ndikimi i çimentos në kualitetin e betonit

Universiteti Shtetëror i Tetovës

Fakulteti i Shkencave të Zbatuara

Programi Studimor – Ndërtimtari

Punim seminarik

Lënda: Teknologjija e betonit

Tema: Ndikimi i çimentos në kualitetin e

betonit

Bartës i lëndës: Studenti:

Prof.Dr. Zekirija Idrizi Feradin Azizi

Mr - sc .Semial Hasani-Ziberi

Tetovë, 2014

Universiteti Shtetëror i Tetovës Fakulteti i Zhkencave të Zbatuara Ndërtimtari

Teknologjija e Betonit 2014/2015 Tetovë 2

Përmbajtja

1.0 BETONI SI MATERIAL NDËRTIMOR ...............................................................................................7

1.1 Përparësitë tekniko-ekonomike të betonit................................................................................... 8

1.2 Mangësit e betonit si material

1.3 Klasifikimi i betonëve

1.3.1 Sipas llojit të lëndës lidhëse

1.3.2 Llojit të materialit mbushës

1.3.3 Masës vëllimore ....................................................................................................................................9

1.4 Disa tipe betonesh

1.4.1 Betone me pore të mëdha (beton pa rërë)

1.4.2 Gipsobetonet.........................................................................................................................................10

1.4.3 Betone shumë të lehta (qelizore)

1.4.4 Mund të përdorën për disa qëllime

1.4.5 Betonet shumë të lehta (qelizore) – gazobeton ................................................................11

1.4.6 Betonet e imprenjuar me polimer

1.4.7 Betonet e armuara me fibra ..........................................................................................................12

1.4.8 Betonet refraktare - të qëndrueshëm ndaj zjarrit

1.4.9 Llojit të lidhësit

1.5 Llojit të materialeve mbushëse

1.5.1 Betonet kundëracide........................................................................................................................13

1.5.2 Betone me lidhës të aktivizuar në mjedis alkalin (betonet gjeopolimere)...... . 14



2.0 ÇIMENTOJA

2.1 Llojet e çimentos ..................................................................................................................................15

2.2 Ndarja e çimentos në praktikë

2.3 Çimentoja portland normale ........................................................................................................ 16

2.4 Çimentoja portland me shtesa

2.4.1 Shtesat aktive

2.5 Çimetoja speciale

2.5.1 Çimentoja e bardhë ......................................................................................................................... 17

2.5.2 Çimetoja aluminate

2.5.3 Çimentoja ekspenzive

2.5.4 Çimentoja superfilate

2.6 Prodhimi i çimentos portland

2.6.1 Pregaditja e lëndës së parë .........................................................................................................18

2.6.2 Pjekja e lëndës së parë ( klinkerit ) ..........................................................................................19

2.6.3 Bluarja e klinkerit

2.6.3.1 Operacioni i bluerjes kalon nëpër disa faza. ........................................................................20



3.0 MINERALET DHE VETIT FIZIKE KIMIKE DHE MEKANIKE TË ÇIMENTOS QË

NDIKOJN NË KUALITETIN E BETONIT ..................................................................................................21

3.1 Përberja kimike e portland çimentos .......................................................................................22

3.2 Modulet e klinkerit.............................................................................................................................23

3.3 Përbërja mineralogjike e ç.p - klinkeri i çimentos ..............................................................24

3.4 Ndikimi i përbërjes mineralogjike në karakteristikat e ç.p.............................................25

3.5 Hidratimi i portland çımentos ...................................................................................................26

3.6 Preza & ngurtësimi .........................................................................................................................27

3.7 Përbërësit mineralogjik të çimentos portland kanë nxehtësi të ndryshme hidratimi 29

3.8 Hidratimi i çimentos alumnate

3.8.1 Ndryshimi vëllimor gjatë hidratimit .........................................................................................30

3.9 Plasaritjet në çimento

3.9.1 Zgjedhja e çimentos ..........................................................................................................................31

3.9.2 Soliditeti në shtypje i çimentos në ditë të caktuara dhe lloji i çimentos ...................32

3.9.3 Faktori w/ c......................................................................................................................................... 33

4.0 MIRËMBAJTJA E BETONIT ............................................................................................................. 35

4.1 Kushtet klimatike - ndikimi i tyre në kualitetin e betonit dhe mënyren e

betonimit

4.1.1 Betonimi në temperatura të larta .................................................................................................36

4.1 .2 Betonimi në temperatura të ulëta .................................................................................................37

4.2 Testet e çimentos

4.2.1 Teste në terren..................................................................................................................................... 39

4.2.2 Testet laboratorike

4.3 Vetit fizike te cimentos MKS-EN 196



4.3.1 Masa vëllimore e çimentos ..............................................................................................................40

