słowa i słówka

987776

ISBN 978-83-242-1109-8

987776

5

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Część I

Ćw. do planszy 1: Mapa Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Ćw. do planszy 2: Przepraszam, gdzie jest...? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Ćw. do planszy 3: Ulica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Ćw. do planszy 4: Ile to kosztuje? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Ćw. do planszy 5: Kiosk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Ćw. do planszy 6 i 7: Rodzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Ćw. do planszy 8: Posiłki w domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Ćw. do planszy 9: W kawiarni i w restauracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Ćw. do planszy 10: Sklepy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Ćw. do planszy 11: Na poczcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Ćw. do planszy 12: Która godzina? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Ćw. do planszy 13: Na dworcu kolejowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Ćw. do planszy 14 i 15: Ubranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Ćw. do planszy 16: Pogoda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Ćw. do planszy 17: Pory roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Ćw. do planszy 18 i 19: Meble i meblowanie mieszkania . . . . . . . . . . . . . . . 83

Ćw. do planszy 20: Sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Ćw. do planszy 21 i 22: Postaci z bajek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Spis plansz (części I, II i III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

987776

6

987776

7

WSTĘP

I. Podręcznik

Zestaw plansz i ćwiczeń pt. Słowa i słówka nie jest w zasadzie typowympodręcznikiem, ale pomocą naukową do nauczania słownictwa i pod−staw gramatyki na kursach języka polskiego dla początkujących.

Pierwsza grupa plansz służy do nauczania słownictwa tematyczne−go, druga ma na celu ułatwienie zapamiętywania osobliwości gramaty−ki polskiej, natomiast ćwiczenia praktyczne mają za zadanie aktywizo−wanie słownictwa tematycznego, występującego w pierwszej grupieplansz.

Tak opracowana pomoc naukowa powstała jako efekt konkretne−go zapotrzebowania, wynikającego z niedostatecznej liczby ilustracjiw podręcznikach dla początkujących.

II. Dobór materiału

Selekcji materiału słownikowego dokonano na podstawie podręczni−ków dla początkujących i Listy Słów do Słownika−Minimum języka pol−skiego. Wykorzystano też własne doświadczenia autorek, które są lek−torkami.

Pierwszy zestaw plansz (22) ilustruje te podstawowe tematy spoty−kane w podręcznikach dla początkujących, które nie zostały wystarcza−jąco opracowane. Wśród przygotowanych plansz nie ma na przykładtematu „Człowiek – części ciała”, ponieważ to zagadnienie zostało wy−czerpująco przedstawione w co najmniej trzech podręcznikach (np.B. Bartnicka, Uczymy się polskiego, B. Rudzka, Z. Goczołowa, Wśród Pola−ków czy W. Miodunka, J. Wróbel, Polska po polsku). Znalazły się za tow zestawie plansze, które ilustrują słownictwo nie pojawiające się w żad−nym z podręczników, np. „Postaci z bajek”.

Druga część plansz ma za zadanie przybliżyć problemy tzw. „małejgramatyki” języka polskiego, ilustrując zagadnienia takie, jak np. „Rze−czowniki rodzaju męskiego zakończone na −a”. Starano się wykorzystaćsłownictwo z Listy Słów do Słownika−Minimum H. Zgółkowej i ze Słow−nictwa tematycznego języka polskiego, Z. Cygal−Krupowej.

Do zestawów plansz dołączone są ćwiczenia praktyczne, odnoszącesię tylko do grupy rysunków obejmujących słownictwo tematyczne. Uzna−no bowiem, że liczba ćwiczeń gramatycznych zamieszczonych w pod−

987776

8

ręcznikach jest wystarczająca, podczas gdy ćwiczeń słownikowych jestnieproporcjonalnie mniej.

Część ćwiczeń ma charakter tzw. „cywilizacyjno−kulturowy”, czyli sąto ćwiczenia przybliżające studentom realia polskie.

III. Przeznaczenie podręcznika

Skrypt Słowa i słówka jest przeznaczony zasadniczo dla studentów roz−poczynających naukę języka polskiego. Materiał językowy w nim zawar−ty poszerza i utrwala słownictwo występujące w podręcznikach dla po−czątkujących. Autorki sądzą, że omawiana pomoc naukowa może byćtakże użyteczna w czasie zajęć, które mają zachęcać do mówienia popolsku.

Z podręcznika mogą także korzystać studenci średnio zaawanso−wani, ponieważ znajdują się w nim specjalnie dla nich opracowanei oznaczone (gwiazdką) zestawy ćwiczeń. Stąd też słownictwo prezen−towane w części ćwiczeniowej wykracza poza tzw. „słownictwo elemen−tarne” i obejmuje część słownictwa podstawowego. Chciano w ten spo−sób powiększyć skalę użyteczności podręcznika i uczynić go pomocnymw aktywizowaniu słownictwa studentów bardziej zaawansowanych.

Plansze i ćwiczenia mogą być także używane jako tzw. „przerywni−ki”, czyli krótkie zadania urozmaicające normalny tok zajęć.

IV. Układ podręcznika i jego funkcje

W pierwotnym założeniu Słowa i słówka miały stanowić tylko pomocnaukową uzupełniającą inne podręczniki. Jednak w czasie pracy nadskryptem rozszerzony został znacznie zakres materiału i wzrosła liczbaćwiczeń, toteż autorki sądzą, że w obecnym kształcie Słowa i słówka mogąfunkcjonować jako samodzielny podręcznik służący do ilustracji no−wych struktur gramatycznych i leksykalnych.

Ponieważ w omawianej pozycji znajduje się słownictwo elementar−ne i podstawowe, może ona być używana komplementarnie z podręcz−nikami kursowymi (np. Wśród Polaków czy W Polsce po polsku M. Gralii W. Przywarskiej) oraz z podręcznikiem specjalistycznym do naucza−nia słownictwa Brak mi słów autorstwa M. Chłopickiej i P. Fornelskiego.

Podręcznik Słowa i słówka składa się z dwóch części: ćwiczeń dosłownictwa tematycznego oraz 70 plansz rysunkowych. Dwadzieścia dwieplansze służą do nauczania słownictwa tematycznego, występującegow podręcznikach dla początkujących. Zadaniem tych plansz jest zilu−strować, poszerzyć i uporządkować potrzebne słownictwo. Druga gru−pa plansz (48) służy do nauczania gramatyki i została przygotowana

987776

9

dla tych studentów, których zniechęcają i przerażają widoki tabel gra−matycznych. Autorki mają nadzieję, że studenci korzystający z tychplansz, przyswajając sobie nowe słowa, zechcą również zapamiętać od−powiednie reguły gramatyczne.

Plansze zawierające słownictwo ilustrujące różne problemy grama−tyczne opisano przy użyciu polskiej terminologii gramatycznej, ponie−waż w większości dostępnych podręczników występuje terminologiałacińska.

Ćwiczenia przygotowane do plansz tematycznych wykorzystująwszystkie sprawności językowe: czytanie, pisanie, mówienie i słuchanie.Ich zadaniem jest poszerzanie, porządkowanie oraz aktywizowanie na−bywanego słownictwa. Każda grupa tematyczna obejmuje:

1) listę słów (uporządkowanych według części mowy),2) krótki tekst do przeczytania i omówienia, oraz3) różnorodne ćwiczenia leksykalne i gramatyczne.W kolejnych jednostkach nie wraca się do tematów już przerobio−

nych, nie ma też ćwiczeń powtórkowych ani testów.

V. Metody pracy dydaktycznej z podręcznikiem

Używając plansz rysunkowych, studenci mogą głośno nazywać naryso−wane przedmioty, podpisywać je, kolorować, wycinać, porządkować,a nawet krytykować. Plansze powinny zawierać notatki studentów.Wszystkie ćwiczenia umieszczone bezpośrednio na planszach rysunko−wych powinny być wykonane w klasie lub przynajmniej zaczęte.

W przypadku ćwiczeń praktycznych odnoszących się do plansz te−matycznych ważne jest dokonanie przez lektora wyboru słów potrzeb−nych na zajęciach. Zestaw słów jest podany na początku każdej jednost−ki tematycznej, przed tekstem i ćwiczeniami. Nie zawiera on jednakwszystkich wyrazów występujących w ćwiczeniach. W zależności od po−ziomu językowego i potrzeb grupy nauczyciel zadecyduje, czy i któresłowa należy wprowadzić.

Dobrze byłoby, gdyby nauczyciel przeczytał głośno tekst, który znaj−duje się przed ćwiczeniami zwłaszcza w grupach początkujących. Waż−ne jest także sprawdzenie zadanych ćwiczeń, a omówienie niektórychz nich (krzyżówek, łamigłówek, itp.) – wręcz wskazane. Podręcznik, cho−ciaż może być wykorzystany do samodzielnej pracy studenta ze słowni−kiem (np. Część III, „Słownictwo i ortografia”), nie jest samouczkiemi przeznaczony jest do pracy z lektorem.

Materiały zebrane w Słowach i słówkach były używane na zajęciachz tzw. kursu podstawowego i słownictwa w Instytucie Studiów Polonij−

987776

10

nych i Etnicznych i w czasie Szkoły Letniej. Studenci i lektorzy chętniez nich korzystali. Autorki mają więc nadzieję, że przygotowana w tensposób pomoc naukowa okaże się przydatna w praktycznym nauczaniujęzyka polskiego jako obcego.

Autorki pragną podziękować Panu dr. Przemysławowi Turkowi –jego pomysły były inspiracją do powstania plansz z ćwiczeniami do miej−scownika.

987776

11

Plansza 1

MAPA POLSKI

Słowa: mapa, państwo, granica, kraj, miasto, wieś, jezioro, rzeka, mo−rze, góry, północ, południe, wschód, zachód, centrum, stolica,Polska, Warszawa, Kraków, Wisła, Odra, Bałtyk, Tatry, Ukraina,Czechy, Słowacja, Niemcy,duży, mały, długi, krótki,być, znajdować się, leżeć,to, też, bardzo, na, nad, koło, z.

Ćwiczenie 1Przeczytaj:

To jest mapa. To jest mapa Polski. Polska to państwo.Warszawa to stolica Polski. Kraków to duże miasto.Lublin i Poznań to też duże miasta.Wisła to rzeka. Bałtyk to morze. Tatry to góry.Polska to mały kraj. Niemcy to duży kraj.

Ćwiczenie 2Uzupełnij według wzoru, wpisując odpowiedni rzeczownik.

Wzór: Odra to rzeka. Polska to __________________ Czechy to ____________________Niemcy to _________________ Warszawa to __________________Wisła to ___________________ Tatry to ______________________Bałtyk to __________________ Ukraina to ___________________Toruń to __________________ Kraków to ____________________

Ćwiczenie 3Dopisz odpowiedni przymiotnik: atrakcyjny, długi, duży, interesujący,mały, nowy, piękny, stary, zabytkowy, znany, itd.

Wzór: Kraków jest duży.Polska jest ____________________ Wisła jest _________________

Ukraina jest ______________________ Bałtyk jest ________________Niemcy są ____________________ Toruń jest ________________Tatry są ______________________ Odra jest _________________Granica z Ukrainą jest__________ Wieś jest _________________

987776

12

Gdańsk

UK

RA

INA

RP

Warszawa

MorskieOko

Ćwiczenie 4Zaznacz cztery strony świata.

Ćwiczenie 5Odpowiedz na pytania.

Wzór: Gdzie jest granica z Ukrainą? Na wschodzie.Gdzie jest granica z Czechami? ____________________________Gdzie jest Bałtyk? ________________________________________Gdzie są Tatry? __________________________________________Gdzie jest granica z Niemcami? ____________________________Gdzie jest Olsztyn? _______________________________________

Ćwiczenie 6Podpisz rysunki według wzoru.

To są góry.____

987776

13

Ćwiczenie 7To jest polska flaga narodowa. Kolor biały i czerwony to polskie barwynarodowe.

biały kolor

czerwony kolor

Narysuj flagę swojego kraju.


1. Co ci się kojarzy ze słowem: Polska? ______________________2. Co jest godłem Polski? _________________________________3. Tak wygląda herb jednego z polskich miast:

Jest to stary średniowieczny herb. Na błękitnej tarczy znajduje sięczerwony mur obronny z trzema wieżami i otwartą w środku bra−mą. W bramie jest biały orzeł z koroną na głowie.Zgadnij, jak nazywa się to miasto.

Ćwiczenie 9Na tej mapie są herby różnych miast polskich. Uzupełnij mapę, wpisu−jąc nazwy miast.

Miasta: Białystok Katowice Rzeszów WarszawaBydgoszcz Kraków Słupsk WrocławGdańsk Lublin Szczecin

987776

14

Ćwiczenie 10Gdzie leży to miasto?

Wzór: Kraków leży nad Wisłą.

Gdańsk leży nad ____________________Warszawa leży nad __________________Poznań leży nad ____________________Wrocław leży nad ___________________Toruń leży nad _____________________

Ćwiczenie 11Połącz odpowiednie fragmenty zdań.

W Gdańsku i Szczecinie są kopalnie i huty.Koło Katowic są fabryki, w których produkuje

się materiały na ubranie.W Krakowie jest piękny barokowy pałac

w Wilanowie.W Łodzi są porty i stocznie.Niedaleko Warszawy jest Zamek Królewski na

Wawelu.

Ćwiczenie 12Narysuj mapę swojego kraju. Zaznacz na mapie: stolicę kraju, głównemiasta, rzeki, góry etc.

987776

15

Plansza 2

PRZEPRASZAM, GDZIE JEST...?(plan Krakowa – pytanie o drogę)

Słowa: ulica, sklep, kino, park, teatr, rynek, kawiarnia, restauracja, bar,dworzec, zabytek, szpital, ratusz, muzeum, kościół, hotel, bank,stadion, szkoła, most, plac, wieża, konsulat, pomnik, galeria,przepraszać/przeprosić, prosić/poprosić, skręcać/skręcić, do−chodzić/dojść, przechodzić/przejść, iść, być, można,tu, tutaj, tam, w prawo, w lewo, potem,daleko, blisko, prosto, bardzo, dość.

Ćwiczenie 1Odszukaj te miejsca na planszy 2.

1. Brama Floriańska (należy do najstarszych budowli w mieście).2. Kawiarnia „Jama Michalika” (wnętrze kawiarni typowe dla sztuki

Młodej Polski).3. Muzeum Czartoryskich (galeria malarstwa obcego; są tam ob−

razy Leonarda da Vinci oraz Rembrandta).4. Hotel Francuski.5. Kościół Mariacki (z wieży co godzinę grany jest na trąbce śred−

niowieczny hejnał; w kościele znajduje się olbrzymi gotyckiołtarz Wita Stwosza).

6. Pomnik Adama Mickiewicza.7. Sukiennice (w środku są sklepy z pamiątkami, a na piętrze znaj−

duje się galeria malarstwa polskiego).8. Wieża Ratuszowa.9. Stary Teatr (jeden z najciekawszych teatrów w Polsce).

10. Kościół św. Anny (kolegiata uniwersytecka).11. Collegium Maius (dawna siedziba, a obecnie muzeum Uniwer−

sytetu Jagiellońskiego).12. Restauracja „Wierzynek”.

13. Konsulat Generalny USA.14. Wawel (Zamek Królewski).

987776

16


To jest plan Krakowa. Miasto Kraków to dawna stolica Polski. W Kra−kowie jest dużo zabytków. Jest tu Wawel – zamek królów polskich,kościół Mariacki z ołtarzem Wita Stwosza, Barbakan i Brama Flo−riańska. W Krakowie są też interesujące muzea. W jednym z nichjest obraz Leonarda da Vinci „Dama z łasiczką”. W centrum miastaznajdują się kawiarnie i restauracje, kina i teatry, hotele, banki,konsulaty i różne sklepy.

Ćwiczenie 3Opowiedz o swoim rodzinnym mieście.

Ćwiczenie 4Popatrz na planszę 2. Jesteś teraz w punkcie numer 1, przy Bramie Flo−riańskiej.Uzupełnij te zdania według wzoru i odpowiedz na pytania.

Wzór: Jama Michalika jest blisko.Collegium Maius jest daleko.

Wawel jest ____________________________________Konsulat amerykański jest ______________________Rynek jest ____________________________________Co jest blisko? ________________________________Co jest bardzo blisko? __________________________Co jest daleko? ________________________________Co jest bardzo daleko? _________________________

Ćwiczenie 5Uzupełnij zdania przysłówkami: blisko, daleko, bardzo blisko, bardzodaleko, dość blisko, dość daleko.

100 km 1000 km

blisko dalekoZ Krakowa do Tarnowa jest blisko (70 km)Z Krakowa do Gdowa jest ______________________ (20 km)Z Krakowa do Zakopanego jest _________________ (110 km)Z Krakowa do Warszawy jest ____________________ (380 km)Z Krakowa do Gdańska jest ____________________ (600 km)Z Krakowa do Wrocławia jest ___________________ (258 km)

987776

17

Ćwiczenie 6Popatrz na rysunek i uzupełnij dialogi. Zawsze jesteś w punkcie ozna−czonym kropką.

– poczta

– przystanek autobusowy

– przystanek tramwajowy

– postój taksówek

– kościół

Wzór: Turysta: Przepraszam, gdzie jest poczta?Ty: Proszę iść prosto. Poczta jest po lewej stronie.

Turysta: Przepraszam, gdzie jest kościół św. Marka?Ty: Proszę iść ________. Kościół jest po ________ stronie.

