pravni izvori eu

7/25/2019 Pravni Izvori EU

1/31

Pravni izvori EU

A.Pluralizam pravnih izvora EU

U primarno pravo EU pored osnivakih Ugovora, njihovih aneksa i protokola iugovora kojima su izvrenje njihove izmjene i dopune, spadaju i Opta pravnanaela EU koja neposredno proizilaze iz Ugovora, koja su zajednika dravamalanicama ili su utemeljena praksom Suda EU.

Na osnovu ovlasti koje su drave lanice prenijele EU u primarnom pravu, EUneposredno donosi sekundarno pravo EU u koje spadaju ured e, direktive,odluke, preporuke i miljenja.

!ored primarnog i sekundarnog prava EU, u pravne izvore EU spadaju ime"unarodni ugovori koje EU zakljuuje sa tre#im dravama ili me"unarodnimorganizacijama i praksa Suda EU.

Na osnovu rojnosti i razliitosti pravnih izvora u !ravu EU, govorimo o pluralizmu izvora !rava EU.

B.Naelo funkcionalnog jedinstva

!luralizam pravnih izvora ne smije dovesti u pitanje $unkcionalnu jedinstvenost

pravnog poretka EU.%ostizanje ciljeva EU mogu#e je samo ako organi EU i drave lanice osiguraju jedinstvenu primjene i vaenje prava EU na cjelokupnoj njenoj teritoriji, to potpada pod nadzor suda EU.

C. arakteristike Prava EU

Primjer !r. ". #an $end en %oos

&injenino stanje Nizozemsko preduze#e &an 'end en (oos uvozilo je $ormaldehid iz Njemake u Nizozemsku i do ilo rjeenje za pla#anje poreza na ovu ro u u iznosu od)*.+jeenje je zasnovano na novom nizozemskom poreskomzakonu.Nizozemsko preduze#e uloilo je al u protiv rjeenja pozivaju#i se nalan -.EE koji je tada glasio/ emlje lanice ne#e me"uso no uvoditi nitiuvozne i izvozne carine ili mjere jednakog uinka niti pove#avati iste,

zakljuene u me"uso nim sporazumima.Uvozne carine u vrijeme stupanja nasnagu EE , u Nizozemskoj iznosile su 0*.Nizozemski sud zadnje instance


2/31

podnio je pred Sudom EU zahtjev za prethodnu odluku o tome, da li lan-.EE ima neposredno dejstvo u dravama lanicama na takav nain da se

pojedinci mogu pozivati na njega, te da li je novi nizozemski zakon protivanlanu -.EE .

".Naelo samostalnosti 'autonomije( Prava EU

!resudom &an 'end en (oos Evropski sud utemeljio je !ravo Evropske unijekao zase nu pravnu disciplinu, koja se time konano odvaja od 1e"unardnog javnog prava.

!ravo Evropske unije postaje novi pravni poredak me"unarodnog prava, imestie svoju samostalnost.

Odvajanje od 1e"unarodnog javnog prava podrazumijeva da !ravo EU postojineovisno od prava drava lanica.

Naelo samostalnosti se dalje ogleda u tome da za razliku od klasinog1e"unarodnog javnog prava, su jekti !rava Evropske unije nisu samo dravelanice, nego i njihovi gra"ani.

Primjer !r.). Costa*E.N.E.%.

1ilanski advokat 2laminio 3osta io je dioniar drutva za proizvvdonju idistri uciju elektrine energije E.N.E.(. sve do njegovenacionalizacije.Nezadovoljan nacionalizacijom od ija da plati raun za struju.U postupku pokrenutom ovim povodom od strane E.N.E.(.4a, 3osta je tvrdio daitalijanski zakon o nacionalizaciji E.N.E.(.4a kri vie odred i Ugovora o EE .

).Naelo neposrednog dejstva Prava EU

U presudi 3osta5E.N.E.(. Sud je potvrdio temeljnu odluku donesenu u &an 'en

en (oos, da je pravo EU sopstveni pravni poredak koji je odvojen od1e"unarodnog javnog prava.

On ima neposredno dejstvo,te o avezuje kako drave lanice tako i njihovegra"ane.

Ovdje je itno napomenuti da neposredno dejstvo ne odlikuje sve akte !ravaEU, nego samo primarno pravo, te ured e i odluke iz sekundarnog prava.

%irektive samo izuzetno mogu imati neposredno dejstvo.


3/31

&ano je razlikovati termine neposrednog dejstva, neposrednog vaenja ineposredne primjene !rava EU.

Neposredno dejstvo !rava EU znai da propis EU koji neposredno vai u

pravnim porecima drava lanica, dravni organi i sudovi moraju neposredno primijeniti i pojedinci se pred nacionalnim organima i sudovima mogu na njeganeposredno pozivati.

Neposredno vaenje !rava EU znai da je propis EU stupio na snagu i vrijedikako za EU, tako i za drave lanice.

Neposredna primjena propisa EU u dravama lanicama mogu#a je kada su unjemu sadrana prava i o aveze ezuslovni i dovoljno odre"eni.

Neposredno dejstvo6neposrednom vaenju 7 neposrednoj primjeni 78eventualno9 dodatnim uslovima.

+.Naelo nadre,enosti Prava EU

Najvaniji doprinos presude 3osta5E.N.E.(. daljem razvoju !rava EU jesteuspostavljanje naela nadre"enosti !rava EU.

Naelo nadre"enosti podrazumijeva da #e u sluaju suko a nacionalnih propisa

drava lanica sa propisima !rava EU do#i do primjene !rava EU, ime jeustanovljen njegov primat nad nacionalnim pravom.

:ime je Evropski sud povezao o avezuju#e, neposredno i nadre"eno dejstvo kaouslove koji su neophodni da i !ravo EU imalo puno dejstvo 8e$$et utile9 udravama lanicama.

U presudi 3osta5E.N.E.(. Sud EU potvrdio je da nema ovlasti da u okviru postupka prethodnog odluivanja tumai necionalno pravo niti da ispituje

njegovu uskla"enost sa !ravom EU.-.Posljedice naela nadre,enosti Prava EU

Odluka 3osta5E.N.E.(. ostavila je nerijeeno pitanje koje su posljedicenadre"enosti !rava EU.

Odgovor na ovo pitanje Sud EU je dao u odluci Simmenthal ;;.


4/31

Primjer !r.+. immenthal //

;talijansko preduze#e Simmenthal moralo je na osnovu jednog italijanskogzakona platiti zdravstveno4inspekcijsku kontrolu za uvoz govedine u ;taliju.U

postupku za povrat ovih sredstava Simmenthal se pred nacionalnim sudom pozvao na slo odu prometa ro e u skladu s EE 4om.;talijanski sud podnio jezahtjev za prethodnu odluku o tumaenju relevantnih odred i EE i pojedinihizvora sekundarnog prava, te je na osnovu ovako donnesene prethodne odlukeSuda EU presudio da 2inansijska uprava +epu like ;talije mora vratiti u rane poreze s kamatama 8presuda Simmenthal ; 9.U al enom postupku pokrenutomod strane $inansijske uprave pred italijanskim sudom postavilo se pitanje da li prvo italijanski zakonodavac, Ustavni sud ;talije ili neki drugi nacionalni organ

tre a ponititi sporni nacionalni pravni akt, ili nacionalni sud neovisno o ponitenju nacionalnog akta tre a odmah neposredno primijeniti !ravo EU.

