xi

SADRŽAJ

1. poglavlje: UVODHrvoje Jurić

Uvod 1Definicija 3Sadržaj dječje stomatologije 3

Literatura 6

2. poglavlje: RAST I RAZVITAKAmra Arslanagić Muratbegović,

Nina Marković, Enita Nakaš

Uvod 7Rast i razvitak kraniofacijalnog sustava 8Prenatalni razvitak kraniofacijalnog

sustava 8Postnatalni rast i razvitak

kraniofacijalnog sustava 10Poremećaji u razvitku kraniofacijalnog

sustava 11

Razvitak zuba – odontogeneza 12Razvitak krune zuba 13Razvitak korijena zuba 16Razvitak pulpe zuba 16Razvitak potpornih struktura zuba 17

Nicanje zuba 19

Literatura 21

3. poglavlje: ANOMALIJE RASTA I RAZVITKA

Mediha Selimović-Dragaš, Amra Arslanagić Muratbegović, Jelena Juloski

Nepravilnosti broja zuba 23Uvod 23Etiologija 23Hipodoncija 24Oligodoncija 26Anodoncija 26Terapija nedostatka zuba 27Hiperdoncija 27Terapija anomalije povećanog broja zuba 29

Nepravilnosti veličine zuba 30Uvod 30Mikrodoncija 30Makrodoncija 31Poremećaji u veličini korijena zuba 31

Rizomegalija 31Rizomikrija 31

Nepravilnosti oblika zuba 31Uvod 31Nepravilnosti oblika krune zuba 32

Dvostruke formacije zuba 32Fuzija 32Geminacija 32Konkrescencija 32Terapija anomalija dvostrukih

formacija zuba 32Dens evaginatus 33

xii

DJEČJA DENTALNA MEDICINA

Dens invaginatus 33Terapija 33Taurodontizam 33Odontom 34

Nepravilnosti oblika korijena zuba 34Dilaceracija 34

Nepravilnosti nicanja zuba 34Opći poremećaji koji se pojavljuju

pri nicanju zuba 34Lokalni poremećaji pri nicanju zuba 35

Perikoronitis 35Eruptivna cista 36Epsteinove perle, Bonova zrnca i ciste

dentalne lamine 36Prijevremena erupcija zuba 36

Natalni i neonatalni zubi 36Tretman natalnih i neonatalnih zuba 36

Zakašnjela erupcija zuba 37Tretman 37

Poremećaji u tijeku izmjene zuba 37Prerana eksfolijacija 37Odgođena izmjena zuba 37Ankiloza 38Terapija ankiloze zuba 38Ektopična erupcija zuba 39Impaktirani zubi 40

Nepravilnosti položaja zuba 41Transpozicija 41Rotacija zuba 41Inklinacija zuba 41

Nepravilnosti u boji zuba 41Unutarnja diskoloracija zuba 42

Unutarnja diskoloracija zuba nastala kao posljedica metaboličkih poremećaja u fazi odontogeneze 42

Unutarnja diskoloracija zuba nastala kao posljedica uporabe određenih lijekova 42

Unutarnja diskoloracija zuba nastala kao posljedica poremećaja strukture zuba 43

Vanjska diskoloracija zuba 43Interna diskoloracija zuba 44

Nepravilnosti strukture zuba 46Uvod 46Nepravilnosti strukture cakline 46

Genetski uzrokovane nepravilnosti strukture cakline 47

Okolišem uzrokovane nepravilnosti u strukturi zubne cakline 51

Idiopatske nepravilnosti u strukturi cakline 55

Nepravilnosti u strukturi dentina 56Genetski uzrokovane nepravilnosti u

strukturi dentina 56Okolišem uzrokovane nepravilnosti

strukture dentina 59Nepravilnosti strukture cementa 60Nepravilnosti strukture svih ili

više zubnih tkiva 60Genetski uzrokovane nepravilnosti

strukture više zubnih tkiva 60Okolišem uzrokovane nepravilnosti

strukture više zubnih tkiva 60Idiopatske nepravilnosti strukture

više zubnih tkiva 60

Literatura 61

4. poglavlje: ANATOMSKO-HISTOLOŠKA OBILJEŽJA OROFACIJALNOG PODRUČJA U DJEČJOJ DOBI

Jelena Dumančić

Usna šupljina 65Zubni lukovi 67Fiziološka resorpcija 68Morfologija zuba 69

Literatura 72

5. poglavlje: PRVI POSJET DOKTORU DENTALNE MEDICINE

Amina Huseinbegović, Mediha Selimović-Dragaš

Izgled ordinacije i stomatološki tim 73Vrijeme i struktura prvog posjeta 74Opća procjena pacijenta 74Anamneza 74

