Salk Bakanl Hastane Otomasyonu ereve lkeleri

SALIK KURUMLARINDA KALTE YNETM

NTE 17/24: Kalite yiletirmede Kullanlan AralarProf.Dr. Halit Hami Z

Kafkas niversitesiMhendislik Mimarlk FakltesiBilgisayar Mhendislii Blm BakanBilgisayar Yazlm Anabilim Dal Kars, Trkiye

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi1

1Kafkas niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Bilgisayar Mhendislii BlmProf.Dr.Halit Hami Z

Bilgi:

SALIK KURUMLARINDA KALTE YNETM

Derslerinde yardmc renim materyali olarak hazrlanan bu sunum AIKRETM FAKLTES YAYINI NO: 1821ISBN 978-975-06-1530-6

dokmanndan yararlanlarak hazrlanmtr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi2

Kalite yiletirmede Kullanlan AralarGRBilgi ve iletiim teknolojilerindeki gelime beraberinde iletmeler arasndaki rekabetin artmasna ve rekabet ortamnn genilemesine neden olmaktadr.

Dolaysyla, son yllarda tm iletmelerde olduu gibi salk hizmeti reten iletmelerin de kaliteye ve kalite iyiletirme srelerine daha fazla nem vermeye baladklar grlmektedir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi3

Kalite yiletirmede Kullanlan Aralarzellikle tketici istek ve ihtiyalarnn n plana kmas ve salk hizmetlerini dier mal ve hizmetlerden ayran nemli bir zellik olan hatalarn tolere edilememesi bu sektrde faaliyet gsteren iletmelerin belirli bir kalite seviyesinde hizmet retmeleri ve bu seviyeyi srekli iyiletirmeleri gerekliliini ortaya koymaktadr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi4

Kalite yiletirmede Kullanlan AralarKalite iyiletirme ve gelitirme srecinde istatistiksel tekniklerin nemli yer tutmas, farkl ihtiyalara cevap verebilecek alternatiflerinin olmas ve kullanm kolayl gibi zellikler, bu aralarn kullanm alannn genilemesinde nemli rol oynamtr.

Ancak unutulmamas gereken bir konu, hangi sorun veya iyiletirme iin hangi tekniin uygulanacann iyi belirlenmesi gerekliliidir. Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi5

Kalite yiletirmede Kullanlan AralarEer kalite gelitirme almalarnda kullanacamz aracn seiminde dikkatli davranlmaz ise amacmza ulaamadmz gibi boa zaman kaybna da neden olunmu olacaktr.

Bu amala bu nitede, zellikle son yllarda salk hizmetlerindeki kalite almalar da gz nne alnarak, kalite iyiletirmede en ok kullanlan aralarn neler olduu, bu aralarn hangi durumlarda ve nasl kullanld zerinde durulmutur.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi6

KALTE YLETRME ARALARIKalite iyiletirme aralar birtakm problem zme abalarna odaklanmada ve yneticilere proje gelitirme srecinde ve sonularn dzenli olarak kaydedilerek belge takibi yaplabilmesi konusunda yarar salar.

Bu belgeler, proje toplantlar ile ilgili somut birtakm bilgilerin srekliliini salamakta ve ekip zerinde gven artrc rol oynamaktadr.

Kalite gelitirmede eitli aralar ve yntemler kullanlabilir.

Ayrca kullanlan bu aralar iyiletirme sisteminin bir paras da olabilir.

Elliyi akn kalite arac olmakla birlikte, bunlarn ou kalite sistemini desteklemek iin tasarlanm aralardr.

Kalite gelitirmede en yaygn olarak kullanlan aralar; temel, ynetim, yaratclk, istatistik, tasarm ve lm aralar olmak zere alt kategoride incelenmitir.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi7

Temel AralarTemel aralar, genellikle nicel (kantitatif) veri reten ayrk sreleri tanmlamak ve analiz etmek iin kullanlmaktadr.

lk drt ara (ak emas, neden-sonu diyagram, Pareto diyagram ve etele tablosu) temelde sreci anlamak, srelerin performans ile ilgili problemlerin potansiyel nedenlerini belirlemek ve en yaygn nedenleri gstermek iin kullanlmaktadr.