!resudom Simmenthal konano je potvr"eno naelo nadre"enosti !rava EU.

!resuda Simmenthal izazvala je opirnu naunu de atu o tome, da li !ravo EUima nadre"enu primjenu ili nadre"eno vaenje u nacinalnim pravnim poretcima.

Nadre"enost vaenja znaila i da nacionalni propisi koji su suprotni !ravu EUautomatski postaju nitavi, pa organ neposredno primjenjuje !ravo EU.

Nadre"enost primjene tako"er znai da nacionalni organ u sluaju ovakvogsuko a propisa neposredno primjenjuje !ravo EU, ali sada opreno nacionalno pravo i dalje postoji, samo ostaje neprimjenjeno.

Osnovna posljedica naela nadre"enosto !rava EU jeste da nacionalno pravosuprotno pravu EU ostaje neprimjenjeno.

%ruga posljedica nadre"enosti !rava EU, koju je Sud EU izriito utvrdio u

odluci Simenthal ;; jeste o aveza nacionalnih organa da ne donose nove aktekoji su suprotnni postoje#em !ravu EU.

:re#a posljedica naela nadre"enosti !rava EU jeste da u odnosu izme"u !ravaEU i nacionalnog prava ne vrijedi naelo le< posterior derogat legi priori.

!onitenje naela derogacije ranije donesenog akta kasnijim u odnosu izme"u!rava EU i nacionalnih propisa Sud EU nagovijestio je ve# u 3osta5E.N.E.(., a potvrdio u odluci Simenthal ;;.


5/31

0.Primarno pravo EU

U primarno pravo EU pored osnivakih Ugovora, njihovih aneksa i protokola iUgovora kojima su izvrene njihove izmjene i dopune, spadaju i Opta pravna

naela EU koja neposredno proizilaze iz Ugovora, koja su zajednika dravamalanicama ili su neposredno razvijena i utelemljena praksom Suda EU.

U osnivake Ugovore EU spadaju/

4Ugovor o E U=

4EE i Euroatom.

!ostoji ve#i roj ugovora kojima su osnivaki ugovori izmijenjeni i dopunjeni, a

u najvanije spadaju/4Ugovor o $uziji

4>edinstveni evropski akt

4Ugovor o osnivanju EU

4Ugovor iz ?msterdama

4Ugovor iz Nice4Ugovor iz (isa ona.

U izmjene ugovora spadaju i ugovori kojima nove drave lanice pristupaju EU.

!ored navedenih ugovora, u primarno pravo spadaju njihovi aneksi i protokoli.

U primarno pravo spadaju jo O iajno pravo i opta naela !rava EU.

%ok se ugovori sa svojim izmjenama, dopunama, aneksima i protokolimanaje#e svrstavaju u pisane izvore !rava EU, O iajno pravo i opta pravnanaela EU navode se kao nepisani izvori primarnog prava EU.


6/31

E.1p2ta pravna naela EU

".Pojam i vrste

a(Nastanak

>asno je da osnivaki ugovori, uz sve njihove izmjene, dopune, anekse i protokole nisu mogli regulisati sva pitanja.

Nastao je veliki roj pravnih praznina.

Opta pravna naela EU sadanji izuzetno znaajan poloaj u !ravu EU upravosu stekla popunjavaju#i rojne pravne praznine osnivakih ugovora.

!(Pojam

Opta pravna naela su norme od temeljnog znaaja s neposredno pravnoo avezuju#im karakterom, tj.o avezuju kako upravne organe, tako i sudove.

c(Podjela

Opta pravna naela EU dijelimo na opta pravna naela zajednika dravamalanicama i opta pravna naela speci$ina za EU, a posljednje navedena dalje sedijele na naela koja proizilaze iz ugovora i naela koja proizilaze iz prakse

Suda EU.).1p2ta pravna naela specfina za Pravo EU

a(1p2ta pravna naela koja proizilaze iz ugovora

U ovu skupinu spadaju naelo dodijeljenih ovlatsi, naelo supsidijarnosti, naelo proporcionalnosti i naelo lojalnosti.

!ored ovih, ugovori poznaju jo naelo $unkcionalnog jedinstva, za ranediskriminacije, potivanja temeljnih ljudskih prava i non [email protected](Naelo pojedinanih ogranienih ovlasti

Njime je odre"eno da EU djeluje samo unutar pojedinanih ogranienih ovlastikoje su joj ugovorima izriito dodijelile drave lanice.

!!(Naelo supsidijarnosti

!rema naelu supsidijarnosti u sluajevima kada je odre"eno pitanje stavljeno unadlenost Unije, ali nije u njenoj iskljuivoj nalenosti, Unija smije djelovati


7/31

samo ako cilj razmatrane mjere ne moe u dovoljnoj mjeri iti ostvaren na nivoudrava lanica i dodatni cilj moe iti olje ostvaren na nivou EU.

cc( Naelo proporcionalnosti

Naelo proporcionalnosti zahtijeva da mjere koje donosi EU svojim o likom isadrajem ostanu unutar onoga to je neophodno za ostvarenje cilja koje slijede.

Naelo proporcionalnosti vrijedi za sve vrste nadlenosti, a ispituje se na osnovukriterija prikladnosti, nunosti i primjerenosti.

dd(Naelo lojalnosti

Naelo lojalnosti o avezuje drave lanice i EU na me"uso nu saradnju i

pomo# prilikom izvrenja o aveza koja proizilaze iz Ugovora.ee(Naelo funkcionalnog jedinstva

Naelo $unkcionalnog jedinstva podrazumijeva da se na teritoriji EU moraostvariti jedinstveno vaenje i primjena !rava EU.

ff(Naelo za!rane diskriminacije

Naelo za rane diskriminacije odre"uje da je unutar podruja primjene Ugovora

za ranjena svaka diskriminacija na osnovu dravljanstva.!ri tome je dozvoljeno da se stranim gra"anima Unije daje vie prava negodoma#im, tj. dozvoljena je diskriminacija doma#ih.

gg(Naelo non li3uet

Naelo non li@uet o avezuje Sud EU da ne moe od iti donoenje odluke.

!(1p2ta pravna naela koja proizilaze iz prakse uda EU

aa(Naelo samostalnosti

U odluci &an 'end en (oos Sud EU utemeljio je naelo samostalnosti !ravaEU, ime !ravo EU postaje autonomna pravna disciplina sa sopstvenommetodom.

!!(Naelo nadre,enosti

Naelo nadre"enosti !rava EU, uspostavljeno u odluci 3osa5E.N.E.(., ure"ujeodnos izme"u !rava EU i nacionalnog prava na takav nain da se u sluaju


8/31

suko a nacionalnih propisa drava lanica s propisima !rava EU, primjnejuje!ravo EU.

cc(Naelo neposrednog dejstva

!ravo EU neposredno o avezuje kako organe EU, tako i drave lanice i njihovegra"ane.

dd(Naelo effet utile 'punog dejstva( Prava EU

Naelo e$$et utile prevodi se kao naelo punog dejstva, a predstavlja metodutumaenja !rava EU, prema kojoj Sud EU propise EU tumai na onaj nain, nakoji #e u potpunosti ostvariti cilj koji slijede.

Sud EU vo"en naelom e$$et utile stvarao je opta pravna naela poputnadre"enog i neposrednog dejstva !rava EU.

ee(Naelo dr4avne odgovornosti za 2tetu

Naelo odgovornosti za tetu nastalo je u odluci 2rancovich kao sredstvo kojimsu se popunjavalje pravne paraznine u zatiti prava pojedinca kod nedovoljnoimplementiranih direktiva.