4.3.2 Masa specifike e çimentos ................................................................................................................41

4.3.3 Finesa e bluarjes së çimentos

4.3.4 Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos ...........................................................42

4.3.5 Qëndrueshmëria vëllimore .............................................................................................................44

4.3.6 Sipërfaqja specifike e çimentos .....................................................................................................46

4.4 Vetit mekanike te çimentos

4.4.1 Përgaditja e provave ........................................................................................................................ 47

4.4.2 Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkuljes .............................................48

4.4.3 Testimi i soliditetit në shtypje ......................................................................................................49

5.0 PJESA EKSPERIMENTALE ...............................................................................................................50



Abstrakti

Betoni në kohen e sodit padyshim se ësht materiali më i përdorur për ndërtimin e

objekteve në lëmin e ndërtimit si dhe objekteve të ndryshme infrastrukturore.Por me

rëndësi shum të madhe ësht arritja e kualitetit të projektuar si dhe të jet në gjendje ti

rezistoj kohës duke patur parasysh faktorët e ndryshem si kushtet klimatike , mjedisi

ku ësht i ekspozuar etj.Përbërësit e betonit siç janë :agregati , çimentoja ,uji dhe shtesat

tjera në sasi minore luajn një rol shum të rëndësishem dhe janë faktor kyç për arritjen e

kualitetit dhe karateristikave tjera fiziko - mekanike të betonit , por si faktor shum i

rëndësishëm dhe që ndikon në mënyr direkte në karakteristikat e lartëpërmendura ësht

çimentoja.

Çimentoja si lëndë lidhëse në vete ngërthen shum karakteristika dhe faktor që në mënyr

direkte ndikojn në kualitetin e betonit.Si qëllim i këtij punimi ësht që në mënyr sa më të

mir ti studjojm dhe analizojm ata faktor dhe ata kartakteristika të çimentos që ndikojn

në kualitetin e betonit duket shfytëzuar punime shkencore , literatur të ndryshme si dhe

duke bër testime të ndryshme që në mënyr direkte të marrim të dhëna për ata

karakteristika të çimentos.Testimet do të realizohen në përputhje me standarded MKS -

EN 196 për llojin e çimentos portland , si dhe do të bëjm krahasimin e rezultateve të

fituara nga testimet me rezultatet që na i ofrojn prodhuesit e çimentos.



HYRJE

1.0 BETONI SI MATERIAL NDËRTIMOR

Betoni me lëndë lidhëse inorganike paraqet në vete materialin prej guri artificial të

prodhuar si rezultat i ngurtësimit të përzierjes së lëndëve lidhëse , ujit , mbushësve

(agregateve), shtesave mineralogjike dhe adetiveve të marra në raporte të caktuara .

Çimento

(lidhës hidraulik)

+ Ujë

+ Shtesa =

+ Ajër

Pastë

Çimentoje

+Rërë =

Llaç

Çimentoje

+ Zhavor =

Beton

Kompozit Agregat Qeramik

+ Shufra Metalike=

Beton i Armuar

Hekur + Beton



1.1 PËRPARËSIT TEKNIKO-EKONOMIKE TË BETONIT

Betoni ësht material kryesor që përdoret gjërësisht në ndërtim ,përparësit tekniko -

ekonomike të betonit dhe betonit të armuar në krahasim me materialet tjera janë :

shpenzime të ulëta të prodhimit të konstruksioneve të lidhura me përdorimin e

lëndëve të para natyrore që janë të disponueshme në çdo pjes të globit

mekanizimi i plot i pregaditjes së betonit

realizimi i elementeve me forma të ndryshme

qëndrueshmeria mekanike dhe karakteristika të tjera mund të ndryshojnë në

kufij shum të gjër

lidhja shum e mirë e betonit me armaturën , forca athezionale

të rezistueshëm ndaj zjarrit

jetëgjatësia

mundësi për mirëmbajtje dhe sanim

Betoni është material ndërtimi më i përdorur:

fig : 1 Prodhimi global i betonit: 10 km3/vit



1.2 MANGËSIT E BETONIT SI MATERIAL

peshë vëllimore shum të madhe

izolator i dobët termik dhe akustik

nevoja për kofrazh dhe skela

1.3 KLASIFIKIMI I BETONËVE

1.3.1 Sipas llojit të lëndës lidhëse:

lidhës çimentoje

lidhës gelqere (përzierja gelqere-material silicor)

lidhës gipsi (allci)

lidhës të përzier (çimento - gelqere ,gelqere - skorje)

lidhës specialë (zjarrdurues ,kundëracide etj)