Wzór: Turysta: Przepraszam, gdzie jest najbliższy przystanek tramwajowy?Ty: Proszę iść prosto i skręcić w lewo. Następnie proszę iść dalej

prosto. Przystanek jest po lewej stronie.

Turysta: Przepraszam, gdzie jest hotel „Europa”?Ty: Proszę ________ prosto i skręcić ________.

Następnie ________ iść dalej ___________.Hotel jest po ________ stronie.

Turysta: Przepraszam, czy jest tu gdzieś niedaleko __________ ?Ty: Proszę iść prosto i skręcić w prawo, następnie dalej pro−

sto. ____________ jest po prawej stronie.Turysta: Przepraszam, jak dojść do przystanku autobusowego?Ty: Trzeba iść_________________, a następnie skręcić

w _____________. Potem dalej _____________.Przystanek jest ________________.

HOTEL

ty

A

A

T

T

TA

XI

TAXI

987776

18

Ćwiczenie 7Popatrz na planszę 2 i uzupełnij dialogi.

Wzór: Jesteś teraz w punkcie nr 1, przy Bramie Floriańskiej.Turysta: Przepraszam, jak można dojść do restauracji „Wierzynek”?Ty: Proszę iść ulicą Floriańską do końca, do Rynku. Następnie

proszę przejść przez Rynek i wejść w ulicę Grodzką. Tam, nasamym początku znajduje się restauracja „Wierzynek”.

Jesteś nadal w punkcie nr 1, przy Bramie Floriańskiej.

Turysta: Przepraszam, gdzie jest kawiarnia „Jama Michalika”?Ty: ____________________________________________

Jesteś teraz w punkcie nr 10, przy kościele św. Anny.

Turysta: Przepraszam, gdzie jest Collegium Maius?Ty: ____________________________________________

Jesteś nadal w punkcie nr 10.

Turysta: Przepraszam, gdzie jest Stary Teatr?Ty: ____________________________________________

Jesteś teraz w punkcie nr 13, koło konsulatu amerykańskiego.

Turysta: Przepraszam, gdzie jest kościół Mariacki?Ty: ____________________________________________

Jesteś nadal w punkcie nr 13.

Turysta: Przepraszam, gdzie jest muzeum Czartoryskich?Ty: ____________________________________________

Muzeum mieści się na rogu ulic św. Jana i Pijarskiej.

Zaznacz na planie Krakowa ulicę Pijarską.

Ćwiczenie 8Od 15 czerwca do 31 sierpnia w centrum Krakowa jeżdżą stylizo−wane omnibusy konne z obsługą w uniformach z minionej epoki.Spróbuj zaznaczyć na planszy 2 trasę omnibusu.Trasa: Brama Floriańska – ul. Floriańska – Rynek Główny –ul. Grodzka – Wawel.Trasa powrotna: ul. Straszewskiego – ul. Franciszkańska –ul. Bracka – Rynek Główny – ul. Floriańska – Brama Floriańska.Czy znalazłeś ul. Franciszkańską i ul. Bracką?

987776

19

Ćwiczenie 9Co znaczą te skróty?

ul. = ulica_________________ UJ = ____________________Gł. = _____________________ św. Anny = ______________Pl. = _____________________ Os. = ___________________Stary Teatr im. Heleny Al. = ____________________Modrzejewskiej = __________

Ćwiczenie 10Zacznij od pola nad godziną 12.00 i przeskakując zawsze tę samą liczbęliter, odczytaj hasło składające się z wszystkich liter na rysunku.

Ćwiczenie 11Przeczytaj uważnie instrukcje i zaznacz na planie, gdzie znajduje sięhotel, bank, biuro podróży, kawiarnia i teatr.

jesteś tutaj

987776

20

Wzór: Proszę iść prosto i skręcić w pierwszą przecznicę w prawo.Poczta jest po prawej stronie ulicy.

Instrukcja 1.

Zacznij od punktu oznaczonego na planie: „jesteś tutaj”. Proszę iść pro−sto i skręcić w pierwszą ulicę w lewo. Następnie dalej prosto i w pierwsząulicę w prawo, potem prosto i w drugą ulicę w prawo, w ulicę Długą.Proszę iść prosto ulicą Długą prawie do końca i skręcić w lewo. Po pra−wej stronie, na rogu jest hotel.

Instrukcja 2.

Zacznij znowu od punktu oznaczonego na planie: „jesteś tutaj”. Proszęiść prosto, przejść przez skrzyżowanie, a następnie dalej prosto aż doulicy Wąskiej. Tam na rogu, po prawej stronie znajduje się Teatr Naro−dowy. Proszę skręcić w ulicę Wąską w lewo i iść prosto. Po drodze, polewej stronie miniesz kawiarnię „Niespodzianka”. Za „Niespodzianką”proszę skręcić w lewo, w ulicę Długą i iść prosto. Zobaczysz tam dwaduże budynki: bank i biuro podróży. Bank jest po tej samej stronie cohotel.

987776

21

Plansza 3

ULICA(pojazdy)

Słowa: ulica, skrzyżowanie, środki komunikacji, samochód, autobus,trolejbus, tramwaj, taksówka, rower, motocykl (motor), samo−lot, łódź, metro, przystanek tramwajowy/autobusowy, postójtaksówek, stacja metra, budka telefoniczna, jezdnia, chodnik,trawnik (trawa), drzewo, parking, przechodzień (pieszy), pasa−żer, bilet tramwajowy/autobusowy, przejście dla pieszych (pasy),sygnalizacja świetlna (światła), konduktor,szybki, przyjemny, wygodny, męczący, krótki, długi, nowoczesny,iść/chodzić, jechać/jeździć, lecieć/latać, płynąć/pływać, prze−chodzić/przejść, podróżować, stać,ostrożnie, wolno, szybko,na, nad, po, przez.


To jest ulica. Tu jest jezdnia, chodnik i przejście dla pieszych.To jest skrzyżowanie. Na skrzyżowaniu są światła sygnalizacyjne:czerwone, żółte i zielone. Na środku skrzyżowania jest trawnik.Po jezdni jadą: tramwaj, autobus, motocykl, rower i samochód.Nad ulicą leci samolot. Po chodniku chodzą ludzie. Ludzie naulicy to przechodnie. Ludzie przechodzą przez ulicę na przej−ściach. Te przejścia to „pasy” lub „zebry”.

Ćwiczenie 2Ponumeruj przedmioty na planszy 3 i wpisz ich nazwy w puste miejscaz prawej strony.

Ćwiczenie 3Uzupełnij według wzoru.

Wzór: Kto może iść? Przechodzień, człowiek, ludzie,...

Kto może jechać? ____________________________________Co

987776

22

Kto może lecieć? _______________________________________CoKto może stać? _________________________________________Co

Ćwiczenie 4Popatrz na planszę 3 i odpowiedz na pytania.

Wzór: Gdzie jest przechodzień? Na przejściu.

Gdzie jest rower? _______________________________________Gdzie jest autobus? _____________________________________Gdzie jest taksówka? ____________________________________Gdzie jest pies? _________________________________________Gdzie jest tramwaj? _____________________________________Gdzie jest łódź? ________________________________________Gdzie jest motocykl? ____________________________________Gdzie są światła?________________________________________

Ćwiczenie 5Opisz przedmioty.

Wzór: Jaki jest rower? Rower jest stary i brzydki.

Jaki jest autobus? Autobus jest _________________Jaki jest przechodzień? Przechodzień jest_____________Jaki jest samolot? Samolot jest _________________Jaka jest ulica? Ulica jest ____________________Jaka jest łódź? Łódź jest ____________________Jaki jest pies? Pies jest _____________________

Ćwiczenie 6Popatrz na planszę 3 i uzupełnij zdania.

Przedmioty, które są nieruchome, to:______________________Przedmioty, które mogą się poruszać, to:___________________

Ćwiczenie 7Odpowiedz na pytania, używając podanych wyrazów.Wyrazy do użycia: kierowca, matka, motocyklista, pies, pilot, rowerzy−sta, taksówkarz.

Wzór: Kto prowadzi tramwaj? Motorniczy.

987776

23

Kto prowadzi motocykl? _________________________________Kto prowadzi rower? ____________________________________Kto prowadzi taksówkę? _________________________________Kto prowadzi autobus? __________________________________Kto prowadzi samolot? __________________________________

*Kto prowadzi niewidomąkobietę przez skrzyżowanie? ______________________________

*Kto prowadzi małe dzieckoza rękę przez jezdnię? ___________________________________

Uwaga:

W pytaniach oznaczonych * czasownik prowadzić oznacza „zaopie−kować się kimś w trudnej dla niego sytuacji”.


Wzór: Jechać pociągiem.

_________________________ autostopem._________________________ samolotem._________________________ statkiem._________________________ pieszo._________________________ „żabką”.

jechać, latać, płynąć, chodzić, pływać

Ćwiczenie 9Gdzie można usłyszeć te zdania?

1. Proszę mi skasować bilet z jednej strony.2. Proszę jechać na ulicę Długą.3. Co dla pana? Kawa czy herbata?4. Dzień dobry. Kontrola biletów.5. Dwa bilety i „Dziennik” proszę.

Ćwiczenie 10Kto używa jakich pojazdów?

Wzór: rolnik – traktor

król – ____________________ robotnik – ______________biznesmen – ______________ kolarz – _________________biedny urzędnik – _________ kierowca rajdowy – _______prezydent – _______________ niemowlę – ______________milioner – ________________ ty –_____________________

987776

24

Ćwiczenie 11Jakie są te pojazdy? Uzupełnij tabelę.

row

er

sam

olot

auto

bus

jach

t

sam

och

ódci

ężar

owy

hel

ikop

ter

met

ro

stat

ek

Ćwiczenie 12*Przeczytaj (ćwiczenie fonetyczne):

„Przechodnie” – napisał Juliusz Wasilewski

Po wszystkich ulicach w mieścieod rana chodzą przechodnie,w powszednie dni i świąteczne,w pogodne i niepogodne.Chodzą i grubi, i szczupli,dorośli, młodzież i dzieci,weseli chodzą i smutni,blondyni oraz bruneci.Chodzą i latem i zimą,wyspani i nie wyspani,wysocy chodzą i niscy,spokojni, zdenerwowani.Wszędzie ich możesz zobaczyć,oni nadają rytm miastu:alejom, skwerom i placom,szerokim ulicom i ciasnym.Po wszystkich ulicach w mieścieod rana chodzą przechodnie,mogą iść wolno lub szybko,lecz zawsze muszą ostrożnie.

szybki

wygodny

kosztowny

hałaśliwy

tani

ciężki

nie zatruwa środowiska

987776

25

Ćwiczenie 13Wstaw czasowniki: iść/chodzić, jechać/jeździć.

Wzór: Marek chodzi codziennie do instytutu.

1. On zawsze ___________ tramwajem, ale dzisiaj wyjątkowo____________ autobusem.

2. Czy ty często ____________ do kina?3. My bardzo rzadko _______ do teatru.4. Oni co tydzień __________ samochodem do Zakopanego.5. Ja co niedzielę __________ do Gdańska.6. Oni zawsze _____________ na obiad do restauracji.7. Bardzo lubię ____________ pociągiem.8. Ja co miesiąc____________ do Warszawy.

Ćwiczenie 14Uporządkuj te wyrazy:

auto, balon, tramwaj, rower, statek, samolot, autobus, kajak,

trolejbus, żaglowiec, autokar, miotła, łódź, motocykl, śmigłowiec.

Transport lądowy Transport morski Transport powietrzny

Ćwiczenie 15*Przeczytaj tekst i wykonaj ćwiczenia.

W Krakowie jest bardzo duży ruch uliczny. Jeździ się tutaj bardzotrudno. Kraków to stare miasto. Ma wąskie ulice i za małe jezdniena tak duży ruch. Ruchem ulicznym kierują zazwyczaj światła sy−gnalizacyjne. Czasem robią to policjanci, zwłaszcza wtedy, gdy sy−gnalizacja świetlna zepsuje się lub gdy zdarzy się wypadek. W ciągudnia są dwa nasilenia ruchu ulicznego: gdy ludzie jadą do pracyi kiedy wracają z pracy. Są to tak zwane godziny szczytu. Wtedy zda−rzają się korki i jedzie się bardzo powoli. Taka jazda jest niezwykle

987776

26

denerwująca. Wielu ludzi woli więc chodzić do pracy pieszo. Cza−sem muszą iść długo, ale lepsze to niż stanie w korku. Poza tymw Krakowie jest mało parkingów i nie ma gdzie zostawić auta. Wy−godniej jest więc jeździć tramwajem lub autobusem.

A. Poszukaj w tekście wyrażeń i zwrotów, które oznaczają:

Wzór: przeważnie = zazwyczaj

1. przestanie działać = _________________________________2. dojdzie do =________________________________________3. natężenie ruchu =___________________________________4. ogromnie = ________________________________________5. na własnych nogach = _______________________________6. korzystać z komunikacji miejskiej = ____________________7. zaparkować = _______________________________________8. nie móc jechać = ____________________________________

B. Parking może być strzeżony lub niestrzeżony. Czy jest jakaś różnicamiędzy nimi?Jak wygląda komunikacja miejska w twoim mieście? Czy często z niejkorzystasz?

Ćwiczenie 16*Co znaczą te wyrażenia?

iść jak na ścięcie =_____________________________________iść po trupach = ______________________________________iść gęsiego =__________________________________________chodzić własnymi drogami = ____________________________chodzić z kimś = ______________________________________chodzić komuś po głowie = _____________________________

987776

27

Plansza 4

ILE TO KOSZTUJE?(pieniądze)

Słowa: pieniądze, złoty (złotówka), grosz, moneta, banknot, czek, kar−ta kredytowa, inflacja, procent, skarbonka, portfel, portmonet−ka, torebka, bilet, znaczek, papierosy (paczka papierosów), ga−zeta, zapałki (pudełko zapałek), plan miasta, cena, waluta,bogaty, biedny, drogi, tani, drobne,liczyć/policzyć, zarabiać/zarobić, wydawać/wydać, mieć, kosz−tować mało, dużo, mniej, więcej, bardzo.

Przeczytaj:To są pieniądze. To są banknoty, a to jest bilon.Każdy kraj posiada własną walutę. W Polsce pieniądzem obie−gowym jest złotówka. Pieniądze są w życiu bardzo potrzebne.Musisz mieć pieniądze na dom, rodzinę, samochód, wakacje,hobby i od czasu do czasu na kwiaty dla żony. Czy masz dużopieniędzy? Liczymy: sto, dwieście, trzysta, czterysta, pięćsetzłotych... Masz szczęście. Jesteś bogaty!

Ćwiczenie 1Spróbuj to przeczytać:

pięć, dziewięć, pięćdziesiąt, dziewięćdziesiąt, dwanaście, dwa−dzieścia, dwieście, trzy, trzydzieści, trzysta, trzysta – czysta, trzy –czy, trzech – Czech, z czeskich strzech szło Czechów trzech, płacąi płaczą.

Uzupełnij.Tydzień ma ________________________________ dni.Samochód ma ______________________________ koła.Rower ma__________________________________ koła.Sześć i trzy to jest ___________________________ .Rok ma___________ miesięcy i ________________ dni.

987776

28

Ćwiczenie 2Na polskich banknotach widnieją podobizny królów polskich. Czy ichznasz? Połącz imiona królów z odpowiednim tekstem po prawej stro−nie.Dziesięć złotych Książę litewski i król Polski.Mieszko I Pokonał Krzyżaków pod Grunwaldem.

Dwadzieścia złotych Wielki reformator i budowniczy.Bolesław Chrobry Założył w Krakowie pierwszy w Polsce

uniwersytet.Pięćdziesiąt złotychKazimierz Wielki Pierwszy historyczny władca Polski.

Sto złotych Jego panowanie doprowadziło kraj doWładysław Jagiełło rozkwitu i zapoczątkowało „złoty wiek”.

Dwieście złotych Pierwszy koronowany król Polski.Zygmunt Stary

Ćwiczenie 31. Odczytaj wartości na banknotach i monetach na planszy 4.2. W czym trzymamy pieniądze?3. Nazwij przedmioty na planszy 4 i powiedz ile one kosztują.

Ćwiczenie 4Napisz słowami:

Wzór: 333333 zł = trzysta trzydzieści trzy tysiące trzysta trzydzieści trzy złote

666666 zł = _________________________________________________999999 zł = _________________________________________________455643 zł = _________________________________________________569956 zł = _________________________________________________872278 zł = _________________________________________________1300721 zł = ________________________________________________

Ćwiczenie 5Jakie pieniądze obowiązują w tych krajach?

Wzór: Argentyna – peso

Japonia – _______________ Rosja – __________________Grecja – ________________ Chorwacja – ______________Bułgaria –_______________ Niemcy –_________________

987776

29

Czechy – _________________ Stany Zjednoczone – ______Indie – ___________________ Węgry – _________________Rumunia – _______________ Wielka Brytania – ________

jen, drachma, leva, rubel, euro, korona, rupia, leje, dolar, forint, funt, kuny


1. Czy często gubisz pieniądze?2. Czy kiedykolwiek znalazłeś jakieś pieniądze? Ile?3. Czy zwykle nosisz przy sobie duże sumy pieniędzy? Ile masz dzisiaj?4. Czy zawsze dajesz napiwki kelnerom w restauracji?5. Czy zapisujesz swoje wydatki? Ile wydałeś w tym tygodniu?6. Czy dajesz pieniądze np. ulicznym grajkom, żebrakom etc.?7. Czy łatwo zostać bogatym człowiekiem w twoim kraju?

