solunum farmakolojİsİ
DESCRIPTION
SOLUNUM FARMAKOLOJİSİ. Doç. Dr. Dilek Ernam TTD 10. Göğüs Hastalıkları Kış Okulu. PARASEMPATİK SİNİR SİSTEMİ. ANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR. Tersiyer Amonyum Bileşikleri Atropin ve Skopolamin. Atropa Belladona. Hyosyamus Niger. ANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR. Kuaterner Amonyum Bileşikleri - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
SOLUNUM FARMAKOLOJİSİSOLUNUM FARMAKOLOJİSİ
Doç. Dr. Dilek ErnamTTD 10. Göğüs Hastalıkları Kış Okulu
Doç. Dr. Dilek ErnamTTD 10. Göğüs Hastalıkları Kış Okulu
PARASEMPATİK SİNİR SİSTEMİPARASEMPATİK SİNİR SİSTEMİ
ANTİKOLİNERJİK İLAÇLARANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR
Tersiyer Amonyum Bileşikleri Atropin ve Skopolamin
Atropa BelladonaHyosyamus Niger
ANTİKOLİNERJİK İLAÇLARANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR
Kuaterner Amonyum Bileşikleri
Kısa etkili; İpratropium bromür
Oksitropium bromür
Uzun etkili; Tiotropium bromür
İPRATROPİUM BROMÜR
Kompetitif, nonselektif muskarinik reseptör
antagonisti
İnhalasyon yoluyla ÖDİ / nebülizatör
Etki süresi:30 dk başlar pik 1-2 saat,toplam 6-8 saat
40-80ųg X3-4
TİOTROPİUM BROMÜR
Uzun etkili, selektif muskarinik reseptör antagonisti
Uzamış M3 blokaj
Etki süresi: 1-2 saatte başlar
Bronkodilatasyon……24 saat
Kolinerjik tonus……….72 saat
Günlük doz 18ųg 1x1
ANTİKOLİNERJİKLERİN KLİNİK ETKİLERİ
Bronkodilatasyon Dinamik hiperinflasyonu azaltır. Semptomlarda iyleşme Atak sayısında azalma Egzersiz toleransında artış Mukosiliyer klirenste iyleşme Solunum kas fonksiyonlarinda iyleşme
ANTİKOLİNERJİKLERİN YAN ETKİLERİ
Ağız kuruluğu Baş ağrısı , sinirlilik Bulantı , konstipasyon Taşikardi Öksürük Farenjit ve ÜSYE sıklaşabilir Prostatik yakınmalar Gözde ağrı, konjuctival kızarma, akut dar açılı
glokom nebülizer; bronkospazm ÖDİ form ipratropium; lesitin, soya fasulyesi,
fındik aşırı duyarlılığı olanlarda kullanılmaz.
SEMPATİK SİNİR SİSTEMİSEMPATİK SİNİR SİSTEMİ
BETA-2 AGONİSTLERBETA-2 AGONİSTLER
Ephedra sinica
BETA ADRENORESEPTÖRLERBETA ADRENORESEPTÖRLER
ß 1 adrenoreseptör: kardiyak düz kas
ß 2 adrenoreseptör: havayolu düz kas
ß 3 adrenoreseptör: yağ dokusu
2 2 Agonistlerin Etki MekanizmasıAgonistlerin Etki Mekanizması
2-agonistK+
ATP cAMP
PKinaktif
PKaktif
Ca++ bağımlı K+
Kanal aktivasyonu
Hücre içi Ca++↓
2
Gs Gs
AC
Fosfoinositid hidrolizisi ↓
Miyozin hafif zincir kinaz ↓
Na+ / Ca++ değişimi ↑
Na+ / K+ ATPaz ↑
BETA 2 AGONİSTLERİN DİĞER ETKİLERİ
BETA 2 AGONİST İLAÇLAR
KISA ETKİLİ : Salbutamol
Terbutalin
UZUN ETKİLİ: Salmeterol
Formoterol
Kısa Etkili İnhale Beta2 Agonistlerin Günlük Dozları
ÖDİ KTİ Nebulizatör
Terbutalin 250mcg 500mcg 0.5 ml 4-6 saatte 4-6 saatte 10 mg/ml sol
