SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài:

THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC STEM

TRONG DẠY HỌC PHẦN “SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT”, SINH HỌC 11 THPT.

Môn Sinh học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT LÊ HỒNG PHONG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Đề tài:

THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC STEM

TRONG DẠY HỌC PHẦN “SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT”, SINH HỌC 11 THPT.

Môn Sinh học

Tác giả: Hoàng Thị Châu

Tổ: Khoa học tự nhiên

Năm học: 2019-2020

Số điện thoại: 0949.148.225

MỤC LỤC

Phần I – Đặt vấn đề

1. Lý do chọn đề tài.......................................................................... 1

2. Mục đích và phạm vi nghiên cứu................................................. 1

3. Phương pháp nghiên cứu............................................................. 2

4. Những đóng góp mới của đề tài................................................... 2

Phần II – Nội dung

A. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài

1. Cơ sở lí luận của đề tài…………………………………………. 3

2. Cơ sở thực tiễn của đề tài………………………………………. 6

B. Thiết kế chủ đề GD STEM …phần “Sinh sản ở động vật”...

1. Nguyên tắc thiết kế chủ để DH STEM trong sinh học .................. 7

2. Tiêu chí xây dựng chủ đề/ bài học STEM .................................... 8

3. Quy trình thiết kế chủ để DH STEM trong sinh học ..................... 8

4. VD minh họa: Thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo.. 11

C. Thực nghiệm sự phạm

1. Mục đích thực nghiệm ………………………………………… 23

2. Nội dung thực nghiệm ……………………………………….... 23

3. Phương pháp thực nghiệm ……………………………………. 23

4. Kết quả và xử lí kết quả thực nghiệm ………………………… 24

Phần III – Kết luận và kiến nghị

1. Kết luận……………………………………………………….. 25

2. Kiến nghị……………………………………………………… 25

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Các kí hiệu viết tắt Đọc là

1 GV Giáo viên

2 HS Học sinh

3 THPT Trung học phổ thông

4 SGK Sách giáo khoa

5 TN Thực nghiệm

6 ĐC Đối chứng

7 ĐV Động vật

8 GD STEM Giáo dục STEM

9 NXBGD Nhà xuất bản giáo dục

10 KN Kĩ năng

11 SH Sinh học

12 HĐ Hoạt động

1

Phần I – Đặt vấn đề

1. Lý do chọn đề tài

STEM là viết tắt của các từ Science (Khoa học), Technology (Công

nghệ), Engineering (Kĩ thuật), Mathematics (Toán học).

GD STEM về bản chất được hiểu là trang bị cho người học những kiến thức và

kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán

học. Các kiến thức và kỹ năng này phải được tích hợp, lồng ghép và bổ trợ cho

nhau, giúp HS không chỉ hiểu biết về nguyên lý mà còn có thể thực hành và tạo ra

được những sản phẩm trong cuộc sống hằng ngày.

GD STEM nhằm chuẩn bị cho HS những cơ hội, cũng như thách thức trong nền

kinh tế cạnh tranh toàn cầu của thế kỉ 21. Bên cạnh những hiểu biết về các lĩnh vực

Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật, Toán học, HS sẽ được phát triển năng lực giải

quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực tự chủ và tự học.

GD STEM sẽ tạo cho HS có những kiến thức, kĩ năng mang tính nền tảng cho

việc học tập ở các bậc học cao hơn cũng như cho nghề nghiệp trong tương lai của

HS. Từ đó, góp phần xây dựng lực lượng lao động có năng lực, phẩm chất tốt,

đặc biệt là lao động trong lĩnh vực STEM nhằm đáp ứng mục tiêu xây dựng và

phát triển đất nước.

Sinh học là môn khoa học tích hợp nhiều lĩnh vực khoa học và gắn với nhiều

hoạt động thực tiễn, đặc biệt là phần “sinh sản ở động vật”, sinh học 11, rất thuận

lợi cho việc dạy học STEM phù hợp với định hướng đổi mới căn bản giáo dục Việt

Nam sau 2015 theo hướng phát triển năng lực ở người học nhằm đáp ứng những

đòi hỏi của xã hội hiện đại.

Vì những lí do trên mà chúng tôi lựa chọn đề tài “ Thiết kế chủ đề giáo dục

STEM trong dạy học phần sinh sản ở động vật, sinh học 11, THPT”

2. Mục đích và phạm vi nghiên cứu

- Mục đích: Vận dụng quy trình thiết kế giáo dục STEM để thiết kế chủ đề dạy

học STEM trong dạy học phần “Sinh sản ở động vật”, Sinh học 11THPT nhằm

nâng cao hiệu quả dạy học.

- Phạm vi nội dung: Thiết kế chủ đề dạy học STEM trong dạy học phần “Sinh

sản ở động vật”, Sinh học 11THPT.

- Phạm vi thực nghiệm: Chúng tôi tiến hành thực nghiệm tại các trường THPT

Lê Hồng Phong, THPT Nam Đàn 2, THPT Phạm Hồng Thái và THPT Thái Lão.

2

3. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

- Phương pháp điều tra, khảo sát

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm

- Phương pháp thống kê toán học

4. Những đóng góp mới của đề tài

Vận dụng quy trình thiết kế giáo dục STEM để thiết kế chủ đề dạy học STEM

trong dạy học phần “Sinh sản ở động vật”, Sinh học 11THPT.

3

Phần II – Nội dung

A. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài

1. Cơ sở lí luận của đề tài

1.1. Giáo dục STEM

Là cách tiếp cận liên ngành trong quá trình học, trong đó các khái niệm học

thuật mang tính nguyên tắc được lồng ghép với các bài học trong thế giới thực, ở

đó các HS áp dụng các kiến thức trong khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học

vào trong các bối cảnh cụ thể giúp kết nối giữa trường học, cộng đồng, nơi làm việc

và các tổ chức toàn cầu, để từ đó phát triển các NL trong lĩnh vực STEM và cùng

với đó có thể cạnh tranh trong nền kinh kế mới.

1.2. Mối liên hệ tương tác giữa các lĩnh vực trong giáo dục STEM

Công nghệ (T)

Kỹ thuật (E)

Toán (M)

Khoa học (S)

Sáng chế Cải tạo thế giới Phương pháp

khoa học

Khám phá, giải

thích thế giới

sử dụng trong sử dụng trong thúc đẩy thúc đẩy

dẫn đến

vận dụng

liên quan nghiên cứu liên quan nghiên cứu

Hình 2.1. Mối liên quan của Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật và Toán

học

4

1.3. Tiến trình khoa học trong GD STEM

Hình 2.2. Tiến trình khoa học trong giáo dục STEM [5]

1.4. Quy trình giáo dục STEM

Quy trình 5E phù hợp với giáo dục STEM. Quy trình 5E nhằm mô tả tiến trình

dạy học và có thể được sử dụng trong toàn bộ chương trình, cho một chương hay

một bài học cụ thể. Quy trình 5E gồm có 5 giai đoạn trong một chu i quá trình dạy

học là: Engagement (Đặt vấn đề), Exploration (khám phá), Explanation (giải thích),

Elaboration/Extension (mở rộng) và Evaluation (đánh giá) .

Hình 2.3. Mô hình 5E hướng dân tich hợp STEM

5

+ Engage (đặt vấn đề): Mục tiêu của giai đoạn này là để tạo sự chú ý và

quan tâm của HS. HS được đặt vào những tình huống, sự kiện hay vấn đề liên quan

đến nội dung học tập mang tính thách thức và gợi nhu cầu HS cần phải giải quyết.

+ Exploration (khám phá): GV trong giai đoạn khám phá là người chỉ dẫn

và khởi đầu cho hoạt động. Cung cấp cho HS những kiến thức nền cần thiết; những

dụng cụ, nguyên vật liệu phục vụ hoạt động trải nghiệm của HS và điều chỉnh

những nhận thức sai lầm mà HS có thể gặp phải trong quá trình khám phá.

HS trải nghiệm, suy nghĩ, lập kế hoạch và tổ chức những thông tin dữ liệu thu

thập được từ đó HS có thể thực hiện các thí nghiệm, tiến hành nghiên cứu, thiết kế

các quy trình, thiết kế mẫu…

+ Explanation (giải thich): HS phân tích và diễn giải các dữ liệu. Trao đổi

những kiến thức và các giải pháp mang tính khả thi. Sử dụng công nghệ thích hợp

để phân tích và thông tin liên lạc.

+ Elaboration/Extension (mở rộng): Giai đoạn này HS có cơ hội được mở

rộng và củng cố những hiểu biết của mình về các khái niệm, kiến thức. Học sinh

tinh chỉnh các giải pháp, các quy trình. Sửa đổi quy trình thử nghiệm để tìm hiểu

thêm. Xác định và phân tích các kết nối đến nghề nghiệp thuộc lĩnh vực STEM.

+ Evaluation (đánh giá): Đánh giá được tiến hành thông qua việc HS phải

trình bày giải pháp của họ nhằm giải quyết các vấn đề được đặt ra ban đầu. HS

được tham gia đánh giá đồng đẳng. HS phải chứng minh sự hiểu biết của mình dựa

trên kết quả các nhiệm vụ thực hiện. GV sẽ đánh giá cả kiến thức và kĩ năng của

HS, xem xét những minh chứng cho thấy sự hiểu biết của HS.

1.5. Tổng quan về GD STEM ở Việt Nam

Mô hình giáo dục tích hợp STEM được đưa vào Việt Nam từ năm 2010 thông

qua Liên doanh DTT – EDUSPEC phối hợp với Trường Icarnegie – Hoa K trên

nền tảng là 2 môn học CNTT và Robotics cho khối phổ thông từ lớp 1 đến lớp 12.

Mô hình đã được mở rộng triển khai thí điểm tại các trường phổ thông thuộc 3

thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh.

Từ năm 2012, Bộ Giáo dục và Đào tạo hàng năm đã tổ chức cuộc thi “Vận

dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho HS trung

học” và cuộc thi “Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho GV trung học”, cuộc thi

“Sáng tạo khoa học kỉ thuật”…về cơ bản đây là một hình thức của GD STEM.