1.3.2 Llojit të materialit mbushës:

mbushës kompaktë

mbushës porozë

mbushës specialë

1.3.3 Masës vëllimore:

shumë të rënda (>2500 kg/m3)

të rënda ose të zakonshëm (2200- 2500 kg/ m3)

të lehtësuara (1800-2200 kg/m3)

të lehta (500-1800 kg/m3)



1.4 DISA TIPE BETONESH

1.4.1 Betone me pore të mëdha (beton pa rërë)

Në përbërjen e betoneve me pore të mëdha bëjnë pjesë agregati me diameter 5-20 mm

çimentoja dhe uji .Si rezultat i mungesës së rërës < 5 mm në përbërjën e këtyre

betonëve masa vëllimore zvogëlohet në 1200-1400 kg/ si dhe formohen zbrastira

ndërmjet kokrrizave të agregatit deri në atë shkall sa që edhe uji mund të kaloj nëpër to.

1.4.2 Gipsobetonet

Gipsobetonët kanë si lidhës allçi dhe

çimento .Për të ulur masën vëllimore mund

të përdorën materiale mbushëse poroze

poashtu mund të futën edhe shtesa

gazoformuese të cilat bëjnë të ulët pesha

vëllimore.

Masa vëllimorë 1000-1600 kg/m3



1.4.3 Betone shumë të lehta (qelizore)

Lëndë lidhëse, përbërës silicor, mbushës të ndryshëm, ujë dhe lëndë gazoformuese

etj.

1.4.4 Mund të përdorën për disa qëllime :

-termoizolues - masë vëllimore < 500 kg/m

-konstruktive-termoizoluese - masë vëllimore 500-900 kg/m3

-konstruktive - masë vëllimore 900-1200 kg/m3

-me rrugë kimike (gazobetoni)

-me rrugë mekanike (penobetoni)

1.4.5 Betonet shumë të lehta (qelizore) – Gazobeton

3Ca(OH)2+2Al+6H2O=3H2+3CaOAl2O3.6H2O



1.4.6 Betonet e imprenjuar me polimere

Vetitë mekanike, fizike e kimike të betoneve polimere dallohen nga ato të betonit

normal.

Rsh120-200 Mpa , Rt 12-20 Mpa , Rf rritet 3-4 herë.

Përshkueshmëria e ujit bie (afërsisht në 7 herë)

Rritjet qëndrueshmëria ndaj ngricave (mbi 7000 cikle të njëpasnjëshme -

ngrirje-shkrirje)

Kosto e lartë

1.4.7 Betonet e armuara me fibra

Rt rritet 2-3 herë

Rp rritet 4-5 herë

Rsh rritet 1,5-2 herë

Rgoditje rritet mbi 10 herë

Rf rritet 2 herë etj



1.4.8 Betonet refraktare - të qëndrueshëm ndaj zjarrit

i qëndrojnë nxehtësisë, psh < 1500 °C

zjarrduruese, psh 1500 - 1700 °C,

zjarrëdurues të lart, psh >1790 °C

1.4.9 Llojit të lidhësit

me çimento portland

me çimento pucolanike

çimento aluminoze

ujë xhami

lidhës magneziale

lëndë lidhëse kimike

1.5 Llojit të materialeve mbushëse

mbushës jozjardurues

mbushës shamoti

shumë aluminoze

mbushës silicore

mbushës magneziti

mineral kromi dhe krom-magnezi

1.5.1 Betonet kundëracide

uji i xhamit

pershpjetuesi i ngurtësimit Na2SiF6

pluhuri antiacid

rëra e çakëlli antiacid

Na2SiO3 + Na2SiF6 + 6H2O = 6NaF + 3Si(OH)4

2HF + Na2SiO3 + H2O = 2NaF + Si(OH)4



1.5.2 Betone me lidhës të aktivizuar në mjedis alkalin (Betonet gjeopolimere)

Lidhës inorganik i cili sintetizohet nga përzierja në temperatura të ulëta të një

pluhuri alumosilikat me tretësirë alkaline.

Produkti i reaksionit, një fazë amorfe alumosilikate trepërmasore e përbërë nga

tetraedra të SiO44- dhe AlO45-.

Formula e përgjithshme

(Na,K)n[(SiO2)z-AlO2]n·ëH2O



2.0 ÇIMENTOJA

Çimentoja është lëndë lidhëse hidraulike e cila në kombinim me ujin kalon në brum

të lëngët të çimëntos ,e cila pas një kohe forcohet.Varësisht nga përbërja dhe mënyra

e punimit janë të njohura më shumë lloje të çimëntos, më së shumti që përdorët

është e ashtuquajtura Portland Çimentoja. Ka një përdorim të madh në lëmin e

ndërtimtaris për gaditjen e llaçit të çimentos dhe shumë lënd tjera lidhëse.

Portland çimentoja fitohet nga llapori i argjilit ose nga përzierja adekuate e lëndëve

natyrore - gëlqërorit dhe argjilit.