Opći podaci 75Razlog posjeta/Sadašnja tegoba 75Obiteljska i socijalna anamneza 75

xiii

Sadržaj

Medicinska anamneza 76Dosadašnja stomatološka anamneza 76

Stomatološki pregled 77Ekstraoralni pregled 77Intraoralni pregled 78

Početni tretman 81Rani stomatološki pregled 82Planiranje tretmana 83Karton pacijenta 84

Literatura

6. poglavlje: KONTROLA PONAŠANJA DJETETA U STOMATOLOŠKOJ ORDINACIJI

Elmedin Bajrić, Amina Huseinbegović

Psihički razvoj djeteta 89Dob od rođenja do tri godine

(period novorođenčeta, dojenčeta i malog djeteta) 90

Dob od tri do šest godina (period predškolskog djeteta) 90

Dob od šeste do dvanaeste godine (period predškolskog djeteta, pretpubertalni period) 90

Dob od dvanaeste do osamnaeste godine (period puberteta i adolescencije) 91

Dentalni strah i anksioznost 91Strah i tjeskoba 91Dentalni strah i dentalna anksioznost 92Etiologija i epidemiologija dentalnog straha

i anksioznosti 93Mjerenje prisutnosti dentalnog straha

i anksioznosti kod djece 95

Ponašanje djeteta u stomatološkoj ordinaciji i problemi u ponašanju 97Odnos roditelj-dijete-doktor dentalne

medicine 100

Kontrola i oblikovanje ponašanja djeteta u stomatološkoj ordinaciji 102Nefarmakološke metode kontrole ponašanja

djeteta u stomatološkoj ordinaciji 104Tehnike komuniciranja 104

Tehnike fizičke prisile 105Ostale tehnike 106

Literatura 107

7. poglavlje: FARMAKOLOŠKA KONTROLA BOLI

Sedin Kobašlija, Elmedin Bajrić

Definicija boli i opći pojmovi vezani uz bol 109Neuroanatomija, neurofiziologija i neurokemija boli 109Moduliranje osjeta boli 111Kognitivni i emocionalni aspekti percepcije boli; djeca i percepcija boli 112Orofacijalna bol 113Neuroanatomija, neurofiziologija i neurokemija dentalne boli 113Kontrola boli 116Metode predtretmanske kontrole boli 117Metode kontrole boli tijekom tretmana 119Metode posttretmanske kontrole boli 119

Literatura 120

8. poglavlje: LOKALNA ANESTEZIJAMartina Majstorović, Dubravka Negovetić-Vranić

Uvod 123Kontrola ponašanja i prevencija boli u pripremi pacijenta za zahvat 123Planiranje zahvata kod nekooperativnih pacijenata 124Lokalna anestezija u djece 126Površinska anestezija 128

Lokalni anestetici 128Kemijski sastav i mehanizam djelovanja

anestetika 128Podjela lokalnih anestetika 129

xiv

DJEČJA DENTALNA MEDICINA

Vazokonstriktori 129Potentnost i toksičnost lokalnog anestetika 129

Specifičnosti anatomskih, histoloških i morfoloških struktura orofacijalne regije u djece 131Tehnike lokalne anestezije u djece 132Infiltracijska anestezija 133Mandibularna anestezija 134Intraosealna anestezija 135Intraligamentna (parodontna, PDL)

anestezija 136WAND anestezija 136Madajet XL anestezija

(“Needle-free Injection”) 137

Literatura 138

9. poglavlje: SEDACIJA I OPĆA ANESTEZIJA

Radoje Milosavljević

Sedacija 143Pojam sedacije 143Karakteristike sedacije 143Pozitivni učinci sedacije 144Indikacije i kontraindikacije 144Priprema pacijenta za sedaciju 144Specifičnosti sedacije u dječjoj dobi 145Tehnike sedacije 145

Oralna sedacija 145Intramuskularna sedacija 145Intravenska sedacija 146Inhalacijska sedacija 146

