1

Përgjegjësitë e aktorëve tëndryshëm në

ruajtjen, kontrollindhe monitorimin e cilësisë së ujitsigurimin,

2

3

Përg jeg jësitë e aktorëve tënd ryshëm nësigurimin, ruajtjen, kontrollin dhemonitorimin e cilësisë së ujit

Korrik 2016

4

PërmbajtjaParathënie ........................................................................................................ 5

Shkurtime .......................................................................................................... 6

Përkufizime ........................................................................................................ 7

Roli dhe përgjegjësitë e Agjencisë Kombëtare të

Ujësjellës-Kanalizimeve (AKUK) ..................................................................... 11

Kompetencat e pushtetit lokal ...................................................................... 14

Roli dhe përgjegjësitë e ujësjellësit ........................................................... 15

Roli dhe funksionet e Inspektoratit Shtetëror Shëndetësor

(ISHSH) në monitorimin e cilësisë së ujit të pijshëm ............................... 23

Roli i Institutit të Shëndetit Publik për sigurinë e cilësisë së

ujit të pijshëm ................................................................................................... 27

Roli dhe përgjegjësitë e Strukturave Rajonale të Shëndetit Publik

(Drejtoritë e Shëndetit Publik) për sigurinë e cilësisë së

ujit të pijshëm .................................................................................................... 31

Sektori i Higjienës Publike në Drejtoritë e Shëndetit Publik .................... 37

5

Parathënie

Ministria e Transportit dhe Infrastrukturës (MTI) është në fazën eimplementimit të reformës në sektorin e ujësjellës kanalizimeve. Ndërkohë,janë ndërmarrë hapa të rëndësishëm drejt krijimit të mekanizmave përofrimin e një shërbimi cilësor për qytetarët. Shërbimi cilësor nënkupton jovetëm furnizimin e vazhdueshëm me ujë, por mbi të gjitha me një ujëcilësisht të pastër. Në këtë kuadër, si dhe duke patur parasysh se garantimii cilësisë së ujit, kërkon përfshirjen e disa aktorëve, MTI vlerësoi nevojënqë aktorët të jenë të qartë për detyrimet dhe kompetencat që kanë, nëmënyrë që ushtrimi sa më me efikasitet i këtyre detyrave, të sigurojë qëlliminparësor dhe final të të gjithë reformës: ofrimin e furnizimit me ujë cilësordhe të pastër, si dhe të vazhdueshëm për qytetarët.

Ky dokument synon të rrisë ndërgjegjësimin e aktorëve, duke forcuarpërgjegjshmërinë dhe përgjegjësinë që prej prodhuesve të ujit, të shoqërivetë Ujësjellës-kanalizimeve (UK), e deri tek organet monitoruese të tilla si:Inspektorati Shtetëror Shëndetësor, strukturat rajonale të Shëndetit Publikdhe Instituti i Shëndetit Publik.

Ky dokument do të shërbejë edhe si një hap drejt forcimit tëmekanizmave koordinues midis palëve të përfshira në këtë proceskompleks, por jetik për qytetarët, të cilët do të duhet të ndërgjegjësohenpër rolin proaktiv që kanë dhe që duhet të ushtrojnë, për të mundësuarruajtjen e burimeve dhe lehtësimin e ofrimit të ujit cilësisht të pastër.

Hartimi i këtij dokumenti u realizua nga Qendra e Shëndetit dheMirëqenies Komunitare (QSHMK) dhe u mbështet financiarisht ngaAgjencia Austriake për Zhvillim në Shqipëri.

6

AKUK: Agjencia Kombëtare e Ujësjellës-Kanalizimeve

AUB: Agjencia e Ujit të Basenit

DSHP: Drejtoria e Shëndetit Publik

ERRU: Enti Rregullator i Ujësjellësit

ISHP: Instituti i Shëndetit Publik

ISHSH: Inspektorati Shtetëror Shëndetësor

ITUN: Impianti i Trajtimit të Ujërave të Ndotura

KKU: Këshilli Kombëtar i Ujit

MSH: Ministria e Shëndetësisë

UK: Ujësjellës-Kanalizime

VTUP: Vepër e Trajtimit të Ujit të Pijshëm

Shkurtime

7

Përkufizime

• Rezerva ujore janë të gjitha burimet ujore sipërfaqësore dhe

nëntokësore që gjenden brenda kufijve të Republikës së Shqipërisë.

• Përdorues quhet çdo rreth, bashki, fshat, komunë, shoqatë e

përdoruesve të ujit, ndërmarrje shtetërore apo private, person fizik dhe

juridik që merret me eksplorimin, prodhimin, përdorimin e rezervave

ujore dhe shkarkon ujëra të tepërta të përdorura ose substanca të tjera.

• Autoriteti i ujit është Këshilli i Basenit, autoriteti i të cilit

ushtrohet brenda kufijve të një baseni.

• Këshilli Kombëtar i Ujit (KKU) është organi qendror vendimor

për administrimin e rezervave ujore.

• Sektori i furnizimit me ujë ka të bëjë me të gjitha veprimtaritë që

lidhen me grumbullimin, trajtimin dhe shpërndarjen e burimeve ujore

për qëllime publike.

• Prodhimi i ujit ka të bëjë me të gjitha burimet natyrore të ujit

brenda territorit të Republikës së Shqipërisë, duke përfshirë shtresat

ujëmbajtëse nëntokësore (akuaferet) dhe të gjitha burimet e tjera

nëntokësore dhe sipërfaqësore.

• Grumbullimi i ujit ka të bëjë me të gjitha ato veprimtari që

nëpërmjet strukturave apo mekanizmave të tilla si diga, puse, depo uji,

cisterna, kanale, ujësjellësa, tubacione, kanale kulluese dhe kanalizime

të ujërave të zeza, grumbullojnë, kanalizojnë, ndryshojnë drejtimin apo

nxjerrin ujin për përfitim publik.

8

• Shpërndarja e ujit ka të bëjë me të gjitha veprimtaritë me anë të

të cilave uji pompohet, transportohet dhe shpërndahet nga një vend në

tjetrin për përfitim publik.

• Operatorët janë subjektet e licencuara që operojnë në sistemet

e furnizimit me ujë, kanalizimet e ujërave të zeza dhe trajtimit të tyre.