Dier aralar ise daha kesin veri analizleri iin kullanlmaktadr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi8

Ak emas

Ak emas, bir ilemin tamamlanmas iin srelerin her bir admn mantksal ve doru bir srayla gsteren bir haritadr.

Dolaysyla ak emas, yeni bir sre veya sistem plan zerinde alan veya mevcut bir sreci gelitirmek isteyen bir ekip iin iyi bir balang noktasdr.

Baka bir ifadeyle, ak emalar, gerek problem zme, gerekse rn gelitirme amacna ynelik e zamanl mhendislik almalarnda rotay belirlemekte kullanlan ilk harita niteliindedir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi9

Ak emasAk emas bir sre iinde yer alan ilemleri srasyla, fakat basit bir ekilde gstermeye yarayan, eitli faaliyetlere uygulanabilen esnek bir aratr.

Bir kiinin faaliyetlerini ya da bir malzemenin akn, yani getii ilemleri gsterecek ekilde hazrlanabilir.

Bu emalar, srecin retken olmayan ksmlarnn belirlenmesinde ve iyiletirme olanaklarnn aratrlmasnda son derece yararl aralardr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi10

Ak emasAk emalarnn hazrlanmas basit olmakla birlikte, bu emalar oluturulurken birtakm kurallara uyulmas gerekmektedir.

Bu kurallar u ekilde sralamamz mmkndr:

Ak emasnn hazrlyla doru kiilerin ilgilenmesi nemlidir.

Prosesle veya rnle ilgili tm grup yeleri bu almaya katlmaldr.

Tm veriler her zaman herkes tarafndan grlebilmelidir.alma iin yeterli zaman ayrlmaldr.

Sorularn art olumlu gelime olarak grlmeli ve sorularn, ak emasnn hazrlanmasnda anahtar rol oynadna inanlmaldr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi11

Tablo 6.1de gsterilen ekiller (semboller) yardmyla srete yer alan ilemler ak srasna gre izlenir.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi12

Ak emas Oluturulurken zlenmesi Gereken AdmlarKalite gelitirme srecinde yaygn olarak kullanlan aralardan birisi olan ak emas, mevcut durumun vurgulanmas asndan da yararl bir aratr.

Sre ak emas oluturulurken uygulanmas gereken admlar u ekilde sralayabiliriz:

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi13

Ak emas Oluturulurken zlenmesi Gereken Admlar1. Adm: Uygun bireylerin yer ald bir ekip oluturun.

2. Adm: Sreleri ve srelerin ilikili olduu snrlar tanmlayn.

3. Adm: zerinde dnlen sreler hakknda beyin frtnas uygulayn.4. Adm: Ak emas olutururken mmkn olan en basit sembolleri kullann.

5. Adm: Srelerdeki birbirini takip eden admlarn akn izin.

6. Adm: Her bir geri besleme dngsnn hesaba katldndan emin olun.7. Adm: zerinde dnlen srelerin tm uygun admlarn izleyen izgileri belirleyin.

8. Adm: nceleyin ve dikkate deer olan uygulamalar iin dzeltme yapn.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi14

Ak emas Oluturulurken zlenmesi Gereken AdmlarYukardaki admlarda da grld gibi, ak emalar oluturulurken ncelikle uygun bireylerden oluan bir ekibin oluturulmas,

hangi sreler zerinde allaca ve bu belirlenen srelerin nerede balayp nerede bittii konusunda snrlarnn belirlenmesi gerekmektedir.

Daha sonra, belirlenen sreler zerinde beyin frtnas yaplmas gerekmektedir.

Bunun iin ekipler oluturulurken ekip yelerinin iyiletirme yaplacak/yeni tasarlanacak konu veya srelerde grev yapan veya srelerin her aamasndaki ileyiler hakknda bilgi sahibi olan kiiler olmasna dikkat edilmelidir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi15

Ak emas Oluturulurken zlenmesi Gereken AdmlarAk emas dzenlenirken olabildiince basit sembollerin kullanlmasna ve semboller arasndaki balant izgilerinin ak ynlerini gsterir ekilde izilmesine dikkat edilmelidir.

Ayrca, ak srasnda srecin zelliine gre oluacak engeller veya ynlendirmeleri dikkate alarak geri bildirim dnglerinin uygun yerlere yerletirilmelerine zen gsterilmelidir.

