukluğu, acil durum su çekme pozisyonu veya su süspansiyonundan
dolayı suyu tamamen çekmek mümkün değildir.
Köpük akımları, tank yüzeyine ulaşmalarını sağlamak için sürekli olarak kontrol edilmelidir.
Değişken rüzgar hızları, rüzgar yönünün değişmesi ve su basıncının düşmesi; köpük akımının
çok azalmasının ve tank yüzeyine vuramamasının sebeplerinden sadece birkaçıdır.
Yangın bariz biçimde sönüyorsa, söndürmeyi tam olarak sağlamak ve tank sıvısı yüzeyinde
köpük örtüsü oluşturmayı garanti etmek için köpük uygulamasına devam edilmelidir.
Tanktaki ürün seviyesi yüksek ise köpük uygulaması için yeterli pay kalmamış olabilir ve tank
yüzeyine herhangi bir köpük uygulama girişimi tanktan dökülmelere yol açabilir. Tank
seviyesinin yüksek olduğu hallerde, yukarıdaki strateji sıralamasında belirtildiği gibi tank
seviyesi pompalama veya yanma yoluyla seviye düşünceye kadar köpük atağını geciktirmek
gerekli olabilir.
Kullanılacak monitör kapasitesi ne olursa olsun, atak metodu aynı olacaktır; yanan sıvı
yüzeyinin tek bir noktasına köpük monitör akışlarının yoğunlaştırılması gerekir. Her zaman
olmasa da genelde bu atak metodu, rüzgara göre uygun pozisyon alınarak uygulanır ve tank
muhafazasının hemen üzerinden, köpüğün yanan sıvı üzerine akabildiği bir köpük döşemesi
ya da kaplama alanı oluşturma amacıyla gerçekleştirilir.
Ham petrol ve siyah ürünlerin bulunduğu tank yangınları hafif ürünlere göre boilover riskinden
dolayı daha tehlikelidir. Personelin herhangi bir zamanda dayk içine girmesi önerilmez.
Ham petrol tankları söndürülmez ve yanmaya bırakılırsa boilover gerçekleşir.
Köpük monitörleri sahada tek bir alanda olmalı ve köpük uygulaması monitörlerle tek bir
noktadan yapılmalıdır (aşağıdaki şekilde ki gibi). Böylelikle ürünü kaplayacak köpük
battaniyesinin oluşumu 3 veya 4 ayrı noktadan köpük atmaktan daha hızlı olur.
Yüzer tavanlı tankların tavanlarında büyük miktarda ürün bulunduğunda aşağıdaki maddeler
uygulanır (örneğin tavanı batan jet tankında)
1. Tank operasyonları, ürün transferleri durdurulur.
Sahada gaz testi yapılarak tehlikeli alanlar belirlenir.
Saha boşaltılarak potansiyel kıvılcım kaynakları sahadan uzaklaştırılır. İş izinleri,
ateşli işler durdurulur, sahaya araç girişi yapılmaz.
2. Aşağıdaki maddeler hariç asla köpük uygulamayınız
Sahada uzaklaştırılamayan kıvılcım yaratma ihtimali yüksek kıvılcım kaynağı varsa,
örneğin hava şartları müsait değilse, yıldırım düşme riski çok yüksekse
Operasyon yapan personel tam donanımlı yangın koruma kıyafetlerini giymişse,
örneğin, ürün transferi, tank tavanının bakımı
Eğer tank içerisindeki ürün yüksek iletkenliğe sahipse, örneğin, ham petrol
3. Eğer köpük uygulamasına karar verilirse;
Eğer mümkünse sabit köpük dökücüler kullanılır ve son derece yavaş bir şekilde
tank cidarının alt tarafına uygulanmalıdır.
Monitörler veya taşınabilir köpük dökücüler ile yapılan uygulamalarda ürün üzerine
direk köpük verilmez, ilk önce tank iç cidarına çarptırılarak köpüğün döküntü
üzerine yayılması stratejisi ile uygulama yapılır.
Mobil köpük uygulaması yerine yangın araçları ile müdahale tercih edilmelidir.
Mobil köpük dökücüler ile yapılan uygulamalarda maksimum köpük akışı ilk olarak
tankın dışında test edilerek akış sağlanır, daha sonra mümkün olduğu kadar yavaş
bir şekilde iç cidara köpük solüsyonu çarptırılarak köpüğün döküntü üzerine
yayılması stratejisi ile uygulama yapılır.
Köpük veya su ASLA direk olarak tank yüzeyinde hidrokarbon (ürün) döküntülerine
uygulanmaz.
4. Köpük ürün yüzeyini tam kapladığında (yangın sonrasında)
Tam kaplama sağlandıktan sonra köpük verilmeye (köpük battaniyesini bozmadan)
devam edilmelidir.
Tankta bulunan tüm ürün transfer edilene kadar tank yakın takip ile kontrol
edilmelidir.
Köpük kaplamasının bozulması (su ve köpüğün ayrışması süreci) elektrostatik
kıvılcım kaynağına neden olabilir.
Şekil 11. Sabit çatılı yüzer tavanlı tankta köpük uygulama örneği
Tablo 7. Sabit çatılı yüzer tavanlı tankta köpük odalarından köpük karışımı uygulama oranları
Ürünün Flaş noktası Köpük karışım oranı Minimum uygulama süresi (dk)
Flaş noktası > 38 oC (100 oF)
4.1 l/dak/m2
(0.1 gpm/ft2)
20*
30**
Flaş noktası < 38 oC (100 oF) ,
hampetrol dahil
30*
55**
45m çapından büyük tanklar
Tüm ürünler 6 l/dak/m2
(0.15 gpm/ft2)
30*
55**
*Köpüğün düzgün bir şekilde yayılmasını sağlayacak köpük dökücü bulunması durumunda
** Köpüğün düzgün bir şekilde yayılmasını sağlayacak köpük dökücü bulunmaması durumunda
Sabit tavanlı tanklarda tüm yüzey yangını
Sabit tavanlı tanklarda tüm yüzey yangını, vent yangını sıçraması ile ortaya çıkabilir. Alev geri
tepmesi sırasında buhar boşluğunda yanıcı/hava karışımı varsa ve özellikle PV valfleri ve/veya
alev tutucuları bozuk ise bir buhar boşluğu patlaması oluşabilir.
Tank API 650’ye uygun yapılmış ise, patlama durumunda tavan shell bağlantı noktasında
yapılan zayıf kaynak noktalarından ayrılmalıdır. Buhar boşluğu patlamasının gücüne bağlı
olarak, tavan, kısmen “bir balık ağzı açıklığı oluşturarak” ya da tamamen çıkabilir.
Tavanın yarılmadan tümüyle havaya uçtuğu durumlar meydana gelebilir. Tavan kısmen
yerinden ayrılırsa, tank yüzeyine köpük uygulamada zorluklar olabilir ve mücadele süresini
uzatabilir. Bu yangınların söndürülmesi, monitör veya köpük odaları vasıtası ile “üstten” veya
yanan sıvı içerisinden yüzeye olacak şekilde köpük uygulaması yapılabilir.
