parkİnson hastaliĞi•hipokinetik bg hastalıkları-hiperkinetik •distoni •kore •ballismus...
TRANSCRIPT
![Page 1: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/1.jpg)
PARKİNSON HASTALIĞI
Dr Efdal AKKAYA
Nöroloji ABD
Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi
![Page 2: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/2.jpg)
Bazal Ganglionlar
• Serebral hemisferlerin derininde yer alan gri cevher kitleleridir.
• Nucleus caudatus Striatum
• Putamen
• Globus pallidus Nukleus lentiformis
• Substantia nigra (pars compacta, pars reticulata)
• Subtalamik nukleus
![Page 3: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/3.jpg)
Bazal Ganglionlar
• İstemli hareketin kontrolü
Hareketin başlatılması
Hız ve büyüklüğünün ayarlanması
Kas tonusunun ayarlanması
• Limbik ve okulomotor
sistem ile bağlantılar
• Kognisyonda rol oynar
![Page 4: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/4.jpg)
BG Hastalıkları
• Hiperkinetik
• Hipokinetik
![Page 5: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/5.jpg)
BG Hastalıkları-hiperkinetik
• Distoni
• Kore
• Ballismus
• Atetoz
• Tremor
• Tik bozuklukları
![Page 6: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/6.jpg)
BG Hastalıkları-hipokinetik
• Akinetik-Rijid sendrom
• Prototipi Parkinson Hastalığı
![Page 7: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/7.jpg)
Parkinson Hastalığı
• James Parkinson, 1817
• ‘’Shaking Palsy’’
![Page 8: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/8.jpg)
PH
• 65 y. üzeri…..%1
• 85 y. üzeri…..%2-3
• Genç parkinsonizm (<40y.)…..%10
• E/K: 6/4
![Page 9: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/9.jpg)
PH- Etyoloji
• Çevresel & Genetik faktörler
• İleri yaş, birinci derece akrabalarda PH: risk f.
• İnflamatuar (postensefalitik parkinsonizm)
• Neoplastik (BG tm.)
• Vasküler (laküner sendrom)
• İlaçlar (nöroleptikler, antiemetikler, amiadoron)
• Toksinler (mangan, kronik CO zehirlenmesi)
• İdiopatik
• Anlamlı kafa travması
![Page 10: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/10.jpg)
PH-Genetik
• 4. kr (alfa-sinüklein, UCH-L1 geni : OD)
• 6. kr (parkin geni: OR)
• 1. kr (DJ-1 geni: OR)
• 2 kr (OD)
• 12.kr (OD)
• Mitakondrial Fonks. Bzk.
![Page 11: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/11.jpg)
PH • Substantia nigra pars compactadaki
dopaminerjik nöronların %80’nin kaybı sonucu dopamin eksikliği
![Page 12: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/12.jpg)
PH, sınıflama
Primer (Dejeneratif)
• İdiyopatik PH
• Parkinson artı S.