Srelerin mevcut durumlarnn ak emas oluturulduktan sonra bu ema zerinde eksik grlen, aksayan veya sre ierisinde gereksiz adm olarak grlen faaliyetlerin belirlenmesi ve en uygun faaliyetin eklenmesi ile srelerin iyiletirilmesi salanabilir.

ekil 6.1de ocuk hastanesi poliklinik muayenesi ile ilgili bir ak emas rnei verilmitir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi16

l 6.1: ocuk Hastanesi poliklinik muayenesi ak emas rnei

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi17

Neden-Sonu (Balk Kl) DiyagramNeden-Sonu diyagramlar ilk defa, 1943 ylnda kalite sorunlarnn nedenlerini belirlemek iin Japon kalite devriminin mimarlarndan Tokyo niversitesinden Prof. Dr. Kaoru Ishikawa tarafndan gelitirilmitir.

Bu nedenle neden-sonu analizi, baz kaynaklarda Ishikawa veya grsel ekli nedeniyle (Resim 6.1) balk kl diyagram olarak da adlandrlmaktadr.

Neden-sonu analizi zellikle organizasyonlardakarmakproblemlerinnedenlerininbelirlenmesineyardmcolarakkatk salamaktadr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi18

Neden-Sonu (Balk Kl) DiyagramProf.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi19

Neden-Sonu (Balk Kl) DiyagramSebeplerin kesin olmad durumlarda, neden - sonu diyagram, potansiyel sebepleri belirlemede sk kullanlan bilimsel bir aratr.

Nedensonu analizi; nemli nedenleri tanmada, tm neden ve sonular anlamada, nemli zmler bulmada, ne yaplacana karar vermede ve sreci dzeltmede kullanlr.

Bu yntem beyin frtnas esnasnda problemin mmkn olan tm nedenlerini dzenlemek ve bilgi toplamak amacyla eitli ekillerle ifade edilen bir sretir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi20

Neden-Sonu (Balk Kl) DiyagramBaka bir ifadeyle, bir sorunun olas nedenlerini belirlemek ve bu nedenleri organize etmede kullanlan bir aratr.

Sorunun ba olarak ifade edildii ve nedenlerinin kemikleri temsil ettii bu diyagram bir balk kln andrd iin bu ekilde adlandrlmaktadr.

Balk kl diyagramnda yaygn olarak kullanlan iki yntem vardr.

Bunlardan birinci yntem, hizmet sreleri ile ilgili sorunlar gsteren 4Pdir (People-nsanlar, Procedures-lemler, Policies-Politikalar, Plant-Tesis)

(ekil 6.2). kincisi ise, retim sreleri veya teknoloji ile ilgili sorunlar gsteren 4Mdir (Manpower-gc, Materials-Malzeme, Methods-Yntem, Machinery-Makine ) (ekil 6.3).

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi21

Neden-Sonu (Balk Kl) DiyagramProf.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi22

Neden-Sonu (Balk Kl) DiyagramYukarda belirtilen bu faktrler sabit olmayp problemlerin sebebi olan dier faktrler de yine bu diyagramlara katlabilirler.

Bylece problemlerin en alt detayna kadar inilerek gerek sebeplerine ulalmaya allmaktadr.

Yaplacak i, problem zerinde etkin faktrleri ve her faktr douran sebepleri belirlemek ve yanllklar dzelterek problemi ortadan kaldrmaktr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi23

Neden-Sonu (Balk Kl) DiyagramBu tekniin ana amac, olas nedenleri grsel olarak temsil etmektir.

Genelde iki boyutta ele alnr.

Birinci boyutta ayrntya inilmeden genel boyutlarda ele alnr ve genel neden-sonu diyagram olarak adlandrlr.

ekil 6.3te bu teknik basit olarak grlmektedir.

Bu teknik sorunlarn esas olarak kaynaklarn tespit etmede yararlanlan bir tekniktir.

Alt nedenlerine inmeden ak ve net bir tablo sergiler.

Dier boyut ise, zel boyutta ele alnan ayrntl neden-sonu sre diyagramdr.