Nhận thấy vai trò của giáo dục STEM như là một giải pháp quan trọng và hiệu

quả trong việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam sau năm 2015.

Trong hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ Giáo dục Trung học năm học 2014 – 2015,

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhấn mạnh việc vận dụng dạy học giải quyết vấn đề,

các phương pháp thực hành, dạy học theo dự án trong các môn học; tích cực ứng

dụng CNTT phù hợp với nội dung bài học. Quán triệt tinh thần giáo dục tích hợp

6

giáo dục STEM trong việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông ở những môn

học liên quan.

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang phối hợp với Hội Đồng Anh triển

khai chương trình thí điểm về giáo dục STEM cho 14 trường THCS và THPT tại

các tỉnh thành như Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh và Nam Định. Đây

là những bước đi quan trọng nhằm phát triển một chương trình giáo dục theo định

hướng STEM mang tầm quốc gia.

2. Cơ sở thực tiễn của đề tài

Để tìm hiểu về thực trạng dạy học theo chủ đề STEM, chúng tôi sử dụng phiếu

trưng cầu ý kiến của 28 GV giảng dạy môn sinh học của 7 trường THPT trên địa

bàn tỉnh Nghệ An về sự hiểu biết và mối quan tâm của GV trong GD STEM. Kết

quả đạt được như sau:

Bảng 2.1. Kết quả điều tra về mức độ hiểu biết về GD STEM của GV

Nội dung Hiểu rõ(%) Biết(%) Chưa biết(%)

STEM 15,1 44,9 40,0

Giáo dục STEM 13,1 43,2 43,7

Ngày hội STEM 8,5 41,3 50,2

Nghề nghiệp STEM 8,3 40,9 50,8

Nhân lực STEM 7,9 39.9 52,2

Cuộc thi Robotics 21,0 45,1 33,9

Qua bảng 2.1 cho thấy các nội dung về lĩnh vực GD STEM còn rất mới đối

với đa số GV, GV mới chỉ được biết khi xem các cuộc thi robotics (45%); còn lại

đa số GV chưa biết về ngày hội STEM, nghề nghiệp STEM, nhân lực STEM .

Bảng 2.2. Kết quả điều tra về mối quan tâm của GV hiện nay về STEM

Mức độ Tỉ lệ (%)

Không quan tâm 4,7

Mới chỉ nghe nói đến 35,1

Rất muốn tìm hiểu 44,9

Đang tìm hiểu 13,5

Đang nghiên cứu 1,5

Đang dạy về STEM 0,3

Qua bảng 2.2 ta thấy đa số GV chưa biết về GD STEM (mới chỉ nghe nói đến

35,1%), nhưng có tới 44,9% GV rất muốn tìm hiểu về lĩnh vực STEM. Mặt khác có

1,5% GV đang nghiên cứu về STEM và 0,3% đang dạy về STEM.

Rõ ràng GD STEM đang còn rất mới đối với GV, nhưng đa số GV rất muốn

tìm hiểu về GD STEM để ứng dụng trong quá trình DH. Đây là những cơ sở quan

7

trọng cho tính cấp thiết cần thiết kế dạy học theo chủ đề STEM để phát huy tốt

năng lực cho HS.

B. Thiết kế chủ đề giáo dục STEM trong dạy học phần “Sinh sản ở động vật”,

Sinh học 11 THPT

1. Nguyên tắc thiết kế chủ đề DH STEM trong sinh học

Thiết kế các hoạt động dạy học thông qua các chủ đề giáo dục STEM phải đảm

bảo các nguyên tắc sau:

- Đảm bảo mục tiêu dạy học: HS vừa tự chiếm lĩnh được tri thức, phát triển

được NL, rèn luyện KN thông qua các HĐTN gắn liền với kiến thức thực tiễn.

- Đảm bảo tính khoa học: đàm bảo tính logic về mặt kiến thức, tính phù hợp

về trình độ, và chú trọng theo định hướng phát triển NL tư duy khoa học; giúp HS

chiếm lĩnh hệ thống tri thức phổ thông, cơ bản, hiện đại về các lĩnh vực khoa học;

từ đó HS tiếp xúc, hình thành và phát triển một số các phương pháp nghiên cứu

khoa học.

- Đảm bảo tính sư phạm: phải thể hiện được tính thống nhất giữa vai trò chủ

thể tích cực, tự giác học tập của HS với vai trò tổ chức, hướng dẫn của GV. Trong

từng giai đoạn học tập dựa vào trải nghiệm GV luôn phải xác định nhiệm vụ của

mình, tổ chức và quản lí HS để thực hiện tốt mục tiêu, kế hoạch đã đề ra.

- Đảm bảo tính thực tiễn: phải gắn liền với thực tiễn cuộc sống và HS được học

trong thực tiễn và bằng thực tiễn; tạo cơ hội cho HS tiếp xúc trực tiếp với môi

trường thực tiễn, được tự thao tác, thực hành, qua đó HS có điều kiện thảo luận,

chia sẻ kinh nghiệm, học tập lẫn nhau, cùng nhau phát hiện kiến thức, hình thành

biểu tượng, hình thành khái niệm chính xác nhất, từ đó có thái độ và hành vi đúng

đắn với môi trường xung quanh.

- Đảm bảo tính đa dạng, phong phú: Cần tạo ra nhiều loại hoạt động phù hợp

với từng môi trường tổ chức đảm bảo cho HS được trải nghiệm, phải kích thích

được sự tự học, khả năng tìm tòi, khám phá và khơi gợi niềm yêu thích HĐ ở HS.

- Đảm bảo mối liên hệ chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội: là nền

tảng góp phần thành công cho các các chủ đề giáo dục STEM, qua đó các lực lượng

bên cạnh nhà trường cũng có cái nhìn thiết thực hơn về hoạt động giáo dục.

8

2. Tiêu chí xây dựng chủ đề/ bài học STEM

Xây dựng chủ đề STEM cần đảm bảo 6 tiêu chí sau:

- Tiêu chí 1: Chủ đề bài học STEM tập trung vào các vấn đề của thực tiễn

- Tiêu chí 2: Cấu trúc bài học STEM kết hợp tiến trình khoa học và quy trình

thiết kế kĩ thuật

- Tiêu chí 3: Phương pháp dạy học bài học STEM đưa học sinh vào hoạt động

tìm tòi và khám phá, định hướng hành động, trải nghiệm và tạo ra sản phẩm

- Tiêu chí 4: Hình thức tổ chức bài học STEM lôi cuốn học sinh vào hoạt

động nhóm kiến tạo

- Tiêu chí 5: Nội dung bài học STEM áp dụng chủ yếu từ nội dung khoa học

và toán mà học sinh đã và đang học

- Tiêu chí 6: Tiến trình bài học STEM tính đến có nhiều đáp án đúng và coi

sự thất bại như là một phần cần thiết trong học tập

3. Quy trình thiết kế chủ đề dạy học STEM trong sinh học

Theo tác giả Trần Thị Gái và các cộng sự quy trình thiết kế chủ đề giáo dục

STEM trong môn dạy học môn Sinh học như sau:

Hình 2.4. Quy trình thiết kế chủ đề STEM trong dạy học Sinh học [4]

1. Xác định các

phương pháp, kĩ thuật

tổ chức hoạt động

2. Xác định phương

tiện hoạt động

3. Xác định các bước

thực hiện

Bước 2: Xác định mục tiêu của chủ đề STEM

Bước 1: Lựa chọn chủ đề giáo dục STEM

Bước 4: Xác định các vấn đề cần giải quyết

trong chủ đề giáo dục STEM

Bước 3: Xác định các nội dung cụ thể cần sử dụng

để giải quyết vấn đề trong chủ đề giáo dục STEM

Bước 5: Thiết kế hoạt động học tập

Bước 6: Thiết kế các tiêu chí và bộ công cụ

kiểm tra, đánh giá HS trong chủ đề

9

Bước 1:

Lựa chọn chủ

đề giáo dục

STEM

Cách 1 Cách 2

- Xác định mục tiêu của

phần/ chương trong môn

Sinh học.

- Xác định các mạch nội

dung cơ bản.

- Lựa chọn các nội dung có

thể gắn với các sản phẩm

ứng dụng thực tiễn.

- Phân tích các sản phẩm

ứng dụng và xác định kiến

thức các môn thuộc lĩnh

vực STEM để giải quyết

vấn đề.

- Đặt tên cho chủ đề giáo

dục STEM.

- Xác định vấn đề thực tiễn gắn

liền với môn Sinh học.

- Xác định nội dung môn Sinh

học liên quan vấn đề thực tiễn.

- Xác định kiến thức các môn

thuộc lĩnh vực giáo dục STEM

để giải quyết vấn đề.

- Đặt tên cho chủ đề giáo dục

STEM

(Ưu thế thuộc cách này vì giáo

dục STEM thường gắn liền với

kiến thức thực tiễn)

Bước 2:

Xác định mục

tiêu của chủ

đề giáo dục

STEM

Về kiến thức Về kĩ năng Về thái độ

+ Trình bày về nội dung kiến

thức HS học được thông qua

chủ đề.

+ Xác định mức độ nhận

thức của HS theo thang

nhận thức Bloom cải tiến:

Biết, hiểu, vận dụng, phân

tích, đánh giá, sáng tạo.

+ Sử dụng các động từ

hành động để viết mục tiêu

sao cho các mục tiêu có thể

lượng hóa và đánh giá

được.

+ Trình bày

những KN

của HS được

hình thành

thông qua

thực hiện các

hoạt động

học tập trong

chủ đề GD

STEM.

+ Mục tiêu

KN xác định

gồm nhóm

KN tư duy,

nhóm KN

+ Trình bày về

những tác động

của việc thực

hiện các hoạt

động học đối

với nhận thức,

giá trị sống và

định hướng

hành vi của

HS.

