Stari Beograd

Grupni rad učenika III/4

• Blagojević Anje• Dimitrijević Mine• Eraković Maše• Rančić Une• Stojanović Danila

O Beogradu

 Beograd je glavni i najveći grad Srbije. Jedan je od najstarijih gradova u Evropi, a prva naselja na njegovoj teritoriji datiraju još iz vremena praistorijske Vinče, 4.800 godina pre nove ere. 

Sam Beograd su osnovali Kelti u 3. veku pre nove ere, pre nego što je postao rimsko naselje Singidunum. Slovensko ime "Beligrad" prvi put je zabeleženo 878. godine. 

Beograd je glavni grad Srbije od 1403. godine i bio je prestonica raznih južnoslovenskih država od 1918. pa do 2003, kao i Srbije i Crne Gore od 2003. do 2006

Beograd na brdima

Beograd je grad izgrađen na dve reke (Dunav i Sava) i zauzima veliku ravnicu sa leve obale Save a sa desne obale pokriva 31 brdo.

 

   

Sva brda su dobila ime po nečemu ili nekome: po izgledu (BELO,GOLO),po životinji (LABUDOVO, ORLOVO), čoveku (JULINO, MITROVO), objektu (KALEMEGDAN, BANJA) ili događaju: -PAŠINO BRDO: kada je Sulejman-paša bežao iz Beograda na tom brdu su ga srbi dočekali i Karađorđeva vojka ubila.- BANOVO BRDO: po Matija Banu koji je došao čak iz Dubrovnika na moru da živi u Srbiji pa su mu Beograđani poklonili celo brdo da napravi lepi letnjikovac.

U svetu ima još gradova poznatih po brdima, kao što je grad RIM u Italijiili veliki grad SAN FRANCISKO u Americi.

Beogradska brdaБаново брдоБањичко брдо (Бањица)Бело брдоВелико брдоВодичко брдоВрачарско брдо (Врачар)Глумчево брдоГлумчево брдоГоло брдоДедињско брдо (Дедиње) Ерино брдо Жуто брдо Звездарско брдо (Звездара

) Јулино брдоКалемегданско брдо (

Калемегдан) Канарево брдо Лабудово брдо

 Лекино брдо    (Пашино брдо)Лисасто брдо Лозовичко брдоМалешко брдо Милићево брдоМитрово брдоМорачко брдо Никино брдо Орлово брдо Петлово брдоСтановачко брдоСтарац-Васино  Стојчино брдоТопчидерско брдо (Топчидер)Ћуртово брдо

Poznate ulice POP LUKINA

Nekada se zvala Varoš-kapijska. U njoj su se štampale prve srpske novine i pisali zakoni, a ostaće upamćena I po prvoj pekari koja je otvorena u tom kraju gde su se pravile najbolje puter-kifle.

Dok je imala kaldrmu, Pop Lukina je bila vesela ulica koja bi se zimi pretvarala u klizaonicu, na čijoj bi se padini deca sankala I grudvala. Leti je bila šetaonica.

Prvi prodavac knjiga živeo je u Pop Lukinoj br. 18, ta kuća je odavno srušena.

BALKANSKA  

Ova ulica bila je središte trgovine I predstavljala je prvi kontakt došljaka sa Beogradom.. Blizu Železničke stanice, ova ulica bila je prva kojom su novi Beograđani prolazili nakon silaska sa voza.

U gornjem delu ulice radio je čuveni majstor Voja, krojač koji je za svečane prilike šio odela po italijanskoj modi.

Odmah ispod hotela Moskva bio je poznati Leskovčanin, čuven po najboljim pljeskavicama.

Balkanska je jedna od retkih ulica koje se od 1872. godine nisu zamerile ni jednoj vlasti, pa su sačuvale ime.

PRVI ELEKTRIČNI TRAMVAJI – U ULICI KNEZA MILOŠA

• Za vreme svoje vladavine u 19. Veku, knez Miloš Obrenović je udario temelje urbanog života Beograda. U njoj počinje da podiže državne institucije, pa će je kasnije nazivati I diplomatskom ulicom.

Prva fabrka obuće, prvi semafor u gradu

Preko puta Londona bila je prva fabrika obuće Tomasa Bata.

