Sayfa 1/4TRK STANDARDI TURKISH STANDARD

TS EN 13445-5: 2007 A3: Haziran 2007

ICS 23.020.30

Bu ek, CEN tarafndan kabul edilen EN 13445-5: 2007/A3: 2006 eki esas alnarak TSE Makina htisas Grubuna bal Tesisat ve Basnl Kaplar zel Daimi Komitesince hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 21 Haziran 2007. tarihli toplantsnda kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Basnl kaplar - Atele temas etmeyen -

Blm 5: Muayene ve deney

Unfired pressure vessels - Part 5: Inspection and testing

2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar Aadaki standard ilave edilmitir.

EN, ISO, IEC vb. No

Ad (ngilizce) TS No

Ad (Trke)

EN ISO 4063:2000 Welding and allied processes Nomenclature of processes and reference numbers (ISO 4063:1998)

TS 7307 EN ISO 4063

Kaynak ve kaynakla ilgili ilemler-lemlerin adlandrlmas ve referans numaralar

6.6.2 Tahribatsz muayene kapsamnn belirlenmesi Madde 6.6.2 aadaki ekilde deitirilmitir. 6.6.2.1 Genel Genel bir kural olarak, verilen tahribatsz muayenenin kapsam (yzdelik bir deer olarak) sadece EN 13445-4te verilen ilemleri kapsayan izelge 6.6.21e gre olmaldr. Bu yzdelik deer, kaynakl birletirmenin toplam uzunluu iin, tahribatsz muayene kapsamn ifade etmekte ve deney grubu ile deney tipini dikkate almaktadr. 6.6.2.2 izelge 6.6.2-1in ihtiva ettii kaynakl birletirmeler izelge 6.6.21 esas olarak aada belirtilen zelliklere sahip elik iin tasarlanmtr: - Tek veya ift tarafl kaynak olarak ok pasolu kaynaklar, - Tek pasolu tek tarafl evresel kaynaklar, - Sarf malzemeleriyle yaplan, - Elle yaplan metal ark (MMA) 111, toz alt ark (SAW) 121, metal aktif gaz (MAG) 135, metal soy gaz

(MIG) 131, tungsten soy gaz (TIG) 141, plazma MIG kayna (151) ilemleriyle imal edilen. 6.6.2.3 Dier kaynakl birletirmeler 6.6.2.3.1 Genel Aada belirtilenler gibi elemanlardan ortaya kan problemler, izelge 6.6.21in kapsamnda deildir ve aln kaynakl birletirmeler zellikle de boyuna ynde/dzenleyici birletirmeler iin gz nnde bulundurulmaldr: - Tek pasolu tek tarafl dzenleyici kaynaklar, - Farkl malzemeler veya farkl sarf malzemeleri arasndaki birletirmeler.

Sayfa 2/4 ICS 23.020.30 TS EN 13445-5: 2007/A3: Haziran 2007 6.6.2.3.2 Tek pasolu bir tarafl dzenleyici kaynaklar Bir taraftan yaplan tek pasolu dzenleyici kaynaklar iin, kalnlk 10 mm ile snrlandrlmaldr. Bu kaplarn evrimsel olmayan (500 tam basn evrimi) almayla snrlandrldna da dikkat edilir. Tek pasolarn volmetrik NDTsi iin aada verilen iki seenekten birisi kullanlmaldr: a) NDT kapsam; tepelemenin ve ar kaynan kontrol ile birlikte hidrostatik deneyin Madde 10.2.3.3.1,

izelge 10.2.3.3-1de belirtildii gibi daha yksek bir deney basncnda yaplmas artyla izelge 6.6.21de tavsiye edildii gibi olmaldr.

b) izelge 6.6.21de tavsiye edilen NDT kapsam %100 amakszn,ancak boyuna yn iin %25 ve evresel yn iin %10dan az olmayacak ekilde 2 ile arplmaldr. Kaynak ileminin performansn etkileyebilecek bir deiim (rnein bakr ubuk veya gazn deitirilmesinden nce ve imalat deney numunelerinin, telin veya tozunun deitirilmesinden sonra; bakr ubuk veya gazn deitirilmesinden nce ve telin deitirilmesinden sonra) olduunda; ilave NDT bu kaynak dikilerinin balangcnda yaplmaldr.

a) ve b) bentlerinin her ikisi iin bir taraftan tek pasolu ekilde kaynatlan kaynakl birletirmenin gerek

anma kalnl hususunda, kaynan EN 13445-4te istenildii gibi kaynak prosedr ile nitelenmesi gereklidir. Niteleme aral 0,8t ile tye kadar (t, deney parasnn gerek anma kalnl) snrlandrlmaldr.

Btn kalnlklar iin kaynak hazrl ynnde X-n kullanlmaldr. 6.6.2.3.3 Farkl malzemeler veya farkl sarf malzemeleri arasndaki birletirmelerin tahribatsz muayenesi Bu birletirmeler zerindeki NDT, sonularn yorumuna ilave dikkat gstererek zel olarak yazl bir prosedre gre yaplmaldr. 6.6.2.4 Deney Grubu 2 Deney Grubu 2 iin, izelge 6.6.21de verilen NDT yzdesindeki azalma iki ekilde belirlenir (rnein % 100% 10). ikinci dk deer uygulandnda, yeterli deneyim (Madde 6.6.1.1.4) elde edilinceye kadar, ilk deer gerekli NDTnin balang kapsamna iaret etmektedir. 6.6.2.5 %100den az olduunda, izelge 6.6.21deki deney grubunun seimini gerektiren NDT % 100den az bir muayene gerekli olduunda, tahribatsz muayenenin kapsam ve konumu aadaki kriterlere gre belirlenmelidir. Seilen birletirmeler, basnl kap zerindeki btn kaynaklar temsil etmelidir. a) Gvdeler, biimlendirilmi balar, dengeleyici odalar ve ceketler iin:

1) Tahribatsz muayene, boylamasna ve evresel aln birletirmelerinin btn kesiimlerinde yaplmaldr. Deneye tabi tutulacak asgari uzunluk 200 mm olmaldr. Btn kesiimlerdeki kalntlar izelge 6.6.21de verilen yzdeyi aarsa, daha yksek olan deer uygulanacaktr.

