socio-ekonomska obeležja zemljišnog poseda i strukture proizvodnje odabranih gazdinstava

Dr Živojin PetrovićDr Živojin Petrović, Centar za ruralni razvoj, edukaciju i trening poljoprivrednih savetodavaca, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad

Socio-ekonomska obeležja zemljišnog poseda i strukture proizvodnje

odabranih gazdinstava

III konferencija savetodavaca PSS APV

III konferencija savetodavaca PSS APV, Vrdnik, 23. decembar 2009.

Zemljišna osnova i struktura poljoprivredne proizvodnje odabranog gazdinstva

1.1. Površina i parcelna struktura poseda u vlasništvu i

zakup zemlje

1. Zemljišna osnova i struktura poljoprivredne proizvodnje odabranog gazdinstva


Površina zemljišnog poseda u vlasništvu

Veličina poseda Broj gazdinstava % %

do 3 ha 240 9.2016.13

3.01 do 5 ha 181 6.93

5.01 do 7 ha 236 9.0425.01

7.01 do 10 ha 417 15.97

10.01 do 15 ha 527 20.1934.06

15.01 do 20 ha 362 13.87

20.01 do 25 ha 179 6.8612.19

25.01 do 30 ha 139 5.33

30.01 do 35 ha 79 3.03

12.6135.01 do 40 ha 68 2.61

40.01 i više ha 182 6.97

ukupno: 2610 100 100


Broj parcela zemljišnog poseda u vlasništvu

Broj parcela Broj gazdinstava % %

jedna 168 6.64

33.96

dve 177 6.98

tri 257 10.15

četiri 258 10.19

pet 262 10.35

66.04

šest i više 1410 55.69

ukupno 2532 100 100


Zastupljenost agrohemijskih analiza na parcelama u vlasništvu odabranih gazdinstava

Agrohemijska analiza Broj parcela %

Urađena 5983 29.9

Nije urađena 14030 70.1

Ukupno 20013 100


Površina zemlje uzete u zakup

Površina Broj gazdinstava % %

do 3 ha 296 14.93

46.123.01 do 5 ha 215 10.85

5.01 do 7 ha 156 7.87

7.01 do 10 ha 247 12.46

10.01 do 15 ha 245 12.36

53.88

15.01 do 20 ha 185 9.33

20.01 do 25 ha 94 4.74

25.01 do 30 ha 111 5.60

30.01i više ha 433 21.85

ukupno 1982 100 100


Razlog uzimanja zemlje u zakup

RazloziBroj

gazdinstava%

nedovoljno zemlje u vlasništvu za bavljenje proizvodnjom

1855 93.6

povoljna cena zakupa zemlje 10 0.5

oba navedena razloga 47 2.4

nedovoljno zemlje u vlasništvu i neki drugi razlog

33 1.7

neki drugi razlog 37 1.9

ukupno 1982 100


Razlog namere kupovine zemlje

RazloziBroj

gazdinstava%

zbog povećanja proizvodnje na gazdinstvu 2140 95.28

zbog povećanja proizvodnje i povoljne cena za kupovinu zemlje

67 2.98

ostalo 39 1.74

ukupno 2246 100


Postojanje namere prodaje celog ili dela zemljišnog poseda u vlasništvu

ModalitetiBroj

gazdinstava%

ne postoji namera da se proda zemljišni posed

1996 98.28

postoji namera da se proda deo ili sav zemljišni posed

35 1.72

ukupno 2031 100



1.2.Osnovna obeležja proizvodnje na odabranim gazdinstvima



Vrsta proizvodnje na posedu u vlasništvu

Vrsta proizvodnjeBroj

gazdinstava%

Površina (ha)

%

Samo ratarske kulture 1210 47.85 23457.37 55.43

Ratarske i krmne kulture 587 23.21 9398.91 22.21

Ratarske i povrtarske kulture 243 9.61 3473.39 8.21

Ratarske, povrtarske i krmne kulture 70 2.77 1174.05 2.77

Ratarske i krmne kulture i livade i pašnjaci 37 1.46 910.05 2.15

Ratarske i voćarske kulture 76 3.01 904.09 2.14

Ratarske, krmne i voćarske kulture 31 1.23 475.38 1.12

Ostale kombinacije 275 10.87 2527.52 5.97

ukupno 2529 100 42320.76 100

Biljna i voćarsko-vinogradarska proizvodnja na posedu u vlasništvu



1.3. Proizvodnja na zemljištu u zakupu i zemljištu u režimu

navodnjavanja



Vrsta proizvodnje na zemlji koja se uzima u zakup

Vrsta proizvodnjeBroj

gazdinstava%

Površina (ha)

%

Samo ratarske kulture 1409 71.67 35843.1 75.36

Ratarske i krmne kulture 293 14.9 6871.64 14.45

Ratarske i povrtarske kulture

115 5.85 2546.12 5.35

Ostale kombinacije 149 7.58 2302.39 4.84

ukupno 1966 100 47563.25 100


Vrsta proizvodnje na zemlji koja se uzima u zakup sortirana po broju zastupljenih gazdinstava u opadajućem nizu