Ovo temeljno naelo !rava EU podrazumijeva da je drava o aveznanadoknaditi tetu koja je pojedincu nastala povredom !rava EU, kada se povredamoe pripisati dravi.

+.1p2ta pravna naela zajednika dr4avama lanicam

a(Naelo legaliteta

Naelo legaliteta podrazumijeva da nie pravne akte donose su jekti kojima je uviim pravnim aktima dodijeljena nadlenost za njihovo donoenje, da se donose prema postupcima i u o liku propisanim viim pravnim aktima 8$ormalnilegalitet9, te da sadraj niih pravnih akata ude u skladu s viim pravnimmaktima 8materijalni legalitet9.

Naelo legaliteta podrazumijeva da EU smije djelovati samo ukoliko je to predvi"eno ugovorima i na nain na koji to predvi"aju ugovori.

Naelo legaliteta konkretizivano je naelom dodijeljenih ovlasti, naelominstitucionalne ravnotee i naelo me"uso ne lojalnosti organa EU.

Na temelju legaliteta temelji se djelovanje organa svih drava lanica.


9/31

Sekundarno pravo utemeljeno je na primarnom pravu, te svi akti sekundarnog prava moraju iti u skladu s primarnim pravom EU.

1e"unarodni sporazumi koje zakljuuje EU s tre#im dravama ili

me"unarodnim organizacijama, u rangu je ispod primarnog, a iznadsekundarnog prava.

Oni o avezuju kako organe EU tako i drave lanice.

!ravo drava lanica, za razliku od sekundarnog !rava EU , nije utemeljeno na primarnom !ravu EU.

!(Naelo pravne sigurnosti

aa(Naelo pravne snage presuda2ormalnu pravosnanost stie presuda kada se vie ne moe po ijati redovnim pravnim lijekovima.

!!(Naelo za!rane retroaktivnog dejstva

a rana retroaktivnog dejstva zastupljena je u ve#ini drava lanica i podrazumijeva da se pravni akti mogu primjenjivati samo na injenina stanjanastala nakon njihovog stupanja na snagu.

+azlikuju se dvije vrste retroaktivnog dejstva, pravo i nepravo.

!ravo retroaktivno dejstvo postoji ako se pravni akt primjenjuje na injeninostanje koje je okonano prije nego to je pravni akt stupio na snagu, tj. prijenego to je o javljen u slu enim glasilima.

Nepravo retroaktivno dejstvo je dato ako se pravni akt primjenjuje na injeninostanje koje jeste poelo prije njegovog stupanja na snagu, ali tada jo nijeokonano i nastavilo je da traje nakon toga.cc(Naelo legitimnih oekivanja

Naelo legitimnih oekivanja podrazumijeva oekivanje pravnih su jekata da sesadrina pravnih propisa Unije ne razlikuje od onoga to se razumno oekuje.

!!(Naelo steenih prava

!rema naelu steenih prava, jednom steena prava na osnovu nekog pravnogakta EU, njegovom izmjenom ili ukidanjem ne prestaju vaiti.


10/31

c(Naelo savjesnosti i po2tenja

+adi se o generalnoj klauzuli koja stoji na granici izme"u morala i prava, teo ez e"uje minimalni standard savjesnog ponaanja u pravnim porecima, kako

drava lanica, tako i Evropske unije.d( Naelo prava na saslu2anje

!ravo na sasluanje osigurava pravo na o avijest o pokretanju postupka, o sviminjeninim i pravnim aspektima, pravo da se uesnik izjasni o njima i da senjegovo izjanjavanje uzme o o zir prilikom odluivanja.

5. ekundarno pravo

".Pojam6 o!lici i karakteristkea( %egalitet sekundarnog prava

Sekundarno pravo EU je skup svih pravnih akata koje Organi EU donose naosnovu ugovora.

!rimarno pravo prua osnov za donoenje sekundarnog prava.

Sekundarno pravo je $ormalno i materijalno podre"eno primarnom pravu.

!( Numerus clausus o!lika pravnih akata sekundarnog prava

U svrhu izvrenja ovlasti EU organi usvajaju ured e, direktive, odluke, preporuke i miljenja.

Samo ured e,direktive i odluke karakterie o avezuju#e dejstvo, dok preporukei miljenja nisu o avezuju#a.

Ogranienje na pet o lika pravnih akata, odnosno stvaranje numerus claususanije potpuno dosljedno sprovedeno. Nastavljaju da postoje akti poput smjernica ili op#ih smjernica koji spadaju usekundarno pravo.

Sekundarno pravo moe nastajati putem O iajnog prava ili op#ih pravnihnaela EU.

Numerus clausus akata ima za posljedicu da samo navedeni akti mogu uticati na

su jektivna prava gra"ana EU.


11/31

c(7akonodavni i nezakonodavni akti

(isa onskim ugovorom uvedena je podjela akata sekundarnog prava nazakonodavne i nezakonodavne.

akonodavni akti su akti koji se donose u redovnom ili pose nomzakonodavnom postupku.

U zakonodavne akte spadaju ured e, direktive i odluke.

Svi drugi akti su nezakonodavni.

Ured e, direktive i odluke se mogu donijeti kao delegirani i proved eni akti.

U samom nazivu akta mora stajati pridjev delegirani odnosno proved eni.

!roved eni akt mora iti u saglasnosti s osnovnim, to znai da smijekonkretizovati, ali za razliku od delegiranih akata, ne smije mijenjati ilidopunjavati osnovni akt.

!rema samom nazivu se moe vidjeti da li se radi o zakonodavnom aktu, kadanaziv ne sadri navedene pridjeve, ili nezakonodavnom akatu, kada u nazivustoji delegirana ured a ili proved ena ured a.

U nezakonodavne akte pored delegiranih i proved enih, u raja se i tre#a skupinaakata, koje organ EU donosi u nezakonodavnom postupku neposredno naosnovu Ugovora.

og toga injenica da ured a, direktiva ili odluka u svom nazivu ne sadri pridjev delegirana ili proved ena ne znai uvijek da se radi o zakonodavnomaktu.

d( 8ijerarhija pravnih akata sekundarnog prava

!ostavlja se pitanje da li je podjelom na zakonodavne i nezakonodavne akteuvedena hijerarhija izme"u akata sekundarnog prava.

%elegirani i proved eni akti svoje utemeljenje nemaju neposredno u ugovorima,nego u sekundarnim zakonodavnim aktima, z og ega se kod njih moe govoritio tercijarnom pravu.

%elegirani i proved eni akti hijerarhijski su podre"eni sekundarnom pravu .


12/31

).Ured!a

a( 1p9i i o!avezuju9i karakter

Ured a je op#i pravni akt koji je pravno o avezuju#i u svim svojim dijelovima ineposredno vrijedi u dravama lanicama.

Ured a je akt sekundarnog prava.

!rva karakteristika ured e jeste da se radi o pravnom aktu sa op#im dejstvom.

!ravni akt je op#i kada se prema o jektivno postavljenim kriterijima odnosi nave#i roj oso a.

;ndividualan je kada regulie zakonsku poziciju odre"enih ili odredivih oso a.

%ruga karakteristika ured e jeste da je o avezuju#a u svim svojim dijelovima.