2-4 kere 1-2 kere 4-6 saatte 1 kere
Salbutamol 100 mcg 200 mcg (2.5 mg/ 2.5ml)4-6 saatte 4-6 saatte 2.5 ml2-4 kere 1-2 kere 4-6 saatte
1 kere
Uzun Etkili İnhale Beta2
Agonistlerin Günlük Dozları
ÖDİ KTİ Formoterol 12 mcg 4.5-9-12
mcg 12 saatte 12 saatte 1-2 kere 1-2 kere
Salmeterol 25mcg 50mcg 12 saatte 12 saatte 2-4 kere 1-2 kere
BETA 2 AGONİSTLERİN YAN ETKİLERİ
İskelet kasıTremor Kramplar
Santral sinir sistemi
• Baş ağrısı
• Gerginilik
• Baş dönmesi
• Uykusuzluk
Kardiyovasküler sistem
• Çarpıntı
• Sinüs taşikardisi
• QT aralığında uzama
• Aritmi
Solunum sistemi
• Hipoksemi
•Tolerans
• Bronkospazm
Metabolik etkiler
• Hiperglisemi
• Hipokalemi
• Hipomagnezemi
TEOFİLİN----METİLKSANTİN
Teobromin kabuğu (kakao)
Kahve arabica çekirdekleri
TEOFİLİN ETKİ MEKANİZMASI
Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu Adenozin reseptör antagonizması IL-10 salınımını artırması Katakolamin sentezinin uyarılması Çeşitli mediatörlerin inhibisyonu(PG, TNF-
) İntraselüler kalsiyum salınımının
inhibisyonu Nükleer faktör- B inhibisyonu Apoptozisin artırılması Histon deasetilaz aktivitesinin arttırılması
TEOFİLİN ETKİ MEKANİZMASI
Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu Adenozin reseptör antagonizması IL-10 salınımını artırması Katakolamin sentezinin uyarılması Çeşitli mediatörlerin inhibisyonu(PG, TNF-) İntraselüler kalsiyum salınımının inhibisyonu Nükleer faktör- B inhibisyonu Apoptozisin artırılması Histon deasetilaz aktivitesinin arttırılması
Mast hücre
I L- 8, LTD4PGD2
Düz kas
AMPAMP
((indirektindirekt uyarı)uyarı)
BronkokonstriksiyonBronkokonstriksiyon
Sinirin SonlandığıSinirin Sonlandığı
C lifleriC lifleri
HistaminHistaminMukozalMukozal ödemödem
SSpicuzzapicuzza L ,TIPS 2003L ,TIPS 2003
Mast hücre
I L- 8, LTD4PGD2
Düz kas
AMPAMP
((indirektindirekt uyarı)uyarı)
BronkokonstriksiyonBronkokonstriksiyon
Sinirin SonlandığıSinirin Sonlandığı
C lifleriC lifleri
HistaminHistaminMukozalMukozal ödemödem
SSpicuzzapicuzza L ,TIPS 2003L ,TIPS 2003
TEOFİLİN ETKİ MEKANİZMASI
Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu Adenozin reseptör antagonizması IL-10 salınımını artırması Katekolamin sentezinin uyarılması Çeşitli mediatörlerin inhibisyonu(PG, TNF-
) İntraselüler kalsiyum salınımının
inhibisyonu Nükleer faktör- B inhibisyonu Apoptozisin artırılması Histon deasetilaz aktivitesinin arttırılması
TEOFİLİN DOZAJ
Teofilin serum düzeyi(mg/L)
Klinik Etki
> 30 Konvülziyon, epilepsi
> 25 Kardiyak aritmi
>20 Bulantı, kusma
8-12 Optimal etkinlik
<5 Etki görülmez
TEOFİLİN KLİRENS
Teofilin Etkinliğini azaltanlar
Rifampisin, AntikonvülzanlarFenobarbitolEtanol
Sigara kullanımı
Kronik alkolizm
Yüksek protein düşük KH
Çocuklıuk çağı
