sistem urinarius
TRANSCRIPT
SISTEM URINARIUSSISTEM URINARIUS
OlehOleh
Dr.EDWARD SYAM Dr.EDWARD SYAM
SISTEM URINARIUSSISTEM URINARIUSTerdiri dariTerdiri dari REN (GINJAL)REN (GINJAL) URETERURETER VESICA URINARIAVESICA URINARIA URETHRAURETHRA
RENREN Berjumlah 2 buahBerjumlah 2 buah Bentuk seperti biji kacang tanahBentuk seperti biji kacang tanah Berwarna coklat kemerahanBerwarna coklat kemerahan Ukuran normal 12 x 6 x2 cmUkuran normal 12 x 6 x2 cm Berat 1 ginjal 130 grBerat 1 ginjal 130 gr Terdapat pada dinding posterior Terdapat pada dinding posterior
abdomen di sebelah kanan dan kiri abdomen di sebelah kanan dan kiri columna vertebraliscolumna vertebralis
Terletak Terletak RetroperitonealRetroperitoneal
Ginjal kiri lebih tinggi dari yang kanan (Ginjal kiri lebih tinggi dari yang kanan (+ + ½ ½ vertebra)vertebra)
Pada kutub atas kedua ginjal terdapat Pada kutub atas kedua ginjal terdapat Glandula SuprarenalisGlandula Suprarenalis
Ginjal dibungkus oleh Fascia Renalis, Ginjal dibungkus oleh Fascia Renalis, terdiri dari 2 lamina : terdiri dari 2 lamina : Lamina anteriorLamina anterior & & Lamina posteriorLamina posterior..
Selubung yang langsung membungkus Selubung yang langsung membungkus dan melekat erat cortex renalis disebut dan melekat erat cortex renalis disebut Capsula fibrosaCapsula fibrosa, dan yang tidak langsung , dan yang tidak langsung membungkus disebut membungkus disebut Capsula adiposaCapsula adiposa
PROYEKSI GINJAL PADA DINDINGPROYEKSI GINJAL PADA DINDING
BELAKANG ABDOMENBELAKANG ABDOMEN Batas atasBatas atas
ginjal kanan : setinggi Vert.Thoracal 12ginjal kanan : setinggi Vert.Thoracal 12
ginjal kiri : setinggi Vert.Thoracal 11ginjal kiri : setinggi Vert.Thoracal 11 Batas bawahBatas bawah
ginjal kanan : setinggi Vert.Lumbal 3ginjal kanan : setinggi Vert.Lumbal 3
ginjal kiri : setinggi antara Vert.Lumbal 2-3ginjal kiri : setinggi antara Vert.Lumbal 2-3
ANATOMI BAGIAN DALAM GINJALANATOMI BAGIAN DALAM GINJAL Bagian dalam ginjal terdiri dari :Bagian dalam ginjal terdiri dari :
CortexCortex (luar) dan (luar) dan MedullaMedulla (dalam) (dalam) Bagian cortex yang masuk ke medulla :Bagian cortex yang masuk ke medulla :
Columna Renalis BERTINIColumna Renalis BERTINI Bagian medulla yg berbentuk kerucut Bagian medulla yg berbentuk kerucut
PyramidPyramid RenalisRenalis
Bagian apex (Bagian apex (Papilla RenalisPapilla Renalis) ) Calyx MinorCalyx Minor Calyx MayorCalyx Mayor Pelvis Renalis. Pelvis Renalis.
Hillus RenalisHillus Renalis, Yg masuk , Yg masuk A.renalis, plexus A.renalis, plexus symphaticus & n.vagussymphaticus & n.vagus
Yg keluar Yg keluar V.renalis, Ureter & Nn.limphaticiV.renalis, Ureter & Nn.limphatici
Ureter
Pelvis renalis
Vena renalis
Arteri renalis
Hilum renale
Capsula fibrosa
Extremitas superior
Extremitas inferior
Fascies anterior
Cortex renalis
Pyramides renales
Papillae renales
Columnae renales
Calices renales majores
Calices renales minoresSinus renalis
Medulla renalis
Ureter
Basis renalis
VASKULARISASI DLM MEDULA & VASKULARISASI DLM MEDULA & CORTEXCORTEX
Dari Aorta Abdominalis Dari Aorta Abdominalis arteri renalis sin & arteri renalis sin & dex dex a.segmentalis(a.lobaris) a.segmentalis(a.lobaris) a.interlobaris a.interlobaris a.arquata a.arquata a.interlobularis a.interlobularis a.afferen a.afferen msk ke Glomerulus (Capsula Bowman),disini msk ke Glomerulus (Capsula Bowman),disini terjadi filtrasi darah.terjadi filtrasi darah.