Çimento Portland → Klinker i çimentos Portland + Gips (bluarje)

Klinkeri i çimentos Portland → Materiale gëlqerorë & argjilorë (pjekje)

2.1 LLOJET E ÇIMENTOS

Në bazë të përbërjes kimike çimentoja ndahet në dy gupe :

Çimentoja Silikate

Përbërja e së cilës është kryesisht prej kalciumit të silikatit.

Çimentoja Aluminate

Përbërja e së cilës është kryesisht prej kalciumit të aluminatit.

Përfaqësues kryesorë i Çimentos silikate është Portland Çimenta (PC) kurse i

çimentos aluminiate është çimentoja boksike.



2.2 NDARJA E ÇIMENTOS NË PRAKTIK

Çimentoja Portland Normale

Çimentoja Portland me Shtesa

Çimetoja Speciale

2.3 Çimentoja Portland Normale

Nga të gjith llojet e çimentove, çimentoja portland prodhohet dhe përdorët më së

shumti.

Çimentoja portland është lëndë lidhëse hidraulike, e cila duke u përzier me ujë

hidratizohet, ngurtësohët si në ajër ashtu edhe në ujë.

Fitohet me pjekjen e përzierjes së gëlqerorit dhe argjilës në temperaturë të caktuar

1450-1500 º C me çrast ndodhin reaksione kimike dhe vjen deri të bashkëdyzimi i

oksidit të kalciumit CaO nga gëlqërori në okside të argjiles: SiO2,Al2O3,Fe2O3 dhe

fitohet matriali i quajtur klinker i çimentos i cili pasi të ftohet dhe bluhet imët duke i

shtuar një sasi allçie 3,5 % jep çimento portland.

fig : 2 Rankin Diagram



2.4 Çimentoja Portland me Shtesa

Këto çimento prodhohen për arsye teknike por edhe ekonomike. Përfitohet në atë

mënyrë që gjat procesit teknologjik, klinkerit të çimentos portland i shtohen disa

matriale inorganike që posedojnë veti hidraulike.

Më së shpeshti si shtesa përdoren:

Zgjyra e furrave te larta, porculanet natyrorë ( hiri vullkanik, shtufat vullkanik) dhe

porculanët artificiale ( hiri i TEC-it apo hiri i elektro filterit).

2.4.1 Shtesat Aktive

Shtesat aktive që i shtohën çimentos portland janë matriale natyrore apo artificiale të

cilat po të bluhen imët e të përzihën me ujë në prezence të gëlqeres fitojnë veti lidhëse,

kështu që lidhin dhe ngurtesohen si në ajër ashtu edhe në prezencë të lagështisë.

Kjo veti e tyre është zbuluar qysh në kohën e romakëve të vjetër ku është përdorur hiri

vullkanik nga lokaliteti Pucoli prandaj edhe quhën Pucolanë.

Në industrin e çimentos si shtesa aktive përdorën :

pucolanet (natyror dhe artificial)

pgjurat e furrave të larta.

2.5 Çimetoja Speciale

Në këtë grup të çimentos bëjnë pjes:

Çimentoja e Bardhë

Çimentoja Aluminate

Çimentoja Ekspenzive

Çimentoja Supersulfate

2.5.1 Çimentoja e Bardhë

Prodhohet nga përzierja e gëlqërorit dhe argjilës së pastër në të njëjtën mënyr si

çimentoja portland normale.

Edhe vetit e kësaj çimentoje janë të ngjajshme me ato të çimentos portland normale dhe

emërtohet BPC, në klasa 25,35,45. Përdoret për gatitjen e llaçnave dhe betoneve

dekorative të bardha , teraca , gurëve skajor të rrugëve etj.



2.5.2 Çimetoja Aluminate

Prodhohet nga përzierja e gëlqërorit dhe boksiditt. Klinkeri i portland çimentos

formohet në temperatura të larta kur ndodh shkrirja e lëndës së parë ( T = 1500-1600

ºC ) prandaj kjo çimento quhët çimento e shkrirë.

2.5.3 Çimentoja Ekspenzive

Është çimento e prodhuar nga klinkeri i çimentos portland dhe disa shtesave speciale të

cilat shkaktojnë ekspanzion (rritje vëllimore) gjate ngurtësimit deri në 4,25 mm/m'.

Përdoret për mbylljen e vrimave ,ankere etj

2.5.4 Çimentoja Superfilate

Ësht e rezistueshme ndaj ujrave sulfate,por jo edhe ndaj ujrave të tharta dhe të buta.

2.6 Prodhimi i Çimentos Portland

Për të ardhur deri te produkti final i çimentos lënda e parë e çimentos duhet të kaloj

nëpër disa faza të cilat janë të varura nga njëra tjetra...

