ol toktok ino klia - autonomous bougainville governmentklia result long referendum vote. ol rule o...

2
Faol Tingting 1 ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville Referendum bai nonap long kamap. BEKIM: Tupela gavman ibin toktok na wanbel long target deit 15th June 2019. Refer to Referendum Timeline inserted. Faol Tingting 4 ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville emi mas igat inap moni bilong em yet bipo long yumi holim Referendum. BEKIM: Yumi olgeta imas wok bung wantaim long kamapim development bilong Bogenvil sapos yumi laikim gutpela future. Faol Tingting 2 ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville Referendum bai nonap long kamap sapos igat ol masket bilong pait istap yet. BEKIM: ABG na ol lida bilong ex-pait man ibin tok orait yumi olgeta mas rausim masket bifo long 31st December 2018. Bogenvil imas kamap weapons-free long gat gutpela sindaun bihain long referendum. Faol Tingting 5 ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville bai kisim Independence kwik taim bihain tasol long Referendum. BEKIM: Nogat. Pis agrimen i tok ABG na nesenol gavman bai mas toktok pastaim long risal bilong Referendum bipo long oli mekim disisen. Faol Tingting 3 ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville Referendum bai nonap long kamap sapos Bougainville i nogat gutpela wok gavman. BEKIM: Gutpela wok gavman emi wanpela pos bilong Pis Agrimen. Em i impoten long pipol i halivim long kamapim gutpela wok gavman insait long Bogenvil. Faol Tingting 6 ASKIM: Sampela man meri ting olsem otonomi bilong Bogenvil bai pinis long yia 2020. BEKIM: Wanem kain gavman bai kamap behain long Referendum bai sindaun antap long faundesen. 1) Husait bai karim aut wok Referendum? Wanpela indipenden agensi oli kolim long Bogenvil Referendum Komisin. Igat tupela memba bilong Bogenvil - Patric Nisira na Ruby Mirinka, na elektoral komisina bilong PNG na Bogenvil. Chair bilong Komisin em bai wanpela man o meri bilong narapela kantri. Komisin bai mekim niupela referendum common roll na holim referendum. 2) Wanem taim bai Referendum i kamap? Tupela gavman oli wanbel pinis long wanpela target date bilong referendum, em bai long 15th June 2019. Dispela date emi nap senis long wanem em target date tasol we tupela gavaman i makim. tasol dispela target date em bai halivim tupela gavaman long planning na wok rere long referendum. Tupela bikpela wok we bai halivim tupela gavaman long settim final date em Weapons Disposal (o rausim masket blong pait) na Good Governance (o stretpla wok gut blong gavaman.) Ol pipol bai inap long vote long wanpela askim/opsen tasol o oli ken gat mo long wanpela askim o opsen. tasol wanpela bilong dispela ol askim o opsen em mas indipendens o buruk lus. (Save mo long displa toktok long hapsait page) 4) Husait i ken vote? Igat tupela kain group (ol lain) husait iken vote long taim bilong referendum. Wok bilong karim aut free na fair referendum emi no isi. referendum inap long kirapim pait namel long ol pipol. Wanpela samting we inap long kamap em dispela grup husait oli pilim olsem result em ino stap long laik bilong ol na oli pilim olsem oli lus. Long sampela kantri olsem East Timor na South Sudan, pait ibin kirap behain tasol long oli holim referendum bilong buruk lus. Sapos yumi hia gat ol klia rule or tok orait bilong referendum we ol pipol oli understandim, emi ken halivim long abrusim ol kain pait olsem. Insait long wok rere bilong referendum, emi important tru long toktok long ol gutpla na nogut we iken kamap long taim bogenvil holim referendum, na tu emi important long lainim long history na experience blong ol narapela kantri we oli bin holim pinis wanpla referendum. Dispela em bai halivim tupela gavaman long abrusim ol kain bel hevi long kamap bipo na behain long referendum. Website: www.abg.gov.pg Facebook: Autonomous Bougainville Government Lo bilong referendum itok aut olsem nesenol gavaman na otonomos bogenvil gavaman imas wanbel long husait bai go pas long karim aut referendum, wanem taim bai referendum ikamap, ol askim bilong referendum na usait inap long vote long taim bilong referendum. Website: www.abg.gov.pg Facebook: Autonomous Bougainville Government Tupela gavaman bai mas toktok na wanbel long process bilong ol Bogenvilians husait istap arasait long Bogenvil long vote long referendum. Referendum TOKSAVE Fact Sheet No.1 March 2018 • Tok Pisin About this fact sheet Dispela fact sheet emi tok klia bilong ol tok orait na lo bilong referendum. Long kisim moa save, yu ken go long ABG website: www.abg.gov.pg or Autonomous Bougainville Government Facebook page. 1. Pipol (we krismas blong i orait) usait inap long vote long nesenol eleksen insait long Bogenvil 2. Na tu ol Bogenvilians husait istap arasait long Bogenvil. 3) Wanem kain ol askim o option bai stap long taim bilong vote long Referendum? Ol toktok ino klia

