Uzm. Hem. Derya ÇINAR,

Balıkesir Asker Hastanesi Eğitim Hemşireliği, BALIKESİR

Prof. Dr. Nermin OLGUN,

Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İSTANBUL

Uzm. Hem. Aynur KOYUNCU,

GATA Kalp Damar Cerrahisi AD. ANKARA,

Prof. Dr. Fatma ETİ ASLAN,

Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İSTANBUL

Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinin Hasta Yakınlarını Bilgilendirmede

Yaşadıkları Deneyimler: NİTELİKSEL BİR ÇALIŞMA

Yoğun Bakım?????

Orası hayat ve ölümün keskin çizgilerle birbirinden

ayrıldığı, bazısının hayata sıfırdan başladığı

bazısının da kaderinin bitip nefesinin tükendiği yer.

Burası yaşamla ölüm arasında gidip gelenlerin en

çok uğradıkları istasyon: Yoğun Bakım Ünitesi...

Özgürsoy BN, Akyol AD.Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Ailelerinin Gereksinimleri. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2008;12(1-2):33-38

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

GİRİŞ

Kritik hastalıklarda hasta ve ailelerinin fiziksel ve psikolojik

gereksinimleri artmakta ve bu gereksinimlerin karşılanamadığı

durumlarda ailelerin krizle başa çıkması güçleşmektedir.

Yoğun bakım ünitesi (YBÜ)’ nde yatan hastaların durumu hakkında

hasta yakınlarının yeterli ve güvenilir bilgiye ulaşması

sağlanmalıdır.

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN3 Özgürsoy BN, Akyol AD.Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Ailelerinin Gereksinimleri. Yoğun

Bakım Hemşireliği Dergisi 2008;12(1-2):33-38

Aile üyeleri ile açık iletişim kurmak

önemlidir.

Kriz yaşayan hasta aileleri yas sürecinin

inkar evresinde söylenenlerden sadece

duymak istediklerini seçebilirler!!!!

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

GİRİŞ

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN5

Özgürsoy BN, Akyol AD.Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Ailelerinin Gereksinimleri. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2008;12(1-2):33-38

Hemşire, hasta ve ailesine bütüncül yaklaşımla; hasta ve aile üyelerinin de hasta bakımına katılımlarının sağlanması ve gereksinimlerin karşılanması, hemşirelik etik kodları ve hasta hakları doğrultusunda bakım vermelidir.

6Çelik S, Uğraş GA, Aksoy G. Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşamını Kaybetmiş Hasta ve Hasta Ailesine Verdikleri Bakımın İncelenmesi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg (2010) Cilt 18 - Sayı 2: 80-86

Verilen bakımın kalitesinin arttırılması ve çalışma yaşamına yeni başlayan hemşirelere rehberlik etmesi için öncelikle hemşirelerin çalıştıkları ünitelerde kullanılmak üzere yazılı uygulama protokolü geliştirilmelidir.

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN7

Hasta sahipleri hastanın ihtiyaçları ile ilgili bilgileri yoğun bakım hemşiresinden, tıbbi durumu ile ilgili bilgileri hastanın doktorundan almalıdır.

Bilgilendirme YBÜ’nin girişindeki hasta yakınları bilgilendirme odasında, hastanın yakınlarından başka kimsenin duymayacağı şekilde hasta mahremiyetine uygun olarak verilir.

Tc. Sağlık Bakanlığı. Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Ziyareti Ve Hasta Yakınlarını Bilgilendirme Talimatı. Yay. Trh. 15.10.2011 Rev.Trh 06.08.2012

AMAÇ

Hasta ve ailesi hastalık tanısına, tedavi ve seyrine, bakım

alternatiflerine ve içerdiği risklere ait bilgi sahibi olma hakkına

sahiptir.

Çalışmada, YBÜ hemşirelerinin hasta yakınlarını

bilgilendirirken yaşadıkları deneyimlerin incelenmesi

amaçlandı.

8ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

GEREÇ ve YÖNTEM

9

1-10 Ağustos 2014’te Balıkesir ilindeki özel, devlet, üniversite ve asker hastanelerinin farklı yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerle yapılan tanımlayıcı kalitatif bir araştırmadır.

Araştırmanın tarihi, yeri ve tipi:

Araştırmanın Örneklemi:

Dahili, Cerrahi, Kalp ve Damar Cerrahisi, Koroner ve Yeni doğan Yoğun Bakım Ünitelerinde; En az bir yıldır çalışan Araştırmanın uygulandığı tarihlerde görevde olan Araştırmaya katılmak için yazılı onam alınan 7 gönüllü hemşire davet edildi.

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

GEREÇ ve YÖNTEM

YBÜ hemşirelerinin hasta yakınlarını bilgilendirirken yaşadıkları

deneyimler ile ilgili görüşmeler için yer ve zaman belirlendi ve

katılımcılara bildirildi.

Araştırmaya önceden belirlenen soruların ilk ikisi görüşmeyi ısındırmak, iletişimi cesaretlendirmek için hazırlandı.

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN10

Araştırma Verilerinin Toplanması:

ARAŞTIRMA SORULARI

11

1. YBÜ’ nde hasta yakınlarını bilgilendirme konusunda ne tür standart ve talimatlarınız var?

2. Hasta yakınını bilgilendirme konusunda yeterince donanıma sahip olduğunuzu düşünüyor musunuz?

3. Hasta yakınını bilgilendirme konusunda kurum içi engelleriniz var mı?

4. İletişim sorunu yaşanıyorsa kaynağı kimdir? 5. iletişim sorunlarının nedeni nedir?6. İletişim sorunu yaşanması durumundaki yaklaşımınız

nedir? 7. Sağlıklı iletişim kurulmasında hangi etmenler daha etkilidir?