Ćwiczenie 7Na co wydajesz najwięcej pieniędzy?Ile procent przeznaczasz na:

a) jedzenie _____ %b) transport ____ %c) czynsz za mieszkanie _____%d) opłaty za gaz i elektryczność _____%e) telefon ______ %f) podatki ______ %g) ubranie _____ %h) rozrywki _____ %i) środki czystości/kosmetyki _____%j) lekarstwa ____ %k) inne – jakie? _ %

Ćwiczenie 8W tym prostokącie literowym znajduje się 10 wyrazów związanych z te−matem: pieniądze.Wyrazy są ułożone poziomo i p . Odszukaj te wy−razy. i

onowo

987776

30

1. _____________________2. _____________________3. _____________________4. _____________________5. _____________________6. _____________________7. _____________________8. _____________________9. _____________________

10. _____________________

Ćwiczenie 9*Jak zdobyć pieniądze? Uzupełnij według wzoru.

Wzór: Można je zarobić – zarobione pieniądze.

ukraść – _______________________________________________wygrać – ______________________________________________odziedziczyć –__________________________________________wyłudzić – _____________________________________________znaleźć – ______________________________________________sfałszować –____________________________________________pożyczyć – _____________________________________________

Który z wymienionych sposobów uważasz za: najbardziej skuteczny; naj−

mniej skuteczny; najtrudniejszy/najłatwiejszy; etyczny/nieetyczny?

Ćwiczenie 10Co można robić z pieniędzmi? Dokończ zdania.

Wzór: Można je gubić na zatłoczonej ulicy w deszczowy dzień.

Można je wydawać na ___________________________________Można je rozdawać _____________________________________Można je inwestować w __________________________________Można je oszczędzać na _________________________________Można je brać od _______________________________________Można je dostawać w __________________od ______________

Ćwiczenie 11Gdzie ludzie trzymają pieniądze?

W skarbonce, w skarpetce, w ______________, w ______________, w ______________.

987776

31

Ćwiczenie 12Ile kosztuje w twoim kraju:

– obiad dla 2 osób w niedrogiej restauracji,– samochód,– wizyta u dentysty,– litr benzyny,– butelka dobrego wina,– mieszkanie/dom w eleganckiej dzielnicy,– bilet do kina/teatru,– bilet na mecz piłkarski?

Ćwiczenie 13*Użyj w zdaniach: mieć pieniędzy jak lodu, za żadne pieniądze, wyrzu−

cać pieniądze w błoto, robić coś dla pieniędzy.

Ćwiczenie 14Dzieci rozmawiają o pieniądzach. Komu są bardziej potrzebne pienią−dze?

Tomek: Kobiecie, bo lubi je wydawać.Ania: Mężczyźnie, bo lubi je mieć.A co ty o tym sądzisz?

987776

32

Plansza 5

KIOSK(Co można kupić w kiosku?)

Słowa: piłka, ekierka, maszynka do golenia, szczoteczka do zębów, za−bawki, karta pocztowa, mydło, proszek do prania, zeszyty, pa−sta do zębów, grzebień, żyletka, szampon do włosów, kalen−darz, długopis, linijka, widokówki, papierosy, guma ołówkowa,balon, ołówek, krem, proszki od bólu głowy, bilety komunika−cji miejskiej, kartka imieninowa, plan miasta, gazety, słodycze,komiksy,drogi, tani,prosić/poprosić, podawać/podać, kupować/kupić, sprzeda−wać/sprzedać, płacić/zapłacić, wydawać/wydać resztę, dzięko−wać/podziękować, czekać/zaczekać, mieć drobne/nie miećdrobnych, kosztować

Przeczytaj:Kioski są bardzo popularne w Polsce. W kiosku można kupićprawie wszystko. Są tam gazety i czasopisma, mydła i szampo−ny, bilety autobusowe i tramwajowe, oraz wiele innych rzeczy.Na ogół nie są to drogie przedmioty. W kiosku zawsze płaci sięgotówką. Tylko w dużych sklepach można płacić kartą kredy−tową lub czekami.

Ćwiczenie 1Nazwij przedmioty na planszy 5 i wypełnij ćwiczenie.

Ćwiczenie 2Podaj nazwy przedmiotów na planszy 5 w porządku alfabetycznym.

Bilety, balon, długopis, ekierka, ______________________

__________________________________________________

Ćwiczenie 3Popatrz na przedmioty narysowane na planszy 5 i ułóż własne dialogiwedług podanych wzorów.

– Proszę „Dziennik” i 5 biletów tramwajowych.– Bilety normalne czy ulgowe?– Normalne.

987776

33

– Proszę bardzo.– Ile płacę?– 5 złotych 60 groszy.– Proszę.– Dziękuję.

– Czy są Carmeny?– Nie ma.– A czy jest proszek do prania Pollena 2000?– Tak, jest.– To proszę.

– Dzień dobry. Proszę żyletki i pudełko zapałek.– Proszę uprzejmie.– Ile płacę?– Płaci pan/pani 4 złote.– Proszę. Przepraszam, ale nie mam drobnych.– Nic nie szkodzi. Oto reszta.– Dziękuję.

Ćwiczenie 4Uporządkuj przedmioty na planszy 5 według ich wartości.

tanie: __________________________________________________bardzo tanie: ___________________________________________drogie: _________________________________________________bardzo drogie: __________________________________________

Uporządkuj przedmioty na planszy od najtańszego do najdroższego._______________________________________________________

Ćwiczenie 5Wymień przybory toaletowe, które można kupić w kiosku.

Wzór: Maszynka do golenia,


1. Co można kupić w kiosku dla kobiety? ____________________2. Co można kupić w kiosku dla mężczyzny? _________________3. Co można kupić w kiosku dla turysty? ____________________4. Co można kupić w kiosku dla małej dziewczynki?___________

987776

34

5. Co można kupić w kiosku dla małego chłopca? ____________6. Co można kupić w kiosku dla ucznia/uczennicy? ___________7. Czy w twoim kraju są podobne kioski?

Co można w nich kupić? ________________________________8. Czego nie powinno się sprzedawać w kiosku? ______________


zeszyt w linie _____________________

zeszyt w_________________________

zeszyt __________________________

w szeroką _______________________

w wąską ________________________

987776

35

Plansze 6 i 7

RODZINA

Słowa do obu plansz:pan młody, panna młoda, mąż, żona, ojciec, syn, matka, córka,dziecko (dzieci), niemowlę, bliźniak, brat, siostra, dziadek, babcia,wnuczek, wnuczka, teść, teściowa, zięć, synowa, szwagier, bratowa,szwagierka, wujek, ciotka, siostrzeniec, siostrzenica, bratanek, bra−tanica, kuzyn, kuzynka, krewni, miłość, ślub, pomoc, mieszkanie,dom, kłótnia, rozwód,miły, uczynny, duży, mały, dobry, wesoły, kochany, szczęśliwy, ro−dzinny, spokojny, bogaty, przyjemny, kłótliwy, serdeczny, sympa−tyczny, nowoczesny,lubić/polubić, kochać/pokochać, pomagać/pomóc, opiekowaćsię/zaopiekować się, kłócić się/ pokłócić się, żyć/przeżyć, umie−rać/umrzeć, zgadzać się/zgodzić się, mieć.

Ćwiczenie 1Przeczytaj tekst do planszy 6 (Rodzina).Wskaż na planszy wszystkie wymienione w tekście osoby.

Cześć. Jestem Ewa. A to jest mój brat bliźniak, Adam. To są rodzi−ce: mama i tata. A to babcia Halinka i dziadek Stefan. Aha, jestjeszcze jeden brat, ale on jest bardzo mały. Ma na imię Krzyś.


Wzór: dziadek i babcia to dziadkowie.

Ojciec i _____________________ to rodzice.____________________________ i siostra to rodzeństwo.Rodzice i dzieci to ____________ .Syn i ________________________ to dzieci._______________ i ____________ to państwo młodzi.

987776

36

Ćwiczenie 3Odpowiedz na pytania według wzoru.

Wzór: Czy masz babcię?Tak, mam.Jaka ona jest?Ona jest stara,ale bardzo sympatyczna.

Ćwiczenie 4Przeczytaj tekst do planszy 7 (Stopnie pokrewieństwa) i zaznacz na plan−szy, ile mają lat wszystkie wymienione w tekście osoby.

Krysia ma osiem lat. Często spotyka się ze swoją kuzynką Irenką,która ma sześć lat. Krysia jest podobna do swojego ojca. Jej tataFilip też ma czarne włosy. Ma również brodę i wąsy. Ma dokładnietrzydzieści pięć lat. Jego żona Dorota ma jasne włosy i jest bardzosympatyczna. Ma tyle samo lat co mąż. Krysia bardzo lubi wujkaEmila i ciocię Cecylię. Ciocia Cecylia ma dwadzieścia dwa lata i du−żo wolnego czasu. Nie ma jeszcze swojej rodziny. Wujek Emil majuż prawie czterdzieści lat, ale jest bardzo zabawny. Zawsze chciałmieć syna i może dlatego bardzo lubi swojego siostrzeńca dziesię−cioletniego Henia. Krysia uwielbia swoich dziadków. Babcia Basiama pięćdziesiąt osiem lat, a dziadek Adam chyba sto. Tak myśliKrysia, ale nie jest tego pewna. Babcia Basia bardzo lubi swoją cór−kę Dorotę, ale dziadek Adam woli swoją synową Grażynę. Twier−dzi, że chociaż Grażyna ma dopiero dwadzieścia cztery lata, jestbardzo mądrą kobietą.

Ćwiczenie 5Popatrz na planszę 7 i uporządkuj członków rodziny Krysi od najstar−szego do najmłodszego. Następnie wykonaj zadanie po prawej stronieplanszy.

Czy masz brata/siostrę?Czy masz dużą rodzinę?Czy masz męża/żonę?Czy masz ojca/matkę?Czy masz córkę/syna?

987776

37

Ćwiczenie 6Narysuj drzewo genealogiczne swojej rodziny. Podaj informacje doty−czące stopnia pokrewieństwa, imienia, zawodu oraz wieku poszczegól−nych członków rodziny.

dziadek nr 1 = babcia nr 1 dziadek nr 2 = babcia nr 2

tata = mama

siostra, ty, brat...

Opowiedz o swojej rodzinie według wzoru.

Wzór: Mam liczną rodzinę. Mam rodziców, trzech braci i dwie siostry.

Mój ojciec ma na imię Jan. On jest lekarzem i ma 57 lat...

Ćwiczenie 7Uporządkuj te zdania tak, aby tworzyły jedną historyjkę.

Ania kłóciła się z Piotrem.Ania była szczęśliwa.Ania zakochała się w Piotrze.

(1) Ania spotkała Piotra.Ania była nieszczęśliwa.Ania była w ciąży.Ania rozwiodła się z Piotrem.Ania urodziła dziecko.Ania wyszła za Piotra.

987776

38

Ćwiczenie 8Uzupełnij tabelę.

noworodekniemowlędzieckochłopiecchłopak(nastolatek)młody mężczyznamężczyznaw średnim wiekustary mężczyzna

Ćwiczenie 9Zaznacz na wykresie poszczególne okresy życia człowieka: okres dojrze−wania, starość, niemowlęctwo, wiek średni, dzieciństwo, młodość.

Który okres w życiu człowieka uważasz za najbardziej szczęśliwy?Dlaczego? Kiedy najlepiej zakładać rodzinę?

okres dojrzewania

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70

987776

39

Ćwiczenie 10Wpisz do krzyżówki brakujące wyrazy.

1. brat i _________________

2. ciotka i _______________

3. wnuczka i _____________

4. dziadek i _____________

5. kuzynka i _____________

6. mąż i _________________

7. matka i _______________

8. syn i _________________

Ćwiczenie 11Pewien pan postanowił wydać obiad w rodzinnym gronie. Zaprosił szwa−gra swego ojca, teścia swego brata, brata swego teścia i ojca swego szwa−gra.

Ile osób było zaproszonych na obiad?

Ćwiczenie 12*Przeczytaj tekst.

W Polsce rodzina jest bardzo ważna. Duża rodzina to prawdziweszczęście. Niestety, nie zawsze. Krewni często pomagają sobie w kło−potach. Babcie wychowują wnuki, gdy rodzice muszą pracować.Kuzyni „załatwiają” i „organizują” różne rzeczy, które trudno zdo−być. Wujkowie i ciotki dają prezenty, a przynajmniej powinni. Sio−stry i bracia pożyczają pieniądze (najchętniej od ciebie). W świętawszyscy spotykają się na uroczystym obiedzie (też najchętniej u cie−bie). Wtedy martwią się, że tak źle ci idzie, że twoje dzieci są źlewychowane, że jesteś mało operatywny, że... Ale, nie przejmuj się.Nie jesteś sam! Współczucie rodziny jest z tobą. A jak to wyglądaw twojej rodzinie? Wylicz dobre i złe strony posiadania rodziny.

s i o s t r a1

2

3

4

5

6

7

8

987776

40

Ćwiczenie 13Spróbuj zmieścić historię twojej rodziny w 5. datach.

Ćwiczenie 14Kto w twoim domu robi zakupy? __________________________

pierze?___________________________gotuje? __________________________sprząta? __________________________prasuje? __________________________najwięcej zarabia? _________________robi największy bałagan?____________decyduje o wszystkim? ______________

987776

41

Plansza 8

POSIŁKI W DOMU

Słowa: posiłek, jedzenie, żywność, śniadanie, obiad, kolacja, drugie śnia−danie, podwieczorek, woda, herbata, kawa, mleko, kakao, chleb,bułka, kanapka, masło, ser, jajko, szynka, sos, kiełbasa, zupa,mięso, ziemniaki, warzywa, kompot, deser, ciasto, owoc, sok,wino, wódka, piwo, przyjęcie, urodziny, imieniny, rocznica(ślubu), danie (zimne i gorące), gość, gospodarz,smaczny, gorący, dobry, pożywny, zimny, słodki, świeży, ciepły,apetyczny, kaloryczny, obfity, gorzki, słony, pikantny, tłusty, ostry,kwaśny, zdrowy, orzeźwiający, wystawny, skromny,jeść/zjeść, pić/wypić, gotować/ugotować, przyrządzać/przyrzą−dzić, smażyć/usmażyć, podawać/podać, kroić/pokroić, piec/upiec, przygotowywać/przygotować, smakować.

Ćwiczenie 1

Przeczytaj:

W Polsce przeważnie je się trzy posiłki dziennie: śniadanie, obiadi kolację. Śniadanie jest na ogół niedużym posiłkiem, ale obiadskłada się z dwóch dań: zupy i tak zwanego drugiego dania. Nie−którzy jedzą małą kolację, inni lubią dużo jeść wieczorem, szcze−gólnie jeżeli obiad jedzą wcześnie. Dzieci jedzą częściej – dostająjeszcze drugie śniadanie do szkoły i podwieczorek w domu.


Wzór: Co jesz na śniadanie? Na śniadanie jem chleb i jajka.

Co jesz na drugie śniadanie? _________________________Co jesz na obiad? _________________________Co jesz na podwieczorek? _________________________Co jesz na kolację? _________________________

Ćwiczenie 3Popatrz na planszę 8 i powiedz, co oni jedzą na śniadanie, na obiad i nakolację.

987776

42

Ćwiczenie 4Popatrz na planszę 8 i wymień wszystko, co znajduje się na stole naprzyjęciu. Następnie dokończ zdania.

Co lubisz pić? Ja lubię pić wodę mineralną, pepsiz lodem, _____________________________________________________________________________________

Co najchętniej pijesz na przyjęciu? ________________________Szampana, _____________________

Ćwiczenie 5Uzupełnij zdania wyrazami: deser, posiłek, napój, owoc, warzywo, da−nie.

1. Obiad to _______________ 4. Banan to ______________2. Pomidor to _____________ 5. Herbata to ____________3. Sernik to _______________ 6. Zupa to _______________

Ćwiczenie 6Wpisz podane wyrazy do odpowiedniej grupy.Wyrazy: buraki, banan, parówki, kaszanka, orzechy, śliwki, marchew,

cielęcina, pomarańcza, agrest, cytryna, ogórek, szynka, mali−ny, jabłka, wieprzowina, pietruszka, sałata, salceson, truskaw−ki, kapusta, koper, baranina, groch, poziomki, winogrona, fa−sola, ananas, wiśnie, porzeczki, wołowina, kiełbasa, kalafior,cebula.

Warzywa Mięso i wędliny Owoce

987776

43

Ćwiczenie 7Czy wiesz z czego robi się zupy?

Wzór: zupa grzybowa = zupa z grzybów

1. barszcz czerwony = __________________________2. zupa jarzynowa = ____________________________3. kapuśniak = ________________________________4. krupnik = __________________________________5. rosół = _____________________________________6. zupa ogórkowa = ____________________________7. zupa owocowa = _____________________________8. zupa pomidorowa =__________________________9. zupa ziemniaczana = _________________________10. żurek = ___________________________________

Ćwiczenie 8Podziel znane ci warzywa według kolorów: warzywa białe, żółte, zielo−

ne i czerwone oraz wpisz ich nazwy do tabelki.

warzywa

białe żółte zielone czerwone

Ćwiczenie 9Na pewno często jesz zieloną sałatę. A czy znasz jakieś sałatki?

Wzór: np. sałatka owocowa,

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

987776

44

Ćwiczenie 10Co lubisz jeść? Uzupełnij zdania.