Katër fazat kryesore për prodhimin e Çimentos

Pregaditja e Lëndës së parë

Pjekja e Lëndës së parë ( klinkerit )

Bluarja e Klinkerit ( përfitimi i çimentos)

Deponimi ( paketimi dhe transporti )

2.6.1 Pregaditja e Lëndës së parë

Bazohet në imtësinë dhe përzierjen e mirë të komponentëve të cilat hynë në përbërjen e

përfitimit të çimentos . Nga minierat lënda e parë së pari thehet nëpër gurthyes në

madhësi të kokrave të arrës .

Nëse edhe lëndët tjera janë shumë kokërrmëdhej thehen veçmas dhe pastaj përzihen në

përmasa të caktuara në sillose te posaçme ashtu siç e lypën modeli hidraulik . Pasi



imtësohet lënda e parë vjen deri te bluarja në pjesët më të imta. Përpunimi i

mëtutjeshëm bëhet për veprim të thatë dhe të njomë.

2.6.2 Pjekja e lëndës së parë ( klinkerit )

Pasi është bërë homogjenizimi dhe koreksioni eventual i përbërjes kimike lënda

dërgohet në fura për pjeie. Pjekia paraqet fazën më të ndjeshme në prodhimin e

çimentos. Pavarsisht nga veprimi i pregaditjes së lëndës së parë pjekia bëhet deri në

tempëraturë 1273-1723 Cº gjat së cilës ndodhën një zbutje e vogël dhe lidhja e goglave

të rrombullakta të ashtuquajtura Klinker.

Me rritjen e temperatures në zona të caktuara ndërrohen më shum reaksione që në fund

të fitohen Okside të Aluminiumit, Kalciumit dhe Siliciumit.

Më heret pjekja është bërë thjeshtë në furra vertikale, por tani ajo bëhet vetem në furra

rrotacione të bëra apostafat për pjekien e çimentos.

fig : 3 Pjekja e lëndës së parë



2.6.3 Bluarja e Klinkerit

Klinkeri ka ngjyrë të gjelbërt në të erret deri në gurë të zi .

Në thyerje tregon kristale të imëta mikroskopike. Klinkeri nga furrat rrotulluese ështe

në formë të goglave në formë të ndryshmë dhe ndonjëher jo një lloj të pjëkura.

2.6.3.1 Operacioni i bluerjes kalon nëpër disa faza.

Së pari Klinkeri thehet në copa e pastaj imtësohët imët në mulli në sfera çeliku në pjesë

të imëta dhe pastaj në mulli special bluhet në formë të miëllit të imët.

Gjatë bluarjes i shtohët 1-3% Gips për të rregulluar kohën e lidhjes për shkak se

çimentoja e pastër lidhen shumë shpejt.

Përzierja e lëndeve të para, përgatitja e përzierjes së lëndeve të para realizohet me të

ashtuquajturën metode e thatë dhe metode e njomë, apo ajo e kombinuar që të gjitha

paraqesin faza te procesit teknologjik ''Metoda e njomë''. Përdoret kur përzierja e

lëndeve të para përmban sasi të mëdha të lagështisë. Në ketë rast , bluarja dhe përzierja

bëhet në mes me ujë , gjegjësisht përzierja është në mase te rrjedhshme dhe atë 35 – 50

% dhe quhet slurry (llum,shllam, si balte, lloq etj). Këtu merret parasysh aftësia e

argjilës që lehtë të shpërbehet në ujë. Ndërsa komponentë tjetër e përzierjes nga guri

gëlqeror i cili më para copëtohet , pastaj bluhet që të bashkdyzohet me argjilën dhe të

bluhen bashkë.

Klinkeri ftohet dhe pastaj bluhet imët, e në fazën tjetër i shtohet sasi e konsiderueshme

e allçisë , dhe e gjithë kjo rezulton me prodhimin: Portland çimento procesi i prodhimit

teknologjik të çimentos është dhën në vazhdim me anë te skicës.

'' Metoda e thatë '' në procesin e kësaj metode apo edhe asaj të kombinuar materiali

bazë ( komponentët përbërës nga argjila dhe gëlqerori ), në përpjesë të caktuar bazohet

në tharjen e më pastaj në bluarje e përbashkët në mullinj. Gjatë këtij procesi materiali

përmban lagështi 0.2 % dhe i njejti kalon nëpër një para nxehje e më pastaj nxehet deri

ne temperaturë afërsisht 800 ºC para se të kalojë nëpër furrë. Procesi vijues është

bluarja finale e klinkerit si në metodën paraprake.



3.0 MINERALET DHE VETIT FIZIKE KIMIKE DHE MEKANIKE TË

ÇIMENTOS QË NDIKOJN NË KUALITETIN E BETONIT

Lëndët e para të klinkerit Ç.P.