Upload: others

Post on 16-Jan-2020

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ol toktok ino klia - Autonomous Bougainville Governmentklia result long referendum vote. Ol rule o tok orait emi tok aut klia olsem ol askim/opsens imas noken tru kamapim bel hevi

Faol Tingting 1

ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville Referendum bainonap long kamap.

BEKIM: Tupela gavman ibin toktok na wanbel long target deit 15th June 2019.

Refer to Referendum Timelineinserted.

Faol Tingting 4

ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville emi mas igat inap moni bilong em yet bipo longyumi holim Referendum.

BEKIM: Yumi olgeta imas wok bung wantaim long kamapim development bilong Bogenvil sapos yumi laikim gutpela future.

Faol Tingting 2

ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville Referendum bainonap long kamap sapos igat olmasket bilong pait istap yet.

BEKIM: ABG na ol lida bilong ex-pait man ibin tok orait yumi olgeta mas rausim masket bifo long 31st December 2018. Bogenvil imas kamap weapons-free long gat gutpela sindaun bihain long referendum.

Faol Tingting 5

ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville bai kisimIndependence kwik taim bihaintasol long Referendum.

BEKIM: Nogat. Pis agrimen i tok ABG na nesenol gavman bai mas toktok pastaim long risal bilongReferendum bipo long oli mekimdisisen.

Faol Tingting 3

ASKIM: Sampela man meri ting olsem Bougainville Referendum bai nonap long kamap sapos Bougainville i nogat gutpela wok gavman.

BEKIM: Gutpela wok gavman emi wanpelapos bilong Pis Agrimen. Em iimpoten long pipol i halivim longkamapim gutpela wok gavmaninsait long Bogenvil.

Faol Tingting 6

ASKIM: Sampela man meri ting olsem otonomi bilong Bogenvil baipinis long yia 2020.

BEKIM: Wanem kain gavman bai kamap behain long Referendum bai sindaun antap long faundesen.

1) Husait bai karim aut wok Referendum? Wanpela indipenden agensi oli kolim long Bogenvil Referendum Komisin. Igat tupela memba bilong Bogenvil - Patric Nisira na Ruby Mirinka, na elektoral komisina bilong PNG na Bogenvil. Chair bilong Komisin em bai wanpela man o meri bilong narapela kantri. Komisin bai mekim niupela referendum common roll na holim referendum.

2) Wanem taim bai Referendum i kamap? Tupela gavman oli wanbel pinis long wanpela target date bilong referendum, em bai long 15th June 2019. Dispela date emi nap senis long wanem em target date tasol we tupela gavaman i makim. tasol dispela target date em bai halivim tupela gavaman long planning na wok rere long referendum. Tupela bikpela wok we bai halivim tupela gavaman long settim final date em Weapons Disposal (o rausim masket blong pait) na Good Governance (o stretpla wok gut blong gavaman.)

Ol pipol bai inap long vote long wanpela askim/opsen tasol o oli ken gat mo long wanpela askim o opsen. tasol wanpela bilong dispela ol askim o opsen em mas indipendens o buruk lus. (Save mo long displa toktok long hapsait page)

4) Husait i ken vote?