Bardzo lubię _________________________Lubię _______________________________Dosyć lubię __________________________Jem czasami _________________________Nie lubię ____________________________Nigdy nie jem ________________________

Ćwiczenie 11Uzupełnij zdania wyrazami: gorzki, kwaśny, ostry, pikantny, słodki, sło−

ny, tłusty.1. Miód jest __________________ 6. Czekolada jest ___________2. Lekarstwo jest ______________ 7. Sos jest _________________3. Cytryna jest ________________ 8. Śledź jest _______________4. Ogórek jest ________________ 9. Herbata jest_____________5. Boczek jest _________________ 10. Wiśnia jest ______________

Ćwiczenie 12Jakie są te produkty żywnościowe? Uzupełnij tabelę.

niezbędnedo życia

tuczące

tanie

spożywanew nadmiarze


1. Jaka jest twoja ulubiona potrawa?2. O której godzinie je się w twoim kraju posiłki?3. Jaki jest w twoim kraju główny posiłek dnia?4. Co smakuje ci w Polsce?5. Co nie smakuje ci w Polsce?

chle

b

cuki

er

czek

olad

a

mas

ło

mię

so

mle

ko

ryby

sól

wod

a

ziem

nia

ki

987776

45

Ćwiczenie 14W kwadracie literowym znajduje się 6 nazw warzyw i 6 nazw owoców.Wyrazy są ułożone poziomo i p . Odszukaj te wyrazy.

Ćwiczenie 15Zgadnij, co to jest.

Wzór: Nigdy nie piję późno wieczorem, bo potem nie mogę w nocy spać.czarna kawa

1. Zawsze kiedy kroję, płaczę. _______________________________2. Kiedy wypiję więcej niż cztery, mam kaca. __________________3. Nigdy nie jem na twardo, czasem jem

na miękko, ale najbardziej lubię sadzone. __________________4. Nie piję gorącego, bo nie lubię kożuchów. _________________5. Nie lubię czerstwego. Wolę świeży. ________________________6. Biały jem rzadko, ale żółty po prostu uwielbiam. ____________

Ćwiczenie 16Podaj wyrazy związane z tematem: przyjęcie.

Wzór: prezent, bukiet kwiatów, składać życzenia,________________________________________________________

ionowo

Owoce:1. ________________________2. ________________________3. ________________________4. ________________________5. ________________________6. ________________________

Warzywa:1. ________________________2. ________________________3. ________________________4. ________________________5. ________________________6. ________________________

987776

46


1. Z jakich okazji urządza się przyjęcia w domu w twoim kraju?2. Jak wygląda typowe przyjęcie w twoim kraju?3. W Polsce jest zwyczaj, że jeżeli idziesz do kogoś z wizytą po raz

pierwszy, przynosisz pani domu kwiaty w prezencie. A w twoimkraju?

Ćwiczenie 18Chcesz urządzić skromne przyjęcie w domu dla 4 osób.

Ułóż jadłospis.Chcesz urządzić wystawne przyjęcie w domu dla 4 osób.

Ułóż jadłospis.

Ćwiczenie 19Przyjęcie imieninowe.Pan Długi ma dzisiaj imieniny i zaprosił 7. gości na kolację. Otolista gości: państwo Czarni, państwo Czerwoni, pani Niebieska, panBiały i pani Żółta. Państwo Czarni i państwo Czerwoni są przyjaciół−mi i chcą siedzieć przy stole obok siebie. Pani Niebieska nie lubiani państwa Czarnych, ani państwa Czerwonych i nie chce siedziećobok nich. Pani Czerwona chce siedzieć naprzeciwko pani Żółteji obok pana Białego. Panu Białemu jest obojętne, gdzie będzie sie−dział. Pani Żółta chce rozmawiać podczas kolacji z panem Długim.Pan Długi jest głuchy na lewe ucho i ona musi siedzieć po jegoprawej stronie.

Jak będą siedzieć goście przy stole?

987776

47

Ćwiczenie 20Chcesz zaprosić znajomą polską rodzinę na obiad. W jadłospisieuwzględnij potrawy typowe dla twojego kraju. Przygotuj też listę pro−duktów, które musisz kupić, żeby przygotować obiad.

Ćwiczenie 21*Podaj przepis na swoją ulubioną potrawę. Użyj następujących wyrazów:

potrzebować, kroić/pokroić, gotować/ugotować, mieszać/wymieszać, dodawać/dodać, próbować/spróbować, solić/posolić,etc.

987776

48

Plansza 9

W KAWIARNI I W RESTAURACJI

Słowa: kawiarnia, restauracja, szatnia, sala, stolik, kelner, kelnerka, ście−reczka, obrus, serwetki, jadłospis (karta), zupa, danie, drób, ryba,mięso, dodatek (do dań), ciastko, tort, lody, koktajl, alkohol,wino, szampan, koniak, talerz (płytki i głęboki), szklanka, spodek,filiżanka, sztućce, butelka, puszka, kieliszek, rachunek, napiwek,szybki, uprzejmy, elegancki, dobry, czysty, przytulny, pyszny, wy−śmienity, wspaniały, chłodzący, owocowy, alkoholowy, smaczny,wycierać/wytrzeć, wybierać/wybrać, zamawiać/zamówić, nakry−wać/nakryć, podawać/podać,nakładać/nałożyć, nalewać/nalać, jeść/zjeść, pić/wypić, płacić/zapłacić.

Ćwiczenie 1Popatrz na planszę 9 i odpowiedz na pytania.

1. Ilu klientów jest w kawiarni?2. Co oni robią?3. Co jest w bufecie?4. Co robi kobieta, która stoi za ladą w bufecie?5. Opisz dokładnie rysunek: „W restauracji”.6. Opisz osoby, które siedzą przy stoliku. Co one robią?7. Co znajduje się na stoliku?8. Co robią kelnerzy?

Ćwiczenie 2W Krakowie jest wiele interesujących kawiar−ni. Najbardziej znana to „Jama Michalika”.Popatrz na ulotkę reklamową tej kawiarnii odpowiedz na pytania:

1. Gdzie mieści się „Jama Michalika”?2. Czy kawiarnia jest czynna

w niedzielę i święta?3. Co możesz powiedzieć

o kelnerach, którzy pracująw „Jamie Michalika”?

4. Jakie desery wymienione są w tej ulotce?

987776

49


W roku tysiąc osiemset dziewięćdziesiątym piątym (1895) Jan Apo−linary Michalik otworzył przy ulicy Floriańskiej „CukiernięLwowską”. Nowa cukiernia bardzo szybko zdobyła popularność i wie−lu klientów. Michalik podawał w swojej cukierni świetną kawę i do−skonałe ciastka o wyszukanych nazwach, np. „Flirt”, „Mickiewicz”,„Paderewski”. Często przychodzili tu artyści. Wkrótce w lokalu Mi−chalika powstał kabaret literacki „Zielony Balonik”. Była to szopkasatyryczna z kukiełkami, która krytykowała konserwatywny Kraków.Artyści dekorowali ściany cukierni swoimi obrazami, rysunkami, ka−rykaturami i witrażami. Pierwsza wojna światowa przerwała brutal−nie rozwój „Jamy” i jej kabaretu. Jan Michalik sprzedał swoją cu−kiernię. Kawiarnia powoli traciła popularność. Po drugiej wojnieświatowej lokal odrestaurowano. Powstał nowy kabaret literacki„Jama Michalika”. W kawiarni przy ulicy Floriańskiej znów jest we−soło i gwarnie.

Ćwiczenie 4Ułóż te zdania w odpowiedniej kolejności.

Wchodzisz do sali restauracyjnej.Jesz drugie danie.Czytasz jadłospis.Szukasz wolnego stolika.Dajesz kelnerowi napiwek.Jesz deser.

(1)Postanawiasz zjeść obiad w restauracji „Wierzynek”.Wychodzisz z restauracji.Wchodzisz do restauracji.Jesz zupę.Siadasz przy stoliku.Zamawiasz obiad.Prosisz o rachunek.Pijesz kawę.Zostawiasz płaszcz w szatni.Podchodzi kelner.Kelner zmienia brudny obrus na stoliku.Odbierasz płaszcz z szatni.

987776

50

Ćwiczenie 5Podaj nazwy ogólne: ciastka, desery, koktajle owocowe, lody, napoje

alkoholowe, napoje chłodzące, napoje gorące, torty.

MENU(w kawiarni)

napoje gorące__ _________________Capuccino Lody wanilioweKawa z ekspresu Lody kakaoweKawa po włosku Lody mieszaneze śmietanką Lody z czekoladąKawa parzonaHerbata ekspresowa _________________

Koktajl truskawkowy_________________ Koktajl poziomkowyKremówka delikatesowa Koktajl jagodowyPtyś z bitą śmietaną Koktajl malinowySernik wiedeńskiPączek _________________

Woda mineralna_________________ Pepsi ColaTort orzechowy TonikTort makowy Sok ananasowyTort czekoladowyTort owocowy z bitą śmietaną _________________

Egri Bikawer

_________________ SangriaKrem pomarańczowy CinzanoKrem truskawkowy Napoleon MartineauGalaretka wiśniowaGalaretka śliwkowa

Ćwiczenie 6Ułóż dialog w kawiarni według wzoru.

Wzór: Kelner: Dzień dobry. Co dla pana/pani?Klient: Proszę kawę ze śmietanką, tort orzechowy i mineralną.Kelner: Proszę bardzo.

987776

51

Ćwiczenie 7Przeczytaj głośno:

W roku tysiąc trzysta sześćdziesiątym czwartym (1364) kupiec i ban−kier krakowski Mikołaj Wierzynek wydał w swojej kamienicy w Ryn−ku pod numerem szesnastym (16) wielką ucztę dla królów i ksią−żąt. W tej uczcie udział wzięli: król Polski Kazimierz Wielki, ce−sarz niemiecki Karol IV, król Węgier Ludwik, król Danii Walde−mar i król Cypru Piotr de Lusignan. Na uczcie potrawy podawa−no na złotych i srebrnych półmiskach, a dostojni goście otrzymaliwspaniałe prezenty. Obecnie w Rynku pod numerem szesnastymmieści się restauracja „Wierzynek”, która przyjmuje swoich gościnaprawdę „po królewsku”. Ma w podziemiach miodosytnię, naparterze kawiarnię i drink−bar, a na piętrze kilka sal restauracyj−nych.

Ćwiczenie 8Ułóż dialog w restauracji według wzoru.

Wzór: Klient: Proszę (o) kartę.Kelner: Proszę. Słucham pana/panią.

Co dla pana/pani?Klient: Proszę rosół z makaronem, pieczeń wołową

i małą kawę.(Po godzinie).

Klient: Proszę (o) rachunek.Kelner: Proszę bardzo_____________ złKlient: Proszę bardzo. Reszty nie trzeba.

Reszta dla pana/pani.Kelner: Dziękuję bardzo. Do widzenia!

Ćwiczenie 9Jaka może być kawiarnia/restauracja? Mała, przytulna, ____________________________________________________________________________Jaki może być obiad? Dobry, smaczny, ______________________________________________________________________________________


Wzór: szklanka (czego?) mleka

talerz______________________________filiżanka ___________________________butelka ____________________________puszka ____________________________kieliszek ___________________________

987776

52

Ćwiczenie 11Na karcie dań dopisz nazwy ogólne:dania jarskie, dania mięsne, dania z drobiu, dania z ryb, dodatki do

dań, napoje, zupy, sałatki

JADŁOSPIS OBIADOWY

zupy__________________ _________________

Rosół z makaronem Naleśniki z dżemeKrupnik Naleśniki z seremZupa pomidorowa z ryżem Pierogi ruskieBarszcz czerwony z jajkiem Pierogi leniwe

Omlet z pieczarkami_______________________ Placki ziemniaczaneKurczak pieczony ze śmietanąIndyk pieczony Pieczarki z patelniKaczka pieczona z jabłkamiGęś pieczona __________________

Sałata zielona_______________________ Czerwona kapustaFilet z dorsza Kiszona kapustaKarp Biała kapustaPstrąg Marchewka z groszkiem

Buraczki_______________________ Surówka z marchewkiKotlet schabowy Sałatka z pomidorówSznycelPieczeń wołowa __________________Befsztyk z cebulką KawaSztuka mięsa Herbata ekspresowa

Woda mineralna_______________________ Pepsi ColaFrytki Kompot z jabłekRyż TonikZiemniaki z wody PiwoKasza Sok z czarnej porzeczkiMakaron

987776

53

Ćwiczenie 12Proszę wymienić.

Wzór: nakrycie to: talerz płytki, głęboki, deserowy, sztućce, szklanka, serwetka

1. Sztućce to ____________________________________________2. Przyprawy to __________________________________________3. Desery to _____________________________________________4. Napoje to ____________________________________________5. Alkohole to___________________________________________

Ćwiczenie 131. Przeczytaj ten jadłospis i zaznacz, które z wymienionych potraw lu−bisz jeść.

MENU OBIADOWE– galaretka z drobiu z octem lub cytryną– jajka na twardo– kukurydza z papryką i ogórkiem– szynka, kiełbasa, baleron, polędwica– ser żółty, musztarda, keczup, chrzan– żurek z jajkiem– indyk z nadzieniem z wątróbki, ziemniaki z pietruszką, brusznice,do tego białe wino

– kompot z ananasów– banany, mandarynki, pomarańcze, kiwi– kawa, koniak– babki, mazurki, serniki, makowce, a także soki i wody mineralne

Obiad trwał cztery i pół godziny.Był to obiad świąteczny wydany w Krakowie przez panią E.R. i pana F.P.Jaka to była okazja?2. Odszukaj wszystkie wymienione w jadłospisie:ciasta, drób, napoje, owoce, przyprawy, warzywa, wędliny, zupy.


1. Czy często chodzisz do restauracji? Z jakiej okazji?2. Co lubisz jeść w restauracji?3. Czy restauracje w twoim kraju są drogie?4. Jaki powinien być dobry kelner?5. Którą kuchnię uważasz za najlepszą?6. Co myślisz o polskiej kuchni?

987776

54

Plansza 10

SKLEPY(zakupy)

Słowa: sklep: spożywczy, jarzynowy (owocowo−warzywny), rybny, mięs−ny, papierniczy, monopolowy, obuwniczy, galanteryjny, samo−obsługowy („sam”), meblowy, dom towarowy, drogeria, cukier−nia, delikatesy, komis, piekarnia, księgarnia, apteka, antykwa−riat, jubiler, Desa, kiosk, kwiaciarnia, sprzedawca, sprzedawczy−ni, klient, klientka, kolejka, stoisko, lada,uprzejmy, grzeczny, kulturalny, cierpliwy, zadowolony,robić/zrobić zakupy, kupować/kupić, sprzedawać/sprzedać, ob−sługiwać/obsłużyć, czekać/zaczekać, pomagać/pomóc, prosić/poprosić, pokazywać/pokazać, ważyć/zważyć, pakować/zapako−wać, brać/zabrać/wziąć, liczyć/policzyć, wydawać/wydać, kosz−tować.

Ćwiczenie 1

Przeczytaj:W Polsce jest coraz więcej wielkich magazynów handlowych (czylisuper lub/i hipermarketów). Można w nich kupić żywność, ubra−nie, artykuły przemysłowe (telewizory, radia, lodówki, odkurza−cze, maszyny do szycia, aparaty fotograficzne, talerze, szklanki,garnki, materiały papiernicze, zabawki, przybory szkolne i wieleinnych rzeczy). Typowych polskich Domów Towarowych jest jużniewiele. Codziennie ludzie robią zakupy w sklepach, kioskachi na targu (placach handlowych). W sklepach pracują sprzedawcy(ekspedienci), którzy podają towar i inkasują pieniądze. Są teżsklepy samoobsługowe, gdzie klient sam wybiera towar, a na−stępnie płaci w kasie.

Ćwiczenie 2Wykonaj ćwiczenia umieszczone na planszy 10.

987776

55

Ćwiczenie 3Uzupełnij zdania według wzoru.

Wzór: Żywność kupujemy w sklepie spożywczym.

Buty sportowe kupujemy w ______________________________Ubranie kupujemy w ___________________________________Papier kupujemy w ____________________________________Alkohole kupujemy w __________________________________Chleb i bułki kupujemy w _______________________________(Prawie) wszystkie towary możemy kupić __________________

Ćwiczenie 4Podaj nazwy sklepów.

Wzór: Sklep z kwiatami to kwiaciarnia.

Sklep z książkami to ___________________________________Sklep z biżuterią to ____________________________________Sklep z antycznymi meblami to __________________________Sklep z lekarstwami to__________________________________Sklep ze starymi książkami to ____________________________

Ćwiczenie 5Uzupełnij opowiadanie.Dla mnie najważniejszy sklep to __________________, potem____________________, a następnie _____________________. Sklepy________________________ mogą dla mnie w ogóle nie istnieć. Lubiękupować w ______________________. Nie lubię robić zakupóww ____________________ .

Ćwiczenie 6„Jubilat” to nazwa dużego domu handlowego w Krakowie. Wyobraź so−bie, że musisz zrobić tam zakupy. To jest lista twoich zakupów. Na któ−rym piętrze kupisz te rzeczy?Lista: dwa prześcieradła, dziesięć metrów białej firanki, igły, kaseta z na−

graniami muzyki ludowej, krem do golenia, miś dla syna, napićsię kawy, nici, notes, okulary przeciwsłoneczne, piżama, panto−fle, rękawiczki skórzane, tapczan, zrobić kopię artykułu dla re−dakcji, sześć szklanek i spodków, koszula na lato z krótkimi ręka−wami i dwie opony.