LASTFIRE Tavsiye edilen uygulama oranı (Termal updraft ve rüzgar etkisi dikkate alınarak
belirlenen miktar) 10.4 l/dak/m2 (0.26 gpm/ft2)
Tablo 8. Sabit çatılı tanklarda Tüm Yüzey Tank Yangınlarında Köpük (sabit/seyyar monitörlerle)
Uygulama Asgari Süresi (çatının zayıf kaynaktan yırtılıp ayrılarak yangın meydana gelmesi)
Flaş noktası 38 oC (100 oF) ile 90 oC (200 oF)
arasında bulunan ürünler
50 dakika
Flaş noktası 38 oC (100 oF) den düşük
ürünler (benzin)
65 dakika
Hampetrol 65 dakika
Konvansiyonel hidrokarbonların aksine, yüksek oranda suyla karışabilen yakıtlar, uygulamada
yalnız “üstten” hafif uygulama ya da uygulama oranlarının artırılması gibi özel metotlar
gerektirebilir.
Dayk Yangını
Dayk’ taki bir yangın, tank çevresindeki muhafazaya alma bölgesi içinde meydana gelen herhangi
bir tür yangındır. Bu tip yangınlar, küçük bir döküntü olayından tüm set alanını kaplayan bir
yangına kadar değişiklik gösterebilir. Bazı durumlarda mikser bölgesinde olabilecek kaçağın
tutuşması gibi ortaya çıkan yangın, yakıt kaynağının hidrostatik yüksekliğinden dolayı, jet ya da
püskürme tipi yangın özellikleri gösterebilir.
Dayk yangınları döküntü yangınlarında olduğu gibi köpük ile müdahale edilir.
Öncelikle döküntüyü besleyen akışı kesin,
Mümkün olan durumlarda döküntüyü sınırlayın ve drenaj sistemleri ile döküntü miktarını
azaltın,
Döküntü yangınlarında Tablo 3’de belirtilen oranlarda köpük-su karışımı ile müdahale edin.
Yangın tamamen sönünceye ve kendiliğinden tutuşma ısısının altına düşünceye kadar köpük
örtüsünü sabit tutacak şekilde müdahaleye devam edin.
Termal ısıdan etkilenen ekipmanları soğutun.
Pantoon ya da Diğer Kapalı Alanlardaki Patlama
Kolay tutuşabilen buharlar pantoon ya da diğer kapalı alanlarda birikerek kıvılcım kaynağı ile
temas ettiğinde patlama meydana gelir. Bu gibi patlamalar, tank tavanı bakım ayakları üzerine
oturması durumunda seviyenin azalmasıyla tavan ile taban arasındaki boşluğa hava emilimi
olması durumunda gerçekleşir.
Patlama sonrası tank yüzeyinde yangın meydana gelmesi durumunda tüm yüzey tank
yangınlarına müdahale yöntemi uygulanır.
Sabit Çatılı Tank Vent Yangınları
Bir vent yangını, sabit tavanlı bir tankta ventlerin bir veya daha fazlasının tutuştuğu yangındır.
Tankın günlük solunum çevriminden dolayı veya tank dolum operasyonları sırasında, yanıcı
buharlar ventten tahliye edilir. Tank dışındaki tutuşma kaynaklarının vent yangınlarını başlattığı
olaylar olsa bile, çoğu vent yangınları yıldırım olayına bağlanır.
Vent Yangını Söndürme Stratejileri
Yangın söndürme taktikleri, bazen vent yangınından ortaya çıkan alev ve duman
değerlendirmesine yoğunlaşır ve yaklaşım kimi zaman aşağıdakilere dayanır:
Siyah dumanlı ağırlıkla turuncu ve sarı alevli vent yangınları, tank içindeki buhar/hava
karışımının “zengin yakıt” olduğunu gösterme eğilimi taşır. Tank içine geri tepme, buhar bulutu
patlaması oluşturmayabilir ve kuru kimyevi tozlu söndürücüler veya köpük kullanarak
yangınları söndürmek mümkündür.
Hemen hemen dumansız olan ağırlıkla mavi-kırmızı “çıtırtılı” alev içeren yangınlar, tanktaki
buhar/hava karışımının yanıcı veya patlayıcı olduğunu gösterme eğilimindedir. Ürün, açık bir
PVRV (pressure vacuum relief valve) vasıtasıyla havalandırıldığı sürece, geri tepme meydana
gelmeyebilir ve bir buhar alanı patlaması önlenmiş olabilir. Ancak, bozuk bir PVRV veya alev
tutucu, geri tepmeye ve ardından patlamaya yol açabilir. O nedenle, bu elemanların iyi
muhafaza edilmesi ve doğru çalışması zorunludur.
Bazı hallerde, tank tavanı ve muhafazasını su ile soğutarak veya tank operasyonlarını
durdurarak ve tank dışına pompalama yaparak, tanktaki basıncı düşürmek suretiyle bu
yangınlar söndürülmektedir.
Vent yangınını söndürmek için kullanılan diğer bir metot, pozitif bir basınç oluşturmak için tank
içine yakıt gazı vermek ve yakıttan zengin buhar alanı sağlamaktır; burada alev tipinde sarı-
turuncu duruma olan değişiklik, söndürme girişiminin başlatılabileceği anlamına gelir.
Boilover
Tüm Yüzey Yangınında Tankın içindeki suyun kaynayıp üzerindeki yakıtı taşırması olayıdır.
Farklı kaynama noktası aralıklarına sahip hidrokarbonların bir karışımı olan ham petrolün tüm
yüzeyinin maruz kaldığı yangınlarda, düşük kaynama derecesine sahip kısımlar yanarak alevi ve
yangını besler. Ham petrolün ağır kısımlarının oluşturduğu (asfalt, residue vb.) bir ısı katmanı ve
dalgası oluşturur.(Arap Light ham petrolünde) 9 m çapındaki bir tankta yapılan testte ısı katmanı
ilerleme hızı 5-8,4 mm/dakika olarak tespit edilmiştir). Temel olarak yaklaşık 150-300 0C sıcaklığa
sahip bu katman alt kısımlara doğru ilerlemesi ve askıda bulunan yada dipte bulunan su
katmanına ulaşması ile 120 0C sıcaklığa ulaşan su, 1700 kat genleşerek kızgın buhar oluşturur.
Buhar oluşumu son derece hızlıdır ve ham petrol içinden buhar kabarcıkları yukarı doğru çıkarken,
büyük miktarda halen yanmaya devam eden ham petrolü sürükleyerek şiddetle tank dışına
fırlatılır. Bu olaya BOILOVER ( kaynayıp taşma ) denir.
Rezidyum, heavy fuel oil ya da başka bir ürünle paçallanmış farklı kaynama noktasına sahip
ürünler içinde BOILOVER tehlikesi mevcuttur. Tank içine sıkılan su doğrudan BOILOVER’ a yol
açar.