2) izelge 6.6.21deki yzdeye erimek gerekli ise, aln kaynakl birletirme zerindeki ilave olarak rastgele seilen konumlar, tahribatsz muayeneye tabi tutulmaldr.

3) Bir aklk; ana kaynakla ( boylamasna veya evresel) kesiirse veya ana kaynaklardan 12 mmden daha az bir mesafedeyse, akln her bir tarafndan aklk apndan daha az olmayan bir uzunluk iin incelenmelidir. Bu, izelge 6.6.21deki yzdeye ilave olarak dahil edilmelidir (uygulanabilirse).

b) Kaba birletirilen nozullar ve branmanlar (aln kaynaklar) Tahribatsz muayenenin kapsamn belirlemek iin, tam nfuziyetli aln kaynakl nozul ve branmanlarn toplam says aadaki gibi gruplandrlmaldr:

1) % 100lk tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 1 (her bir mnferit nozul ve branman vb.), 2) % 25lik tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 4 (her bir 4lk grup iin en az tamamlanm bir nozul

veya branman), 3) % 10luk tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 10 (her bir 10luk grup iin en az tamamlanm bir

nozul veya branman).

Sayfa 3/4 ICS 23.020.30 TS EN 13445-5: 2007/A3: Haziran 2007 Daha sonra, her bir grup veya ksmi gruptaki en az bir nozul veya branmann tamamlanm evresel ve boylamasna aln birletirmeleri deneye tabi tutulmaldr. Tamamlanm evresel ve boylamasna aln kaynaklar veya nozullardaki kalnt miktar izelge 6.6.21deki yzdeyi atnda; daha yksek olan deer uygulanacaktr. 10 Son deerlendirme Madde 10.2.3.3.1in ilk paragraf aadaki ekilde deitirilmitir. 10.2.3.3.1 basnca maruz kalan, srnme aral altnda alan ve Deney Grubu 1, 2 ve 3e gre tasarmlanan tek blmeli bir kap iin, i basn olarak uygulanan deney basnc a) ve b) bentlerinde belirtildii gibi olmal ve gerekli ise c) bendinde belirtildii gibi ayarlanmaldr. zel hkmler; tek pasolu dzenleyici kaynaklar iin d) bendinde, ksmen veya tamamen B ve C deneysel metotlar yardmyla tasarmlanan kaplar iin e) bendinde, ksmen veya tamamen srnme aralnda alan kaplar iin f) bendinde verilmitir. d) bendi aadaki ekilde deitirilmitir. d) Madde 6.6.2.3.2deki a) bendine gre muayene edilen tek pasolu dzenleyici kaynakl kaplar iin, teyit

deneyi basnc aadaki gibi olmaldr:

= at k St

fP f P

f (10.2.3.3.15)

Burada; Pt Deney basnc, PS Msaade edilebilir azami basn, fa Deney scaklndaki normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi, ft Msaade edilebilir azami scaklktaki normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi dir. fk deerleri izelge 10.2.3.3.1-1de verilmitir. izelge 10.2.3.3.1-1 fk deerleri

Gvdenin gerek kalnl

e fk Korozyon pay

C

Azami ekil sapmalar h : tepe deeri

(deneyden sonra llen) ew : ar kaynak

c 1 mm e 4 mm 2,1 c < 1 mm

h + 0,5 ew 0,75 emin h 0,5 emin ew 0,75 emin

2,0 c 1 mm e 4 mm 2,1 c < 1 mm

h + 0,5 ew 0,5 emin h 0,5 emin ew 0,5 emin

1,9 c 1 mm 4 < e 5 mm 2,1 c < 1 mm

h + 0,5 ew 0,5 emin h 1

3 emin

ew 0,25 emin 1,8 c 1 mm 5 < e 7 mm 2,0 c < 1 mm h <

14 emin

ew < izelge 6.6.3-1de verilen msaade edilen deerin % 50si

1,7 c 1 mm 7 < e 10 mm 1,9 c < 1 mm h <

16 emin

ew < izelge 6.6.3-1de verilen msaade edilen deerin % 50si

Sayfa 2/2

Sayfa 4/4 ICS 23.020.30 TS EN 13445-5: 2007/A3: Haziran 2007 izelge 10.2.3.3.1-1de; emin EN 13445-3te tanmlanan mmkn olan asgari imalat kalnl, h EN 13445-4te belirtildii gibi llen, deneyden sonraki tepe deeri, ew EN ISO 5817:2003, izelge 1 No 1.9daki h ile gsterilen ar kayna ifade etmektedir. Gerek veya anma kalnlna sahip ana kaynak dikilerindeki evresel membran gerilmesi c, deney ve istisnai yk durumlar iin EN 13445-3, izelge 6-1de verilen anma tasarm gerilmesi ftesti amamal, ancak 0,85ftestten byk veya eit olmaldr. Hidrlik deney sresince EN 13445-1de tanmlanan kaynak birletirme katsays (z) iin 1 deeri kullanlmaldr. Gerek veya anma kalnlnn emin ile deitirilmesi kabul edilebilir.