+ Cần xác định

rõ ý thức người

học với con

người, thiên

nhiên, môi

10

học tập và

nhóm KN

khoa học.

trường, ý thức

trong học tập

và tư duy khoa

học.

Các NL chinh cần hướng tới: các NL mà HS trong quá trình

khám phá tri thức và vận dụng vào giải quyết các vấn đề thực

tiễn, tạo ra các sản phẩm có giá trị thực tế. Các NL hướng tới

thường là NL giải quyết vấn đề và sáng tạo, NL hợp tác và

giao tiếp.

Bước 3:

Xác định các

vấn đề cần

giải quyết

trong chủ đề

giáo dục

STEM

- Xác định các vấn đề cần giải quyết trong chủ đề giáo dục

STEM.

- Xây dựng các nội dung cụ thể cần sử dụng để giải quyết

vấn đề.

- Tương ứng với m i vấn đề trên đặt ra các câu hỏi định

hướng có liên quan.

Bước 4:

Xác định các

nội dung cụ

thể cần sử

dụng để giải

quyết vấn đề

trong chủ đề

STEM

- Tìm hiểu xem trong môn Sinh học, Toán học, Lí học, Hóa

học, Công nghệ,..có những nội dung nào liên quan đến chủ

đề.

Bước 5:

Thiết kế hoạt

động học tập

- Xác định điều kiện tổ chức hoạt động: không gian (lớp học,

ở nhà, phòng thí nghiệm, cơ sở sản xuất …); thời gian tổ

chức hoạt động.

- Xác định các phương pháp và kĩ thuật dạy học chủ đạo để

tổ chức hoạt động: dạy học GQVĐ, dạy học khám phá, dạy

học dự án, dạy học hợp tác…; XYZ, mảnh ghép, khăn trải

11

bàn, phòng tranh, ổ bi, bản đồ tư duy…

- Xác định phương tiện tổ chức hoạt động.

- Xác định các bước thực hiện hoạt động: nêu rõ các thao tác

tiến hành hoạt động.

Bước 6:

Thiết kế các

tiêu chí và bộ

công cụ kiểm

tra, đánh giá

HS

- Thiết kế phiếu đánh giá sản phẩm: Xây dựng các chỉ tiêu

đánh giá => Phân phối điểm hợp lí cho từng chỉ tiêu => Thiết

lập phiếu đánh giá.

- Thiết kế phiếu đánh giá hoạt động nhóm: Xây dựng các chỉ

tiêu đánh giá => Phân phối điểm hợp lí cho từng chỉ tiêu =>

Hoàn thành phiếu đánh giá.

4. Ví dụ minh họa

Bước 1: Lựa chọn chủ đề

* Xác định mục tiêu của phần B “Sinh sản ở động vật”

- Trình bày được các khái niệm về sinh sản vô tính ở động vật.

- Nêu được các hình thức sinh sản vô tính ở động vật.

- Phân biệt được sinh sản vô tính và tái sinh các bộ phận của cơ thể.

- Mô tả được nguyên tắc nuôi cấy mô và nhân bản vô tính (nuôi mô sống, cấy mô

tách rời vào cơ thể, nhân bản vô tính ở động vật).

- Nêu được khái niệm về sinh sản hữu tính ở động vật.

- Phân biệt được các hình thức sinh sản hữu tính ở động vật (đẻ trứng, đẻ con).

- Nêu và phân biệt được chiều hướng tiến hoá trong sinh sản hữu tính ở động vật

(thụ tinh ngoài, thụ tinh trong, đẻ trứng, đẻ con).

- Trình bày được cơ chế điều hoà sinh sản.

- Nêu rõ những khả năng tự điều tiết quá trình sinh sản ở động vật và ở người.

- Nêu được khái niệm tăng sinh ở động vật.

- Phân biệt được điều khiển số con và điều khiển giới tính của đàn con ở động vật.

- Nêu được vai trò của thụ tinh nhân tạo.

- Mô tả được nguyên tắc nuôi cấy phôi.

- Nêu được khái quát các vấn đề về dân số và chất lượng cuộc sống.

12

- Ứng dụng các thành tựu nuôi cấy mô vào thực tiễn sản xuất và đời sống.

- Đề ra được các biện pháp hạn chế tình trạng nạo, phá thai ở người.

- Liên hệ thực tiễn: ở địa phương em, áp dụng các biện pháp nào để điều khiển tỉ lệ

đực, cái trong chăn nuôi.

- Phát triển NL vận dụng kiến thức vào thực tiễn, NL tự học, NL giải quyết vấn đề

và sáng tạo, NL hợp tác và giao tiếp.

* Các mạch nội dung cơ bản: Sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính, điều hòa sinh sản,

điều khiển sinh sản ở động vật.

* Các nội dung gắn với thực tiễn → Sản phẩm ứng dụng → chủ đề STEM

TT Nội dung Vấn đề thực

tiễn

Sản phẩm ứng dụng Chủ đề STEM

1

Sinh sản vô

tính

Bể nuôi san hô

thích hợp cho

san hô sinh sản

tốt tăng hiệu

quả kinh tế

Bể nuôi san hô

nhân tạo

Thiết kế mô hình bể

nuôi san hô nhân tạo

hiệu quả

2

Sinh sản

hữu tính

- Dùng nguồn

rác thải hữu cơ

làm môi trường

để tăng nhanh

sự sinh sản của

động vật nhằm

hạn chế sự ô

nhiễm môi

trường và tăng

giá trị kinh tế.

- Ốc bươu vàng,

chuột…sinh sản

quá mạnh, phá

hoại mùa màng

của bà con nông

dân

- Bể nuôi giun quế

nhân tạo

- Vợt đánh bắt ốc

bươu vàng, bẫy

đánh bắt chuột…

- Thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế

nhân tạo

- Thiết kế mô hình dụng

cụ đánh bắt các động

vật gây hại

3

Điều hòa

sinh sản

Tăng khả năng

ghi nhớ kiến

thức trừu tượng

về quá trình

Sơ đồ hóa kiến thức

quá trình điều hòa

sinh tinh, điều hòa

sinh trứng từ 1 sợi

Thiết kế sơ đồ hóa kiến

thức quá trình điều hòa

sinh tinh, điều hòa sinh

trứng từ 1 sợi dây bóng

13

điều hòa sinh

tinh, điều hòa

sinh trứng

dây bóng đèn nháy. đèn nháy.

4

Điều khiển

sinh sản

Nắm vững kiến

thức sức khỏe

sinh sản ở tuổi

vị thành niên,

thực hiện chính

sách dân số, kế

hoạch hóa gia

đình…

Áp phích tuyên

truyền sức khỏe

sinh sản ở tuổi vị

thành niên, kế

hoạch hóa gia

đình…

Thiết kế áp phích tuyên

truyền sức khỏe sinh sản

ở tuổi vị thành niên, kế

hoạch hóa gia đình…

Các bước tiếp theo chúng tôi sẽ minh họa các bước cụ thể trong chủ đề “Thiết

kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo”.

Vấn đề thực tiễn của chủ đề: trong sản xuất nông nghiệp, người nông dân

thường tận dụng các mô hình chăn nuôi sẵn có để nuôi giun quế, nhưng với phương

pháp nuôi thủ công đó vừa ô nhiễm môi trường, chỉ thích hợp với những gia đình ở

nông thôn có vườn và chuồng trại rộng rãi. Một vấn đề đặt ra ở thành phố nguồn

rác hữu cơ tái sử dụng được là rất lớn, bên cạnh đó nhu cầu trồng hoa, cây cảnh,

nuôi bể cá cảnh ngày càng phát triển, nuôi gà, nuôi chim… để lấy thực phẩm sạch

cũng có xu hướng tăng ở thành phố. Mà giun quế là một loài động vật sinh sản

nhanh, dễ nuôi và giải quyết được các vấn đề cấp thiết đặt ra. Vì vậy việc thiết kế

mô hình hệ thống nuôi giun quế thích hợp với không gian hẹp, sử dụng rác thải

hữu cơ tái sử dụng, hạn chế sự ô nhiễm môi trường có ý nghĩa thực tiễn cao nhằm

giải quyết vấn đề thực tiễn đặt ra.

Bước 2: Xác định mục tiêu của chủ đề STEM

* Kiến thức

- Nêu được khái niệm về sinh sản hữu tính ở động vật.

- Nêu được 3 giai đoạn của sinh sản hữu tính ở động vật(Hình thành giao tử (tinh

trùng và trứng), thụ tinh (kết hợp giữa 2 loại giao tử), phát triển phôi thai (hợp tử

phát triển thành cơ thể mới)).

- Phân biệt được các hình thức sinh sản hữu tính ở động vật (đẻ trứng, đẻ con).

- Nêu và phân biệt được chiều hướng tiến hoá trong sinh sản hữu tính ở động vật

( + Cơ thể: Cơ quan sinh sản chưa phân hoá phân hoá;Cơ thể lưỡng tính cơ

thể đơn tính.

+ Hình thức thụ tinh: Tự thụ tinh thụ tinh chéo; thụ tinh ngoài thụ tinh

trong.

14

+ Hình thức sinh sản: Đẻ trứng đẻ con.

Trứng, con sinh ra không được chăm sóc, bảo vệ Trứng, con sinh ra được

chăm sóc, bảo vệ).

- Trình bày được cơ quan sinh sản của giun quế là cơ thể lưỡng tính, hình thức

thụ tinh là thụ tinh chéo, hình thức sinh sản đẻ trứng.

- Nêu được vai trò của giun quế trong đời sống.

- Rút ra được ưu và nhược điểm của của phương pháp nuôi giun quế mà bà con

nông dân đang tiến hành.

- Vận dụng được quy trình nuôi giun quế mang lại hiệu quả kinh tế cao.

* Kĩ năng

- Thiết kế các bản vẽ, mô hình nuôi giun quế nhân tạo.

- Xây dựng được nguyên lý hoạt động của sản phẩm.

- Chế tạo và lắp ráp các sản phẩm theo phương án thiết kế.

