Sayfa 1/4TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

TS EN 13445-5: 2007 A2: Haziran 2007

ICS 23.020.30

Bu ek, CEN tarafından kabul edilen EN 13445-5: 2007/A2: 2005 eki esas alınarak TSE Makina Hazırlık Grubu’na bağlı Tesisat ve Basınçlı Kaplar Özel Daimi Komitesi’nce hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 21 Haziran 2007 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

Basınçlı kaplar - Ateşle temas etmeyen -

Bölüm 5: Muayene ve deney

Unfired pressure vessels - Part 5: Inspection and testing

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Aşağıdaki atıf ilave edilmiştir.

EN, ISO, IEC vb. No

Adı (İngilizce) TS No Adı

(Türkçe) EN 895:1995 Destructive tests on welds in metallic

materials - Transverse tensile test TS 287 EN 895 Metalik malzemeler-

Kaynaklar üzerinde tahribatlı deneyler-Enine çekme deneyi

10 Son değerlendirme

10.2.3.3 Standard hidrostatik deney Madde 10.2.3.3.1 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 10.2.3.3.1 İç basınca maruz kalan, sürünme aralığı altında çalışan ve Deney Grubu 1, 2 ve 3’e göre tasarımlanan tek bölmeli bir kap için, iç basınç olarak uygulanan deney basıncı a) ve b) bentlerinde belirtildiği gibi olmalı ve gerekli ise c) bendinde belirtildiği gibi ayarlanmalıdır. a) Basınç taşıyan ana parçalar (örneğin gövdeler, uçlar, ısı değiştiricinin boru plakaları, boru demetleri, ana

flanşlar) ve ana flanşlara birleştirilen cıvatalama için, kabın deney basıncı aşağıdaki bütün şartların karşılanması şartıyla belirlenmelidir. Bu durum, EN 13445-3 Madde 11.4.2’deki kurallara göre tasarımlanan flanşları ve civatalamayı kapsamaz.

Not – EN 13445-3 Madde 11.4.2’deki kurallar, hesaplama olmaksızın standard flanşların kullanımı ile ilgilidir.

− Hesaplama basıncı1) P; müsaade edilebilir azami basınç PS’den% 3’ten fazla farklı değildir, örneğin statik başlık sonucu olarak.

1) EN 13445-3’teki tanıma bakınız.

Sayfa 2/4 ICS 23.020.30 TS EN 13445-5: 2007/A2 : Haziran 2007

− Farklı bir ana basınç taşıyan parça veya ana flanşa birleştirilen cıvatalamadaki malzemeler için S

a

t

ff

oranı, Pt’yi belirlemek için Eşitlik 10.2.3.3.1-1’de kullanılan ana basınç taşıyan parça veya civatalamanın

S

a

t

ff

oranından % 3’ten fazla farklı değildir.

− Her iki sapmanın toplamı (mutlak değer olarak) toplamda % 3’ü geçmez. − Hesaplama sıcaklığı2) t; müsaade edilebilir azami sıcaklık tSmax’tan yüksek değildir, örneğin ısı girdisinin

bir sonucu olarak.

Deney basıncı aşağıdaki eşitliklerle belirlenenden düşük olmamalıdır:

= ⋅ ⋅S

at s

t

fP Pf

1,25 (10.2.3.3.1–1)

veya

= ⋅t sP P1,43 (10.2.3.3.1–2) hangi eşitliğin sonucu daha büyükse, o değer dikkate alınır. Burada; Pt Deney konumundaki kabın en yüksek noktasında ölçülen deney basıncı, Ps Kabın müsaade edilebilir azami basıncı, fa Deney sıcaklığındaki parçanın normal çalışma yük durumları için anma tasarım gerilmesi,

Stf Müsaade edilebilir azami sıcaklıktaki parçanın normal çalışma yük durumları için anma tasarım gerilmesi dir. Pt, Ps, fa ve

Stf uygun birimlerde verilmelidir.

b) a) bendindeki şartlardan biri veya bir kaçının karşılanamaması halinde; aşağıdaki eşitliklerden belirlenenden daha düşük olmayacak deney basıncı (Ptc), her bir ana basınç taşıyan parça ve a) bendinde tanımlanan ana flanşlara birleştirilen civatalama için belirlenmesi gereklidir.