Na ovoj raskrsnici bio je postavljen i prvi semafor u gradu.

1893. godine pojavili su se prvi električni tranvaji od Narodnog pozorišta do Topčidera.

1896. godine bio je održan prvi šampionat u biciklizmu sa trasom od Londona do Topčidera.

Mostovi Beograda     Sve do polovine tridesetih godina u Beogradu je postojao samo

jedan most, današnji Stari železnički koji je bio oštećen i I sv. ratu i potom opravljen. 1934. godine svečanom kraljevskom konjicom od nekoliko stotina konjanika, tzv. Probom mosta svečano je otvoren prvi lančani most u Beogradu. "Моst Kralja Aleksandra II ", kasnije poynat kao Zemunski most. Bio je ponos tadašnjeg Beograda i cele zemlje. Preko njega je prolazio prvi tramvaj za Zemun.

Nažalost u noći između 11. i 12. aprila 1941. godine u tzv. Aprilskom ratu most je miniran od strane

Vojske KraljevineJugoslavije, da bi se sprečio prodor Nemaca u Beograd.

Drugi beogradski most bio je Most kralja Petra I, današnji Pančevački most. Zvanično je otvoren za saobrađaj 1935.godine., no ni danas ne izgleda kao nekada. Njegova prepoznatlčjivost se ogledala u sedam povezanih lučnih, čeličnih konstrukcija. Oštećen je 1944. godine u savezničkom bombardovanju Beograda.

Most kralja Aleksandra je bio drumski most preko reke Save u Beogradu, koji je srušen tokom Drugog svetskog rata.

Posle rata je na njegovom mestu podignut Brankov most.

Građenje je počelo jula 1930. godine, a most je pušten u saobraćaj decembra 1934 godine. Ukupna dužina mosta iznosila je 474m.

Svi ga znaju kao "Brankov". Ali kog Branka? Većina bi rekla da je most dobio ime po Branku Ćopiću koji je izvršio samoubstvo skočivši sa njega 1984. godine. Ali most je tako nazivan i pre ovog nesrećnog događaja, i to jer je nastavak Brankove ulice, koja je dobila ime po čuvenom pesniku Branku Radičeviću.

Još jedna zanimljivost vezana za današnji Brankov most je da ga ustvari čine dva samostalna mosta blizanca od kojih je jedan, onaj u pravcu Novog Beograda, stariji čak 15 godina.

Postoji i mit o prokletstvu mosta koji je trajao samo 7 godina posebno zbog činjenice da se most gradi na ostacima nekadašnje džamije, koju su prethodno morali da raščiste. Džamija se, nalazila tačno na mestu gde je danas noseći stub mosta na desnoj obali Save. Upravo su tu Liman džamiju, kako se zvala ova bogomolja, Srbi želeli da zaborave....postoji i podatak da je za zadnjih dvadesetak godina preko 1000 ljudi skočilo sa mosta...!!!

Stari Savski tramvajski most

    Posle rušenja mosta preko Save, Beogradu je hitnobio potreban novi most, pa je iz Nemačke u delovima dopremljen novi. Montiran je i tokom 1942. godine pušten u saobraćaj - To je Stari Savski, tramvajski most....

Savski most je najmanji most koji služi za putni saobraćaj u Beogradu. Pored putnog saobraćaja preko njega prelaze i tramvaji.

     

Most je sagrađen za vreme okupacije tokom 1942. godine, jer je tada jedini most preko reke Save (most kralja Aleksandra) bio srušen. Most je od miniranja, od strane nemačkih nacista, 20. oktobra 1944. godine spasio beogradski učitelj Miladin Zarić.Tramvajske šine na mostu su postavljene 1984. u sklopu izgradnje tramvajske pruge do Bloka 45 na Novom Beogradu.

Poznati parkoviPrvi javni park uredjen je 1860. Godine na uglu ulica Kneza Milosa i Nemanjine, a nazvan je finansijski park. Uredjenje zelenih povrsina pocinje u 19. veku.

PIONIRSKI PARK

Jedan od najlepsih parkova u gradu do 1944. Godine je bio okruzen visokim zidom i sluzio je kao basta Starog dvora ( sada Skustina grada Beograda). Uklanjenjem zida park je predate na javno koriscenje i dobio je ime Pionirski park, po istoimenoj organizaciji najmladjih.

