Šta su to Klimatske promjene?Zbog prekomjernog iskorišćavanja fosilnih goriva, naftnih derivata, uglja i prirod-nog gasa, njihovim sagorijevanjem oslobađaju se ugljenik i druge supstance koje su milionima godina bile zarobljene u dubini zemlje. Povećanom količinom ugljendioksida u atmosferi, toplota sunčevih zraka koji dopiru do površine Zem-lje, zadžava se u atmosferi. Povećana koncentracija ugljendioksida, sprječava da toplota ode izvan atmosfere, uslijed čega dolazi do nastanka efekata stak-lene bašte.

Klimatske promjene, naša današnjica?

Klimatske promjene, ukoliko se ostvare u svojoj punoj mjeri, promijeniće način života kakav poznajemo, sa nepovratnim negativnim uticajima na životnu sred-inu.

Nivo svjetskog mora već sada raste, zbog porasta temperature morske vode i otapanja lednika na polovima. Klimatske zone i njihovi ekosistemi se pomjeraju prema polovima sa porastom temperature, ostavljajući pustinjske naseobine iza sebe.

Ekstremne vremenske promjene kao što su poplave, suše, zemljotresi i oluje se povećavaju po broju i po jačini, što je dokaz da je čovjek uzrokovao globalno zagrijavanje koje se ubrzano nastavlja. Klimatske promjene su realnost. Evropski toplotni talas 2003. godine odnio je 33 000 života u Evropi i nanio ekonomsku štetu u visini od 13 milijardi eura, prouzrokovane šumskim požarima u južnoj Evropi koji su uništili velike eko-sisteme sa ozbiljnim posljedicama po sektor turizma, a ljetnje temperature iste godine bile su najvisočije zabilježene u posljednih 5 vjekova. Poplave kao posljedica neobično velikih kiša izazvale su slične ekonomske štete širom Evrope krajem 2002. godine. U Njemačkoj štete su procijenjene na 6 milijardi eura, a skorašnja studija govori da je u Velikoj Britaniji 1.7 miliona domaćinstava bilo u opasnosti od riječnih i priobalnih poplava.

Borba za ″crno zlato″! Vodeće kompanije naročito iz naftne industrije, energetski lobiji i njihovi savezni-ci u Vladama širom svijeta, nastavljaju da blokiraju kampanje na zaustavljanju klimatskih promjena, jer tu vide kraj svojim imperijama. Izgovor im uvijek leži u manipulacijama, sa činjenicama da će smanjenje ispuštanja gasova proizvedenih iz upotrebe fosilnih goriva, uništavanja rijeka izgradnjom velikih hidroelektrana, biti štetno po ekonomski napredak, što se direktno odnosi na socijalni status stanovništva.

Odbija se prihvatanje činjenice da klimatske promjene ekonomiju mogu koštati više nego bilo koja aktivnost borbe protiv klimatskih promjena.

Rješenja!

- Obnovljivi izvori energije -

Rješenja za zaustavljanje klimatskih promjena postoje! Prepoznata su u obnov-ljivim izvorima energije, energetskoj efikasnosti i novim čistim tehnologijama koje nisu štetne po životnu sredinu. Posljednih decenija, posebno danas, obnovljivi izvori energije imaju sve veću ulogu u svjetskoj proizvodnji energije. Svakako, pojedini obnovljivi izvori energi-je su poznati i koriste se od davnina. Vjetrenjače svoj značaj i slavu vjekovima provlače kroz poznate romane i knjige, sa ništa majim značejm su se koristile i vodenice, dok je o značaju sunčeve energije suvišno govoriti. Priroda nas svakodnevno snabdijeva energijom sunca i vjetra, dok sa druge strane čovjek neumorno crpi fosilna goriva (naftu, gas i ugalj) kojih ima u sve manjoj mjeri i koji zbog svoje ograničene dostupnosti svakim danom postaju skuplji. Obnovljivi izvori energije svoje ‘mjesto pod suncem’ dobijaju u vrijeme prvih energetskih kriza, sedamdesetih godina prošlog vijeka. Korišćenjem sunca i vjetra šetdimo materijalna sredstva koja bismo morali da odvojimo za korišćenje neobnovljivih izvora energije, time se osim ekološke doprinosi i ekonomskoj dobrobiti. Pod obnovljivim izvorima energije podrazumijevaju se novi izvori energije koji mogu pomoći i zadovoljenju energetske potražnje i time doprinijeti uštedi troškova koji se daju za energiju.

OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE:solarna (sunčeva) energija• energija vjetra• geotermalna energija• energija biomase i biogas• energije plime i osjeke, • hidroenergija (postrojenja snage do 5 MW)•

Zbog sve manje količine prirodnih resursa i povećanog zagađenja životne sre-dine, naučnici su utvrdili energetske potencijale i resurse obnovljivih izvora en-ergije, kao i uticaj koji mogu porouzrokovati na životnu sredinu. Za Crnu Goru naročito su zanimljivi izvori solarne energije, energije vjetra, biomase iz ratarstva i šumartsva kao i hidro energija (male hidroelektrane do 5 MW kapaciteta).

Rješenja!

- Energetska efikasnost -

Energetska efikasnost postaje sve važnije pitanje vezano za očuvanje životne sredine i smanjenje potrošnje energetskih resursa.