Igat tupela kain group (ol lain) husait iken vote long taim bilong referendum.

Wok bilong karim aut free na fair referendum emi no isi. referendum inap long kirapim pait namel long ol pipol. Wanpela samting we inap long kamap em dispela grup husait oli pilim olsem result em ino stap long laik bilong ol na oli pilim olsem oli lus. Long sampela kantri olsem East Timor na South Sudan, pait ibin kirap behain tasol long oli holim referendum bilong buruk lus.Sapos yumi hia gat ol klia rule or tok orait bilong referendum we ol pipol oli understandim, emi ken

halivim long abrusim ol kain pait olsem.Insait long wok rere bilong referendum, emi important tru long toktok long ol gutpla na nogut we iken kamap long taim bogenvil holim referendum, na tu emi important long lainim long history na experience blong ol narapela kantri we oli bin holim pinis wanpla referendum. Dispela em bai halivim tupela gavaman long abrusim ol kain bel hevi long kamap bipo na behain long referendum.

Website: www.abg.gov.pg Facebook: Autonomous Bougainville Government

Lo bilong referendum itok aut olsem nesenol gavaman na otonomos bogenvil gavaman imas wanbel long husait bai go pas long karim aut referendum, wanem taim bai referendum ikamap, ol askim bilong referendum na usait inap long vote long taim bilong referendum.

Website: www.abg.gov.pg Facebook: Autonomous Bougainville Government

Tupela gavaman bai mas toktok na wanbel long process bilong ol Bogenvilians husait istap arasait long Bogenvil long vote long referendum.

Referendum TOKSAVEFact Sheet No.1

March 2018 • Tok Pisin

About this fact sheetDispela fact sheet emi tok klia bilong ol tok orait na lo bilong referendum. Long kisim moa save, yu ken go long ABG website: www.abg.gov.pg or Autonomous Bougainville Government Facebook page.

1. Pipol (we krismas blong i orait) usait inap long vote long nesenol eleksen insait long Bogenvil

2. Na tu ol Bogenvilians husait istap arasait long Bogenvil.

3) Wanem kain ol askim o option bai stap long taim bilong vote long Referendum?

Ol toktok ino klia

Page 2: Ol toktok ino klia - Autonomous Bougainville Governmentklia result long referendum vote. Ol rule o tok orait emi tok aut klia olsem ol askim/opsens imas noken tru kamapim bel hevi

6) Wanem ol rule (lo) or tok orait bilong Referendum?

Ol rule (lo) or tok orait bilong referendum emi stap insait long fopela mama lo:

1. Bogenvil Pis Agrimen2. Mama lo bilong Papua Niugini3. Mama lo bilong Bogenvil4. Organic Law on Peace-building in Bougainville

Ol bikpela het tok long referendum emi stap insait long mama lo bilong Papua Niugini (section 338-343). Tasol dispela ol fopela mama lo hia emi soim wei bilong tupela gavaman long behainim bipo long taim bilong holim referendum, long taim stret bilong referendum na behain long referendum

ikamap. Wankain olsem Bogenvil Pis Agrimen ibin behainim way bilong wok bung namel long nesenol gavaman na ABG, referendum tu bai behainim wankain wei bilong wok bung bambai tupela gavaman iken kamap long wanbel tingting long ol wok rere bilong referendum.

‘buruk lus bilong bogenvil’. Wanpela askim/opsen emi ken askim ol voters sapos oli sapotim buruk lus na bai ol voters i vote ‘Yes’ o ‘No’. Tasol sapos tupela gavaman i wanbel, emi ken gat mo long wanpela o tupela askim/opsens. Sampela bilong dispela ol askim/opsen em:Sapos yumi gat planti askim/opsens, emi nap long wokim ol voters i faul na bai hat long gavaman long kisim klia result long referendum vote. Ol rule o tok orait emi tok aut klia olsem ol askim/opsens imas noken tru kamapim bel hevi or result we emi no

klia. Tupela gavaman bai mas karim aut wok painim na toktok namel long ol yet na ol pipol long halivim ol long kamapim ol askim/opsens we emi klia.

