T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİT.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ BOLONYA SÜRECİNE GEÇİŞ BOLONYA SÜRECİNE GEÇİŞ ÇALIŞMALARIÇALIŞMALARI

ADIM ADIM BOLONYAADIM ADIM BOLONYA

YASEMİN KİLİT AKLARYASEMİN KİLİT AKLAR28 Nisan 201028 Nisan 2010

SUNUM PLANI

Program (Bölüm) Tanımları PÇ (Program Çıktılarının-Program

Yeterliklerinin) Hazırlanması Öğretim Planlarının (Bölüm) Gözden

Geçirilmesi ve Gerekiyorsa Öğretim Planlarının Yeniden Oluşturulması

Ders Planlarının Hazırlanması Ders Çıktılarının Program Çıktıları

ile Eşleştirilmesi Program Kalite Güvence Sisteminin

Kurulması

PROGRAM (BÖLÜM) PROGRAM (BÖLÜM) TANIMLARITANIMLARI

Bölüm misyon ve vizyonları Bölüm misyon ve vizyonları çerçevesinde, dış ve iç paydaşların çerçevesinde, dış ve iç paydaşların da görüşü dikkate alınarak bölümün da görüşü dikkate alınarak bölümün nasıl bir mezunnasıl bir mezun profili amaçladığı profili amaçladığı belirlenirbelirlenir..

Programın eğitim amaçları nasıl belirlenecek? Mezunlarımızın • bilgi • beceri ve • yetkinlikleri tanımlanması

Kimler tanımlayacak?• Bölüm başkanları• öğretim elemanları• dış ve iç paydaşlar

Dış Paydaşlar:

Mezunlar

İşverenler, İşadamları (özellikle öğrencilerimizin staj yaptığı şirketler)

İstanbul Ticaret/Sanayi Odası Temsilcileri

İlgili Meslek Odaları ve Dernekleri

İlgili Kamu Kurumları

Sivil Toplum Kuruluşları

İç Paydaşlarİç Paydaşlar::

Öğretim Üye ve Öğretim Öğretim Üye ve Öğretim Elemanları Elemanları

ÖğrencilerÖğrenciler Fakülte-Bölüm Personeli Fakülte-Bölüm Personeli Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı

Personeli?Personeli? Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

Personeli?Personeli?

PROGRAM ÇIKTILARININ (PÇ) HAZIRLANMASI

Bölümün/Programın amaçlarına Bölümün/Programın amaçlarına ulaşabilmek için programdan beklenen ulaşabilmek için programdan beklenen ““program çıktıları”program çıktıları” nın belirlenmesi nın belirlenmesi gerekmektedir. Bölüm/program gerekmektedir. Bölüm/program mezunlarının ne tür yeterliklere mezunlarının ne tür yeterliklere ((qualificationsqualifications) sahip olması gerektiği, ) sahip olması gerektiği, ““mezun neleri bilir, ne tür becerileri mezun neleri bilir, ne tür becerileri kazanır, neleri yapabilirkazanır, neleri yapabilir, vb.” soruları , vb.” soruları yanıtlanarak belirlenecektir.yanıtlanarak belirlenecektir.

Mezunumuzun neyi Mezunumuzun neyi bilmesini ve neyi bilmesini ve neyi yapabilmesini istiyoruz?yapabilmesini istiyoruz? • Ulusal Yeterlilikler ÇerçevesiUlusal Yeterlilikler Çerçevesi • Alana Özgü Yeterlilikler Alana Özgü Yeterlilikler

• Özelleştirme Özelleştirme

• GüncellemeGüncelleme

• DeğerlendirmeDeğerlendirme

PROGRAM YETERLİKLERİNİN/ÇIKTILARININ OLUŞTURULMASI

BölümBölüm

MisyonuMisyonu

Paydaş

GörüşleriEğitim

Amaçları

Program Çıktıları

Avrupa Yeterlilikler Çevresi

Ulusal Yeterlilikler Çevresi

Alana Özgü Yeterlilikler

Öğrenme Çıktıları

ÖĞRETİM PLANLARININ GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

Belirlenen program yeterliklerine Belirlenen program yeterliklerine ulaşmak için hangi derslerin ulaşmak için hangi derslerin verilmesi gerektiği amacıyla verilmesi gerektiği amacıyla programlar gözden geçirilir. Var olan programlar gözden geçirilir. Var olan ders listeleri incelenerek gereksinim ders listeleri incelenerek gereksinim duyulduğunda değiştirilir.duyulduğunda değiştirilir.