• Ujë i pastër: Ujë i pijshëm nga sistemi publik i ujësjellësit i

përcaktuar sipas standardeve në fuqi.

• Ujë i pijshëm është uji i përcaktuar për përdorim nga njerëzit, ku

futen:

a. ujërat e trajtuara ose të patrajtuara, të përcaktuara për t’u pirë,

për gatim, për përgatitje të ushqimeve dhe për nevoja të higjienës,

pavarësisht origjinës së tyre dhe nëse janë furnizuar prej një rrjeti

shpërndarës publik apo privat, prej depozitave, prej autobotëve, prej

puseve individuale apo kolektive, apo të ambalazhuara në shishe ose në

enë;

b. ujërat që përdoren në ndërmarrjet e prodhimit të ushqimeve për

prodhimin, fabrikimin, përpunimin, ruajtjen apo tregtimin e prodhimeve

apo lëndëve të përcaktuara për përdorim nga njerëzit, si dhe ujërat për

pastrimin e sipërfaqeve, objekteve apo materialeve që mund të jenë në

kontakt me artikujt ushqimorë;

c. akujt ushqimorë me origjinë ujore;

d. ujërat e furnizuara për përdorim nga njerëzit, si pjesë e një

aktiviteti tregtar apo publik, pavarësisht nga sasia mesatare e ujit të

furnizuar në ditë.

• Ujëmatësit janë pajisje matëse të instaluara për të përcaktuar

sasinë e ujit të konsumuar.

• Konsumatori është subjekti kontraktues i ujësjellësit që do të

furnizohet me ujë (entet publike, privatët e konsumatorët familjarë).

• Burimet ujore janë të gjitha ujërat sipërfaqësore e nëntokësore,

së bashku me shtresat ujëmbajtëse dhe reshjet atmosferike cilësisht të

përdorshme.

9

• Autoriteti përkatës i qeverisjes vendore është njësia e qeverisjes

vendore në territorin e së cilës kryhet veprimtaria lidhur me ujërat.

• Administratori dhe/ose administratorët është personi/subjekti

(vendës apo i huaj), autoriteti publik ose institucioni privat që është

përgjegjës për furnizimin, ose për pjesën e tij ose për çdo aktivitet tjetër

që lidhet me furnizimin me ujë të pijshëm.

• Ujësjellësi është sistemi i ndërtuar për prodhimin, depozitimin,

transportimin, trajtimin dhe shpërndarjen e ujit të pijshëm me cilësinë e

përcaktuar sipas kësaj rregulloreje, deri në pikën e lidhjes së përdoruesve.

• Rezervuari është objekt i ndërtuar mundësisht në pikën më të

lartë të sistemit, që ka për qëllim depozitimin e sasisë së ujit që do të

përdoret në orët e pikut (konsumit maksimal) dhe sigurimin e presionit

të duhur në rrjetin e shpërndarjes.

• Autoboti është rezervuar i lëvizshëm që përdoret në raste

emergjence ose në disa situata kur kjo mënyrë furnizimi është e vetmja

mundësi e vlefshme.

• Vepër e trajtimit të ujit të pijshëm (VTUP) janë proceset për

trajtimin pastrues të ujit, të vendosura përpara rrjetit të shpërndarjes

dhe/ose rezervuarit. Vepra duhet të përmbajë njësi të tjera përveç

dezinfektimit.

• Lënda është çdo produkt (lëndë apo përbërës) që shtohet në ujë

ose përdoret për përmirësimin apo trajtimin pastrues të ujit, si dhe ato

të përdorura për pastrimin e sipërfaqeve, pajisjeve, depozitave apo enëve

që janë në kontakt me ujin e pijshëm.

• Autoriteti shëndetësor: Ministria e Shëndetësisë, Instituti i

Shëndetit Publik (ISHP), strukturat rajonale të shëndetit publik (sipas

përcaktimit në ligjin nr. 10 138, datë 11.5.2009 “Për shëndetin Publik”),

Inspektorati Shtetëror Shëndetësor (ISHSH).

• Administratori dhe/ose administratorët është personi/subjekti

(vendës apo i huaj), autoriteti publik ose institucioni privat që është

përgjegjës për furnizimin, ose për pjesë të tij ose për çdo aktivitet tjetër

që lidhet me furnizimin me ujë të pijshëm.

10

• Rrjeti i jashtëm i shpërndarjes është sistemi i tubacioneve i

projektuar për shpërndarjen e ujit të pijshëm nga vepra e trajtimit të ujit,

ose rezervuari tek ujëmatësi i përdoruesit.

• Rrjeti i brendshëm i shpërndarjes përfshin tubacionet, nyjat dhe

aparaturat e instaluara midis rubinetave, që përdoren normalisht për

furnizimin me ujë të pijshëm, dhe rrjetit të jashtëm të shpërndarjes. Kufiri

ndërmjet rrjetit të brendshëm të shpërndarjes dhe rrjetit të jashtëm të

shpërndarjes, zakonisht i quajtur pika e ofrimit, përfaqësohet nga

ujëmatësi, përveç rasteve kur përcaktohet ndryshe në kontratën e

shpërndarjes dhe furnizimit.

11

Roli dhe përgjegjësitë e

Agjencisë Kombëtare të

Ujësjellës-Kanalizimeve

(AKUK)

12

AKUK është organ shtetëror i specializuar në fushën e ujësjellës-

kanalizimeve dhe trajtimit të ujërave të ndotura. Ajo mbështet teknikisht

politikat e ministrisë përgjegjëse për infrastrukturën, në përputhje me

legjislacionin dhe politikat e përcaktuara në strategjitë sektoriale, si

dhe politikat përkatëse për administrimin e ujërave dhe mbrojtjen

mjedisore të cilësisë së ujërave.

Përgjegjësitë dhe detyrat e AKUK-ut

• AKUK, nëpërmjet autoritetit të saj ligjor dhe teknik, koordinon

dhe monitoron të gjitha aktivitetet sektoriale për sigurimin e shërbimit

të furnizimit me ujë të pijshëm, kanalizimin dhe trajtimin e ujërave të

ndotura, në bashkëpunim me të gjitha institucionet e vendit, në nivel

qendror dhe vendor.

• Mbështet teknikisht zbatimin e politikave dhe strategjive në

fushën e ujësjellës-kanalizimeve dhe trajtimit të ujërave të ndotura.