Şekil 12. BOILOVER (Genleşme Sonucu Taşma) Olayının Gösterimi
Yanan sıvının yüzeyindeki sıcak tortuların (residue) yoğunluğu yanmayan hidrokarbonun
yoğunluğundan fazla olduğu zaman sıcak yüzeyden dibe doğru batar ve boilover gerçekleşir. Dibe
batan sıcak tortuların hızı yanma oranından dolayı sıvı damlacıklarının seviyesine göre daha
fazladır (bkz. Şekil 12). Tortular dibe battıkça ısı tabakası büyüklüğü ve yoğunluğu artar. Sıcaklık
150 ila 315 oC arasındadır. Bu ısınan tabaka yakıtın içerisindeki suya veya su emülsiyonunun
olduğu katmana ulaştığı anda su ilk önce aşırı ısınır ve stim patlamasına neden olur. Suyun ani bir
şekilde buhara dönme sıcaklığı 100oC nin üzerindedir ve hacmi 1700 kat artar.
Buharın bu derece büyük miktarda genleşmesinin yanan hidrokarbonu ve buharı ileri doğru iterek
tank çapının 10 katı yüksekliğe çıkardığı tahmin edilmektedir.
Boilover’ın olabilmesi için hidrokarbonun bileşenlerinin kaynama noktaları aralıklarının çok geniş
olması gerekir. Birçok ham petrol bu kategoriye dahildir.
Boilover’ın gerçekleşmesi için aşağıdaki üç madde gereklidir:
Tankın üstünün açık olması ve yanma olayının başlamış olması. Yangının tüm yüzeyi veya
tüme yakın bir kısmını kaplaması veya yangının tankın etrafını tamamen kaplaması.
Tankın içerisinde su tabakası veya su-hidrokarbon emülsiyonu olması.
Depolanan maddenin özelliklerine göre ısı tabakasının gelişimi.
Üzeri açık bir tankta ki yangında kaynama noktası aralığı geniş olan yanıcı sıvı (örneğin; ham
petrol) varsa kaynama noktası yüksek olan bileşenler yüzeyden dibe çöker ve ağır ısınmış tabaka
oluştururlar. Bazı ham petrol türlerinde bu tabaka aşağıya doğru saate 75mm hızla batarken,
diğerleri de saatte 1.3 m hızla batarlar. Birçok ham petrolde bu oran yanmadan saatte 300 ila 450
mm arasında daha hızlıdır.
Yangın öncesi yapılan planlarda boilover olan bir tankta, tankın içindeki yakıtı pompa ile çekmek
dikkate alınmalıdır. Pompa ile yakıtı çekmek boilover içindeki yanan miktarı azaltacaktır.
Potansiyel boilover ile ilgili ek bilgiler:
Alev yüksekliği ve parlaklığı artar
Çıtırtı veya kızartma sesi duyulur
Yanan maddeler tanktan birkaç metre etrafa saçılır
Şekil 13. Tipik Boilover Örneği
Tank Yangınlarında Yayılma
Üzeri açık yüzer tavanlı 50 m çapında bir nafta tankı tüm yüzey yangınının, aşağıdaki koşullar
altında takriben 1,5 saatte aynı özelliklerde komşu bir tankı tamamen içine alacak şekilde
sıçrayacağı öngörülebilir.
Komşu tanka doğru olan 4 m/s (14km/hr-13 ft/s) rüzgar hızı;
Tanklar arasındaki mesafenin 0,5 D (25m – 82 ft) olması;
Komşu tankın duba tipi yüzer tavanı olması ve yetersiz su spreyi;
Yukarıdaki verilen örnek temelinde diğer tüm değişkenlerin sabit kaldığı varsayıldığında komşu bir
tankta aşağıdaki tehlikeli durumlar oluşacaktır;
Tablo 9. Yanan bir tankın komşu tanklara mesafe ve rüzgara göre yayılma süreleri
Temel durum 1,5 saat
Değişkenler
0,3 D tanklar arası mesafe 1,5 saat
1,0 D tanklar arası mesafe 3,0 saat
2,0 D tanklar arası mesafe 17,0 saat
Rüzgarsız hava koşullarında 2,8 saat
Su spreyleri olduğunda 2,8 saat
Çift katmanlı yüzer tavan 1,5 saat
Su + rüzgarsız hava 4,5 saat
Su + çift katmanlı yüzer
tavan
>24,0 saat
Bu verilere göre şu sonuçlar çıkarılabilir;
Eğer ilk yanan tank hızlıca söndürülmezse, korumasız olan ve tanklar arası uzaklığın
normal mesafede olduğu uçucu maddelerin depolandığı tanklarda sıçrama yaşanması
muhtemeldir,
Soğuk hava koşulları sıçrama potansiyelini yalnızca geciktirir,
Tanklar arası mesafe orta seviyede arttırılmış durumlar sıçrama potansiyelini yalnızca
geciktirir,
Yalnızca su spreyi koruması veya yalnızca tavan izolasyonu sıçramayı engellemez,
Su spreyi koruması veya tavan izolasyonu etkilidir,
Tanklar arası mesafenin normal olduğu durumlarda küçük çaplı tanklarda sıçrama riski
büyük çaplı tanklardan daha fazladır,
Düşük uçuculuğa sahip yakıtlar yangın mücadele personeline daha fazla zaman sağlar.
Tank Yangın Sistemleri Test Aralıkları
Uluslararası Standartlara göre aşağıdaki gibi uygun bir test ve muayene planı yapılmalıdır:
Haftalık: Pompaları kontrol ve test edin (yakıt seviyeleri ve pozisyonları
(otomatik/manuel)) ve doğru basınçta su kaynağının mevcut olduğunu kontrol edin.
Köpük seviyelerini kontrol edin.
Aylık: Boru hatlarında görünür bir hasar veya kaçak olup olmadığını kontrol edin, ve
bütün işletme bileşenleri ve kontrollerinin hazır durumda ve hasarsız olduklarını kontrol
edin.
Deniz ortamındaki tüm ekipmanların operasyonlarını (monitörler, vanalar) kontrol edin.
3 Aylık: Bütün elektrikli algılama ve alarm sistemlerinin hizmette olduğunu kontrol ve
test edin.
6 Aylık:
Köpük üreten ekipmanlar
Oranlama ekipmanlarının muayenesi, bunların yardımcı ekipmanlarında ve köpük
üreteçlerinde mekanik hasar, korozyon, tıkanıklık olup olmadığının kontrolleri ve bütün
vanaların çalışır durumda olduklarının elle kontrollerinin yapılması.
Boru Hatları
Yer üstü boru hatlarının durumlarının ve doğru drenaj eğimlerinin sağlandığının
kontrolü. Göle muayene esnasında normalde kuru boru hatların hidrolik basınç testleri
korozyon ve mekanik hasar durumlarından dolayı şüpheli sonuçlar verebilir.
Filtreler
Filtrelerin muayenesi (bu muayene bilhassa sistemin kullanımından veya herhangi bir
akış testinden sonra gereklidir).
Vanalar
Bütün kontrol vanalarının manuel fonksiyonlarının ve otomatik vanaların ilave olarak
otomatik operasyonlarının kontrol edilmesi.
Tanklar
Köpük konsantresi ve köpük çözelti tanklarının dreyn edilmeden gözle muayenesi.
Köpük konsantresi nakliye tanklarında bulunan köpükte herhangi bir bozulma olup
olmadığına dair kontrolü.