987776

56

JUBILAT

III p. meble i komplety meblowe, radio i tv,fotooptyka, artykuły samochodowe, cafe bar „Delicje”

II p. tkaniny, pościel, dywany, obuwie, zabawki,artykuły muzyczne, galanteria skórzana

I p. konfekcja (męska i damska), bielizna (męska, damska,dziecinna), pasmanteria, kosmetyki, kryształy, szkło,porcelana, optyk, usługi kserograficzne (ekspres),artykuły piśmiennicze i kreślarskie

parter sklep spożywczy, stoisko z mięsem i wędliną,wyroby garmażeryjne

Ćwiczenie 7Ułóż własne dialogi według podanych wzorów.

W sklepie spożywczym

Sprzedawca: Słucham panią.Klientka: Proszę chleb, pięć bułek, masło, pół kilograma (kilo)

białego sera i dżem truskawkowy.

W sklepie jarzynowym

Sprzedawca: Proszę.Klientka: Proszę dwa kilo ziemniaków, jeden kalafior i pół kilo

cebuli.

W kwiaciarni

Sprzedawczyni: Co dla pana?Klient: Trzy różowe goździki z przybraniem*.

* Z przybraniem, to znaczy z asparagusem i kolorową wstążeczką.W Polsce wręcza się kwiaty bez opakowania. Kupuje się zawsze niepa−rzystą liczbę kwiatów (jeden kwiat, trzy kwiaty, pięć kwiatów).

987776

57

Ćwiczenie 8Przeczytaj ten dialog. Wytłuszczone w dialogu zwroty i wyrażenia zastąpinnymi o podobnym znaczeniu.

Klient: Dzień dobry.Pani Ola: Dzień dobry panu. Słucham.Klient: Mam pewien problem. Moja żona pojechała na kurs językapolskiego do Szkoły Letniej i teraz muszę sobie sam gotować obiady.Co może mi pani zaproponować?

Pani O: A na co pan ma ochotę? Mamy dzisiaj bardzo ładne kotlety.Klient: Pani jest bardzo uprzejma, ale do gotowania to ja mam dwie

lewe ręce.Pani O: Proszę się nie martwić. Mamy też konserwy.Klient: No dobrze, ale co na to moja wątroba?

Pani O: A co by pan powiedział na potrawkę z kury?Klient: O Boże! Potrawkę z kury jadłem wczoraj.Pani O: W takim razie proszę kupić rybę w galarecie, bułki i piwo.Klient: No tak, ale mój lekarz nie pozwala mi pić alkoholu.Pani O: Proszę wziąć koszyk i wybrać to, co się panu podoba.

Ćwiczenie 9Odszukaj na planszy wszystkie produkty spożywcze.

987776

58


1. Czy lubisz robić zakupy?2. Czy masz swój ulubiony sklep?3. Czy często zamawiasz różne produkty przez telefon?4. Czy pracowałeś kiedykolwiek w sklepie? Czy chciałbyś pracować w sklepie?5. Co robi sprzedawca w sklepie? Czeka na klienta, _____________________________________________________________________6. Jaki powinien być dobry sprzedawca?Z podanej listy wybierz 5 najważniejszych, twoim zdaniem, cech.

Lista: kompetentny, realista, zgrabny, elegancki, dobry aktor, powinienlubić ludzi, optymista, przystojny, uprzejmy, powinien znać języ−ki obce, szybki, spokojny, otwarty, pracowity, energiczny, dobryobserwator, inteligentny, taktowny, uczciwy, wesoły, kulturalny,...

7. Jakie są godziny otwarcia sklepów w twoim kraju?W Krakowie sklepy spożywcze są otwarte od 6.00 lub od 7.00 do19.00, sklepy z towarami przemysłowymi od 11.00 do 19.00, a domytowarowe z reguły od 9.00.

Ćwiczenie 11Ułóż listę 15. rzeczy, które można kupić w różnych sklepach. Ostatnialitera każdego wyrazu musi być jednocześnie pierwszą literą następnego.

Wzór: róża – ananas – ser – r...

987776

59

Plansza 11

NA POCZCIE

Słowa: poczta, urzędnik, urzędniczka, okienko, telefon, telegraf, bud−ka telefoniczna, kabina telefoniczna, telefonistka, rozmowa, li−stonosz, list, znaczek, koperta, telegram, paczka, przesyłka ku−rierska, przekaz, pieniądze, opłata, stempel, kod, waga, skrzyn−ka, faks, blankiet, nadawca, adresat, adres, korespondencja, pocz−tówka, widokówka, życzenia,pocztowy, zwykły, lotniczy, szybki, ekspresowy, błyskawiczny, po−lecony, duży, mały, ciężki, długi, drogi, sprawny, (rozmowa) mię−dzymiastowa i międzynarodowa,pracować (na poczcie), siedzieć (w okienku), urzędować (za biur−kiem), stać (w kolejce), czekać/zaczekać, denerwować się/zde−nerwować się, przyjmować/przyjąć, kupować/kupić, zamawiać/zamówić, rozmawiać/porozmawiać, pisać/napisać, wypełniać/wypełnić, wysyłać/wysłać, ważyć/zważyć.


Poczta jest bardzo ważną instytucją w każdym kraju. Pomaga po−rozumiewać się z innymi ludźmi bez potrzeby podróżowania.Na poczcie można „załatwić” mnóstwo spraw: można wysłać listdo kuzynki i paczkę do brata w wojsku, nadać telegram z życze−niami imieninowymi oraz przekaz pieniężny do Gdańska. Napoczcie kupuje się też znaczki i koperty, płaci rachunki za gaz,elektryczność i telefon, podejmuje pieniądze z książeczki, a tak−że realizuje czeki i przekazy pieniężne. Czy świat może istniećbez poczty?

Ćwiczenie 2Podpisz rysunki umieszczone na planszy 11.

Ćwiczenie 3Wymień słowa, które kojarzą ci się z hasłami:

1. korespondencja – list, _________________________________2. listonosz – ciężka torba, _______________________________

987776

60

3. nadawać – paczka, ____________________________________4. poczta − okienko _____________________________________5. telefon − ___________________________________________

Ćwiczenie 4Do podanego przymiotnika dopisz rzeczownik.

Wzór: znaczek pocztowy

1. ___________ pieniężny 4. _____________ lotniczy2. ___________ międzymiastowa 5. _____________ pantoflowa3. ___________ polecony 6. _____________ telefoniczna

Ćwiczenie 5Czy to prawda?

1. Poczta jest realizacją marzeń o szybkiej komunikacji z drugą osobą. TAK NIE2. Listonosz to najbardziej romantyczny urzędnik na świecie. TAK NIE3. Kolekcjonowanie znaczków pocztowych to jedyny sensowny sposób na spędzanie wolnego czasu. TAK NIE

Uzasadnij swój wybór.

Ćwiczenie 6Z podanych wyrazów ułóż zdania.

1. list na pięć koperty i trzy znaczków proszę2. Nowego chciałbym Jorku rozmowę do zamówić3. do telegram chcę Warszawy nadać4. Francji list na ile znaczek do kosztuje

Ćwiczenie 7*Przeczytaj:

Faksomania

Faks – mały cud techniki ostatnich lat, szybszy niż list, tańszy niżtelegram, bardziej niezawodny niż telefon – stał się niezbędnyw świecie interesów. Obowiązkowy w każdym poważnym przedsię−biorstwie. W 30 sekund (a wkrótce w 4 sekundy) dokumenty lubzdjęcia pokonują kontynenty. Koszty są niewielkie – równają sięcenie rozmowy telefonicznej. Faks jest także obecny w naszym życiu

987776

61

prywatnym. Już teraz niektóre restauracje wysyłają tą drogą kartydań, hotele potwierdzają rezerwację. Jeżeli więc zaprosisz przyja−ciół na weekend na działkę, nie tłumacz im, jak mają dojechać.Prześlij mapkę faksem.

Napisz hasło reklamowe dla faksu.


1. Czy usługi pocztowe w twoim kraju są drogie?2. Czy możesz żyć bez poczty?3. Jak działa poczta w twoim kraju?4. Czy chciałbyś pracować na poczcie? Dlaczego tak? Dlaczego nie?5. Czy lubisz pisać listy?6. Czy lubisz otrzymywać listy?7. Czy zawsze odpisujesz na listy?

Ćwiczenie 9Uzupełnij to opowiadanie.

Wzór: Jutro muszę iść na pocztę. Mam dużo spraw do załatwienia.

Muszę 1._____________ znaczki pocztowe, 2.______________ pięć lis−tów, nadać 3._______________ z życzeniami urodzinowymi do ciociErnestyny i jeszcze nadać 4.______________ z książkami do Pekinu.Muszę też zapłacić rachunek za 5._________________ .

987776

62

Plansza 12

KTÓRA GODZINA?

Słowa: godzina, minuta, moment, chwila, zegar, zegarek, budzik, tar−cza, (mała i duża) wskazówka, południe, północ,punktualny, spóźnialski, dokładny,wskazywać/wskazać, spóźniać się/spóźnić się, śpieszyć się/po−śpieszyć się, nakręcać/nakręcić, nastawiać/nastawić, dzwonić/zadzwonić, budzić/obudzić, chodzić (zegarek chodzi, idzie).


Czy masz zegarek? Która godzina? Trzecia? U mnie jest już wpółdo czwartej. Twój zegarek strasznie się spóźnia. Musisz go do−kładnie nastawiać, jeżeli chcesz być punktualny. W Polsce lu−dzie nie zawsze są punktualni, ale zawsze się śpieszą: rano, popołudniu i wieczorem, do pracy, do szkoły, do sklepu, do domu,na dworzec. Stale patrzą na zegarek i mówią, że na nic nie majączasu. A podobno czas to pieniądz. Jak myślisz?

Ćwiczenie 25:20 5:20 5:20

zegarek chodzi dokładnie zegarek spóźnia się zegarek śpieszy się

Zegarek spóźnia się = zegarek idzie za wolno.Zegarek śpieszy się = zegarek idzie za szybko.Jak chodzi twój zegarek?

Ćwiczenie 3Popatrz na planszę 12 i wpisz nazwy godzin pod zegarami umieszczony−mi po lewej stronie.

987776

63

Ćwiczenie 4Popatrz na planszę 12 i zaznacz godziny na tarczach zegarów umiesz−czonych po prawej stronie.

Ćwiczenie 5Jeżeli zegar w Warszawie wskazuje dziesiątą trzydzieści rano, to któragodzina będzie w tym samym czasie w Sydney, Rio de Janeiro, Ottawie,Pekinie i Bombaju? Zaznacz to na zegarach (plansza 12), podając porędnia. Różnice w godzinach w stosunku do czasu w Polsce: Australia +9,Brazylia −4, Chiny +7, Indie +4,5, Kanada −6.Pory dnia: rano, przed południem, w południe, po południu, wieczo−rem, w nocy.

Ćwiczenie 6Zgadnij która godzina.

1. Godzinę temu było wpół do piątej. Która teraz jest godzina?2. Teraz jest za piętnaście druga. Która godzina będzie za pół

godziny?3. Dziesięć minut temu była trzecia. Która godzina będzie za

godzinę?Odpowiedz na pytania.

1. O której godzinie jest nadawany przez radio hejnał z WieżyMariackiej?

2. Jak często możesz usłyszeć hejnał z Wieży Mariackiej w RynkuGłównym?

3. O której godzinie są nadawane w telewizji Wiadomości?

Ćwiczenie 7Uzupełnij.

Co robi zegar? Zegar chodzi. ______________________________Jakie mamy zegary? Zegar na ścianę, ________________________

Ćwiczenie 8Popatrz na ten zegar. To nie jest zegar typowy, to jest zegar alfabetycz−ny. Na jego tarczy zamiast cyfr są litery ułożone w porządku alfabetycz−nym.

987776

64

Litery oznaczają tu godziny i minuty. Reguła jest następująca: pierwszalitera dowolnego wyrazu oznacza pełne godziny, ostatnia litera ozna−cza minuty. Na przykład wyraz: zegar. „Z” jest pierwszą literą tego wyra−zu i oznacza na rysunku godzinę jedenastą. „R” jest ostatnią literą tegowyrazu i oznacza czterdzieści minut. Która jest godzina? Jest 11.40 –jedenasta czterdzieści. Jeszcze jeden przykład.Wyraz budzik oznacza pierwszą dwadzieścia pięć. A teraz ty wybierzdowolny wyraz i spróbuj odgadnąć na jego podstawie: „Która godzina?”Powodzenia!

Ćwiczenie 9Przeczytaj ten dialog i odpowiedz na pytania.

A: Znowu się pani spóźniła!B: Ja się spóźniłam? A która jest godzina?A: Już wpół do ósmej. To już drugi raz w tym tygodniu.B: Drugi raz? Niemożliwe!A: Pani się za często spóźnia. Nie zamierzam tego tolerować.B: Tylko proszę na mnie nie krzyczeć.A: Ja na panią krzyczę?

Kim są A i B? Gdzie oni rozmawiają?


Tu mówi... zegarek

W swoim najnowszym filmie aktor amerykański Warren Beatty nosina ręku zegarek, który jest równocześnie radioodbiornikiem i ra−diowym nadajnikiem. „Gangsterzy są w porcie” – woła na przykładzegarek. „Zaraz tam będę” – odpowiada bohater filmu.

987776

65

To na razie tylko fantazja. Ale znana firma Seiko wyprodukowałaniezwykły zegarek, który za pośrednictwem fal radiowych przeka−zuje swojemu właścicielowi różne wiadomości, które ukazują się natarczy zegarka. Na przykład: „Zatelefonować do domu”, „Szybkodo biura”. Ile taki zegarek będzie kosztować, na razie nie wiadomo.Czy chciałbyś mieć zegarek, który mówi?

Ćwiczenie 11*Przeczytaj to opowiadanie.

Budzik

Żył sobie Budzik. Miał wąsy i serce. I postanowił ożenić się. Posta−nowił ożenić się, kiedy wybije wpół do dziewiątej.Za piętnaście ósma złożył propozycję dzbanowi z wodą. Dzbanz wodą pomyślał i po piętnastu minutach zgodził się. Ale pięć mi−nut później dzban z wodą wydano za mąż za kurek wodociągowy.Sprawa była załatwiona; dzban z wodą wrócił na stół jako zamężnadama.Dziesięć po ósmej Budzik złożył propozycję okularom. Okulary byłyjuż stare i niejednokrotnie wychodziły za mąż za uszy. Pomyślałydziesięć minut i zgodziły się, ale znowu je wydano za uszy.Było dwadzieścia minut po ósmej. Pozostawało już niewiele czasu.Wtedy Budzik złożył propozycję książce. Książka zgodziła się na−tychmiast.Budzik zaczął czekać na godzinę wpół do dziewiątej. Serce mu biłobardzo mocno i nakryto go poduszką, bo dzieci kładły się spać.I dokładnie wpół do dziewiątej Budzik nieoczekiwanie dla siebieożenił się z poduszką.

L. Pietruszewska („Przekrój” z 18.03.1990 r.)

Wypisz wszystkie oznaczenia godzinowe z tego opowiadania.

Wzór: wpół do dziewiątej – 8.30,

Z podanych niżej wyrazów i zwrotów wybierz te, których można użyćmówiąc:

1. tylko o mężczyźnie _____________________________________2. tylko o kobiecie _______________________________________3. tylko o mężczyźnie i kobiecie razem ______________________4. i o mężczyźnie, i o kobiecie _____________________________

ożenić się, zawrzeć związek małżeński, pobrać się, wyjść za mąż, poślu−

bić, zawrzeć małżeństwo

987776

66

Plansza 13

NA DWORCU KOLEJOWYM(przy kasie i na peronie)

Słowa: kolej, komunikacja (kolejowa), dworzec (kolejowy), zegar (dwor−cowy), pasażer/podróżny, poczekalnia, restauracja, bufet, infor−macja, mapa, rozkład jazdy, bagaż, przechowalnia (bagażu),walizka, torba (podróżna), plecak, biuro rzeczy znalezionych,kasa (biletowa), okienko, kasjerka, bilet, (pierwsza i druga) kla−sa, stacja, pociąg, ekspres, intercity, peron, tor, szyna, wagon,przedział, miejscówka, miejsce, kuszetka, wagon sypialny, tłok,dyżurny ruchu, konduktor, lokomotywa, maszynista,kolejowy, elektryczny, zwykły, przyspieszony, pospieszny, ekspre−sowy, dalekobieżny, podmiejski, towarowy, bagażowy, pocztowy,sypialny, restauracyjny, służbowy, ulgowy, zajęty, wolny, pusty,przepełniony, zatłoczony, punktualny, opóźniony, spóźniony,przyjemny, wygodny, luksusowy, bezpieczny, długi, męczący,uciążliwy, nudny, daleki, krótki, drogi, tani, duży, mały,kupować/kupić, czekać/zaczekać, żegnać się/pożegnać się, wsia−dać/wsiąść, wysiadać/wysiąść, przesiadać się/przesiąść się, spóź−niać się/spóźnić się, odchodzić/odejść, jechać/jeździć, spraw−dzać/sprawdzić bilety, przyjechać/przyjeżdżać/nadjeżdżać/wjeżdżać/odjeżdżać, podróżować, stać, siedzieć.