• Mund t’i propozojë ministrisë së linjës ndryshimin dhe

përmirësimin e kuadrit ligjor e nënligjor për sektorin e ujësjellës-

kanalizimeve dhe trajtimit të ujërave të ndotura, dhe është pjesë e grupeve

Roli dhe përgjegjësitë e Agjencisë Kombëtare tëUjësjellës-Kanalizimeve (AKUK)

13

të punës për hartimin e politikave dhe strategjive kombëtare për sektorin.

• I propozon ministrisë përgjegjëse për infrastrukturën,

planifikimin e nevojave për investime, për ndërtimin/rehabilitimin e

sistemeve të ujësjellësve, rrjeteve të kanalizimeve, impianteve të trajtimit

të ujërave të ndotura (ITUN), bazuar në programet e qeverisë dhe në

masterplanin kombëtar sektorial.

• Kontrollon dhe miraton nga pikëpamja teknike të gjitha projektet

e ujësjellës-kanalizimeve dhe ITUN-eve, të financuara nga buxheti i shtetit,

buxheti i bashkisë, buxheti i shoqërisë UK apo institucione financiare

ndërkombëtare, me qëllim garantimin dhe zbatimin e rregullave teknike

të projektimit; ndjek zbatimin e projekteve me financim të huaj në këtë

fushë, si dhe atë të kontratave të lidhura, duke qenë përgjegjëse edhe për

monitorimin e ecurisë së tyre.

• Koordinon, nxit dhe bashkëpunon me institucionet shtetërore,

institucionet financiare ndërkombëtare, investitorët dhe palët e

interesuara për zbatimin e strategjive të sektorit për shërbimet e ujësjellës-

kanalizimeve dhe trajtimit të ujërave të ndotura.

• Është institucioni përgjegjës për hartimin dhe zbatimin e

procedurave dhe programit të monitorimit për shërbimet e furnizimit me

ujë, të kanalizimeve dhe trajtimit të ujërave të ndotura.

• Ka të drejtë të ushtrojë kontrolle me karakter teknik në çdo subjekt

që është ofrues i shërbimeve të furnizimit me ujë, të kanalizimeve dhe

trajtimit të ujërave të ndotura, dhe dorëzon të dhënat për përdorimin e

ujit në Kadastrën Kombëtare të Ujit, pranë ministrisë përgjegjëse.

• Planifikon nevojat për trajnime dhe koordinon punën për

realizimin e trajnimeve të certifikimit, sipas akteve ligjore dhe nënligjore

në fuqi.

• Koordinon nismat për investime në fushën e ujësjellës-

kanalizimeve në bazë të rëndësisë strategjike, si dhe merr pjesë dhe ofron

këshillime gjatë procesit të hartimit të projekteve në fushën e ujësjellës-

kanalizimeve. Përgatit projekte zhvillimore dhe projekte pilot me kërkesë

të bashkive, qarqeve dhe ministrive apo institucioneve të tjera qendrore.

14

Kompetencat e pushtetit lokal

Është në kompetencë të qeverisjes vendore:

1. Sigurimi që uji, i furnizuar nëpërmjet çdo rrjeti shpërndarës,

depozite apo rezervuari fiks apo të lëvizshëm, pusi kolektiv, brenda zonës

së tij territoriale, është i përshtatshëm për përdorim në pikën e ofrimit të

tij te përdoruesi, sipas kërkesave të parashikuara.

2. Parashikimi i masave për sigurimin e furnizimit në rast

emergjence me ujë të pijshëm, që plotëson kërkesat për sasinë dhe

periudhën minimale të nevojshme për të përballuar nevojat lokale.

3. Përshtatja e planeve të ndërhyrjes për përmirësimin e cilësisë

së ujit të pijshëm në bashkëpunim me Agjencinë e Ujit të Basenit (AUB).

15

Roli dhe përgjegjësitë

e ujësjellësit

16

Administruesit e sistemit të ujësjellësit, qofshin këto ndërmarrje të

shërbimit publik apo private, janë të detyruar t’i sigurojnë konsumatorit

ujë higjienikisht të pastër në çdo kohë sipas normave të konsumit, me

presione optimale në çdo pikë të rrjetit shpërndarës.

Misioni i ujësjellësit në zonën e shërbimit për ujin e pijshëm është:

• Menaxhimi i zbatimit të kuadrit ligjor dhe rregullator për

sigurinë e cilësisë së ujit në nivel rajonal.

• Sigurimi i një furnizimi me ujë të pijshëm sasior dhe cilësor në

zonën e shërbimit sipas standardeve dhe legjislacionit në fuqi.

• Zbatimi i kuadrit ligjor për performancën, mbrojtja dhe ruajtja

e aseteve të sistemit të furnizimit me ujë dhe kanalizimeve të ujërave të

ndotura e të impiantit të trajtimit të tyre.

• Garantimi në përgjithësi i një sistemi teknikisht të përshtatshëm

të furnizimit me ujë, përfshirë dhe mbrojtjen e burimeve ujore.

Detyrat dhe përgjegjësitë e ujësjellësit• Ujësjellësi realizon mbrojtjen higjieno-sanitare të rezervuarëve,

depove të ujit dhe rrjetit shpërndarës deri te përdoruesi, sipas standardit

kombëtar të ujit të pijshëm; VKM Nr. 379, datë 25.5.2016 dhe

Roli dhe përgjegjësitë e ujësjellësit

17

rekomandimeve për cilësinë e ujit nga Organizata Botërore e Shëndetësisë.

• Ujësjellësi është përgjegjës për ndërtimin e rrjetit shpërndarës

dhe të tubacioneve të lidhjes së banesave në pronë private, me qëllim që

të respektohen standardet e kërkuara të ndërtimit. Megjithatë, ndërtimi i

tyre mund të bëhet nga palë të treta, por punimet do të mbikëqyren

detyrimisht nga ujësjellësi.

• Ujësjellësi siguron mirëmbajtjen e sistemit të furnizimit me ujë

të pijshëm.

• Rrjeti lidhës ndërtohet, rehabilitohet, rinovohet dhe modifikohet,

mirëmbahet apo çmontohet vetëm nga ujësjellësi.

• Ujësjellësi siguron furnizimin me ujë nëpërmjet pikave të lidhjes.