ÖĞRETİM PLANLARININ ÖĞRETİM PLANLARININ TASARIMITASARIMI

Program amaçlarına, program Program amaçlarına, program yeterliliklerine ulaşmak için hangi yeterliliklerine ulaşmak için hangi dersler bulunmalı?dersler bulunmalı?

Hangi yıllarda hangi dersler Hangi yıllarda hangi dersler verilmeli?verilmeli?   

Lisans Programlarının Lisans Programlarının (Öğretim Planlarının) (Öğretim Planlarının) Tasarımında hangi ilkeler esas Tasarımında hangi ilkeler esas alınmalı?alınmalı?

Her yarıyılda YÖK dersleri ve ikinci Her yarıyılda YÖK dersleri ve ikinci yabancı dil dersleri hariç kaçar ders yabancı dil dersleri hariç kaçar ders bulunmalıdır??bulunmalıdır??

YÖK dersleri olan Türk Dili ve YÖK dersleri olan Türk Dili ve Atatürk İlkeleri dersleri hangi Atatürk İlkeleri dersleri hangi sınıflara konulmalıdır??sınıflara konulmalıdır??

Hangi sınıftan itibaren seçmeli Hangi sınıftan itibaren seçmeli dersler başlamalı??dersler başlamalı??

Lisans Programlarının Lisans Programlarının (Öğretim Planlarının) (Öğretim Planlarının) Tasarımında hangi ilkeler esas Tasarımında hangi ilkeler esas alınmalı (devam)?alınmalı (devam)?

Her dönem en az kaç adet seçmeli Her dönem en az kaç adet seçmeli ders bulunmalı??ders bulunmalı??

Seçmeli derslerin % kaçı diğer Seçmeli derslerin % kaçı diğer Fakültelerden alınacak alandışı Fakültelerden alınacak alandışı dersler şekilde tasarlanmalıdır??dersler şekilde tasarlanmalıdır??

Farklılık yaratmak açısından Farklılık yaratmak açısından Program içinde, üçüncü sınıftan Program içinde, üçüncü sınıftan itibaren (major/ minör) itibaren (major/ minör) oluşturulabilir miyiz ??oluşturulabilir miyiz ??

Lisansüstü Programları Lisansüstü Programları (Öğretim Planları):(Öğretim Planları):

En az kaç adet ders?En az kaç adet ders? 1 seminer, 1 Yüksek Lisans Tezi?1 seminer, 1 Yüksek Lisans Tezi?

Daha fazla seçmeli ders olanağı Daha fazla seçmeli ders olanağı verebilir miyiz?verebilir miyiz?

İnter disipliner yaklaşımİnter disipliner yaklaşım

Opsiyonlar? Minor- major?Opsiyonlar? Minor- major?

Ders Planlarının HazırlanmasıDers Planlarının Hazırlanması

Programdaki her bir ders için “ÖÇ-Öğrenme Çıktıları” belirlenir. Bu çalışmada her bir ders için “Ders Tanıtım ve Uygulama Bilgileri” hazırlanır. Dersin

amacı, içeriği (kısa tanımı), ders planı, değerlendirme ölçütleri, ders kaynakları belirlenir, iş yükü (AKTS) tablosu hazırlanır, dersin öğretim çıktılarının program çıktısı

(program yeterlilikleri)’ne katkı düzeyi açıklanır.

DERS PLANLARININ DERS PLANLARININ HAZIRLANMASIHAZIRLANMASI

  

Amaç:Amaç: GenellikleGenellikle öğretenin bakış öğretenin bakış açısından dersin genel içeriğini ve yönünü açısından dersin genel içeriğini ve yönünü belirtmek üzere belirtmek üzere 1-2 cümleyle1-2 cümleyle yazılır. yazılır.

