HOLLYKOZ BEYKOZ’DA D!Z!/S!NEMA TUR!ZM!N!N GEL!"T!R!LMES!

BEYAZ CAMIN

!Ç!NDEK!

MEKANLAR

Mehmet Rauf Eylül romanında Suad ve Necip’in Süreyya’nın sandalıyla Beykoz gezmelerini ayrıntılarıyla anlatır. Yine Mehmet Rauf’un Karan!l ve Yasemin adlı eserinde olayların bir kısmı Akbaba Köyü’nde geçer. Yazar, roman karakterlerini yaz aylarında bir hafta sonu Kadri Pa"a’nın kö"künde bir araya toplar. Halide Edip’in Tatarcık romanı Bo#aziçi’nin saklanmı" kö"elerinden birinde, Poyrazköy’de geçer. Kendisi de bir Beykozlu olan Ahmed Mithat Efendi Mü"ahedat adlı romanında Beykoz’u ba"ka bir pencereden seyrettirir adeta okuyucusuna. Çengi romanında ise Türk Donki"otu Dani" karakterinin ya"adı#ı yerdir Beykoz. Hasılı liste uzundur.

Ünlü romanların mekanı Beykoz, 1950’li yıllarda bu kez Türk Sineması’nın açık hava platosuna dönü"ür.

Üç Arkada", Ay"ecik, Gecenin Ötesi, Mahalle Arkada"ları, Avare Mustafa, Mahallenin Sevgilisi, Kırık Çanaklar, A#açlar Ayakta Ölür gibi 1960’lı yıllarda sıradan insanların küçük dünyalarını yansıtan mahalle !lmlerinde sıklıkla görülür Beykoz. Anadoluhisarı, Kanlıca, Çubuklu,

Beykoz’un sanat ve edebiyatla mesaisi uzun yıllar öncesine dayanır. Özellikle 1789 depremi sonrası Beykoz, hayal sahnesinin yeni gözdesidir. Karagöz-Hacıvat ve Gölge Oyunları’nın, eskilerin tabiri ile “hayal sahnesinin” kalbidir Beykoz bu tarihten sonra. Dönemin $stanbulu’nun gündeminde o kadar yer edinmeye ba"lamı"tır ki Beykoz, Suriçi’nden kalkan pazar sandallarıyla gelen tema"aseverlerle dolup ta"ar. Hayal sahnesini icra eden sanatçılar ile sanatlarını icra ettikleri dükkanların sayısı bir hayli artınca, Suriçi sanatçıları mü"terisizlikten padi"aha "ikayetlerini iletir.

Sonraki yıllarda ise edebiyatçıların gözdesi olur Beykoz. Ahmed Mithat Efendi gibi bazı münevverlerin de ya"adı#ı yer olan Beykoz, dönemin ünlü kalemlerinin yazdı#ı roman ve hikayelerinde yer bulur kendine.

Sait Faik’in Kayıp Aranıyor adlı romanında hadiseler Beykoz’da geçer. Romanda “Bir $stanbul Köyü” diye anılan yer Beykoz’dur. Beykoz’u kendi gerçek varlı#ıyla bulabildi#imiz en eski tarihi roman, Mizancı Murad Bey’in 1891 yılında kaleme aldı#ı Turfanda mı Yoksa Turfa mı? adlı eseridir. Eser, $stanbul - Varna arasında Lloyd Kumpanyası’na ait Volkan Vapuru’nun Karadeniz’den Bo#aziçi’ne giri"iyle ba"lar. Nabizade Nazım Hala Güzel adlı hikayesinde Safder ile Fahriye’yi Beykoz Çayırı’nda kar"ıla"tırır. Bu kar"ıla"madan, sonu evlili#e varacak birliktelik do#mu"tur.

HOLLYKOZ...

Bu görünmü"lük çok izlenen dizilerin kullandıkları mekanları da kısa zamanda merak konusu haline getirdi. Beykoz bu nedenle semt dı"ından gelen vatanda"larımızı misa!r titizli#inde a#ırlamaya ba"ladı. Bu süreçte sadece vatanda"larımızı de#il, yabancı turistleri de misa!r eder olduk. Türk dizilerinin yurt dı"ına satılması, gösterime girdikleri ülkelerde sanatçılarımızın birer fenomen haline gelmeleri, Beykoz’un yurt dı"ında, hassaten Balkan ve Arap ço#rafyasında görünürlü#ünü arttırdı. Fakat özellikle aynı havayı solumak için yurt dı"ından gelen konuklarımız; izledikleri dizilerde görmek istedikleri ve çok be#endikleri karakterlerin ya"adıkları mahallelerin, sokakların, evlerin, konakların, yalıların, kasırların, bo#az manzaralı restoranların, ye"illikler içindeki koruların tam olarak nerede olduklarını bilmemekteler ve ziyaretleri sırasında bir rehbere ihtiyaç duymaktalar.

Pa"abahçe, Yalıköy’ün cumbalı evleri, Bo#az’a diklenen yoku"lu sokakları, eski konakları, sokak aralarındaki kahvehaneleri daha birçok benzer !lme mekan olur. $zleyicinin kendisiyle özde"le"tirdi#i sıradan insan tiplemelerini Hulusi Kentmen, Salih Tozan, Suphi Kaner, Semih Serezli, Faik Ço"kun, Ali %en, Hüseyin Peyda, Kadir Savun, Öztürk Serengil, Suna Pekuysal, Mualla Sürer gibi isimler canlandırır.

Bazı semtler, tarihi mekanlar ve yalılar daha ayrıcalıklıdır beyaz perdede. Ezelden bir i"çi semti olan Pa"abahçe’deki fabrikalar, Ye"ilçam !lmlerinin do#al dekorlarındandır. Özellikle i"çi tiplemeleri üzerine kurulan bu öykülerin bir bölümü fabrika fonunda çekilir. Ayrıca eski mahalle dokusunu hala canlı tutan Çubuklu ve Kanlıca, Ye"ilçam sinemasına özgü zengin kız - fakir o#lan karakterlerinin ideal mekanlarıdır.

Anadoluhisarı; Beykoz, Küçüksu ve Hidiv kasırları; Yoros, Poyraz ve Riva kaleleri; konusu birbirinden farklı Ye"ilçam !lmlerinin de ana mekanı olur, çocuklu#umuzun bilinen tüm ünlü oyuncularını a#ırlar.

Zaman de#i"ti, televizyonun hayatımıza girmesiyle haliyle alı"kanlıklarımızda de#i"ti. 2.000’li yıllarda Beykoz bu kez Türk dizilerinin ekranda en görünür semti oldu. Kendini korumu" tarihi dokusu, koruları, körfezleri, iskeleleri, yalıları, köyleri, ye"ili, ormanları… Beykoz’un mübala#asız her kö"esi.

Bu haklı ayrıcalı#ı ya"amak için uzaklardan gelen misa!rlerimiz için bir proje geli"tirdik. Dizi ve sinema !lmlerimizin Beykoz sınırları dahilinde kalan ve çok merak edilen çekim seti noktalarını tespit ettik. Tespit edilen noktaları Beykoz ilçe haritası üzerinde i"aretledik. Haritayı yazılıma dönü"türerek farklı dillerde mobil ve web ortamında kullanıma hazır hale getirdik. Mobil ve web uygulamasına ayrıca Beykozumuz’un tüm cadde ve sokaklarınının 360 derece çekimini ekledik. Belirlenen dizi çekim noktalarını kendi içinde tasnif edip bir gezi haritası ve cep rehberi de hazırladık. Bununla da kalmadık, uzun zamandır uhdemizde olan tarihi Pa"abahçe Vapuru’nu Türkiye’nin ilk Dizi Anı Müzesi’ne dönü"türdük.

Yönetim anlayı"ımız ve duru"umuz gere#i sektörün sorunlarına da ilgisiz de#iliz. Malum sa#ımız solumuz her yanımız dizi seti fakat yılda 50’den fazla dizi çekilen $stanbul dünya standartlarında bir platodan yoksun. Uzun süredir atıl olan Kılıçlı Nato Radar Üssü’nün i"levsiz kalmasıyla, 260 dönüm büyüklü#ündeki arazisi üzerinde !lm platosu projesini uygulamak için çalı"malarımız devam etmekte. Proje tamamlandı#ında, sadece $stanbul’un de#il, Türkiye’nin en fazla !lm çekilen merkezi olacak. Plato aynı zamanda sinemaseverlerle, yerli ve yabancı turistleri de bölgeye çekecek. Hem sinema endüstrisine hem de ilçe turizmine ciddi katkıda bulunacak.

Evet; muhafaza etmeye her gün ayrı ve özel bir çaba harcadı#ımız do#al güzelli#i, tarihi dokusu, sahip oldu#u kültürel envanter, halkının anlayı"ı ve ho"görüsü nedeniyle adeta tabii bir dizi platosuna dönü"en Beykozumuz’un yurt içinde ve yurt dı"ındaki görünürlü#ünün do#al bir sonucuydu bu proje.

Misa!rlerimizin daha rahat etmesi ümidiyle hazırladı#ımız projeye katkı sunan Kalkınma Bakanlı#ına, $stanbul Kalkınma Ajansına, Beykoz Kaymakamlı#ına ve özellikle tüm dizi/sinema sektörü çalı"anlarına te"ekkürlerimi sunarım.

Yücel ÇelikbilekBeykoz Belediye Ba!kanı

Beykoz’un tarihi dokusunu kaybetmemi" mahallelerinde çekilen Hayat A#acı, Fatih Harbiye, Küçük Kadınlar, Benim Hala Umudum Var, Ruhumun Aynası gibi dizilerde kullanılan ana mekan ve mekanın kullanıcısı konumundaki karakterlerin tercihleri aynı zamanda bir sosyal okuma argümanıdır.

Sinemada ve dizilerde semtler de belirli bir kültürün ve ya!am biçiminin demogra"k özetini yansıtır. Dolayısıyla, sinema ve diziler hem olu!turdu#u hem de içinde bulundu#u zamanın kültürel arkeolojisini ortaya çıkarır. Ço#u zaman kullanılan çevre, izleyicisine "lmdeki ki!i ya da ki!ilerin karakterlerini anlamak için ipuçları verir.

Görsel olarak izleyiciye sunulan çevre, !lmdeki kahramanlar hakkındaki ilk izlenimleri edinmemizi sa#lar. Örne#in; bir kentte sokak ve konut dokusu kent formunun olu"umunda öyle önemli bir rol üstlenir ki, kentin geçirdi#i sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel ve !ziksel dönü"ümler ilk olarak bu alt ölçeklerde açı#a çıkar.

SA!IMSOLUMD"Z"

Mekanlar da insanlardan ve oyunculardan farklı de#ildir. Görsel zenginlikleriyle kendilerine özgü birer karakter olu"tururlar. Hatta kimi zaman, kimi sahnelerde oyuncuların da önüne geçerler. Mekanların seçimi konusunda Ömer Kavur “Mekanlar, ba"rol oyuncusu kadar önemlidir” der. Mekanın mimari uslübunun dahi kendince hikayesi vardır ve bu hikaye senaryonun adeta alt metnidir. Mekanın öne çıktı#ı yapımlarda yönetmen !lmini mekanın üzerine in"a eder, mekan do#rudan bir oyuncu gibi, !lme katkı sa#lar. Ba"rollerini Beren Saat ve Nejat $"ler’in payla"tı#ı $ntikam’da, yönetmen Mesude Erarslan’ın Kanlıca’da bulunan Bahai Efendi Yalısı’nı kullanı" "ekli, mekanın senaryoyu hangi ölçüde tamamlayabilece#ine iyi bir örnektir. Diana Agrest’in, “Notes on Film and Architecture”‘da belirtti#i gibi, mekan artık !lmin ayrılmaz bir parçası haline gelmi"tir.

Mekan, çevresiyle birlikte er ya da geç senaryoya nüfuz edecek ve kendi hikayesini dayatacaktır.‘ ’

2010, 2011 ve 2012 yıllarında yayınlanmaya ba"layan 263 dizinin 236’sının yayından kalkması, kabaca her on diziden yalnızca birinin gösterimde kalabilmesi sadece iç pazar gerçekleriyle açıklanamaz. Dı" pazar tercihleri de artık önemlidir. Türk dizi sektörü dı"arıya sadece hikayelerini ve karakterlerini pazarlamamakta, sahip oldu#u mekan ve çevre zenginli#ini de görücüye çıkarmaktadır. Mısırlı gazeteci Ghada $brahim’in “Arap Dünyasında Türk Dizileri” üzerine kaleme aldı#ı gözlemler, mekan tercihlerinin pazarlama üzerindeki etkisini gözler önüne sermekte.

%üphesiz mekan, kullanıcısına kendi ve çevre hikayesini er ya da geç dayatacaktır. Bu do#ru; rekabet halinde oldu#umuz Mısır yapımlarında da kendini gösterir. Türk dizilerinde Kanlıca’da bir yalı, Anadoluhisarı ya da Yalıköy’de dokusunu inatla muhafaza eden cumbalı bir konak, Polonezköy ya da Cumhuriyet Köyü’nde orman içinde büyük ve havuzlu bir villanın aynı yapımda kullanılması, farklı sosyal statüler üzerine kurulan hikayelerin mekan üzerinden tamamlanması nedeniyledir. Bu durum, süreleri "u sıralar 120 dakikayı a"an Türk dizilerinde senariste yeni kılcallar açar.

Adı geçen dizilerde toplumsal de#i"imlerin etkisiyle bu yapının en küçük birimi olan aileler ve ya"adıkları çevre (konut, sokak, mahalle, kent) dönü"üme u#rar. Dolayısıyla, bir kentin geçirdi#i evreleri dizi karakterlerinin üzerinde okuyabilmek için parçadan bütüne do#ru bir bakı" geli"tirerek konut, sokak, mahalle, kent yönünde izleri takip etmek mümkündür. Ayrıca dizilerin büyük bir kısmında farklı sosyal kompartımanlara mensup karakterlerin farklı sosyal kompartımanların kullanıcısı oldu#u mekanlarda boy göstermeleri ve kompartımanlar arası geçi"lerin kolayla"ması, dizi karakterinin genel izleyici kitlesiyle bilinçli kurdu#u ba#dır. Ortado#u ülkelerinde yayınlanan yabancı yapımların %60’nın Türk dizilerinden olu"uyor olması, 2013 yılında 480 milyon doları a"an Mısır dizi sektörünün, Türk dizi sektörüyle benze"en yapımlarla bu büyüklü#e kavu"ması, kültür ve sosyal doku benzerli#i ile açıklanabilir. TESEV’in 2013 yılında Mısır, Ürdün, Lübnan, Irak, Suriye, Tunus, Libya, Suudi Arabistan, Filistin, $ran ve Yemen’de yaptı#ı ara"tırmaya göre, Türk dizilerinin izlenme oranı %65, Mısır’ın ise %67’dir.

Sonraki sayfalarda görece#imiz gibi; Hollykoz projesinin mekan tespit ve tasni! göstermi"tir ki, sahip oldu#u kültürel envanterle Beykoz’un hikayesi Türkiye’nin hikayesidir. Göksu’nun, Anadoluhisarı’nın, Çubuklu’nun, Kanlıca’nın, Pa"abahçe’nin, $ncirköy’ün, Yalıköy’ün Anadolu Kava#ı’nın, Poyraz’ın, Anadolu Feneri’nin, Riva’nın, Akbaba’nın, Dereseki’nin, Cumhuriyet Köyü’nün, Kılıçlı’nın, Polonezköy’ün ve dahasının hikayesi, dizilerde birer alt metne dönü"mü"tür. Kendi tarihsel ve kültürel gerçeklerini senaryoya dayatacak kadar güçlü mekanların, Hollykoz projesi içerisinde tespiti ve tasni! do#al olarak bu gerekçe üzerine in"a edilmi", projenin rehberi de haliyle mekanın ve çevrenin hikayesiyle örülmü"tür.