Pika e lidhjes së furnizimit me ujë të pronave të përdoruesve quhet pika

e përcaktuar nga ujësjellësi në magjistralet e rrjetit shpërndarës, për të

realizuar lidhjen e furnizimit me ujë të subjektit me rrjetin publik të

furnizimit me ujë të pijshëm. Shërbimi me pikë-lidhje do të quhet vendosja

nga ana e ujësjellësit e të gjithë elementeve që realizojnë skemën e

furnizimin me ujë të objektit.

• Ujësjellësi merr masa për një kontroll të rregullt të cilësisë së

ujit në sistemin e vet të furnizimit me ujë.

• Ndërmarrja administruese e ujësjellësit në bashkëpunim me

strukturën rajonale të shëndetit publik, bën vendosjen e pikave të

kontrollit të ujit që do të monitorohen në nivel rajonal. Tirana bën

përjashtim pasi vendosja e pikave të kontrollit bëhet në bashkëpunim

me Drejtorinë e Shëndetit Publik, me ISHP-në, me Drejtorinë e Kujdesit

Shëndetësor në Ministrinë e Shëndetësisë.

• Ujësjellësi për të garantuar cilësinë e ujit të pijshëm kryen

analiza ditore në pika të caktuara në rrjetin shpërndarës dhe analiza

periodike në burime, sipas një marrëveshjeje me Drejtorinë e Shëndetit

Publik të Rrethit.

• Treguesit që ekzaminohen në ujin e pijshëm duhet të jenë në

përputhje me VKM Nr. 379, datë 25.5.2016 Për miratimin e rregullores

“Cilësia e ujit të pijshëm”, i cili është njëherësh dhe standardi shqiptar i

treguesve fiziko-kimik të ujit të pijshëm.

18

• Ujësjellësi bën dezinfektimin (klorinimin) e ujit të pijshëm sipas

VKM Nr. 379, datë 25.5.2016 Për miratimin e rregullores “Cilësia e ujit të

pijshëm”.

• Ujësjellësi bashkëpunon me autoritetet shëndetësore rajonale

dhe organet e qeverisjes vendore për menaxhimin e rasteve të ndotjeve,

kur nuk lejohet konsumi i ujit të rrjetit, deri në përmirësimin e gjendjes.

• Administratori njofton strukturën rajonale të shëndetit publik

për rastet e punimeve dhe defekteve në kaptazh, në linjat e jashtme,

rezervuarët, në linjat kryesore, si dhe në rastet e rikonstruksioneve në

këto objekte për verifikimin e cilësisë së ujit të pijshëm.

• Ujësjellësi siguron prodhimin dhe/ose blerjen e ujit për

plotësimin e kërkesës së konsumatorëve.

• Ujësjellësi ka fuqinë të ndalojë, të mbyllë dhe të parandalojë

furnizimin me ujë të pijshëm të çdo lidhje konsumatori, nëse vërehen se

janë shkelur dispozitat e rregullores, gjë që mund të sjellë dëmtimin,

bllokimin e sistemit të ujësjellësit ose cënimin e cilësisë së ujit të pijshëm.

• Administratori bën vazhdimisht informimin e konsumatorit,

sidomos kur ka shmangie.

• Ujësjellësi bën menaxhimin në raste përmbytjesh dhe

katastrofash natyrore, si dhe në kushte meteorologjike ose gjeografike të

jashtëzakonshme; bashkëpunon me shërbimin e hidrogjeologjisë, organet

e qeverisjes vendore, prefekturën, autoritetet shëndetësore, etj.

• Asnjë person ose subjekt nuk duhet të kryejë asnjë lloj punimi

në sistemin e furnizimit me ujë, përveç ujësjellësit.

• Ndërhyrje në rrjetin e ujësjellësit konsiderohet, rasti kur

përdoruesi i ujit të pijshëm bën një shtesë në linjat e furnizimit që sjell

harxhim të ujit ose cënim të cilësisë së ujit, pa marrë më parë aprovim

nga ujësjellësi.

• Administratori është i detyruar të ruajë zonat e mbrojtjes

sanitare dhe ndërhyn në çdo rast kur konstaton shkelje brenda territorit

të tyre. Ai informon organet e qeverisjes vendore, që sipas rastit kërkojnë

edhe ndihmën e organeve të ruajtjes së rendit. Njëkohësisht informon

edhe strukturën rajonale të shëndetit publik.

19

• Veprat e marrjes së ujit (dhoma, galeri, tunele etj.) mirëmbahen

në mënyrë të vazhdueshme dhe periodike nga administratori. Algat ose

bimët e tjera ujore që rriten në këto objekte hiqen dhe më pas sipërfaqet

dezinfektohen me solucion hipokloriti.

• Administratori kontrollon vazhdimisht rrjetin shpërndarës të

ujësjellësit për gjetjen dhe eliminimin e defekteve. Ai merr në konsideratë

të gjitha njoftimet për defekte të zbuluara nga qytetarët apo organet e

qeverisjes vendore. Defektet regjistrohen në një regjistër të veçantë ku

vendosen elementet identifikuese të defektit: adresa e plotë, koha e

konstatimit/njoftimit, kush njofton, kur është eliminuar defekti dhe kush

i ka kryer punimet. Eliminimi i defekteve bëhet menjëherë sapo ai

konstatohet/merret njoftimi.

• Administratori merr masa që asnjë lëndë apo material i përdorur

për instalime që shërbejnë për përgatitjen apo shpërndarjen e ujit të

pijshëm, si dhe asnjë papastërti që lidhet me këto lëndë apo materiale të

mos kalojnë në ujin e pijshëm; lëndë që ndotin apo përkeqësojnë cilësinë

e ujit dhe nënkuptojnë mosrespektim të kërkesave të standardeve të

parametrave, ose një rrezik për shëndetin e popullatës së furnizuar.

• Uji i pijshëm i furnizuar nga rrjete shpërndarëse shtetërore apo

private, depozita, rezervuarë fiks apo të lëvizshëm, puse kolektive apo

individuale, duhet të dezinfektohet sipas përcaktimeve të rregullores së

ujit të pijshëm. Në këto raste, nënproduktet e dezinfektimit duhet të kenë

nivelet më të ulëta të mundshme, pa cënuar në asnjë çast efektshmërinë

e dezinfektimit. Kur nuk ka asnjë rrezik ndotjeje ose rritje mikrobiale

përgjatë rrjetit shpërndarës nga fillimi deri në rubinetin e konsumatorit,

administratori mund t’i kërkojë autoritetit shëndetësor përjashtimin nga

dezinfektantët mbetës.

