sistemi za prenos podataka sa berze - ekof.bg.ac.rs · potrebnih informacija i izveštaja, ali i...

SISTEMI ZA PRENOS SISTEMI ZA PRENOS

PODATAKA SA BERZEPODATAKA SA BERZEPODATAKA SA BERZEPODATAKA SA BERZE

�� Elektronski naElektronski naččin trgovanja jeftiniji je i in trgovanja jeftiniji je i fleksibilniji od dosadafleksibilniji od dosadaššnjeg nanjeg naččina ina trgovanja akcijama i idealna je solucija za trgovanja akcijama i idealna je solucija za rasturastućće potrebe korisnika za trgovanjem e potrebe korisnika za trgovanjem rasturastućće potrebe korisnika za trgovanjem e potrebe korisnika za trgovanjem bez vremenskog ogranibez vremenskog ograniččenja. enja.

UU domenu elektronske revolucije u domenu elektronske revolucije u obavljanju poslova hartijama od vrednosti obavljanju poslova hartijama od vrednosti postoje dva tehnolopostoje dva tehnološška standarda:ka standarda:

�� otvoreni i otvoreni i �� otvoreni i otvoreni i

�� zatvoreni. zatvoreni.

Prelaskom na informacioni sistem Prelaskom na informacioni sistem otvorenog tipa berze evoluiraju u pravcu otvorenog tipa berze evoluiraju u pravcu povezivanja povezivanja šširokog spektra uirokog spektra uččesnika na esnika na trtržžiišštu, koji su istovremeno tu, koji su istovremeno ččlanovi velanovi veććeg eg trtržžiišštu, koji su istovremeno tu, koji su istovremeno ččlanovi velanovi veććeg eg broja berzi, nezavisnih klirinbroja berzi, nezavisnih klirinšških kih organizacija, meorganizacija, međđuposrednika i razliuposrednika i različčitih itih sistema plasistema plaććanja. anja.

SuSušština primene informacionih tehnologija tina primene informacionih tehnologija u obavljanju poslova na finansijskom u obavljanju poslova na finansijskom trtržžiišštu odnosi se na obezbetu odnosi se na obezbeđđenje nove enje nove logistilogističčke ponude koja omoguke ponude koja omoguććava ava logistilogističčke ponude koja omoguke ponude koja omoguććava ava direktno povezivanje izdavaoca i direktno povezivanje izdavaoca i primaoca naloga, kao i finansijskih trprimaoca naloga, kao i finansijskih tržžiiššta ta vivišše zemalja. e zemalja.

Internet je uneo veliki napredak u izmeni Internet je uneo veliki napredak u izmeni poslovnog modela trgovanja akcijama poslovnog modela trgovanja akcijama posebno u pristupu informacijama o posebno u pristupu informacijama o akcijama, akcijama, ššto je izuzetno vato je izuzetno važžno. no. akcijama, akcijama, ššto je izuzetno vato je izuzetno važžno. no.

�� Ranije su informacije o akcijama bile Ranije su informacije o akcijama bile dostupne preko javnih medija: novina i dostupne preko javnih medija: novina i televizije i putem brokerskih kutelevizije i putem brokerskih kućća.a.

�� MeMeđđutim te informacije su bile mnogo utim te informacije su bile mnogo �� MeMeđđutim te informacije su bile mnogo utim te informacije su bile mnogo korisnije strukorisnije struččnjacima, a manje malim njacima, a manje malim investitorima. investitorima.

�� Ono Ono ššto je nekada bila privilegija samo to je nekada bila privilegija samo nekima, a koji su to skupo planekima, a koji su to skupo plaććali, kao ali, kao ššto to je npr. praje npr. praććenje cena akcija u realnom enje cena akcija u realnom vremenu i pravremenu i praććenje ili analiziranje enje ili analiziranje vremenu i pravremenu i praććenje ili analiziranje enje ili analiziranje podataka o kompaniji, sada je dostupno podataka o kompaniji, sada je dostupno svima i to gotovo besplatno. svima i to gotovo besplatno.