Farkl dncelere yer vererek problemlerin olas sebeplerini tanmlamaya yarar ve ana klk (ema) ak ve net bir ekilde biimlendirilir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi24

Neden-Sonu (Balk Kl) Diyagramnemli problemler dururken, daha az neme sahip (tali) problemlerin zm ile uramak, istenilen kaliteye ulatrmay geciktirebilir.

Baz durumlarda imknsz dahi klabilir.

Ayn ekilde alt sebepleri belirlerken de bu prensibe uyulmaldr.

ncelii olan sebeplerin ve alt sebeplerin belirlenmesi baarl bir kalite program iin gereklidir.

Bu sebeplerin belirlenmesinde sre analizlerinden elde edilen bilgiler kullanlmal; srete alanlar, idareciler, aratrmaclar veya ilgili konuda bilgi sahibi olan kiilerin yardm da alnmaldr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi25

Diyagramn Hazrlanmas ve AamalarByk bir fy zerine toplantya katlanlarn kolayca grebilmeleri amacyla bir nedensonu diyagram izilir.

Bu fy gelecek toplantlarda kullanlmak zere saklanmaldr.

Genel bir nedensonu diyagram iin rnein, personel, ynetim, aragere, makineler ve metodlar gibi nedenleri gsteren deiik sayda kategoriler belirlenir.

Bir nedensonu sre diyagram ise nedensonu diyagram sre evrelerini iine alr. Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi26

Diyagramn Hazrlanmas ve AamalarYukarda tanmlanan sre ve kurallar takiben sonucun mmkn olan tm nedenlerini ortaya karmada beyin frtnasndan yararlanlr (Beyin frtnas, bu nite ierisinde Yaratclk Aralar bal altnda ayrntl olarak aklanmtr).

ember sorumlusu veya ember yesi, diyagram zerine sylenen nedenleri kaydeder.

Bu ilem, yeler arasnda sraya uygun olarak yerine getirilir.

yeler, yeni nedenler nermedii zaman beyin frtnas durdurulur.

Nedensonu diyagram toplant srasnda ve sonrasnda hafta boyunca bireylerin nedenler ilave edebilecei ekilde bir pano zerine aslmaldr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi27

rnek Uygulama:Bu aklamalar dorultusunda neden-sonu diyagramn bir rnek zerinde inceleyelim.Hastalardan rntgen ekimi iin bekleme srelerinin uzun olmas konusunda gelen ikyet zerine sorunu zmek iin yaplmas gereken neden-sonu diyagram aamalarn aadaki ekilde sralayabiliriz:

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi28

rnek Uygulama:Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi29

rnek Uygulama:Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi30

rnek Uygulama:4. Ana sorunun kaynakland nedenler tespit edildikten ve balk kl diyagramna yerletirildikten sonra son aamada, bu sorunlara neyin sebep olduu ve neden bu durumun gerekletii konusu zerinde durularak iyiletirme veya zm nerileri gelitirilir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi31

Neden-Sonu Diyagram Ynteminin Yararlarok eitli alanlarda eitli sre ve ilerden oluan problemlerin ortaya kartlmas ve zm nerileri gelitirilmesinde etkili bir yntem olan neden-sonu diyagramnn salad genel yararlar aadaki ekilde zetleyebiliriz:

Sorunlarn zerine giden aktif bir yntemi gelitirir.

Diyagramn hazrlanmas, iletiimi glendirir.

Herkesin dikkatini bir noktaya toplamasn salar.

Bal bana eitici bir almadr, herkesin bilgisini gelitirir.

Verilerin toplanmasn ve konuya bilimsel biimde yaklamay salar.

Konuya hkimiyeti snamak iin esiz bir tekniktir.

Tm sorunlara uygulanabilir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi32

Pareto DiyagramPareto analizi ilk defa bir talyan ekonomist olan Vilfredo Pareto tarafndan kullanlmtr.

Bu ekonomist, talyadaki zenginliin %80lik ksmnn, nfusun %20lik ksm tarafndan sahiplenildiini ileri srmtr.

Daha sonra Juran tarafndan Pareto lkelerinin farkl durumlar iin de kullanlabilecei bulunmutur.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi33

Pareto Diyagram80-20 kural olarak da bilinen bu yntem, sorunlarn %80inin, yerine getirilen ilemlerin %20sine dayand mant ile problemi oluturan nedenleri derecelendirir.