   Hedef:Hedef: ÖğretmeÖğretme niyetinin özel bir niyetinin özel bir

ifadesidir ve öğretenin bir derste veya ifadesidir ve öğretenin bir derste veya öğrenme bloğunda işleyeceği alanlardan öğrenme bloğunda işleyeceği alanlardan bir tanesini gösterir.bir tanesini gösterir.

DERS PLANLARININ DERS PLANLARININ HAZIRLANMASI HAZIRLANMASI (Devam)(Devam)

  

Öğrenme Çıktıları:Öğrenme Çıktıları: Öğrenim sürecinin Öğrenim sürecinin tamamlanmasından sonra başarılı olmuş bir tamamlanmasından sonra başarılı olmuş bir öğrencinin,öğrencinin,

• Ne bileceğiniNe bileceğini• Ne anlayabileceğiniNe anlayabileceğini• Ne yapabileceğini ifade eden Ne yapabileceğini ifade eden

yetkinliklerdir. yetkinliklerdir.

ÖĞRENME ÇIKTISIÖĞRENME ÇIKTISI

Öğrenenin öğrenme süresi Öğrenenin öğrenme süresi sonunda ne bilmesi, sonunda ne bilmesi, anlaması ve/veya anlaması ve/veya sergileyebilmesinin sergileyebilmesinin beklendiğini belirten beklendiğini belirten ifadedir.ifadedir.

ÖĞRENME ÇIKTILARIÖĞRENME ÇIKTILARIbelirli ve ölçülebilir başarılardır.belirli ve ölçülebilir başarılardır.

öğretenin gayesinden çok öğrenenin öğretenin gayesinden çok öğrenenin başarılarıbaşarıları ile ilgilidir. ile ilgilidir.

zaman zaman hedef ile karıştırılmaktadır. zaman zaman hedef ile karıştırılmaktadır. Hedef, öğretmek ile ilgili olup öğretenin Hedef, öğretmek ile ilgili olup öğretenin gayesini belirtir.gayesini belirtir. Oysa Oysa ÖÇ öğrenme ile ÖÇ öğrenme ile ilgilidirilgilidir..

farklı kategorilere ayrılabilir:farklı kategorilere ayrılabilir:

• disiplinlere bağlı, derse özel çıktılar ve ona disiplinlere bağlı, derse özel çıktılar ve ona özel bilgi ve yetenekler özel bilgi ve yetenekler

• genel çıktılardır (yani iletişim, problem çözme, genel çıktılardır (yani iletişim, problem çözme, bilgi teknolojileri ve grupla çalışma becerileri bilgi teknolojileri ve grupla çalışma becerileri gibi) gibi)

ÖĞRENME ÇIKTISIÖĞRENME ÇIKTISI

Şeffaf yükseköğretim sistemi ve yeterlilikler için Şeffaf yükseköğretim sistemi ve yeterlilikler için temel yapı taşlarınıtemel yapı taşlarını sunmaktadır. sunmaktadır.

Öğrenme Çıktıları üç farklı seviyede Öğrenme Çıktıları üç farklı seviyede kullanılabilir:kullanılabilir:

• her bir yüksek öğretim kurumu için her bir yüksek öğretim kurumu için yerel yerel düzeydüzeydede (derslerde ünite/modül, çalışma (derslerde ünite/modül, çalışma programları ve deneyimler) programları ve deneyimler)

• ulusal düzeyulusal düzeydede (yetkinlik yapıları ve kalite (yetkinlik yapıları ve kalite güvence yönetimleri) güvence yönetimleri)

• uluslararası düzeyuluslararası düzeydede (tanıma ve şeffaflık amacı (tanıma ve şeffaflık amacı ile). ile).

Öğrenme çıktıları yazılırken dikkate Öğrenme çıktıları yazılırken dikkate alınması gereken sorularalınması gereken sorular

Öğrencinin neyi yapabilir olmasını istiyorsunuz?Öğrencinin neyi yapabilir olmasını istiyorsunuz?

(çıktılar = kazanımlar) - Bu soru ile öğrenme çıktısı geliştirilir. (çıktılar = kazanımlar) - Bu soru ile öğrenme çıktısı geliştirilir.