 

TASMAJDAN

Ime je dobio kamenolomu koji je bio na tom mestu, (na turskom tas znaci kamen, a majdan mesto gde se vadi kamen). Ovde je podignuta i crkva Svetog Marka, Ruska crkva, Glavna posta i hotel Tas.

KARADJORDJEV PARK

Za vreme napada na Beograd 1906. Godine bio je jedan od logora ustanicke vojske. Tu su posle zauzimanja Beograda svi ustanici izginuli I bili sahranjeni.Knez Aleksandar Karadjordjevic je u to ime na tom vojnickom groblju podigaoprvi javni spomenik u Beogradu.

Kalemegdan - najveci beogradski park

Kalemegdan je najveci beogradski park.

Istovremeno je i najznacajniji kulturno-istorijski kompleks, u kojem dominira Beogradska tvrdava iznad ušca Save u Dunav.

Turci su Kalemegdan nazivali i Ficir-bajir što znaci "breg za razmišljanje

Košutnjak – gradsko izletište

Košutnjak se prostire na površini od 330 hektara, na nadmorskoj visini od 250 m. Šuma listopadnog i cetinarskog drveca ispresecana je mnogobrojnim stazama. Verovatno je ime Košutnjak nastalo zbog košuta, kojih je nekad ovde bilo. Sve do 1903. gusta šuma bila je zatvoreno dvorsko lovište.

 

U podnožju brda, gde je nekada bilo lovište kneževske porodice Obrenovic, nalazi se izvor Hajducka cesma. U istoriji je poznat kao mesto ubistva kneza Mihaila Obrenovica, 29. maja 1868. godine.

Sada je sportsko-rekreativni centar.

Znamenite česme

Prve javne česme sagradjene su u davnoj prošlosti, a od 15 veka, postaju prva vajarska dela kao sto je Vezireva česma a Kalemegdanu.

Medju najstrije spada Delijska česma na početku ulice Kneza Mihaila.

TERAZIJSKA ČESMA

Predstavlja jedan od najznacajnijih spomenika Beograda u 19. Veku, a nalazi se na Terazijama, pred hotelom Moskva.

ČUKUR ČESMA Jedan turski vojnik udario je srpskog decaka Savu, jer je on protestovao sto mu je turcin sklonio krcag sa cesme. Ovi dogadjaji su bili uvod u sukobe izmedju Srba i Turaka.

Kafane 1522. godine otvorena je prva kafana u Srbiji, najstarija u Evropi, a čitav vek kasnije u Londonu, Marselju, Beču...

U kafani su se prepričavale vesti, ugovarali poslovi, sklapali bračni dogovori; tu bi često i bolesnik potražio doktora da ga pita za savet, rušile se vlade po kafanskim ćoškovima i stvarale države. Miloš Obrenović je na vlast vraćen po drugi put u jednoj kafani, "Velikoj ili Kneževoj pivari".

U čuvenoj kafani "?" ("Znak pitanja") 1834. godine odigrana je prva partija

bilijara u Beogradu.Dok su ulice grada bile osvetljene fenjerima, prva

električna ulična svetiljka zasijala je 1880. godine na uglu ulica Kolarčeve i Makedonske, ispred kafane „Proleće”, kasnije nazvanoj „Hamburg”. Danas simbolično ta sijalica gori ispred zgrade Elektrodistribucije.

„Tri lista duvana“ i „Kolarac“

Prvi telefon zazvonio je u kafani „Tri lista duvana” na uglu Ulice kneza Miloša i Bulevara kralja Aleksandra.

Prvi sajam knjiga 1893.održan u "Kolarcu", kafani koja se nalazila na današnjem Trgu Republike.

Nosile su imena:

1. Po gazdama zgrade ili po gazdama radnje: Kolarac, Hadži-Maksimova, Pere Džambasa, Vitorova pivnica, Germanova bašta, Ðozina kafana

2. Na osnovu oznake ili predmeta koji se u njihovoj blizini nalazio i uočljivo izdvajao. Takav je, na primer naziv dobila kafana "Tri šešira" - Tu je ranije bila radionica šešira staroga Dimčića. Na kući je bila istaknuta firma na kojoj su bila od lima izrezana tri šešira. Ti su šeširi dugo stajali i posle, kad je radionica prestala da radi, a kad se u toj kući otvorila kafana ponela je ime kod "Tri šešira".