2013 yılında 75 ülkeye, 12 bin saati a"an dizi ihracatı aynı zamanda ülkemizi, $stanbul’u ve Türk dizilerinin yarısından fazlasının çekildi#i Beykoz’u daha görürünür kılmı"tır. Bu ba"arının sebebi ku"kusuz Türkiye’nin, $stanbul’un, Beykoz’un çekicili#i ve kendisine özgü hikayelere sahip mekanların tercih edilmesidir.

“Diziler izlendikçe Türkiye tanınmaya ba"ladı. Özellikle de $stanbul. $stanbul’daki tarihi yapılar, bo#az, Fatih Sultan Mehmet köprüsü ve dizideki mescidler Arapları cezbetmi"ti. Diziler Türkiye’yi turistik bir yer olarak yansıttı, hatta diziler bittikten sonra Türkiye’ye seyahatler arttı ve yeni evlenen ki"iler balayında Avrupa yerine Türkiye’yi tercih etti. Liseyi bitiren ö#renciler de üniversitede Türkçe bölümünü seçti ve bu bölümdeki ö#renci sayısı yüzde iki yüz arttı. Lise ve üniversitedeki birçok ö#renci, iyi bir e#itim için Türkiye’yi tercih etti.”

Turan #ahin Beykoz, Haziran 2015

KORUYOLU

FABR"KAYOLU

ESK"YOL

LEZZETYOLU

KÖYYOLU

6054463830Fatih Ota#tepe KorusuMihrabat KorusuAbbas Hilmi Pa"a Korusu (Hidiv Kasrı)Beykoz KorusuBeykoz Fidanlı#ıBeykoz Çayırı

Çömlekçi Hasan UstaGöksu Halat FabrikasıÇubuklu Petrol O!si Dolum TesisleriTekel FabrikasıBeykoz Kundura Fabrikası

Küçüksu KasrıAnadolu HisarıKanlıca $skenderpa"a CamiiBeykoz Kasrı ve Kı"lasıYoros KalesiPoyraz KalesiRiva Kalesi

CafeRestoranLokantaÇay BahçesiOtel

AkbabaDeresekiÖrnekköyMahmut %evket Pa"aPa"amandıraGöllüÖ#ümceBozhaneKılıçlıCumhuriyetPolonezköy

SA$IM SOLUM D%Z%"NDEKS

KUZEYYOLU

SAH"LYOLU

MAHALLEYOLU

YALIYOLU

2216122Anadolu Kava#ıPoyrazköyAnadolu FeneriRiva

$ncirköyGümü"suyuElmalıMerkezYalıköyÇamlıbahçeOrtaçe"me

KavacıkRüzgarlıbahçeFatihBaklacıAcarlarÇi#dem

GöksuAnadoluhisarıKanlıcaÇubukluPa"abahçe

Beykoz Belediyesi Adına SahibiYücel Çelikbilek

Bilgi "$lem MüdürüBurhan Ekinci

Proje KoordinatörüHacıbey Kılıç

Basın Danı!manıAbdurrahman C. Fidancı

YazarTuran %ahin

Sanat YönetmeniMehmet Buma

EditörSururi Ballıda#

Gra%k TasarımÖzgür Kılıç

Foto&rafMuzaffer TopçuZübeyir Sü#lün

ÇeviriÇeviri Dükkanı

Basım / Yayım / HazırlıkArtı Prodüksiyon Yayın Reklam Kırtasiye Gıda San. ve Tic. Ltd. !ti.Ziya Gökalp Mah. Tümsan 2 San. Sit. C Blok No: 72 Ba"ak"ehir / $stanbul

Baskı / CiltYirmibir Gram Reklam Tanıtım Dı" Tic. San. Ltd. !ti.Abdurrahman Na!z Gürman Mah. General Ali Rıza Gürcan Cad.Merter Platform Residence D Blok No: 27 Merter / $stanbul

Beykoz BelediyesiBilgi "$lem Müdürlü&üYayın No: 1

BEYKOZ BELED"YE BA#KANLI!I B"LG" "#LEM MÜDÜRLÜ!ÜGümü"suyu Mahallesi Kelle $brahim Caddesi No. 41 Beykoz / $stanbultel: 0 216 538 83 32 / santral: 444 66 61 / web: www.hollykoz.com / e-posta: info@hollykoz.com

“Bu proje $stanbul Kalkınma Ajansı’nın 2014 Mali Yılı Küresel Turizm Merkezi $stanbul Mali Destek Programı kapsamında desteklenmektedir. (TR10/14/TMK/0012)”

$stanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen Hollykoz Beykoz’da Dizi/Sinema Turizminin Geli"tirilmesi projesi kapsamında hazırlanan bu yayının içeri#i $stanbul Kalkınma Ajansı ve Kalkınma Bakanlı#ının görü"lerini yansıtmamakta olup, içerik ile ilgili tek sorumluluk Beykoz Belediyesine aittir.

Göksu

Anadoluhisarı

Kanlıca

Çubuklu

Pa!abahçe

456 7

8

13

1516

17

18

3435

36

38 39

404243

44 45 4647

49

0

54 5655 58

182

183

184

192

YALI YOLU

2 3

$stanbul’un geleneksel iskan düzeninde farklıla"ma 17. yüzyılın hemen ba"larında kendini gösterir. Ülkenin ekonomik yapısında ya"anan köklü de#i"im, yönetici sınıfı gösteri"li tüketime yöneltir. Di#er yandan Karadeniz’de ula"ımı ellerinde bulunduran armatör Fenerli Rumlar ile $stanbul’daki elçilik heyetleri Beyo#lu ve Bo#aziçi’nin bazı köylerinde yeni bir ya"am biçimi olu"turdular. Bu yıllarda gerçek anlamda olmasa bile bir say!ye ya"amı ortaya çıkar. Ka#ıthane’deki eski bostanlar kasır ve bahçelerle süslenmeye ba"lanır. Bo#az’ın eski münzevi köylerine birbiri ardına yalı, kö"k ve bahçeler kurulur.

Ah"ap, kıyıyla sarma" dola", çıkıntısı kazıklar üzerine in"a edilen yalılar aynı zamanda sosyal statünün de göstergesidir. Kemerli kayıkhanelerin varlı#ı, bahçesi ya da korusunun büyüklü#ü, sahibinin mal varlı#ıyla orantılıdır. Türklerin ya"adı#ı yalılar a"ı boyasına, beyaz ve ye"ile boyanır. Gri renk ise Hristiyan azınlı#ın tercihidir.

Beykoz malumunuz Küçüksu’dan ba"lar, bir adım ötesi Göksu’dur. I. Mahmut, Ka#ıthane Mesiresi isyan sonrası görkemli günlerini geride bırakınca, Göksu kıyısında gösteri"li ah"ap bir yalı yaptırır. $"te bu yalı Göksu’nun kaderini de#i"tirecektir. Ardından Göksu çevresine kır kahvehaneleri birbiri ardına in"a edilmeye ba"lanır. Günlük gezintileri, kayık sefaları, mehtap alemleri, ortaoyunları, fasılları 17. yüzyılda Göksu’yu "ehrin sosyal merkezlerinden biri haline getirir. IV. Murat da kayıtsız kalmaz bu e"siz semte, çevresini ihya edip Gümü" Servi koyar adını.

Evliya Çelebi, seyahatnamesinde “$stanbul "ehri içerisindeki madenlerden dokuzuncusu Göksu Hisarı denen gezinti ve e#lence yerindeki da#lardan, ta"lardan çıkan kireçtir ki; kardan ve sütten beyaz olup dünya üzerinde benzeri yoktur. Her ayın 14’ü ile 17’si arasında mehtap alemlerine sahne olur Göksu.

Onuncu maden ise yine Göksu’da çıkan kırmızı topraktır. Bu topraktan çe"itli bardaklar, çanaklar ve çömlekler yapılır.” der.

Durum çok geçmeden dönemin yazılı edebiyatına da yansır. Nedim, Enderunlu Vasıf; sonrasında Recaizade Ekrem, Ahmet Rasim, Saffeti Ziya, Halit Ziya, Yahya Kemal, Abdülhak %inasi ve Pierre Loti "iirlerinde, "arkılarında, romanlarında geni" yer ayırırlar Göksu’ya.

1960 yılında gösterime giren ba"rollerinde Ayhan I"ık ve Leyla Sayar’ın rol aldı#ı Yangın Var adlı dönem !lminin bazı sahneleri Göksu’da çekilir.

YALI YOLU

4 5

Film izleyicisini yüz yıl kadar geriye götürür. 19. yüzyılın Göksu tasviri büyük bir prodüksiyonla ustaca beyaz perdeye aktarılır. Kalabalık Göksu gezmeleri, pazar kayıkları, Göksu’nun mısırı, Küçüksu Kasrı müthi" bir emekle gözler önüne serilir.

Türk dizi sektörü de ilgisiz kalmaz Göksu’ya. Göksu ve çevresi Fatmagül’ün Suçu Ne? ve Çalıku"u’nu; Ni"angah Caddesi’nde bulunan ah"ap konaklarsa, muhte"em manzarasıyla Yaprak Dökümü, Arka Sokaklar, $"ler Güçler, Üç Arkada", Zengin Kız Fakir O#lan, Be"inci Boyut ve Kara Para A"k’ı a#ırlar. Ayrıca anne ve babalarını trajik bir "ekilde kaybeden be" kız karde"in hayata kar"ı direncini konu alan Küçük Kadınlar 120 bölüm boyunca Göksu’yu bir plato gibi kullanır.

Vaktiyle ah"ap bir köprü ile geçilirmi" Göksu’dan $stanbul’un ilk Türk yerle"imi Anadoluhisarı’na. Hisarın yapımıyla ba"lar ilk yerle"imler. Fetihten sonra nüfus artar. Hisarı, camisi, namazgahı, iskelesi, geleneksel Türk dokusunu kaybetmemi" mahallesi Anadoluhisarı’nı her dönem ilgi oda#ı yapar. Tarihe tanıklık etmi" yalılarının her biri ayrı bir yapım konusudur.

Amcazade Hüseyin Pa"a Yalısı bunlardan sadece biridir. Pa"a, Köprülü ailesine mensuptur. 1697 yılında sadrazamlık görevine getirilir. Yalı, 1699 yılında imzalanan Karlofça Anla"ması vesilesiyle Nemçe Se!ri’ne verilen ziyafet ba"ta olmak üzere birçok tarihi hadiseye tanıklık eder.

Sultan I. Abdülhamid’in Bahriye Nazırı Sedat Bey’in yalısı, Dolmabahçe, Ayasofya, Sultanahmet gibi Selatin camilerinin vaizi, $slam akaidinin en titiz yazarı, Sebilürre"ad Dergisi’nin muhariri, II. Me"rutiyet dü"ünce dünyasının önemli "ahsı Manastırlı $smail Hakkı Efendi’nin yalısı, Halveti Tarikatı "eyhlerinden Talat Efendi’nin yalısı, Anadoluhisarı’nda bulunan, içinde tarihin yazıldı#ı yalılardan sadece bir kaçı.

Bugün Körfez Caddesi üzerinde bulunan bu yalılar Binbir Gece Masalı, Kaderimin Yazıldı#ı Gün, Di#er Yarım dizilerinin ana mekanları olarak kullanıldılar. Zehirli Sarma"ık hisar önünde; Akasya Dura#ı iskelede; Hakkını Helal Et, Süper Baba, Di#er Yarım Pazar Sokak’ta; Hayat Dedi#in ve Karadayı Görül Sokak’ta; Arka Sokaklar sık sık $stanbul’a dair en güzel karelerin çekildi#i Ota#tepe’de çalı"tı.

Yalı Yolu’nun bir sonraki dura#ı, bir zamanlar mehtap alemleriyle me"hur Kanlıca. Mehtap alemlerinde sazın bulundu#u sandalı takip eden kayık ve sandallardaki $stanbulular adeta hiç kımıldamaksızın sustukları gibi kayık ve sandal küreklerinin de denizle mümkün mertebe ha!f ve sessiz temas ettirilmesine çok dikkat ederlermi". Mehtap e#lencesi Kanlıca Körfezi’nde ba"lar; bir iki fasıldan sonra dinleyicilerin bulundu#u kayık ve sandallar, saz heyetini ta"ıyan sandalı ortalarına alarak denize açılırlarmı". Biraz dola"ıldıktan sonra ka!le tekrar döner, son fasıl yine körfezde yapılırmı".

Körfezin en büyük özelli#i, e"siz yankı üstünlü#üne sahip olmasıymı". $stanbul’un ve Bo#aziçi’nin hemen hemen hiçbir yerinde bu derece kuvvetli ve akılları durduran bir yankı bulunmazmı". Burada hanendelerin okudukları gazeller, Kanlıca’nın kar"ısına dü"en $stinye ve Emirgan’dan dinlenebilirmi".

Rivayete göre Kanlıca Köyü, vaktiyle Glaros isminde bir Bizans say!yesiymi". Körfezin adı bu dönemde Friksos’mu". Fetihten sonra eski sakinleri terketmi", bir müddet sonrada ka#nılarıyla Anadolu’dan gelen halk yerle"mi" bölgeye. Ka#nı yapıp satmakla nafakalarını temin etmi"ler. Zamanla burası Ka#nılıca ve derken Kanlıca oluvermi". Kö"kü ve yalısı olmayanlar da bu dilber köye Kanlıca’nın yo#urdunu yemeye,

6 7

çınarının altında kahve içmeye, ak"am saatlerinde sahillerine, Temmuz, A#ustos ve Eylül aylarında açan bir çiçek gibi kokusuyla, rengiyle, sesiyle ve "ekliyle Bo#az’ı fetheden saz alemlerine gelirlermi".

Mehtap alemi gelene#ini XVII. yüzyılda %eyhülislam Bahai Efendi’nin ba"lattı#ı anlatılır. Körfezdeki büyük yalısından dolayı XIX. yüzyılın sonlarına kadar bu yalının bulundu#u koy, Bahai Körfezi adıyla da anılmı". $stanbul’un bu "irin ve küçük körfezine Bülbül deresi dökülürmü" vaktiyle. Özellikle kiraz mevsiminde ahali, derenin körfeze kavu"tu#u Bahai Efendi Yalısı’nın çevresinde Bülbül dinlemeye gelirmi". Bülbül, kirazlar olgunla"tı#ında gagasıyla kiraz tanesine bir oyuk açar ve ak"amı beklermi". Ak"am oldu#undaysa gelip deli#e dolan ha!f mayalanmı" kiraz suyunu içermi". Sonrada keyfe gelir, ba"larmı" ötmeye. Bülbül’ün key! zamanla ahaliyi çekmi" kendine.

Bahai Efendi’nin yalısı 19. yüzyılda yanmı", aynı yerde $htisap A#ası Kör Tahsin Efendi yeni bir yalı yaptırmı". Geçti#imiz yıllarda bu yalı hesapla"maları bitmemi" aileler arasında nesilden nesile akatarılan eski ve evrensel bir dürtüyü konu alan $ntikam adlı dizide Derin/Ya#mur karakterinin evi olarak kullanıldı.

Bahai Efendi Yalısı gibi bugün rahmetli Barı" Manço’nun ismini ta"ıyan cadde üzerinde yer alan birçok yalıda set kurulmu". Kiraz Mevsimi bunlardan sadece biri.

Kanlıca; Mimar Sinan eseri $skender Pa"a Camii, Mihrabat ve Hidiv Koruları, iskelesi, tarihi $smail A#a Kahvehanesi, iki koru arasında geleneksel mimarisini kaybetmeyen mahallesiyle tam bir açık hava platosu.

Kurtlar Vadisi’nde Ömer Baba karakterinin evi ve dükkanı bu mahallede. Karde" Payı’nda Metin ile Ali’nin evi, dükkanı ve kahvehanesi Hacı Muhittin Sokak’ta. Aynı sokakta Güne"i Beklerken de uzun zaman çekim yapmı". Muhacirler Sokak’ta Arka Sokaklar, Dere Sokak’ta Ah Neriman, Pazaryeri Sokak’ta Günahkar set kurmu". Sayısız dizinin çalı"tı#ı Kanlıca Mezarlı#ı’na en sık u#rayansa Kurtlar Vadisi olup, Elif karakteri bu mezarlı#a defnedilmi".