Podróżowanie pociągiem nie zawsze jest przyjemne. Najpierwpodróżny stoi w długiej kolejce do kasy biletowej. Kiedy ma jużbilet w kieszeni, patrzy na zegarek. Właśnie odjechał jego po−ciąg. Następny będzie dopiero za dwie godziny. Podróżny idziedo bufetu na herbatę i bułkę z serem. Potem czeka w poczekal−ni dworcowej. Siedzi na niewygodnej ławce, ogląda telewizjęi próbuje spać. Następnie idzie na peron i tam czeka na pociąg.Wreszcie pociąg wjeżdża na peron. Podróżny wsiada do wago−nu, znajduje swój przedział i swoje miejsce. Pociąg rusza. Uff!Do przedziału wchodzi konduktor. „Proszę bilety do kontroli” –mówi. Podróżny podaje bilet. Konduktor długo ogląda bilet.

987776

67

„Ależ proszę pana, ten pociąg jedzie do Tarnowa, a pan ma biletdo Katowic. Pański pociąg stoi jeszcze na stacji”. „To co ja mamteraz zrobić?” – pyta podróżny. „Musi pan się przesiąść i to szyb−ko albo wykupić bilet do Tarnowa”. Tak, podróżowanie pocią−giem nie zawsze jest przyjemne.

Ćwiczenie 2Popatrz na planszę 13 i podpisz rysunki.

Ćwiczenie 3Ułóż własne dialogi według podanych wzorów.

W informacji

Podróżny: O której godzinie odchodzi najbliższy pociąg doPoznania?

Urzędnik: O dziewiętnastej dwadzieścia pięć.Podróżny: Z którego peronu?Urzędnik: Z trzeciego.

W informacji

Podróżny: Przepraszam, o której godzinie są pociągi do Poznania?Urzędnik: Do Poznania? Chwileczkę... Jest jeden o 15.40, a potem

o 20.27, 21.20 i 22.55.Podróżny: Czy ten o 22.55 to pospieszny?Urzędnik: Nie, przyspieszony.Podróżny: A o której przyjeżdża do Poznania?Urzędnik: O 7.45 rano.Podróżny: Dziękuję.

W kasie

Podróżny: Proszę bilet do Katowic, druga klasa, dla niepalących.

W kasie

Podróżny: Proszę bilet na ekspres do Warszawy na jutro, na 6.40,pierwsza klasa.

Kasjerka: Normalny?Podróżny: Nie, ulgowy. Jestem studentem.

W kasie

Podróżny: Proszę jedną kuszetkę do Gdańska na 25 lipca.Kasjerka: Niestety, wszystkie kuszetki zostały wyprzedane.Podróżny: W takim razie proszę jeden bilet w pierwszej klasie.

987776

68

Uwaga: w dialogach wystąpiły słowa: pociąg pospieszny, przyspieszony,ekspres. Jest także pociąg osobowy. Czym te pociągi różnią się międzysobą?

Na peronie

Podróżny: Przepraszam pana. Oto moja miejscówka, ale niemogę odczytać numeru miejsca.

Pracownikkolejowy: Wagon 8, miejsce 38.

W przedziale

Kobieta: Przepraszam, ale to jest moje miejsce.Mężczyzna: Jak to?Kobieta: O proszę, tu jest mój bilet. Wagon 6, miejsce 28.Mężczyzna: Przepraszam bardzo, pomyliłem wagony.

W przedziale

Konduktor: Dzień dobry. Kontrola biletów.Student: Proszę.Konduktor: A legitymacja?Student: Proszę.Konduktor: Dziękuję, do widzenia.

Ćwiczenie 4Na peronie możesz usłyszeć przez megafony różne komunikaty.Ułóż własne komunikaty na podstawie wzorów.Wzór 1. Uwaga, uwaga, pociąg ze Szczecina, planowy przyjazd godzina

7.54, jest opóźniony o około trzydzieści minut. Opóźnieniepociągu może ulec zmianie. Za opóźnienie pociągu przepra−szamy.

Wzór 2. Uwaga, uwaga, pociąg pospieszny do Poznania, planowy od−jazd godzina 15.40, stoi na torze drugim przy peronie pierw−szym.

Wzór 3. Uwaga, uwaga, pociąg ekspresowy do Warszawy „Krakus”wjeżdża na tor pierwszy przy peronie pierwszym. Pociąg jestobjęty całkowitą rezerwacją miejsc. Proszę zachować ostrożnośći odsunąć się od toru.

Wzór 4. Uwaga, uwaga, pociąg ekspresowy do Warszawy „Krakus”, pla−nowy odjazd godzina 6.40, odjeżdża z toru pierwszego przy pe−ronie pierwszym. Proszę zachować ostrożność i odsunąć się odtoru.

987776

69

Ćwiczenie 5Podaj wyrazy, które kojarzą ci się z hasłami.

pociąg – zwykły, ekspresowy, _____________________________bagaż – walizka, ciężki, __________________________________dworzec – kolejowy, zatłoczony,___________________________wagon – _______________________________________________

Ćwiczenie 6Podaj antonimy (wyrazy o znaczeniu przeciwnym) do podanych okre−śleń.

Wzór: długa podróż =/ krótka podróż

1. wolne miejsce =/ ______________ miejsce2. normalny bilet =/ _____________ bilet3. duży ruch =/ __________________ ruch4. pusty przedział =/ _____________ przedział5. punktualny pociąg =/__________ pociąg6. wygodna podróż =/ ___________ podróż


1. Co oznaczają skróty: PKP, PKS, PLL LOT, PLO?2. Jaki transport jest najtańszy, a jaki najdroższy?3. Czego nie można przewozić w pociągach?4. Czy pies może w Polsce podróżować pociągiem? A w twoim kraju?5. Czy lubisz podróżować pociągiem? Dlaczego tak? Dlaczego nie?6. Czy transport kolejowy ma przed sobą przyszłość?

Ćwiczenie 8Uzupełnij.

Co można robić na dworcu kolejowym?Na dworcu można kupić bilet kolejowy, czekać na pociąg, _______________________________________________________________

Ćwiczenie 9Wstaw brakujące słowa.

Wzór: Jestem na Dworcu Głównym w Krakowie.

1. Jadę do Warszawy __________ „Krakus”.2. Bilety kupiłam wczoraj w ____ „Orbisu”.3. Czekam na pociąg na _______ trzecim.

987776

70

4. Wsiadam do _______________ pierwszej klasy.5. Mój pociąg ________________ z Krakowa punktualnie o 6.40.

Ćwiczenie 10*Opisz, jak może wyglądać „superluksusowy” pociąg przyszłości, którymchciałbyś podróżować.

Ćwiczenie 11W pociągu można spotkać interesujących ludzi, rozmawiać z nimi, a na−wet się zaprzyjaźnić. Opisz najciekawszą osobę, którą spotkałeś podczaspodróży pociągiem.

Ćwiczenie 12Zgadnij, ile wagonów.Kiedy na zakręcie linii kolejowej wyjrzałem przez okno pociągu, zoba−czyłem, że przede mną jest osiem wagonów, a za mną pięć. Z ilu wago−nów składał się pociąg, którym jechałem?

987776

71

Plansze 14 i 15

UBRANIE

Słowa ubranie, płaszcz, kurtka, futro, beret, czapka, kapelusz, chust−ka, szalik, rękawiczki, szlafrok, koszula nocna, piżama, sweter,koszula, bluzka, spódnica, sukienka, suknia wieczorowa,spodnie, marynarka, frak, smoking, ubranie męskie/garnitur(spodnie + marynarka), kamizelka, pasek, krawat, podkoszu−lek, bielizna, pończochy, rajstopy, skarpetki, obuwie/buty,kozaczki, botki, śniegowce, półbuty, tenisówki, trampki, adi−dasy, pantofle, torebka,elegancki, szykowny, gustowny, ekstrawagancki, skromny, wy−godny, funkcjonalny, sportowy, luźny, lekki, ciężki, ciepły,ładny, brzydki, drogi, tani, nowy, czysty,ubierać się/ubrać się, wkładać/włożyć, zdejmować/zdjąć, mie−rzyć/zmierzyć, szyć/uszyć, kupować/kupić, dbać/zadbać,prać/uprać, prasować/wyprasować, czyścić/wyczyścić, domi−nować/zdominować, nosić.

Ćwiczenie 1Przeczytaj

Recepta na elegancję.Jakie kolory obowiązują w tym sezonie? Jaka długość jest naj−modniejsza? Co się nosi w Paryżu? Takie pytania zadaje każdy,kto chce być modnie i elegancko ubrany. Znana polska pro−jektantka mody, Grażyna Hase, twierdzi, że w Warszawie za−wsze dominować będzie indywidualny styl ubierania się, o któ−ry każda elegancka kobieta i każdy elegancki mężczyzna po−winni dbać. Bo właśnie od stylu wszystko się zaczyna – mówipani Grażyna. Nie wolno być modnym za wszelką cenę. Oso−ba, która chce być modna i elegancka, zawsze powinna wybie−rać spośród propozycji dyktatorów mody to, w czym jest jejnajlepiej i w czym najlepiej się czuje.

Ćwiczenie 2Popatrz na planszę 14 i podaj nazwy wszystkich części garderoby.

do

planszy

14:

987776

72

Ćwiczenie 3Nazwij części garderoby, które masz na sobie.

Wzór: Dzisiaj mam na sobie brązową sukienkę, brązowe buty na obcasiei beżową kamizelkę.

1. _____________________________________________________2. _____________________________________________________3. _____________________________________________________4. _____________________________________________________5. _____________________________________________________

Ćwiczenie 4Połącz odpowiednio te wyrazy.

klipsyrękawiczki taliaskarpetki ręcechustka uszykrawat palcepasek stopypierścionek szyjaczapka głowabotki noginaszyjnik

Ćwiczenie 5Połącz odpowiednio wyrazy. Zwróć uwagę na rodzaj gramatyczny przy−miotnika.

Wzór: gruby wełniany płaszcz

gruby wełniany płaszczcienki bawełniany garniturciepły skórzany krawatdługi lniany spódnicakrótki jedwabny bluzkawąski nylonowy szalikszeroki kretonowy spodniekolorowy dżinsowy rękawiczkilekki sztruksowy podkoszulekdopasowany płócienny marynarka

987776

73

Ćwiczenie 6spódnica, sukienka, suknia, bluzka z długim rękawem,bluzka z krótkim rękawem, spodnie,wąski, szeroki, długi, krótki,w kratkę, w kwiaty, w kropki, w paski.

Popatrz na planszę 15 i podpisz rysunki. Zaprojektuj strój dla eleganc−kiego mężczyzny i eleganckiej kobiety.

Ćwiczenie 7

Opisz swój ulubiony codzienny strój.

Wzór: Ja bardzo lubię nosić __________________________________

Podobają mi się ____________________________________________

Ćwiczenie 8Opisz swoją letnią i zimową garderobę.

Wzór: W lecie noszę lekkie rzeczy. Są to: __________________________

W zimie noszę ciepłe rzeczy, takie jak: ___________________________

Ćwiczenie 9Zaprojektuj „superciuch” na aktualny sezon.

Ćwiczenie 10Wymień części garderoby, które noszą mężczyźni i kobiety.Panowie noszą ___________________________________________A panie? ________________________________________________Odpowiedz na pytania.1. Jaki był twój najdroższy ubiór?2. Jaki był twój najbardziej wytworny strój?3. Czy byłeś kiedyś ubrany nieodpowiednio? W jakiej sytuacji?4. Czy moda jest dla ciebie ważna?5. Jaka część ubrania jest dla ciebie najważniejsza?6. Ile powinno się mieć par butów?7. Ile garniturów powinien mieć elegancki mężczyzna?8. Czy każdy może nosić kapelusz?

Słowa

do

planszy 15:

987776

74

Ćwiczenie 11Ułóż własny dialog według podanego wzoru.

W sklepie obuwniczymKlient: Chciałbym kupićKlientka: Chciałabym kupić

jakieś buty na lato

Sprzedawca: Który numer (rozmiar)?K.: Czterdzieści dwa.S.: Niestety, nie mamy nic w tym rozmiarze.

numeracja butów


1. Jaki jest twój rozmiar butów?2. Jaki nosisz rozmiar płaszcza?3. Jakie wzory na materiałach lubisz?4. Czy wolisz materiały gładkie czy w deseń?5. Jakie są twoje ulubione kolory?6. Jaka to jest marynarka?

w paski

W. Brytania 3 4 5 6 7 8 9 10

Stany Zjednoczone 4,5 5,5 6,5 7,5 8,5 9,5 10,5 11,5

Europa 36 37 38 39 40 41 42 43

987776

75

Ćwiczenie 13*Podobno nie ubiór świadczy o człowieku. A jednak...Umiejętność stosownego ubierania się, w zależności od miejsca i oko−liczności, wiele mówi o kulturze osobistej człowieka, jego cechach cha−rakteru i upodobaniach. Znany polski projektant mody, Jerzy Antko−wiak, twierdzi, że „elegancja jest obowiązkiem każdego wobec innychi wobec siebie. Polega na kreowaniu własnego stylu, jest więc wiernymodbiciem osobowości.”Zadzwoniliśmy do kilku znanych osób i spytaliśmy: Gdzie się pan/paniubiera? Na podstawie odpowiedzi na to pytanie scharakteryzuj naszychrozmówców. Spróbuj określić ich płeć, wiek, zawód, cechy charakteruoraz stosunek do mody.

Osoba 1 Jego sekretarka powiedziała, że nie zwraca on uwagi na swójwygląd. Kupuje ubiory w dość przypadkowych miejscach. Ostat−nio nowy garnitur kupił w ubiegłym roku, tuż przed wizytąrządową w USA. Lubi klasyczne garnitury, dobre na każdą oka−zję, w odcieniach szarości. Od czasu do czasu nosi czerwonyszalik do granatowego płaszcza.

Osoba 2 Najwięcej rzeczy kupuję w firmowych sklepach. Lubię ubieraćsię oryginalnie – nie tak jak wszyscy. Często nawet szokującoi ekstrawagancko. W ogóle ubieranie się i malowanie sprawiami przyjemność, nie tylko na scenie. W moim wydaniu grani−czy to nawet z przebieraniem. Im bardziej ryzykownie wyglą−dam, tym lepiej czuję się psychicznie.

Osoba 3 Przywiązuję dużą wagę do wyglądu zewnętrznego, ale niestetynie znam się na modzie. Ubiera mnie żona i ona decydujeo moim stylu. Kupuje koszule, kurtki, garnitury, skarpetki etc.Dobiera wszystko, a ja tylko to noszę i bardzo żałuję, że takniewiele widać.

Osoba 4 Kupuję to, co lubię i w czym czuję się dobrze. Najlepiej mi siępisze w dżinsach i rozciągniętym swetrze. Moja szafa nie pękaw zawiasach. Mam zaledwie kilka zestawów, lecz wszystkie sąw dobrym gatunku. Jakość jest podstawowym kryterium. Ku−puję mało, ale rzeczy drogie, które noszę latami. Ogromnąwagę przywiązuję do obuwia. Ostatnio moja wnuczka kupiłami buty z Salamandry.

987776

76

Osoba 5 Od pewnego czasu nie kupuję nowych rzeczy. Moda zmieniasię za szybko, a ładna garderoba jest coraz droższa. W moimprzypadku ma to istotne znaczenie. W przeciwieństwie do więk−szości Polaków podróżujących dużo po świecie, nie ubieramsię na tzw. przecenach. Kupuję rzeczy, które mi się podobają,niezależnie od ceny. Na przykład ostatnio moi koledzy z ze−społu jazzowego nie mogli zrozumieć, wręcz śmiali się ze mnie,gdy kupiłem w Oslo jedwabną marynarkę za 500 (pięćset)dolarów.Podobają mi się rzeczy bardzo różne. Uwielbiam dżinsy i skó−rzane kurtki takie, jakie nosi teraz młodzież. Mam jednak pew−ne obiekcje, czy kilkudziesięcioletni, szpakowaty pan może siętak ubierać?

987776

77

Plansza 16

POGODA

Słowa: pogoda, temperatura, termometr, niebo, słońce, księżyc, gwiaz−da, chmura, deszcz, burza, ulewa, parasol, błyskawica, grzmot,grad, tęcza, wiatr, mgła, upał, śnieg, mróz, lód, ciśnienie, pro−gnoza pogody,słoneczny, deszczowy, gorący, ciepły, umiarkowany, ulewny, zim−ny, pochmurny, ładny, mroźny, wilgotny, suchy, brzydki, chłod−ny, pogodny, wietrzny, mglisty, upalny, piękny, zachmurzony,przyjemny,przepowiadać/przepowiedzieć pogodę, zmieniać się/zmienićsię, mierzyć/zmierzyć temperaturę lub ciśnienie, świecić/zaświe−cić, opalać się/opalić się, grzmieć/zagrzmieć, błyskać się/bły−snąć się, padać, lać, wiać, sypać.


W Polsce pogoda jest zmienna i często pada deszcz. Ludzie nielubią deszczu i chłodu, a także błota, które zawsze jest na uli−cach, gdy pada deszcz. Narzekają także, gdy pogoda jest upalnaalbo wieje silny wiatr. Najprzyjemniejsza pogoda jest wtedy, gdyświeci słońce, ale nie za mocno i wieje lekki wiatr. Taka pogodazdarza się najczęściej na wiosnę. Ludzie rozpinają płaszcze, uśmie−chają się i chętnie idą pieszo do domu.

Ćwiczenie 2Popatrz na planszę 16, podpisz rysunki i dokończ zdania.


Wzór: słońce świeci.

1. deszcz _________________ 4. księżyc i gwiazdy ___________2. wiatr __________________ 5. mgła _____________________3. śnieg __________________ 6. grad _____________________

987776

78

Ćwiczenie 4Od podanych rzeczowników utwórz przymiotniki.