Monitoring za vrijeme sedacije 148Djeca s posebnim potrebama i sedacija 148

Opća anestezija 148Definicija pojma 148Anestezija u pedijatriji 149Prijeoperativna procjena i priprema djeteta 149

Anamneza 149Fizikalni pregled 149Laboratorijske analize i druga ispitivanja 149Unos hrane prije operativnog zahvata 149

Uvod u anesteziju 149Premedikacija 149

Priprema za provođenje anestezije 150Uvod u opću anesteziju 150

Tehnike uvoda u opću anesteziju Inhalacijski uvod Intravenski uvod Održavanje slobodnog dišnog puta Održavanje opće anestezije

Buđenje iz opće anestezije 151Stomatološki zahvati u općoj anesteziji 152

Stomatološki zahvati u općoj anesteziji kod djece s poremećajem u psihomotornom razvoju 152

Prijeoperativna priprema i procjena djeteta 152Anamneza Klinički pregled Laboratorijske analize Psihofizička priprema

Uvod u anesteziju 152Premedikacija Uvod u anesteziju Održavanje anestezije

Buđenje iz anestezije 153Otpust pacijenta 153

Literatura 153

10. poglavlje: DIJAGNOSTIKA KARIJESANataša Ivančić Jokić

Kliničke metode u dijagnostici karijesa 155Vizualna detekcija karijesa 156Taktilna detekcija karijesa 156

Klinički izgled karijesne lezije 156Karijes 157Aktivni karijes 157Inaktivni karijes 158Skriveni karijes 158

Radiografske snimke 159Retrokoronarna rendgenska snimka

(eng. bite-wing) 159Periapikalne radiografske snimke 160Ortopantomografske radiografske snimke 160Zaštita pacijenata prilikom rtg snimanja 160Digitalna radiografija 161

Transiluminacija optičkim vlaknima 161

xv

Sadržaj

FOTI 161DIFOTI 162

Laserska fluorescencija 162DIAGNOdent 162QLF-Quantitative Light-induced

Fluorescence 163

Detekcija karijesa pomoću električnog mjerenja 164ECM-Electronic Caries Monitor 164

Literatura 164

11. poglavlje: TERAPIJA KARIJESA MLIJEČNIH ZUBA

Dubravka Negovetić-Vranić, Martina Majstorović

Uvod 167Histološka građa tvrdih zubnih tkiva 167Caklina 167Dentin 168Cement 168

Karijesna lezija 168Terapijski postupci u liječenju karijesa

mliječnih i trajnih zubi 170Indirektno prekrivanje pulpe (IPP) 170Direktno prekrivanje pulpe (DPP) 170Djelomična pulpotomija po Cvek-u 171

Klinički postupak izrade ispuna 171Preparacija kaviteta – postupak po Black-u 171Adhezijski kavitet 173

Načela adhezije na tvrda zubna tkiva 173Suvremene tehnike ostvarivanja adhezije

prema interakciji sa zubnim tkivom 174Adhezija na caklinu 174Adhezija na dentinsko tkivo 174Kemijsko vezivanje na tvrda zubna tkiva 175

Podjela adhezivnih sustava 175Podjela prema generacijama 175Podjela po radnim fazama 175

Restaurativni materijali u dječjoj stomatologiji 176Dentalni amalgam 176

Konvencionalni dentalni amalgami 177

Dentalni amalgami s visokim udjelom bakra 177Svojstva dentalnog amalgama 177Prednosti i nedostatci uporabe dentalnih

amalgama u dječjoj stomatologiji 177Staklenoionomerni cementi 178

Sastav staklenoionomernih cemenata 178Mehanizam strukturiranja

staklenoionomernih cemenata 179Podjela staklenoionomernih cemenata 179

Kompomeri 180Kompozitni materijali 181

Sastav kompozitnih materijala 181Podjela kompozitnih materijala 182Prednosti i nedostatci kompozitnih

materijala 183

Literatura 184

12. poglavlje: TERAPIJA KARIJESA TRAJNIH ZUBA

Danko Bakarčić

Interceptivni postupci 187Postupci fluoridacije 188

Topikalna fluoridacija 188Spojevi fluora za topikalnu fluoridaciju 188Sredstva za fluoridaciju 189Indikacije za topikalnu fluoridaciju 189Preporuke vezane uz topikalnu

fluoridaciju 189Sistemska fluoridacija 189

Ostala sredstva za remineralizaciju zuba 190Preparati temeljeni na kalcijevu fosfatu 190