Sıradaki durak Çubuklu. Burada çubuk lülesi yapıldı#ı için adının Çubuklu oldu#u rivayet edilir. Bir ba"ka rivayette Evliya Çelebi’ye aittir. Çelebi, semtin ismini açıklarken bir hadiseye de#inir. II. Bayezid "ehzadesi Selim’i Trabzon’dan getirtti#i vakit, sekiz sene hilafetin i"areti de sayılan sekiz çubuk vurur. Çubukları vururken %ehzade’ye: “O#lan! Elem çekme zikreyle, zikir tarihinden sonra terbiyemle meydan-ı hilafet senindir. Al bu yedi#in kuru çubu#u yere dik, sekiz sene meyvesini yiyesin.” der. %ehzade

Selim kızılcık çubu#unu yere diker ve “Ya Rabbi! Bu kuru a#aca meyve ver.” diye dua eder. Olaya "ahit olan Kara %emsettin hazretleri duaya “Amin” diyerek mukabele edince kuru çubu#a can gelir. Çelebi “Kızılcı#ın her tanesi Medine Hurması gibi be"er dirhem gelir.” diye anlatımını noktalar. Hadisenin geçti#i mevkiye de Çubuklu Bahçesi denir. Çubuklu, Osmanlı öncesi Katangiyon adında bir mesire yeridir.

8 9

Saint Alexander, burada gece gündüz ayin yapıldı#ı için Uykusuzlar Manastırı’nı yaptırır. Yavuz’dan sonra Sultan Süleyman ve I. Ahmed’in de özel ilgisini görür Çubuklu. III. Ahmed’in damadı ve sadrazamı Nev"ehirli $brahim Pa"a tarafından burada büyük bir havuz ve güzel bir çe"me yaptırılır, dere etrafına çınarlar ve çe"itli a#açlar diktirilir. Yerinin güzelli#i nedeniyle Sultan III. Ahmed zamanında tekrar imar edilir. Çubuklu’ya en çok özeni ku"kusuz Sadrazam Rifat Pa"a göstermi"tir. Eski Feyzabad Kasrı olan yalısının çevresine laklar, kastlar, havuzlar yaptırır. Ardından köyü "enlendirmek maksadıyla be" evladına da yalı in"a ettirir. Mehmet Rauf’un deyimi ile “Bir vakitler sahillerine Bo#az’ın en güzel yalıları sıralanmı" olan bu köy, geçirdi#i parlak devirlere ra#men, poyraza dönük yüzüyle havasının sertli#inden ikbali hep kısa sürmü", nedense gülmesiyle küsüp kabu#una çekilmesi bir olmu"tur.” Fakat her devirde oldu#u gibi çekici güzelli#iyle 19. yüzyılın son yıllarında da Çubuklu, kendisine sahip çıkacak birini bulur. Bu dönemde Abbas Hilmi Pa"a imar eder bu kez Çubuklu’yu. Pa"a; büyük bir kasır, kö"ler ve Çubuklu Camii’ni yaptırır.

Mehmet Rauf gibi Çubuklu’nun güzelli#ine bugün de methiyeler düzülmektedir. Türk dizileri Çubuklu’yu mesken tutmakta geçikmez. Hayat A#acı’nın neredeyse tüm bölümleri semtte çekilir. Fikret Ku"kan, Özge Özberk ve usta oyuncu Kenan Bal’ın rol aldı#ı dizide ana mekan olarak kullanılan E"ref Kundura, Fırın Sokak’tadır. Usta yönetmen Cevdet Mercan’ın çekti#i Paramparça dizisi de muhte"em manzarasıyla Kardelen Çıkmazı’na set kurar.

Yalı Yolu’nun son dura#ı Pa"abahçe. Vaktiyle tüm sakini Gayr-i Müslim olan köye Sultan $brahim’in saltanatında Sadrazam Hezarpare Ahmet Pa"a, geni" bahçeli bir saray yaptırır. III. Mustafa; mektep, cami, çe"me ve hamam imar edip etrafına Türk nüfus iskan eder. Hristiyan nüfus, zamanla azalsada tamamen yok olmaz. 1894 yılında Ayios Kontantinos Rum Ortodoks Kilisesi yapılır. Semtte ayrıca Aya Kiryaki Ayazması vardır. 19. yüzyılda Pa"abahçe’de bir cami, iki kilise, bir dalyan, iki fırın, bir peksimethane de#irmeni, yedi yalı bulunmaktadır. Aynı yüzyılda Pa"abahçe’de cam, porselen, ta" ve mum imalathaneleri mevcuttur. 1934 yılında kurulan Cam Fabrikası ve 1922 yılında faaliyetine ba"layan Rakı ve $spirto Fabrikası semtte nufüsun hızla artmasına neden olur.

Semtin dizi sektörüyle birlikteli#i uzun yıllar öncesine dayanır. Acı Hayat semtte çekilir. Muhte"em !nalı hala akıllardadır. Final, Pa"abahçe Tekel Fabrikası sırtlarında, HOLLYKOZ projesinin de sembolü olan iki a#acın altında çekilir. Mehmet canından çok sevdi#i Nermin’i iki a#acın arasına defneder.

Karde" Payı’nda Eda’nın eczanesi, Reis’te Murat ve Nazlı’nın, Dinle Sevgili’de Nermin’in evi, $ntikam’da Rüzgar’ın barı, Di#er Yarım’da Meryem’in Ci#erim’in Kö"esi, Aramızda Kalsın’da Civan’ın restoranı Pa"abahçe’dedir.

Ayrıca Pa"abahçe Devlet Hastanesi’nde Ekmek Teknesi, Kayıp %ehir, Suskunlar ilgili sahnelerini çekmi"ler, Rıhtım’da Di#er Yarım ve Racon Ailem $çin sıklıkla set kurmu"lardır.

10 11

Çi!dem

Acarlar

Fatih

RüzgarlıbahçeKavacık

Baklacı

22 2324

2526

28 29

3031

32

33

60

6162

63

179180 181

196

197

5152MAHALLE YOLU

12 13

1960’lı yıllarda Beykoz’un 15 mahallesi, 22 köyünde toplam nüfusu 58317 idi. O yıllarda Beykoz, $stanbul’un fabrika havzasıydı. Pa"abahçe %i"e Cam Fabrikası, etrafına kurulu onlarca cam atölyesine i" verirdi. Kıyı "eridene sıkı"mı" yerle"im birimleri zamanla nufüs baskısına dayanamayarak önce kıyıya paralel tepelere, daha sonra tepeleri de a"arak ardındaki düzlüklere yayıldı. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün de yapılmasıyla Beykoz iyiden iyiye göç aldı. Beykoz’un bugün köyleri de dahil 250 bin civarında nüfusa sahip 45 mahallesi var.

Türk Dizi sektörü tali mekan sorgulamasını ekseriyetle ana mekan ya da ana plato çevresinde yapar. 120 dakikaya ula"an dizilerimiz zamanla yarı" halindedir. $ki ekip günde 18 saat çalı"arak yayın yeti"tirirler. Haliyle ana mekandan çok uzakla"mamak yönetmenin temel tercihidir. Beykoz’un tarihi dokusunu kaybetmemi", bo#az gören, ye"ille içiçe mekanlarını sıklıkla kullanan diziler tali çekimler için aradıklarını yine Beykoz’un mahallelerinde bulmaktalar.

Kavacık bu mahallelerin ba"ında gelmekte. Türker $nano#lu’nun 1960 yılında kurdu#u Erler Film "imdilerde Kavacık’ta kurulu stüdyolarında hizmet vermekte. %irket; bünyesinde olu"turdu#u platoda iç mekan çekimlerini yaparken 10 sezonunu a"mak üzere olan Arka Sokaklar’ı Kavacık ve civarında çekmekte.

Rüzgarlıbahçe, Türk dizi izleyicilerinin sıklıkla ekranlarda gördü#ü bir mahalle. Nedeni; Çiçek Taksi’nin semtte çekilmi" olması. Ayrıca mahallede $ki Aile, Cennet Mahallesi ve Arka Sokaklar da set kurmu" vaktiyle.

Fatih Mahallesi’nde Ulan $stanbul, Küçük Kadınlar, Di#er Yarım set kurmu".

Baklacı’ya Pozitif Film Stüdyoları renk katmı". %irketin sahip oldu#u platoda kurulu hazır mekanlarda birçok dizi kayıt yapmı". Ömre Bedel, Akasya Dura#ı, Reaksiyon, Kurtlar Vadisi, Galip Dervi", Küçük Kıyamet, Kanıt, Ekip Bir, Dudaktan Kalbe, Kader Çizgisi; Baklacı Mezarlı#ı’nda, Çavu"ba"ı Kasrı’nda, Türker $nano#lu $lkö#retim Okulu’nda, Deve Geçidi Piknik Alanı’nda, mahalle aralarındaki müstakil evlerde ve orman içlerinde saklı villalarda çekim yapmı".

Acarlar Mahallesi’nde; Selena, Kaderimin Yazıldı#ı Gün ve Arka Sokaklar; Çi#dem Mahallesi’nde ise Urfalıyam Ezelden adlı dizi set kurmu".

MAHALLE YOLU

14 15

!ncirköy

Gümü"suyu

Merkez

Yalıköy

Çamlıbahçe

Ortaçe"me

74

59

64

65

6768

69

71

75

7778

79

8081

82

83

84 85

86 87

91

92

939495

9697 98

112113

114

178

187

SAH"L YOLU

16 17

Göksu’dan $ncirköy’e kadar sahil yolu ile Bo#az arasına geleneksel Türk mimarisinin en zarif örnekleri olan yalılar birer dantela gibi set çekerler. $stisnası Abbas Hilmi Pa"a Korusu’nun Bo#az’la bulu"tu#u kıyıdır. Kanlıca’dan Çubuklu’ya Halide Edip Adıvar ile Piri Reis caddelerinin kesi"ti#i bu iki buçuk kilometrelik kıyı "eridi dı"ında Bo#az pek göstermez kendini. Aksine $ncirköy - Gümü"uyu - Beykoz Merkez ve Yalıköy arasında Bo#az doyumsuz güzelli#i ile kar"ınızdadır. Sahip Molla - Kelle $brahim - Ahmet Mithat Efendi Caddesi boyunca Bo#az kendi ritüelini ya"atır; küçük iskeleleri, balıkçı tekneleri, ye"il parklarıyla.

Sahil Yolu bu nedenle yalıların kıyı yolu ile Bo#az arasından çekildi#i ilk noktadan; Pa"abahçe’nin hemen ilerisi $ncirköy’den ba"lıyor.

Geni" bahçeli evlerin ve incir a#açlarının çoklu#u nedeniyle köy $ncirlibahçe diye anılırmı" vaktiyle. Evliya Çelebi’nin dönemin yazılı metinlerinde pek rastlanmayan alı"ılmı"ın dı"ında uslübuyla kaleme aldı#ı seyahatnamesinde $ncirköy “300 hane bahçeler içinde ev, cami, mescit ve içinde hamamı ile Heraspare Ahmet Pa"a Sarayı vardır.” satırlarıyla tasvir edilir. Sahip Molla Caddesi ile Bekir A#a Çıkmazı arasında kalan korunmu" ye"illik Sultaniye Çayırıdır. Çayır’ın ortasında bugün Pa"abahçe Spor Kulübüne ait futbol sahası mevcuttur. Sultaniye Çayırı Osmanlı kroniklerinde; “Bayezid Han binası bir ba#, cihan misal bir gülistandır. Sultaniye Çayırı’nda öyle servi a#açları vardı ki asumane ser çekmi"lerdir” "eklinde tarif edilir. Kanuni döneminde çayır, ortasında adacık olan bir körfezmi". Hançerli Sultan’ın ilgisi ve sevgisi sebebiyle körfez doldurularak çayır geni"letilmi". Daha sonra III. Murad döneminde

Osman Pa"a Hünkar Kö"kü’nü yaptırmı". Çayır’da uzun yıllar sünnet dü#ünleri ve güre"ler tertip edilmi". Kö"kten bugün geriye bir çe"me ve ni"angah kalmı".

Çayırın hemen yanında ise Beykoz’un me"hur cam i"çili#i gelene#inin üzerine kurulu Pa"abahçe %i"e ve Cam Fabrikası mevcut. Fabrika 1935 yılında faaliyetine ba"lamı", 60 yıl aralıksız üretim yapmı". %imdilerde kapalı olan fabrika, çevresinde çekilen dizilerde 60’lı yılların sessiz fonu.

Bo#az’la kom"u $ncirköy ve Gümü"suyu Mahallesi’nin kıyı "eridi sıklıkla dizi çekimlerine sahne olmu". Kıyı "eridinde $ntikam, Medcezir, Kuzey Güney, Di#er Yarım, Kiraz Mevsimi, Kaderiminin Yazıldı#ı Gün, Karadayı, Serçe Sarayı, Ankara’nın Dikmen’i, Karde" Payı sıklıkla çekim yapmı".

Karadayı’da Mahir’le Feride’nin dü#ün sonrası adadan dönü"leri tarihi Pa"abahçe Vapuru’nda çekilir. Aynı "eritte yer alan park Türk dizi tarihinin en ilginç evlenme tekli!ne sahne olur. Karde" Payı’nda Emrah, e#itti#i ku"larla Eda’ya evlenme teklif eder. Seranat yıllarca konu"ulacak ilginçliktedir. Ayrıca $ncirköy sırtlarında yer alan Karlıtepe mevkisinde Türk dizilerinin araç içi sahnelerinin çekildi#i en bildik yoldur. Karlıtepe’nin büyüleyici bo#az manzarası özellikle Kurtlar Vadisi’nde sık kaydedilir. Beykoz Belediyesi ve Kaymakamlı#ı önü de semtte dizi seti kurulan alanlardandır.

SAH"L YOLU

18 19

$ncirköy ve Gümü"suyu’ndan sonraki Sahil Yolu dura#ı Beykoz Merkez. Evvelce ba# ve bahçeli mamur bir kasabaymı". Halkı oduncu, balıkçı ve bahçevanmı". Suyu ve havası güzelmi". $skelesi önünde kılıç balı#ı dalyanı varmı". Çar"ısı ve pazarı ulu a#açlarla süslüymü". Onçe"meler civarında bulunan büyük ceviz a#açlarının çoklu#u nedeniyle semtin adının Binkoz’dan geldi#i rivayet edilir. Koz ceviz demektir. Di#er rivayet: Zamanında bölgeye yerle"en Kocaeli Beyleri’nin varlı#ıyla ilintilidir. Bey ve Farsça’da köy anlamına gelen Kos’un birle"mesiyle Beyköyü yani Beykos ismine ula"ılmı"tır. I. Mahmut’un Gümrük Emini $shak A#a tarafından yaptırılan on lülelesinden de su akan çe"mesi, Behruz A#a Hamamı, Serbostani Mustafa A#a Camii, Hacı Hüseyin A#a Muvakkithanesi, Paraskevi Kilisesi, keza Koru Yolu’nda okuyaca#ınız gibi Abraham Pa"a Korusu, ancak yüzyıl öncesinin siyah beyaz foto#ra&arında rastlayaca#ımız türden ah"ap evleri ile Beykoz, tarihin $stanbul’un bu uzak kö"esinde sımsıcak ya"andı#ı yerdir.

Bu çe"itlili#e ku"kusuz dizi sektörü ilgisiz kalmaz, özellikle Çan Çıkmazı’nda yer alan üç katlı ah"ap konak birden fazla dizinin ana mekanı olarak kullanılır. Aynı yapı; Bir Yusuf Masalı’nda Pa"a’nın kona#ı, A"k Yeniden’de Reis’in evi, Hayat A#acı’nda E"ref Bey’in yalısıdır. Kona#ın çevresindeki sokaklar da tali sahnelerin çekildi#i sahalardır.