- Vận hành, thử nghiệm, cải tiến các mô hình.

- Tiến hành nuôi giun quế.

- Làm việc nhóm, làm thí nghiệm, thuyết trình, lắng nghe, phản biện.

* Thái độ

- Ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường ,bảo vệ và nuôi động vật một cách hiệu quả.

- Say mê nghiên cứu khoa học

- Nhiệt tình, năng động trong quá trình gia công, lắp ráp sản phẩm.

- Hòa nhã, có tinh thần trách nhiệm đối với các nhiệm vụ chung của nhóm.

Các năng lực cần hướng tới: NL giải quyết vấn đề và sáng tạo, NL hợp tác và giao tiếp

Bước 3: Xác định các vấn đề cần giải quyết trong chủ đề STEM

- Hiện nay có những phương pháp nuôi giun quế nào? Ưu nhược điểm của m i phương

pháp?

- Vì sao cần phải thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo?

- Hệ thống nuôi giun quế có cấu tạo và nguyên tắc hoạt động như thế nào? Ưu điểm

của hệ thống này?

Bước 4: Xác định các nội dung cụ thể cần sử dụng để giải quyết vấn đề trong

chủ đề STEM

Tên sản phẩm Khoa học (S) Công nghệ (T) Kỹ thuật (E) Toán học (M)

Mô hình hệ

thống nuôi

giun quế nhân

tạo.

- Cơ quan sinh

sản, hình thức

thụ tinh, hình

thức sinh sản

Hệ thống bơm,

ống dẫn, giá

đỡ, thùng xốp

hoặc thùng

Bản vẽ và mô

hình hệ thống

nuôi giun quế

nhân tạo.

Đo chiều dài

ống dẫn, giá,

thùng xốp

hoặc thùng

15

của giun quế

- Các nhân tố

ảnh hưởng đến

sinh trưởng,

sinh sản của

giun quế.

nhựa để làm

mô hình hệ

thống nuôi

giun quế nhân

tạo.

nhựa theo bản

vẽ, tính toán

khoảng cách

đặt ống dẫn

nước, đặt

thùng xốp

hoặc thùng

nhựa thích

hợp.

Bước 5: Thiết kế hoạt động học tập

Dự án “Thiết kế, chế tạo mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo”

* Thời gian: 1 tiết hướng dẫn, thảo luận, phân công nhiệm vụ trên lớp học ; 2

tuần ở nhà và 1 tiết báo cáo sản phẩm trên lớp học.

* Tiến trình thực hiện:

Nội dung Hoạt động của GV Hoạt động của HS

Bước 1. Lập kế hoạch

Nêu tên dự án

Nêu tình huống có vấn đề về việc tận

dụng rác thải hữu cơ để nuôi giun quế,

tăng sinh động vật và hạn chế ô nhiễm

môi trường, đặc biệt thực hiện được cả vị

trí không gian hẹp.

Nhận biết chủ đề dự

án.

Tìm hiểu kiến

thức nền

Xây dựng ý

tưởng của dự

án

(1 tiết – 45

phút)

- Phân chia nhóm

- Yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ

- Tổ chức cho học sinh phát triển ý

tưởng.

- Thống nhất ý tưởng.

- GV gợi ý bằng các câu hỏi định hướng:

+ Hiện nay có những phương pháp nuôi

giun quế nào? Ưu nhược điểm của mỗi

phương pháp?

+ Vì sao cần phải thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế nhân tạo?

+ Hệ thống nuôi giun quế có cấu tạo và

- Hoạt động nhóm,

chia sẻ các ý tưởng.

- Căn cứ vào chủ đề

học tập và gợi ý của

GV, HS nêu ra các

nhiệm vụ phải thực

hiện.

16

nguyên tắc hoạt động như thế nào? Ưu

điểm của hệ thống này?

- Từ đó gợi ý cho HS các nhiệm vụ cần

thực hiện:

Nhiệm vụ 1:Tìm hiểu sinh sản của giun

quế:cơ quan sinh sản:

hình thức thụ tinh, hình thức sinh sản.

Nhiệm vụ 2:Tìm hiểu các nhân tố ảnh

hưởng đến sinh trưởng, sinh sản của

giun quế

(đất, thức ăn, nhiệt độ, ánh sáng, độ

ẩm…)

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu các quy trình, mô

hình nuôi giun quế ở các địa phương (ưu

điểm, nhược điểm…)

Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu vai trò của giun

quế đối với đời sống.

Nhiệm vụ 5: Xây dựng ý tưởng về “Thiết

kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân

tạo” (nguyên liệu, cấu trúc, giải quyết

vấn đề gì, các bước thiết kế, ưu và nhược

điểm của mô hình…)

Lập kế hoạch

thực hiện dự

án.

(1 tuần- hoạt

động vào thời

gian ngoài giờ

lên lớp)

- Yêu cầu HS nêu các nhiệm vụ cần thực

hiện của dự án.

Nhiệm vụ 6: Thiết kế bản vẽ mô hình hệ

thống nuôi giun quế nhân tạo

Nhiệm vụ 7: Xây dựng các phiếu đánh

giá, các tiêu chí đánh giá của sản phẩm

tạo ra và sự hoạt của các thành viên, của

các nhóm

Nhiệm vụ 8: Lập kế hoạch thực hiện

nhiệm vụ (Nhiệm vụ; Người thực hiện;

Thời lượng; Phương pháp, phương tiện;

- Thảo luận và lên kế

hoạch thực hiện

nhiệm vụ (Nhiệm vụ;

Người thực hiện; Thời

lượng; Phương pháp,

phương tiện; Sản

phẩm).

+ Thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế

nhân tạo.

+ Chế tạo mô hình hệ

thống nuôi giun quế

17

Sản phẩm).

nhân tạo.

+ Thiết kế poster /

powerpoint và trình

bày.

+ Tiến hành nuôi giun

quế.

Bước 2: Thực hiện kế hoạch dự án và xây dựng sản phẩm (1 tuần - hoạt động vào

thời gian ngoài giờ lên lớp)

(1) Thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

- Xác định loại động vật nuôi là giun quế.

- Tính toán tỉ lệ giữa các phần, các thùng và các chi tiết về giá đỡ, thùng nuôi…

phải đảm bảo các quy luật vật lý, sinh học nhằm đảm bảo quá trình sinh trưởng,

sinh sản của giun quế diễn ra bình thường.

- Thiết kế hệ thống nước nhờ bơm chế tự động nhằm cấp nước chủ động đảm bảo

sự phân giải chất hữu cơ và độ ẩm cho giun quế.

Mô hình hoàn thiện có thể hoạt động tốt để tiến hành nuôi giun quế tại hộ gia đình

hoặc tại vườn trường.

(2) Chế tạo mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

- Nguyên liệu: Thùng xốp hoặc thùng nhựa, ống nhựa PVC hoặc g hoặc sắt, keo

dán ống nước, mô tơ, súng gắn keo nến và keo nến, ống hút, dây nhựa dẫn nước.

- Lắp ráp mô hình:

+ Kích thước: . Giá: cao 100 cm, dài 60cm, rộng 45 cm.

. Thùng: 3 thùng: thùng 3 chứa rác thải hữu cơ dự trữ cao 30 cm, dài

60cm, rộng 40 cm có nắp đậy; thùng 1 và 2 nuôi giun cao 20 cm, dài 60cm, rộng

40 cm không có nắp.

+ Quy mô: 3 tầng chứa 3 thùng, kích thước giá giữa các tầng (tầng 1 và 2 cao 35

cm, rộng 45 cm, dài 60m; tầng 3 cao 20 cm, rộng 45 cm, dài 60cm)

+ Lắp ráp giá

+ Lắp ráp thùng

+ Lắp ống dây dẫn nước

+ Chuẩn bị giá thể và đất nuôi giun

+ Tiến hành nuôi giun.

18

(3) Hoàn thành báo cáo để chuẩn bị trình bày sản phẩm

- HS hoàn thiện sản phẩm.

- Viết báo cáo trình bày về sản phẩm: vật liệu, cách làm, cách vận hành sản phẩm,

tính ứng dụng của sản phẩm.

- GV hướng dẫn, h trợ HS trong quá trình hoàn thiện sản phẩm và chuẩn bị báo

cáo.

Bước 3: Báo cáo kết quả ( 1 tiết- 45 phút)

Báo

cáo kết

quả

- Tổ chức cho các

nhóm báo cáo kết quả

và phản hồi.

- Gợi ý các nhóm

nhận xét, bổ sung cho

các nhóm khác.

- Các nhóm báo cáo kết quả

- Trình chiếu Powerpoint.

- Các nhóm tham gia phản hồi về phần trình bày

của nhóm bạn.

Đánh

giá

GV hướng dẫn HS tự

đánh giá, đánh giá

đồng đẳng. Sau đó

GV sẽ đánh giá HS

và công bố kết quả.

HS sử dụng phiếu để tự đánh giá và đánh giá lẫn

nhau.

Hình 2.5. Mô hình hệ thống nuôi giun quế do HS thiết kế thich hợp diện tich

hẹp, tận dụng nguồn rác thải hữu cơ từ gia đình hạn chế sự ô nhiễm môi

trường.

19

Bước 6: Thiết kế các tiêu chí và bộ công cụ kiểm tra, đánh giá HS

- Một số phiếu đánh giá:

Phiếu đánh giá số 1. Bảng tiêu chí đánh giá bản thiết kế sản phẩm

Tiêu chí Điểm

tối đa

Điểm đạt

được

Bản vẽ thiết kế kiểu dáng rõ ràng, sáng tạo, khả thi 30

Trình bày ngắn gọn, súc tích cơ sở thiết kế hệ thống 10

Giải thích rõ nguyên lí hoạt động của hệ thống 20

Trình bày rõ ràng, logic, sinh động 20

Bảo vệ được phương án thiết kế 20

Tổng điểm 100

Phiếu đánh giá số 2. Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm mô hình hệ thống

nuôi giun quế

Tiêu chí Tốt Đạt Chưa đạt Điểm đạt

được

Hình thức

(20 điểm)

Cấu trúc mô hình

hợp lý, đảm bảo

kích thước, thẩm

mĩ

(20 điểm)

Cấu trúc mô hình

tương đối hợp lý

(10 điểm)

Cấu trúc mô hình

chưa hợp lý

(5 điểm)

Vận hành

(20 điểm)

Hệ thống vận

hành tốt

(20 điểm)

Hệ thống hoạt

động được tuy

nhiên thỉnh

thoảng có gặp

vấn đề. (10 điểm)

Hệ thống không

vận hành được

hoặc vận hành

kém.