Wzór: słońce – słoneczny

1. deszcz – ________________ 4. mgła – _________________2. ulewa – ________________ 5. upał – _________________3. pogoda – _______________ 6. mróz –_________________

Ćwiczenie 5Podpisz rysunki.

Wzór: Niebo jest pochmurne

1. Podczas burzy ___________ 5. Na niebie jest ___________

2. Pada ___________ 6. Jest 40oC ___________

3. Pada ___________ 7. Jest jasna ___________

4. Jest ___________ 8. Jest −10oC. Brr! ___________

Ćwiczenie 6Dopisz antonimy (wyrazy o przeciwnym znaczeniu) do podanych okre−śleń.

Wzór: przyjemna pogoda =/ nieprzyjemna pogoda

1. zimny wiatr =/ _____________________________ wiatr2. brzydka pogoda =/ _________________________ pogoda3. suche powietrze =/ _________________________ powietrze4. mglisty ranek =/ ___________________________ ranek5. plusowa temperatura =/ ____________________ temperatura

Ćwiczenie 7Przeczytaj dialogi. Wytłuszczone zwroty i wyrażenia zastąp synonima−mi.

987776

79

Dialog 1. A: Ale pogoda! To jest nie do wytrzymania.

B: Podobno leje w całym kraju.A: Czy w radiu zapowiadali jakąś zmianę?B: A skąd! Mówili, że to opady ciągłe.

Dialog 2. A: Boże, co za cudowny dzień! Ani jednego obłoczka.B: Ale do niedzieli się nie utrzyma. Lunie jak nic, zobaczy

pan.A: Nie proszę pana, pogoda nie może być inna.

W niedzielę planujemy wycieczkę za miasto.Dialog 3. A: Proszę tylko popatrzeć. Ciągle sypie i sypie.

B: Dzieci się cieszą, bo będą jeździć na sankach.A: Za to my przestaniemy jeździć z powodu dużej ilości śniegu.B: Hm, może MPO zdąży usunąć śnieg.

Ćwiczenie 8Przeczytaj prognozę meteorologiczną na dzień dzisiejszy.Gdzie będzie w Polsce najniższa, a gdzie najwyższa temperatura?Czy będzie padał śnieg?

987776

80

Plansza 17

PORY ROKU

Słowa: dzień, noc, doba, tydzień, miesiąc, kwartał, rok (pl. lata), sezon,rano, wieczór, południe, popołudnie, świt, północ, pora roku,klimat, wiosna, lato, jesień, przedzimie, przedwiośnie, babie lato,temperatura, szaruga jesienna,wiosenny, letni, jesienny, zimowy, krótki, długi, minimalny, mak−symalny,zaczynać się/zacząć się, kończyć się/skończyć się, przychodzić/przyjść, spadać/spaść, opadać/paść, podnosić się/podnieść się,kwitnąć/zakwitnąć, rosnąć/urosnąć, zielenić się/zazielenić się,rozwijać się/rozwinąć się, schnąć/uschnąć, żółknąć/pożółknąć,obumierać/obumrzeć, trwać.


Klimat PolskiCechą charakterystyczną klimatu polskiego jest różnorodnośćtypów pogody. W Polsce można wyróżnić 6 pór roku: zimę, przed−wiośnie, wiosnę, lato, słoneczną jesień oraz mgliste i dżdżysteprzedzimie. Przedwiośnie (marzec) jest najkrótszą porą roku.Jest to okres zimy i wiosny. Wiosna trwa przez kwiecień i maj.Dni są dłuższe, wieją ciepłe wiatry. Lato trwa około trzech mie−sięcy. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec. Jesień zaczyna się wewrześniu. Ciepłe dni wczesnej jesieni to tak zwane „babie lato”.We wrześniu i październiku pogoda jest często łagodna, słonecz−na – czasem są upały. Po jesieni jest okres przedzimia, okreschłodny i deszczowy, potem przychodzi zima (grudzień, styczeń,luty). Po deszczach pada śnieg. Temperatura spada poniżej zerai zaczynają się mrozy. Styczeń jest najzimniejszym miesiącemroku. Temperatura w styczniu może wynosić nawet –30oC.

Ćwiczenie 2Popatrz na planszę 17, podpisz rysunki i odpowiedz na pytanie.

987776

81

Ćwiczenie 3Uzupełnij brakujące nazwy miesięcy.Styczeń,____________ , ____________, kwiecień, maj, ____________,lipiec, sierpień, _____________, październik, listopad, _____________.

Kiedy się urodziłeś?

Wzór: Urodziłem się dwudziestego piątego marca.

Ćwiczenie 4Z jakimi kolorami kojarzą się poszczególne pory roku? Wypisz jak naj−więcej kolorów.

Wiosna jest np. zielona i _________, a czasem nawet _________Lato jest ______________________________________________Jesień jest _____________________________________________Zima jest ______________________________________________

Ćwiczenie 5Z niektórymi nazwami miesięcy są związane przysłowia. Na przykładtakie:

– Gdy mróz w lutym ostro trzyma, wtedy jest niedługa zima.– Na luty wdziej dobre buty.– Spyta cię luty, czy masz dobre buty.– W marcu jak w garncu.– Kwiecień plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata.– Suchy kwiecień, mokry maj – będzie żyto jak gaj.

Czy znasz podobne przysłowia w swoim języku?

Ćwiczenie 6Co to znaczy?

Wzór: babie lato – kilkanaście ciepłych dni jesiennych

złota polska jesień –_____________________________________sezon ogórkowy –_______________________________________miodowy miesiąc –______________________________________

Ćwiczenie 7Przeczytaj dialogi. Ułóż własny dialog o lecie.

– Lubię wiosnę. Lubię, kiedy przyroda budzi się do życia.– A mnie wiosną zawsze boli głowa. Pogoda zbyt często się zmienia.

987776

82

– Zimą jest tak biało i czysto. Kiedy wreszcie spadnie śnieg?– Tak, ja też lubię, kiedy śnieg przykrywa szare ulice.– Jesień to najgorsza pora roku. Mam wrażenie, że wszystko

umiera.– No wiesz! Tak miło się siedzi w domu wieczorem, gdy pada

deszcz.

Ćwiczenie 8Która pora roku jest: deszczowa, ciepła, ciężka, długa, lekka, łagodna,chłodna, ładna, gorąca, mokra, mroźna, pogodna, piękna, ostra, su−cha, okropna, surowa, śnieżna, słoneczna, upalna, zimna, zmienna,wietrzna, wstrętna, krótka?

Zima: _________________________________________________Lato: _________________________________________________Jesień: ________________________________________________Wiosna: _______________________________________________

Ćwiczenie 9*Oto przykład opisu zjawiska przyrody. Jakie to zjawisko?

Deszcz jeszcze kropił, pluskał, a już od zachodu pojawiło się słoń−ce. Krople deszczu błyszczały na liściach drzew, kiedy na południo−wo−wschodniej części nieba pojawił się wielobarwny łuk. Najpierwbył ledwo widoczny, blady, a w chwilę później nabrał blasku i barw.Na tle wyraźnego błękitu nieba ostro rysował się zielenią, żółcią,pomarańczem, fioletem i czerwienią. Wydawało się, że stoi. Zjawi−sko nie trwało jednak długo. Już po chwili piękne, pastelowe barwypojaśniały, zbladły. Deszcz przestał padać.


1. Jaką pogodę lubisz najbardziej?2. Jaka pogoda jest dzisiaj?3. Jakiej pogody nie lubisz?4. Jaka pogoda jest dla ciebie najzdrowsza?5. W jakich krajach nie można ulepić bałwana?6. Które zwierzęta przesypiają zimę (zapadają w sen zimowy)?7. Dlaczego dzieci lubią zimę?8. Gdzie wolałbyś mieszkać: w Szwecji czy w Grecji?9. Czy jesień jest miła?

10. Co robisz zawsze na wiosnę?

987776

83

Plansze 18 i 19

MEBLE I MEBLOWANIE MIESZKANIA

Słowa mebel (pl. meble), łóżko, tapczan, wersalka, kanapa, biurko,szuflada, krzesło, fotel, taboret, stół, stolik, szafa na książki/ubranie, szafka, kredens, biblioteczka, regał, półka na książki,lampa (nocna, wisząca, stojąca), zegar, obraz, lustro, okno,firanka, zasłona, kwiat, wazon, dywan, radio, telewizor, lodów−ka, pralka, wieszak, kosz na śmieci,funkcjonalny, estetyczny, praktyczny, kolorowy, nowy, nowo−czesny, modny, stary, stylowy, piękny, brzydki,meblować/umeblować, ustawiać/ustawić, przenosić/prze−nieść, transportować/przetransportować, przewozić/prze−wieźć.

Ćwiczenie 1Popatrz na planszę 18 i podaj nazwy narysowanych przedmiotów.

Ćwiczenie 2Jakie meble masz w swoim pokoju? Jakie chciałbyś mieć?

Ćwiczenie 3Czy musisz mieć te wszystkie rzeczy w swoim domu?Podkreśl wybraną odpowiedź.

W moim domu musi być:1. telewizor TAK NIE2. wideo TAK NIE3. telefon TAK NIE4. domofon TAK NIE5. kuchenka

mikrofalowa TAK NIE6. komputer TAK NIE7. maszyna do

zmywania naczyń TAK NIE8. gaz TAK NIE9. elektryczność TAK NIE

10. centralneogrzewanie TAK NIE

do

planszy

18:

987776

84

Słowa dom, piwnica, parter, pierwsze/drugie/trzecie/czwarte/pią−te piętro, strych, winda, schody, korytarz, mieszkanie, drzwiwejściowe, przedpokój, pokój, sypialnia, gabinet, jadalnia, kuch−nia, kuchenka gazowa/elektryczna, zlew, łazienka, wanna,umywalka, toaleta, balkon, ściana, podłoga, sufit,komfortowy, ciepły, przestronny, duży, słoneczny, jasny, wygod−ny, przytulny, miły, ładny, przyjemny, mały, ciasny,mieszkać, kupić, wynająć, wprowadzać się, wyprowadzać się,przeprowadzać się z mieszkania do mieszkania, meblować, urzą−dzać, malować, lakierować, tapetować, ustawiać, przesuwać,leżeć, wisieć, stać.


Nie jest łatwo umeblować mieszkanie. Nowe i ładne meble sąbardzo drogie i nie zawsze funkcjonalne. Stare, antyczne me−ble są droższe niż nowe i trzeba o nie szczególnie dbać. Osobyzamożne często wynajmują dekoratorów wnętrz, którzy mar−twią się już o wszystko: gdzie i co kupić, i jak ustawić. Najczę−ściej jednak robimy wszystko sami: malujemy, lakierujemy, ta−petujemy, dobieramy meble i sprzęty, a następnie ozdabiamymieszkanie roślinami i pamiątkami rodzinnymi. I takie wła−śnie mieszkania lubimy najbardziej.

Ćwiczenie 5Opisz planszę 19 według wzoru.

Wzór: W tym mieszkaniu jest: przedpokój,

____________________________________________________________________________________________________

Ćwiczenie 6Umebluj mieszkanie na planszy 19 meblami z planszy 18.

do

planszy

19:

987776

85

sufit

ściana

kąt podłoga

Ćwiczenie 7Wstaw czasowniki: stać, wisieć, leżeć, być

w odpowiedniej formie.

Wzór: To jest mój pokój. W pokoju jest stół, tapczani biurko.

To jest podłoga. Na podłodze _________ dywan.To jest ściana. Na ścianie _____________ obrazy.To jest sufit. Na suficie _______________ lampa.To jest kąt. W kącie _________________ szafa.

Ćwiczenie 8Przeczytaj te dialogi i spróbuj na ich podstawie ułożyć własne.Dialog 1. – Gdzie powinna stać szafa?

– Pod oknem.– Coś ty! Szafa pod oknem? A gdzie wersalka?– Przy kaloryferze. Albo tam w rogu.– Szafa w rogu? A gdzie stół?– Może na środku?

Dialog 2. – Trzeba udekorować tę pustą ścianę.– Może powiesić obraz?– Wolałabym jakiś kilim.– Kilim? Ee, lepiej duży plakat.– A może stary zegar? Taki z kukułką?– Żeby tykał i nie dał mi spać?

Ćwiczenie 9Wpisz brakujące wyrazy.

Wzór: To jest pokój Ewy.

To jest pokój Ewy. Po prawej stronie stoi wygodny 1. _________________________, a na nim dwie poduszki, kołdra i koc. Po lewej stro−nie stoi duża 2. __________________ na ubranie. Na środku pokojustoi okrągły 3. ______________________ i cztery krzesła. Na suficie4.__________________ dwie ogromne 5. __________________. Na pod−łodze 6. _________________ duży puszysty 7. _ _________________ i dwamałe chodniki. Na ścianie wisi antyczny zegar z kukułką i trzy

987776

86

8.____________________ Picassa. To są oczywiście tylko reprodukcje.Ewa ma w oknie białe 9.______________________ i ciemnobrązowe10._____________________________.

Ćwiczenie 10Co najbardziej chciałbyś mieć w swoim domu? Z podanych możliwościwybierz tylko jedną. Uzasadnij swój wybór.

1. Dużą sypialnię.2. Dużą nowoczesną kuchnię.3. Duży korytarz.4. Dużą łazienkę.5. Duży garaż.6. Duży balkon.7. Saunę.

Ćwiczenie 11Odpowiedz na pytania. Użyj następujących wyrazów: garaż, pokój, przed−

pokój, kuchnia, jadalnia, łazienka, sypialnia, balkon.

Wzór: Gdzie jesz obiad? W jadalni.

1. Gdzie słuchasz muzyki? _______________________________2. Gdzie najchętniej odpoczywasz? _______________________3. Gdzie myjesz zęby? __________________________________4. Gdzie robisz kawę? __________________________________5. Gdzie wieszasz kurtkę? _______________________________6. Gdzie trzymasz swój samochód? _______________________7. Gdzie hodujesz kwiaty? _______________________________8. Gdzie śpisz? ________________________________________9. Gdzie kłócisz się z bratem/siostrą? _____________________

10. Gdzie masz telefon? _________________________________

Ćwiczenie 12Których z wymienionych przedmiotów nie będzie w XXV wieku?Czym one zostaną zastąpione?Przedmioty: telewizor, lampa, łóżko, krzesło, radio, półka, biurko, kom−

puter.

987776

87

Ćwiczenie 13W każdej linijce znajduje się jeden wyraz, który nie pasuje do pozostałych

wyrazów. Odszukaj te wyrazy.

Wzór: wanna balkon umywalka prysznic

1. tapczan wersalka łóżko biurko2. pokój kuchnia podłoga łazienka3. szafa obraz zegar plakat4. schody podłoga ściana sufit5. okno półka firanka zasłona

Ćwiczenie 14Opisz, jak wygląda typowy dom w twoim kraju.

987776

88

Plansza 20

SPORT

Słowa: sport, dyscyplina, dziedzina, gałąź sportu, sportowiec, zawodnik,amator, zawodowiec, trener, trening, mecz, zawody, spartakia−da, olimpiada, sędzia, wynik, sukces, rekord, medal, mistrz,kibic, kondycja, kontuzja, zdrowie,sportowy, amatorski, zawodowy, wyczynowy, rekreacyjny, masowy,zimowy, letni, zdrowy, wysoki, silny, sprawny, szybki, zmęczony,trenować/wytrenować, ćwiczyć/wyćwiczyć, wygrywać/wygrać,przegrywać/przegrać, pływać/płynąć, strzelać/strzelić, skakać/skoczyć, rzucać/rzucić, gimnastykować się/pogimnastykować się,kibicować/pokibicować, oglądać/oglądnąć, biec/pobiec, biegać,jeździć, walczyć, uprawiać sport, zajmować się sportem.


Co się z panem dzieje? – pyta Renata Mikołajczyk.Odpowiada JACEK WSZOŁA – lekkoatleta, 11−krotny mistrz Pol−ski w skoku wzwyż, złoty medalista Olimpiady w Montrealu.– Od roku nie trenuję. Byłem zmęczony sportem, dokuczały mimoje liczne kontuzje. To wcale jednak nie znaczy, że zamierzamodejść od sportu. Od tego tak łatwo się nie odchodzi. Zresztą janie umiałbym odejść. Nie wiem, może będę jeździł na rowerze.Może będę trenował tylko dla przyjemności. Sport przez wielelat był moim drugim „zawodem”, choć uprawiałem go jako ama−tor. Na pewno go nie porzucę. Mam 34 lata, w tym wieku spor−towcy nie osiągają już wiele. Być może ja jednak spróbuję sięjeszcze sprawdzić. Cieszą mnie moje dotychczasowe osiągnięcia,to co było. Ale co przede mną? Nie wiem. Pewnie coś wymyślę.Na razie nie mam żadnej koncepcji na swoje życie. Kończę bu−dowę domu, która trwała kilka lat. Właśnie maluję ogrodzenie.Tym także czuję się już zmęczony.

Wypisz wszystkie zwroty i wyrażenia związane ze sportem.

987776

89

Ćwiczenie 2Popatrz na planszę 20, podaj nazwy przedstawionych dyscyplin sporto−wych i wykonaj ćwiczenie w ramce na dole.

Ćwiczenie 3Popatrz na planszę 20 i podaj nazwy zawodników, którzy uprawiają tedyscypliny sportu.