Sahil Yolu’nun son dura#ı Yalıköy ve çevresi. Yalıköy için rahatlıkla denilebilir ki, Türkiye’de en sık çekim yapılan semttir. Her soka#ında

birden fazla set kurulmu"tur. Ku"kusuz bu ilginin sebebi, tarihi dokusunu muhafaza etmesi ve Osmanlı sivil mimarisinin en yalın örneklerine sahip olmasıdır. Beykoz Çayırı, Kasrı ve Kı"lası, Ahmet Mithat Efendi’nin yalısı, Kundura Fabrikası, çe"meleri, deresi, iskelesi, tersanesi ve dahası ile Yalıköy bulunmaz bir platodur. Ezel dizisinde Ezel’in annesinin, Fatih Harbiye dizisinde %inasi’nin, Zehra’nın, Neriman’ın, Faiz’in, Güz Gülleri’nde Meryem’in, Ruhumun Aynası’nda Aliye Hanım’ın, Canan’da Nalan’ın evi bu mahallededir.

Kertenkele, Karadayı, Reis, Bir Yusuf Masalı, Gülbeyaz, Kocamın Ailesi, Kurtlar Vadisi; Hacı Osman Akfırat, Kuyu, Fıstıklı Yalı Sokak’ta, Seyrek Selviler’de, Serviburnu Çıkmazı’nda, $shak A#a Caddesi’nde set kurmu" dizilerden sadece birkaçıdır.

Ayrıca Fatih Harbiye, Ruhumun Aynası, Benim Hala Umudum Var gibi yapımlar tamamen Yalıköy’de çekilmi"tir. Dizilerin ortak özelli#i kıraathanesi, marketi, muhtarlı#ı, kuaförü, tamircisi, balıkçısı, kırtasiyesiyle tam bir mahalle dizisi olmasıdır. Ruhumun Aynası’nın jeneri#inde Yalıköy havadan tüm güzelli#iyle resmedilir.

Yalıköy’ün yakın çevresinde yer alan Ortaçe"me ve Çamlıbahçe’de dizi çekimleri yapılmı"tır. Çamlıbahçe’de Gördesli Makbule Sokak sıra i"çi evleriyle muhte"em bir settir. Kırık Küpe, Gazi, Osmanlı Tokadı, Binbir Gece Masalı, Üç Arkada", Pis Yedili, Umudsuz Ev Kadınları, Beni Böyle Sev, Kara Para A"k, Elde Var Hayat dizileri sokaktaki birçok evde mesai yapmı"lardır. Ortaçe"me Mahallesi’nde ise Benim Hala Umudum Var ile Umutsuz Ev Kadınları set kurmu"lardır.

20 21

Anadolu Kava!ı

Poyrazköy

AnadoluFeneri

Riva

120

121 123124

126127

128 131

133

135 136

139

141142

143

144

147

188

189

148

KUZEY YOLU

22 23

Kuzey Yolu, Beykoz’un kuzeyde kalan ilk mahallesi, Bo#az’ın son iskelesi Anadolu Kava#ı’ndan ba"lıyor.

1946 yılına kadar Anadolu Kava#ı Köyü, memnu askeri bölge içinde kalmaktaydı. Vaktiyle köye Gayr-i Müslim sokulmazdı. Vapur iskelesinde hüviyet cüzdanları muayene edilirdi. Gerek Anadolu gerekse Rumeli Kava#ı sahilleri Türklerden evvel sahipleri için mukaddes bir bölge sayılırdı. Zira, kararsız ve huysuz mizacı ile Karadeniz gemicilerin daima korktukları ve oldu#undan da fazla büyüttükleri bir canavar a#zı gibiydi. Bu nedenle ilahlara adak adanmadan, kurbanlar kesilmeden hiçbir geminin bu korkunç denize açılması adet de#ildi.

Kavak çar"ısının dükkanları hava bekleyerek geceleyen gemicilerin alı"veri" edebilmeleri için sabaha kadar açık bulunurdu. Hal böyle olunca i"te ve kazançta hareket ve bereket fazla olurdu köyde. Çok ya"lı büyük çınarlara evvelce kavak denildi#i ve bu nedenle köyün adının Anadolu Kava#ı oldu#u rivayet edilir. Bir di#er söylence de köyün dillere destan kavak incirinin köye ad olması. Andreossy’ye göre Fatih Sultan Mehmet $stanbul’u muasara etti#inde surlarda gedik açacak küçük bazalt ta"larını Kavak’tan tedarik etmi"ti.

Köyün sonraki kurucularından Midillili Ali Reis’in köy içerisinde birden fazla hayratı var. Onlardan biri camisi. Pa"a caminin yanında bulunan hazirede meftun. IV. Murat Rus ve Kazak akınlarını önlemek için Rumeli Kava#ı Kalesi ile beraber Anadolu Kava#ı’na da bir kale yaptırır. Evliya Çelebi “Ba"tan ba"a Müslüman kasabasıdır. Merkezinde 800 civarında hanesi, yedi mescidi, bir hamamı, 200 kadar dükkanı, bekar evleri,

sıbyan mektebi ve bir çe"mesi vardır. Halkı gemici, ba#cı ve tüccardır.” der.

Osmanlı yöneticilerinin öteden beri ehemmiyet verdi#i milletlerarası karantina i"lemleri için 1838’de me"hur Kavak Tehaffuzhanesi in"a edilir. Günümüzde oldu#u gibi; ola#anüstü denizi, taze balı#ı, havası ve ye"ili Anadolu Kava#ı’nı her dönem hafta sonu $stanbulluların u#rak yeri yapmı"tır.

Anadolu Kava#ı’nın her yanında, bugün Kertenkele dizisi çekiliyor. Zekası ve sıra dı"ı yetenekleri sayesinde $stanbul polisi tarafından her nasılsa ele geçirilemeyen profesyonel bir hırsızın imam kılı#ına girmesi sonrası ya"anan hadiseleri konu alan Kertenkele; cami, Ne"e Hanım ve Mektep Sokak’ta çekiliyor. Kavak’ın camisi neredeyse dizinin ana mekanı. Kertenkele dı"ında; Arka Sokaklar, Üç Arkada", Karadayı, Zengin Kız Fakir O#lan ve Ekip Bir Kavak’ta set kuran di#er yapımlar.

Mir"ak Hanım Sokak’ta yer alan ye"il konak uzun süre Kollama dizisinde Necip Amir’in evi olarak kullanılmı". Sahili, meydanı, parkı, kalesi, mezarlı#ı Anadolu Kava#ı’nın ekranlarda sık görülen yanı.

Halide Edip’in Tatarcık romanı Bo#aziçi’nin saklanmı" kö"elerinden birinde, Poyrazköy’de geçer. Halide Edip eserinin ba"ında Kuzey Yolu’nun ikinci dura#ı Poyrazköy’ü kısada olsa etkili cümlelerle anlatır. “Hani

KUZEY YOLU

24 25

Bo#az’ın mavi ve nazlı suları, dolambaçlı, zarif, ye"il kıyıları arasında kıvrıla kıvrıla akıp geçer de birdenbire dar bir geçide varır. $"te Poyrazköy bu geçitle kar"ı kar"ıyadır. Onun için manzarasının e"i benzeri yoktur.”

Önce Cenevizliler, ardından Rumlar, son olarak Türkler yerle"ik ya"arlar köyde. $smini Poyraz Baba denilen bir ermi"ten aldı#ı rivayet edilir. Mevcut kale Cenevizlilerden kalmadır. Sivil mimarisini muhafaza eden tipik bir Osmanlı balıkçı köyüdür. Bölge hakim rüzgarlara ve akıntıya kapalıdır, bu nedenle denizi bereketlidir.

Limanında uzun sure Gülbeyaz dizisi çekilmi"tir. Vazgeç Gönlüm, Haziran Gecesi, Kaçak ve Kurtlar Vadisi köyde çekilen di#er dizilerdir.

Kuzey Yolu’nun üçüncü dura#ı Anadolu Feneri, Bo#az’ın Karadeniz’e açılan a#zında, Çakaltepe ve Kabakoz koylarının arasında uzanan küçük bir yarım ada üzerindedir. $lk günkü gibi korunan ve 16 deniz mili açıklı#ı görebilen fener, 1834 yılında kurulmu"tur. Bulundu#u köye adını

da veren fener, Kırım Harbi sırasında mütte!k gemilerinin Bo#az’ın ve Karadeniz’in giri"lerini daha rahat görebilmeleri için in"a edilmi"tir. Yom Burnu’nda hakim bir tepe üzerine in"a edilen fenerin kule yüksekli#i 20, denizden yükseli#i ise 75 metredir. Dünyada orijinal halini muhafaza eden ender fenerlerdendir.

Köy fenerde görev yapan askerlerin yerle"ik ya"amalarıyla kurulmu". Zamanla köye Kafkasya’dan daha sonrada Girit’ten askerler iskan edilmi". Kitabesinde “Sultan Ahmed Han-ı Salis Hazretleri’nin Bahr-ı

Siyah Bo#azı’nı bina muhafazası için bina buyurdukları Kal’a-i Cedid’dir.” yazılı kale zamanla i"levini kaybetmi". Takriben 50 metre yüksekli#e sahip Yom Burnu’nun en ucunda yer alan fener kale içinde. Çevresi düzenlenen kale büyüleyici bir manzaraya sahip.

Öyle Bir Geçer Zaman ki adlı dizide Cemile karakterinin ya"adı#ı ev Anadolu Feneri’nde Menek"e Yolu üzerinde. Dizide ev henüz in"a halinde,

26 27

derme çatmadır. Cemile, çocukları ve kayınvalidesi ile zorluklar içinde ya"amını bu evde sürdürür. Dizi, !nal yaptıktan sonra ev düzenlenmi", hatta ziyarete açılmı". Çevresinde "imdi yine sıklıkla dizi çekilen çay bahçeleri ve restoranlar var. Aynı sokakta bir ba"ka evde Karadayı, köyün meydanında A"k ve Ceza, sahilde yer alan balıkçı kulübelerinde Kaçak ve Kayıp, Fener Yolu Caddesi’ndeki sıralı çay bahçelerinde Ulan $stanbul ve Kertenkele çekilmekte. Köyde son olarak Kaderimin Yazıldı#ı Gün set kurmu", dizinin esas kızı Elif "öförünün vurulması sonucu arabasıyla denize uçmu".

Kuzey Yolu’nun son dura#ı en kuzeyde yer alan semtimiz Riva. Yakın zamana kadar Çaya#zı olan adı 2005 yılında Riva’ya dönü"türülmü". Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedildi#i vakit be" yüz civarında hanesi oldu#u rivayet edilir. Petrus Gyllius 1550-1551 yılları arasında $stanbul’da bulunmu", Bo#aziçi hakkında bir monografya kaleme almı". Gyllius Yunan köylülerinin yerle"imi “Rhebas” adıyla andıklarını, derenin a#zının küçük gemilerin demirlemesine uygun oldu#unu aktarır. Fetihten sonra Karadeniz’den gelen Türkler Riva’da iskan edilmi"ler.

Gebze’nin Tepecik Köyü yakınlarından do#an, Pendik ve Çekmeköy’den sonra Beykoz sınırlarına giren Riva Deresi; Ömerli Baraj Gölü’nü olu"turan ana gövdedir. Malumunuz bu baraj gölü, $stanbul’un içme

suyu gereksiniminin %48’ini kar"ılar. Toplam uzunlu#u 70 kilometre olan akarsuyun 38 kilometrelik bölümünden su toplanır; Ömerli Baraj Gölü’nden sonra Koçullu, Ömerli, Sırapınar, Hüseyinli, Bozhane, Ö#ümce, Göllü ve Pa"amandıra köylerinden geçerek denize döküldü#ü yer olan Çaya#zı’na ula"ır. Akarsuyun çevresi %75-80 oranında ormanlarla kaplıdır.

Küçük Kumköy Çiftli#i Riva’dadır. Vaktiyle sulak topraklarında mısır, bu#day ve arpa ekilirmi". %imdilerde köy, özellikle yaz aylarında çok sayıda ziyaretçiyi a#ırlamakta. Uzun sahili, açıklarında yer alan E"ek ve So#an Adası, Kalesi, Feneri, dere kenarına kurulu çay bahçeleri ve "irin restoranlarıyla Riva, dizi setlerinlerinin sıklıkla kuruldu#u yer. Devasa kapalı ve açık platoları, oyuncu kadrosu, kostüm ve aksersur zenginli#i ile Türk televizyonların en pahalı yapımı Dirili" dizisi de Karadeniz kıyısında orman içinde Riva’da çekiliyor. Türk dizi tarihe geçecek yapım için Riva’da 40 bin metrekare plato kuruldu. Plato’da 1.300’lü yılların Bey Çadırı’ndan çar"ısına kadar Sö#üt’ü in"a edidildi. Çekimlerde kullanılmak üzere orjinaline sadık kalınarak keçi kılından 45 çadır yapıldı. Süleyman %ah’ın çadırı 600 metrekare.

Riva’nın saklı koylarından Kardak Koyu oldukça me"hur; sebebi, A"k-ı Memnu dizisinde Behlül ile Bihter’in bulu"tu#u mekanın koy sırtlarında olması. Dizinin !nali ile Kardak’ın ve ta" evin ziyaretçisi artmı". Aynı mekan sonrasında birçok dizide de kullanılmı". Kaderimin Yazıldı#ı Gün bunlardan biri. Ekip Bir, Kuzey Güney, Ezel ve Son, Riva’da çalı"an di#er diziler.

28 29

AkbabaDereseki

Örnekköy

Mahmut !evket Pa"a

Pa"amandıra

Göllü

Ö#ümce

Bozhane

Kılıçlı

Cumhuriyet

Polonezköy

99

102103

104

105

106

107

108

109110

111

116117

118

119

149

150151

152153

155156

157

158

159160

161162

163

164

165166167

169170171

172

173174175

185

191

195

198

203

199

200

KÖY YOLU

30 31

Bir ressam eliyle yerle"tirilmi" gibi duran Beykoz köyleri, $stanbul’un en sakin, en a#ır ba"lı kö"eleri aynı zamanda. Köy Yolu’nun ilk dura#ı Akbaba Köyü. Do#ası ve sahip oldu#u kültürel envanterle Türk dizi setlerinin sıklıkla kuruldu#u yerle"im birimlerinin ba"ında gelmekte.

Fatih Sultan Mehmet’in ordusuyla $stanbul’a gelen gazilerden Ak Mehmet Efendi tarafından kuruldu#u söylenir. Ak Mehmet Efendi aslen Buharalıdır. Fetih ordusuna katılmak için Buhara’dan yaya gelir. Köyün üst ba"ında ziyarete açık kabri bulunur. Köyde Ahmet Mithat Efendi’nin, içerisinde bir kütüphanenin de bulundu#u çiftli#i ile Malakof Hasan Pa"a’nın bir kona#ı vardır. Akbaba Köyü cevizi ile ünlü. Evliya Çelebi, seyahatnamesinde “Kiraz ve kestane mevsimlerinde $stanbul’un sefa ehli, arabalarla Akbaba Sultan’a gider, iki-üç ay süren kestane ve kiraz faslının oldu#u bu dönemde bölgede çadırlar kurup can sohbetler ederlerdi.” der Akbaba Köyü için. Mehmet Rauf’un Karan!l ve Yasemin adlı eserinde olayların bir kısmı Akbaba Köyü’nde geçer. Yazar, yaz aylarında bir hafta sonu, roman karakterlerini Kadri Pa"a’nın kö"künde bir araya toplar Evliya Çelebi’nin tari!yle; fasıllar ve can sohbetler için.

Köyün güzelli#ini ve yalın halini fark eden birçok yönetmen, setini Akbaba’da kurmu". Her yanında Pis Yedili çekilmi". Esnaf dükkanları, parkları, mezarlı#ı, meydanı, yolları, camisi ve hemen önündeki çay oca#ı… Ana karakterlerden Kadir Do#ulu ve annesinin evi, dizinin en sık kullandı#ı mekan. Aynı ev yıllar önce Geni" Zamanlar adlı dizide de kullanılmı", Tarık karakteri evin ilk dizi sakiniymi".