Amorfni kalcijev fosfat (ACP) 190Kazein fosfopeptid-amorfni kalcijev

fosfat (CPP-ACP) 190Kalcijev natrijev fosfosilikat –

bioaktivno staklo 190Preparati s nanohidroksiapatitom 191

Nanohidroksiapatit 191Primjena sredstava za remineralizaciju

zuba 191Pečaćenje fisura 191

Indikacije i kontraindikacije za pečaćenje fisura 191

Materijali za pečaćenje fisura 192Postupak pečaćenja fisura 192

xvi

DJEČJA DENTALNA MEDICINA

Priprema zuba za pečaćenje fisura 192Pečaćenje tekućim kompozitom 193Pečaćenje fisura niskoviskoznim

smolama 193Pečaćenje fisura staklenoionomernim

cementom 193

Preventivna kompozitna restauracija 194Uporaba staklenoionomernih cemenata 195

Restaurativni postupci 196Postupci prije samog restaurativnog

tretmana 196Provođenje samog restaurativnog tretmana 197

Restaurativni materijali 197Materijali na staklenoionomernoj osnovi –

staklenoionomerni cement 198Materijali na kompozitnoj osnovi 198Tehnike izrade kompozitnih ispuna 200Kompozitni materijali –

dobre i loše strane 201Amalgam 201

Restaurativne tehnike 202Minimalne invazivne tehnike 202Tunel preparacije 202Tanjurasti oblik preparacije 202Preventivna kompozitna restauracija 203Klasične preparacije 203

Alternativne metode zbrinjavanja karijesne lezije 205ART 205Kemo-mehaničko uklanjanje karijesa 206Mikroabrazija 206Zračna abrazija 206Primjena ultrazvučnih aparata 207Primjena lasera 207

Literatura 207

13. poglavlje: LIJEČENJE BOLESTI PULPE MLIJEČNIH ZUBA

Sandra Hrvatin, Hrvoje Jurić

Anatomija pulpnog prostora mliječnog zuba 214Dijagnostički postupci u liječenju pulpe 215Klasifikacija bolesti pulpe 215Medicinska anamneza 216Stomatološka anamneza pacijenta 217Klinički pregled 217

Radiografske snimke zuba 218Testovi vitaliteta pulpe 218

Termički testovi pulpe 218Električno testiranje pulpe 218Laser dopler flowmetrija (LDF) 218

Metode liječenja vitalnih mliječnih zuba 219Indirektno liječenje pulpe 219Direktno prekrivanje pulpe 220Vitalna pulpotomija 220

Pulpotomija s formokrezolom 221Pulpotomija s glutaraldehidom 222Pulpotomija s kalcijevim hidroksidom 222Pulpotomija sa željeznim sulfatom 224Pulpotomija s mineral trioksid agregatom 225Elektrokirurška pulpotomija 226Pulpotomija laserom 226Devitalizacijska pulpotomija 227

Metode liječenja mliječnih zuba s nevitalnom pulpom 229Pulpektomija 229

Pristupni kavitet za pulpektomiju 229Sredstva za irigaciju korijenskih kanala 230Sredstva za dezinfekciju korijenskih

kanala 231Punjenje korijenskih kanala mliječnih zuba 231Evaluacija uspjeha i praćenje nakon

pulpektomije 232Mortalna pulpotomija 233

Periapikalne bolesti 233

Literatura 235

14. poglavlje: LIJEČENJE BOLESTI PULPE MLADIH TRAJNIH ZUBI

Božidar Pavelić, Hrvoje Jurić

Uvod 239Histološke osobitosti koje prethode nicanju trajnih zubi 240Nicanje trajnih zubi 240Razvoj korijena trajnog zuba 241Histopatološke osnove i terapijski postupci na mladim trajnim zubima 243Postupak postavljanja dijagnoze 244

xvii

Sadržaj

Provođenje terapijskoga postupka 246Terapijski postupak izrade ispuna 249Terapijski postupak indirektnog

liječenja pulpe 249Terapijski postupak direktnog

liječenja pulpe 249Terapijski postupak djelomične

pulpotomije 249Terapijski postupak vitalne pulpotomije 250Terapijski postupak apeksogeneze 251Terapijski postupak apeksifikacije 252Terapijski postupak revaskularizacije 253