Ova karakteristika razlikuje ured u, s jedne strane, od preporuka i miljenja kojenisu o avezuju#e, a s druge strane od direktiva, koje su o avezuju#e samo u pogledu svog cilja.

Najvanija karakteristika ured i je njihovo neposredno vaenje u dravamalanicama.

Primjer !r.-. #ariola

!reduze#e &ariola uvozilo je penicu iz drava nelanica u ;taliju. Ured ama Eza ranjeno je propisivanje carina i taksi jednakog uinka za uvoz penice iztre#ih zemalja.Ured e su implementirane u nacionalnim italijanskimzakonima.;talijanski zakonodavac je nakon stupanja na snagu Ured e doniozakon kojim se propisuje porez na istovar u lukama, koji je predze#e &ariolamoralo platiti pri uvozu penice iz Aanade i ?rgentine.

!(Neposredno dejstvo

Ured a svojim stupanjem na snagu postaje sastavni dio pravnog poretka dravalanica, ez potre e za njenom implementacijom u nacionalno pravo.

!ored neposrednog vaenja, odred e ured i karakterie i naelo neposredne primjene, pod uslovom da su dovoljno odre"ene i ezuslovne.

Odred ama ured i koje ispunjavaju uslove neposredne primjene, a time zajednos neposrednim vaenjem imaju neposredno dejstvo, utemeljuju se prava i


13/31

o aveze pojedinaca, iju zatitu oni mogu traiti pred nacionalnim sudovima, ilo da se radi o odnosu s drugim pojedincem ili s nekim nacionalnim organom.

c(Nadre,eno i !lokiraju9e dejstvo

!resuda &ariola pose an znaaj ima u pogledu razjanjenja odnosa ured i EU prema nacionalonm pravu.

Sud EU je ponovo pojasnio nadre"enost ured i EU nacionalnom pravu.

Ured e za ranjuju dravam lanicama regulaciju o lasti koja je ruglisanaured om.

'ovorimo o lokiraju#em dejstvu Ured i.

%rave lanice nemaju ovlasti da odstupaju od $ormulacije ured e, pa ak ni da je prepiu u nacionalno pravo.

Odluka &ariola naglaava da je nedozvoljeno nacionalnim zakonima mijenjatisadraj ured e ili odlagati njen datum stupanja na snagu.

d(Ured!a kao Evropski zakon

Ured e se mogu smatrati nekom vrstom nacionalnog ili evropskog zakona.

!otvrdu nalazimo i u neuspjelom Evropskom ustavu, u kojem je ured azamijenjana Evrospkim zakonom.

+.0irektiva

a(Pravna priroda

%irektiva je o avezuju#a za drave lanice i to svojim ciljem, dok nacionalniminstitucijma preputa oda ir o lika i sredstava za njenu implementaciju.

O avezuju#e dejstvo direktive ogranieno je na njen cilj, a adresati su iskljuivodrave lanice, to ima za posljedicu da se direktive mogu odnositi na pojedincasamo posredno.

%irektiva je op#i akt sekundarnog prava koji nije upu#en gra"anima, negodravama lanicama.

%irektivama je svojstven dvostepeni postupak donoenja.


14/31

U prvoj $azi organi EU donose tekst direktive odre"uju#i rok unutar kojegadirektiva mora iti implementirana u dravama lanicama i druga $aza postupkau kojoj drave lanice implementiraju direktivu u nacionalono pravo.

U prvoj $azi postupka, do implementacije direktive u nacionalno pravo, direktiva je o avezuju#a samo za drave lanice, ne i za gra"ane.

Sa implementacijom direktive u nacionalno pravo gra"ani stiu prava i o aveze.

!(/mplementacija direktive

%irektiva je naj lae sredstvo kojim organi mogu donositi novo pravu EU.

Ona ostavlja prostor dravama lanicama da prilikom implementacije tekst

direktive u odre"enoj mjeri prilagode sistematici i terminologiji nacionalnog prava.

%irektiva za razliku od ured e nije o avezuju#a u svim svojim dijelovima, negosamo svojim ciljem.

!raksa Suda EU u pogledu $orme implementacije direktiva u nacionalno pravone zahtijeva nuno da njeni propisi $ormalno i doslovno udu replicirani uizriitom zakonskom propisu.

U pogledu sadraja, direktiva kao nijedan drugi pravni akt EU prua mogu#nostdravama lanicama da sadraj direktive prilagode svom pravu prilikomimplementacije.

%rava lanica svoju o avezu da implementira direktivu mora izvriti u roku zaimplementaciju koju odre"uje sama direktiva.

Naknadana implementacija direktive, u pravilu nije dozvoljena z og naelaza rane retroaktivnog dejstva kao op#eg naela !rava EU.

c(Prethodno dejstvo

U pogledu dejstva direktive strogo tre a razlikovati dva vremenska perioda/

.od stupanja na snagu direktive do isteka roka za implementaciju i

-. nakon isteka roka za implementaciju.

U prvom periodu direktiva o avezuje drave lanice na implementaciju.


15/31

Naelo lojalnosti za ranjuje dravama lanicama da od momenta stupanja nasnagu direktive i za vrijeme trajanja roka za implementaciju donose mjere kojesu suprotne direktivi, ako su one prikladne da oz iljno dovedu u pitanjeostvarenje cilja direktive.

Ovo se naziva prethodnim dejstvom direktive.

%rave lanice za vrijeme roka za implementaciju moraju donijeti sve nunemjere da i osigurale da #e se istekom roka za implementaciju ostvariti ciljdirektive, tj. da #e direktiva po isteku roka iti ispravno implementirana unacionalno zakonodavstvo.

d(Neposredno dejstvo

%vostepeno o avezuju#e dejstvo nalae da direktiva nakon isteka roka zaimplementaciju u dravama lanicama moe imati samo posredeno dejstvo, putem nacionalnog pravnog akta kojim se direktiva implementira.

Ostavljeno je otvoreno pitanje da li direktiva nakon isteka roka zaimplementaciju u sluajevima kada je loe implementirana ili nije uop#eimplementira u nacionalno pravo moe imati neposredno dejstvo.

Na ovo pitanje je Sud EU dao odgovor u sudskoj praksi.

Primjer !r.: #an 0u;n

Nizozemskoj dravljanki BConne van %uCn za ranjen je ulazak u &elikuDritaniju u svrhu zaposlenja kao sekretarica u scientolokoj crkvi. a rana jerezultat politike koju je &elika Dritanija imala prema ovoj crkvi z og njenogtetnog uticaja na drutvo.&an %uCn se u svrhu ostvarivanja svog prava naulazak pred nadlenim organima &elike Dritanije pozivala kako na slo odukretanja radnika tako i na lan 0.%irektive o koordinaciji pose nih mjera u pogledu kretanja i oravka stranih dravljana ukoliko su one opravdanerazlozima javnog poretka, javne sigurnosti ili javnog zdravlja.=lan 0. %irektiveglasio je/ 1jere donesene z og javnog poretka ili sugurnosti mogu se zasnivatiiskljuivo linom ponaanju pojedinca o kojem se radi.Navedena odred adirektive u vrijeme postavljanja zahtjeva nije ila implementirana u nacionalni poredak &elike Dritanije, uprkos isteklom roku za implementaciju.


16/31

aa(Nastanak

U presudi &an %uCn ES je utvrdio neposredno dejstvo direktive.

%irektive su o avezuju#e za drave lanice samo svojim ciljem, a preputajudravama lanicama iz or o lika i sredstva implementacije, ila je neoekivana ezuslovna odluka Suda EU, da pojednici mogu zasnivati prava neposredno naodred ama direktive.