Ayrıca köy sınırları içerisinde kalan ve halk arasında Perili Kö"k diye anılan eski konak birçok diziye ve klibe ev sahipli#i yapmı". Kö"k’te en

son Fettah Can bir klip çekmi". Ayrıca kö"kü Karadayı, Pis Yedili, A"kın Bedeli gibi birçok dizide kullanmı".

Köyün dereleri, meydanı, sı# ve bölünmemi" ormanı, ah"ap eski Osmanlı evleri; Melek, Kaçak Gelinler, Ötesiz $nsanlar gibi dizilerin birçok sahnesine hayat vermi".

$kinci durak, Dereseki Köyü. Kocaeli beylerinin ikametgahına ayrılan Beykoz’un, ‘bey’ini bu beylerden, ‘koz’unu ise Farsça’daki köy anlamına gelen “koz” kelimesinden aldı#ı ifade edilir. $"te bu beylerin ilk ikametgahı Dereseki Köyü’dür. Dönemin padi"ahları tarafından av sahası da olarak kullanılan köyün eski mahalleleri bugün birer ba#ımsız köy olarak ya"amakta.

Dereseki Köyü için sular beldesi denilse yeridir. Ayrıca köy; me"hur Ay"e Kadın Fasulyesi, reçellik gülleri, cevizi ile de tanınır. Deli Orman, Sırmake", Özeno#lu, Dermal, Kırklar, Hamamderesi, So#ucak ve Bey Pınarı’nın yanısıra Karakulak suyunun da ayrı bir yeri ve hikayesi vardır. $çti#i suyun mide rahatsızlı#ına iyi geldi#ini tespit eden Karakulak Ahmed A#a’dan sonra III. Selim’in kethüdası Giritli Yusuf A#a köyde daha büyük ve gösteri"li bir çe"me yaptırarak suyu aslana#zı lülelerden akıtmı". Kısa zamanda me"hur olan suyun namı; Mısır, Suriye, Fransa gibi ülkelere kadar gitmi". I. Mahmut’tan sonra saraya gümü" gü#ümler içinde servis edilmi" su. Cumhuriyet öncesi a#zı mühürlü damacanalar ile da#ıtımı yapılırmı". Son olarak Sultan II. Abdülhamid’in içmesine tahsis edilmi". Köyün ikinci me"hur suyu, edebiyatımızın saygın isimlerinden ve kültür tarihimize önemli katkılar sa#lamı" olan Ahmet Mithat Efendi tarafından satın alınarak i"letilmi" olan Sırmake" Suyu. Sırmake" suyu, bugün Özel Müezzino#lu Ormanları olarak bilinen alandan çıkmakta. Ayrıca bir zamanlar Dereseki’nin ıhlamur, kestane ve çam balları $stanbul’un en favori ballarıymı". Az da olsa köyde hala arıcılık yapılmakta. Köyde; onuncu sezonlarını dolduran Kurtlar Vadisi ve Arka Sokaklar sıklıkla set kurmakta. $"ler Güçler ve O Hayat Benim ise yer yer köyde çekim yapmı".

Camisi, kahvehanesi, mezarlı#ı, ne!s ormanı ve orman yolları Dereseki’nin ekranlarda gördü#ümüz yanı.

Aynı yol üzerinde yer alan üçüncü köyümüz Örnekköy’de; Hayat Dedi#in, Binbir Gece Masalı, Küçük Ev Kadınları ve Arka Sokaklar çekilmi". Mahmut %evket Pa"a Köyü ise ekranlarda sık görülen Beykoz

KÖY YOLU

32 33

köylerinden. Vaktiyle Rum vatanda"larımızın meskun oldu#u köy, eskiden Gültepe denilen mevkideymi". Bu rumlar "imdiki köy arazisinde bahçıvanlık yapan bir Arnavut’un yanına göç etmi"ler daha sonra. Köy zamanla Arnavutköy diye anılmaya ba"lanmı". %imdiki köy halkı ise Selanik ve Drama mübadilleri. Köye eskiden çok ünlü olan Ay"e Kadın Fasulyesi’ni almak için uzak yerlerden gelirlermi". Hala sebzecilik köyde belirgin u#ra". Yerlisi tarafından yeti"tirilen ve yol kenarında satılan ne!s organik sebze ve meyveler köy ziyaretçileri tarafından itibar görmekte. Kurtlar Vadisi’nde Polat Alemdar’ın ve Zaza’nın evi, Poyraz Karayel’de Bahri Baba’nın ve Ünsal Bey’in evi bu köyde. Köyde ayrıca orman içi birçok çatı"ma sahneleri çekilmekte. Ayrıca; Serçe Sarayı’ndaki Kadir’in taksi dura#ı ve dura#ı çevreleyen esnaf dükkanları köyün merkezinde.

Bir sonraki dura#ımız Pa"amandıra Köyü, Annem dizisine ev sahipli#i yapmı". Cam Oca#ı Vakfı’nın da bulundu#u Ö#ümce Köyü ise, Türk dizi sektörünün en fazla ra#bet etti#i Beykoz köylerinden. Riva deresi, dere kenarındaki piknik alanları, geni" çi&ikleri, bahçeli ta" köy evleri, orman içine saklanmı" kıvrımlı patika yolları, sonradan yapılmı" büyük arazilere sahip görkemli villaları, onlarca diziyi a#ırlamı". Hatta Çalıku"u gibi dönem dizileri de köyde kendine set kuracak mekan bulmu". Köy, $stanbul’un en eski köylerinden biri. Tarihi, fetih öncesine dayanmakta. Halkı, $stanbul fethedilmeden önce yerle"mi" köye. $ki Dünya Arasında, Fatih Harbiye, Merhamet, Öyle Bir Geçer Zaman ki, Kaçak, Bugünün Saraylısı, Bir Ömür Yetmez köyün farklı noktalarında çekilen di#er dizileri.

Bozhane Köyü de ezelden kameralara alı"ık. Ye"ilçam’ın “Anadolu’da bir köyü” Bozhane. Merhamet dizisinde köy “Ayvalık” oluvermi". Çok eski kliplerde gözükmü"lü#ü de var köyün ve halkının. 90’lı yıllarda rahmetli Barı" Manço, Süleyman adlı klibini bu köyde çekmi". Yediden yetmi"e birçok köylü Barı" Manço’ya e"lik etmi". Karadenize kıyısı olan orman içindeki köy, Türkmen a"iretlerinden Bozhanlı Türkleri tarafından kurulmu". Köyde merhume Vesile Hanım adına 1898 senesinde yaptırılan dört lüleli bir çe"me yer almakta. Kabasakal Camii ve 700 yıl önce ya"amı" Horasanlı $smail Dede’nin türbesi Bozhane’nin sembollerinden. Ya"lı ah"ap ve ta" köy evleriyle ile yeni yapılmı" modern villaların ziyaretçisine farklı iki zaman dilimini aynı anda ya"attı#ı köyde, Kalp Gözü, Arka Sokaklar, Küçük Kıyamet dizileri çekilmi". Emeç mevkiindeki çoban kulübelerinde Kurtlar Vadisi sıkça set kurmu".

Türbesi, okulu, kahvehanesi ve kahvehaneye biti"ik emlakçı dükkanı köyün ekranlardaki en görünür hali. Bo#aziçi Caddesi’ndeki atıl benzinlik dönem dizilerini de a#ırlamı". Karadayı ve Öyle Bir Geçer Zaman ki, 1960’ların ambiyansını bu benziklikte yakalamı".

%imdilerde Türkiye’nin en büyük !lm platosunun in"a çalı"malarının yapıldı#ı Kılıçlı Köyü’nün kesin olarak kurulu" tarihi belli de#il. Bir rivayet, köyün kurulu"unu Timurlenk dönemine tarihler. Köyü Yıldırım Beyazıt’ın Osmanlı topraklarına kattı#ı kesin olmayan bir di#er bilgidir. Köye ilk gelenler Kafkas Türkleridir. Dört kabile halinde gelmi"ler. Köyün adı

Evliya Çelebi’nin seyahatnamesine de konu olur. Çelebi “Köyün hemen altındaki dereden kılıç balıkları sürü halinde geçti#i için köyün adı kılıçlı olarak kalmı"tır.” der. Köy, kılıç zoruyla alındı#ı için Kılıçlı dendi#i ise ba"ka bir söylentidir.

Nato Radar Üssü’nün uzun yıllar önce i"levsiz kalması, 260 dönüm büyüklü#ündeki arazisininde önce Orman $"letmeleri’ne, ardından Büyük"ehir Belediyesi’ne devri, köyün kaderini de#i"tirece#e benzemekte. Keza; ilçenin marka de#erini arttırmak için Büyük"ehir Belediyesi, alanı ihale yoluyla Beykoz Belediyesi’ne kiralamı", kiralanan arazinin Türkiye’nin en büyük !lm platosuna dönü"türülmesi planlanmı".

Proje tamamlandı#ında sadece $stanbul’un de#il, Türkiye’nin en fazla !lm çekilen merkezi olacak. Plato aynı zamanda sinemaseverlerle yerli ve yabancı turistleri de bölgeye çekecek. Hem sinema endüstrisine hem de ilçe turizmine ciddi katkıda bulunacak. Bunun için altyapı çalı"maları bitmi", eski askeri binalar tamir edilerek kullanıma hazır hale getirilmi".

34 35

Geriye iki adet büyük stüdyo yapımı ve çevre peyzajı kalmı". %u an plato kullanımda, yer yer çekimler yapılmakta. Kurtlar Vadisi, Kollama, Arka Sokaklar, Kaçak gibi diziler aksiyon sahnelerinin bir bölümünü platoda çekmi"ler. Kendimize Do#ru ise tüm setini plato içerisine kurmu".

Adeta ye"il bir denizin içine kurulu köyün Türk dizileriyle mesaisi, konumlandı#ı tepe ve muhte"em manzarası nedeniyle eskiye dayanmakta. Plato yolu üzerinde yer alan büyük çiftlik önce Ku" Dili, ardından Büyük Yalan ve Bir $stanbul Masalı dizilerinin bazı bölümlerinde kullanılmı".

Cumhuriyet Köyü, bildik birçok dizinin ana mekanının yer aldı#ı Beykoz köylerinden. Köy’ün asıl adı, Çavu"lu Çiftli#i. 1928-1929 yılları arasında Ruscuk’tan gelen Bulgaristan Türkleri buraya yerle"tirilmi". Yeni Cumhuriyetin yeni örnek köy modellerinden biri olmu", Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatları ile kurulmu". Hatta Mustafa Kemal Atatürk, yapılanları yerinde görmek üzere 1937 yılında bu köyü ziyaret etmi", yapıla"mayı ve köyün düzenini çok be#enmi". Daha sonra, Atatürk adına köyde bir alan çevrilmi" ve a#açlandırılmı". $stanbul ölçe#inde büyük bir orman köyü olan Cumhuriyet Köyü, yeti"tirdi#i organik sebze ve meyveleri, üretti#i hayvansal ürünleriyle me"hur. Yol kenarına kurulan derme çatma tezgahlar, hafta sonu kent karma"asından sıkılan $stanbullulara yaz boyunca hizmet vermekte. Köyde yirminin üzerinde piknik alanı ve at çiftli#i bulunmakta. Köy, sit alanı ilan edilmi" 13.000 metrekare ormana sahip. Bu haliyle do#al bir plato. Özellikle Mandıra Çıkmazı’nda yer alan villalarda birçok dizi set kurmu". Ezel, Binbir Gece, Farklı Desenler, Kurtlar Vadisi; köyde yer yer çekimi yapılan diziler. $lginç konseptiyle Ütopya programı, köyde yerle"ik plato in"a etmi". Orman

içlerinde Kurtlar Vadisi ve Karadayı’nın da birçok sahnesi çekilmi".

Köy yolunun son dura#ı Polonezköy. Köy, 1842 yılında Polonya prensi Adam Çartoriski tarafından kurulmu". 1842 yılında Prens Adam, söz konusu yeri satın almı", buraya Polonyalı asker ve göçmenlerden bir kısmını yerle"tirmi". Çiftlik yapmak için yerle"enlere yer, alet ve hayvan vermi". Arazi, Polonyalılara tahsis edilmeden önce, Lazaris papazlarına aitmi". Üç Silah"örler ve Umberto Eco’nun Gül’ün Adı adlı romanına konu olan Lazarist Lazaris papazları, Hz. $sa döneminde oldu#u gibi, sade ve samimi birer $sevi gibi ya"amak için mücadele eden dindar Hristiyanlardır. Papa tarafından bu vası&arına istinaden afaroz edilirler. Bu dindar Hristiyanlar, Avrupa’nın her devletinden kovulurlar. Onlara kucak açan Osmanlı, bu toprakları inançlarını özgürce ya"ayabilmeleri için kendilerine tahsis eder. Burada bir manastır ve çevresinde bir çiftlik kurarlar. Zamanla nüfuslarının giderek azalmasıyla Lazaris papazları, bu toprakları bir ba"ka zorunlu sürgünü ya"ayan Polonyalı Hristiyan karde"lerine satarlar.

Willy Sperco, Yüzyılın Ba"ında $stanbul adlı eserinde “$stedi#inizde temiz bir yatak, sıcak bir çorba, taze yumurta, ne!s süt ve tereya# bulunan Polonezköy; sakin, huzur içinde tam bir dinlenme yeridir.” der. Köy bu vasfını, aradan yüzyıllar geçmesine ra#men hiç kaybetmez.

$stanbullular için, "ehir hayatının yorucu ili"kilerinden kurtulmak, do#a ile ba"ba"a vakit geçirmek istenildi#inde, kendine özgü bir kültür ve insan dokusuyla bu kö"e; "a"ırtıcı anlar ya"atabilen bir dinlenme yeri olagelmi"tir. Köyün etrafında ko"u ve gezi yollarıyla piknik alanları bulunur. 1990’lı yıllarda ba"layan pansiyonculuk, "imdilerde daha profesyonel görünüme kavu"mu"tur. Her sene haziran ayında Kiraz festivali yapılır. Köyde hala sayıları azalsa da Polonya kökenli vatanda"larımız hayatlarını sürdürmekte. Ye"illikler içinde geni" bahçelere sahip modern villalar bugün birçok dizinin ana karakterlerinin evi olarak kullanılmakta.

Dedem, Gofret ve Ben’de Rıza Dede’nin, Ihlamurlar Altında‘da Filiz’in Ezel’de Ey"an’ın, %eref Meselesi’nde Hakkı’nın ve Beyefendi’nin, Kaderimin Yazıldı#ı Gün’de Ziya Yörükhan’ın, Kurtlar Vadisi’nde Büyük $skender’in, A"k ve %ava"’ta Baldar’ların evi Polonezköy’de.

36 37

Anadoluhisarı

Kanlıca

Kavacık

Pa!abahçe

Gümü!suyu

Merkez

Anadolu Kava"ı

Poyrazköy

Anadolu Feneri

Riva

Akbaba

Mahmut #evket Pa!a

Bozhane

Cumhuriyet

Polonezköy

Fatih

1011

41

100

101

154

168

193

122

129132

138140

176

20

66

70

76

177

194

145

115

186

190

125

134

2127

2

14

202

57

LEZZET YOLU

38 39

Uzun sekansların açık alanda çekilmesi pek uygun görülmez, e#er bir plato içerisinde de#ilseniz. Açık alanda çalı"mak set ekibi dı"ında çevredeki de#i"kenleri kontrol edemedi#inizden risklidir. Hele ki sesli çekim yapıyorsanız i"iniz cidden zordur. Bu nendenle elden geldi#ince senarist uzun diyalogları kapalı alanlara toplar. O alanların ba"ında manzarası ile etkileyici retoranlar, çay bahçeleri ve kafeler gelir. Söz konusu lezzet oldu#unda alametifarikaları birden fazla olan Beykoz bulunmaz bir yerdir. Beykoz’un tarihsel lezzet bakiyesi üzerine kurulu restoranlar, kafeler, çay bahçeleri birçok diziyi a#ırlamı"tır.

Lezzet Yolu’nu Göksu’dan ba"latıp Riva’da sonlandıraca#ız. Beykoz’un damak tadı atlasıyla örtü"en bu yol sizleri "a"ırtacak çe"itlilikte.