• Pas miratimit të çdo projektideje të një ujëmbledhësi të ri,

tubacioneve, vepre trajtimi uji, rrjeti të furnizimit ose të shpërndarjes,

rezervuari të rrjetit të shpërndarjes ose rimodelimi të instalimeve në

përdorim, administratori njofton ISHSH-në, e cila kryen procedurën për

lëshimin e aktmiratimit higjieno-sanitar.

20

a. Administratori i secilës pjesë të sistemit të furnizimit me ujë,

kryen monitorimin e cilësisë së ujit të pijshëm që furnizon. Pikat e marrjes

së kampionëve për monitorim duhet të jenë përfaqësuese të ujësjellësit

ose pjesëve të tij, dhe përcaktohen nga struktura rajonale e shëndetit

publik në bashkëpunim me administratorin. Ato bëhen të detyrueshme të

respektohen me nënshkrimin e aktmarrëveshjes mes tyre. Struktura

rajonale e shëndetit publik vë në dispozicion të Ministrisë së Shëndetësisë

një kopje të aktmarrëveshjes, dhe njofton çdo ndryshim të pikave të

monitorimit brenda 30 ditëve nga ndryshimi i bërë.

b. Rezultatet e analizave të kryera dërgohen çdo muaj në strukturën

rajonale të shëndetit publik, sipas formatit të raportimit të përcaktuar

në aktmarrëveshje.

• Për kryerjen e analizave, administratori përdor laboratorin e

brendshëm mikrobiologjik/biokimik ose lidh kontratë me një laborator

të jashtëm mikrobiologjik/biokimik, të licencuar dhe që plotëson kërkesat

e rregullores. Të paktën 2 vite pas monitorimit të brendshëm dhe në rast

të parametrave të monitorimit verifikues, administratori mund t’i

paraqesë kërkesën strukturës rajonale të shëndetit publik për të ulur

Monitorimi i brendshëm ka për qëllim verifikimin ecilësisë së ujit të pijshëm dhe është nënpërgjegjësinë e administratorit.

21

deri në 50% shpeshtësinë e analizave të treguara në këtë rregullore për

parametra të caktuara, nëse është i sigurt për pamundësinë e ndodhjes

së atyre parametrave në ujin e pijshëm në një përqendrim të tillë që

paraqet rrezik të mospërputhjes me vlerën e parametrave.

• Rezultatet e monitorimit që kryhet nga administratori,

regjistrohen në një regjistër dhe ruhen për të paktën 5 vjet. Ato vihen në

dispozicion të strukturës rajonale të shëndetit publik dhe ISHSH-së

rajonale, kur kërkohen prej tyre.

• Në situatën e një rreziku të mundshëm për shëndetin publik,

struktura rajonale e shëndetit publik i kërkon administratorit kryerjen e

analizave shtesë me qëllim mbrojtjen e shëndetit publik.

• Administratori është përgjegjës për mirëmbajtjen e veprës së

ujësjellësit. Ai respekton kërkesat sipas rregullores së ujit të pijshëm, si

dhe kërkesat e akteve të tjera në fuqi.

• Nëse cilësia e ujit të pijshëm pëson ndryshime që e bëjnë ujin të

papërshtatshëm për përdorim, qoftë përkohësisht apo përgjithnjë,

administratori informon popullatën dhe/ose administratorë të tjerë të

interesuar, organet e qeverisjes vendore, strukturën rajonale të shëndetit

publik, si dhe ERRU-në mbi ndodhinë e mospërputhjes, veprimet

korrigjuese dhe masat parandaluese të parashikuara, nëpërmjet burimeve

dhe në formën e përcaktuar në marrëveshje me strukturën rajonale të

shëndetit publik, me qëllim shmangien e ndonjë rreziku që cënon

shëndetin.

• Numri më i vogël i kampionëve të ujit për monitorim të brendshëm

duhet të sigurojë përfaqësimin sa më domethënës të ujësjellësit ose

pjesëve të tij dhe të industrisë ushqimore, dhe duhet të jenë të shpërndarë

në mënyrë uniforme gjatë gjithë vitit.

• Shpeshtësia më e vogël e marrjes së kampionëve për kontrollin

rutinë dhe kontrollin verifikues përcaktohet në rregulloren e cilësisë së

ujit të pijshëm.

• Administratori zbaton masat korrigjuese të nevojshme për

arritjen e cilësisë së duhur të ujit të furnizuar. Pas zbatimit të masave

korrigjuese, administratori njofton strukturën rajonale të shëndetit

22

publik, e cila analizon një kampion të ri në pikën ku është evidentuar

mospërputhja për të kontrolluar gjendjen e normalizimit.

Roli i administratorit në dezinfektimin e ujit të pijshëm

• Administratori siguron kryerjen e dezinfektimit, si masë

parandaluese për të evituar ndotjen e mundshme të ujit. Dezinfektimi i

ujit të pijshëm është përgjegjësi e tij.

• Administratori siguron lëndët kimike sipas rregullores

nëpërmjet subjekteve të licencuara për vendosjen në treg të këtyre

lëndëve.

• Administratori është i detyruar që përpara se lëndët kimike të

përdoren për trajtimin e ujit të pijshëm, t’i dërgojë në strukturën rajonale

të shëndetit publik për analiza kimike dhe të pajiset prej saj me miratimin

për përdorimin e tyre.

• Dezinfektimi i ujit të pijshëm duhet të kryhet në të gjitha sistemet

e furnizimit me ujë. Këtu duhet të sigurohet gjatë 24 orëve niveli i klorit i

përcaktuar nga rregullorja e cilësisë së ujit të pijshëm.

• Para përdorimit të lëndëve dezinfektuese, përdoruesit bëjnë për

çdo parti, kontrollin dhe analizat e nevojshme për përcaktimin e klorit

aktiv. Për çdo parti të analizuar, administratori i ujësjellësit duhet të

ketë në dispozicion rezultatet e analizave dhe miratimin e përdorimit

nga struktura rajonale e shëndetit publik.

