Slide 1

Ndryshimi I klims

Ndryshimi i klims sht nj term i prdorur n klimatologji pr t treguar ndyshimet e psuara t klims n tok n shkall botrore gjat hapsirave t ndryshme kohore, q nga krijimi i toks e gjer tani. Ndryshimi i klims mund t shkaktohet nga proceset e brendshme toksore, prej faktorve t jashtm (p.sh. ndryshimet n rritjen e rrezatimit diellor) ose, n koht e fundit nga veprimtaria njerzore.Sot termi "ndryshimi i klims" n politikn mjedisore shpesh lidhet me ndryshimet e tanishme klimatike, duke prfshir ngritjen e temperaturs mesatare t siprfaqs s toks e njohur si nxehja globale.

Faktort e ndryshimit klimatik

Biodiversiteti dhe ekosistemi n Evropn Juglindore, ku prfshihet dhe Shqipria, do t preken nga ndikimet e ndryshimeve klimatike, q do t ojn n humbjen e mtejshme t llojeve dhe habitateve, shumica e t cilave t rralla e t rrezikuara.Ky sht prfundimi i tre raporteve, prgatitur n kuadr t nj projekti nj vjear nga Qendra Evropiane pr Mbrojtjen e Natyrs (ECNC), n bashkpunim me Qendrn Rajonale t Mjedisit pr Evropn Qendrore dhe Lindore (REC), me financimin e Agjencis spanjolle pr Bashkpunimin Ndrkombtar pr Zhvillim (AECID).Sipas Zyrs s REC n Shqipri, n raport u prfshin pes shtete, Shqipria, Bosnj-Hercegovina, Mali i Zi, Serbia dhe Turqia.Nga raporti rezulton se tendenca e rritjes s temperaturave, presioni mbi burimet ujore, rritja frekuente e kushteve t kqija t motit dhe prmbytjet, rritja e erozionit bregdetar dhe shtimi i zjarreve n pyje, do t vazhdojn. N shum raste kto jan t dukshme dhe po ushtrojn ndikim mbi njerzit, vendet dhe punsimin n zona t rajonit. Ndikimi i ktyre elementve n biodiversitet konfirmohet tashm dhe nga aktort e interesuar, shkenctart dhe ekspertt n rajonin e Evrops Juglindore.Si rezultat i projektit sht krijuar platforma, nga e cila mund t ndrmerren aktivitete q do ti mundsojn Evrops Juglindore t jet m mir e prgatitur pr ruajtjen e kualitetit t biodiversitetit t vet t pasur, t ekosistemeve dhe produkteve te veta dhe shrbimeve q mundsojn ato, dhe q jan me rndsi vitale. Realizimi i projekteve nga ana e ECNC-s ka uar drejt rritjes s mirkuptimit dhe shkmbimit t diturive profesionale pr pasojat e ndryshimeve klimatike n biodiversitet dhe shrbimet e ekosistemit, nga pikpamja e rritjes s vlers, n rnien dakord sa m t gjer pr marrjen e masave urgjente.

Biodiversiteti dhe ekosistemi n Evropn JuglindoreN baz t ecuris s mparshme, t matjeve aktuale dhe modeleve q tregojn skenart e ardhshm, sht pranuar shkencrisht se temperatura globale po rritet dhe se klima e Toks ka potencial pr ndryshim t shpejt. Nj pjes e madhe e ksaj jan pasoja direkte t shtimit t emisioneve t gazeve dhe aktiviteteve t tjera njerzore dhe ka t bj me provokime t ndryshimeve pr shoqrin n prgjithsi.Pr vendet e Evrops Juglindore, duke prfshir Shqiprin, Bosnj Hercegovinn, Malin e Zi, Serbin e Turqin, ndikimet e ndryshimeve klimatike mund t prfshijn rritjen e temperaturs, shpeshtsimin e kushteve ekstreme t kohs, rritjen e erozionit t bregdeteve dhe nivelit t deteve, ndikimin n biodiversitetin detar, rritjen e nivelit t ujit npr lumenj, nn ndikimin e hapur t batics, shtimin e prmbytjeve, presionin e madh n burimet e ujit, uljen e pasuris s biodiversitetit, etj. Por, bazuar n studim, prve ksaj do t ket probleme pr komunitetet lokale dhe rajonale, q varen nga shrbimet q i siguron ekosistemi (n form t ujit pr pije, karburanti, materialit pr ndrtim, si dhe resurseve q mundsojn korrjen) dhe t cilat mbajn kushtet e pranueshme t jetess.Disa rajone t Evrops Juglindore, sipas studimit, pritet t jen m t ndjeshme nga ndryshimet klimatike, me pasoja t theksuara n ekosisteme dhe n biodiversitet.