12 Aylık: Köpük konsantrelerinde veya çözeltilerinde eğer üç yıldan eski iseler
içeriklerinin ve karakteristiklerinin ve herhangi bir tortu veya çökelme olup olmadığının
kontrolü için laboratuvar testleri.
Sistemleri veya ekipmanları kullanacak personelin doğru bir şekilde eğitildikleri ve
yetkilendirildiklerinin, yeni personelin de gerekli bilgilendirmeleri aldıklarının kontrol
edilmesi.
Köpük ekipmanlarının tahliye/boşaltma/atış testleri.
5 Yıllık: köpük konsantrelerinin yangın testleri (ayrıca satın alınan her büyük parti için
de yapılmalıdır).
Yasal olarak yapılması zorunlu olanlar: Bütün tankların iç muayeneleri.
Not: Bütün kontrol/test sonuçlarının kayıtları ana testlerin fotoğrafları ile birlikte saklanmalıdır.
Şekil 14. Konik tavanlı tankın köpük dökücülerinin test edilmesi
Şekil 15. Köpük üreteci testi
Şekil 16. Rim seal Köpük sistemi testi
Şekil 17. Doğru Köpük bariyeri tasarımı uygulaması
Şekil 18. Yanlış Köpük bariyeri tasarımı
Şekil 19. Kuş Yuvası nedeniyle tıkanmış köpük dökücü
Şekil 20. Korozyona uğramış köpük dökücüler
Şekil 21. Köpük bariyeri dizayn hatası
Şekil 22. Bakımsızlık nedeniyle köpük dökücülerin bir kısmı tıkalı, köpük barajı drenaj deliklerinde
dizayn hatası
Fırın Yangınları
Fırın tüplerinde delinme ya da yarılma gerçekleşmesi sonucu meydana gelen yangınlardır.
Fırın şarjı kesilir,
Fırın yakıt (Fuel gaz, fuel oil, doğal gaz vb.) akışı kesilir,
Fırın dışına alev taşması durumunda soğutma gereklilikleri gözden geçirilir, su veya köpükle
müdahale edilir,
Fırın içindeki yanmalara karşı boğma stim (snuffing steam) açılır.
Pompa Yangınları
Pompaların seal bölgelerinde, giriş çıkış hatlarında oluşan kaçakların tutuşması ile pompa
yangınları meydana gelir.
Yanan pompa etrafındaki ekipmanlardan soğutma ihtiyacı olanlar belirlenir. Havuz yangını
yoksa yanmakta olan pompanın ve çevre ekipmanların su sprinkler sistemleri açılır. Çevrede
hafif hidrokarbon içeren pompa ve ekipmanlar varsa bu ekipmanlara soğutmada öncelik
tanınır.
Havuz yangını söz konusu ise Tablo 3’de belirtilen şekilde müdahale edilir.
Soğutma yaparken çevre hatların şarjı kesilmemelidir, özellikle hafif hidrokarbon hatlarının
şarjlarının kesilmesi bu hatlarda patlama riskini artıracaktır.
Pompa giriş ve çıkış vanaları gerekli ise uygun su sisi desteğinde kapatılır.
Soğutma sebebi ile kullanılan su ve köpüğün, uzun süreli veya aşırı kullanımının yanıcı
sıvıların taşınması ve daha geniş alanlara yayılıp yayılmadığı kontrol edilir.
Kompresör Yangınları
Kompresörlerin seal bölgelerinde, giriş çıkış hatlarında, dreyn / ventlerinde, flanşlarında oluşan
kaçakların tutuşması ile kompresör yangınları meydana gelir. Kompresörlerde çıkan yangınlar
genellikle gaz yangınlarıdır ve ancak yakıt kaynağının kesilmesiyle söndürülebilirler.
Kompresörde motorize ya da uzaktan kumandalı bir vana (MOV / ROV) varsa, öncelikle ilk
müdahale uzaktan yapılarak kompresör gaz girişi kesilir.
Kompresör giriş ve çıkış vanaları gerekli ise uygun su sisi desteğinde kapatılır.
Kompresör sprinkler sistemi açılarak soğutma yapılır. Sabit sistemler mevcut değilse,
kompresör mobil /seyyar ekipmanlarla soğutulur.
Kompresör kapalı ya da sınırlandırılmış bir alanda ise ve sabit sistemler mevcut değilse, çevre
ekipmanları ve ortamları mobil/seyyar sistemlerle soğutularak yangın kontrol altına alınır.
Çevre ekipmanların soğutma ihtiyacı belirlenir. Soğutma yaparken çevre hatların şarjı
kesilmemelidir. Özellikle hafif hidrokarbon içeren ekipmanlara soğutmada öncelik verilir.
Eşanjör Yangınları
Eşanjör yangınları, kafa flanşlarında ve giriş-çıkış hattı flanşlarında meydana gelen kaçakların
tutuşması ile meydana gelir.
Eşanjör şarjı kesilir.
Eşanjör kafasında stim ringleri varsa açılarak yangını kontrol altına alınır,
Çevre ekipmanların soğutma ihtiyacı belirlenir. Soğutma yaparken çevre hatların şarjı
kesilmemelidir. Özellikle hafif hidrokarbon içeren ekipmanlara soğutmada öncelik verilir.
Hidrokarbon döküntüsü ya da havuz yangını söz konusu ise Tablo 3’de belirtilen şekilde
müdahale edilir.
Köpük örtüsünün bozulma ihtimali varsa ve kaynaklar yeterli ise soğutmada da köpük
kullanılır.
Laboratuvar Yangınları
Laboratuvar yangınları, laboratuvarda bulunan cam deney malzemeleri, özel tip aparatlar ve
elektronik analiz cihazlarından ötürü ayrı bir mücadele işlemini gerektirir.
Küçük çaplı yangınlarında seyyar CO2’li yangın söndürme cihazlarını kullanılır. Eğer
yangın büyürse kuru kimyevi yangın söndürme cihazları kullanılır.
Yanıcı maddelerin geniş yüzeylere dağılması halinde; alev almış veya almamış olsun,
yangınla mücadele ekibi dışında binadaki personel tahliye edilerek laboratuvar binasını
besleyen yakıt, hava, gaz ve elektrik akımı kesilir.
Yalnız basit (kağıt, ofis malzemeleri vb.) yanıcı maddelerin söz konusu olduğu hallerde;
yakıtın ve binanın yanan kısımlarındaki yangını söndürmek için, su sisi veya su kullanılır.
Laboratuvarda otomatik söndürme sistemleri (gazlı ve sulu) mevcut ise, devreye alınır.
Yangın esnasında laboratuvardaki zehirli kimyevi maddelerin de yanmış olması söz
konusu olacağından, hava tüplü maske kullanmaksızın müdahale etmek yasaktır.
Kara Tankerleri Dolum Yeri Yangınları
Rafineride karadolum tesislerinde meydana gelen yangınlardır.
LPG tankerlerindeki yangınlar sadece yakıt kaynağını keserek söndürülebilir. Benzin ve
diğer ürün tankerleri veya dolum cenderelerinde çıkan yangınlar, kuru kimyevi tozlu
yangın söndürme cihazları, köpük ve su ile söndürülebilir.
Dolumla ilgili bütün pompalama faaliyetleri durdurulur, doluma gelen hatlar üzerindeki
vanaları derhal uzaktan kumanda ile veya elle kapatılır.