�� Na primer, za Na primer, za onon--lineline prapraććenje cena akcija enje cena akcija na Londonskoj berzi putem na Londonskoj berzi putem WebWeb--a treba a treba platiti 5 funti meseplatiti 5 funti meseččno za kano za kaššnjenje od 15 njenje od 15 minuta i 20 funti za praminuta i 20 funti za praććenje cena u enje cena u minuta i 20 funti za praminuta i 20 funti za praććenje cena u enje cena u realnom vremenu. realnom vremenu.

�� London Stock Exchange London Stock Exchange -- Home.htmHome.htm

�� TTu su i servisne informacije o kompaniji u su i servisne informacije o kompaniji kao npr. o kupovini akcija od strane svojih kao npr. o kupovini akcija od strane svojih menadžera, detaljni poslovni rezultati, menadžera, detaljni poslovni rezultati, prapraććenje cene u nekoliko prethodnih enje cene u nekoliko prethodnih prapraććenje cene u nekoliko prethodnih enje cene u nekoliko prethodnih godina, preporuke brokera i sl. godina, preporuke brokera i sl.

�� Jedna od najpropulzivnijih kompanija na Jedna od najpropulzivnijih kompanija na ovom području je ovom području je E*TradeE*Trade..

�� Brokerske kuće koje nude Brokerske kuće koje nude onon--lineline

trgovanje akcijama imale su teškoća, što trgovanje akcijama imale su teškoća, što je dovelo i do reakcije komisije koja je dovelo i do reakcije komisije koja nadgleda izdavanje i trgovanje akcijama u nadgleda izdavanje i trgovanje akcijama u nadgleda izdavanje i trgovanje akcijama u nadgleda izdavanje i trgovanje akcijama u Americi (Americi (Securitites and Exchange Securitites and Exchange

CommisionsCommisions), te do nekih tužbi protiv ), te do nekih tužbi protiv brokerskih kuća kod kojih se zastoj brokerskih kuća kod kojih se zastoj dogodio.dogodio.

�� Berzanske kuće uglavnom ne razvijaju Berzanske kuće uglavnom ne razvijaju sopstvene informacione sisteme, već sopstvene informacione sisteme, već koriste usluge računarskokoriste usluge računarsko--informacionih informacionih kuća koje omogućavaju pristup ostalim kuća koje omogućavaju pristup ostalim kuća koje omogućavaju pristup ostalim kuća koje omogućavaju pristup ostalim berzama u svetu, kao i generisanje svih berzama u svetu, kao i generisanje svih potrebnih informacija i izveštaja, ali i potrebnih informacija i izveštaja, ali i obavljanje platnog prometa. obavljanje platnog prometa.

�� Dnevno se na Njujorškoj berzi razmeni 527 Dnevno se na Njujorškoj berzi razmeni 527 miliona akcija (rekord je 1 milijarda akcija u miliona akcija (rekord je 1 milijarda akcija u jednom danu) vrednosti od oko 23 milijarde jednom danu) vrednosti od oko 23 milijarde dolara. dolara.

NYSE Group, Inc.htmNYSE Group, Inc.htm�� NYSE Group, Inc.htmNYSE Group, Inc.htm

�� TOKYO STOCK EXCHANGE.htmTOKYO STOCK EXCHANGE.htm

�� Gruppe Deutsche Börse.htmGruppe Deutsche Börse.htm

�� NASD Home Page.htmNASD Home Page.htm

�� Putem sistema za prenos podataka i Putem sistema za prenos podataka i programa za njihovu analizu, trgovci širom programa za njihovu analizu, trgovci širom sveta imaju pristup bazama podataka, sveta imaju pristup bazama podataka, analizama, istraživanjima, i svim drugim analizama, istraživanjima, i svim drugim analizama, istraživanjima, i svim drugim analizama, istraživanjima, i svim drugim informacijama vezanim za određeno informacijama vezanim za određeno tržište. tržište.