Wzór: biegi – biegacz, biegaczka

Ćwiczenie 4Które ze sportów wymienionych na planszy 20 są letnie, które zimowe,a które mogą być uprawiane przez cały rok?

Wzór: tenis stołowy – sport całoroczny

Ćwiczenie 5Nazwy sportów z planszy 20 połącz z nazwami odpowiednich obiektówsportowych.

Wzór: ring – boks

1. lodowisko –______________ 9. sala gimnastyczna – ________2. kort – ___________________ 10. pływalnia – _______________3. skocznia – _______________ 11. ulica – ___________________4. ujeżdżalnia – ____________ 12. stadion – _________________5. bieżnia – ________________ 13. trampolina – ______________6. hala sportowa – __________ 14. boisko – __________________7. rzeka –__________________ 15. tor – _____________________8. tor przeszkód – __________ 16. teren otwarty – ____________

Ćwiczenie 6Wstaw przyimki: w, o, do, przez, na (o ile to konieczne).

1. skok w dal 5. skok _________ wzwyż2. bieg________ przełaj 6. jazda _________ łyżwach/wrotkach3. skok _______ tyczce 7. skok _________ wody4. bieg________ płotki 8. rzut __________ oszczepem/dyskiem

987776

90

Ćwiczenie 7Wpisz do tabeli nazwy sprzętu i ubrania sportowego potrzebnego douprawiania danej dyscypliny.

nazwa sportu sprzęt sportowy, ubiór

boks buty, koszulka, rękawice, spodenki

biegihokej

narciarstwopiłka nożnaping−pong

pływanieteniswędkarstwo

Sprzęt sportowy i ubranie:

buty, czepek, dres, getry, kask, kije, kijki, kostium kąpielowy, ko−szulka, krążek, łyżwy, narty, ochraniacze, piłka, piłka nożna, rakie−ta, rakietka, rękawice, siatka, spodenki, stół, wędka.

Ćwiczenie 8*Czy znasz te zwroty i wyrażenia?

Wzór: złapać gumę = przebić oponę np. samochodową/rowerową

1. sucha zaprawa = ____________________________________2. pójść za ciosem = ___________________________________3. być w dobrej formie = _______________________________4. zrobić coś dla sportu = _______________________________

Ćwiczenie 9Z jakim sportem kojarzą ci się te przymiotniki? Uzupełnij według wzoru.

Wzór: Łyżwiarstwo figurowe to piękny sport.

1. ______________________ to pasjonujący sport.2. ______________________ to trudny sport.3. ______________________ to przyjemny sport.4. ______________________ to widowiskowy sport.5. ______________________ to męczący sport.

987776

91

6. _______________________ to nowoczesny sport.7. _______________________ to wspaniały sport.8. _______________________ to kosztowny sport.


1. Czy uprawiasz jakiś sport? Jak długo go uprawiasz?Jak często ćwiczysz?

2. Jakiego sportu chciałbyś się nauczyć?3. Jaki jest twój ulubiony sport?4. Czy jesteś kibicem jakiejś drużyny sportowej?5. Jak często chodzisz na imprezy sportowe?6. A może wolisz oglądać sport w telewizji?7. Które dyscypliny sportowe uważasz za niebezpieczne

i dlaczego?8. Które dyscypliny sportowe uważasz za brutalne?9. Czy olimpiady powinny być zachowane?

10. Czy sport powinien być uprawiany tylko amatorskoczy zawodowo?

11. Jaki sport jest najbardziej popularny w twoim kraju?12. Czy w twoim kraju sport rekreacyjny jest propagowany?13. Jaki powinien być dobry sportowiec? Podaj cechy ogólne.14. Sport to zdrowie czy kalectwo?

987776

92

Plansze 21 i 22

POSTACI Z BAJEK

Słowa bajka, baśń, legenda, kraina, król, królowa, królewicz, królew−na, książę, księżniczka, zamek, duch, pałac, rycerz, smok (np.wawelski, ale nie tylko), czarownica (wiedźma, Baba−Jaga),czarodziej, czarnoksiężnik, wróżka, pirat, statek, morze, ol−brzym, krasnoludek, skarb, czary,dobry, zły, smutny, szczęśliwy, olbrzymi, silny, odważny, krótki,długi, okrutny, zaklęty, barwny, wesoły, groźny, ponury,opowiadać/opowiedzieć (bajkę), słuchać/posłuchać/wysłu−chać (bajki), mieszkać/zamieszkać, żyć/przeżyć, walczyć/wy−walczyć, bronić/obronić, pomagać/pomóc, pokonywać/poko−nać, zabijać/zabić, czarować/zaczarować/odczarować, zamie−niać/zamienić, całować/pocałować.

Ćwiczenie 1*Przeczytaj legendę o smoku wawelskim.1 U podnóża Wawelu znajduje się słynna Smocza Jama. Stanowi

ona wielką atrakcję dla turystów i zwiedzających.Przy wejściu do Jamy, niedaleko Wisły, stoi ogromna rzeźba smo−

4 ka. Legenda głosi, że5 w dawnych czasach na Zamku Wawelskim żył król Krak. W Smo−

czej Jamie zaś mieszkał6 ogromny i straszny smok. Żywił się owcami, krowami i napadał

na ludzi. Nikt nie wiedział, jak8 go zgładzić i król Krak chodził bardzo zmartwiony. Ani dzielni9 rycerze, ani uczeni mężowie

nie potrafili pomóc królowi i miastu. Wtedy to zjawił się krakow−ski szewc Skuba i postanowił zabićsmoka. Włożył siarkę w skórę z owcy i podrzucił ją smokowi. Smok

12 natychmiast pożarł owcę.13 Po zjedzeniu owcy z siarką smok był bardzo spragniony. Rzucił

się do Wisły i długo pił wodę15 z rzeki. Pił, pił, pił, aż w końcu pękł. Taki był koniec strasznego

smoka.Wszyscy bardzo się cieszyli, a król Krak dał w nagrodę dzielne−mu Skubie swoją córkę zażonę. Po smoku została tylko jaskinia i ta legenda.

do obu

plansz:

987776

93

Słowniczek do legendy o smoku wawelskim:u podnóża Wawelu (1) = w dole wzgórza wawelskiegogłosi (4) = mówiKrak (5) = według legendy założył miasto Krakówżywił się (6) = jadłnapadał (6) = atakowałzgładzić (8) = zabić, zamordowaćdzielni (8) = odważni, nie boją sięuczeni mężowie (9) = bardzo mądrzy i wykształceni mężczyźnipożarł (12) = zjadł bardzo szybkospragniony (13) = bardzo chciało mu się pićpękł (15) = z dużego smoka zrobiły się małe kawałki

Ćwiczenie 2Zgadnij, kto to jest.

1. To jest bardzo mała istota. Ma dużą głowę, czerwone ubraniei długą białą brodę.

To jest ______________________________2. Człowiek w zbroi. Ma miecz i tarczę. Jeździ konno i często bierze

udział w zamkowych turniejach.To jest ______________________________3. Mieszka na wysokiej górze. Ma niezwykłą różdżkę i potrafi

zamienić piasek w złoto.To jest ______________________________4. Często podróżuje na miotle. Ma czarnego kota i jest bardzo,

bardzo zła.To jest ______________________________5. Pływa na statku. Ma długi nóż, opaskę na oku i drewnianą nogę.To jest ______________________________

Ćwiczenie 3Z czym kojarzą ci się te hasła?

1. Królewna Śnieżka, _____________________________________2. Książę Hamlet, ________________________________________3. Księżniczka na grochu, _________________________________4. Król Krak, ____________________________________________5. Królowa Śniegu,_______________________________________6. Rycerz Okrągłego Stołu, ________________________________

987776

94

Ćwiczenie 4Napisz, co oni robią.

1. Duch (na zamku) chodzi po korytarzach i straszy, _______________________________________________________________2. Rycerz walczy ze smokiem, ___________3. Pirat napada, ________________________________________4. Dobra wróżka pomaga, opiekuje się, ____________________5. Księżniczka, _________________________________________

Ćwiczenie 5Określenie „jak w bajce” czy „jak z bajki” znaczy: cudownie, fantastycz−nie, pięknie. I taka może być bajka: cudowna, fantastyczna, piękna. Alebajka może też być smutna, okrutna,________________________________________________________________________________________

Podaj własne określenia. Czy bajki dla dzieci powinny być okrutne?

Ćwiczenie 6Podaj znaczenia zwrotów.

Wzór: Królowa kwiatów – róża.

Królowa serca – ___________________Królowa mody – ___________________Pirat drogowy – ___________________Pić wodę jak smok – _______________Królowa wieczoru – ________________

Ćwiczenie 7Podaj synonimy.

Wzór: olbrzymi – duży

zły − ______________________ mały − _____________________piękny − __________________ straszny − __________________niezwykły − ________________ odważny − _________________


O hejnale mariackimWspaniały gotycki kościół Mariacki w Rynku Głównym w Krakowiema dwie wieże. Jedna z wież tego kościoła jest najwyższą wieżą w mie−ście. Ma osiemdziesiąt jeden metrów wysokości. Na jej szczycie znaj−

987776

95

duje się złocona korona. Z tej wieży co godzinę grany jest na trąbceśredniowieczny hejnał. Piękna melodia hejnału urywa się gwałtow−nie, jak gdyby niedokończona. Dlaczego?Dawno, dawno temu Tatarzy napadali na polskie wsie i miasteczka.Palili domy, zabierali dobytek mieszkańcom, porywali kobiety i męż−czyzn. Nieraz docierali aż pod Kraków. Na wieży Mariackiej przeby−wał stale strażnik miejski, który grą na trąbce sygnalizował miesz−kańcom miasta pożar lub zbliżające się niebezpieczeństwo. Pewne−go razu, kiedy do miasta zbliżali się Tatarzy, strażnik zaczął trąbićna alarm. Nagle tatarska strzała przeszyła mu gardło i melodia urwa−ła się. Mieszkańcy Krakowa usłyszeli hejnał, zamknęli bramy mia−sta, stanęli na murach i odparli atak Tatarów. Od tego czasu niktjuż nie gra hejnału krakowskiego do końca.

Ćwiczenie 9Czy znasz jakąś legendę związaną ze swoim rodzinnym miastem?

987776

96

987776

97

BIBLIOGRAFIA

Allen V. F., Techniques in Teaching Vocabulary, Oxford University Press 1983.Bartnicka B., Język polski dla cudzoziemców. Ćwiczenia leksykalne, Wydawnictwa Uni−

wersytetu Warszawskiego 1974.Bartnicka B., Buttler D., Język polski dla cudzoziemców. Ćwiczenia leksykalno−stylistycz−

ne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1973.Bartnicka B., Sinielnikoff R., Słownik podstawowy języka polskiego dla cudzoziemców,

Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1979.Celce−Murcia M., Rosensweig F., Teaching Vocabulary in the ESL Classroom, w: Te−

aching English as a Second or Foreign Language, red. M. Celce−Murcia i L. Mc−Intosh, Newbury House Publishers, Inc., Rowley, Massachusetts 1979, s. 241−257.

Chłopicka M., Fornelski P., Brak mi słów. Podręcznik do nauczania obcokrajowcówsłownictwa języka polskiego, red. W. Miodunka. Część 1. Słownictwo tematyczne,UJ, Kraków 1984.

Cygal−Krupa Z., Słownictwo tematyczne języka polskiego. Zbiór wyrazów w układzie ran−gowym, alfabetycznym i tematycznym, UJ, Kraków 1986.

Gairns R., Redman S., Working with Words. A guide to teaching and learning vocabu−lary, Cambridge University Press 1986.

Harmer J., The Practice of English Language Teaching, Longman Group Ltd. 1991.Kawka M., Słownik syntaktyczno−semantyczny czasowników polskich. Część l. Czasowniki

bezprzedrostkowe, UJ, Kraków 1980.Komorowska H. (red.), Ćwiczenia komunikacyjne w nauce języka obcego, WSiP, War−

szawa 1988.Komorowska H., Utrwalanie materiału leksykalnego – ćwiczenia komunikacyjne, „Języ−

ki obce w szkole”, 1987, z. 5, s. 387−396.Marton W., Optymalizacja nauczania języków obcych w szkole. Teoria i praktyka, WSiP,

Warszawa 1979.Martyniuk W., Samo Życie! Materiały do nauczania języka polskiego, UJ, Kraków 1986.Miodunka W., Teoria pól językowych. Społeczne i indywidualne ich uwarunkowania,

Zeszyty Naukowe UJ, 1980 a, z. 67.Miodunka W., Badania współczesnego języka polskiego z punktu widzenia potrzeb na−

uczania języka polskiego jako obcego. Stan i potrzeby, „Przegląd Polonijny”, 1980,z. 3, s. 23−33.

Miodunka W., Lingwistyczne podstawy nauczania języka polskiego jako obcego,w: „Poradnik metodyczny dla nauczycieli polonijnych”, UMCS, Lublin 1980.

Redman S., Ellis R., A Way with Words. Vocabulary development activities for learnersof English. Book 1, Cambridge University Press 1990.

Rybicka E., Nie taki diabeł straszny..., Podręcznik frazeologii polskiej dla obcokrajowców,UJ, Kraków 1990.

Seal B., Vocabulary Builder 1−2, Longman Group Ltd. 1989.Szelc M., Słowa i rzeczy. Plansze do nauczania polskiego słownictwa tematyczne−

go, UJ, Kraków 1989.Watcyn−Jones P., Test Your Vocabulary. Book 1−4, Penguin Group 1987.Zgółkowa H., Ilościowa charakterystyka słownictwa współczesnej polszczyzny. Wybrane

zagadnienia, Poznań 1987.

987776

98

Spis plansz

CZĘŚĆ PIERWSZA

Słownictwo tematyczne

1. Mapa Polski2. Przepraszam, gdzie jest...? (plan Krakowa – pytanie o drogę)3. Ulica (pojazdy)4. Ile to kosztuje? (pieniądze)5. Kiosk (Co można kupić w kiosku?)6. Rodzina (portrety rodzinne)7. Rodzina (stopnie pokrewieństwa)8. Posiłki w domu9. W kawiarni i w restauracji

10. Sklepy (zakupy)11. Na poczcie12. Która godzina?13. Na dworcu kolejowym (przy kasie i na peronie)14. Ubranie (części garderoby)15. Ubranie (fasony i desenie)16. Pogoda17. Pory roku18. Meble19. Meblowanie mieszkania20. Sport (dyscypliny sportowe)21. Postaci z bajek (cz. 1.)22. Postaci z bajek (cz. 2.)

CZĘŚĆ DRUGA

Słownictwo i gramatyka

Rzeczownik

23. Mianownik: kto? co?24. Mianownik (historyjki obrazkowe)25. Mianownik (zwierzę – zwierzęta)26. Dopełniacz: kogo? czego? czyj? (Czego on/ona nie ma?)27. Dopełniacz (Czego on/ona używa? – cz. 1.)28. Dopełniacz (Czego używa...? – cz. 2.)29. Dopełniacz (Czyje to nogi?)

987776

99

30. Celownik: komu? czemu? (Komu Marek kupił co na Gwiazdkę?)31. Biernik: kogo? co? (Co on/ona ma?, Co on/ona lubi?)32. Biernik (Kogo ona lubi?, Co on kupi?, Co on czyta?)33. Biernik (Co Ewa chętnie nosi?)34. Narzędnik: kim? czym? (Kim on/ona jest?)35. Narzędnik (Kim on/ona jest i co on/ona robi?)36. Narzędnik (Czym oni to robią?)37. Narzędnik (Czym oni podróżują?)38. Miejscownik (o, w, przy, na, po): kim? czym? (Gdzie oni są?,

Gdzie są myszy?)39. Miejscownik: gdzie to jest?40. Miejscownik: na czym? w czym?41. Opowiedz o... (ćwiczenia integrujące)42. Rzeczowniki tylko w liczbie mnogiej (tzw. pluralia tantum)

(cz. 1.)43. Rzeczowniki tylko w liczbie mnogiej (cz. 2.)44. Rzeczowniki męskie zakończone na −a (cz. 1.)45. Rzeczowniki męskie zakończone na −a (cz. 2.)46. Rzeczowniki zdrobniałe47. Rzeczowniki zdrobniałe i zgrubiałe48. Homonimy (tzw. wyrazy jednobrzmiące)49. Rzeczowniki zbiorowe

Rzeczownik i przyimek

50. Przyimki (w, na, przed, pod, nad, przy, obok, przez)51. Przyimki (Gdzie to jest?)52. Przyimki (Który z panów? – cz. 1.)53. Przyimki (Który z panów? – cz. 2.)

Przymiotnik

54. Przymiotnik: jaki? jaka? jakie? (Sąsiedzi – cz. 1.)55. Przymiotnik (Sąsiedzi – cz. 2.)56. Stopniowanie przymiotników

Czasownik

57. Czasownik (koniugacje)58. Czas teraźniejszy (codzienne czynności człowieka)59. Czas teraźniejszy (plan dnia)60. Czas przeszły (Co pan robił/pani robiła wczoraj o ósmej wie−

czorem?)

987776

100

61. Aspekt czasowników62. Czas przyszły63. Czasowniki zakończone na −ować64. Strona zwrotna65. Strona bierna

CZĘŚĆ TRZECIA

Słownictwo i ortografia

66. Wyrazy na literę „k”67. Wyrazy na literę „k”68. Ćwiczenia z wyrazami na literę „k” (przykład)69. Wyrazy na literę „p”70. Wyrazy na literę „p”71. Wyrazy na literę „s”72. Wyrazy na literę „s”

987776

987776

słowa i słówka

Documents