LPG haricindeki tankerdeki yangını sabit köpük sistemi, yangın araçları, seyyar köpük
monitörü veya köpük üreteci ile köpük vererek söndürürken, tankerin gövdesini yangın
araçları veya yangın hortumlarıyla soğutulur. Bu soğutma işlemine, kızgın yüzeylerin
sebep olabilecekleri yeniden alev alma tehlikesi tamamen ortadan kalkıncaya kadar
devam edilir. Ayrıca, dolum adalarındaki su sprink vanalarını açarak, yangının olay
mahallinden uzaklaştırılamayan tankerlere sirayet etmesi önlenir.
Eğer tankerlerin üzerindeki emniyet vanaları açmış ise, alevi söndürmek için yakıt ikmali
kesilir. Şayet vanaların kapatılması mümkün değilse, tanker gövdesini otomatik/manuel
su sprinklerini açarak veya emniyetli bir mesafeden diğer teçhizatlarla soğutmaya devam
ederek LPG’ nin kontrol altında yanmasını temin ediniz. BLEVE tehlikesini göz ardı
etmeyerek kesinlikle tankerin yakınına yaklaşmayınız.
Deniz Tankeri Yangınları
Rafineride bulunan iskelelerde meydana gelen yangınlardır.
Ürün akışını durdurunuz. Dolum kolunu tankerden ayırınız.
Gerekli durumlarda soğutma amacıyla tankerin riskli bölgelerine soğutma suyu
uygulayınız.
Manifoldlardaki yangınları yüksek basınçlı su sisi veya kuru kimyevi yangın söndürme
cihazları kullanarak söndürünüz.
Eğer gemi tanklarında bir patlama sonucu açılma var ise ürünün cinsine göre açılan
yerden köpük ve su sisi uygulayınız.
İskele yükleme ve boşaltma alanını, su topları ile koruyunuz.
Mümkünse tankeri iskele bölgesinden emniyetli bir alana aldırılmasını sağlayınız.
Kanal ve Rögar Yangınları
OWS kanalları, genel saha drenaj kanalları ve tank dreyn kanallarında meydana gelen
yangınlardır.
Açık kanal yangınları kapalı rögar patlamasına neden olabilir. Bu nedenle açık kanal
yangınlarında; operatörler, rögar kapağı patlamasına karşı sahalarında bulunan rögar
kapaklarının etrafının boşaltılmasını sağlamalıdır.
Alevlerin çıktığı her menhol ve dreyne köpük veya kuru kimyevi toz ile müdahale edilir.
Açık kanal yangınlarına müdahale ederken, bitişik bağlantılı kanallara bol su verilmeli ve
suyun üzerinde ürün olan kanallar köpük ile örtülmelidir.
Orman / Ot / Ağaç Yangınları
Tüpraş Tesislerinde meydana gelen ot ve ağaç yangınlarına mevcut yangın suyu sistemi ile
müdahale edilir. Su ile müdahale edilemeyen küçük çaplı yangınlara KKT ile müdahale edilir.
Orman ve otluk alanlardaki yangınlara müdahalede karbondioksit (CO2) ve karbonmonoksit (CO)
gazlarına maruz kalmamak için gerekli solunum koruma önleminin alınarak müdahale edilmesi
gerekmektedir.
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Diğer Hükümler
İzmit Rafinerisi Yangın Kontrol Teşkilatı Şeması (TPR.TEM.FRM.0042)
İzmir Rafinerisi Yangın Kontrol Teşkilatı Şeması (TPR.TEM.FRM.0043)
Kırıkkale Rafinerisi Yangın Kontrol Teşkilatı Şeması (TPR.TEM.FRM.0044)
Batman Rafinerisi Yangın Kontrol Teşkilatı Şeması (TPR.TEM.FRM.0045)
Yangın/Patlama Olay Raporu (TPR.TEM.FRM.0004)
Yukarıdaki dokümanlar iptal edilmiştir.
Dayanak
19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelik”
18.06.2013 tarih ve 28681 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İşyerlerinde Acil Durumlar
Hakkında Yönetmelik”
30.12.2013 tarih ve 28867 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Büyük Endüstriyel
Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik”
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Sivil Savunma ile ilgili Kanun, Tüzük ve Yönetmelikler,
NFPA 11 Düşük-, Orta-, Yüksek Genleşmeli Köpük Standardı
Şirket Ana Sözleşmesi
TEM Standartları
Yürütme
Bu standart hükümleri Teknik Emniyet Müdürlüğü ve ilgili tüm müdürlükler tarafından yürütülür.
İLGİLİ DOKÜMANLAR VE EKLER
Acil durum Yönetim Merkezi (ADYM) Standardı (TPR.TGM.STD.0023)
Arama Kurtarma Standardı (TPR.TGM.STD.0135)
Genel Müdürlük ve Rafinerilerin Tahliye ve Sivil Savunma Planları
Yangın Tespit Tutanağı (TPR.TEM.FRM.0011)
EK-1Yangınla Mücadele Organizasyon Şeması
EK-2Yangın İhbar ve Müdahale Talimatı
KARARGAH
KIDEMLİ AMİR*
OPERASYON AMİRİ* YANGIN AMİRİ* RAK EKİP AMİRİ
İLK YARDIM EKİP
AMİRİ
ACİL DURUM
YÖNETİM MERKEZİ
(ADYM)
HABERCİ
TRAFİKÇİ
KAPI İLETİŞİM/
HABERLEŞME
GÖREVLİLERİ
DESTEK EKİPYANGIN MAHALLİ
GÜVENLİK AMİRİ*
Rafineri Müdürü ve
ADYM Üyeleri
İlgili Saha Başmühendisi -
Koordinatörü /
İlgili ÜRM Başmühendisi/
İlgili ÜRM Şefi/
(ÜRM On-Call Nöbetçisi)/
Vardiya Şefi
Karargah Amiri*
Üretim Müdürü
Bakım Müdürü
Proje Yatırımlar
Müdürü
On-call Amiri
(İlgii Saha Müdürü)
TÇM Müdürü
İGM Müdürü
Ünite/Saha Personeli
Hortum Ekipleri Amiri
Teknik Emniyet, İSG, Çevre ve
Proses Emniyeti Başmühendisliği
Personeli
Birinci Kademe Yangınla
Mücadele Ekibi
RAK Ekibi
Sağlık Ekibi
Karargahta Bulunacak Personel
Bakım/MÜM Personeli
KSM Personeli
PYM/MÜM Personeli
SAK/SAM Personeli
İGM/TKB Personeli
ÜRM-Proses Personeli
RGM Amiri ve Personeli
Haberci
Trafikçi
Ünite/Saha Şefi
Ünite/Saha Mühendisi
Ünite/Saha Amiri
Teknik Emniyet Başmühendisi
Teknik Emniyet Şefi/Mühendisi
Teknik Emniyet UzmanıRGM Amiri
Sorumlu İşyeri
Hekimi
* İlgili Amirler, listede bulunan sıralamaya göre amirlik görevini yürütürler.