1) Shkëmbinj gëlqerorë (CaCO3 > 75%) - 1.2÷1.3t/t k

Gur gëlqeror

Gëlqerorë të butë

Mergele - 1.5÷1.6t/t k

Vendburimi SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO HK

Fushë-Krujë (zall) 0.54 ------- 0.15 55.15 0.50 43.60

Elbasan ( Letan) 0.34 0.06 0.02 55.063 0.63 43.75

Tabela : 1

Emërtimi SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO HK

Mergel natyror 17.78 1.44 1.32 43.38 0.39 35.17

Mergel gëlqeror 8.02 1.42 0.44 50.40 0.26 39.46

Mergel argjilor 21.32 4.14 1.64 39.32 0.75 32.62

Tabela : 2

2) Shkëmbinj argjilorë - 0.3÷0.5t/t k

Argjila të zakonshme

Argjila mergelore



3.1 PËRBËRJA KIMIKE E PORTLAND ÇIMENTOS

Çimentoja portland përbëhet nga katër okside kryesore (CaO, SiO2, Al2O3, Fe2O3

≥90%) & disa okside në sasi minore. Fjala “minore” i referohet sasisë që nuk

është e rëndësishme.

Oksidet Emri i zakonshëm

(anglisht) Shkurtimi

Sasia e përafërt (%)

CaO

Lime C

60-67

SiO2

Silica S

17-25

Al2O3

Alumina A

3-8

Fe2O3

Iron-oxide F

0.5-6

MgO

Magnesia M

0.1-4

Na2O

Soda N

0.2-1.3

K2O

Potassa K

0.2-1.3

SO3

Sulfuric Anhydride Ś

1-3

Tabela : 3

CaO → Guri gëlqeror

SiO2&Al2O3 → Argjila

Fe2O3 → Papastërti në argjila

SO3 → Nga gipsi → jo nga klinkeri



3.2 MODULET E KLINKERIT

Moduli hidraulik (mh) = 1,7-2,2

mh = CaO / SiO2+Al2O3 +Fe2O3

Moduli silikat (ms) = 2,4-2,7

ms = SiO2/ Al2O3 +Fe2O3

Moduli aluminat (ma) = 2

ma= Al2O3/ Fe2O3

Koeficienti i ngopjes (KN) = 0,89-0,92

KN = CaO – (1.65Al2O3 + 0.35 Fe2O3)/2.8 SiO2

Sasia e oksideve në një Ç.P varet nga proporcionimi i lëndëve të para dhe se sa mirë

është bërë djegia në furrë.

Një analizë tipike e një Ç.P

C 63.6

S 20.7

A 6

F 2.4

S 2.1 < 3%

M 2.6 < 6%

N 0.1 <0.6

K 0.9

C e lIrë 1.4 <3%

Totali 99.8

Tabela : 4

Mbetja e patret.=0.2 <0.75%

H/K=1.4 <3%



3.3 PËRBËRJA MINERALOGJIKE E Ç.P - KLINKERI I ÇIMENTOS

Trikalcium Silikati (C3S)

Është minerali kryesor dhe më i rëndësishëm i klinkerit . Çimentot e pasura me C3S

dallohen për rritje të shpejtë të fortësisë dhe arrijnë rezistencë shum të lartë mirëpo

gjatëngurtësimit liron një sasi të madhe nxehtësie të hidratimit.

Dykalcium Silikati (C2S)

Po ashtu ka cilësi të mira hidraulike por ngurtësohet ngadalë dhe ka një rezistencë

mesatare në shtypje gjatë 28 ditëve të para. Gjatë ngurtësimit liron një nxhtësi shum të

ulët të hidratacionit.

Trikalcium Aluminati( C3A)

Ngurtësohgët shum shpëjt dhe gjat kësaj kohe liron nxehtësi të madhë të hidratimit.

Në pikpamje të rezistencës në shtypje është shumë e vogël.

Ferroaluminati katër kalcik (C4AF)

Ka ngurtësim të shpejtë në ditët e para mirëpo më vonë nuk jep ndonjë rezistencë të

lartë në shtypje.

Prej mardhënieve në mes të këtyre komponentave të çimentos varet çfarë cilësie ose

veti do të ketë çimentoja.Nëse dëshirojm të kemi çimento me cilësi të larta mekanike në

ditët e para të ngurtësimit atëherë do ta rrisim pjesëmarrjen e Ca3Si në kufinjtë e lejuar.

Anasjelltas nëse deshirojmë çimento për objekte hidraulike d.m.th objekte masive ku

kërkohet që nxehtësia e hidratacionit të jetë sa më e vogël atëherë përbërja trekalcium

silikatit duhet të zvogëlohët.