Araştırmada aşağıdaki soruların yanıtları aranmıştır:

ÇINAR, OLGUN, KOYUNCU, ETİ ASLAN

Verilerin içerik analizi için şu sıra izlendi: Her odak grup görüşmesinden sonra araştırmacı ve gözlemci

notlardaki önemli verileri ve yorumları değerlendirdi.

Dinleme kayıt içeriği çözümlendi (birebir metne dönüştürüldü.)

Teyp içeriği ve gözlemci notları kontrol edildi ve verilerin

kodlaması yapıldı.

Araştırma Verilerinin Analizi:

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN

GEREÇ ve YÖNTEM

Odak grup verileri kodlandı.

Kodlanan veriler sınıflandırıldı.

Üç ana tema ve iki alt tema belirlendi.

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN13

Araştırma Verilerinin Analizi:

BULGULAR

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN14

Tablo 1. Hemşirelerin tanıtıcı özelliklerinin dağılımı (N=7)

Özellikler Ortalama

Yaş (aralık: 30-42) 37,14

Toplam Hemşirelik Süresi (yıl) (aralık: 8-24)

17,6

Son çalıştığı klinikte hemşirelik süresi (yıl)(aralık: 1-24)

3,57

Cinsiyet Kadın: 6Erkek: 1

BULGULAR

Özellikler Sayı

Eğitimi Sağlık Meslek Lisesi Ön Lisans Lisans Yüksek Lisans ve Üz.

1132

Çalıştığı Servis Dahili YBÜ Cerrahi YBÜ KVC YBÜ Yeni Doğan YBÜ Koroner YBÜ

12211

Görevi Servis hemşiresi Eğitim Hemşiresi Bölüm Sorumlusu

312

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN15

Tablo 1. Hemşirelerin tanıtıcı özelliklerinin dağılımı (N=7) (devam)

BULGULAR

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN16

Verilerin sınıflandırılmış kodlamaları sonucunda ÜÇ ANA TEMA belirlendi.

Aile üyelerinin iletişim

gereksinimlerini karşılamada rol

belirsizliği

Bilgilendirmenin sürekli, açık ve

anlaşılır olmasında

yaşanan engeller

İş düzeninin aksaması ve

zaman kaybına bağlı anksiyete’

I. TEMA II. TEMA III. TEMA

Aile üyelerinin iletişim ihtiyaçlarını kim karşılayacak?

Ekip üyelerinden, Kurumlardaki yöneticilerden, Çevresel/ örgütsel faktörlerden

kaynaklanan engeller

I. TEMA: Aile üyelerinin iletişim gereksinimlerini karşılamada rol

belirsizliği

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN17

«Bilgi vermede kesin bir talimat yok, insiyatif kullanıyoruz. Hasta yakını sağlıkçıysa belki.» (4. GÖRÜŞMECİ)

«Gereksinimleri ve hemşirelik bakımı hakkında bilgi veririm. Tıbbi durumunu doktor anlatır.» (7. GÖRÜŞMECİ)

Tıbbi durumunda değişkenlik

Terminal dönem hasta ailelerinin çaresizliği karşısında dürüst olmayan iletişim

II. TEMA: Bilgilendirmenin sürekli, açık ve anlaşılır olmasında yaşanan engeller

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN18

«Doktorlar çok kısa konuşuyor, açıklayıcı olmuyor.» (1. GÖRÜŞMECİ)

«Yoğun bakımda her an herşey olabilir, kesin bilgi vermek çok zor.» (6. GÖRÜŞMECİ)

Yetersiz personel

Zamanı iyi kullanamama

İş doyumu

Tükenmişlik

III. TEMA: İş düzeninin aksaması ve zaman kaybına bağlı anksiyete

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN19

«Hastasından haber alamayınca sabırsız davranıyorlar, bizi insan yerine koymuyorlar. Zaten yapacak çok iş var. »(4. GÖRÜŞMECİ)

«Ölümü aniden haber alınca üzerimize yürüyorlar.» (2. GÖRÜŞMECİ)

SONUÇ

AŞIRI İŞ YÜKÜ

ROL ÇATIŞMASI

VE BELİRSİZLİĞİ

ÇEVRESEL

VE

KURUMSAL ENGELLER

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN20

Hemşirelerin hasta ailesi ile iletişimde problem yaşama nedenleri

SONUÇ

BİLGİ ALMADA SINIRLILIK

HASTAYI İSTEDİĞİ ZAMAN

GÖREMEME

HASTANIN YETERLİ BAKIM

VE TEDAVİ ALDIĞINDAN

EMİN OLAMAMA

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN21

Hasta ailesinin iletişimde problem yaşama nedenleri

SONUÇ

YBÜ hastalarının yaşamı tehdit eden ciddi ve değişken durumunun ve

sonucun belli olmamasının hasta ailesinde kriz yarattığı, krizle baş

etmede sağlıklı bilgi almak istedikleri anlaşıldı.

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN22

SONUÇ

YBÜ‘lerine özgü hasta yakınlarını bilgilendirme konusunda konsensüs

içeren protokoller geliştirilmesi önerildi.

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN23

SINIRLILIKLAR

Bu çalışmanın en önemli sınırlılığı verilerin objektif

gözlem ve ölçümlere değil hemşirelerin kendi

ifadelerine dayalı olmasıdır.

Araştırma sonuçları örneklem ile sınırlıdır, evrene

genellenemez.

ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN24

TEŞEKKÜR EDERİM

25ÇINAR, OLGUN,KOYUNCU, ETİ ASLAN