(5 điểm)

Phạm vi

ứng dụng

và tính khả

thi của mô

Khả năng ứng

dụng rộng rãi, dễ

sử dụng.

(30 điểm)

Ứng dụng được

nhưng không sử

dụng rộng rãi

được vì còn khó

Chưa ứng dụng

được trong thực

tế, cần cải tiến.

(10 điểm)

20

hình

(30 điểm)

sử dụng.

(20 điểm)

Tính sáng

tạo

(30 điểm)

Sản phẩm sáng

tạo, có tư duy vận

dụng thực tế cao,

ứng dụng linh

hoạt. (30 điểm)

Sản phẩm thể

hiện được sự sáng

tạo nhưng chưa

linh hoạt.

(20 điểm)

Sản phẩm còn

khuôn mẫu, chưa

linh hoạt.

(10 điểm)

Phiếu đánh giá số 3. Bảng tiêu chí đánh giá quá trình tham gia dự án

Nội dung đánh giá HS tự đánh

giá

Nhóm đánh giá

Hoàn thành công việc của

nhóm giao đúng thời hạn

Luôn luôn

Thường xuyên

Thỉnh thoảng

Không bao giờ

Hoàn thành công việc của

nhóm giao có chất lượng

Luôn luôn

Thường xuyên

Thỉnh thoảng

Không bao giờ

Có ý tưởng mới hay sáng tạo

đóng góp cho nhóm

Luôn luôn

Thường xuyên

Thỉnh thoảng

Không bao giờ

Vai trò trong nhóm Nhóm trưởng

Thư kí

Thành viên

NHẬN XÉT, KẾT LUẬN:

21

Phiếu đánh giá số 4. Bảng kiểm quan sát các tiêu chí đánh giá NLTH của HS

trong các HĐTN

Ngày….. tháng ….. năm……

Đối tượng quan sát:…………………Trường:………………. Lớp:……..

Nhóm: Học sinh:…………..

Chủ đề:…….

Tiêu chí Mức độ biểu hiện Mức độ Đánh giá

Lâpkế

hoạch

học tập

Lúng túng trong việc lập kế hoạch hoặc lập

kế hoạch sơ sài (dự kiến được một hoặc hai

HĐ học tập và chưa hiểu sản phẩm cần có

sau khi học).

1

Chưa đầy đủ (dự kiến được một số HĐ học

tập và sản phẩm cần có sau khi học). 2

Đầy đủ (dự kiến đầy đủ được các HĐ học

tập và sản phẩm cần có sau khi học). 3

Thực

hiện hoạt

động học

tập

Lúng túng trong việc thực hiện HĐ học tập

hoặc mới chỉ thực hiện được 1 phần HĐ

trong thời gian cho phép.

1

Thực hiện được một số HĐ học nhưng

chậm chạp. 2

Thực hiện đầy đủ và đúng các HĐ học tập. 3

Tự thể

hiện

Lúng túng hoặc không thể hiện được báo

cáo. 1

Báo cáo được nhưng chưa rõ ràng, dài hoặc

ngắn quá hoặc chưa đầy đủ nội dung. 2

Báo cáo thuyết phục, cách trình bày sáng

tạo, tự tin. 3

Thực

hiện tự

đánh giá

Chưa biết cách tự đánh giá. 1

Tự đánh giá nhưng chưa chính xác. 2

Tự đánh giá đúng và rút kinh nghiệm sau khi

hoàn thành việc tự học. 3

- Một số câu hỏi – bài tập đánh giá:

Câu 1: Giun quế có cơ quan sinh sản, hình thức thụ tinh, hình thức sinh sản như thế

nào?

Câu 2: Phân biệt ĐV đơn tính và ĐV lưỡng tính , nêu ưu và nhược điểm của ĐV

lưỡng tính bằng cách hoàn thành phiếu học tập:

Đặc điểm ĐV đơn tính ĐV lưỡng tính

22

Đại diện

Số lượng cơ quan sinh dục

Cá thể tham gia thụ tinh

Ưu và nhược điểm của ĐV lưỡng tính

Câu 3: 3.1.Hình 45.1 SGK là sơ đồ về sinh sản hữu tính. Điền tên các giai đoạn

của sinh sản hữu tính vào các ô hình chữ nhật trên sơ đồ và hoàn thành phiếu học

tập sau:

Các giai đoạn của sinh sản hữu tính Đặc điểm

1.

2.

3.

3.2. Cho biết số lượng NST của tinh trùng, trứng và hợp tử.

3.3. Tại sao sinh sản hữu tính tạo ra được các cá thể mới đa dạng về các đặc điểm

di truyền?

3.4. Cho biết ưu điểm và hạn chế của sinh sản hữu tính ở động vật.

3.5. Ở những người đàn ông hoặc phụ nữ bị bệnh vô sinh, nguyên nhân có thể do

đâu?

3.6. Vì sao anh em trong cùng một nhà nhưng có ngoại hình khác nhau?

3.7. Sự sinh sản của giun quế có điểm nào khác so với sơ đồ hình 45.1 SGK

Hình 45.1.Các giai đoạn sinh sản hữu tính ở gà

23

Câu 4: 4.1.Khi so sánh giữa sinh sản thụ tinh ngoài và thụ tinh trong. Một bạn

học sinh đã đưa ra các tiêu chí so sánh nhưng thiếu thông tin về nội dung. Em hãy

giúp bạn hoàn chỉnh bảng so sánh sau:

Tiêu chí Thụ tinh ngoài Thụ tinh trong

Môi trường thụ tinh

Cơ quan giao phối

Hiệu suất thụ tinh

Bảo vệ và chăm sóc phôi và con non

Năng lượng tiêu tốn

4.2. Các loài trên cạn thụ tinh bằng phương thức nào? Ưu thế của thụ tinh trong

so với thụ tinh ngoài.

4.3. Tại sao giun quế là ĐV lưỡng tính vẫn xảy ra thụ tinh chéo?

Câu 5: Nêu phương pháp và quy trình nuôi giun quế? Các nhân tố nào ảnh hưởng

đến sinh trưởng, sinh sản của giun quế? Để giun quế sinh sản tốt cần điều tiết các

nhân tố đó như thế nào? Hệ thống nuôi giun quế nhân tạo có những ưu điểm gì?

Câu 6: Gia đình bác Liên ở thành phố có diện tích sân thượng vừa phải, bác vừa

trồng hoa lan, một ít rau, vừa nuôi bể cá cảnh, vừa nuôi chim cảnh trên sân thượng

đó. Bác bảo: gia đình bác có nguồn rác thải hữu cơ nhiều nhưng không biết làm

cách nào để tận dụng nguồn rác thải hữu cơ đó vừa làm phân bón cho hoa và rau,

vừa làm thức ăn cho cá và chim. Bằng hiểu biết của mình em hãy tư vấn giúp bác.

C. Thực nghiệm sự phạm.

1. Mục đích thực nghiệm

- Mục đích của thực nghiệm là kiểm tra tính hiệu quả, khả thi của đề tài.

2. Nội dung thực nghiệm

- Đề tài được triển khai thực hiện từ năm học 2018 – 2019, 2019-2020.

- Các giáo án được thiết kế theo quy trình mà đề tài đã đề ra, có sử dụng các các bài

kiểm tra để đánh giá về mặt kiến thức và các phiếu hỏi để điều tra, tìm hiểu tính

hứng thú của HS khi học tập thông qua các HĐTN theo chủ đề giáo dục STEM.

3. Phương pháp thực nghiệm

- Chúng tôi đã tiến hành dạy ở các lớp: 11A3(TN) và 11A4(ĐC) tại trường THPT

Lê Hồng Phong; và các lớp của các trường THPT Nam Đàn 2, THPT Phạm Hồng

Thái, THPT Thái Lão .

24

- Đây là 04 ngôi trường đều học chương trình cơ bản, HS hiếu học.

4. Kết quả và xử lí kết quả thực nghiệm

- Để có sự so sánh về mức độ thu nhận kiến thức của HS giữa các lớp thực nghiệm

và đối chứng, chúng tôi đã tiến hành cho HS làm bài kiểm tra sau m i chủ đề GD

STEM. Tại trường THPT Lê Hồng Phong có kết quả thu được như sau:

Kết quả

Lớp đối chứng 11A4

Sĩ số HS: 44

Lớp thực nghiệm 11A3

Sĩ số HS: 44

Số lượng Tỉ lệ % Số lượng Tỉ lệ %

Giỏi 7 15,9 10 22,7

Khá 11 25,0 16 36,4

Trung bình 24 54,5 17 38,6

Yếu 2 4,6 1 2,3

Kém 0 0 0 0

HS ở lớp TN có sự tiến bộ rõ rệt về mặt kiến thức, kĩ năng, tích cực trong

hoạt động, phát huy tốt tính sáng tạo; tỷ lệ HS khá giỏi tăng lên một cách rõ rệt; đặc

biệt khơi dậy được các em niềm đam mê nghiên cứu khoa học, vận dụng kiến thức

vào thực tiễn, và cái quan trọng là HS nâng lên giá trị của mình vì đã tạo ra được

các sản phẩm có ích phục vụ cuộc sống.

- Các lớp TN ở các trường còn lại HS biểu hiện tích cực chủ động trong tiếp thu

bài, phát huy tính sáng tạo và năng lực của HS.