Bylece en nemli nedenlere odaklanlmasn salar.

Bunun iin her bir nedenin frekans deeri bulunur.

Bu deerler en sk rastlanan deerler en solda, en az rastlananlar en sada olacak biimde X eksenine yerletirilir.

Pareto analizinde hata trleri gerektiinde grup halinde ele alnabilir.

En nemli neden ncelikli olarak ele alnmal ve giderilmesi salanmaldr.

Analiz srekli srdrlerek hata nedenleri azaltlr.

Pareto analizi iin oluturulan Pareto grafikleri, en ok rastlanan hata trnden en az rastlanana doru azalarak giden bir dikdrtgenler dizisi eklindedir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi34

Pareto DiyagramDolaysyla, bu yntem yneticilerin kritik noktalar tespit edip, gerekli mdahaleleri yapmasna imkn veren bir yardmc aratr.

Bu dalmdan yararlanarak hangi paralarn maliyet bakmndan nemli olduu tespit edilir ve kontrol almalar daha ok bu paralar zerinde younlatrlr.

Dier paralar iin kritik para olmad srece gevek kontrollerle yetinilebilir.

Bu diyagrama, kalite gruplar tarafndan abalar en verimli alanlara yneltmek ve doru kararlar verebilmek iin bavurulabilir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi35

Pareto DiyagramBir mamulde bulunmas mmkn tm hatalar farkl nem derecelerine sahiptir.

Pareto analizi deiik saydaki nemli sebepleri, daha az nemde olanlardan ayrmak iin kullanlan bir tekniktir.

Bu teknik, karlalan problemin veya konunun en nemli sebebi zerinde dikkati younlatrdndan ve nceliklerin belirlenmesine yardmc olduundan, ekonominin dnda da her alanda kullanlabilir niteliktedir.

Pareto grafii, en nemli hata eitlerinin tespit edilmesinde kalite kontrol elemanlarna yol gstererek emeklerinin en verimli sahalarda younlatrlmasn ve isabetli kararlar verilerek gerekli tedbirlerin alnmasn salamaktr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi36

Pareto DiyagramPareto analizinde hatalar, probleme olan katklarnn derecesine gre tasnif edilir.

Bu tasnif kmlatif frekans dalmna gre ubuk diyagramlar eklinde olur.

Pareto analizi drt farkl ekilde de (maliyete, blmlere, mamullere ve dier gruplara gre) gsterilebilir.

Bu analiz sayesinde hatalar snflandrlarak, maliyetteki pay yksek olanlar zerinde almalara arlk verilir.

Hatalarn snflandrlmas, muayene ilemlerini kolaylatrd gibi zaman ve maddi tasarruf salar.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi37

Pareto DiyagramPareto diyagramlar hazrlanrken aadaki noktalara dikkat edilmelidir:

Snflandrmalarda deiiklikler denenerek farkl Pareto diyagramlar oluturulabilir.

zellikle Dierleri snfnn yzdesi kk tutulmaldr. Aksi takdirde snflandrmann dzgn yaplmad anlalr.

Verilere mali anlamlar ykleyerek dikey eksene bu deerleri tamak daha isabetli sonular verir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi38

Pareto Diyagram80-20 kural olarak ifade edilen Pareto prensibi, salk hizmetlerinde aadaki rnekler gibi grnebilir:

Hatalarn %80ini alanlarn %20si gerekletirir.

Hasta ikyetlerinin %80i, sorunlarn %20si ile ilgilidir.

Poliklinikhizmetlerindekiuzunbeklemesrelerinin

%80ine,hizmetsrelerindeki admlarn %20si neden olmaktadr.

Uygunsuz hasta kabullerinin %80inde, hekimlerin %20si rol oynamaktadr.

Bir kalite gelitirme uygulamasna kar gelitirilen direnlerin %80i, alanlarn %20si tarafndan gerekletirilir.

yiletirmelerin %80i, alanlarn %20si tarafndan yaplr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi39

Pareto Diyagram Oluturma AamalarHerhangi bir problem veya sorunla ilgili olarak Pareto diyagram oluturmak iin izlenmesi gereken admlar aadaki ekilde sralayabiliriz:

1.Veri snflandrma ynteminin belirlenmesi (rnein, problem, uygunsuzluun tr vb.).