Bu kazanımları sağlamak için öğrenci neyi bilmek zorundadır? Bu kazanımları sağlamak için öğrenci neyi bilmek zorundadır?

(ders müfredatı)(ders müfredatı)

Öğrenmeyi sağlamak için hangi aktiviteler kullanılacak? Öğrenmeyi sağlamak için hangi aktiviteler kullanılacak? (pedagojik yöntemler)(pedagojik yöntemler)

Öğrenci kazanımları sağladığını (öğrendiğini) nasıl Öğrenci kazanımları sağladığını (öğrendiğini) nasıl gösterecek? gösterecek? (Ölçme)(Ölçme)

Öğrencinin öğrenmeyi başardığını nasıl bileceğim? Öğrencinin öğrenmeyi başardığını nasıl bileceğim? (değerlendirme)(değerlendirme)

Öğrenme Çıktıları Nasıl Hazırlanır?Öğrenme Çıktıları Nasıl Hazırlanır?

Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır.Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır. Her bir öğrenme çıktısı bir eylem içermeli, herkes için anlaşılır Her bir öğrenme çıktısı bir eylem içermeli, herkes için anlaşılır

olmalıdır. “Bu dersin sonunda öğrenci; ….ebilecektir olmalıdır. “Bu dersin sonunda öğrenci; ….ebilecektir (karşılaştır(karşılaştırabilecektirabilecektir)” tarzında ifadeler kullanılmalıdır. )” tarzında ifadeler kullanılmalıdır. Kullanılan fiilin beklenen öğrenme seviyesini karşıladığından Kullanılan fiilin beklenen öğrenme seviyesini karşıladığından emin olunmalıdır.emin olunmalıdır.

Çıktıların gözlenebilir ve ölçülebilir olduğundan emin Çıktıların gözlenebilir ve ölçülebilir olduğundan emin

olunmalıdır.olunmalıdır.

Eğer hedef uzun süreli ise (meslek yaşantısına kadar Eğer hedef uzun süreli ise (meslek yaşantısına kadar uzanacaksa) belirtilmelidir. uzanacaksa) belirtilmelidir.

Dersin seviyesine uygun olmalıdır (Lisans- lisansüstü vb.).Dersin seviyesine uygun olmalıdır (Lisans- lisansüstü vb.).

Her bir kazanım için tek bir fiil kullanılmalıdır.Her bir kazanım için tek bir fiil kullanılmalıdır.

Öğrenme Çıktıları Nasıl Öğrenme Çıktıları Nasıl Hazırlanır?Hazırlanır?

Bilmek, anlamak,Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak maruz kalmak, haberdar olmak gibi belirsiz gibi belirsiz terimlerden kaçınılmalı. Bu terimler öğrenme terimlerden kaçınılmalı. Bu terimler öğrenme kazanımlarından ziyade öğretme amaçlarına kazanımlarından ziyade öğretme amaçlarına yöneliktir.yöneliktir.

Öğrenme çıktıları Öğrenme çıktıları gözlemlenebilirgözlemlenebilir, , ölçülebilirölçülebilir ve ve değerlendirilebilirdeğerlendirilebilir olmalıdır. olmalıdır.

Öğrenme çıktıları yazılırken, kazanımların Öğrenme çıktıları yazılırken, kazanımların gerçekleştirileceği zaman çizelgesi göz önünde gerçekleştirileceği zaman çizelgesi göz önünde tutulmalıdır. tutulmalıdır.

DERS ÇIKTILARININ PROGRAM DERS ÇIKTILARININ PROGRAM ÇIKTILARI İLE EŞLEŞTİRİLMESİÇIKTILARI İLE EŞLEŞTİRİLMESİ

Her bir derse ait ÖÇ (öğrenme çıktıları)’nın PÇ (Program Çıktıları)’ndan hangisini/hangilerini sağladığı (veya hangileri ile eşleştiği) tespit edilir. Programlarda yer alan dersler ile Program Yeterliliklerinin ilişkisi belirlenir.