Göksu Çayırı’nda günde altı kazan mısır kaynatmak zengin i"iymi". $lk kazanın –ki ba" kazan denilirmi" buna– sabaha kar"ı saat be" gibi ate"e konulması adettenmi". Sandallı seyyar mısır satıcıları bu ritülein bir di#er parçasıymı". Göksu Deresi a#zında kayıkla bir kilometre kadar içerlere girilebiliyormu", kalabalık günlerde bu mesafe kayıkla 3-4 saatte alınırmı". Üzerinde kayıkla mısır satan esnaf, derenin olmazsa olmaz rengiymi". Hala Göksu’da, çevresinde ve kasır önünde mısır kaynatılır. Onlarca restoranında çekim yapılan Göksu’da lezzet, böyle bir geçmi" üzerine kuruludur. Fatma Gülün Suçu Ne? adlı yapım Göksu’yu ve çevresine dizili kıyı restoranlarını adeta görücüye çıkarır. Hatta dizinin ana karakteri Fatmagül bir ara restoranda çalı"ır, ardından kendisi

ve ailesi bir lokanta açar. Bu arada küçük bir not; bahsi geçen lezzet durakları rehberde ve haritada i"aretlidir. Tövbeler Tövbesi’nde dizinin esas kızı Pelin ile esas o#lanı Mahir, Göksu kıyısında bir restoran i"letmektedir. %eref Meselesi’nde dizinin biri savcı, di#eri kendince mafya olan iki karde"i sıklıkla Küçüksu’da bo#aza nazır bir restoranın bahçesinde bulu"ur. Hasılı hem ırmak kenarı hem Bo#az, istanbul’da ba"ka bir yerde bulamaca#ınız bir lüks, Göksu’nun her birinde birden çok dizi çekilmi" restoranlarında bugün sipari" edemeseniz de aklınızın bir kö"esinde olsun mısır.

Ota#tepe yamaçlarında yeti"en üzümün yanısıra Anadoluhisarı’nın ayvası namlıymı". Çavu", A#ababası, Cemil Efendi, Mahmut Bey, Arnavut Ali A#a büyük ve me"hur ba# sahipleriymi" vaktiyle. Bu ba# ve bahçe sahipleri dut zamanı, incir zamanı, üzüm zamanı, köyün ilk mekteplerine tabla tabla meyve gönderirler, bu i"i ba# ve bahçelerinin u#ur ve bereketi sayarlarmı". Tarif edilen Ota#tepe ve Kavacık yamaçlarında geni" meyve bahçelerinden ziyade, benzer lezzetleri sunan restoranlar, e"siz Bo#az manzarasıyla kafeler ve çay bahçeleri var bugün. Bu harikulade mekanlar i"lerine titizlenen prodüksiyon görevlilerince tespit ediliyor.

LEZZET YOLU

40 41

Fatmagül’ün Gül Mutfa#ı ve Beyaz Yalan’da Melek’in çalı"tı#ı restoran Kavacık’ta, Arka Sokalar’da her fırsatta mesle#in sitresinden kurtulmak maksadıyla takılınan lokanta Ota#tepe’de, Nerde O Yeminler, Kocamın Ailesi ve Kaderimin Yazıldı#ı Gün’de kulanılan bo#az kenarı yalı restoranlar Körfez Caddesi üzerinde.

Çubuklu padi"ah bahçesiymi". Buranın meyve ve sebze yeti"tiren bostanlarına sarayın bostancıları nezaret ederlermi". Kıyıdaki düzlükte bir padi"ah sarayı, bahçenin önünde ise vaktiyle padi"aha mahsus av sahası olan ve Çubuklu Bahçesi diye nam salan küçük bir orman mevcutmu". Çubuklu Bahçesi’nin bilhassa kızılcı#ı me"hurmu". Bahçe içinden akan Göztepe Suyu ile bugün Türkiye’nin ilk gazoz markası Çubuklu Gazozu üretilirmi". Gazoz Hasan Bey namı ile ün salmı". 1964 yazında günlük 300 kasa üretim yapılırmı". %imdilerde Çubuklu’da ne kızılcı#ı ne de gazozunu bulabilirsiniz. Ama özellikle Çubuklu Caddesi üzerinde Burunbahçe’de yer alan bo#aza nazır restoranlarda yemek yerken bir ara Çubuklu’ya dönüp birkaç yüzyıl geriye gidip Çubuklu Bahçesi’nin suyunu, meyvelerini ve kızılcı#ını hayal edebilirsiniz. Bu arada bir dizi setine rastlarsanız "a"ırmayın. Burunbahçe tek kelimeyle bir açık hava platosu.

Bir Balkan göçmeni olan Hüseyin Efendi’nin dedeleri memleketlerinde ata mesle#i olan yo#urtçulu#u Kanlıca’ya ta"ırlar. Bakarlar Kanlıca’ya,

güzel kokulu çayırlar var; “Sütü ho" olur.” derler. Önce süt sonra yo#urt üretirler, hatta saraya kadar servis yaparlar. Meslek hala torunları tarafından icra edilmekte. Kuzey Güney’in sıklıkla set kurdu#u Mihrabat Caddesi üzerinde yer alan restorana u#radı#ınızda aman Kanlıca Yo#urdu’nu pudra "ekersiz sipari" etmeyin.

Beykoz’un paçası me"hurdur. Beykoz Paçası’nı en iyi Rum a"çılar pi"irirmi".

$stanbul’dan Beykoz’a paça çorbası içmeye gelinirmi". Bu uzun yolculu#un zahmetini unutturacak kadar enfesmi" Beykoz’un paçası.

Fakat 1920’li yıllarda Rum vatanda"larımız Beykoz’u terk ettiklerinde bir süre eski "öhretini yitirmi" Beykoz Paça’sı. 1960’lı yıllarda yeniden akla dü"mü" lezzeti. O&u Ahmet ile Rizeli Cahit Usta Beykoz’da ve Pa"abahçe’de paça çorbası kaynatmaya ba"lamı"lar. %imdilerde aynı u#ra"ın emektarları Beykoz’un çe"itli noktalarında Rum tari! paça çorbası yapmaktalar. Pa"abahçe’ye u#radı#ınızda mutlaka deneyin. Gelmi"ken $skele Caddesi’nde yer alan yerlisinin stüdyo/kafeler dedi#i $ntikam dizisinde Rüzgar’ın bar/kafesini, Aramızda Kalsın’da Görkem’in i"letti#i ve Civan’ın çalı"tı#ı $talyan Lokantası’nı, Di#er Yarım’da Ci#erimin Kö"esi’ni görmeden, "imdiki lezzetlerini tatmadan ayrılmayın Pa"abahçe’den.

42 43

Ara Güler “Benim aklıma, Beykoz denildi#inde ilk önce dalyanları gelir.” der.

Bo#aziçi’ne bugüne kadar kurulan 32 dalyanın her biri mevkilerine göre adlandırılmı"; Beykoz Kasrı Dalyanı, Umur Yeri Dalyanı, Fil Burnu Dalyanı, Anadolu Feneri Dalyanı, Tapta" Dalyanı gibi. Bugün sadece akıllarda Beykoz Dalyanı kaldı. Dalyan balık avlamak için körfezlerde a#larla kurulan sabit ve büyük tuzaklardır. Ayrıca Beykoz’da geceleri sandallarda lüks lambaları ı"ı#ında lüfer avlanırdı. Beykoz’un "iddetli kı" günlerinde, gündo#u rüzgarının "iddetiyle, bo#az akıntılarında girdaplar olu"ur, ılık ve so#uk su akıntılarının birbirine karı"masıyla dip sulardaki balıklar baygınlık geçirir, yüzeye çıkarak kıyılara vururdu. Buna halk ‘balık kırgını’ derdi. Beykoz’un uskumrusu ve kılıç balı#ı me"hurdu. $skelesi önünde bir de kılıç balı#ı dalyanı vardı.

Özellikle Riva, Anadolu Feneri, Poyraz, Anadolu Kava#ı’nda az da olsa Beykoz’un kıyı semtlerinde birçok aile hala balıkçılıkla me"gul. Beykoz’da bugün 10’dan fazla sadece balıkçı teknelerinin demirledi#i iskele var. Günün hasatı Beykoz’a ve Beykoz’un misa!rlerine; gerek balık ekmek teknelerinde gerekse restoranlarda sunulmakta. Serçe Sarayı’nda, orada direk bir $stanbul delikanlısı olan "oför Kadir’in zengin kız Melike’yi sık sık davet etti#i balık ekmek teknelerinde yenen yarım ekmek balık, Türk dizilerinde aynı zamanda simgesel anlatımın öznesi. $ncirköy - Yalıköy arasında yer alan balık ekmek teknelerinde zengin

kızlarla fakir o#lanlar çok bulu"mu"tur. Beykoz’un lezzet duraklarını dizi karakterlerinin temsil ettikleri sosyal sınıfa göre gruplamak mümkündür. Balık ekmek tekneleri, sahil çay bahçeleri, koru içi tesisler, bo#azdaki yalı restoranlar, köylerde turistik mekanlar, sahil köylerinde yer alan iskele lokantaları birbirinden ayrı hayatları a#ırlar. Akbaba, Dereseki, Cumhuriyet Köyü, Polonezköy, Anadolu Kava#ı, Poyraz, Riva’da bulunan lezzet durakları yerle"ik dizi kalıplarının abartılı ya"andı#ı yerlerdir.

Köylerde dere kenarına kurulu saklı bahçeler genellikle tercih nedenidir. Orman içinde, "ehrin tüm karga"asından uzak, suyu ve havasıyla özel, katkısız, aracısız, ilk elden yöresel ürünleriyle bu mekanların ortak yanı; kartpostal tadında foto#raf vermeleridir. Karadayı’da Feride ile Mahir’in Anadolu Kava#ı sırtlarında bulu"tu#u çay bahçesi onlardan sadece biridir.

44 45

Küçüksu KasrıKüçüksu Pavilion

Anadolu Hisarı

Kanlıca !skenderpa"a CamiiKanlıca !skenderpa"a Mosque

Beykoz Kasrı ve Kı"lasıBeykoz Pavilion and Barracks

Yoros KalesiYoros Castle

Poyraz KalesiPoyraz Castle

Riva KalesiRiva Castle

1

12

201

89

130

137

146

ESK" YOL

46 47

Küçüksu ve çevresini, Sultan IV. Murad’ın çok sevdi#i ve buraya “Gümü" Selvi” adını verdi#i bilinmekte. “Bahçe-i Göksu” özellikle 18. yüzyılda yo#un göç almı". Divitdâr Emin Mehmed Pa"a, Sultan I. Mahmud için bu Hasbahçe’nin deniz kıyısına iki katlı ah"ap bir saray yaptırmı", ah"ap saray Sultan III. Selim (ve Sultan II. Mahmud dönemlerinde de onarılarak kullanılmı". Sultan Abdülmecid ise, ah"ap sarayı yıktırarak, yerine bugünkü kasrı yaptırmı". 1857 yılında tamamlanan Küçüksu Kasrı’nın hemen yanı ba"ındaki çe"me 1806 yılında Sultan III. Selim’in annesi Mihri"ah Valide Sultan tarafından yaptırılmı". Göksu ve Küçüksu mesireleri arasında kalan çe"me eski Bo#aziçi resimlerinde en fazla tasvir edilen yapılardan biri. Yangın Var benzeri Ye"ilçam’ın birçok dönem denemesinin yanı sıra The World is Not Enough gibi Hollywood yapımları da mekan olarak kullanmı" Küçüksu Kasrı’nı. 1983 tarihli Üç $stanbul adlı TRT dizisi ise kasırda çekilen ilk dizilerden.

Anadolu Hisarı Kalesi çevresindeki Bizans ve Ceneviz yapı kalıntılarıyla yüksekçe bir kaya üzerine 1396 yılında yapılmı". Hisar aynı zamanda yapımı sırasında etrafındaki yerle"kelerle birlikte $stanbul’da kurulan ilk Türk mahallesinin merkezi.

Eski kaynaklarda Yenikale, Akçahisar, Yenicehisar gibi isimlerle de anılan Anadolu Hisarı’nı, $stanbul’da ya"ama sanatına hakkıyla vâkıf bir "air olan Yahya Kemal çok severmi" “Gezinti” ba"lıklı yazısında; burada bir gün geçiren insanın Türk ruhunu derinden derine ö#renebilece#ini söyler. Unutulan Güzelce Hisar isminin tam Anadolu zevkinde bir isim oldu#unu belirten üstada göre, burada bütün isimler ba"lı ba"ına birer

resimdir. Hakikaten, Göksu’nun “hayal meyal” bir resimle büyüledi#i gözlerimiz, Ota# Tepesi’ne yönelince fütuhat devrinden kalma mücessem bir sahneye dönü"ür. Ne yazık ki bu benzersiz âbidenin, 1928 yılında kale kapısı, kuzey dı" duvarı biti"i#inde yapımı sırasında in"a edilen cami, kale kapısı önünde Göksu deresi üzerinde yer alan tahta köprüsü yıkılmı". $stanbul %ehremeni Emin Bey Anadoluhisarı - Kanlıca yolu üzerine bugünkü haliyle camiyi yeniden yaptırmı".

Ne yazık ki bugün $stanbul’da bulunan en eski Türk eserinin ortasından yol geçiyor. Bu haliyle dahi Türk !lmlerine ve dizilerine mekan olmu" hisar. Son olarak Zehirli Sarma"ık içindeki parkta ve dı"ında yer alan $smet $nönü’nün evinin önünde çekim yapmı".

Eski Yol’un "imdiki dura#ı aynı zamanda bir Mimar Sinan eseri olan $skender Pa"a Camii. Bo#aziçi’nin en namlı tulumbacıları sayılan Kanlıca Takımı yangına giderken caminin banisi $skender Pa"a’nın türbesi önünde evvela bir Fatiha çeker, sonra tulumbayı kaldırıp “Kaftan kafa hükmeden $skender Pa"a köleleri heeeyt!” diye nara atarlarmı". Ve her geçit yerinde de “Yaman gelir yaman gider $skender Pa"a köleleri” diye naralarına devam etmek suretiyle ta"ıdıkları sandı#ın Kanlıca Takımı’na ait oldu#unu ilan etmekten gurur duyarlamı". Kanuni Sultan

ESK" YOL

48 49

Süleyman’ın Kazaskerli#ini yapmı" olan Gazi $skender Pa"a, cami ile birlikte mimar Sinan’a adıyla anılan ve bugün var olmayan hamam ve medrese de yaptırmı". Cami aynı zamanda Kanlıca Meydanı’nın merkezi. Meydan ve iskele birçok dizide kullanılmı". Günahkar, Güne"i Beklerken ve Karde" Payı bazı sahnelerini $skender Pa"a Camii önünde çekmi".

$shak Çe"mesi Semiha Ayverdi’ye göre “Dillere destan olmu" su kasidesini söyeyen asıl çe"medir.” $stanbul say!yelerini suya gark eden Gümrük Emini $shak A#a, harap olmu" çe"meyi 1774’te yeniden yaptırırken, bu çatılı saçaklı, yalaklı, nakı"lı, su kö"künün bir huzur, mimarisinin sadelikle karı"mı" bir ha"met ve mehabet örne#i olaca#ını kestirebilmi" midir?

Türk ço#rafyasında çe"me daima merkezdir. Etrafına topladı#ı kimselere, istediklerinden de fazlasını da#ıtmak suretiyle cömertli#i, efendili#i, gınayı abidele"tirir.

Fakat on a#ızdan birden su veren $shak A#a çe"mesi gibisini bulmak her zaman pek mümkün olmaz. %üphesiz ki bu on a#zın berrak ve so#uk suyu köyün hem "ere! hem gururudur. Beykoz’un meydanında yer alan çe"meye vaktiyle Aramızda Kalsın sık yer vermi".