• Matja e nivelit të klorit të lirë në rrjetin e ujësjellësit bëhet nga

administratori 2 herë në ditë në pikat e monitorimit, dhe çdo orë në dalje

të rezervuarëve. Këto rezultate regjistrohen në regjistrin përkatës, duke

shtuar edhe veçori të tjera, nëse ato vihen re gjatë matjes, si: turbullirë,

ngjyrë etj.

23

Roli dhe funksionet eInspektoratit ShtetërorShëndetësor (ISHSH)në monitorimin e cilësisësë ujit të pijshëm

24

Roli dhe funksionet e Inspektoratit ShtetërorShëndetësor (ISHSH) në monitorimin e cilësisë sëujit të pijshëm

• Inspektorati Shtetëror Shëndetësor (ISHSH) është përgjegjës për

të gjitha funksionet e inspektimit të ministrisë përgjegjëse për

shëndetësinë, me përjashtim të inspektimit të veprimtarive në fushën

farmaceutike, i cili kryhet nga struktura përgjegjëse sipas legjislacionit

në fuqi.

• ISHSH-ja ka për mision garantimin e respektimit të kërkesave

ligjore në fushën e shëndetit publik.

• Zbaton aktet ligjore e nënligjore që rregullojnë veprimtarinë në

fushën e inspektimit shëndetësor, dhe siguron zbatimin e kontrollin e

zbatimit të tyre nga strukturat inspektuese.

• ISHSH-ja e kryen inspektimin në bashkëpunim të ngushtë me

strukturat rajonale të shëndetit publik.

• Inspektimi i zbatimit të kërkesave ligjore të rregullores “Cilësia

e ujit të pijshëm” kryhet nga ISHSH-ja, i cili, në përputhje me ligjin nr. 10

433, datë 16.6.2011, “Për inspektimin në Republikën e Shqipërisë”,

planifikon inspektimin bazuar në vlerësimin e rrezikut në raportet e

monitorimit nga strukturat qendrore dhe rajonale të shëndetit publik,

dhe sinjalizimet nga burime të tjera.

• Në rastet e mosrespektimit të kërkesave të kësaj rregulloreje,

ISHSH-ja vepron sipas dispozitave të ligjit nr. 7643, datë 2.12.1992, “Për

inspektimin sanitar”, të ndryshuar, dhe akteve të tjera ligjore në fuqi dhe

25

njofton Ministrinë e Shëndetësisë dhe AUB-në përkatëse.

• Ministri i Shëndetësisë përcakton metodikën dhe shpeshtësinë

minimale të inspektimit nga ISHSH-ja.

• Çdo 6 muaj, ISHSH-ja raporton në Ministrinë e Shëndetësisë për

veprimtarinë inspektuese.

• ISHSH-ja kryen procedurën për lëshimin e aktmiratimit higjieno-

sanitar pas njoftimit nga administratori mbi miratimin e çdo projektideje

të një ujëmbledhësi të ri, tubacioneve, vepre trajtimi uji, rrjeti të furnizimit

ose të shpërndarjes, rezervuari të rrjetit të shpërndarjes ose rimodelimi

të instalimeve në përdorim.

• ISHSH-ve rajonale kur lind nevoja u vihen në dispozicion

rezultatet e monitorimit të ujit të pijshëm që bëhet nga administratori, i

cili duhet t’i ruajë këto të dhëna për të paktën 5 vjet.

• ISHSH-ja ndalon përdorimin e ujit të pijshëm nga konsumatori,

kur njoftohet nga strukturat rajonale të shëndetit publik mbi

mosrespektimin e vlerave të parametrave për ujin e pijshëm në rrjetin e

ujësjellësit, dhe u kërkon organeve të qeverisjes vendore dhe

administratorit marrjen e masave për përmirësimin e gjendjes.

• Indikatorë të ndryshëm (p.sh. amoni, klori i lirë, etj.) mbi vlerat

e parametrave normale, por brenda një limiti të caktuar dhe pa cënuar

shëndetin, lejohen vetëm me vendim të veçantë të ISHSH-së.

26

27

Roli i Institutit tëShëndetit Publik përsigurinë e cilësisë sëujit të pijshëm

28

• Instituti i Shëndetit Publik shërben si qendër e sigurimit dhe

kontrollit të cilësisë së laboratorëve të shëndetit publik, dhe si qendër

reference laboratorike në monitorimin e ujit.

• Në raste ekspertizash të veçanta, rezultatet referencë të analizave

të cilësisë së ujit të pijshëm janë ato të Institutit të Shëndetit Publik.

• Për parametra të caktuara, Instituti i Shëndetit Publik do të

shqyrtojë metoda të tjera zyrtare të analizave, të ndryshme nga ato

standarde, rezultatet e të cilave janë po aq të besueshme sa ato të përftuara

me metodat e përcaktuara si standarde.

• Strukturat rajonale të shëndetit publik dërgojnë hartën e pikave

të kontrollit me emërtimet e tyre pranë ISHP-së dhe DSHP-së në MSH. Një

kopje dërgohet pranë organeve të qeverisjes vendore.

• ISHP-ja ndjek në mënyrë të vazhdueshme dhe mban nën kontroll

të vazhdueshëm situatën higjieno-sanitare të ujit të pijshëm në vend,

nëpërmjet analizës së të dhënave periodike (15-ditore ose mujore) që

vijnë nga strukturat rajonale të shëndetit publik, dhe bën vlerësimin e

faktorëve të rrezikut në lidhje me monitorimin e ujit të pijshëm në nivel

kombëtar.

• ISHP-ja përgatit në mënyrë periodike (mujore) Buletinin e Ujit të

Pijshëm dhe e dërgon atë në institucionet qendrore dhe në të gjitha DSHP-

të e rretheve.

Roli i Institutit të Shëndetit Publik për sigurinë ecilësisë së ujit të pijshëm

29

• Bashkëpunimi në menaxhimin në raste përmbytjesh dhe

katastrofash natyrore, si dhe në kushte meteorologjike ose gjeografike të

jashtëzakonshme. Bashkëpunimi me shërbimin e hidrogjeologjisë,

organet e qeverisjes vendore, prefekturën, strukturat rajonale të shëndetit

publik, Inspektoratin Shëndetësor Shtetëror etj.