�� Uzevši u obzir broj učesnika na tržištu kao Uzevši u obzir broj učesnika na tržištu kao i njihovu geografsku lociranost, sistemi za i njihovu geografsku lociranost, sistemi za prenos podataka sa berze omogućavaju prenos podataka sa berze omogućavaju ovim učesnicima da njihovo okruženje ima ovim učesnicima da njihovo okruženje ima ovim učesnicima da njihovo okruženje ima ovim učesnicima da njihovo okruženje ima bar približno iste karakteristike kao i bar približno iste karakteristike kao i okruženje onih učesnika koji su direktno okruženje onih učesnika koji su direktno locirani u samoj zgradi berze. locirani u samoj zgradi berze.

�� Osnovni preduslov za to je pravovremeni Osnovni preduslov za to je pravovremeni prenos podataka o ceni, obimu i tržišnom prenos podataka o ceni, obimu i tržišnom materijalu kojim trguju i dr. materijalu kojim trguju i dr.

�� Ta vrsta prenosa podataka se naziva Ta vrsta prenosa podataka se naziva Real Real �� Ta vrsta prenosa podataka se naziva Ta vrsta prenosa podataka se naziva Real Real

Time Data FeedTime Data Feed. .

�� Postoji oko 250 različitih programa za analizu.Postoji oko 250 različitih programa za analizu.

�� Neke od poznatijih kompanija koje pružaju te Neke od poznatijih kompanija koje pružaju te usluge su: usluge su: S&P ComstockS&P Comstock, , DBC SignalDBC Signal, , BloombergBloomberg, , Future SourceFuture Source, , Dow Jones Dow Jones BloombergBloomberg, , Future SourceFuture Source, , Dow Jones Dow Jones

TelerateTelerate, , Knight RidderKnight Ridder i dr.i dr.

�� Bloomberg_com.htmBloomberg_com.htm

�� Programi za tehničku analizu podataka Programi za tehničku analizu podataka ((TelerateTelerate, , Trade StationTrade Station, , Super ChartsSuper Charts, , Option StationOption Station i dr.). i dr.).

�� Telerate.htmTelerate.htm

�� TradeStation TradeStation —— Online stock, options, Online stock, options, �� TradeStation TradeStation —— Online stock, options, Online stock, options, futures and forex brokerage and Leader in futures and forex brokerage and Leader in RuleRule--Based Trading.htmBased Trading.htm

�� ReutersReuters je sistem koji je najviše zastupljen je sistem koji je najviše zastupljen u trgovini valutama i prenosu vesti i kao u trgovini valutama i prenosu vesti i kao takav najviše je zastupljen kod centralnih i takav najviše je zastupljen kod centralnih i velikih banaka učesnika na tržištu.velikih banaka učesnika na tržištu.velikih banaka učesnika na tržištu.velikih banaka učesnika na tržištu.

�� Breaking News, World, U_S_, Video, Breaking News, World, U_S_, Video, Investing and Business News & More Investing and Business News & More Reuters_com.htmReuters_com.htm

Stock Overview Reuters_com.htmStock Overview Reuters_com.htm

�� Brokerske kuće, investicioni Brokerske kuće, investicioni fondovi, zajednički fondovi i fondovi, zajednički fondovi i ostale kompanije koje se bave ostale kompanije koje se bave trgovinom i posredovanjem su trgovinom i posredovanjem su više okrenute ka provajderima više okrenute ka provajderima više okrenute ka provajderima više okrenute ka provajderima kao što su kao što su S&P ComstockS&P Comstock i i BloombergBloomberg, i to pre svega , i to pre svega kao korisnici nekog od kao korisnici nekog od programa za analizu. programa za analizu.

Beogradska berBeogradska berzaza

�� Beogradska berza je osnovana 21. Beogradska berza je osnovana 21. novembra 1894. godine, dok su prve novembra 1894. godine, dok su prve transakcije obavljene u januaru 1895.transakcije obavljene u januaru 1895.

�� Poslednje transakcije zaključene su u Poslednje transakcije zaključene su u �� Poslednje transakcije zaključene su u Poslednje transakcije zaključene su u aprilu 1941aprilu 1941..

�� Formalno, Berza prestaje sa radom 1953. Formalno, Berza prestaje sa radom 1953. godine, kao nepotrebna institucija.godine, kao nepotrebna institucija.