Eski Yol’un sonraki dura#ı Beykoz Kasrı. Yapımına 1845 yılında Mısır Valisi Mehmet Ali Pa"a tarafından ba"lanılmı" ise de, pa"anın ölümü üzerine,

1854 yılında o#lu tarafından tamamlatılıp dönemin padi"ahı Sultan Abdülmecid’e arma#an edilmi" Beykoz Kasrı. Kasrın bahçesindeki tarihi çınar ve zelkova a#açları çok sayıda olayın tanı#ı olmu". Osmanlı’nın üzerine yürüyen Kavalalı $brahim Pa"a Konya Ovası’nda zafer kazanınca, dönemin padi"ahı Rusya’dan yardım istemi". Rusya’dan ordu ile Hünkâr $skelesi de denen bu mevkide bir antla"ma imzalanmı". Osmanlı Devleti için bu ku"kusuz talihsiz bir vakadır. 12 sene sonra Kavalalı Mehmed Ali Pa"a $stanbul’u ziyaret etti#inde, imparatorluk içinde muhtar idaresi olan Mısır Hidivli#inin sadakatini göstermek üzere bu mevkinin en tepesinde Sultan Abdülmecid Han’a hediye edilmek üzere bir büyük kasır yaptırmaya karar vermi". Bugün kasrı Beykoz ya da Mecidiye Kasrı olarak anıyoruz. 200 dönüm arazi üzerine kurulu kasır yüzyılın ba"ında harap durumdaymı". Önce Darüleytam ve Trahom Hastanesi olarak hizmet vermi". Bir süre göçmenlerin iskan edildi#i yapı daha sonra onarılarak 1953 yılında klinik, 1963’te de Beykoz Prevantoryumu’na dönü"türülmü". 1997 yılına kadar Beykoz Çocuk Gö#üs Hastalıkları Hastanesi olan kasır "imdilerde restore ediliyor. Kasır, çekimleri sırasında birçok Osmanlı yadigarı tarihi kona#ın ve kasrın da kullanıldı#ı Tosun Pa"a adlı !lmle ilk kez beyaz perdede gözükmü".

Eski Yol’da sıra Yu"a Tepesi’nde. Tepenin içe ve dı"a açılan iki penceresi var. Bu tepe aynı zamanda Bo#aziçi’nin benzersiz bir açıdan seyredildi#i e"siz bir konuma sahip. Di#er penceresi Yu"a Tepesi’nin manevi dünyamıza

50 51

açılıyor. Bu iki özellik yüzyıllar boyunca Yu"a Tepesi’ni vazgeçilmez kılmı". Evvelce Yu"a gezmeleri bahar ve yaz aylarında topluluklar halinde yapılırmı". Pazar kayıkcıları; Cuma günü “Pazar kayı#ı Yu"a’ya geldi. Helvaları basturun, dolmaları doldurun, erden gelün erden gidelüm.” diye iskelelerde nida ederlermi". Leyla Saz’ın anlattı#ına göre; ilan edilen gün geldi#inde bayrak ve çiçeklerle donatılmı" olan pazar kayı#ı, renk renk feraceli her ya"tan beyaz ve siyah tenli kadınlar ve ba"örtülüden

kundaklıya kadar irili ufaklı çocuklarla a#zına kadar dolar, belirlenen saatinde hareket edermi". En önce ziyaret key!yeti aradan çıkarılırmı". Kabri ilk defa görenler küçük dillerini yutarlarmı"; tam altı metre boyunda iki metre eninde etrafı kısa duvarlarla çevrili, da# çiçekleri, ye"illikler içinde bir mezar.

Yu"a Peygamber, bir rivayate göre Musa Peygamber’le birlikte Mecmeul-Bayreyn’e yani Bo#aziçi’ne gelmi" ve vefat ederek bu tepeye gömülmü". Bir ba"ka rivayet ise; adını Fenikeliler tarafından “kurtarıcı” anlamına gelen Yesu’dan almakta.

Türbe yanındaki mescit, Sadrazam 28. Çelebizade Mehmet Sait Pa"a tarafından 1755 tarihinde yaptırılmı". Tarih boyunca ziyaretçileriyle bütünle"en ve insanların ilgi oda#ı olmayı sürdüren bu türbeye yapılan ziyaretlerin izdihama dönü"mesi nedeniyle III. Selim döneminde kısıtlamalar getirilmi"ti. Bir ara moda olan Türkü !lmleri sık sık

kullanmı" Yu"a Hazretleri’nin makamını. Büyük Bulu"ma, Ve $nsan Aldandı Be"inci Boyut, Kalp Gözü ve Sırlar Dünyası birçok kez çekim yapmı" tepede.

Yoros Kalesi, Poyraz Kalesi, Riva Kalesi Agah Özgüç’ün belirtti#ine göre Rumelihisarı’nın yetmedi#i zamanlarda ancak Ye"ilçam’ın ilgisini çekebilmi". Bu kaleler Malkoço#lu, Battal Gazi, Kara Murat gibi benzer içeriklere sahip !lmlerde kullanılmı" zaman zaman. Kahramanlık destanlarının birbiri ardına beyaz perdede gösterime girdi#i 70’li yıllarda bu üç kale bakımsızlıktan hakketti#i ilgiyi yeterince görmemi". Ancak detay çekimleri için set kurulmu" Yoros, Poyraz ve Riva kalelerinde.

%imdilerde restore edilen kalelerde; Kurtlar Vadisi ve Arka Sokaklar yer yer çekim yapıyor.

52 53

Çömlekçi Hasan UstaPotter Hasan Usta

Göksu Halat FabrikasıGöksu Cable Factory

Çubuklu Petrol O!si Dolum TesisleriÇubuklu Petrol O!si Filling Facility

Tekel FabrikasıTekel Factory

Beykoz Kundura FabrikasıBeykoz Shoe Factory

9

50

88

3

53

FABR"KA YOLU

54 55

Osmanlı’nın son dönemlerine ve genç Türkiye’nin sanayile"me serüvenine tanıklık eden Beykoz‘da kurulu fabrikaların bu i"çi kentte duygu yüklü anlamları vardı. Beykozlular için onların adı sadece “fabrika” idi. Fabrikaların düdükleri Beykoz’un hayat cıngılıydı. Sabah 06.30’daki ilk düdük i"çileri yataktan kaldırıyordu. $kinci düdük 07.00’de “hadi artık evlerden çıkın” anlamına geliyordu. 07.15’te çalan üçüncü düdük i"ba"ı buyru#uydu. Ak"am 17.00’deki “paydos” düdü#ü, Fabrika’da hayatı durdururken Beykoz’da hareket ba"latıyordu. Manavlar elmaları parlatıyor, kasaplar kıyma çekmeye ba"lıyor, fırınlarda el yakan ekmekler tezgahlara yerle"tiriliyor, ev kadınları yemeklerini ate"e koyuyorlardı.

Beykoz’un sosyal hayatının nabzı da bu fabrikalarda atıyordu. Ahırdan bozma “Ali Bey’in Sineması” dı"ında ikinci kı"lık sinema Kundura Fabrikası’ndaydı. Spor salonu büyüklü#ündeki yemekhanenin dev duvarından Hollywood’un parlak yıldızları geçerdi. Fabrika’da yabancı !lm Ali Bey’de hep yerli !lmler oynatılırdı.

Beykozlular Türk sahnelerinin büyük yıldızlarını Fabrika sayesinde görebilme ayrıcalı#ına sahiptiler. Her yıl Temmuz veya A#ustos ayında Beykoz Çayırı’nda yapılan devasa ölçülerdeki sünnet dü#ünlerini fabrikalar organize ederdi. Henüz “Sanat Güne"i” olmamı" Zeki Müren, “%ahane Kadın” Sevim Ça#layan, “Radyoların Bülbülü” Muzaffer Akgün, “Ta" Bebek” Gönül Yazar, “Bay Samanyolu” Berkant, “Güldürü Ustası” Celal %ahin gibi dönemin yıldızları sabaha kadar "arkıları, türküleri ve esprileriyle Beykozlular’ı mest ederlerdi.

Sünnet dü#ünü tesisini hazırlamak için Kundura Fabrikası’nın marangozları yakla"ık bir ay çalı"ırlardı. Bir futbol sahası büyüklü#ündeki alanın sökümü de 15 gün alırdı. Bu "enlik bir yıl konu"ulurdu.

Fabrika Yolu’nun ilk dura#ı Deri ve Beykoz Kundura Fabrikası. 1812 yılında kurulan Beykoz Kundura Fabrikası, Balkan Harbi’nde, Çanakkale ve Kurtulu" sava"larında çarpı"an askerlere, hatta Atatürk’e özel ayakkabılar hazırlardı.

1812 yılında Sultan II. Mahmut, Beykoz Selviburnu’ndan geçerken, bugün tabakhane olan yerde a#açların altında ihtiyar sakallı bir adamın dört be" ki"iyle birlikte çalı"tı#ını görür. “Bu ihtiyar ne yapar burada?” diye sorar, “Bu ihtiyar dericidir. Burada deri yapar, derileri $stanbul piyasasına sevk eder” diye kar"ılık verirler. Sultan Mahmut “Ordunun çarık ihtiyacı var, ihtiyara yardım edin, büyütsün te"kilatını. Hemen bu yakınlarda bir çarık dikimhanesi kurulsun, orduyu hümayunun çarı#ı buradan yapılsın.” diye emir buyurur. Bunun üzerine Hamza Usta’ya yardım yapılır. Böylece ilk tabakhane, yani Debba#hane, Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası 1812’de kurulur. 1842’lerde ise ciddi bir fabrika görünümüne kavu"ur. Ordunun ayakkabı ve palaska ihtiyacını kar"ılayan tesis, 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransız köselesini geride bırakan bir kaliteye ula"ır. 1912’de günlük bin çift ayakkabı üretim kapasitesine çıkar. Zamanla eklentilerle büyük bir sanayi kompleksine dönü"ür. Civardaki Çuha ve Kilim Fabrikası ile Hamidiye Ka#ıt Fabrikası kompleksin di#er kalıcı parçaları haline gelir.

1980’lerde 2,5 milyon çifte ula"ır. Beykoz’un kârıyla Van, Tercan ve Sarıkamı" Deri ve Kundura Fabrikaları kurulur. Ekipler Beykoz’da yeti"tirilir. Eskiler hatırlar. Çocuklar bu ayakkabıları hiç sevmezler. Eskimez, böylece yeni ayakkabı da alınmaz. Eskisin diye alsalar da ayakkabılarla futbol oynar, yine de eskitemezlermi".

FABR"KA YOLU

56 57

Cumhuriyetin ilanından sonra tesis Askeri Fabrikalar Umum Müdürlü#üne ba#lanır. 1925’te ise yeni kurulan Sanayi ve Maadin Bankası’na devredilir. Bankanın sanayi yatırımları 1933’te Sümerbank adıyla yeniden örgütlenir. Kurum böylece Sümerbank Deri ve Kundura Sanayii Müessesesi adını alır. Bo#az kenarında 182 dönüm arazi içine kurulu tesisler ilk kez 1986’da zarar eder, 1987’de özelle"tirme kapsamına girer. Ardından Yıldırım Holding A.%’ye 29.750.000 TL bedelle satılır.

Fabrika binaları, mü"temilatları, çe"me, su havuzu, maksemi, meydan havuzu, gözcü kulübesi gibi birinci ve ikinci dereceden 50’ye yakın tescilli tarihi eseri olan Türk sanayi tarihinin Sultan II. Abdülhamid yadigarı canlı abidesi "imdilerde televizyon dizilerine sessizce !güranlık yapıyor.

Hababam Uzayda, Lale Devri, Mazi Kalbimde Ya"ar, Gazi, Sıla, Gönülçelen, Ayrılık, IV. Osman, Kalp A#rısı, Kötü Yol, Ta" Mektep, Bir Çocuk Sevdim, Yasak, Hatırla Sevgili, Beyza’nın Kadınları, Suskunlar, Ke"anlı Ali Destanı, Bir Yusuf Masalı, Dirili" Ertu#rul, Karadayı ve dahası metrekare üzerinden kiralanan tarihi fabrika arazisi üzerinde kurdukları büyük setlerde çekim yapıyor.

Öyle Bir Geçer Zaman ki’de Ali Kaptan’ın evi ve Hakan’ın evi, Cemile’nin atölyesi, Karadayı’da Mahir’in ve Ayten’in evi, Nazif Bey’in ayakkabı dükkanı, Erdal’ın hukuk bürosu, Necdet’in gazinosu, Belgin’in kuaförü, Ke"anlı Ali Destanı’nın gecekondu mahallesi, Dirili"’in Halep’i, sarayı, konuk odaları, Selçuklu Kasrı, Tapınak %övalyeleri Kalesi, salon ve odaları…hepsi Kundura’da.

Kapandıktan sonra yıkılana kadar birçok diziye ev sahipli#i yapan bir di#er fabrika Pa"abahçe Tekel Fabrikası. Fabrika’yı sıklıkla, Hırsız Polis, Arka Sokaklar ve Kollama dizileri kullanmı".

26 altı dönümlük arazi üzerinde kurulu Çubuklu Petrol O!si Dolum Tesisleri de "imdilerde dizi çekilen faaliyetini sonlandırmı" fabrikalardan.

11 büyük, 6 küçük silonun dı"ında 15 adet bina mevcut tesiste. Tesisin 280 metre uzunlu#undaki kıyısında ve metruk binalarında çok sayıda dizi çekilmi". Bir A"k Hikayesi’nin, Akasya Dura#ı’nın, Kurtlar Vadisi’nin Ezel’in, Kuzey ve Güney’in, Arka Sokaklar’ın bazı sahneleri için dolum tesisleri kullanılmı".

Halat fabrikası Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan fabrikalardan. Göksu kıyısında 1930’lu yıllarda kurulan fabrika Türkiye’nin aynı zamanda ilk halat fabrikasıydı. Göksu Çayırı üzerine kurulu fabrika kopleksine zamanla a#aç kaplama fabrikası ve tu#la kiremit fabrikası eklendi. Binaları halen ayakta olan fabrikalar bugün kapalı. Ye"illikler içinde saklı bir kö"ede bulunan metruk fabrika binalarında "imdilerde Kurtlar Vadisi ve Arka Sokaklar’da özellikle aksiyon sahnelerinde kullanılıyor.

Fabrika Yolu’nun son dura#ı Çömlekçi Hasan Usta. Bugün Göksu deresi yanında yer alan çömlek ve testi atölyesi yüzyıllardan beri var olan bir gelene#in son halkası. Sularla gelen alüvyonlu topra#ın dereyi doldurmasını önlemek amacıyla te"vik edilen tu#la ve çömlek atölyeleri yüzyıllar boyunca Göksu’ya yı#ılan topra#ın bu "ekilde de#erlendirilmesine vesile olmu".

Hasan Usta’nın bir Rum i"letmeciden 1940 yılında satın aldı#ı atölye 1850’lerde kurulmu". Hasan Usta bu tarihten ya"amının sonuna kadar birbirinden güzel çömleklerini bu atölyede yapmı". 1994 yılında vefat eden Hasan Togay’ın yadigarını "imdilerde o#lu i"letiyor. Çömlekçi Hasan Usta mesle#in son duayeni. Yanında kimler yeti"memi" ki; Prof. Dr. Sadi Diren, Prof. Dr. $smail Oygar, Jale Yılmaba"ar, Füreya Koral, Gürdal Duyar, Nermin Baban, Nasip $yem ve dahası.

Hasan Usta’nın yıllarca ya"adı#ı ev geçen sezon Fatmagül’ün Suçu Ne? dizisinde kullanılmı". Ardından Çalıku"u’nun dere sahneleri çekilmi". O kadar çok ziyaretçisi olmu" ki, bu dönemde evin yan bahçesine Çömlekçi Hasan Usta Cafe’si açılmı" misa!rleri a#ırlamak için. Mesle#i ö#renmek isteyen ö#rencilerin sıklıkla u#radı#ı atölyeyi "u an o#lu i"letiyor.

