NUTRIZINO FUNTZINOADIGESTINO APARATUA

Bere funtzinoa, elikagaiak mantenugai bihurtzea da.

PROSESUA

Ahoan elikagaiak hortzekin mastekatzen dira.

Mihinaren txu guruinekin boloa sortzen da. Boloa faringetik eta hestegorritik urdailera heltzen da.

Urdailan, elikadura boloa kardiatik sartzen da eta urin gastrikoekin kimoa bihurtzen da pilorotik irten baino lehen.

Heste meharrean kimoa kiloa bihurtzen da eta odolera xurgatzen dau.Heste lodian, aprobetzatu bako elikagaiak gorozki bihurtzen dira, uzkitik egozteko.

ARNAS APARATUA

Airetik oxigenoa hartzen dau eta karbono dioxidoa bota.

OSOGAIAKArnasbideak, aireak zirkulatzeko hodiak dira.

Sudur hobiak airea sartzeko eta urtetzeko hobiak dira, eta airea berotu , ezotu eta garbitzen du.

Guruinak Jariatzen daben substantzia

Kokalekua

Txu guruinak

Txua Ahoa

Urdail guruinak

Urin gastrikoak Urdaila

Heste guruinak

Heste urinak Hestea

Pankrea Pankreako urinak

Hestea

Gibela Behazuna Hestea

Faringeak, airea sudur hobietatik birikietara eramaten du, eta horregaitik ahal dudu arnasa hartu ahotik.

Laringeak, ahotz-kordak daukaz, airea igarotzean soinua sortzen dabenak. Gainera, laringearen sarreran epiglotis izeneko balbula bat dago, jaten edo edaten dogunean sarratu egiten dana.

Trakea, bronkio bitan banatzen dan hodia da.Bronkioak, birikietara heltzen diran hodiak dira, bronkioloetan adartzen direnak biriki barruan.

Birikiak, larrosa koloreko organoak dira eta barruan, bronkioloetan, albeoloak dauka.

ARNASKETA PROSESUA

Arnasketa mogimenduak, arnasgora eta arnasbera dira. Birikietan airea sartzeko eta irteteko.

Gasen trukea, biriki albeoloetan gertatzen da. Euren bidez, oxigenoa odolera doa eta karbono dioxidoa kanporatzen da.

ZIRKULAZINO APARATATUA

Mantenugaiak eta oxigenoa zeluletara eramaten dau eta zeluletako hondakinak egozten dauz.

BERE OSOGAIAK

Bihotzak, odola bultzatzen dau gorputz guztira eta lau barrunbe daukaz. Aurikulak goiko barrunbeak dira eta bentrikulak bekoak . Balbulez bereiztuta dagoz:mitrala,eskerrekoa eta trikuspidea, ezkoikoa.

Odol basoak, odolak zirkulatzeko zirkuitu bat osotzen dabe.

Arteriak, lodienak dira eta odola bihotzetik organoetara eramaten dau. Benak, odola gorputzetik bihotzera eramaten dabe.Kapilarrak, mehenak dira eta arteriak eta zanak lotzen dabez.

Odola, bihotzak bultzatuta, odol basoetatik doan likidoa da, eta mantenugaiak eta oxigenoa garraiatzen dau.Plasma likido horixka bat da, odol zelulak flotatzen daramana.

Globulo gorriak, oxigenoa eta karbono dioxidoa garraiatzen dabe.Globulu zuriak, gorputza infekzinoetatik babesten dabe.Plaketak, zauriak izfgt hbynju9o9ten dabe.

ODOL ZIRKULAZIOA

Zirkuitu bi bereizten dira.

Birikietako zirkulazinoa, bihotzetik birikietara eta berriro bihotzera doan zirkulazinoa da.

Biriki arteriak, eskumako bentrikulutik karbono dioxidoa eramaten dau birikietara eta oxigenoa hartzen du. Oxigenoa biriki benen bidez itsultsen da bihotzera eskerreko aurikulatik eta mitralaren bidez, oxigenoa bentrikulora doa.

Zirkulazino orokorra, bihotzetik gorputz guztira doa eta gero berriro bihotzera.Aorta arterien bidez, eskerreko bentrikuluko oxigenoa eta digestino aparatuko mantenugaiak gorputz guztira doaz bertan usteko eta karbono dioxidoa eta hondakinak hartzeko. Kaba benetatik, hondakinak eta karbono dioxidoa

bihotzera sartzen da eskumako aurikulatik eta trikuspidetik eskumako bentrikulara.

SIASTOLEA ETA DIASTOLEA

Bihotzaren mogimendu biak dira, taupada osotzen dabenak.

Siastolean, bihotza uzkurtu egiten da eta odola arterietara doa.

Distolean, bihotza erlaxatu egiten da eta benetako odola sartzen da.

IRAITZ APARATUAGernu sistema

Hondakin ez-gaseosoak kanporatzen dauz.Kuntzurrunak, odola iragazten dabe, hondakinak erauzteko eta eurekin gernua sortzeko.Ureterrak, gernua kuntzurrunetatik gernu maskuriara daramate.

Gernu maskuriak, gernua gordetzen dau litro laurden euki arte eta orduan, esfinterra irekiz gernua uretrara doa.Uretran, gernua egoztu egiten da.

IZERDI GURUINAK

Azala bi motatan desberdintzen epidermisa (kanpokoa) eta dermisa(barrukoa)

Substantzia toxikoak egozten dauz izerdiaren bitartez, poroetatik. Izerdia 99% ura da eta 1% hondakin. Gorputzaren tenperatura kontrolatzen du. Izerdia kanporatzean freskatzen garelako.