Beogradska berBeogradska berzaza

�� Beogradska berza je ponovo osnovana Beogradska berza je ponovo osnovana 1989. godine, prvobitno kao 1989. godine, prvobitno kao Jugoslovensko tržište kapitala, u skladu sa Jugoslovensko tržište kapitala, u skladu sa Zakonom o tržištu novca i tržištu kapitala, Zakonom o tržištu novca i tržištu kapitala, Zakonom o tržištu novca i tržištu kapitala, Zakonom o tržištu novca i tržištu kapitala, da bi 1992. godine promenila ime u da bi 1992. godine promenila ime u Beogradsku berzu nastavljajući tradiciju Beogradsku berzu nastavljajući tradiciju nekadašnje, jedne od najvenekadašnje, jedne od najveććih evropskih ih evropskih berzi. berzi.

Najznačajniji događaji u novijoj Najznačajniji događaji u novijoj

istoriji Beogradske berze su:istoriji Beogradske berze su:

�� septembar 2002 septembar 2002 –– otpočelo trgovanje otpočelo trgovanje obveznicama RS obveznicama RS

�� decembar 2002 decembar 2002 –– održana je Prva održana je Prva međunarodna konferencija Beogradske međunarodna konferencija Beogradske međunarodna konferencija Beogradske međunarodna konferencija Beogradske berze berze

�� mart 2003 mart 2003 –– uveden metod kontinuiranog uveden metod kontinuiranog trgovanja za obveznice RS trgovanja za obveznice RS

�� oktobar 2003 oktobar 2003 –– otpočela testiranja sistema otpočela testiranja sistema daljinskog trgovanjadaljinskog trgovanja..



�� mart 2004 mart 2004 –– sistem za daljinsko trgovanje sistem za daljinsko trgovanje pušpuštenten u rad u rad

�� septembar 2004 septembar 2004 –– Beogradska berza Beogradska berza primljena je u punopravno članstvo primljena je u punopravno članstvo primljena je u punopravno članstvo primljena je u punopravno članstvo Federacije evroFederacije evro--azijskih berzi azijskih berzi -- FEAS FEAS

�� oktobar 2004 oktobar 2004 –– prva trgovanja akcijama po prva trgovanja akcijama po metodu kontinuiranog trgovanjametodu kontinuiranog trgovanja



�� decembar 2004 decembar 2004 –– prvi put je objavljen prvi put je objavljen BELEXfm BELEXfm , indeks na akcije kojima se , indeks na akcije kojima se trguje na slobodnom berzanskom tržištu trguje na slobodnom berzanskom tržištu

�� februar 2005 februar 2005 –– Beogradska berza postala Beogradska berza postala �� februar 2005 februar 2005 –– Beogradska berza postala Beogradska berza postala je pridruženi član Federacije evropskih je pridruženi član Federacije evropskih berzi berzi -- FESE FESE



�� mart 2005 mart 2005 –– pušten je u rad servis za onpušten je u rad servis za on--line line praćenje trgovanja na Berzi praćenje trgovanja na Berzi –– BELEX.info, kao i BELEX.info, kao i dobijanje podataka o trgovanju putem mobilne dobijanje podataka o trgovanju putem mobilne telefonije telefonije –– SMS i WAP servisi SMS i WAP servisi

�� maj 2005 maj 2005 –– otpočela distribucija podataka putem otpočela distribucija podataka putem data feeddata feed--a a

�� oktobar 2005 oktobar 2005 –– objavljen je indeks BELEX15 objavljen je indeks BELEX15 ––za akcije preduzeća koje se nalaze na metodu za akcije preduzeća koje se nalaze na metodu kontinuiranog trgovanjakontinuiranog trgovanja



�� Članovi Beogradske berze su berzanski Članovi Beogradske berze su berzanski posrednici, brokeri i dileri, čija se sedišta posrednici, brokeri i dileri, čija se sedišta nalaze u svim većim gradovima Srbije. nalaze u svim većim gradovima Srbije.