RAFİNERİ YANGINLA MÜCADELE ORGANİZASYON ŞEMASI
ÜRM Proses Şefi/
Mühendisi
(PSM On-Call Nöbetçisi)
PYM/MÜM
Şef/Mühendis/Teknisyen/Tekniker
PYM/MÜM/İGM/TKB On-Call
Nöbetçisi
İKM Personeli
PSM Personeli
İşletme Emniyet Uzmanları
Ambar Personeli
Garaj Transport Personeli
BTK Personeli
Koruma ve Güvenlik
Amiri/
Koruma ve Güvenlik
Şefi/
RGM Personeli
EK-1 Yangınla Mücadele Organizasyon Şeması
Ek-2 Yangın İhbar ve Müdahale Talimatı
2- En yakın yangın alarm düğmesine ulaşarak butona basın.
3- Yangın ihbarı için 8888’i arayın ve yetkililere yangının yeri ve durumu
hakkında bilgi verin.
2- Eğer risk almadan, emniyetli bir şekilde müdahale edebilecekseniz,
mevcut yangın söndürücülerle yangına müdahale edin.
4- Yangın durumunda acil çıkış yönlerini takip edin ve en yakın toplanma
noktasına gidin.
! YANGIN İHBAR VE MÜDHALE TALİMATI
Yangın durumunda yapılması gerekenler
YANGIN ALARMINI DUYDUĞUNUZDA 7- Acil çıkış yönlendirmelerini takip ederek en yakın toplanma noktasına
gidin.
8- Bina Tahliye Sorumlusu binada kimsenin kalmadığını kontrol edecektir.
Asansörü kullanmayın.
Odalardan çıkarken kapı ve pencereleri kapatın.
Kıdemli Amirin izni olmadan kesinlikle tekrar binaya girmeyin.
Kişisel eşyalarınızı toplamak için zaman kaybetmeyin.
DENİZ-AKARSU VE TOPRAK KİRLİLİĞİ İLE MÜCADELE STANDARDI
GİRİŞ
Amaç
Bu standardın amacı, Tüpraş Rafinerilerinde ve çevresinde meydana gelen deniz/ akarsu ve toprak
kirliliğine karşı önlem almak ve petrol ve türevlerinden oluşmuş yağ veya kimyasal maddelerin
çevreye vereceği zararı en aza indirmek için yöntem ve organizasyon oluşturup görev ve
sorumlulukları belirlemektir.
TANIMLAR
Deniz / Akarsu Kirliliği
Rafinerilerden ve/veya rafineriye yanaşan tankerlerden ve/veya çevreden denize/ akarsuya
saçılan, petrol ve türevlerinden oluşmuş yağ veya kimyasal madde kirliliğidir.
Toprak Kirliliği
Rafinerilerden ve/veya rafineriye gelen kara tankerlerinden toprağa veya yere saçılan, petrol ve
türevlerinden oluşmuş yağ ile kimyasal madde kirliliğidir.
Ünite
Petrol ve türevlerinin işlendiği ve depolandığı tesisler ile kimyasal maddelerin bulunduğu
birimlerdir.
Grup
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği durumunda personelin belirli bir görev ve sorumluluk içerisinde
hareket edeceği belirli malzeme ve ekiplerden oluşan görev yerleri EK-B.1’de belirtilen
birimlerdir.
UYGULAMA
Uygulanacağı Haller
Bu standart aşağıda sıralanan durumların bir veya birkaçının meydana gelmesi halinde, Rafineri
Müdürü, ilgili birim Müdürü ve/veya Nöbetçi Amir tarafından uygulamaya konacaktır.
Ünitelerde oluşan yağ veya kimyasal madde dökülmelerinin, ilgili ünite ve/veya ASA ünitesinin
imkanları ile kontrol altına alınamayacağı teknik arıza ve/veya kaza durumlarında,
İskelelere yanaşan tankerlerden veya kara tankerlerinden oluşan yağ ve/veya kimyasal madde
saçılmalarının, tankerin kendi imkanları ile kontrol altına alamayacağı durumlarda,
Rafineri ve çevresinde doğal bir afetin meydana gelmesi ve/veya sabotaj yapılması ve/veya
patlama ve yangının meydana gelmesi sonucu oluşan büyük yağ ve/veya kimyasal madde
yayılmalarında uygulanır.
Mücadelenin Başlatılması
İlgili ünite müdürü yukarıda açıklanan hallerin meydana gelmesi durumunda, Rafineri Müdürü ve
Teknik Emniyet Çevre Müdürlüğüne haber verecektir. Teknik Emniyet Çevre Müdürlüğü personeli
de ilgili grupları telsizle anons ederek ekipman, malzeme ve personelin ivedilikle mücadeleye hazır
olmasını sağlayacaktır.
Deniz / Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Organizasyon Şeması ve Görev Yerleri
EK-B.1’de verilmiştir.
Deniz / Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Amiri
İlgili birim Müdürü veya tatil günlerinde Nöbetçi Amirdir.
Deniz, Akarsu ve Toprak Kirliliği Mücadele Amirinin Sorumlulukları
Deniz/Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Standardını yürürlüğe koymak ve mücadele eden
rafineri gruplarının koordinasyonunu sağlamak.
Olayları izlemek, değerlendirmek ve değerlendirme sonuçlarına göre kararlar alıp uygulamak.
Sorumluluk alanındaki ihtiyaçları belirlemek, imkan dahilindeki ihtiyaçları karşılamak, imkan
dışındaki ihtiyaçları Rafineri Müdürüne bildirmek.
Çevre kuruluşları ve ilgili Belediyeleri haberdar etmek.
Meteorolojik ve hidrografik bilgi ve tahminleri alıp değerlendirme yapmak.
İl veya İlçe Mülki amirleri, Belediye, Emniyet Müdürlüğü yetkililerine haber vermek, olay felaket
boyutuna gelirse Rafineri Müdürünün onayı ile Felaket Planını uygulamak. Felaket Planındaki ilgili
ve gerekli makamlarla irtibat kurmak. Garnizon Komutanlığı, Donanma ile irtibat kurmak ve bu
makamları olaylardan haberdar etmek. Komşu Belediyeleri ve ayrıca gerekli olduğu taktirde
yurtdışında üyesi bulunduğumuz OSRL (Oil Spill Response Limited) şirketini durumdan haberdar
ederek gereken ekip ve ekipmanların hızla olay yerine ulaşmasını sağlamak.
Gelişme ve uygulamalarla ilgili hususlar konusunda Rafineri Müdürünün onayı ile Tüpraş Genel
Müdürlüğünü bilgilendirmek.
Genel Müdürlük Kurumsal İletişim Müdürlüğü onayı ile olay ve gelişmelerden basını bilgilendirmek,
basında çıkan bültenleri takip ederek yetkililere bilgi vermek.
Bulundurulacak Ekipmanlar ve Malzemeler.
- Şişme veya dolgu bariyerler
- Yağ sıyırıcı ekipmanlar
- Yağ veya kimyasal emici bariyerler
- Yağ veya kimyasal emici pedler veya talaş
- Sızdırmaz atık depolama varilleri, tankları veya tankerleri
- Dispersant
- Portatif dispersant spreyleme ekipmanı
- Çevre botu
- Rafineri ve çevre şirketleri gösteren haritalar
- EK-B2 de verilen acil hallerde gerekli olabilecek kuruluşların listesi
Bulundurulacak Ekipman ve Malzemelerin Sorumluluğu
Ekipman ve malzemelerin temini ve faal olmalarının sağlanması ilgili Müdürlük ile Emniyet Çevre
Kalite Müdürlüğünün sorumluluğundadır.