Povećanje energetske efikasnosti definiše se kao smanjenje korišćenja energije po jedinici proizvoda, bez uticaja na nivo kvaliteta proizvoda i usluga. Benefiti ovog povećanja za zajednicu ogeldaju se u:

racionalnom korišćenju prirodnih resursa• smanjenju energetske zavisnosti• smanjenju potreba za izgradnjom novih energetskih postrojenja• smanjenju troškova energije• optimalnom korišćenju energetskih uređaja•

Smatra se da povećanje energetske efikasnosti može biti najproduktivnija en-ergetska alternativa, sa praktično neograničenim mogućnostima. Pored toga, ušteda energije značajno doprinosi stimulisanju inovacija, povećanju zaposlen-osti i ekonomskog rasta. Relativno malim ulaganjima, boljim izborom tehnološke opreme i energenata, boljom organizacijom, poboljšanjem kvaliteta u eksploat-aciji mogu se postići značajne energetske i finansijske uštede. Uslov za dostizanje ciljeva energetske efikasnosti jeste strateško planiranje i postepeno sprovođenje institucionalnih, zakonodavnih, strukturno-organiza-cionih i finansijsko ekonomskih reformi u odgovarajućim segmentima ener-getskog sekora. Energetski usmjerena i ekonomski podsticajna regulativa, kao i finansijska podrška stvorile bi društveni ambijent za uspješnu realizaciju pro-grama racionalne upotrebe energije. Značajnije poboljšanje energetske efikasnosti i veće korišćenje obnovljivih iz-vora energije je tijesno povezano sa generalnom ekonomskom i socijalnom poli-tikom. Postoji realan potencijal za dospinos održivom razvoju i ekonomskom rastu, koji može uticati na sva područja ekonomskih aktivnosti.

Sklad življenja sa prirodom!Svoj doprinos očuvanju životne sredine, može dati svaki pojedinac! Svaki građanin može svojim djelovanjem uticati na smanjenje ispuštanja štetnih gas-ova. Racionalnija upotreba energije od suštinske je važnosti, jer prekomjernim, nesmotrenim korišćenjem uništavamo prirodna bogatstva koja se troše da bi se ta energija dobila, preradila i transportovala do nas. Čuvajući energiju štitiš sebe, prirodu, životinje i biljke i smanjuješ svoje troškove, tj. račune. Ukoliko ŽELIŠ da poboljšaš uslove svog životnog prostora, počni sada, nikada nije kasno, sve počinje od pojedinca i trenutka! Ako ste spremni, evo nekih načina:

Kada ste u prilici, idite pješke ili vozite bicikl. Činite dobru stvar za • prirodu, a i za svoje zdravlje; Koristite javni transport;• Kada se odlučite za kupovinu automobila, izaberite onaj sa najman-• jom potrošnjom ili automobil sa hibridnim motorm (kombinacija benzina i električne enrgije - nove tehnologije); Kupujte aparate koji sadrže ener-• getske sertifikate i štedljive sijal-ice. Time doprinostite sopstvenoj uštedi energije u domaćinstvima, i očuvanju životne sredine; Poboljšajte izolaciju svog stam-• benog prostora i ugradite provjeru energetskog stanja; Toplotnom izolacijom stana možete smanjiti račune za • grijanje za 50-80%. Evo nekoliko načina:

Spuštanjem roletni i navlačenjem zavjesa ili »zastora na prozore tokom noći;Isključivanjem grijanja kda ne boravite u prostoriji; » Postavljanjem samoljepljivih traka na ivice prozora i vrata; » Popunjavanjem šupljina i rupa oko prozora i vrata purpur »masom; Postavljanjem zastora između radijatora i zida; » Zamjenom prozora i vrata koji ne dihtuju, prozorima sa duplim »staklima; Postavljanjem unutrašnje izolacije (lamperija, pluta, stiropor i sl.); »

Izolovanjem tavana, krova (staklena vuna, trska i sl); »Ugradnjom regulatora toplote u stanu; »Izolovoanjem vodovodnih cijevi; » Za najbolji efekat enrgetske štednje izolacija čitavih stambenih »prostora sa spoljne strane; Gradnja pasivnih kuća. »

Ako ste roditelj, razmišljajte o budućnosti svog potomstva, životnoj • okolini koju im ostavljate.Pređite na korištenje obnovljivih izvora energije.• Pridružite se međunarodnim naporima da se zaustavi globalno zagri-• javanje. Saznajte što više o globalnim promjenama i to znanje pretočite u akc-• iju!!!Poštujte moto: •

«Gdje god nadješ zgodno mjesto ti drvo posadi, a drvo je blagorodno pa će da nagradi!»

Projekat: Regionalna saradnja na energetskoj efkasnosti i ob-novljivim izvorima energtije

NVO Green Home u saradnji sa NVO Zelena Akcija iz Hrvatske, je započeo re-alizaciju projekta ″Regionalna saradnja na energetskoj efikasnosti i obnovljivoj energiji″.

Projekat ima za cilj jačanje preko-granične saradnje između civilnih organizacija iz Crne Gore i Hrvatske na pitanjima racionalne potrošnje energije i korištenju obnovljivih izvora energije.

Ciljevi projekta: Razmjena iskustava i regionalna saradnja na energetskoj efikasnosti i • alternativnim izvorima energije; Podizanje svijesti civilnog društva u Crnoj Gori o alternativnim izvorima • energije i energetskoj efikasnosti; Umrežavanje između regionalnih i lokalnih NVOa na problemu Ener-• getske efikasnosti i promociji korištenja alternativnih izvora energije.

Projekat se realizuje u saradnji sa NVO Zelena Akcija iz Hrvatske, a podržan je od strane Foundation Open Society Institute (FOSI ROM).