Sud EU je odluku zasnovao na etiri argumenta.

U prvom se morao potruditi da ospori najjai argument koji govori protivneposrednog dejstva direktive, a to je sam tekst Ugovora.

;zriito je navedeno da ured e imaju neposredno dejstvo, dok takav propisnedostaje za direktive.

Sud EU nastojao je argumentacijom omekati ovakav naizgled jasan propis,utvr"uju#i da ured e mogu 8 a ne moraju9 imati neposredno dejstvo.

?ko ured e nemaju uvijek neposredno dejstvo, onda i direktiva moe imatineposredno dejstvo.

U drugom argumenti, Sud EU neposredno dejstvo izveo je iz o avezuju#egdejstva direktive, koje i ilo poniteno ako pojedinci ne i mogli tititisu jektivna prava koja im direktiva prua.

!ozivanjem sa naelom e$$et utile u tre#em argumentu, koje i ilo osla ljenoako se pojedinci ne i mogli neposredno pozivati na direktivu.

U etvrtom argumentu, Sud EU iskoristio je postupak prethodnog odluivanja, ukojem se nacionalni sudovi mogu o ratiti Sudu EU sa pitanjem u pogledutumaenja ili validnosti nekog akta, ukljuuju#i i direktive.

O avezuju#e dejstvo iz drugog argumenta i postupak prethodnog odluivanja izetvrtog imaju za svrhu da daju potporu naelu e$$et utile koji je najsnanijiargument.

Naelo e$$et utile zahtijeva neposredno primjenu direktiva, jer i inae dravelanice neispunjenjem svojih o aveza za implementacijom direktive mogli ponititi njena dejstva i uskratiti gra"anima Unije su jektivna prava koja im ta

direktiva prua.


17/31

!!(1granienja

!resuda &an %uCn nametnula je pitanje da li uop#e postoji razlika izme"uneposrednog dejstva ured i i direktiva.

Aako je Sud EU naglasio u odluci &an %uCn, tre a u svakom pojedinanomsluaju, dakle in concreto, ispitati da li je odred a direktive podo na da proizvodi neposredno dejstvo.

%irektiva moe imati neposredno dejstvo, ne samo ukoliko direktiva nije uop#eimplementirana u nacionalno zakonodavstvo, nego i ako to nije uinjeno naispravan nain.

Sud EU je utvrdio da neposredno dejstvo direktive nije iskljueno ni kada suodred e direktive ispravno implementirane u nacionalno pravo.

cc(#ertiklano neposredno dejstvo

Osnovni sluaj neposrednog dejstva direktiva jeste kada drava nije ili jenedovoljno implementirala odred e direktive koje zasnivaju su jektivna prava pojedinaca.

S o zirom na to da se radi o odnosu pojedinca prema dravi, govorimo o

vertikalnom neposrednom dejstvu direktive.U ovom klasinom sluaju drava iva kanjena za neizvrenje svoje o avezeda implementira direktivu, tako to njeni organi i sudovi moraju po slu enojdunosti neposredno na osnovu odred i direktive pojedincima osigurati pravakoja im te odred e daju.

;z istih razloga, nije mogu#e da se drava, koja je propustila da ispravnoimplementira direktivu, neposredno poziva na njene odred e koje zasnivaju

o aveze za pojedinca, tj,nije dozvoljeno o rnuto vertikalno neposredno dejstvo. Neimplementirane ili nedovoljno implementirane direktive ne smiju proizvoditio aveze za pojedinca.

!ojedinci ne mogu iti krivino gonjeni na osnovu neimplementirane ilinedovoljno implementirane direktive.

orizontalno neposredno dejstvo direktive nije dozvoljeno, jer je direktiva

upu#ena dravi lanici, te ne smije pojedinac odgovarati za propust dravelanice da implementira direktivu.


18/31

%ozvoljeno je EU da name#e o aveze pojedincima samo putem ured i, ne idirektiva.

Ariterij za odre"ivanje koje tijelo se moe smatrati dravnim utvr"eni su u

odluci 2oster.Stoga neposredno dejstvo direktive vrijedi prema tijelima/

.koja djeluju pod dravnim nadzorom

-.koja imaju pose ne ovlasti, ire od uo iajenih u privatnopravnim odnosima

0.koja pruaju javne usluge i

F.ije ovlasti za pruanje usluga proizilaze iz pravnog akta koji je donijeladrava.

; sama $ormulacija nagovijetava da i tijela, koja ne ispunjavaju kumulativno svaetiri uslova mogu iti smatrana dravnim organom u svrhu utvr"ivanjaneposrednog dejstva direktive.

;z prakse Suda EU moe se naslutiti da se naroito prva dva uslova smatrajualternativnim.

dd(1!jektivno neposredno dejstvoU skorijoj praksi Suda EU, dodatno je ustanovljeno o jektivno neposrednodejstvo direktiva.

O jektivno neposredno dejstvo moe imati direktiva koja nema za cilj da daje prava pojedincima.

Aada su ispunjeni uslovi neposrednog dejstva, dakle direktiva nije

pravovremeno implementirana ili je nedovoljno implementirana, a njeneodred e su ezuslovne i dovoljno odre"ene, te kada se direktiva tekstomneposredno o ra#a organima drava lanica koje o avezuje na odre"enodjelovanje ili suzdravanje od djelovanja, ez 8neposrednog9 zasnivanja prava pojedinaca, direktiva moe imati neposredno dejstvo.

Sud EU je o jektivno neposredno dejstvo uspostavio u tu i Aomisije protiv Njemake, jer prilikom izdavanja dozvole za rad toplane nije ispitala njen uticajna okolinu, to je suprotno direktivi.


19/31

+ok za implementaciju direktive istekao je u julu G)).godine, a Njemaka jedirektivu implementirala tek u avgustu GGH.godine.

Njemaka je u postupku pred Sudom EU zastupala miljenje da direktiva ne

moe imati neposredno dejstvo, jer ne daje prava pojedincima.Sud EU je utvrdio da Aomisija tereti Njemaku z og neispunjenja o aveze kojaneposredno proizilazi iz direktive, to prema miljenju Suda nije nikako povezano s praksom Suda EU, da se pojedinac u sluaju neimplementiranedirektive moe neposredno pozivati na njene odred e koje su dovoljno odre"enei ezuslovne.

Sud EU uvodi razliku izme"u direktiva koje zasnivaju o jektivne o aveze

drava lanica i njihovih organa i direktiva koje pruaju su jektivna prava.Odred e direktive koja ima za cilj da zasnuje o jektivne o aveze drave lanice,uz ispunjenje ostalih uslova, mogu imati neposredno dejstvo, ez o zira na toto direktiva ne prua prava pojedincima.

'ovorimo o o jektivnom neposrednom dejstvu direktive.

U daljnoj praksi Sud EU je dozvolio pojedincima da se pozivaju na o jektivnoneposredno dejstvo direktive, kako ne i dolo do primjene nacionalnog pravakoje je suprotno direktivi.