2.zellikleri sralamada neyin kullanlacana karar verilmesi (rnein, say, para birimi vb.).

3.Belirlenen zaman aral iin gerekli olan tm verilerin toplanmas.

4.Veri deerlerinin zetlenmesi.

5.Snflandrmalarn en bykten en ke doru sralanmas.

6.Gerekirse birikimli yzdelerin hesaplanmas.

7.Pareto emasnn oluturulmas.

8.ok nemli veya kayda deer olan birkann belirlenmesi.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi40

rnek Uygulama:Daha genel bir ifadeyle Pareto diyagramnn oluturulmasn ana evrede zetleyebiliriz.

Bunlar; verilerin toplanmas, sralanmas ve grafiin izilmesi aamalardr. Aada bu aamalar bir rnekle aklayalm.

rneimiz bir hastanenin sunmu olduu hizmetler ile ilgili hasta ikyetlerinin incelenmesi eklinde olsun.

Buna gre:

Birinci aama, verilerin toplanmas aamasdr. Bu aamada toplanan veriler tablolarda derlenir. Buna gre hasta ikyetlerinin ikyet konusuna gre sklklarn bir tablo zerinde snflandrabiliriz (Tablo 6.2).

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi41

Tablo 6.2: Hasta ikyetleri ve sklklarHasta ikyetleriSklk (ikyet Says)Hastanenin fiziksel ortamnn kt olmas (temizlik, havalandrma, bekleme salonlar vb)14Muayene iin bekleme srelerinin fazla olmas20Hastane personelinin (hekim, hemire, salk teknisyeni vb) kt muamele yapmas5Hekimlerin hastalk hakknda yeterli bilgi vermemesi2Hastane hizmetlerinin ok pahal olmas3Hastane randevu sisteminin iyi almamas4Dier ikyetler2Toplam50

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi42

rnek Uygulama: kinci aama, verilerin sralanmas aamasdr.

Bu aamada, elde edilen veriler en byk deerden en kk deere doru sralanmakta, toplam iindeki yzdeleri ve kmlatif yzdeleri hesaplanmaktadr.

Buna gre rneimizin ikinci aamasnda yukarda sralanan hasta ikyetlerinin sklk dzeylerine gre yukardan aa doru sralanmas gerekmektedir (Tablo 6.3).

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi43

Tablo 6.3: Hasta ikyetleri ve yzdeleriHasta ikyetleriSklkYzdeKmlatifYzdeMuayene iin bekleme srelerinin fazla olmas204040Hastanenin fiziksel ortamnn kt olmas (temizlik, havalandrma, bekleme salonlar vb)142868Hastane personelinin (hekim, hemire, salk teknisyeni vb) kt muamele yapmas51078Hastane randevu sisteminin iyi almamas4886Hastane hizmetlerinin ok pahal olmas3692Hekimlerin hastalk hakknda yeterli bilgi vermemesi2496Dier ikyetler24100Toplam50100

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi44

rnek Uygulama: Son aama olan nc aamada ise elde edilen rakamlar bir diyagram zerine yerletirilmektedir. Yatay eksende (X ekseni) ikyete neden olan konular, dikey eksende (Y ekseni) ise ikyete neden olan konularn sklk dzeyleri gsterilerek Pareto diyagram elde edilmektedir. Yukardaki rneimize gre ekil 6.7deki Pareto diyagram oluturulur.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi45

ekil 6.7: Pareto diyagramProf.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi46

etele TablosuBirok kurulu verilerle ilgili raporlar elde etmek iin elektronik sistemlere sahip olmasna ramen, baz kk kurulularn veya zel muayenehaneleri olan hekimlerin elektronik formatta verileri toplamak iin gerekli donanmlar veya yetenekleri snrl olabilir.