Teofilin Etkinliğini artıranlar
Eritromisin, simetidin, allopurinol,ketokanozol,oks,zafirlukast
İleri yaş
Konjesif kalp yetmezliği
Hipoksi, respiratuar asidoz
Kc siroz, viral hepatit
Pnömoni
Aşılanma
Yüksek Kh lı diyet
TEOFİLİN YAN ETKİLERİ
DİKKAT Plazma Teofilin Düzeyini izle
Gastrointestinal sistem• Bulantı, kusma• İştahsızlık• Gastrik yanma• Hematemez• Diyare
Santral sinir sistemi
• Baş ağrısı
• Uykusuzluk
• Anksiyete
• Tremor
• Epilepsi
Kardiyovasküler sistem
• Taşikardi
• Aritmi
Renal
• Diürez
İNHALE KORTİKOSTEROİDLER
İNHALE KORTİKOSTEROİDLER ETKİ MEKANİZMASI
P J Barnes
İKS ve Uzun Etkili Beta2 Agonist
Kortikosteroid Reseptörü
ß2-reseptörü
Antienflamatuvar etki Bronkodilatasyon
LABAIKS
İNHALE KORTİKOSTEROİDLER YAN ETKİ
LOKAL
Orofaringeal fungal
infeksiyonlar
Disfoni
Öksürük, bronkospazm
SİSTEMİK
Aks supresyonu
Osteoporoz
Büyüme anormallikleri Spontan morarma
Katarakt
Glokom
İNHALER STEROİDLERİN GÜNLÜK EŞDEĞER DOZLARI
İLAÇ DÜŞÜK DOZ ORTA DOZ YÜKSEK DOZ
Beklametazon dipropionate(cfc)Beklametazondipropionate(hfa)
250-500100-200
500-1000200-400
1000-2000400-800
Budesonid 200-400 400-800 800-1600
Flutikazon 100-250 250-500 500-1000
Ciclesonide 80-160 160-320 320-1280
Triamsinolon asetat 400-1000 1000-2000 > 2000
Mometazon furoate 200-400 400-800 800-1200
Flunisolide 500-1000 1000-2000 > 2000
LÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİLÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİ
Fostolipaz A2Membran fosfolipidi
Araşidonikasit
5-lipoksijenaz
LTC4
LTB4
LTD4
LTE4
LTB4reseptör
Cys LT1
LTA4
PG ve Tromboksanlar
FLAP
SİSTENİL LÖKOTRİENLER
Cys LT 2 reseptörleri: kalp, beyin,adrenal bez Cys LT 1 reseptörleri: akciğer ve kan hücreleri
Bronkospazm Eozinofil toplanması Plazma eksudasyonu Mukus sekresyonu Düz kas proliferasyonu
Sisteinil LökotrienlerinNazal ve Respiratuvar Dokulardaki Rolü
Adapted from ay DWP et al Trends Pharmacol Sci 16:304- 309, 1995.Adapted f rom Hay DWP Chest 1997;111(Suppl 2):35S-45S; Lemanske RF J AMA 1997; 278(22):1855-1873; Hay DWP et al Trends Pharmacol Sci 1995;16:304-309.
Havayoluepiteli
Artmışmukus sekresyonu
Azalmış mukustransportu
Katiyonik proteinler(epithelial hücre hasarı)
Sensory Cfibers
Düz kas(sadece AC)
Kontraksiyon ve proliferasyonİ nflamatuvar hücreler
(e.g., mast hücreleri, eozinofiller)
Kan damarları
Ödem
Sisteinil lökotrienler
Eozinofilltoplanması
Artmış taşikininsalınımı
LÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİ
GEBELİKTE İLAÇ ÖNERİLERİ
İLAÇLAR KATEGORİ
TERBUTALİN B
SALMETEROL, FORMOTEROL C
SALBUTAMOL C
BUDESONİD B
BECLAMETAZON C
FLUTİKAZON C
PREDNİZON B
PREDNİZOLON C
MONTELUKAST, ZAFİRLUKAST B
TEOFİLİN C
KLORFENİRAMİN,LORATADİNE B
ASTEMİZOL C
TEŞEKKÜR EDERİM