MSA, KBD, PSP, LCD
• Parkinsonizmin eşlik ettiği diğer hastalıklar:
SCA,
Hungtinton H, Wilson,
FTD-17
Sekonder(Semptomatik)
• Vasküler
• Toksik
• Kitle
• İlaca bağlı
![Page 13: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/13.jpg)
PH
• Asimetrik başlangıç
• Yavaş ilerleyici, dejeneratif
• Yazının, imzanın bozulması
• Düğme ilikleyememe
• Yatakta dönme zorluğu
• Arkadan itiliyormuş hissi
• Harekete başlamada güçlük
• Hareket esnasında donmalar
• İlerleme hızı, tedaviye yanıt hastadan hastaya değişir
![Page 14: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/14.jpg)
PH
• Maske yüz, Hipofoni
• Ağrı
• Koku duyumunda azalma
• Depresyon
• Uyku bozukluları (RDB)
• Otonom bozukluklar, düşmeler
• Demans
• Konstipasyon, Seboreik dermatid
![Page 15: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/15.jpg)
• İstirahat Tremoru
• Bradikinezi-akinezi
• Rijidite
• Postural İnstabilite
![Page 16: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/16.jpg)
Tremor
• İstirahat tremoru
• 4-6 Hz
• Para sayar tarzda
• Re-emergent
• Çene, dudak, alt ekstremite
![Page 17: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/17.jpg)
Rijidite
• Harekete karşı istemsiz direnç, sertlik
• Kurşun boru rijiditesi
• Dişli çark fenomeni
![Page 18: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/18.jpg)
Bradikinezi
• Hareketlerde yavaşlama
• Giyinme, yazı yazma, oturduğu yerden kalkmada zorluk
• Beden bradikinezisi
![Page 19: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/19.jpg)
Postur Bozuklukları
• Öne ya da yana eğilme
• Pisa sendromu
• Kamptokormi
![Page 20: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/20.jpg)
Yürüyüş
• Adım yüksekliği azalmış
• Kol salınımı azalmış
• Titremede artış
![Page 21: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/21.jpg)
Tanı
• İstirahat tremorunun eşlik ettiği
• Asimetrik bradikinezi,
• Rijidite ile
• L-Dopa’ ya yanıtın varlığında
Özgünlük %98,6 hassasiyet: %91.1
Hughes at all, Brain 2002
![Page 22: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/22.jpg)
Tanı
• Bradikinezi+
-İstrahat tremoru
-Rijidite
-Postural instabilite
Asimetrik, tek taraflı başlangıç, progresif seyir, L-dopa’ya iyi yanıt..destekleyici
![Page 23: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/23.jpg)
• PH, 5-10 yıl içinde hafif semptomatik dönemden ağır döneme geçiş gösterir.
• Zaman içinde daha yüksek doz ilaç ihtiyacı
• İlaç dozları artması….Tedavi komplikasyonları
• Ölüm: komplikasyonlar (ör: pnömoni)
![Page 24: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/24.jpg)
PH-tedavi
• Motor belirtilerin kontrolü
• Motor, non-motor komplikasyonlardan kaçınma ve semptomatik yaklaşım
![Page 25: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/25.jpg)
L-dopa
• Levodopa+benserazid
• Levodopa+karbidopa
• Levodopa+karbidopa+entekapon
• COMT-i (entakapon, tolkapon)
![Page 26: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/26.jpg)
DA-agonistleri (Non-ergo)
• Pramipeksol
• Pribedil
• Ropinirol
• Apomorfin
![Page 27: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/27.jpg)
DA-agonistleri (Ergo)
• Bromokriptin
• Kabergolin
• Lisurid
• Pergolid
![Page 28: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/28.jpg)
MAO-i
• Rasajilin
• Selejilin
![Page 29: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/29.jpg)
Non-dopaminerjikler
• Antikolinerjikler
-Triheksifenidil
-Benztropin
• NMDA-R antagonisti
-Amantadin
![Page 30: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/30.jpg)
Tedavi
• L-dopa içeren ilaçlar (Madopar, Sinemet, Stalevo ) Aç
• Hiçbir ilaç aniden kesilmemeli !!
• Tedavi Ömür boyu
• Cerrahi
![Page 31: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/31.jpg)
• Bulantı-kusma
• Hipotansiyon
• Bacaklarda ödem
• Canlı rüyalar
• İstemsiz hareketler (Diskinezi)
• Şüphecilik, davranış bozuklukları (patolojik kumar vs. dürtü kontrol bozuklukları)
• Gün içinde ani uyku atakları
![Page 32: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/32.jpg)
• Egzersiz (eklem yumuşaklığı için germe egz., karın-sırt kasları güçlendirm egzs.)
• Ev içi düzenleme (kaygan terlik ve ayakkabılar, gereksiz eşyalar, halı uçları)
• Banyo-tuvalet (oturma-kalkmada tutunacak destek)
![Page 33: PARKİNSON HASTALIĞI•Hipokinetik BG Hastalıkları-hiperkinetik •Distoni •Kore •Ballismus •Atetoz •Tremor •Tik bozuklukları BG Hastalıkları-hipokinetik •Akinetik-Rijid](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041616/5e3bb4bb75dc600d3a0ffcda/html5/thumbnails/33.jpg)
• Takip-tedavi,
• Yaşam alanı düzenlemesi,
• Aile desteği, gayret…