!ro lem koji se javlja u sluajevima o jektivnog neposrednog dejstva jeste daneimplementirana direktiva ima horizontalno dejstvo, tj. primjenjuje se i naodnose izme"u pojedinaca.

ee(


20/31

Ovakva ogranienja ne postoje u sluaju ured i, s o zirom na to da oneneposredno vrijede od momenta stupanja na snagu i one mogu stvarati kako prava, tako i o aveze pojedinaca i vrijede kako u horizontalnom odnosu8pojedinac4pojedinac9, tako i u vertikalnom 8pojedinac4drava9 i o rnutovertikalnom odnosu 8drava4pojedinac9.

e( 1!aveza tumaenja nacionalnog prava u skladu sa direktivom

Primjer !r.=. #on Colson

Aaznenopopravni dom nije zaposlio diplomirane socijalne radnice z ognjihovog spola.Ovaj zatvor prima samo muke zatvorenike, te se odluio zazaposlenje dva muka socijalna radnika, koji su imali nie

kvali$ikacije.Socijalne radnice su se pred njemakim sudovima pozivale na%irektivu o implementaciji naela jednakog postupanja prema mukarcima ienama u pogledu zapoljavanja, strunog o razovanja i nepredovanja i uslovarada.%irektiva propisuje dunost zemalja lanica da osiguraju sudsku zatitunavedenog naela, ez preciziranja konkretnih sankcija u sluaju povredenaela.%irektiva je implementirana u nacionalno zakonodavstvo koji predvi"ada se diskriminiranim kandidatima nadoknadi ona teta, koja je nastala naosnovu oekivanja da #e radni odnos iti zasnovan ez diskriminacije.Na

osnovu ove odred e, njemaki nacionalni sud je smatrao da socijalnimradnicama moe dodijeliti samo putne trokove, koje su imale u vezi s prijavimna konkurs.

aa(>umaenje nacionalnih propisa kojima se neadekvatno implementiradirektiva6 u skladu s direktivom

U odluci &on 3olson Sud EU nastoji da popuni prazninu u sistemu zatite prava pojedinaca.

&ertikalno neposredno dejstvo direktive za uslov ima da direktiva uop#e nijeimplementirana u nacionalno zakonodavstvo.

Aada uslovi za vertikalno neposredno dejstvo nisu ispsunjeni, nacionalni organiimaju o avezu da odred e kojima je direktiva nedovoljno 8loe9 implementirana pokuaju tumaiti na takav naina da osiguraju ostvarenje samog cilja direktive,naravno, ostaju#i unutar prostora koji im sam tekst nacionalnih propisa prua zatakvo tumaenje.


21/31

U konkretnom sluaju, odred a nacionalnog zakona koja odre"uje naknadu teteza sluaj diskriminacije, mora se tumaiti tako da nadokna"ena teta mora itive#a od npr. isto sim oline naknade tete, poput naknade trokova pretrpljenihz og same aplikacije na radno mjesto.

'ovorimo o o avezi tumaenja nacionalnog prava, kojim je neadekvatnoimplementirana direktiva, u skladu sa direktivom.

Neposredno dejstvo direktive vodi do suspenzije primjene nacionalnog pravasuprotnog direktivi, dok tumaenje nacionalnog prava u skladu sa direktivomuva suverenitet drava lanica, jer uva primjenu nacionalnog prava.

!!( >umaenje nacionalnih propisa u skladu s direktivom i ako nisu

donijeti u svrhu implementacije direktiveSud EU proirio je naelo tumaenja u skladu s direktivom i na nacionalne propise koji ne slue implementaciji same direktive, ak i na propise koji sudonijeti prije same direktive.

:o znai da se u sluaju neadekvatne 8manjkave, nedovoljne9 implementacijedirektive ili njene neimplementacije cjelokupno nacionalno pravo koje je unutar podruja primjene direktive mora tumaiti u skladu s direktivom.

:o je samo dosljedno ako se uzme u o zir da nekada implementacija direktivenovim nacionalnim aktom nije ni potre na, ako odgovaraju#e odred e od ranije postoje u nacionalnom pravu, te da izvrni i sudski organi drava lanicazajedno sa zakonodavnom vla#u snose o avezu da osiguraju ostvarenje ciljadirektive.

cc( 1granienja o!aveze tumaenja nacionalnih propisa u skladu sdirektivom

O aveza tumaenja nacionalnog prava u skladu s direktivom ne vrijedineogranieno.

Aao prvo, u sluajevima kada nacionalni akt kojim je implmentirana direktivadodatno o uhvata i injenina stanja, koja nisu unutar podruja primjenedirektive, taj prekomjerni dio nacionalnog akta nije o uhva#en o avezomtumaenja u skladu s direktivom.

:o znai da je mogu#e da se u praksi jedan dio nacionalnog akta kojim jeimplementirana direktiva tumai u skaldu s direktivom, dok se drugi dio,koji


22/31

regulie pitanja izvan podruja primjene direktive, tumai prema pravilimanacionalnog prava.

Aao drugo, Sud EU je o avezu tumaenja u skladu s direktivom ograniio na

period nakon isteka roka za implementaciju.Ovakvom odlukom postie se skladnost s neposrednim dejstvom direktive, kojetako"er moe nastupiti tek nakon isteka roka za implementaciju.

:umaenje nacionalnih propisa u skladu s direktivom vrijedi i za odnose izme"u privatnih lica.

Osnovno pravilo kojeg se mora pridravati pri tumaenju u skladu s direktivom, jeste da ostane unutar onog znaenja koje dozvoljava sama $ormulacijanacionalnog propisa.

!ri tom su nacionalni sudovi o avezni da koriste sve metode tumaenja koje imstoje na raspolaganju kod tumaenja izvorno doma#eg prava da i ostvarili ciljdirektive.

:umaenje nacionalnih propisa u skladu s direktivom nalzi svoju granicu uop#im naelima !rava EU, a najprije u naelu legaliteta, pravne sigurnosti iza rane retroaktivnog dejstva.

f( 0r4avna odgovornost za 2tetu nastalu nedovoljnom implementacijomdirektive

Primjer !r. ?. 5rancovich

?ndrea 2rancovich i %anila Doni$aci radile su za italijansko preduze#e, koje imusljed $inansijskih pro lema plate ili nije ispla#ivalo ili ih je ispla#ivalo samo udijelovima.Nakon to je preduze#e otilo pod steaj, radnici su pokrenuli izvrni

postupak u kojem se nije imalo ta zaplijeniti.Evropska zajednica je G)H.godinedonijela %irektivu o uskla"ivanju zakona drava lanica u pogledu zatitezaposlenika u sluaju insolventnosti njihovog poslodavca.%irektiva je predvi"ala o avezu drava lanica da osnuju garantne $ondove, iz kojih i se usluaju steaja poslodavca uposlenicima mogle isplatiti neispla#ene plate i ostalenaknade.Nakon to ;talija nije ispunila svoje o aveze iz direktive, Sud EU je u postupku Aomisije protiv ;talije utvrdio da ;talija jo uvijek nije implementiraladirektivu.?ndrea 2rancovich, %anila Doni$aci i jo 00 radnika tog preduze#a

odluili su potraivati naknadu tete od +epu like ;talije.


23/31

aa(Nastanak

U presudi 2rancovich, Sud EU je uspostavio jedno od najvanijih naela !ravaEU, naelo dravne odgovornosti za tetu.

%rava lanica odgovara za povredu !rava EU, z og koje je pojedincima nastalateta.

%rava odgovara ez o zira na to da li je teta uzrokovana njenomzakonodavnom, sudskom ili izvrnom vla#u.