= ⋅ ⋅ actc C

tc

fP Pf

1,25 (10.2.3.3.1–3)

veya

= ⋅tc cP P1,43 (10.2.3.3.1–4) hangi eşitliğin sonucu daha büyükse, o değer dikkate alınır. Burada; Pc Dikkate alınan parçanın hesaplama basıncı3), Ptc Dikkate alınan parçada belirlenen deney basıncı, fac Deney sıcaklığında dikkate alınan parçanın normal çalışma yük durumları için anma tasarım gerilmesi, ftc Hesaplama sıcaklığında4) dikkate alınan parçanın normal çalışma yük durumları için anma tasarım

gerilmesi dir.

2) EN 13445-3’teki tanıma bakınız. 3) EN 13445-3’teki tanıma bakınız. 4) EN 13445-3’teki tanıma bakınız.

Sayfa 3/4 ICS 23.020.30 TS EN 13445-5: 2007/A2 : Haziran 2007 Pt, Ptc ve Pc, fac ve ftc uygun birimlerde verilmelidir. Kabın deney basıncı Pt , her bir parça için belirlenen bütün Ptc değerlerinin en büyüğü olmalıdır. Pt’nin değeri yatay veya düşey deney konumları için kabın en yüksek noktasında uygulanmalıdır. Not – Gerekli ise, ana basınç taşıyan parça, bileşenlerine ayrılır (EN 13445-3’teki bileşenlerin

tanımlarına bakınız). Bu durumda, basınç taşıyan ana parçanın deney basıncı, bileşenlerin deney basınçlarının en büyüğüdür.

c) Herhangi bir basınç taşıyan ana parçada ve a) bendinde tanımlanan ana flanşlara birleştirilen

civatalamada, b) bendinde hesaplanan deney basıncı, deney yük durumları için [( c) bendinin sonundaki nota bakınız] EN 13445-3’ün ilgili tasarım kurallarına göre müsaade edilebilir azami basıncı aşarsa; aşağıdaki iki seçenekten biri uygulanmalıdır:

1) Deney basıncını kabul edilebilir yapan bir değere kadar parçaların kalınlıklarında artış.

veya

2) Deney basıncında düşüş. Deney basıncı düşürülecekse, deney yük durumları için en zayıf parçanın müsaade edilebilir azami basıncının altına düşürülmemelidir.

Bu ikinci seçenek ile, parçalar için aşağıdaki eşitlik geçerlidir:

Pt + ρ ⋅ g ⋅ hc < Ptc

Burada; ρ Deney maddesinin yoğunluğu, hc Kabın en yüksek noktası ile dikkate alınan parçanın arasındaki düşey mesafe, g Yer çekimi ivmesi dir.

Eşdeğer bir emniyet seviyesi sağlamak için bütün kaba aşağıdaki deneyler uygulanır:

- Madde 10.2.4’e göre gözle muayene (ancak, ana malzeme yüzey durumuna özel önem gösterilerek), - Çizelge 6.6.2-1’e göre NDT’nin kapsamı % 100’den fazla olmamak üzere iki katına çıkarılmalıdır. - EN 13445-4’e uygun olarak imalat deneyleri (ancak, boyuna düzenleyici kaynaklar için kullanılan her bir

kaynak prosedürü için EN 895’e göre daima enine çekme deneylerine uygun olarak). İmalat deneyleri EN 895’e göre enine çekme deneylerine uygun olarak yapılmışsa; bu deney, kabul edilebilir olarak dikkate alınmalıdır.

Not 1 – Müsaade edilebilir azami basınç EN 13445-3’te tanımlanmıştır. Ek C’ye göre Formül Yardımıyla

Tasarım (DBF) ve Analiz Yardımıyla Tasarım (DBA) için müsaade edilebilir azami basınç, deney yük durumları için Çizelge 6-1’de verilen anma tasarım gerilmesi kullanılarak belirlenir. Ek B’ye göre DBA–Doğrudan Yol için müsaade edilebilir azami basınç, Çizelge B.8-3 ve Çizelge B.8-4’te verilen deney yük durumları için emniyet katsayıları kullanılarak belirlenir.

Not 2 – Basınç deneyinin amacı, basınçlı kabı boyutlandırmak değildir. Ancak, EN 13445-3’ün kriterini

karşılamak amacıyla kalınlıkta bir artışa karar verilmesini mümkün kılar.

d) Sürünme aralığında çalışan basınçlı kapların deney basıncı hazırlık aşamasındadır. Madde 10.2.3.3.5 c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. c) Gevrek kırılma riskinden kaçınılacak kadar yeterli sıcaklıkta(EN 13445-2, Ek B)

Sayfa 4/4 ICS 23.020.30 TS EN 13445-5: 2007/A2 : Haziran 2007

Ek F Ek F çıkartılmıştır.