Dari Cortex Dari Cortex a.efferen a.efferen v.interlobularis v.interlobularis v.arquata v.arquata v.interlobaris v.interlobaris (v.lobaris) (v.lobaris) v.segmentalis v.segmentalis v.renalis sin & dex v.renalis sin & dex vena vena cava inferior,masuk ke atrium dextra.cava inferior,masuk ke atrium dextra.
BATAS – BATASBATAS – BATAS
Ginjal dextraGinjal dextra AnteriorAnterior : : Flexura coli dextra, Colon Flexura coli dextra, Colon
ascendens, Duodenum (II), ascendens, Duodenum (II), Hepar (lob.dextra), Hepar (lob.dextra), Mesocolon Mesocolon transversumtransversum
PosteriorPosterior : : m.psoas dextra, m.quadratus m.psoas dextra, m.quadratus lumborum dextra, lumborum dextra, m.transversus abdominis dex, m.transversus abdominis dex, n.subcostalis (Ver.th.12) dex,n.subcostalis (Ver.th.12) dex,n.ileohypogastricus dextra, n.ileohypogastricus dextra, n.ileoinguinalis(VL.1)dextra,n.ileoinguinalis(VL.1)dextra,Costae 12 dextra.Costae 12 dextra.
Ginjal sinistraGinjal sinistra AnteriorAnterior : : Flexura coli sinistra, Colon Flexura coli sinistra, Colon
descendens, Pancreas, descendens, Pancreas, Pangkal mesocolon Pangkal mesocolon
transversum, transversum, Lien, Gaster.Lien, Gaster. PosteriorPosterior : : m.psoas sinistra, m.psoas sinistra,
m.quadratus lumborum sin, m.quadratus lumborum sin, m.transversus abdominis sin, m.transversus abdominis sin,
n.subcostalis (VT.12) sinistra, n.subcostalis (VT.12) sinistra, n.ileohypogastricus sinistra, n.ileohypogastricus sinistra, n.ileoinguinalis(VL.1) sinistra, n.ileoinguinalis(VL.1) sinistra, Pertengahan Costae 11 & 12 Pertengahan Costae 11 & 12
sin.sin.
PERSYARAFANPERSYARAFAN Plexus symphaticus renalisPlexus symphaticus renalis Serabut afferen melalui plexus renalis Serabut afferen melalui plexus renalis
menuju medulla spinalis n.thoracalis X, XI, menuju medulla spinalis n.thoracalis X, XI, XIIXII
PEMBULUH LYMPHPEMBULUH LYMPHMengikuti a.renalis melalui nl.aorta lateralMengikuti a.renalis melalui nl.aorta lateralSekitar pangkal a.renalisSekitar pangkal a.renalis
KLINISKLINIS Colic renalColic renal HydronephrosisHydronephrosis Carcinoma renalCarcinoma renal NefritisNefritis UrolithiasisUrolithiasis varikokelvarikokel
URETERURETER
Adalah saluran tractus urinarius yang Adalah saluran tractus urinarius yang mengalirkan urin dari ginjal ke vesica mengalirkan urin dari ginjal ke vesica urinariusurinarius
Panjangnya Panjangnya ++ 25 cm 25 cm Terbagi 2 :Terbagi 2 :
11. Ureter pars abdominalis. Ureter pars abdominalis22. Ureter pars pelvica. Ureter pars pelvica
Tiga tempat penyempitan UreterTiga tempat penyempitan Ureter Perbatasan pelvic renalis dengan ureterPerbatasan pelvic renalis dengan ureter Pada waktu masuk pintu atas panggulPada waktu masuk pintu atas panggul
(menyilang a.iliaca communis)(menyilang a.iliaca communis) Pada waktu menembus dinding vesica Pada waktu menembus dinding vesica
urinariusurinarius
BATAS – BATASBATAS – BATASUreter DextraUreter Dextra Anterior : Anterior : Duodenum, ileum terminalis, Duodenum, ileum terminalis,
a.v.colica dextra,a.v.iliocolicaa.v.colica dextra,a.v.iliocolica
a.v.testicularis/ovarica a.v.testicularis/ovarica dextradextra
Posterior :Posterior : m.psoas dextra, bifurcatio m.psoas dextra, bifurcatio a.iliaca communis dextraa.iliaca communis dextra