ModalitetiBroj

gazdinstava%

Površina (ha)

%

Ratarske kulture 1409 71.67 35843.1 75.36

Ratarske kulture i krmne kulture 293 14.9 6871.64 14.45

Ratarske kulture i povrtarske kulture 115 5.85 2546.12 5.35

Krmne kulture 51 2.59 401.81 0.84

Povrtarske kulture 30 1.53 295.91 0.62

Ratarske kulture, povrtarske kulture i krmne kulture 23 1.17 507.57 1.07

Ratarske kulture i nešto drugo 19 0.97 333.31 0.7

Nešto drugo 14 0.71 45.72 0.1

Ratarske kulture, krmne kulture i nešto drugo 7 0.36 689.85 1.45

Ratarske kulture, povrtarske kulture i nešto drugo 3 0.15 25.32 0.05

Povrtarske kulture i krmne kulture 1 0.05 2 0

Povrtarske kulture i nešto drugo 1 0.05 0.9 0

ukupno 1966 100 47563.25 100


Ukupne površine u režimu navodnjavanja

Površine Broj gazdinstava %

do 1 ha 104 23.80

1.01 do 3 ha 105 24.03

3.01 do 6 ha 77 17.62

6.01 do 10 ha 78 17.85

10.01 do 15 ha 27 6.18

15.01 i više ha 46 10.53

ukupno 437 100


Vrsta proizvodnje u režimu navodnjavanja

Vrsta proizvodnje Broj proizvodnji % Površina (ha) %

Ratarske kulture 133 13.68 878.64 30.95

Povrtarske kulture 676 69.52 1414.4 49.82

Krmne kulture 29 2.97 56.82 2

Uljane kulture 40 4.12 254.03 8.95

Voćarske kulture 74 7.61 191.35 6.74

Vinogradarske kulture 3 0.31 2.65 0.09

Duvan 4 0.41 27.2 0.96

Rasadnik 5 0.51 11.1 0.39

Cveće 8 0.82 3.09 0.11

ukupno 972 100 2839.28 100


Vrste stočarske proizvodnje, prikazane najpre samo pojedinačne proizvodnje a zatim i dominantne kombinacije proizvodnji

Vrsta stočarske proizvodnje Broj proizvodnji % Broj grla %

samo govedarstvo 377 24.87 10392 2.96

samo svinjarstvo 301 19.85 28095 8.01

samo ovčarstvo 34 2.24 3578 1.02

samo živinarstvo 19 1.25 45847 13.07

samo kozarstvo 4 0.26 313 0.09

samo konjarstvo 3 0.2 14 0

samo pčelarstvo 3 0.2 136 0.04

samo kunićarstvo 1 0.07 10 0

govedarstvo i svinjarstvo 288 19.02 16223 4.62

govedarstvo, svinjarstvo i živinarstvo 111 7.48 18009 5.13

svinjarstvo i živinarstvo 74 4.94 150292 42.84

govedarstvo, svinjarstvo i ovčarstvo 56 3.7 5055 1.44

govedarstvo, svinjarstvo, živinarstvo i ovčarstvo 33 2.24 6182 1.76

govedarstvo i ovčarstvo 27 1.78 3269 0.93

svinjarstvo i ovčarstvo 26 1.72 2324 0.66

govedarstvo i živinarstvo 15 1 3025 0.86

sve ostale kombinacije 143 9.82 58020 16.54

ukupno 1515 100 350784 100



1.4. Zapažanja



Zemljišna osnova i struktura poljoprivredne proizvodnje odabranog gazdinstva-zapažanja

1. Udaljenost parcela u vlasništvu i u zakupu, problem poljskih puteva, vetrozaštitnih pojaseva, zakorovljenost rubnih delova parcela:

1.1. Parcele u zakupu većim delom usitnjene, značajno udaljene od ekonomskog dvorišta odabranog gazdinstva. Zemljište je tipa: černozem, sa 3-4% humusa. Značajno je istaći da je veliki problem nedostatak vetrozaštitnih pojaseva. Otežano je i održavanje poljskih puteva, prvenstveno zbog toga jer je veoma teško postići dogovor između vlasnika susednih parcela o načinu održavanja istih.

1.2. Parcele odabranog gazdinstva udaljene od ekonomskog dvorišta. Tip zemljišta: černozem. Problem poljskih puteva, kao i nedostatka vetrozaštitnih pojaseva, problem neodržavanja rubnih- uvratinskih delova parcela koje su izuzetno zakorovljene na njivama koje se graniče sa kućevlasnikovim.



2. Povratak iz grada posle gubitka posla, rad na nasledjenom posedu,

kupovina zemlje i proizvodna orijentacija:

2.1. Kao mladi bračni par, vratili se iz grada da bi svoju egzistenciju zasnovali na nasleđenoj zemlji. Započeli stočarsku proizvodnju (proizvodnju mleka) sa 4 krave dobijene od mlekare, da bi danas imali 15 krava tj. 30 grla sa pratećim kategorijama.Veća proizvodnja u stočarstvu tražila je i veću zemljišnu osnovu radi obezbeđenja grla hranom. U poslednje 3 godine su kupili 11,90 ha zemlje sa namerom i daljeg uvećanja zemljišnog poseda koja će pratiti potrebe stočarstva jer sva ratarska proizvodnja je u fukciji stočarstva, obzirom da je zemlja u ataru ovog mesta slabijeg (iii, iv, v, klase) kvaliteta, potrebe za uvećanjem će biti veće.