Osvrt na provedbu postupka revaskularizacije s obzirom na uobičajeni postupak endodontskog liječenja 256

Histološke karakteristike revaskularizacije 258

Literatura 259

15. poglavlje: SPECIFIČNE TERAPIJE U DJEČJOJ DOBI

Atricija, abrazija i erozija zuba

Zoran R. Vulićević, Jelena Juloski

Atricija 264Abrazija 265Erozija 266Klinička slika 267Etiologija i čimbenici rizika 267

Kemijski čimbenici 268Biološki čimbenici 269Bihevioralni čimbenici 269

Prevencija 269

Literatura 270

Minimalno invazivni postupci

Ivana Radović, Zoran R. Vulićević, Zoran Mandinić, Miloš Beloica, Jelena Juloski

Mikroabrazija 272Minimalno invazivne preparacije 273

Ultrazvuk 274Zvučni aparati 274Ultrazvučni aparati osnovani na

piezoelektričnom efektu 275

Laseri 276Primjena na mekim tkivima 276Primjena na tvrdim zubnim tkivima 276

Literatura 277

Zbrinjavanje endodontski liječenih zuba

Ivana Radović

Literatura 281

Protetika u dječjoj stomatologiji

Vesna Živojinović-Toumba, Kyriacos Jack Toumba, Zoran R. Vulićević, Jelena Juloski, Miloš Beloica

Krunice od nehrđajućeg čelika 283Definicija 283

Indikacije i kontraindikacije 283Tehnika postavljanja čeličnih krunica 284Uspješnost primjene čeličnih krunica 286Hall tehnika 286

Adhezivni mostovi 287Povijest 287Struktura adhezivnog mosta 288Indikacije i kontraindikacije 290Klinička primjena u dječjoj stomatologiji 290

Djelomične proteze u dječjoj stomatologiji 293

Literatura 297

16. poglavlje: BOLESTI PARODONTA KOD DJECE

Mirjana Ivanović

Uvod 301Karakteristike zdravih tkiva parodonta djece 301Dijagnoza bolesti parodonta kod djece 303

xviii

DJEČJA DENTALNA MEDICINA

Gingivitis uzrokovan plakom (kronični gingivitis) 303Terapija gingivitisa uzrokovanog plakom 305

Akutni gingivitis 306Gingivitis kod djece s herpetičnim

gingivostomatitisom 306Akutni nekrotizirajući ulcerozni

gingivitis (ANUG) 306Gingivalne lezije koje nisu uzrokovane

dentalnim plakom 307Promjene na gingivi kod genetskih

poremećaja 307Sistemske bolesti koje se manifestiraju

na gingivi 308Hematološke bolesti 308Imunološka stanja 308

Ozljede gingive 308Povećanje gingive kao posljedica

uzimanja lijekova 308Kronični parodontitis 309Agresivni parodontitis 310

Mliječna denticija 310Trajna denticija 311

Parodontitisi kao manifestacija sistemskih bolesti 312Genetski poremećaji 312Hematološki poremećaji 313

Poremećaj bijele krvne loze 313Poremećaji crvene krvne loze 314

Opći pristup liječenju parodontnih bolesti koje nisu uzazvane dentalnim plakom 314

Nekrotizirajući ulcerozni parodontitis 315Razvojne anomalije gingive 315

Literatura 316

17. poglavlje: INFEKTIVNE BOLESTI MEKIH TKIVA USNE ŠUPLJINE KOD DJECE

Bakterijske infekcije Olivera Jovičić

Uvod 320Najznačajniji patogeni mikroorganizmi

usne šupljine 320

Infekcije u ustima djece 321Odontogene infekcije kod djece 321

Apsces 321Flegmona 323Primjena antibiotika u liječenju

akutnih odontogenih infekcija 325Profilaktička primjena antibiotika 327

Neodontogene infekcije kod djece 328Streptokokne infekcije 328Stafilokokne infekcije 329Tuberkuloza 329Aktinomikoza 329Kongenitalni sifilis 330Gljivične infekcije 330