Instituti i Shëndetit Publik informon konsumatorin;

për këtë përgatit raportin vjetor kombëtar mbi cilësinë e ujit të

30

31

Roli dhe përgjegjësitëe Strukturave Rajonaletë Shëndetit Publik(Drejtoritë e Shëndetit Publik)për sigurinë e cilësisë sëujit të pijshëm

32

Strukturat rajonale të shëndetit publik janë përgjegjëse për

bashkërendimin dhe zbatimin e veprimtarive në fushën e shëndetit publik,

për promovimin e shëndetit, parandalimin e sëmundjeve dhe mbrojtjen e

shëndetit nga ndikimet e dëmshme të mjedisit.

• Drejtoria e Shëndetit Publik përbën njësinë operative për sigurinë

e cilësisë së ujit të pijshëm në nivel rajonal. Në këtë kuadër, ajo ka rol

monitorues të të gjithë zinxhirit të furnizimit me ujë të pijshëm nga burimi

i ujit (basene, rezervuare etj.) deri tek konsumatori (uji që vjen në çezmë).

• Monitorimi i jashtëm, (që përfshin kontrollin higjieno-sanitar të

objekteve të veprës së ujësjellësit, verifikimin e kryerjes së monitorimit të

brendshëm dhe analizimin e rezultateve të këtij monitorimi, kontrollin e

zonave të mbrojtjes sanitare, si dhe kontrollin e cilësisë së ujit të pijshëm

në rrjetin shpërndarës të ujësjellësit) është nën përgjegjësinë e strukturës

rajonale të shëndetit publik, për të siguruar që uji i pijshëm në territorin e

vet administrativ plotëson kërkesat e rregullores “Cilësia e ujit të pijshëm”.

• Për çdo monitorim, struktura rajonale e shëndetit publik harton

raportin e monitorimit, dhe në rast të konstatimit të parregullsive jep

rekomandime për administratorin e objektit të kontrolluar. Struktura

rajonale e shëndetit publik i dërgon nga 1 (një) kopje të raportit të

monitorimit administratorit, Ministrisë së Shëndetësisë dhe ISHSH-së

rajonale.

Roli dhe përgjegjësitë e Strukturave Rajonale tëShëndetit Publik (Drejtoritë e Shëndetit Publik) përsigurinë e cilësisë së ujit të pijshëm

33

• Strukturave rajonale të shëndetit publik kur lind nevoja u vihen

në dispozicion rezultatet e monitorimit të ujit të pijshëm që bëhet nga

administratori, i cili duhet t’i ruajë këto të dhëna për të paktën 5 vjet.

• Për kryerjen e analizave, struktura rajonale e shëndetit publik

përdor laboratorin e brendshëm mikrobiologjik/biokimik ose lidh

kontratë me një strukturë tjetër të shëndetit publik.

• Rezultatet referencë të analizave të cilësisë së ujit të pijshëm

janë ato të laboratorëve kimiko-bakteriologjik të shërbimit të higjienës

dhe epidemiologjisë të miratuara nga Ministria e Shëndetësisë, dhe në

raste ekspertizash të veçanta ato të Institutit të Shëndetit Publik.

Rezultatet e këtij monitorimi regjistrohen në një regjistër dhe ruhen për

të paktën 5 vjet. Ato vihen në dispozicion të Ministrisë së Shëndetësisë

dhe ISHSH-së rajonale, kur kërkohen prej tyre.

• Ministri i Shëndetësisë përcakton objektet dhe shpeshtësinë

minimale të kontrollit nga strukturat rajonale të shëndetit publik.

• Kur struktura rajonale e shëndetit publik gjykon se ka një rrezik

për shëndetin publik, kërkon nga administratori të rrisë shpeshtësinë e

marrjes së kampionëve për ato parametra që struktura rajonale e

shëndetit publik i vlerëson të nevojshme.

• Shpeshtësia e marrjes së kampionëve për dezinfektantët mbetës

mund të rritet nëse vlerësohet e nevojshme nga struktura rajonale e

shëndetit publik.

• Shpeshtësia e marrjes së kampionëve për ujin në depozita dhe

autobotë, përcaktohet për çdo rast nga struktura rajonale e shëndetit

publik.

• Nëse ndodh apo jo mospërputhje me vlerat e parametrave, sa

herë që furnizimi me ujë të pijshëm përbën një rrezik potencial për

shëndetin publik, struktura rajonale e shëndetit publik vendos kufizimin

ose ndalimin e përdorimit të ujit të pijshëm ose marrjen e masave të

tjera të nevojshme për mbrojtjen e shëndetit. Struktura rajonale e

shëndetit publik vendos, gjithashtu, për masat që duhen marrë duke

pasur parasysh rreziqet për shëndetin e njeriut që mund të shkaktohen

nga ndërprerja e furnizimit ose përdorimi i kufizuar i ujit të pijshëm.

34

Struktura rajonale e shëndetit publik informon ISHSH-në, AUB-në dhe

ERRU-në.

• Strukturat rajonale të shëndetit publik përgatisin raportin vjetor

mbi cilësinë e ujit të pijshëm në rajonin e tyre.

• Në ushtrimin e rolit të saj, Drejtoria e Shëndetit Publik ndërvepron

ngushtësisht me Institutin e Shëndetit Publik dhe Drejtorinë e Kujdesit

Shëndetësor në Ministrinë e Shëndetësisë, e cila është edhe njësia opera-

tive për sigurinë e cilësisë së ujit në nivel kombëtar.

• Drejtoria e Shëndetit Publik bën menaxhimin e zbatimit të kuadrit

ligjor dhe rregullator për sigurinë e cilësisë së ujit në nivel rajonal.

• Drejtoria e Shëndetit Publik ka si detyrë kryesore monitorimin e

cilësisë së ujit të pijshëm nga burimi deri në çezmat e konsumatorit.

• Drejtoria e Shëndetit Publik informon Institutin e Shëndetit Publik

dhe Drejtorinë e Kujdesit Shëndetësor pranë Ministrisë së Shëndetësisë

lidhur me zbatimin e politikave dhe strategjive kombëtare në nivel lokal,

lidhur me sigurinë e cilësisë së ujit të pijshëm.