- Đồng thời để tìm hiểu hứng thú của HS khi được học tập bằng việc GV tổ chức

các HĐTN theo chủ đề GD STEM thì chúng tôi đã tiến hành sử dụng phiếu hỏi để

thu thập thông tin 161 HS. Kết quả thu được như sau:

Số lượng Tỉ lệ %

Rất thích 69 42,9

Thích 81 50,3

Bình thường 11 6,8

Không thích 0 0

- Mặt khác, bước ban đầu HS đã tạo ra được sản phẩm từ hệ thống mình thiết kế để

phục vụ cho gia đình, vườn trường, càng tăng tính khả thi và giá trị thực tiễn của đề

tài.

25

Phần III – Kết luận và kiến nghị

1. Kết luận

Sau thời gian nghiên cứu, thực hiện nhiệm vụ của đề tài, chúng tôi nhận thấy đề tài

đã đạt được một số kết quả như sau:

1.1. Góp phần hệ thống hóa kiến thức về GD STEM: khái niệm STEM, GD STEM,

mối liên hệ tương tác giữa các lĩnh vực GD STEM, tiến trình khoa học trong GD

STEM, quy trình GD STEM, nguyên tắc và tiêu chí thiết kế chủ đề GD STEM và

phân tích được vai trò của HĐ STEM đối với việc phát triển NL cho HS trong dạy

học.

1.2. Lựa chọn và vận dụng quy trình thiết chủ đề GD STEM phù hơp để thiết kế

các chủ đề GD STEM trong dạy học phần “Sinh sản ở động vật” đều bắt nguồn từ

kiến thức thực tiễn đảm bảo yêu cầu cứng trong GD STEM; đặc biệt với chủ đề

“Thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo” HS đã tiến hành vận dụng hệ

thống vào thực tiễn và bước đầu cho ra sản phẩm đáp ứng mục tiêu dạy học.

1.3. Trong đề tài, chúng tôi cũng xây dựng các công cụ rèn luyện và đánh giá NL

cho HS trong dạy học Sinh học THPT gồm các câu hỏi bài tập/ bài tập tình huống,

bài kiểm tra, bảng kiểm quan sát, phiếu đánh giá (GV đánh giá HS, HS tự đánh giá)

1.4. Thực nghiệm sư phạm bước đầu thu được kết quả khả thi, khẳng định giả

thuyết khoa học của đề tài là đúng đắn.

2. Kiến nghị

Qua thời gian nghiên cứu, chúng tôi có một số khuyến nghị như sau:

2.1. Đề xuất thực nghiệm thêm ở các trường THPT khác để khẳng định hơn nữa về

kết quả của đề tài.

2.2. Đề xuất mở rộng quy mô nuôi giun quế cho sản phẩm có giá trị kinh tế trong

thực tế cao hơn.

2.3. Tiếp tục vận dụng quy trình thiết kế HĐ STEM thiết kế các chủ đề DH STEM ở

các phần khác, các chương khác trong chương trình Sinh học THPT nhằm phát triển

NL cho HS, từ đó triển khai thực nghiệm các dạng HĐ STEM đã được xây dựng

vào dạy học Sinh học THPT.

Hưng Nguyên, ngày 25 tháng 02 năm 2020

Tác giả

26

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Chuẩn kiến thức kĩ năng sinh học 11, NXBGD

[2]. Sách giáo khoa sinh học 11, NXBGD

[3]. Sách giáo viên sinh học 11, NXBGD

[4]. Báo cáo nghiên cứu khoa học “Thiết kế chủ đề GD STEM trong dạy học sinh

học THPT”, nhóm tác giả do tiến sĩ Trần Thị Gái hướng dẫn năm 2019.

[5]. Giáo dục STEM, tài liệu tập huấn của Bộ GDĐT năm 2019.

[6]. Chu Cẩm Thơ (2016), “Bài học từ thay đổi đào tạo/bồi dưỡng giáo viên từ

ngày hội STEM và ngày toán học mở ở Việt Nam”, Tạp chí Khoa học Trường Đại

học Sư Phạm Hà Nội, 61(10), tr. 195- 201.

[7]. Đ Ngọc Thống (2014), “Chương trình giáo dục phổ thông Việt Nam nhìn từ

giáo dục STEM”, Kỉ yếu hội thảo, Bộ Giáo dục và Đào tạo.

[8]. Đ Văn Tuấn (2014), “Những điều cần biết về giáo dục STEM”, Tạp chí Tin

học và Nhà trường, 182.

[9]. Mạng Internet…

PL1

PHỤ LỤC

Phụ lục 1 PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN

VỀ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM THEO HƯỚNG RÈN LUYỆN NĂNG LỰC

TỰ HỌC CHO HỌC SINH THEO CHỦ ĐỀ DẠY HỌC STEM

Kính gửi: Quý Thầy/ Cô giáo Sinh học

Chúng tôi đang khảo sát về thực trạng dạy học Sinh học thông qua các hoạt

động trải nghiệm thông qua các chủ đề STEM với định hướng phát triển năng lực

tự học. Mong Thầy/ Cô cho biết ý kiến của mình về những vấn đề sau đây. (Ý

kiến của Thầy/Cô chỉ phục vụ cho mục đích nghiên cứu khoa học, mà không phục

vụ cho bất cứ mục đích nào khác).

Thầy/Cô vui lòng cho biết một số thông tin cá nhân sau:

Họ và tên: … Nơi công tác:..

Thầy (Cô) vui lòng đánh dấu x vào trước phương án lựa chọn.

1/ Mức độ sử dụng các PPDH sau đây trong quá trình dạy HS học của

Thầy(Cô) như thế nào?

TT

Phương pháp dạy học

Mức độ sử dụng

Rất

thường

xuyên

Không

thường

xuyên

Thỉnh

thoảng

Hiếm

khi

Chưa bao

giờ

1 Thuyết trình

2 Giải quyết vấn đề

3 Sử dụng phiếu học tập

4 Dự án

5 Bài tập tình huống

6 Thực hành- Thí nghiệm

7 Seminar

PL2

2/ Mức độ hiểu biết của Thầy(Cô) về lĩnh vực STEM hiện nay?

Nội dung Hiểu rõ Biết Chưa biết

STEM

Giáo dục STEM

Ngày hội STEM

Nghề nghiệp STEM

Nhân lực STEM

Cuộc thi Robotics

3/ Mối quan tâm về STEM hiện nay của Thầy(Cô) như thế nào?

Mức độ

Không quan tâm

Mới chỉ nghe nói đến

Rất muốn tìm hiểu

Đang tìm hiểu

Đang nghiên cứu

Đang dạy về STEM

Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô đã hợp tác giúp đỡ

PL3

Phụ lục 2 ĐỀ KIỂM TRA

(Thời gian làm bài: 15 phút)

Họ và tên:………………………………………………….Lớp:………………..

Trường……………………………………………………………………………

Chọn phương án trả lời đúng nhất và điền vào thứ tự các câu trong bảng sau:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Câu 1. Có bao nhiêu chiều hướng tiến hóa sau đúng với sinh sản hữu tính ở động

vật ?

I. Từ tự thụ tinh đến thụ tinh chéo II. Từ thụ tinh ngoài đến thụ tinh trong

III. Từ đẻ trứng đến đẻ con IV. Từ thụ tinh đơn đến thụ tinh kép

A. 3 B. 4 C. 2 D. 1

Câu 2: Có bao nhiêu cơ chế sau đây đúng với sinh sản vô tính ở động vật?

I. Nguyên phân II. Giảm phân III. Thụ tinh IV. Trinh sinh

A. 3 B. 1 C. 2 D. 4

Câu 3: Động vật nào sau đây đẻ trứng? A. Rắn B. Mèo C. Chó D. Voi

Câu 4: Quá trình thụ tinh ngoài xảy ra ở động vật nào sau đây?

A. Ếch B. Mèo C. Gà D. Rắn

Câu 5: Giun quế là động vật lưỡng tính nhưng vẫn xảy thụ tinh chéo là do:

A. hai cơ quan sinh sản ở cơ thể lưỡng tính chín cùng 1 lúc

B. chúng sống quá gần nhau

C. hai cơ quan sinh sản ở cơ thể lưỡng tính chín không cùng 1 lúc

D. chúng sống xa nhau

Câu 6: Động vật nào sau đây phôi thai phát triển trong cơ thể mẹ nhờ chất dinh

dưỡng nhận từ cơ thể mẹ qua nhau thai?

A. Ếch B. Chó C. Rắn D. Cá chép

Câu 7: Có bao nhiêu ý đúng về vai trò của giun quế trong tự nhiên

I. Phân giải rác thải hữu cơ

II. Nguồn thức ăn cho các loài ĐV như cá, chim..

III. Nguồn phân bón cho hoa, rau, cây cảnh...

IV. Giảm ô nhiễm môi trường

A. 1 B. 4 C. 3 D. 2

Câu 8: Có bao nhiêu cơ chế sau đây đúng với sinh sản hữu tính ở động vật?

I. Nguyên phân II. Giảm phân III. Thụ tinh IV. Trinh sinh

A. 3 B. 1 C. 2 D. 4

Câu 9: Giun quế sinh sản theo hình thức nào?

A. Đẻ trứng B. Đẻ con C. Nảy chồi D. Trinh sinh

PL4

Câu 10: Có bao nhiêu ý đúng về sinh sản hữu tính ở ĐV?