2.2. Kućedomaćin je radio u društvenom poljoprivrednom preduzeću, propadanjam društvenog sektora, pre šest godina, opredelio se da ostavi posao i bavi se poljoprivrednom proizvodnjom. Od tada do danas, gazdinstvo je uspelo da se znatno uveća - kako zemljišnu osnovu, tako i stočni fond, tako da je danas jedno od većih gazdinstava u ovom kraju, koje prati sva novija zbivanja u ovoj oblasti i trudi se da ih primeni. Svu zemljišnu osnovu podredio je proizvodnji stočne hrane sa namerom daljeg uvećanja.



3. Povezanost zemljišne osnove rada sa postojanjem naslednika na posedu i drugim

pokazateljima:

3.1. Gazdinstvo koje ima tradiciju u poljoprivrednoj proizvodnji, ali obzirom da nepostoji naslednik koji bi nastavio sa tom proizvodnjom,ne postoji namera daljeg uvećavanja poljoprivrednih površina.usitnjenost parcela poskupljuje troškove ratarske proizvodnje.deo površine obezbeđuje stočni fond ,a deo se plasira na tržište pri čemu se ide na finalizaciju proizvodnje lucerke-lucerkino brašno.domaćinova aktivnost u pogledu pristupa informacijama u oblasti poljoprivrede,ogleda se i u planiranju,organizovanju i primeni novih tehnologija na svom gazdinstvu.

3.2. Zbog smrti kućedomaćina, a nemanja muškog naslednika, neizvesno je dalje funkcionisanje gazdinstva.



4. Proširivanje zemljišne osnove zbog uvodjenja radno-intenzivnih vrsta proizvodnje:

4.1. Gazdinstvo ima nedovoljno zemlje u svom posedu za intenzivnu povrtarsku proizvodnju kojom se bavi. Iz tog razloga u zakupu ima čak 50 ha zemljišta. Namera za kupovinom zemlje je izražena



5. Proširivanje zemljišne osnove zbog daljeg razvoja stočarstva i ostali pokazatelji:

5.1. Stočarska proizvodnja je mnogo brže rasla u odnosu na zemljišni fond u vlasništvu. Stoga, gazdinstvo je bilo primorano uzimati zemljište u zakup.Nabavka mehanizacije i razmišljanje da se stočarstvo razvije do optimalnog kapaciteta, govori o tome da će se zemljišni fond u vlasništvu u narednom periodu povećavati. Struktura setve je prilagođena potrebama stočarstva. Savremene tehnologije kod svih kultura se primenjuju. Razvojna opredeljenost, sopstvenim sredstvima, usporava brži razvoj na gazdistvu. Treba znati i to da je težnja uvećanja parcela kako bi se novo nabavljene mašine mogle pravilno koristiti.



6. Vlasništvo nad zemljom i uzimanje zemlje u zakup:

6.1. Nepovoljna struktura zemljišta u vlasništvu (1/4 ukupnih površina) i zemljišta u zakupu (3/4 ukupnih površina) će u narednom periodu biti jedan od ključnih poslova kada je u pitanju ovaj kućedomaćin. Kao velikom robnom proizvođaču ovo predstavlja jedan od ključnih problema ka stabilizaciji celokupnog proizvodnog procesa. Jedno od "prelaznih" rešenja je produženje trajnosti ugovora o zakupnini a kao krajnje rešenje je kupovina zemljišta. Dalje uvećanje poseda je takođe jedan od ciljeva kome će težiti navedeni kućedomaćin.



7. Neki od vlasnika odabranih gazdinstava sa vrlo malim posedom uzimaju glavninu zemlje u zakup

i uspešni su proizvodjači ali bez velike ekonomske dobiti:

7.1. Proizvođač skoro da uopšte ne poseduje sopstvenu zemlju, svega 1 ha dok za svu ostalu zemlju plaća zakup. Moglo bi se reći da je proizvođač u dosta nezavidnoj situaciji jer se profesionalno bavi poljoprivredom a situacija u agraru je takva da pošto nema sopstvenu zemlju i plaća arendu, ne ostaje mu sredstava za akumulaciju kako bi kupovao zemlju.



8. O zemljišnoj osnovi i strukturi proizvodnje farmeri savremenih shvatanja vode odgovarajuću

evidenciju:

8.1. Napredno gazdinstvo, vodi uredno knjigu polja u slobodnoj formi, ima nameru da se razvija i u vinogradarstvu uglavnom stona grožđa, koristi internet i nova dostignuća u proizvodnji, ima problem sa kiselim zemljištima pa se radi zajedno na popravci ph vrednosti- kalcizacija.

socio-ekonomska obeležja zemljišnog poseda i strukture proizvodnje odabranih gazdinstava

Documents