58 59

Fatih Ota!tepe KorusuFatih Ota!tepe Woods

Mihrabat KorusuMihrabat Woods

Abbas Hilmi Pa"a Korusu (Hidiv Kasrı)Abbas Hilmi Pa"a Woods (Hidiv Pavilion)

Beykoz KorusuBeykoz Woods

Beykoz Fidanlı!ıBeykoz Nursery

Beykoz ÇayırıBeykoz Meadow

19

37

90

48

73

72

KORU YOLU

2 360 61

“Hayatımda ba"ıma gelen en güzel "ey bu; ölüyorum ve sen yanımdasın.” Bu son sözüydü Ecevit’in. Ota#tepe’de Ahu’nun kollarında en güzel $stanbul resmine son kez bakarak son nefesini verdi Ecevit. Fonda Ahmet Kaya’nın “Ayrılı#ın Hediyesi” "arkısı vardı. Derken resim $stanbul oldu.

Finalini Ota#tepe Fatih Korusu TEMA Vehbi Koç Do#a Kültür Merkezi’nde yapan Suskunlar, NBC’de Game of Slince adıyla yeniden çekilecek.

Büyüklü#ü 152 bin metrekare olan park, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün in"aatı sırasında "antiye olarak kullanılmı". Ardından Karayolları Genel Müdürlü#ü "antiye sahasını park yapılmak üzere Tema Vakfı’na vermi".

Vakıf 1996 yılında Koç holding deste#i ile çalı"maya ba"lamı", Karayolları Genel Müdürlü#ü de i" gücü ve ekipman deste#i sunmu". Tüm seslerden uzak, huzur veren e"siz bir manzaraya sahip koruya; 1.711 a#aç, 5.089 çalı ve 8.500 bitki dikilmi", artezyen kuyusu açılmı", 500 metreküplük su deposu, sulama ve elektrik tesisatı yapılmı". Bu arada tarihi Bizans su sarnıcı restore edilmi". Parkta bugün 15 bin 300 bitki türü ve bin adet mevsimlik a#aç var. Korudaki oturma yerleri, çardaklar ve köprü için tabiatla uyumlu dayanıklı malzemeler kullanılmı".

Yıldırım Bayezid’in $stanbul’u ku"attı#ında ota# kurdu#u yer bugün dizi setlerinin u#rak yeri. Suskunlar, Leyla ile Mecnun, Kurtlar Vadisi onlardan sadece birkaçı.

Sa#ında Fatih solunda Mihrabat Korusu’nun yer aldı#ı Fatih Sultan Mehmet Köprüsü yüzlerce, belkide binlerce !lme e"siz duru"uyla katkı sunmu".

Koru Yolu’nun ikinci dura#ı Mihrabat Korusu. Koru, Fatih Sultan Mehmet ve Bo#aziçi Köprüsü’nün birlikte resim verdi#i bir tepe üzerine kurulu.

Nev"ehirli Damat $brahim Pa"a’nın yaptırıp Sultan III. Ahmed’e arma#an etti#i Mihribat Kasrı zamanla bakımsız kalıp yıkılsa da bölgeye adını vermi". Koru daha sonra Sultan II. Abdulhamid Han’ın Berlin Büyükelçisi Sadullah Pa"a’nın e"i Necibe Hanım tarafından Abbas Halim Pa"a’nın kızı Rukiye Hanım’a yüz görümlü#ü olarak hediye edilmi".

Koru çok sayıda yazar ve "aire de ilham kayna#ı olmu". Yahya Kemal gözden ırak anlarını sık sık koruda ya"amı". Özdemir Asaf martıların kanatlarında seyretmi" $stanbul’u koruda. Anıtsal boyutlara ula"mı" serviler, fıstık çamları, defneler, akçaçe"me ve kermes me"eleri; çınar ve ergüvanların korunun 25 hektara varan arazisine hakim oldu#u ye"ilin en güzel halleri.

Koru günümüzde düzenlenmi" ve halka açık. Halka oldu#u gibi, dizi setlerine de açık. Yüzyıllar boyu mehtaplı gecelerde, sazlı sözlü bo#az e#lencelerine sessizce "ahitlik eden, padi"ahları, sultanları a#ırlayan, nice sanatçılara ilham veren muhte"em manzarası ile Mihrabat Korusu; "imdilerde unutulmaz sahnelerin çekildi#i bir mekan.

Yaprak Dökümü, Binbir Gece, $"ler Güçler, Yabancı Damat, Cennet Mahallesi, Ezel, Alın Yazım gibi iddialı dizilerin bazı sahneleri koruda çekilmi".

KORU YOLU

62 63

Son olarak Paramparça set kurmu" koruda. Dizide Cihan’la Gülseren, $ntizar’ın “Su Gibi Gözlerin Ya#mur Bahar” "arkısına Mihrabat Korusu’nda klip tadında görüntüler vermi".

Koru Yolu’nun ortanca dura#ı Abbas Hilmi Pa"a Korusu. Abbas Hilmi Pa"a, Eyfel Kulesi’ne benzer devasa yüksek bir kulenin, $stanbul’a sahip olan Kanlıca sırtlarındaki korusu içine ta"tan in"a edilmesini istemi". Bu sebeple kulenin 340 basakmaklı olması kararla"tırılmı". Fakat bunu haber alan Sultan II. Abdülhamit gerekli olan yapı iznini vermemi"; “$stanbul gibi $slamın gözbebe#i olan bir "ehirde cami minarelerinden daha yüksek bir kulenin in"ası $slamı gücendirir. Yapılmakta olan kulenin 152 basamaktan fazla olmamasını arzu ederim.” demi".

Mısır Hidivi Abbas Hilmi Pa"a 152 basamaklı kulenin "atosu için rivayete göre 150 bin altın harcamı". %atonun dı"ında Kanlıca kıyısında bir de yalı yaptırmı" ve hemen yakınına da, yalıyı ve "atoyu üretti#i elektrikle aydınlatan bir elektrik fabrikası kurdurmu". Bu elektrikten Çubuklu Camii de istifade etmi".

Korunun bahçesi için Abbas Hilmi Pa"a hiçbir masraftan kaçınmamı", birçok de#erli a#aç türünü yurt dı"ından getirtmi". Çamlar, köknarlar, tahsüsler, kaktüsler, tüjalar, sedirler, manolyalar, me"e ve ıhlamurlar bugün koruda hala muhafaza edilen türler.

Klaus Kinski’nin Ayhan I"ık ve Erol Ta"ın da rol aldı#ı Le Amanti del Mostro‘su, 1974 yılında Hidiv Kasrı’nda çekilmi". Öncesi ve sonrası da var.

Ye"ilçam koruyu bir plato gibi kullanmı" yıllarca. Fakat koruda çekilen ve en akılda kalan sahneler; Kurtlar Vadisi’nde Memati’nin sezon !nalindeki dü#ün ve ölüm sahneleri. Dü#ünde Polat’la Harman Dalı oynarken Memati’nin vurulması, Hidiv Kasrı’nda kaydedilen yıllarca konu"ulan önemli sahnelerden. Hidiv Kasrı’nı ayrıca Medcezir ve Bugünün Saraylısı da kullanmı".

Koru Yolu’nun "imdiki dura#ı, $stanbul’un en büyük Korularından biri olan Beykoz Korusu. Korunun asıl adı Abraham Pa"a Korusu. Abraham Eranyan 1833-1918 yılları arasında ya"amı" sarraf bir Ermeni ailenin o#luymu". Çok ehlikeyif ve nüktedan bir zatmı"; Türkçenin dı"ında Arapçayı ve Fransızcayı da ola#anüstü konu"urmu". Kumara, ava, e#leceye pek meraklıymı". Pa"a, Sultan II. Abdülhamit’in hem kahyası hemde yakın dostuymu".

Abraham Pa"a Korusu II. Me"rutiyet döneminden beri halka açık bir koru. Pa"a, zamanında korusuna epey bir emek vermi", korunun Bo#aziçi’ne bakan yamaçları Fransız bahçe mimarlarına düzenletmi"; içinde kö"kler, ku"haneler, suni ma#aralar, havuzlar, ça#layanlar yaptırmı". 1887’de askeri önemi nedeniyle kamula"tırılarak hazineye devredilen korunun bir bölümü, II. Me"rutiyet’in ilanından sonra, “Hürriyet Bahçesi” adı ile halkın ziyaretine açılmı". Koru içinde bulunan küçük tiyatro 1937’de yanmı". Koruda bugün mantar me"esi ba"ta olmak üzere Sequoiasempervirens, Calocedrusdecurrens, Ulmusx bollandic gibi zor telaffuz edilen ve Türkçe kar"ılı#ı olmayan az bulunur endemik türler mevcut. Koruda ve içinde yer alan yapılarda onlarca kez

64 65

çekim yapılmı". Suskunlar, Akasya Dura#ı, Eve Dü"en Yıldırım, Kurtlar Vadisi Koru’yu çekimlerinde kullanan yapımlar.

2.200 dönüm büyüklü#e sahip Abraham Pa"a korusu zamanla bölünmü". Bugün korunun bir kısmında Beykoz Fidanlı#ı mevcut. $stanbul’un en eski !danlı#ı olan Beykoz Fidanlı#ı, Vali Muhiddin Üstünda# döneminde, 1934 yılında yılında olu"turulmu". Eski Arpaçık Çiftli#i’nin dahil edildi#i, !danlı#ın kuruldu#u ilk yıllarda; çevredeki ilk ve ortaokul ö#rencilerine bahçıvanlık e#itimi de verilirmi".

Fidanlık içersinde Abraham Pa"a’ya ait çiftlik evi ve fayton yolları oldu#u gibi korunmu". Ye"ilçam’ın pek çok !lmine ev sahipli#i yapan tarihi Abraham Pa"a Çiftli#i "imdilerde restore ediyor. Fayton yolları ise korunun ekranlarda en görünür hali. Fikret Hakan, Salih Güney ve Erol Ta"’ın oynadı#ı Ölümsüzler Abraham Pa"a Korusu’nda, çiftlik

binalarında çekilmi". Çiftlik ayrıca zamanın modası olan Türk Western !lmlerinin platosu olarak da kullanılmı". Ezel, Adanalı, Tozlu Yollar, Bugünün Saraylısı, Kollama ve Kurtlar Vadisi Fidanlık’ta birden çok sahne çekmi". Karadayı’da Beyfendi ile Turgut’un, yer yer de Turgut’la Necdet’in bulu"tu#u fayton yolu, !danlı#ın ekranlardaki en görünür hali.

Koru Yolu’nun son dura#ı ise Beykoz Çayırı. Yer seçimi ve alanın topografyasından yararlanı" "ekliyle çayır, incelenmeye ve görülmeye de#er. Çayır Hünkar $skelesi’nden ba"lar, darala darala Tokatköy’e kadar uzanırmı" eskiden. Yalıköyü Çayırı ve yakınlı#ı nedeniyle Hünkar $skelesi Çayırı adıyla da anılan Beykoz Çayırı, tarih boyunca birbiriyle benze"meyen ritüellerin sahnelendi#i toplumsal ifade mekanı olagelmi".

Keza; misyonunu küçülmü"lü#üne ve yorgunlu#una ra#men inatla devam ettirmekte; Beykoz Belediyesi, festival düzeyinde kültürel etkinliklerinin bir bölümünü bu alanda yapmakta. Re"at Ekrem Koçu’nun belirtti#ine göre; II. Mahmut devrinden sonra yatılı askeri ve mülki okulların ö#rencilerini her sene Beykoz Çayırı’na kır gezisine çıkarmak ve kuzu ziyafeti vermek adetmi". III. Napolyon’un e"i $mparatoriçe Eugenie 12 Ekim 1869 yılında $stanbul’a geldi#inde resmi geçit töreni Beykoz Çayırı’nda düzenlenmi". Vaktiyle çayır, bir yılın yorgunlu#unu on on be" gün boyunca düzenlenen etkinliklerle atan ö#rencilerle dolup ta"armı". Milli mücadele döneminde ise gönüllü birliklerin talim alanı olarak kullanılmı"

Nabizade Nazım Hala Güzel adlı hikayesinde, Safder ile Fahriye’yi Beykoz Çayırı’nda kar"ıla"tırır. Bu kar"ıla"madan, sonu evlili#e varacak a"k do#ar. Çayır ve etrafında yer alan parklarda birçok dizi de çekilmi". Pis Yedili, Fatih Harbiye, Benim Hala Umudum Var onlardan bazıları.

66 67

Agrest, Diana, “Notes on Film and Architecture” Skyline, Eylül, 1981. Akgün, Mensur ve Gündo!ar, Sabiha "enyücel, Ortado!u’da Türkiye Algısı, 2013, TESEV Yayınları, #stanbul, 2013.Akpınar, "erif, Klasik Türk Edebiyatı’nda Beykoz, Uluslararası Sosyal Ara$tırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 27.Alpman, Nazım, Hayatım Beykoz, Beykoz Sözlü Tarihi, Beykoz Belediyesi Kültür Yayınları , #stanbul, 2009.Anadolu Haber Ajansı, “Türkiye dizi ihracatında çok önemli bir ivme kazandı”, 12 Haziran, 2014.Bilir, Ali, Çe$m-i Bülbüllere Gizlenmi$ Ab-ı Hayat Beykoz, Kitabevi Yayınları, #stanbul, 2008.Çelebi, Evliya, Seyahatname, YKY, #stanbul, 2006.Çinili, Orhan: “Beykoz”, #stanbul Dergisi #stanbul Dergisi, #stanbul Dergisi, Mayıs, 1968.Deleon, Jak, Bo!aziçi Gezi Rehberi, Remzi Kitabevi, #stanbul, 2000.Do!an, Mesut, Geçmi$ten Günümüze #stanbul’da Sanayile$me Süreci, Marmara Ço!rafya Dergisi, 36. Sayı, 2013.Eldem, Sedad Hakkı, Türk Bahçeleri, Milli E!itim Basımevi, #stanbul, 1976.Eyice, Semavi, Bizans Devrinde Bo!aziçi Koruları, Yeditepe Yayınları, #stanbul, 2007.Eyice, Semavi, #stanbul’un Mahalle ve Semt Adları Hakkında Bir Deneme, Türkiyat Mecmuası, Cilt: 14, 1965.Günalan, Rıfat, Osmanlı Belgelerinde Beykoz, Beykoz Belediyesi Kültür Yayınları, #stanbul, 2013.Hüseyin, Ayvansarayi, Hadikat-ül Cevami, #$aret Yayınları, #stanbul, 2001.#brahim, Ghada, El-Ahram Gazetesi, “Arap Dünyasında Türk Dizileri”, 2 Mayıs, 2013.Kahraman, Alim, Edebiyatın Belle!inde Ya$ayan Beykoz, Kaknüs Yayınları, #stanbul, 2005.Kancan, Sema, Unutulmu$ Bir Bo!aziçi Yerle$imi: Beykoz, Heyamola Yayınları, #stanbul, 2010.Koçu, Re$at Ekrem, “Göksu”, Tercüman Gazetesi, 30 Aralık, 1970.Oral, Ünver, En son Bilgilerle #lçemiz Beykoz, Toplum ve Çevre #ncelemeleri, #stanbul, 1973.Oral, Ünver, "iirlerde ve "erkılarda Beykoz, Kırıntı Yayınları, #stanbul, 2005.Oral, Ünver, Yazı ve Resimlerle Beykoz, Veli Yayınları, #stanbul, 2007.Öz, Tahsin, #stanbulun Camileri, TTK, #stanbul, 1997.Rifat, Gökçen, Beykoz, Özyürek Yayınevi, #stanbul, 1981."ahin, Servet, Beykoz: Has Bahçeler Diyarı, Beykoz Belediyesi Kültür Yayınları, #stanbul, 2006."ahin, Turan, Haremin Efendileri, Nokta Yayınevi, #stanbul, 2006. "ahin, Turan, Lost Ottoman Projects, T#KA, Ankara, 2013.Sezen, Tahir, Osmanlı Yer Adları Sözlü!ü, Devlet Ar$ivleri Genel Müdürlü!ü Yayınları, Ankara, 2006.Tanı$ık, #brahim Hilmi, #stanbul Çe$meleri, Maarif Matbaası, #stanbul, 1943.Tarakçı, Saadet, Beykoz ve Çevresi (#stanbul)’nin Kent Florası, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, Sayı: 2, 2012.

KAYNAKÇA