Skadarlija jedna od znamenitosti

Je deo Beograda nastao u prvoj polovini XIX veka. Skadarska ulica dobila je ime 1872. godine, kada je izvršena i numeracija kuca u njoj. Pre toga bila je poznata kao "Ciganska cetvrt", pošto su u njoj od 1830. godine Cigani formirali svoje naselje. Krajem XIX i pocetkom XX veka važila je za centar okupljanja boemskih krugova grada.

Ovakvu reputaciju može da zahvali najviše gostima legendarne kafane "Dardaneli", koji su se, nakon njenog rušenja 1901. godine, rasuli po ostalim brojnim kafanama u ulici.

Pozorište na Terazijama

Pozorište na Terazijama osnovano je 22. decembra 1949 od strane Skupštine Grada Beograda. Ovo pozorište je jedino muzicko pozorište u našoj zemlji i jedna je od najvažnijih kulturnih institucija. U njemu su videna dela najznacajnijih domacih i stranih scenarista i kompozitora:

Kejt, Violinista na krovu, Tri musketara, Prica sa zapadne strane, Jalta, Jalta, Put oko sveta, Neki to vole vruce, To je moj decko, Briljantin, Lutka sa naslovne strane, Jubilej, Dr… U ovom pozorištu predstave su postavljali: M. Fotez, S. Jovanovic, M. Maricic, M. Dedic, J. Putnik

Dvorski kompleks na Dedinju

Smešten je na imanju od 135 hektara, na najvišem brežuljku ovog beogradskog naselja. U Okviru dvorskog kompleksa nalaze se Kraljevski dvor, Beli dvor i dvorska kapela Svetog Andreja Prvozvanog.

Gradnja je zapoceta 1924. a završena je 1929. Sama zgrada dvora je gradena u srpsko-vizantijskom stilu, a fasada je obložena belim grackim mermerom.

Gradnju Belog dvora zapoceo je 1934. godine, privatnim sredstvima kralj Aleksandar i sa željom da napravi rezidenciju za svoje sinove (prestolonaslednika Petra II, kraljevica Tomislava i kraljevica Andreja), ali nije doživeo da vidi završetak radova. Izgradnju dvora dovršio je knez Pavle koji je, kao veliki ljubitelj umetnosti, dvor opremio vrednim umetnickim delima.

Beogradske crkveCrkve su se gradile na brdima jer su bile mesto okupljanja naroda pa su postavljane na vrh brda da se vide i čuju sa svih strana grada i okoline.

Markova crkva u starom Beogradu Crkve su nekad građene jedna do druge kao što su Crkva Svetog Marka i Ruska pravoslavna, Hram Svetog Save i Crkva Svetog Save.

STARE PRAVOSLAVNE CRKVE U BEOGRADU

•Crkva Svetog Aleksandra Nevskog, •Saborna Crkva, •Crkva Ružica, •Srpska Pravoslavna Crkva -mitropolija •Hram Svetog Save, •Vaznesenska Crkva, •Crkva Svetih Apostola Petra i Pavla, •Crkva Svetog Arhangela Gavrila,•Crkva Svetog Marka,•Ruska pravoslavna crkva

STARE PRAVOSLAVNE CRKVE U ZEMUNU

•Crkva Svete Trojice•Crkva Svetog Veliko- mučenika Dimitrija, •Hariševa kapela, Sibinjanin Janka •Crkva Rođenja Presvete Bogorodice, •Crkva Svetog Oca Nikolaja, i druge

KATOLIČKE CRKVE, MUSLIMANSKA DŽAMIJA, JEVREJSKA SINAGOGA I BAPTISKA CRKVA U BEOGRADU

• Franjevačka crkva,

• Crkva Krista Kralja,

• Crkva Svetog Ante,

• Bajrakli Džamija,

• Sinagoga,

• Baptistička crkva

Crkve su islikane freskama a veliki ikonostas je ispred gde se okuplja narodza vreme liturgije koju drži sveštenik.

 

Hram Svetog Save

Saborna Crkva