• Drejtoria e Shëndetit Publik bën raportimin periodik (15-ditor ose

mujor) dhe informon Institutin e Shëndetit Publik dhe Drejtorinë e Kujdesit

Shëndetësor pranë MSH-së për cilësinë e ujit të pijshëm.

• Strukturat rajonale të shëndetit publik kanë rol të rëndësishëm në

parandalimin e problemeve të shëndetit publik nga cënimi i cilësisë së ujit

të pijshëm, në bashkëpunim me sektorët e tjerë të DSHP-së, si dhe me të gjitha

strukturat e tjera si ujësjellësi, strukturat e qeverisjes vendore, ISHSH etj.

• Strukturat rajonale të shëndetit publik vendosin pikat e kontrollit

të ujit që do të monitorohen në nivel rajonal, në bashkëpunim me

ndërmarrjen administruese të ujësjellësit. (Tirana bën përjashtim pasi

vendosja e pikave të kontrollit bëhet në bashkëpunim me ujësjellësin, me

ISHP-në, dhe Drejtorinë e Shëndetit Publik në Ministrinë e Shëndetësisë).

• Strukturat rajonale të shëndetit publik dërgojnë hartën e pikave

të kontrollit me emërtimet e tyre pranë ISHP-së dhe Drejtorisë së Kujdesit

Shëndetësor në MSH. Një kopje dërgohet pranë organeve të qeverisjes

vendore.

• Strukturat rajonale të shëndetit publik bashkëpunojnë në

35

menaxhimin e rasteve të përmbytjeve dhe katastrofave natyrore, si dhe

në kushte meteorologjike ose gjeografike të jashtëzakonshme me

shërbimin e hidrogjeologjisë, organet e qeverisjes vendore, prefekturën,

ISHP-në, Inspektoriatian Shëndetësor Shtetëror etj.

• Strukturat rajonale të shëndetit publik duhet të sigurojnë

pjesëmarrjen e rregullt të sektorit të higjienës publike në takimet

informuese dhe trajnimet e organizuara nga Ministria e Shëndetësisë

dhe organizatat partnere në fushën e sigurisë së cilësisë së ujit.

36

37

Sektori iHigjienës Publike nëDrejtoritë e Shëndetit Publik

38

Funksionet e SektoritFunksionet e Sektorit të Higjienës Publike kanë të bëjnë me:

• Ushtrimin e rolit të tij duke ndërvepruar ngushtësisht me

Drejtorinë e Shëndetit Publik, e cila është edhe njësia operative për

sigurinë e cilësisë së ujit në nivel rajonal.

• Monitorimin e cilësisë së ujit të pijshëm nga burimi deri në

çezmat e konsumatorit.

• Monitorimin e rregullave higjieno-sanitare për projektimin,

ndërtimin, rikonstruksionin dhe shfrytëzimin e veprave të furnizimit me

ujë të pijshëm.

• Monitorimin e origjinës së ujërave që përdoren për konsum

njerëzor, që mund të jenë:

a - ujëra nëntokësore (burime natyrore, pus çpime

hidrogjeologjike, puse kolektive, ose individuale).

b - ujëra sipërfaqësore(ujëmbledhësa, lumenj, liqene).

• Monitorimin e mbrojtjes së zonave sanitare të burimeve të

ujërave sipërfaqësore.

• Monitorimin e mbrojtjes së zonave sanitare të burimeve të

ujërave nëntokësore.

• Monitorimin e funksionimit normal të të gjitha objekteve të

ujësjellësit dhe të masave të marra nga administruesit ose pronarët e

Sektori i Higjienës Publike në Drejtoritëe Shëndetit Publik

39

tyre për të kontrolluar cilësinë e ujërave.

• Monitorimin e cilësisë së ujit të pijshëm dhe përcaktimin e

indikatorëve të ndotjes, nëpërmjet ekzaminimit në laboratorin e ujit

(laboratori kimik dhe bakteriologjik).

• Monitorimin e nivelit të klorit të lirë në rrjetin e ujësjellësit.

• Njoftimin me shkrim të drejtorit të shëndetit publik, kur rezultatet

e analizave të ujit nuk përputhen me normat e standardit tonë shtetëror.

• Në rastet kur vërehen ndryshime të cilësisë së ujit të pijshëm,

rritet frekuenca e kontrollit të marrjes së mostrave dhe i pikave të kontrollit

në rrjetin shpërndarës derisa të stabilizohet gjendja. Mbajtja në monitorim

i zonës së prekur nga ndotja.

• Monitorimin e sigurisë së cilësisë së ujit të pijshëm të puseve

kolektive ose private, sidomos në rastet kur janë e vetmja mundësi e

furnizimit me ujë (mungon rrjeti i ujësjellësit). Qeverisja vendore është

përgjegjëse për ndërtimin, mirëmbajtjen, respektimin e rregullave higjieno-

sanitare, dezinfektimin dhe ruajtjen në çdo kohë të gjendjes së ujit të puseve

kolektive, brenda kërkesave të cilësisë së ujit të pijshëm.

• Bashkëpunimin me organet e qeverisjes vendore dhe me qendrat

shëndetësore që mbulojnë me shërbim zonën ku ndodhen këto puse.

• Ofrimin e shërbimit/ndihmës pranë organeve të pushtetit vendor

për sigurinë e cilësisë së ujit të puseve kolektive; dozat e nevojshme për

dezinfektimin e ujit dhe metodikën e përgatitjes së solucionit dezinfektant.

• Analizimin në laboratorin kimik të ujit të lëndës dezinfektante

(hipoklorit natriumi apo kalciumi).

• Grumbullimin dhe përpunimin e të dhënave të aktivitetit të vetë

sektorit, në bashkëpunim me sektorët e tjerë brenda Drejtorisë së Shëndetit

Publik, në lidhje me sigurinë e cilësisë së ujit të pijshëm.

• Vlerësimin e gjendjes dhe artikulimin e nevojave konkrete të

sektorit lidhur me organizimin, funksionimin, strukturën e shërbimeve,

infrastrukturën, ngritjen dhe zhvillimin e kapaciteteve profesionale, etj.

• Përpilimin e raportimit periodik (ditor, javor, mujor, etj.) dhe

informimin e shefit të shërbimit dhe drejtorit të shëndetit publik për cilësinë

e ujit të pijshëm.

40