I. Các cá thể sống độc lập vẫn có thể tạo ra con cháu

II. Con sinh ra có khả năng chống chịu tốt khi môi trường sống thay đổi

III.Tạo ra các cá thể mới đa dạng về các đặc điểm di truyền

IV.Tạo ra số lượng lớn con cháu trong một thời gian ngắn

A. 3 B. 1 C. 2 D. 4

PL5

Phụ lục 3. Danh mục các ảnh

3.1. Hình ảnh sử dụng trong quá trình dạy học:

H3.1. Cấu tạo của giun H3.2.Thụ tinh của giun

H 3.3.Vai trò của giun quế trong đời sống của con người

PL6

3.2. Hình ảnh hoạt động của HS

3.2.1. Hình ảnh hoạt động của HS trong chủ đề STEM “Thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế nhân tạo”

H3.4. HS thảo luận lập kế hoạch, phân công

nhiệm vụ, tìm hiểu kiến thức nền

H 3.5. HS trình bày về kiến thức nền

PL7

H3.6. HS trình bày về mô hình hệ thống

nuôi giun quế nhân tạo

H 3.7. Mô hình sáng tạo của HS

PL8

3.2.2. Hình ảnh minh họa hoạt động của HS trong chủ đề STEM “Thiết kế áp

phích tuyên truyền sức khỏe sinh sản ở tuổi vị thành niên, kế hoạch hóa gia

đình”

H 3.8. Trang phục do HS tự chế

H 3.9. Tranh vẽ tuyên truyền

PL9

Phụ lục 4. Giáo án minh họa

1. Tên chủ đề:

THIẾT KẾ MÔ HÌNH HỆ THỐNG NUÔI GIUN QUẾ NHÂN TẠO

(Số tiết: 02 tiết và 2 tuần làm việc ngoài giờ – Lớp 11)

2. Mô tả chủ đề:

Trong sản xuất nông nghiệp, người nông dân thường tận dụng các mô hình chăn

nuôi sẵn có để nuôi giun quế, nhưng với phương pháp nuôi thủ công đó vừa ô

nhiễm môi trường,chỉ thích hợp với những gia đình ở nông thôn có vườn và chuồng

trại rộng rãi. Một vấn đề đặt ra ở thành phố nguồn rác hữu cơ tái sử dụng được là

rất lớn, bên cạnh đó nhu cầu trồng hoa, cây cảnh, nuôi bể cá cảnh ngày càng phát

triển, nuôi gà, nuôi chim… để lấy thực phẩm sạch cũng có xu hướng tăng ở thành

phố. Mà giun quế là một loài động vật sinh sản nhanh, dễ nuôi và giải quyết được

các vấn đề cấp thiết đặt ra. Vì vậy việc thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế

thích hợp với không gian hẹp, sử dụng rác thải hữu cơ tái sử dụng, hạn chế sự ô

nhiễm môi trường có ý nghĩa thực tiễn cao nhằm giải quyết vấn đề thực tiễn đặt ra.

Dự án “ thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo” là một ý tưởng dạy

học theo định hướng giáo dục STEM cho đối tượng HS lớp 11. Bằng việc thiết kế

mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo HS sẽ tìm hiểu kiến thức cấu tạo của giun

quế, hình thức sinh sản của giun quế, so sánh hình thức sinh sản của giun quế với

các ĐV khác, các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng, sinh sản của giun quế, vai trò

của giun quế trong tự nhiên và đối với đời sống con người, mô hình hệ thống nuôi

giun quế, quy trình kĩ thuật nuôi giun quế…

Để thực hiện được dự án này, HS huy động kiến thức của các môn học liên quan

như:

+ Tin học: Tạo bảng biểu, sử dụng internet với mục đích tìm hiểu kiến thức,

thiết kế side trình chiếu…

+ Môn vật lý: Biết cách sử dụng bơm, hệ thống ống dẫn…

+ Môn toán học: Biết vận dụng những kiến thức toán học để tính toán mua vật

liệu, đo chiều dài ống dẫn, giá, thùng xốp hoặc thùng nhựa theo bản vẽ, tính toán

khoảng cách đặt ống dẫn…

+ Môn Sinh học: Cơ quan sinh sản, hình thức thụ tinh, hình thức sinh sản, các

nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng, sinh sản của giun quế nói riêng và ĐV nói

chung.

+ Môn công nghệ: Quy trình nuôi giun quế…

+ Môn GDCD: Giáo dục HS ý thức bảo vệ MT, tạo ra sản phẩm có giá trị kinh

tế

PL10

3. Mục tiêu:

Sau khi hoàn thành chủ đề, HS có khả năng:

* Kiến thức

- Nêu được khái niệm về sinh sản hữu tính ở động vật.

- Nêu được 3 giai đoạn của sinh sản hữu tính ở động vật(Hình thành giao tử (tinh

trùng và trứng), thụ tinh (kết hợp giữa 2 loại giao tử), phát triển phôi thai (hợp tử

phát triển thành cơ thể mới)).

- Phân biệt được các hình thức sinh sản hữu tính ở động vật (đẻ trứng, đẻ con).

- Nêu và phân biệt được chiều hướng tiến hoá trong sinh sản hữu tính ở động vật

( + Cơ thể: Cơ quan sinh sản chưa phân hoá phân hoá;Cơ thể lưỡng tính cơ

thể đơn tính.

+ Hình thức thụ tinh: Tự thụ tinh thụ tinh chéo; thụ tinh ngoài thụ tinh

trong.

+ Hình thức sinh sản: Đẻ trứng đẻ con.

Trứng, con sinh ra không được chăm sóc, bảo vệ Trứng, con sinh ra được

chăm sóc, bảo vệ).

- Trình bày được cơ quan sinh sản của giun quế là cơ thể lưỡng tính, hình thức

thụ tinh là thụ tinh chéo, hình thức sinh sản đẻ trứng.

- Nêu được vai trò của giun quế trong đời sống.

- Rút ra được ưu và nhược điểm của của phương pháp nuôi giun quế mà bà con

nông dân đang tiến hành.

- Vận dụng được quy trình nuôi giun quế mang lại hiệu quả kinh tế cao.

* Kĩ năng

- Thiết kế các bản vẽ, mô hình nuôi giun quế nhân tạo.

- Xây dựng được nguyên lý hoạt động của sản phẩm.

- Chế tạo và lắp ráp các sản phẩm theo phương án thiết kế.

- Vận hành, thử nghiệm, cải tiến các mô hình.

- Tiến hành nuôi giun quế.

- Làm việc nhóm, làm thí nghiệm, thuyết trình, lắng nghe, phản biện.

* Thái độ

- Ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường ,bảo vệ và nuôi động vật một cách hiệu quả.

- Say mê nghiên cứu khoa học

- Nhiệt tình, năng động trong quá trình gia công, lắp ráp sản phẩm.

PL11

- Hòa nhã, có tinh thần trách nhiệm đối với các nhiệm vụ chung của nhóm.

Các năng lực cần hướng tới: NL giải quyết vấn đề và sáng tạo, NL hợp tác và giao

tiếp.

4. Thiết bị:

Tổ chức dạy học chủ đề, GV sẽ hướng dẫn HS sử dụng một số thiết bị sau:

- Một số vật liệu, thiết bị phổ thông như: giấy A0, máy tính, máy chiếu, thước, bút

lông…

- Nguyên liệu làm mô hình: Thùng xốp hoặc thùng nhựa, ống nhựa PVC hoặc g

hoặc sắt, keo dán ống nước, mô tơ, súng gắn keo nến và keo nến, ống hút, dây nhựa

dẫn nước.

- Giá thể nuôi giun, đất, phân…tạo môi trường nuôi giun.

5. Tiến trình dạy học

Hoạt động 1.

TÌM HIỂU KIẾN THỨC NỀN, HÌNH THÀNH Ý TƯỞNG THIẾT KẾ MÔ HÌNH HỆ

THỐNG NUÔI GIUN QUẾ NHÂN TẠO

(1 tiết – 45 phút)

A. Mục đích:

- HS hình thành ý tưởng thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

B. Nội dung:

- HS nắm được kiến thức nền về sinh sản của ĐV; cấu tạo, sinh sản, các nhân tố

ảnh hưởng đến sinh trưởng, sinh sản của giun quế và vai trò của giun quế trong tự

nhiên và đối với đời sống con người.

- HS tìm hiểu được các quy trình, mô hình hệ thống nuôi giun quế mà bà con

nông dân đã tiến hành nuôi, rút ra ưu và nhược điểm của các mô hình đó.

- HS xây dựng ý tưởng thiết kế mô hình nuôi giun quế nhân tạo.

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của HS:

Bản ý tưởng thiết kế sản phẩm mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

D. Tiến trình hoạt động:

HĐGV HĐHS

HĐ 1.1. Đặt vấn đề (1 phút)

GV nêu tình huống có vấn đề về

việc tận dụng rác thải hữu cơ để

nuôi giun quế, tăng sinh động vật

và hạn chế ô nhiễm môi trường,

đặc biệt thực hiện được cả vị trí

không gian hẹp.

Nhận biết chủ đề dự án.

PL12

HĐ 1.2. Tìm hiểu kiến thức nền (15 phút)

– GV chia lớp thành 4 nhóm, phân

công nhiệm vụ từng nhóm

- GV hướng dẫn cho HS xem các

tranh ảnh và video về sinh sản của

giun quế, về hệ thống nuôi giun

quế :

+ Quan sát H3.1, H3.2 và xem

video sinh sản của giun quế hoàn

thành nhiệm vụ 1(nhóm 1)

+ Quan sát video nuôi giun quế

hoàn thành nhiệm vụ 2 (nhóm 2),

nhiệm vụ 3(nhóm 3)

+ Quan sát H3.3 hoàn thành

nhiệm vụ 4. (nhóm 4)

- HS quan sát tranh, video , thảo luận

thực hiện các nhiệm theo nhóm theo sự

phân công của GV.

Nhiệm vụ 1:Tìm hiểu sinh sản của giun

quế:

+ cơ quan sinh sản:…

+ hình thức thụ tinh:…

+ hình thức sinh sản:…

Nhiệm vụ 2:Tìm hiểu các nhân tố ảnh

hưởng đến sinh trưởng, sinh

sản của giun quế (đất, thức ăn, nhiệt độ,

ánh sáng, độ ẩm…)

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu các quy trình, mô

hình nuôi giun quế ở các địa phương

(ưu điểm, nhược điểm…)

Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu vai trò của giun

quế đối với đời sống.