Deniz / Akarsu ve Toprak Kirliliği Halinde Mücadele Edecek Gruplar
Üretim Müdürlüğü Grubu
Koordinatör: Üretim Müdürü ve başmühendisleri
Görev ve Sorumluluklar
Yağ veya kimyasal kaçağı olan yeri tespit ederek kaçağı durdurmak.
Gerektiğinde üniteleri durdurmak.
Tesisleri devamlı kontrol altında tutmak.
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği Mücadele Amiri ile devamlı iletişim kurmak.
Ekipler
Üretim Müdürlüğü personeli.
Gerekli Malzemeler
Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev Yeri
EK-B.1’de verilmiştir.
Deniz/Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Grubu
Koordinatör: Teknik Emniyet Çevre Müdürü, Teknik Emniyet Başmühendisi, Üretim Müdürlüğü
Baş Mühendisleri Bakım ve ilgili birim Başmühendisleri.
Görev ve Sorumluluklar
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile mücadele araç ve gerecini iyi durumda ve hazır bulundurmak.
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile mücadele Amirine müşavirlik yapmak.
Çevre kuruluşlardan yardıma gelen teşkilatlara deniz ve toprak kirliliğini önleme konusunda
tavsiyelerde bulunmak.
Haberleşmeyi telsiz merkez kanalından sürdürmek.
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile Mücadele Amirini gelişmelerden devamlı haberdar etmek.
Kirliliğin büyüklüğüne göre gerekli ekiplerin oluşturulmasını sağlamak.
Deniz/akarsu kirliliği durumunda römorkörlerin kullanılması, bariyerlerin açılması, kirliliğin
etrafının bariyer ile çevrilmesi ve mücadelenin sürdürülmesini sağlamak.
Yağ veya kimyasal kirliliği müdahale planı ve dispersant kullanım karar ağacı yardımıyla temizlik
ve mücadele tekniğine karar vermek.
Kirliliği temizlemek ve kirlenmiş ekipmanların temizliğini yapmak.
Toprak kirliliği durumunda kirlenmiş alanın temizlenmesi ve iyileştirilmesini sağlamak, kirli
malzemelerin ve atıkların ilgili yönetmeliklere uygun geçici depolanmasını ve bertarafını
sağlamak.
Kirlilik bölgelerinden numuneler almak.
Temizlik sonrası toprak ve su numunesi alıp bilimsel kuruluşa analiz yaptırmak.
Ekip Amiri : İş Sağlığı ve Güvenliği Şefleri,
ASA Şefi, Deniz Dolum Şefi, Bakım Şefleri
Ekip Personeli : Teknik emniyet personeli
Deniz işleri personeli
Bakım personeli
Gerekli Malzemeler
Römorkör
Bariyer
Yağ sıyırıcı ekipmanlar
Yağ veya kimyasal emici bariyerler
Yağ veya kimyasal emici pedler veya talaş
Sızdırmaz atık depolama varilleri, tankları veya tankerleri
Dispersant
Portatif dispersant spreyleme ekipmanı
Çevre botu, palamar botu
Temizlik malzemeleri
Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev Yeri
EK-B.1’de verilmiştir.
Teknik Danışman Grubu
Koordinatör : Üretim Müdürlüğü Proses Başmühendisleri,
Proje ve Kontrol Müdürü, Başmühendisleri
Görev ve Sorumluluklar
Deniz/akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Grubu personeline teknik yönden yardımcı olmak,
diğer gruplardaki çalışmaları görevlileriyle izlemek ve takip etmek.
Olayların ve gelişmelerin kronolojik kayıtlarını tutmak ve yapılan çalışmaları rapor haline
getirmek ve rafineri müdürüne sunmak.
İhtiyaç duyulduğunda Deniz/akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Grubu personeline teknik
bilgi ve doküman temin etmek.
Kirlilik bölgelerinden numuneler almak.
Temizlik sonrası toprak ve su numunesi alıp bilimsel kuruluşa analiz yaptırmak.
Ekipler
Üretim Müdürlüğü Personeli (Proses, Lab.)
Proje ve Kontrol Müdürlüğü Personeli
Gerekli Malzeme
Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev Yeri
EK-B.1’de verilmiştir.
Bakım Grubu
Koordinatör : Bakım Müdürü ve Başmühendisleri
Görev ve Sorumluluklar
Deniz/akarsu ve toprak kirliliği ile mücadele ekipmanlarının temizlik ve bakımını yapmak.
Ekipmanların yakıt ihtiyaçlarını karşılamak.
İstenen vinç, forklift ve kamyon gibi araçları ve sürücülerini temin etmek.
Temizlik işini yapacak personeli temin etmek
Ekipler
Bakım Müdürlüğü Personeli
Gerekli Malzemeler
Gerekli ekipman ve temizlik malzemeleri
Akaryakıt tankeri
Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev Yeri
EK-B.1’de belirtilmiştir.
Malzeme İkmal Grubu
Koordinatör : Malzeme ve İkmal Müdürü ile Koordinatörleri
Görev ve sorumluluklar
Gereken malzemeleri ambardan kullanıcıya vermek.
Ambarda bulunmayan malzemeleri, rafinerilerden, iç ve dış piyasalardan temin etmek.
Ekipler
Malzeme ve İkmal Müdürlüğü Personeli
Gerekli Malzemeler
Yeterli sayıda araç ve telsiz
Görev yeri
EK-B.1’de belirtilmiştir.
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
EK-B.5’de verilen Çevre Kazası Raporu tutulacaktır.
1. Dayanak
Bu Standart aşağıdaki yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmıştır.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın, 22.07.2006 tarih ve 26236 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının 11.07.1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği”.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının 27.08.1995 tarih ve 22387 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının 10.12.2001 tarih ve 24609 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının 21.01.2004 tarih ve 25353 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının 26.11.2005 tarih ve 26005 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü
Yönetmeliği”
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığının 21.10.2006 tarih ve 26326 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan “Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil
Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği”
Yürütme
Bu standart hükümlerini Teknik Emniyet Müdürlüğü yürütür.