Programın amacı

Program yeterli-likleri/ çıktıları

2. Dersin amacı

Ders öğrenme çıktıları

5. Dersin amacı

Ders öğrenme çıktıları

4. Dersin amacı

Ders öğrenme çıktıları

3. Dersin amacı

Ders öğrenme çıktıları

6. Dersin amacı

Ders öğrenme çıktıları

1. Dersin amacı

Ders öğrenme çıktıları

Program yeterlilikleri / öğrenme çıktıları ile ders çıktıları- nın ilişkisi

PPÇÇ11

PPÇÇ22

PPÇÇ33

PPÇÇ44

DD11 XX

DD22 XX

DD33 XX XX

ÇALIŞMA ÜRÜNLERİ NE OLACAK?ÇALIŞMA ÜRÜNLERİ NE OLACAK?

Alan yeterli-likleri

Ulusal yeterli-likler

1

2

3

4

PROGRAM KALİTE GÜVENCE SİSTEMİNİN KURULMASI

Ders çıktılarını program çıktıları ile karşılaştırmak için dereceleme (Gözlem, değerlendirme ve güncelleme süreçleri) sistemi oluşturmak suretiyle Program Kalite Güvence Sisteminin kurulması gerekmektedir.

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR?İYİLEŞTİRİLİR?

Öğrenci girdileri tanımlanır.Öğrenci girdileri tanımlanır.• Nasıl bir öğrenci aldım?Nasıl bir öğrenci aldım?• Öğrencimi programa nasıl hazırlarım?Öğrencimi programa nasıl hazırlarım?

Program girdileri tanımlanır.Program girdileri tanımlanır.• Hangi ders kompozisyonu gerekli?Hangi ders kompozisyonu gerekli?• Ne tür öğretim elemanlarım var?Ne tür öğretim elemanlarım var?• Ders ortamlarım, laboratuar ve teknolojik Ders ortamlarım, laboratuar ve teknolojik

alt yapım ne durumda?alt yapım ne durumda?• Mali olanaklarım ne durumda?Mali olanaklarım ne durumda?

BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR?İYİLEŞTİRİLİR?

Program/ders hedefleri tanımlanır.Program/ders hedefleri tanımlanır.• Programım öğrencilere hangi nitelikleri Programım öğrencilere hangi nitelikleri

kazandıracak?kazandıracak?• Bu nitelikleri hangi ders dağılımı ve Bu nitelikleri hangi ders dağılımı ve

biçimleriyle kazandırabilirim?biçimleriyle kazandırabilirim?• Bunları öğrencilerime nasıl duyuracağım?Bunları öğrencilerime nasıl duyuracağım?

Program/ders çıktıları ölçülür.Program/ders çıktıları ölçülür.• Program hedeflerime ulaştım mı?Program hedeflerime ulaştım mı?

Avrupa Standartları ve Avrupa Standartları ve Temel İlkeleriTemel İlkeleri

Formel programın, programı öğretenlerden oluşmayan başka bir kurul tarafından gerçekleştirilen onay prosedürleri,

Programların, dış katılımcıları da kapsayan panellerle, düzenli aralıklarla gözden geçirilmesi,

Planlanan öğrenme çıktılarının ve diğer program hedeflerinin öğrencilerin başarısını ölçecek şekilde tasarlanmış olması,

Programdaki dersler/modüller için şeffaf ve net olarak hedeflenmiş ve ölçülebilir öğrenme çıktılarının geliştirilmesi ve yayınlanması,

Avrupa Standartları ve Temel Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri İlkeleri (devam)(devam)

Notlandırmada şeffaf ve yayınlanmış kriterler,

Öğretim elemanlarının kalite güvencesi,

Öğretim elemanları ve öğrenme çıktıları ile ilgili öğrencilerden düzenli olarak geri bildirim alınması,

Öğrencilerin ilerleme ve başarısının izlenmesi,

Mezunların kazandığı yeterlilikler ile ilgili, mezunlardan, işverenlerden, iş piyasası temsilcileri ve diğer ilgili kuruluşlardan düzenli olarak geri bildirim alınması ve

Öğrenme çıktılarını sürekli iyileştirmeye özen ve dikkat.