Aao u odluci 2rancovich, odgovornost drave postoji i u pogledu tete nastalez og proputanja zakonodavnih organa da donesu odre"eni propis, konkretnije propis kojim i implementirala direktivu EU.

og toga je vrlo znaajna konstatacija Suda EU da dravna odgovornost zatetu nastalu povredom !rava EU od strane dravnog organa svoj pravni osnovima neposredno u !ravu EU, a ne u nacionalnom pravu.

!!(Uslovi

Sud EU je u odluci 2rancovich $ormulisao uslove za dravnu odgovornostnastalu z og neimplementacije direktive u nacionalno zakonodavstvo na

slijede#i naina/.cilj direktive mora iti dodjela prava pojedincima

-.sadraj prava datih pojedincima mora iti odrediv na osnovu ove direktive

0.mora postojati uzrono4posljedina veza izme"u povrede !rava EU koju je poinila drava i tete koju je pretrpio pojedinac.

!rvi uslov podudara se s uslovom dodjele su jektivnih prava u okviruvertikalnog neposrednog dejstva direktiva.%rugi uslov lake je ispuniti nego uslov dovoljne odre"enosti i ezuslovnostiodred i direktive, to se zahtijeva za neposredno dejstvo.

:re#i uslov nalae da drava ne#e odgovarati za tetu koja i nastala u sluaju danije dolo do povrede !rava EU.

U osnovi se zahtijeva postojanje tete, tetene radnje u o liku povrede !rava EU

i uzrono4posljedina veza izme"u tete i tetne radnje.


24/31

cc( 1dnos prema vertikalnom neposrednom dejstvu direktiva

!otraivanje tete od drave lanice u okviru naela dravne odgovornosti zatetu tre a strogo razlikovati od vertikalnog neposrednog dejstva direktive.

Slinost je to u o a sluaja u rezultatu radi se o odnosu u kojem pojedinac potrauje svoja prava od drave.

U sluaju vertikalnog neposrednog dejstva na odnos izme"u pojedinca i draveneposredno se primjenjuju odred e neimplementirane ili loe implementiranedirektive, pod uslovima uspostavljenim u sudskoj praksi.

U sluaju dravne odgovornosti za tetu, kao prvo, pojedinac u pravilu ne#emo#i potraivati pozitivna prava koja mu daje direktiva, kao npr. pravo na raskidugovora, pravo na zasnivanje radnog odnosa ili slino, nego samo naknadu tetekoja je nastala na taj nain to mu drava lanica nije dala pravo predvi"enodirektivom.

Aao drugo, pojedinac ne moe potraivati svoja prava koja i mu davalaneimplementirana direktiva od pravnog su jekta s kojim je stupio u odnos, a ukojem mu je nastala teta.

!ojedinac tetu potrauje od drave lanice neovisno od toga s kim je stupio uodnos, jer je drava lanica ta koja mu neizvrenjem svoje o aveze zaimplementacijom direktive nije osigurala prava koja daje direktiva, pa se nijemogao pozivati na njih u datom odnosu.

dd( udska za2tita

Naknada tete pretrpljene z og povrede !rava EU potrauje se pred nacionalnimsudovima drava, iji su organi poinili povredu.

!ri tome se na sva pitanja koja nisu regulisana !ravom EU primjenjujenacionalno pravo.

Ukoliko !ravo EU ne utvr"uje nadleenost sudova ili procesne i materijalne propise za odgovornost za tetu, drave lanice primjenjuju sopstvene propise, aukoliko takvi propsi ne postoje u nacionalnom pravu, onda ih zakonodavacdrave lanice mora donijeti.


25/31

g(/spitivanje direktiva koje daju prava pojedincima

Primjer !r. @ 5accini 0ori

&injenino stanje

!reduze#e ;nterdi$$usion sklopilo je na milanskoj eljeznikoj stanici s 2accini%ori ugovor o kursu engleskog jezika.Ugovor je sklopljen nakon to je predstavnica preduze#a prila 2accini %ori na stanici, a ugovoru nije prethodionikakav interes 2accini %ori za usluge ovog preduze#a.=etiri dana kasnije,2accini %ori je preporuenom potom poslala opoziv ovog ugovora preduze#u;nterdi$$usion.!reduze#e +ecre , kojem je preduze#e ;nterdi$$usion ustupilosvoja potraivanja, nekoliko mjeseci kasnije tuilo je 2accini %ori na isplatu

ugovorenog iznosa.!red italijanskim sudovima 2accini %ori pozvala se naodred e %irektive o zatiti potroaa u pogledu ugovora sklopljenih izvan poslovnih prostorija, koje potroaima daju pravo na neo razloeni opozivugovora u roku od sedam dana.Uprkos isteku roka za implementaciju direktiveve# G)I.godine , ;talija nije implementirala ovu direktivu u nacionalnozakonodavstvo sve do GG-.godine.

aa( 7a!rana horizontalnog neposrednog dejstva direktiva

Najve#i znaaj presude 2accini %ori lei u konanoj potvrdi da direktive nemogu imati su jektivno neposredno dejstvo izme"u pojedinaca.

S jedne strane horizontalno neposredno dejstvo dovelo i do o aveze pojedinacakojima njihova o aveza usljed neimplementacije u nacionalno zakonodavstvonije morala iti poznata, s o zirom na to da su direktive upu#ene dravamalanicama.

S druge strane drava koja je odgovorna za neimplementaciju time i pre acila

odgovornost na pojedince protiv kojih i ovlateni adresati potraivali svoja prava dodijeljena direktivom.

Ovdje dolazimo do argumenta koji je u 2accini %ori upotrije io sam Sud EU, ato je da Ugovori ne dodjeljuju pravo EU da direktivama neposredno o avezuje pojedince, kao to je to izriito sluaj s ured ama.

Stoga je za rana neposrednog horizontalnog dejstva direktiva u skladu snaelom dodijeljenih ovlasti, a time i izraz potivanja suverenosti drava lanica

i naela suspsidijarnosti.


26/31

!ored toga, ovakva odluka odgovara naelu legitimnih oekivanja pojedinaca dane#e iti o avezani direktivom upu#enom dravi lanici, a koju ova nijeimplementirala.

Ostaje kritika da je ovom praksom kanjena 2accini %ori koja se pouzdala u prava koja joj prua direktiva.

!!( hema za ispitivanje direktiva koje daju prava pojedincima

O aveze nacionalnog suda mogu se sumirati na slijede#i nain/

/ ispitivanje uslova za neposredno dejstvo direktive

// tumaenje postoje#ih nacionalnih propisa u skladu sa tekstom i ciljem

direktive/// ispitivanje uslova za dravnu odgovornost za naknadu tete.

/ Nacionalni sud u skladu s navedenom praksom Suda EU prvo ispituje slijede#ekriterije za vertikalno neposredno dejstvo direktive/

.rok za implementaciju je istekao

-.relevantne odred e direktive nisu ili su nedovoljno 8nepravilno9

implementirane u nacionalno pravo0.odred e direktive daju prava pojedincima

F.radi se o odnosu pojedinaca i dravnih organa, koji ispunjavaju kriterije iz presude 2oster.

// :umaenje postoje#ih nacionalnih propisa u skladu s tekstom i ciljemdirektive i#e neophodno, ukoliko jedan od prethodno navedenih uslova za

vertikalno neposredno dejstvo nije ispunjen, pa pojedinac svoja prava ne moeostvariti neposredno na osnovu direktive.