EKLER Sayfa Sayısı
EK-B.1 Deniz, Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadele Organizasyon
Şeması ve Görev Yerleri 1
EK-B.2 Deniz, Akarsu ve Toprak Kirliliği ile Mücadelede Gerekli
Olabilecek Kamu ve Özel Kuruluşların Telefon Listesi 7
EK-B.3 Yağ veya Kimyasal Kirliliği Müdahale Planı 1
EK-B.4 Dispersant Kullanım Karar Ağacı 1
EK-B.5/A Çevre Kazası Raporu 1
EK-B.5/5 Çevre Kazası Nedenleri 1
EK-B.1
DENİZ/AKARSU VE TOPRAK KİRLİLİĞİ İLE MÜCADELE ORGANİZASYON ŞEMASI VE GÖREV
YERLERİ
DENİZ/AKARSU VE TOPRAK KİRLİLİĞİ İLE MÜCADELE AMİRİ
RAFİNERİ MÜDÜRÜ
SEKRETER
ÜRETİM GRUBU İNSAN
KAYNAKLARI
MÜDÜRLÜĞÜ
GÜVENLİK
MÜDÜRLÜĞÜ
BAKIM GRUBU
Bakım Toplantı Odası
Olay yeri
DENİZ VE TOPRAK KİRLİLİĞİ İLE
MÜCADELE GRUBU
Olay Yeri
TEKNİK DANIŞMANLIK GRUBU
Rafineri müdürlüğü Toplantı Salonu
Yağ Ve Kimyasal Kirliliği Müdahale Planı
KİRLİLİK OLURSA
Yağın veya Kimyasalın Özelliklerini
Belirleyin
Yağın veya Kimyasalın
Tehdidi Altındaki Bölgeleri
Belirleyin
Temizleme Yöntemi ve
İşlem Sırasını Belirleyin
Temizlemeye
Başlayın
Durum Değerlendirmesi
Yapın
Yağ veya Kimyasalla Kirlenmiş Malzemeleri Uygun Şekilde Bertaraf Edin
Meteorolojik Bilgiler ve
Rüzgar Hızı
Kirliliğin Konumunu ve
Yayılma Yönünü Belirleyin
HAYIR HAYIR
EVET
HAYIR HAYIR
EVET EVET
HAYIR
EVET
Temizlik
operasyonuna
devam edin
Yağ kirliliğini
izlemeye alın
Yağ kirliliğinin
zamanla doğal
olarak yok olmasını
bekleyin
Denizdeki, akarsudaki
yağ kirliliği rafineri
kıyılarında mı veya
açıktan kıyılara gelme
ihtimali var mı?
Herhangi bir işlem
gerekli midir?
Dispersant
uygulanabilir mi?
Bariyerle kontrol
altına al
Etkili bir biçimde yağ
toplanabiliyor mu?
Dispersant
uygulayın
Mevcut imkanlarla
yağ kirliliği
toplanabilir mi?
BU RAPOR ARKA SAYFADAKİ ÇEVRE KAZALARI MEYDANA GELDİĞİNDE İLGİLİ BİRİM AMİRİ TARAFINDAN DOLDURULACAKTIR
Yapılan düzeltici ve önleyici faaliyetler yapılınca ilgili Müdürlük tarafından aşağıya yazılacak ve TÇM'ye bildirilecektir.
YER : ................................................. TARİH : ..... / .... / ..... SAAT : ............ ETKİ SÜRESİ : .......................
KAZANIN İZAHI :
TOPRAK KİRLİLİĞİ
SU KİRLİLİĞİ
HAVA KİRLİLİĞİ
DENİZ KİRLİLİĞİ
GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ
* NEDENİ
ÜNİTE ŞEFİ / TATİL NÖBETÇİSİ TÇM YETKİLİSİ
Adı Soyadı :
Tarih :
İmzası :
TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş.
.........................RAFİNERİSİ
EK-B5/A
ÇEVRE KAZASI RAPORU
RAPORU HAZIRLAYAN YETKİLİLER
YAPILAN DÜZELTİCİ VE ÖNLEYİCİ FAALİYETLER
ÇEVRE KAZASININ MEYDANA GELDİĞİ
ÇEVRE KAZASININ MEYDANA GELDİĞİ
KAZANIN ÇEVREYE VERDİĞİ ZARARLARI AZALTMAK İÇİN YAPILAN MÜDAHALELER
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
ÇEVRE KAZASININ TEKRARLANMAMASI İÇİN ÖNERİLER
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................
8- Acil Durum Toplanma Yerleri Planı
A Bölgesi
B Bölgesi
15- Kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanım haritası
Bölüm 9.2’de Koruyucu Giyim ve Teçhizat standardımız verilmiştir. Bu standarda göre rafineri sahasında iş yapacak olanların Baret, İş Elbisesi,
İş Eldiveni, Emniyet ayakkabısı/botu ve koruyucu gözlük takmaları zorunludur. Bu kural tüm rafineri için geçerli olduğundan böyle bir KKD
haritamız mevcut değildir. Yalnız gürültü ölçümü yapılarak, gürültü haritası çıkarılmıştır ve bu haritaya göre 85 dB ve üstü gürültü verisi elde
edilen yerler çizgilerle belirlenmiş, bu yerlere girişte kulak koruyucu kullanma zorunluluğu getirilmiştir. Rafinerimizde gürültü haritamız aşağıda
gösterildiği gibidir.
Hizmete Özel / Confidential
16- Tehlikeli madde olayları bildirim formu
DURUM RAPORU
KİMDEN: TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. İZMİT RAFİNERİSİ
KİME: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Ana Arama Kurtarma ve Koordinasyon Merkezi,
İzmit Liman Başkanlığı
1. MEVCUT DURUM
a. Gemi veya Tesis Hakkında Bilgi
- Gemi adı:
- IMO numarası:
- Bağlı bulunduğu liman ve ülke:
- Geminin tipi:
- Gemi ve tesis hakkında diğer bilgiler:
b. Durum:
c. Raporlama Zamanı:
ç. Olayın Tanımlanması:
d. Kirliliğin Mevcut Durumu
e. Mevcut ve Tahmini Hava Durumu:
2. UYGULANAN MÜDAHALELER VE MÜDAHALE PLANLAMALARI:
3. İHTİYAÇ DUYULAN KAYNAKLAR VE TAVSİYE EDİLEN TEDBİRLER:
4. BİR SONRAKİ DURUM RAPORU GÖNDERME ZAMANI:
5. DİĞER BİLGİLER:
Ekler:
1. KIYI TESİSİ GENEL VAZİYET PLANI
2. KIYI TESİSİNİN GENEL GÖRÜNÜŞ FOTOĞRAFLARI
3. ACİL TEMAS NOKTALARI VE İLETİŞİM BİLGİLERİ
4. TEHLİKELİ YÜKLERİN ELLEÇLENDİĞİ ALANLARIN GENEL PLANI
5. TEHLİKELİ YÜKLERİN ELLEÇLENDİĞİ ALANLARIN YANGIN PLANI
6. TESİSİN GENEL YANGIN PLANI
7. ACİL DURUM PLANI
Hizmete Özel / Confidential
8. ACİL DURUM TOPLANMA YERLERİ PLANI
9. ACİL DURUM YÖNETİM ŞEMASI
10. LİMAN BAŞKANLIĞI İDARİ SINIRLARI, DEMİRLEME YERLERİ KORDİNATLARI
11. LİMAN TESİSİNDE BULUNAN DENİZ KİRLİLİĞİNE KARŞI ACİL DURUM PROSEDÜRÜ
12. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM (KKD) KULLANIM HARİTASI
13. TEHLİKELİ MADDE OLAYLARI BİLDİRİM FORMU
14. GEREK DUYULAN DİĞER EKLER
15. GEMİ SAHİL EMNİYET KONTROL LİSTESİ
16. GEMİ YÜK PLANI
17. KIYI TESİSİ YANGIN SİSTEMLERİ