- Ndikimi i ndryshimeve klimatike -

- Pasojat ndryshimeve klimatike

Ndikimi i ndryshimeve klimatike n biodiversitet pritet t ket pasoja direkte dhe indirekte ekonomike. Mendohet se ndryshimet klimatike do t ndryshojn ofertn e shrbimeve te ekosistemit evropian n vitet e para t periudhs 2000-2050. Sipas studimit, vlersohet se do vit do t humbasim shrbimet e ekosistemit, vlera e t cilave do t jet 50 miliard euro vetm nga ekosistemi i toks.Bota m e ngroht do t karakterizohet nga ndryshimet e radhitjes kohore t ngjarjeve sezonale n natyr. Shum habitate do t jen m pak t prshtatshm pr jet, ndrsa lvizja e kushteve t prshtatshme klimatike pr disa lloje do t oj drejt ndryshimeve t numrit t tyre dhe fushave t prfaqsimit me ndikimet direkte n lidhjen ekologjike.

sht e mundur t prdoren dy tipa kryesore t politikave, me qllim q tu kundrvihen ndryshimeve klimatike; zbutja dhe prshtatshmria, konsideron ECNC dhe REC. Politikat e zbutjes prpiqen q t kufizojn ndryshimet e mtejshme globale klimatike dhe fokusohen n uljen e emisioneve t gazeve (si pr shembull, me an t prdorimit m efikas t energjis, me prodhimin m t pastr t energjis, ose me shtimin e daljes se gazeve).Megjithat, edhe gjat projeksioneve m optimiste t nivelit t zbutjes, q mund t arrihet, akoma do t durojm shkall t rndsishme t ndryshimeve klimatike. "Prandaj, me qllim q t ballafaqohemi me ndryshimet e tanishme dhe me ato n t ardhmen duhet t zhvillojm strategjin e prshtatshmris, si dhe strategjit q optimizojn rezultatin e ndryshimeve t cilat do t bhen", thuhet n studim.N pikpamjen e ruajtjes s biodiversitetit, strategjit e prshtatshmris do t projektohen n mnyr t till q t mundsojn ekzistencn e resurseve maksimale t biodiversitetit n korniza t kontekstit t ndryshimeve klimatike.- Politikat e rekomanduara ndaj ndryshimeve klimatike -

Prcjellja e mesazhit pr zbutjen e pasojave t ndryshimeve klimatike tek opinioni publik dhe tek subjektet e interesuara, si dhe sensibilizimi i tyre sht nj ndr rekomandimet m t rndsishme t Qendrs Rajonale pr Ruajtjen e Mjedisit t Jetess pr Evropn Qendrore dhe Lindore (REC) dhe Qendrs Evropiane pr Ruajtjen e Natyrs (ECNC).Sipas tyre, duhet t zhvillohen mesazhe t shkurtra, sikurse "Natyra vdes, ndrsa ne jemi pjes e saj", apo "Jeni t pasur, duke jetuar n lidhje t ngusht me natyr", t cilat kan t bjn me klimn dhe biodiversitetin dhe q duhet t ken t bjn me jetn e prditshme, punn e njerzve dhe t tregojn mnyrat si mund t ndihmohet zgjidhja e problemeve. Organizimi i seminareve, konferencave t shpeshta pr biodiversitetin dhe ndryshimet klimatike pr rajonin e Evrops Juglindore do t mund t ket ndikim t madh n shqyrtimin dhe ndjekjen e realizimit t aktiviteteve.

- Sensibilizimi i opinionit publik -

Auiola : me trego pak si ka mdryshuar klima nga koha kur ti jetoje dhe deri tani.Gjyshi: ka ndryshuar dhe shume! Ne kohen tone gjate dimrit ishte e pamundur te qendroje me bluza me menge te shkurtra ,gje qe sot nuk eshte problem ! Sot vera eshte me e gjate dhe kjo gje eshte e dukshme! Ateher gjithshka ishte e organizuar bukur dhe ajri ishte me I paster .Gjate stineve nuk kishte perplasje te motit dhe ne vete e dinim cte vishnim.Auiola: po ti gjysh kush mendon se jane shkaktaret e ketij ndryshimi?Gjyshi : po deri tani per mendimin tim perdorimi I automjeteve te vjetra,mosndergjegjesimi I njerezve te cilet e ndosin ambjentin ne shume menyra,ato kimikatet qe perdoren ne bujqesi! Auiola : si te duket ty a eshte I mjaftueshem ndergjegjesimi I njerezve ne kete kohe nga te gjitha burimet e informacionit?Gjyshi : padiskutim qe po! Ne kohen tone nuk ishin keto kushte qe keni ju sot.atehere nuk e dinim se cfare eshte interneti dhe keto burimet e tjera.mund ta quani veten me fat,por ne te njejten kohe jeni budallejn sepse nuk dini si ti shfytezoni.ato japin kaq informacion te vlefshem dhe shume prej jush e perdorni per argetim! Mundohuni qe kete te mire ta perdorni ne dobi te vetes tuaj!Auiola: cfar duhet te bejne njerezit gjysh sipas teje ? ke nji keshill per ata? Gjyshi: keshillat jane te shumta por varet sesa ju doni ti merrni parasysh.gjyshi te thote vetem nje gje : mundohu ta ruash vendin tend sit e jete I shenjt,sepse po e le pas dore heret a vone do te te kthehet kundra dhe pasojat nuk do te jene te lehta

INTERVISTE

PUNOI : AUIOLA NEZIRIANXHELA ZADEDINBLEDAR XHEMALCEJONIDA KOLA