Emri

Sasia %

Formula Kimike

Shkurtimi

Trikalcium Silikati (42-65%) 3CaO.SiO2 C3S

Dykalcium Silikati (15-35%) 2CaO.SiO2 C2S

Trikalcium Aluminati

(5-14%) 3CaO.Al2O3 C3A

Ferroaluminati katër kalcik

(10-16%) 4CaO.Al2O3.Fe2O3 C4AF

Tabela : 5



3.4 Ndikimi i përbërjes mineralogjike në karakteristikat e Ç.P

Ndikimi C3S C2S C3A C4AF

Shpejtësia e reaksionit

Mesatare E ngadaltë E shpejtë Mesatare

Çlirimi i nxehtësisë I lartë I ulët

Shumë i lartë

Mesatar

Vlera e hershme çimentuese

E mirë I ulët E mirë E ulët

Vlera çimentuese përfundimtare

E mirë E mirë E ulët E ulët

Tabela : 6

fig : 4 Ndikimi i përbërësve në soliditetin e çimentos



3.5 HIDRATIMI I PORTLAND ÇIMENTOS

Duke brumosur çimenton me një sasi të caktuar uji ndodhin dukuri të nderlikuara

kimike dhe fizike si rezultat i të cilave ,ndodh kalimi i ngadalshem i brumit plastik të

çimentos ,në masë të ngurtësuar në formë shkëmbi.Secili prej përbërsve

mineralogjik të çimentos hyn në reaksion me ujin ,duke formuar komponime të reja.

Në fillim shtohet trashësia e brumit deri sa mpikset dalë ngadalë dhe nuk

shformohet më.Kjo fazë e procesit të hidratimit që për cimenton e zakonshme

kërkon një kohë që matët me orë ,përbën mpiksjen ose prezen e çimentos .Më vonë

në brumin e mpiksur ,lindin rezistencat mekanike dhe pak nga pak masa e mpiksur

forcohet dhe shëndrohet në masë të ngurtësuar,kjo fazë e dytë kërkon një koh që

matet me ditë dhe përbën ngurtësimin e çimentos.

Grimca të pahidratuara

çimentoje

Xheli i çimentos

Poret kapilare

A) Menjëherë pas përzierjes

B) Reaksioni rreth grimcave – mpiksja fillestare

C) Formimi i strukturës skeletore – ngurtësimi fillestar

D) Mbushja e poreve - Ngurtësimi përfundimtar



3.6 PREZA & NGURTËSIMI

3CaO • Al2O3 +12H2O + Ca(OH)2 → 4CaO• Al2O3• 13H2O

Hidroaluminat katërkalcit

3CaO• Al2O3 + 3(CaSO4•2H2O)+ 5H2O →

3CaO•Al2O3•3CaSO4•31H2O

Hidrosulfoaluminat kalciumi (kristalet kandlot)

Nga zhvillimi i reaksionit të dytë, varet vonesa që shkakton gipsi në dukurin e

prezës.

Çimentot pa gips do të ngrinin shum shpejt si rezultat i hidratimit dhe kristalizimit

shum të shpejt të C3A, sipas reaksionit të parë.Prandaj shtesa e gipsit,me masën

3-5% , shmang nga tretësira aluminën , duke e fundëruar formën e një kripe

komplekse ( hidrosulfoaluminat kalciumi).

Ky komponim tretet me vështirsi dhe vesh me një cip të hollë mbrojtëse gjysëm

përrshkuese kokrrizat e cimentos, duke vonuar hidratimin e tyre.

Prania e hidroaluminatit katërkalcit ,ësht e dëmshme në çimenton e hidratuar dhe të

ngurtësuar ,pasi shkakton shpërbërjen e betonit, nën veprimin e ujrave sulfatike

( uji i detit dhe ujrat me përmbajtje të lartë kripërash sulfate).Këto ujra veprojn leht

në këtë hidroaluminat sipas reaksionit :

4CaO• Al2O3 •13H2O + 3(CaSO4• 2H2O) +13H2O →

3CaO• Al2O3 • 3CaSO4•31H2O + Ca(OH)2

Ky reaksin ndodh në betonin e ngurtësuar dhe formimi i hidrosulfoaluminatit të

kalciumit ( kristalet kandlot që quhen dhe bacili i portlandit), shoqërohet me

zmadhim vëllimi ,kjo shkakton shpërbërjen e betonit ky efekt , nuk ësht i rrëzikshem

kur këto kristale formohen nën veprimin e shtesës së gipsit , kur brumi i çimentos

ësht akoma plastik ( sipas reaksionit të dytë).Prandaj , ka rëndësi të madhe sasia e

shtesës së gipsit gjatë bluarjes , në mënyr që hidratimi i C3A ,të zhvillohet kryesisht

sipas reaksionit të dytë.