Ureter SinistraUreter Sinistra Anterior :Anterior : Colon sigmoid, mesocolon Colon sigmoid, mesocolon
sigmoid, a.v.ileae & sigmoid, a.v.ileae & a.a.jejunalis, a.v.testicularis/ a.a.jejunalis, a.v.testicularis/ ovarica sinistraovarica sinistra
Posterior :Posterior : m.psoas sinistra, bifurcatio m.psoas sinistra, bifurcatio a.iliaca communis sinistraa.iliaca communis sinistra
PELVIS RENALIS (PELVIS URETER)PELVIS RENALIS (PELVIS URETER) Berbentuk seperti corongBerbentuk seperti corong Keluar dari ginjal melalui hillus renalis, Keluar dari ginjal melalui hillus renalis,
menerima dari calix mayormenerima dari calix mayor
Ureter keluar dari hillus ginjal dan berjalan Ureter keluar dari hillus ginjal dan berjalan vertikal ke bawah di belakang peritoneum vertikal ke bawah di belakang peritoneum pariatale melekat ke m.psoas pariatale melekat ke m.psoas masuk ke masuk ke pelvis menyilang a.v.iliaca communis di depan pelvis menyilang a.v.iliaca communis di depan lig.sacro iliaca lig.sacro iliaca masuk ke pelvis menuju masuk ke pelvis menuju vesica urinarius.vesica urinarius.
PERDARAHANPERDARAHAN
1.1. a.renalis cabang aorta abdominalisa.renalis cabang aorta abdominalis
2.2. a.testicularis / ovarica cabang aorta a.testicularis / ovarica cabang aorta abdominalisabdominalis
3.3. a.vesicalis superior cabang dari a.vesicalis superior cabang dari a.hypogastrica / a.iliaca internaa.hypogastrica / a.iliaca interna
PEMBULUH LYMPHPEMBULUH LYMPH
Mengalir melalui nl.aortae lateralis & Mengalir melalui nl.aortae lateralis & nl.iliacusnl.iliacus
PERSYARAFANPERSYARAFAN Plexus renalisPlexus renalis n.testicularisn.testicularis n.hypogastricusn.hypogastricus Serabut afferen akan berjalan dengan Serabut afferen akan berjalan dengan
saraf sympatis ke medulla spinalis melalui saraf sympatis ke medulla spinalis melalui (L1, L2)(L1, L2)
KLINISKLINIS Colic ureter Colic ureter ureterolithiasisureterolithiasis
TO BE CONTINUEDTO BE CONTINUED
2 2 hari lagi ya….hari lagi ya….
VESICA URINARIAVESICA URINARIA Kantung kemih (buli-buli)Kantung kemih (buli-buli) Tempat muara ureter dextra & sinistra Tempat muara ureter dextra & sinistra
dalam rongga pelvisdalam rongga pelvis Berbentuk piramid 3 sisiBerbentuk piramid 3 sisi
ApexApex menuju ventral atas menuju ventral atasBasisBasis (fundus) menuju dorso caudal (fundus) menuju dorso caudalCorpusCorpus terletak antara apex & fundus terletak antara apex & fundus
Kanan & kiri fundus vesicae ada muara Kanan & kiri fundus vesicae ada muara kedua ureter disebut : kedua ureter disebut : Orificium Orificium Uretericum VesicaeUretericum Vesicae
Fundus vesicae
Apex vesicae
Corpus vesicae
Orificium uretericum vesicae
Orificium uretericum vesicaeTrigonum vesicae
Daerah tsb berbentuk segitiga disebut Daerah tsb berbentuk segitiga disebut Trigonum vesicae Trigonum vesicae
Pada basis caudal terdapat jalan keluar Pada basis caudal terdapat jalan keluar urine menuju urethra disebut urine menuju urethra disebut Orifisium Orifisium Urethra Internum VesicaeUrethra Internum Vesicae
Pada apex vesicae terdapat jaringan ikat Pada apex vesicae terdapat jaringan ikat yg merupakan sisa embryologis dari yg merupakan sisa embryologis dari Urachus Urachus yg menuju umbilicus disebut yg menuju umbilicus disebut Ligamentum Vesico umbilicalis medianumLigamentum Vesico umbilicalis medianum