Literatura 331

Oralne manifestacije virusnih bolesti kod djece

Zoran R. Vulićević, Zoran Mandinić

Uvod 332Infekcije virusom herpes simplex 332Gingivostomatitis herpetica 332

Klinička slika 333Dijagnoza 334Diferencijalna dijagnoza 334Terapija 334

Herpes simplex recidivans 335Klinička slika 336Dijagnoza 336Diferencijalna dijagnoza 336Terapija 336

Herpes zoster 337Klinička slika 337Diferencijalna dijagnoza 338Dijagnoza 338Terapija 338

Infektivna mononukleoza 338Klinička slika 339Dijagnoza 339Terapija 339

Bolesti uzrokovane Coxackie virusima 339Herpangina 339

Klinička slika 339Diferencijalna dijagnoza 340Dijagnoza 340Terapija 340

xix

Sadržaj

Stomatitis pseudoaphtosa (bolest šaka, stopala i usta) 340Klinička slika 340Diferencijalna dijagnoza 340Dijagnoza 341Terapija 341

Bolesti uzrokovane Paramyxo virusima 341Parotitis epidemica – zaušnjaci 341

Klinička slika 341Dijagnoza 341Zaštita 341Terapija 341

Morbili – ospice 342Klinička slika 342Dijagnoza 342Terapija 342

Rubeola – crljenac 342Klinička slika 343Dijagnoza 343Zaštita 343Terapija 343

Rekurentni aftozni stomatitis 343Klinička slika 343Diferencijalna dijagnoza 343Terapija 345

Literatura 345

18. poglavlje: TRAUME ZUBAZoran R. Vulićević, Miloš Beloica, Ana Vuković

Epidemiologija i etiologija ozljeda zuba 347Čimbenici vezani uz usnu šupljinu 348Demografski čimbenici 348Postojanje sistemskih bolesti 350Čimbenici vezani uz ponašanje pacijenta 350Čimbenici okoline 350Sudjelovanje u prometu 350Sportske ozljede 350Neadekvatna uporaba zuba 350Jatrogeni čimbenici 351Nasilje 351Mehanizam nastanka ozljede zuba 351Mjesto ozljede 352

Klasifikacija ozljeda zuba 352

Protokol zbrinjavanja pacijenata s ozljedama zuba 353Terapija ozljeda tvrdih zubnih tkiva 356Infrakcije cakline 356Fraktura cakline krune zuba 356Fraktura cakline i dentina bez

otvorene pulpe 356Fraktura cakline i dentina s otvorenom

pulpom 357Uzdužna fraktura krune i korijena zuba 358Fraktura korijena zuba 359Fraktura alveolarnog nastavka 359

Ozljede parodontnih tkiva 359Potres zuba 360Subluksacija, klimavost ozlijeđenog zuba 360Ekstruzijska luksacija (djelomična izbijenost) 360Intruzijska luksacija 361Lateralna luksacija 361Avulzija (traumatska ekstrakcija zuba) 362

Imobilizacija ozlijeđenih zuba 362Komplikacije ozljede zuba 364

Literatura 366

19. poglavlje: INTERCEPTIVNA ORTODONCIJA

Predrag V. Nikolić, Željko B. Milosavljević, Tijana Sessa

Uklanjanje neprikladnih navika i terapija eventualnih nepravilnosti 371Sisanje prsta 371Infantilno gutanje 372Disanje na usta 373

Miofunkcionalna terapija 374Upotreba vestibularne ploče 375Upotreba trenažera 376

Korekcija obrnutog prijeklopa sjekutića i bočnog križnog zagriza 377Obrnuti prijeklop sjekutića 377

Dentoalveolarni obrnuti prijeklop sjekutića 377

Funkcionalni obrnuti prijeklop sjekutića 379

xx

DJEČJA DENTALNA MEDICINA

Skeletni obrnuti prijeklop sjekutića 380Bočni križni zagriz 380

Dentoalveolarni bočni križni zagriz 380Funkcionalni bočni križni zagriz 380Skeletni bočni križni zagriz 381

Sprječavanje razvoja skeletnih nepravilnosti 382Skeletna klasa II ili distalni zagriz 382Skeletna klasa III ili mezijalni zagriz 384

Povrat izgubljenog prostora i čuvanje prostora za trajne zube 385Serijska ekstrakcija 387Uklanjanje prekobrojnih zuba, ankiloziranih zuba i mekotkivnih koštanih barijera koje ometaju nicanje trajnih zuba 389