Beogradska berzaBeogradska berza

�� Na Beogradskoj berzi za trgovanje Na Beogradskoj berzi za trgovanje akcijama predviđeni su metodi akcijama predviđeni su metodi preovlađujuće cene, kontinuiranog preovlađujuće cene, kontinuiranog trgovanja i metod minimalne cene, trgovanja i metod minimalne cene, trgovanja i metod minimalne cene, trgovanja i metod minimalne cene, rezervisan za akcije iz portfelja Akcijskog rezervisan za akcije iz portfelja Akcijskog fonda. fonda.


�� Celokupan put od početka do kraja Celokupan put od početka do kraja trgovanja akcijama prolazi kroz Beogrdsku trgovanja akcijama prolazi kroz Beogrdsku berzu. berzu.

�� Pre svega, Berza je tu da prikupi i obradi Pre svega, Berza je tu da prikupi i obradi �� Pre svega, Berza je tu da prikupi i obradi Pre svega, Berza je tu da prikupi i obradi dokumentaciju koju preduzeća dostavljaju dokumentaciju koju preduzeća dostavljaju da bi se zakazalo trgovanje njihovim da bi se zakazalo trgovanje njihovim akcijama. akcijama.


�� Trgovanja akcijama su svakodnevna, a Trgovanja akcijama su svakodnevna, a trgovanje se obavlja po strogim pravilima, trgovanje se obavlja po strogim pravilima, u okviru elektronskog sistema za trgovanje u okviru elektronskog sistema za trgovanje BELEX. BELEX. BELEX. BELEX.


�� Od početka trgovanja Obveznicama stare Od početka trgovanja Obveznicama stare devizne štednje, krajem 2001. godine, pa devizne štednje, krajem 2001. godine, pa do danas, Beogradska berza je brokerima, do danas, Beogradska berza je brokerima, članovima berze predstavila nekoliko članovima berze predstavila nekoliko članovima berze predstavila nekoliko članovima berze predstavila nekoliko proizvoda koji su im omogućili efikasnije proizvoda koji su im omogućili efikasnije trgovanje, unos naloga i pregled tržišta. trgovanje, unos naloga i pregled tržišta.


�� Najvažniji proizvod je svakako aplikacija Najvažniji proizvod je svakako aplikacija za trgovanje BELEX, pomoću koje brokeri za trgovanje BELEX, pomoću koje brokeri trguju sa svojih radnih stanica, sa udaljene trguju sa svojih radnih stanica, sa udaljene lokacije, odnosno iz svojih matičnih lokacije, odnosno iz svojih matičnih lokacije, odnosno iz svojih matičnih lokacije, odnosno iz svojih matičnih kancelarija. kancelarija.

�� Ova aplikacija omogućava trgovanje skoro Ova aplikacija omogućava trgovanje skoro svim tržišnim materijalima i metodama koji svim tržišnim materijalima i metodama koji su definisani u pravilnicima berze.su definisani u pravilnicima berze.

�� Praćenje trgovanja olakšano je novom Praćenje trgovanja olakšano je novom �� Praćenje trgovanja olakšano je novom Praćenje trgovanja olakšano je novom glavnom tablom koja omogućava glavnom tablom koja omogućava brokerima da prate hartije koje žele, ali i brokerima da prate hartije koje žele, ali i da podese izgled table i kolone kako to da podese izgled table i kolone kako to njima odgovara. njima odgovara.

�� Pored samog trgovanja, na glavnoj tabli, Pored samog trgovanja, na glavnoj tabli, brokeri mogu da prate i kretanje indeksa brokeri mogu da prate i kretanje indeksa Berze, a kroz knjigu naloga mogu da prate Berze, a kroz knjigu naloga mogu da prate svoje naloge tokom samog trgovanja. svoje naloge tokom samog trgovanja. svoje naloge tokom samog trgovanja. svoje naloge tokom samog trgovanja.

Informacije koje sadrži kupoprodajni Informacije koje sadrži kupoprodajni nalognalog

sistemi za prenos podataka sa berze - ekof.bg.ac.rs · potrebnih informacija i izveštaja, ali i...

Documents