Bu noktada dk teknoloji gerektiren aralardan birisi olan etele tablosu kullanlabilir.

etele tablosu, salk hizmetlerinde kalite gelitirme kapsamnda ok eitli amalar iin uyarlanabilen, kapsaml kullanm alanna sahip bir aratr.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi47

etele TablosuBu yntem, frekans dalm da denilen basit bir veri gruplama yntemidir.

etele tablosunun temel amac, dank bir ekilde toplanan verilerden ilk bakta daha fazla bilgi elde etmek zere;

verilerin alt ve st snrlar belirlenerek snflara ayrlmas,

bu snflar arasnda kalan retim miktarnn saylmas ve uygun ekilde hazrlanm bir forma ilenmesi esasna dayanr.

etele tablosu kusurlu rnlerin dalm, snflandrlmas hakknda da bilgi salanmas ve verilerimizin dalmlarn grmememize yardmc olur. Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi48

etele Tablosuetele tablosu iin kullanlacak formlar kalite karakteristiklerine ve imalatn yapsna gre dzenlenmelidir. B

asit bir yntem olmas nedeniyle hemen her trl retim ve srete kullanlabilir.

Normalde etele tablosu kalite almalarnda kalite iyiletirme srasnda Pareto diyagram oluturulmas amacyla gerekli olan verilerin toplanmas iin kullanlr.

Daha belirgin olarak ifade etmek gerekirse;

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi49

etele Tablosu Srekli olarak ayn mekn veya ayn kii zerinde gzlem ve veri toplamann mmkn olduu durumlarda,

retim srecinden elde edilen verilerin bir araya getirilebildii durumlarda ve

Olaylar, hata nedenleri, problemler ve benzeri durumlarn skl veya ekli hakknda veri toplanabildii durumlarda, etele tablolar kullanlabilir.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi50

etele Tablosuetele tablosu, olaylarn ne kadar sklkta tekrarlandna yant vermek iin en basit yntemdir.

etele tablosu, aadaki admlar erevesinde oluturulur:

Gzlenecek olay ve sorunlar belirlenir.

Belirlenen sorunlarn her gzlemci tarafndan kontrol edilmesi salanr.

Verilerin toplanaca zaman aral belirlenir.

Gereksinime gre bir tablo dzenlenir.

Balklar aka yazlr ve iaretler iin yeterli yer ayrlr.Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi51

rnek Uygulama:Aada bir hastane iletmesinin bir haftalk bir zaman diliminde dhiliye polikliniine mracaat eden hastalarn ya gruplarna ait verilerin etele tablosu dzenlenmitir.

Tablo dzenlenirken birinci aamada ham verilerin elde edilmesi (Tablo 6.4), daha sonra ise ikinci aamada ham verilerin etele tablosuna dntrlmesi (Tablo 6.5) gerekmektedir.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi52

rnek Uygulama:Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi53

rnek Uygulama:Grld zere, etele tablosu alma ortamlarnda kolayca renilebilecek ve kullanlabilecek bir kalite iyiletirme aracdr.

Esas itibaryla etele tablolar, basit bir veri seti iinde ylmalarn hangi aralklarda olduunu gstererek hem sklk dalm emalarna hem de histogram ve Pareto emalarna temel tekil eder.

Prof.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi54

Salk Kurumlarnda Kalite YnetimiProf.Dr.Halit HAmi Z Kafkas niversitesi55Salk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 01-Salk Hizmetlerinde Kalite Kavram-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 02-SALIK HZMETLERNDE KALTE-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 03-TOPLAM KALTE YNETM-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 04-Trkiyede Durum-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 05-Salk Kurumlarnda Mteri Memnuniyeti-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 06-Hasta Tatmininin nemi-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 07-Mteri Memnuniyeti lm-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 08-Salk Hizmetlerinde Kalitenin llmesi-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 09-LLERN OLUTURULMASI-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 10-SALIK HZMETLER KALTESNN LM-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 11-Kalite yiletirmede Ekip almas-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 12-Ekiplerin Temel zellikleri-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 13-KALTE YLETRMEDE EKP-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 14-Srekli yiletirme-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 15-PUK -Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 16-Alt Sigma-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 17-Kalite yiletirme Aralar-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 18-Kontrol Grafikleri-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 19-Salk Hizmetlerinde Akreditasyon-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 20-Hasta Merkezli Standartlar-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 21-Hizmet Kalitesinin Deerlendirilmesi-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 22-KALTE DLLER-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 23-Hasta Gvenlii-Prof.Dr.Halit Hami ZSalk Kurumlarnda Kalite Ynetimi-Unite 24-HASTA GVENLN ETKLEYEN FAKTRLER-Prof.Dr.Halit Hami Z