Literatura 390

20. poglavlje: RADIOLOGIJA U DJEČJOJ STOMATOLOGIJI

Biljana Marković Vasiljković

Uvod 393Indikacije za radiološko snimanje u dječjoj populaciji 393Tehnike snimanja zuba kod djece 396Retroalveolarna radiografija 396Retrokoronarna radiografija 397Okluzalna radiografija 398Aksijalna radiografija 399Ortopantomografija 400Rendgenkraniografija 400“Cone beam” kompjutorizirana

tomografija (CBCT) 401

Opća načela zaštite od zračenja 402Zaštita djece prilikom snimanja 402Zaštita stomatologa prilikom snimanja 404

Literatura 405

21. poglavlje: DJECA S POSEBNIM POTREBAMA U STOMATOLOŠKOJ ORDINACIJI

Jelena Dumančić

Fizičko oštećenje 408Intelektualno oštećenje 409Senzorička oštećenja 412

Literatura 413

22. poglavlje: ORALNO-KIRURŠKI ZAHVATI U DJEČJOJ STOMATOLOGIJI

Jelena Mandić, Zoran R. Vulićević

Osobitosti oralno-kirurških zahvata u dječjoj stomatologiji 415Specifičnosti oralno-kirurških zahvata u dječjoj stomatologiji 415Histološke i anatomsko-morfološke

specifičnosti 415Specifičnosti indikacija za kirurške

zahvate u dječjoj stomatologiji 416Spremnost djece za suradnju pri

oralno-kirurškim zahvatima 417Pismena suglasnost roditelja 417

Preduvjeti za uspjeh oralno-kirurških zahvata u dječjoj stomatologiji 418Položaj djeteta i terapeuta prilikom oralno-kirurških zahvata 419Indikacije i izbor optimalne tehnike oralno-kirurških zahvata 420Klasične oralno-kirurške tehnike 420Primjena elektrotoma u oralnoj kirurgiji 421Primjena lasera u oralnoj kirurgiji 421

Najčešći oralno-kirurški zahvati 422Ekstrakcije zuba 422Kirurgija mekih tkiva usne šupljine 423Posttraumatska kirurgija 424Adjuvantna kirurgija kod dentofacijalnih infekcija 425

xxi

Sadržaj

Mukokele usana 428Mukogingivne anomalije 429Mukogingivne anomalije i retencija zuba 429Mukogingivne anomalije i

funkcija orofacijalnog sustava 430

Kirurško uklanjanje prekobrojnih zuba 433Kirurško uklanjanje manjih benignih tumora čeljusti 436Kompleksni oralno-kirurški zahvati u ortodontskoj terapiji 437Postoperativne komplikacije 438

Literatura 445

23. poglavlje: STOMATOLOŠKI TRETMAN DJECE SA SISTEMSKIM BOLESTIMA

Nina Marković, Sedin Kobašlija

Uvod 447Kardiovaskularne bolesti 450Urođene srčane mane 450Reumatska groznica 451Infektivni endokarditis 451

Opća načela antibiotske profilakse 453

Bolesti krvi 455Anemije 456Policitemija 457Leukemija 457Bolesti hemostaze – hemoragijski sindromi 458

Respiratorne bolesti 459Bolesti probavnog trakta 460Celijakija ili glutenska enteropatija 460Anoreksija i bulimija 460

Bolesti bubrega i urinarnog trakta 461Tretman djece s tumorima u području glave i vrata 462Poremećaji endokrinih žlijezda 462Šećerna bolest 462Akromegalija i pituitarizam 464Bolesti štitne žlijezde 464

Poremećaji funkcije paratireoidne žlijezde 465Pacijenti s poremećajem funkcije

nadbubrežne žlijezde 465

Epilepsija 465Zaključak 466

Literatura 467

24. poglavlje: ZLOSTAVLJANJE I ZANEMARIVANJE DJECE

Gordana Buljan Flander, Robert Richard Welbury

Uloga stomatološkog tima 470Osnovne vrste zlostavljanja 470Kako doktor dentalne medicine može otkriti zlostavljanje? 471Fizičko zlostavljanje 471Emocionalno zlostavljanje 473Seksualno zlostavljanje 474Zanemarivanje 474

Dentalno zanemarivanje 474

Što doktor dentalne medicine treba učiniti ako posumnja na zlostavljanje 475

Literatura 477

KAZALO POJMOVA 479