Mempunyai lapisan Mempunyai lapisan FibrosaFibrosa, , SerosaSerosa & & Tunica MusculareTunica Musculare (stratum longitudinalis & (stratum longitudinalis & stratum circulare) stratum circulare) m.detrusor vesicae m.detrusor vesicae (merangsang urine) (merangsang urine) & & m.sphincter vesicae m.sphincter vesicae (mempertahankan urine dlm vesicae)(mempertahankan urine dlm vesicae)
Ostium ureteris
Urethra
Ostium urethrae internum
Ostium urethrae externum
Trigonum vesicae
Plica interureterica
Cervix vesicae
Fundus vesicae
Corpus vesicae
Ligamentum umbilicale medianum
Prostat
Ureter
Vesiculae seminalis
Ductus defferens
Pada daerah trigonal vesicae terdapat otot Pada daerah trigonal vesicae terdapat otot (lanjutan stratum longitudinalis) yg (lanjutan stratum longitudinalis) yg menghubungkan kedua orifisium menghubungkan kedua orifisium uretericum & membentuk uretericum & membentuk Plica Inter Plica Inter UretericumUretericum (menutup vesicae bila sudah (menutup vesicae bila sudah penuh)penuh)
PERDARAHANPERDARAHAN a.vesicalis superior a.vesicalis superior a.vesicalis inferiora.vesicalis inferior
masing-masing cabang dari masing-masing cabang dari a.hypogastricaa.hypogastrica
PERSARAFANPERSARAFAN Saraf otonom parasymphatis berasal dari Saraf otonom parasymphatis berasal dari
n.splanchnicus pelvicus (Sacral 2-3-4)n.splanchnicus pelvicus (Sacral 2-3-4) Saraf otonom symphatis dari ganglion Saraf otonom symphatis dari ganglion
symphatis (Lumbal 1-2-3)symphatis (Lumbal 1-2-3)
URETHRAURETHRA Saluran terakhir dari sistem urinariusSaluran terakhir dari sistem urinarius Mulai dari orificium urethra internum Mulai dari orificium urethra internum
sampai orificium urethra externumsampai orificium urethra externum Pada laki-laki lebih panjang dari Pada laki-laki lebih panjang dari
perempuan (L=18-20 cm, P=3-4 cm)perempuan (L=18-20 cm, P=3-4 cm) Pada laki-laki, urethra terbagi atas 3 Pada laki-laki, urethra terbagi atas 3
daerah :daerah :
1.1. Urethra pars prostaticaUrethra pars prostatica
2.2. Urethra pars membranaceaUrethra pars membranacea
3.3. Urethra pars cavernosaUrethra pars cavernosa
Urethra Pars ProstaticaUrethra Pars Prostatica
Mulai dari orifisium urethra internum sampai Mulai dari orifisium urethra internum sampai urethra yang ditutupi oleh Glandula prostat & urethra yang ditutupi oleh Glandula prostat & berada di rongga pelvis.berada di rongga pelvis.
Uretra Pars MembranaceaUretra Pars Membranacea
Mulai dari urethra pars prostatica sampai bulbus Mulai dari urethra pars prostatica sampai bulbus penis pars cavernosa (paling pendek= 1-2 cm)penis pars cavernosa (paling pendek= 1-2 cm)
Uretra Pars CavernosaUretra Pars Cavernosa
Mulai dari daerah bulbus penis sampai orifisium Mulai dari daerah bulbus penis sampai orifisium urethra externum, berjalan dalam corpus urethra externum, berjalan dalam corpus cavernosa urethra (penis)cavernosa urethra (penis)
12-15 cm.12-15 cm.
Pada urethra bermuara 2 macam Pada urethra bermuara 2 macam kelenjar, yaitu :kelenjar, yaitu :
Kelenjar para urethralisKelenjar para urethralis Kelenjar bulbo urethralisKelenjar bulbo urethralis
PERDARAHANPERDARAHAN a.dorsalis penisa.dorsalis penis a.bulbo urethralisa.bulbo urethralis
PERSARAFANPERSARAFANCabang-cabang n.pudendusCabang-cabang n.pudendus