/// Ukoliko pojedinac ne moe ostvariti svoja prava z og toga to uslovi zavertiklano neposredno djestvo nisu dati, a tumaenje nacionalnih propisa uskladu s direktivom ne donosi eljeni rezultat, gra"anin EU moe od svojedomovine potraivati naknadu tete pred nacionalnim sudovima.


27/31

Uslovi za dravnu odgovornost/

.direktiva ima za cilj dodjelu prava pojedincima

-.su jektivna prava su odrediva

0.postoji neposredna uzrono4posljedina veza izme"u povrede !rava EU i tetenastale ote#enoj oso i

F.povreda !rava EU je dovoljno oz iljna.

h(0r4avna odgovornost za 2tetu nastalu povredom neposrednoprimjenjivog Prava EU

Primjer !r. . Brasserie du pecheur i 5actortame

&injenino stanje

Predmet Brasserie du pecheur

2rancuska pivara Drasserie du pecheur morala je o ustaviti uvoz piva u Njemaku, jer su joj isti za ranili njemaki organi s o razloenjem da pivo nijeu skladu s naelom isto#e piva, propisano njemakim zakonom o porezu na pivo.Sud EU je u okviru postupka z og povrede Ugovora, pokrenutog od strane

Aomisije donio odluku da je navedena odred a njemakog zakona u suprotnostisa Ugovorom.Drasserie du pecheur je nakon toga tuila Saveznu +epu liku Njemaku za tetu koju je pretrpjela z og protupravne za rane uvoza piva.

Predmet 5actortame

Dritanski zakon o trgovini na moru uveo je novi nain registracije, prema kojemsvi rodovi za ri olov, ili ve# registrovani li ne, moraju ispuniti uslovedravljanstva, pre ivalita i oravita vlasnika. akon prije svega ima za cilj dasmanji postotak panskih vlasnika rodova za ri olov.Svima koji nisuispunjavali nove uslove registracije, oduzeta je dozvola za ri olov.!red SudomEU je okonan postupak o povredi Ugovora, u kojem je donesena odluka da sunavedeni uslovi suprotni !ravu EU.

".Pravni osnov naela dr4avne odgovornosti za 2tetu

U odluci Drasserie de pecheur52actortame Sud EU je potvrdio da je naelodravne odgovornosti za tetu samostalno naelo koje svoj pravni osnov ima u!ravu EU.


28/31

Sud EU je, kao prvo, uspostavio vezu izme"u naela dravne odgovornosti zatetu i odgovornosti EU za tetu koju poine njeni organi i slu enici.

Naelo dravne odgovornost za tetu uspostavljeno u odluci 2rancovich

proizilazi iz duha pravnog poretka stvorenog ugovorom, pa svoj pravni osnovima u primarnom pravu EU.

Nakon to je naelo dravne odgovornosti za tetu uspostavljeno u odluci2rancovich uspostavljeno za sluaj neimplementacije direktive, dakle pravnogakta koji u pravilu nema neposredno dejstvo, Sud EU je u odluci Drasserie de pecheur52actortame ovo naelo potvrdio i za sluaj povrede neposredno primjenjivog !rava EU, dakle primarnog prava, ured i i odluka.

).Uslovi dr4avne odgovornosti za 2tetuU presudi Drasserie de pecheur52actortame Sud EU je potvrdio usloveodgovornosti drave lanice za povredu !rava EU donesene u presudi2rancovich.

!onovio je da povrije"eni propis mora imati za cilj dodjelu prava pojedincima ida mora postojati neposredna uzrono4posljedina veza izme"u povrede !ravaEU i tete nastale ote#enoj oso i.

+.0r4avni organ koji je poinio povredu

!rema odluci Drasserie de pecheur52actortame drava lanica odgovara za povredu prava EU koju poini ilo koji od njenih organa svojim injenjem ili propustom injenja.

U ovoj odluci Sud EU naroito je o razloio da drava lanica ne odgovarasamo za povrede organa izvrne vlasti, nego i za injenja, odnosno propusteinjenja svojih zakonodavnih organa.

U kasnijoj sudskoj praksi Sud EU je potvrdio da drava odgovara i za povredu!rava EU od strane svog sudstva, pa ak i kada se radi o odluci Suda najvieinstance te drave lanice.


29/31

-.0ovoljna oz!iljnost povrede

Sud EU je u odluci Drasserie de pecheur52actortame potvrdio da naelo dravneodgovornosti za tetu poiva na sistemu o jektivne odgovornosti.

U takvom sistemu krivica nije samostalan uslov za odgovornost drave, nego jedino ogranienje odgovornosti predstavlja ispitivanje postojanja dovoljnooz iljne povrede !rava EU.

!ri odluivanju o dovoljnoj oz iljnosti povrede u skladu s ovom presudomuzimaju se u razmatranje slijede#e okolnosti/

.jasno#a i preciznost povrije"enog propisa EU

-.o im diskrecije koji dravnim organima preputa povrije"eni propis0.injenica da li su povrede !rava EU i nanoenje tete poinjeni namjerno ilinenamjerno

F.da li je eventualna pravna za luda izvinjena ili ne

J.mogu#i doprinos organa EU protupravnoj radnji organa drava lanica

K.postojanje stalne prakse Suda EU o tom pitanju.

:.Posljedice odgovornosti za 2tetu

Naknada tete pretrpljene z og povrede !rava EU potrauje se pred nacionalnimsudovim drave, iji su organi poinili povredu.

!ri tome se na sva pitanja koja nisu regulisana !ravom EU, primjenjujenacionalno pravo.

Ukoliko !ravo EU ne utvr"uje nadlenost sudova ili procesne i materijalne propise za odgovornost za tetu, drave lanice primjenjuju sopstevene propise,a ukoliko takvi propisi ne postoje u nacionalnom pravu, onda ih zakonodavacdrave lanice mora donijeti.

O im tete koja #e se nadoknaditi utvr"uje se prema nacionalnom pravu, priemu je Sud EU postavio samo nekoliko kriterija kojih se nacionalni sudovimoraju pridravati.


30/31

-.1dluka

Odluka je o avezuju#a u svim svojim dijelovima.

?ko je odluka upu#ena odre"enim adresatima, onda samo njih o avezuje.

?ko u odluci nisu navedeni adresati, odluka moe imati op#e dejstvo.

+azlikujemo odluke koje su upu#ene odre"enim adresatima i odluke koje nisuupu#ene odre"enim adresatima.

Odluke koje su upu#ene odre"enim adresatima imaju individualni karakter, aadresati mogu iti kako drave lanice, tako i $izike, odnosno pravne oso e.

a odluke se smatra da spadaju u odluke koje su upu#ene odre"enim adresatimai onda kada ti adresati nisu navedeni u odluci, ako je u vrijeme o jave odlukemogu#e individualno utvrditi oso e kojima je upu#ena i ako se utvr"eni rojoso a kojima je upu#ena ne moe u udu#nosti pove#avati.

Odluke koje su upu#ene odre"enim adresatima stupaju na snagu kada adresatkojem je odluka upu#ena o njoj ude o avijeten.

Odluke koje nisu upu#ene odre"enim adresatima imaju op#i karakter.

:.Preporuka i mi2ljenje!reporuke zakonodavni organi EU donose na sopstvenu incijativu, dok miljenja predstavljaju reakciju na stranu incijativu.

S o zirom na to da preporuke i miljenja nisu o avezuju#i za svoje adresate,njihovi adresati ne mogu na njima zasnivati prava i potraivati ista i predsudovima.


31/31

pravni izvori eu

Documents