HĐ 1.2. Hình thành ý tưởng thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế

nhân tạo (25 phút)

GV yêu cầu HS 4 nhóm thảo luận xây

dựng ý tưởng thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế nhân tạo phát huy

ưu điểm và khắc phục nhược điểm của

các hệ thống nuôi giun quế đã tìm hiểu

thực hiện nhiệm vụ 5.

- HS thảo luận theo nhóm hình

thành ý tưởng thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế của nhóm mình

Nhiệm vụ 5: Xây dựng ý tưởng về

“Thiết kế mô hình hệ thống nuôi

giun quế nhân tạo” (nguyên liệu,

PL13

cấu trúc, giải quyết vấn đề gì, các

bước thiết kế, ưu và nhược điểm của

mô hình…)

HĐ 1.4. BTVN (4 phút)

- GV yêu cầu HS về nhà:

+ Lập bản vẽ thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế theo ý tưởng

+ Lập các phiếu đánh giá sản phẩm,

đánh giá HĐHS

+ Lập KH thực hiện thiết kế mô hình

hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

HS HĐ theo nhóm và hoàn thành

bài tập trong thời gian 1 tuần

E. Kết quả hoạt động:

Mô hình hệ thống nuôi

giun quế nhân tạo

Cấu trúc: 3 tầng:

+ tầng 1, 2 nuôi giun, chứa thùng

không có nắp đậy

+ tầng 3 chứa rác hữu cơ dự trữ

chứa thùng có nắp đậy

Các bước thực hiện:

- Chuẩn bị nguyên vật liệu

- Lắp ráp giá

- Lắp ráp thùng

- Lắp ráp hệ thống dẫn nước

Đảm bảo tận dụng nguồn rác thải

hữu cơ, hạn chế sự ô nhiễm MT,

tận dụng diện tích hẹp, cung cấp

phân bón cho hoa, cây cảnh…,

cung cấp thức ăn cho ĐV

Nguyên liệu: Thùng xốp hoặc

nhựa, giá nhựa hoặc giá g , keo

dán, ống dẫn nước, mô tơ…

PL14

Hoạt động 2.

THIẾT KẾ BẢN VẼ MÔ HÌNH HỆ THỐNG NUÔI GIUN QUẾ NHÂN TẠO, LẬP KẾ

HOẠCH THỰC HIỆN

(1 tuần- hoạt động ngoài giờ lên lớp )

A. Mục đích:

- HS thiết kế bản vẽ mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

- HS lập kế hoạch thực hiện quá trình thiết kế mô hình nuôi giun quế nhân tạo

B. Nội dung:

- HS thiết kế bản vẽ mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

- HS lập kế hoạch thực hiện quá trình thiết kế mô hình nuôi giun quế nhân tạo

- HS xây dựng các phiếu đánh giá sản phẩm, đánh giá HĐ nhóm, HĐ HS.

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của HS:

- Bản vẽ mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

- Bản kế hoạch thực hiện quá trình thiết kế mô hình nuôi giun quế nhân tạo

- Các phiếu đánh giá sản phẩm, đánh giá HĐ nhóm, HĐ HS

D. Tiến trình hoạt động:

HĐGV HĐHS

- GV hướng dẫn HS cách thiết kế bản

vẽ, cách lập kế hoạch, cách xây dựng

các phiếu đánh giá và yêu cầu HS

hoàn thành các nhiệm vụ 6,7,8

- HS tiếp thu và hoàn thành các

nhiệm vụ 6,7,8 theo nhóm, theo sự

phân công và giám sát của nhóm

trưởng

Nhiệm vụ 6: Thiết kế bản vẽ mô hình

hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

Nhiệm vụ 7: Xây dựng các phiếu

đánh giá, các tiêu chí đánh giá của

sản phẩm tạo ra và sự hoạt của các

thành viên, của các nhóm

Nhiệm vụ 8: Lập kế hoạch thực hiện

nhiệm vụ (Nhiệm vụ; Người thực

hiện; Thời lượng; Phương pháp,

phương tiện; Sản phẩm).

E. Kết quả hoạt động:

- Bản vẽ mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

- 4 phiếu đánh giá:

PL15

+ Phiếu đánh giá số 1:Bảng tiêu chí đánh giá bản thiết kế sản phẩm

+ Phiếu đánh giá số 2: Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm mô hình hệ thống

nuôi giun quế

+ Phiếu đánh giá số 3: Bảng tiêu chí đánh giá quá trình tham gia dự án

+ Phiếu đánh giá số 4: Bảng kiểm quan sát các tiêu chí đánh giá NLTH của

HS trong các HĐTN

- Kế hoạch dự án:

1. Kế hoạch dự án

Tên dự án

Lĩnh vực môn học

Lí do chọn đề tài

Mục tiêu học tập ( Vấn đề cần nghiên cứu )

Hình thức trình bày kết quả

2. Phân công nhiện vụ trong nhóm

Tên thành viên Nhiệm vụ Phương tiện Thời hạn

hoàn thành

Sản phẩm

dự kiến

3. Các ý tưởng ban đầu ( Sơ đồ tư duy )

PL16

4. Phiếu tổng hợp dữ liệu

Câu hỏi

Nguồn

1: 2:

5. Biên bản thảo luận

Ngày Nội dung thảo luận Kết quả

6. Nhìn lại quá trình thực hiện dự án

6.1. Tôi đã học được những kiến thức gì?

………………………………………………………………………………………

6.2. Tôi đã phát triển được những kĩ năng gì?

………………………………………………………………………………………

6.3. Tôi đã xây dựng được thái độ nào tích cực?

………………………………………………………………………………………

6.4. Tôi có hài lòng với kết quả nghiên cứu của dự án hay không? Vì sao?

……………………………………………………………………………………

6.5. Tôi gặp phải những khó khăn gì khi thực hiện dự án?

………………………………………………………………………………………

6.6. Tôi giải quyết những khó khăn đó như thế nào?

………………………………………………………………………………………

6.7. Quan hệ của tôi với các thành viên trong nhóm như thế nào?

………………………………………………………………………………………

6.8. Những vấn đề quan trọng khác trong dự án bao gồm?

PL17

......................................................................................................................................

6.9. Nhìn chung tôi thích/không thích dự án vì …

………………………………………………………………………………………

7. Phản hồi giáo viên

………………………………………………………………………………………

Hoạt động 3.

THỰC HIỆN KẾ HOẠCH DỰ ÁN VÀ XÂY DỰNG SẢN PHẨM

(1 tuần - hoạt động ngoài giờ lên lớp )

A. Mục đích:

HS xây dựng mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

B. Nội dung:

HS thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo theo bản vẽ và kế hoạch đã

đề ra.

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của HS:

Mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

D. Tiến trình hoạt động:

HĐGV HĐHS

- GV yêu cầu HS triển

khai thiết kế mô hình hệ

thống nuôi giun quế theo

bản vẽ và kế hoạch mà

nhóm đã đề ra.

- GV hướng dẫn, h trợ

HS trong quá trình hoàn

thiện sản phẩm và chuẩn

bị báo cáo.

- HS xây dựng sản phẩm: mô hình hệ thống nuôi

giun quế nhân tạo theo các bước:

(1) Thiết kế mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân

tạo

(2) Chế tạo mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo

(3) Hoàn thành báo cáo để chuẩn bị trình bày sản

phẩm

- HS hoàn thiện sản phẩm.

- Viết báo cáo trình bày về sản phẩm: vật liệu, cách

làm, cách vận hành sản phẩm, tính ứng dụng của sản

phẩm.

E. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG:

Một số mô hình hệ thống nuôi giun quế do HS xây dựng: H 2.5; H 3.5; H3.6; H3.7

PL18

Hoạt động 4 .

BÁO CÁO SẢN PHẨM

(1 tiết – 45 phút )

A. Mục đích:

HS báo cáo mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo do nhóm mình tạo ra

B. Nội dung:

- HS báo cáo mô hình hệ thống nuôi giun quế nhân tạo do nhóm mình tạo ra

- HS tự đánh giá sản phẩm nhóm mình, và đánh giá sản phẩm nhóm bạn

- HS rút kinh nghiệm

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của HS:

- Bản báo cáo bằng Powerpoint, hoặc bản báo cáo bằng Poster bìa cứng

- Phiếu đánh giá sản phẩm nhóm mình, sản phẩm nhóm bạn

D. Tiến trình hoạt động:

HĐGV HĐHS

HĐ 4.1. Khởi động (5 phút): Phần quà bi mật

- GV ra các câu hỏi:

Câu 1: Giun quế thụ tinh theo hình

thức nào?

Câu 2: Giun quế sinh sản theo hình

thức nào?

Câu 3: Tại sao giun quế là ĐV lưỡng

tính vẫn xảy ra quá trình thụ tinh

chéo?

Câu 4: Cơ chế của sinh sản hữu tính

gồm những quá trình nào?

Câu 5: Vai trò của giun quế đối với

đời sống con người và trong tự

nhiên?

- HS trả lời câu hỏi

- Cứ sau 1 câu trả lời đúng HS được bốc

thăm phần quà (phần quà có thể là tràng

pháo tay, cái kẹo mút, cái bắt tay, cái ôm

của người bên cạnh…)

HĐ 4.2. HS báo cáo kết quả (25 phút)

PL19

- Tổ chức cho các nhóm báo cáo kết

quả và phản hồi.

- Gợi ý các nhóm nhận xét, bổ sung

cho các nhóm khác.

- Các nhóm báo cáo kết quả

- Trình chiếu Powerpoint.

- Các nhóm tham gia phản hồi về phần

trình bày của nhóm bạn.

HĐ 4.3. Đánh giá kết quả (10 phút)

- GV hướng dẫn HS tự đánh giá,

đánh giá đồng đẳng.

- GV sẽ đánh giá HS và công bố kết

quả.

- HS sử dụng phiếu để tự đánh giá và đánh

giá lẫn nhau.

- HS rút kinh nghiệm

HĐ 4.4.Định hướng của GV (5 phút)

- GV định hướng HS triển khai vận

dụng mô hình vào thực tiễn

- HS tiếp thu và phân chia nhiệm vụ tiến

hành nuôi giun quế