7) Wanem kain askim/option bai kamap long taim yumi holim Referendum?

Mama lo bilong Papua Niugini itok aut olsem ol askim/opsen we bai stap long taim yumi holim referendum, em tupela gavaman imas toktok na wanbel long dispela ol askim/opsen pastaim. Wanpela bilong ol dispela askim/opsen we bai mas stap em

8) Wanem samting em Good Governance? Bogenvil pis agrimen emi tok aut klia olsem good governance or wok gut blong gavaman em bai halivim long markim date bilong holim referendum. Bogenvil pis agrimen emi no tok aut long meaning turu bilong good governance, tasol mama lo blong papua niugini em toktok long good governance olsem:“….....democracy, the opportunity for participation by bougainvilleans, transparency, accountability and respect for human rights and the rule of law,including this constitution.” Wok bilong skelim good governance em stap insait tu long joint referendum wokplan. Ol pipol imas kilia olsem sapos good governance emi no kamap gut, em bai nonap long stopim yumi long holim referendum, referendum bai mas go het yet.

9) Wanem samting bai kamap long ol pipol husat ino take part long Referendum?

I nogat law or punishment (mekim save) long ol man meri husat ino nap vote. Tasol result bilong referendum bai affectim olgeta pipol.

10) Dispela autkam bai holim tupela gavaman wantaim?

Bogenvil Pis Agrimen wantaim constitution oli no tokaut wanem samting bai kamap bihain taim oli save long result bilong referendum. Emi stap long han bilong tupela gavmen long kam wantaim gen na mekim disisen wanem bai kamap next. Internesenel kominiti

bai i involve gen long provaidim internesenel obsevas.Bihain long tupela gavmen toktok,na sapos oli agri, dispela result bai oli putim igo long nesenel gavmen.Tupela gavmen bai gat moral responsibility long agri long peaceful resolution long ol issues i stap long bpa. tupela gavmen oli stap wantaim na tupela bai mas gat agrimen long wok plan. Dispela bai gat ol steps long mekim referendum i ken kamapim bel isi. Result oli acceptim na bai gat bel isi long arere bilong proses.Ol ino tokaut long ol mama lo we inapim namba bilong ol votes bai stap long ol kwesten ol pasim. Na tu long namba bilong ol man husat i vote pinis long inap go long ratification or long autkam.

11) Wanem bai kamap bihain long referendum vote?

Sapos tupela gavmen tasol i agri long result bilong referendum em nau bai oli putim long nesenel parliament. BPA na mama lo long Papua Niugini i nidim PNG Parliament long mekim decision long result o sapos ol laik mekim decision long dispela taim oli markim. Sapos dispela decision oli mekim we abg ino agri long em, bai oli putim long dispute resolution process we istap insait long BPA.

5) Wanem samting em Referendum?

Long yumi hia long bogenvil, dispela referendum bai kamap long decidim political future bilong bougainville. Referendum emi wankain olsem eleksen, tasol long eleksen ol pipol i vote long wanpela candidate, na long referendum ol pipol bai vote long wanpela o mo opsen o choice. Dispela ol choice/opsen bai stap long ballot pepa na ol pipol i bai markim wanem choice oli laikim na putim displa vote insait long ballot box.

1. Continue wantaim wankain level bilong Autonomy we yumi gat nau;2. Kisim moa Autonomy long dispela level yumi gat nau3. Fri association wantaim

Papua Niugini 4. Buruk lus isi isi long Papua Niugini long ol yia ikam 5. Buruk lus long Papua Niugini sapos bougainville emi nap long lukautim em yet na sapos nesenol gavman emi wanbel

6. Deferrim decision long independence inap narapela referendum i kamap

Referendum Timeline

Website: www.abg.gov.pg Facebook: Autonomous Bougainville Government Website: www.abg.gov.pg Facebook: Autonomous Bougainville Government