2(3CaO• SiO2) + 6H2O → 3CaO• 2SiO2• 3H2O + 3Ca(OH)2

gel kristal

4CaO•Al2O3•Fe2O3+ 7H2O → 3CaO•Al2O3•6H2O + CaO•Fe2O3 •H20

kristal gel

Hidrosilikati i kalciumit që prodhohet nga këto reaksione, ësht përbërësi kryesor i

çimentos së hidratuar dhë të ngurtësuar.

Hidroksidi i kalciumit , që rrjedh nga hidratimi i mineraleve silikate , quhet gëlqere e

hidrolizës ose portlandike .Kjo , përbën të meten e çimentos portland , pasi

shpërlahet lehtë sidomos nga ujrat e buta , duke u bër shkak i formimit të poreve në

objektin e ngurtësuar.Gjithashtu , gjatë karbonatimit të sajë ulët pH i sistemit si

rezultat ulet fuqia mbrojtse mbi armaturat e strukturave metalike ; praktikisht

korozioni i armaturës fillon , në qoftë se pH zbret nën 9.6. Për këto arsye duhen

përdorur shtesa aktive në çimento , që kanë vëti të fiksojnë këtë gëlqere të lirë.

Reaksionet e mësipërme të hidratimit janë të gjitha egzotermike dhe shkaktojn

rritjen e temperaturës , në të filluar preza.

Në betonimet masive kjo nxehtësi largohet me vështirsi mbasi përçueshmëria

termike e llaçit ësht e vogël.Kjo shkakton rritjen e temperaturës dhe rritjen e sajë në

brendësin e betonit pas ndonjë jave ,temperatura mund të arrij vlerë që e tejkalon

30-50 ºC, temperaturën e mjedisit dhe si pasoj , mund të shkaktojn plasaritje për

shkak të bymimit termik. më vonë temperatura ulët ngadalë dhe në shtresat e

mbrendëshme të betonit ,ekujlibri mund të arrihet pas një muaji. Në fazën e ftohjes

lindin tensione për shkak të tkurrjes mekanike të cilat po ta kalojn rezistencën në

terheqje të betoni shkaktojn plasaritjen e tij.



3.7 Përbërësit mineralogji të çimentos portland kanë nxehtësi të ndryshme

hidratimi:

Përbërësit Nxehtësia e hidratimmit

(kal/gr)

C3S 120

C2S 62

C3A 207

C4AF 100

Tabela : 7 Nxehtësia e hidratimmit (kal/gr)

fig : 5 Nxehtësia e hidratimit varësisht nga koha

Sasia e nxehtësisë së çliruar varet nga sasitë e mineraleve në çimento.

Nxehtësia e hidratimit

(kal/gr)=120*(%C3S)+62*(%C2S)+207*(%C3A)+100*(C4AF)

Kjo tregon se çimentot me nxehtësi hidratimi më të lartë janë ato që kanë

përmbajtje më të lartë të C3A dhe C3S.



Për të ulur nxehtësin e hidratimit duke dëmtuar vetit e tjera pozitive p.sh në

çimenton portland me termocitet të ulët ,ulën përbërësit ekzometrik.

Brenda kufinjëve të lejuar zëvendësohet një pjesë të klinkerit me skorie furmalte

ose pucolane , xham vullkanik etj.

Njëkohësisht për të rritur rezistencën kimike të çimentos ,në dëm të asaj mekanike ,

përvec zëvendësimit të një pjese C3S me C2S zëvendësohet dhe C3A me C4AF p.sh në

çimentot antisulfate.Në qoftë se ky zëvendësim ësht i plotë , kemi çimentot ferrike ,

me nxehtësi hidratimi të ulët.

3.8 HIDRATIMI I ÇIMENTOS ALUMNATE

Minerali , monokalciti aluminat ësht më së shumti prezent në çimenton aluminate

procesi i hidratimit i këtij minerali ësht shum i shpejt, si rezultat i hidratimit të

shpejt vjen deri te lidhja , ngurtësimi i shpejt i çimentos . Në orët e para shpejtësia e

hidratimit ësht shum e shpejtë , që reflekton në lirimin e sasisë së madhe të

nxehtësis ,për këtë arsye me çimenton aluminate mund të punohet në temperatura

të ulëta.

Nxehtësia e hidratimit (J/g )

Lloji i cimentos Dita 1 Dita 2 Dita 7

Cimentoja Aluminate 322-380 326-398 328-397

Portland Cimentoja 96-192 176-272 196-314

Tabela : 8 Nxehtësia e hidratimit tek çimentoja aluminate dhe portland

3.8.1 Ndryshimi vëllimor gjatë hidratimit

Ndryhsimi vëllimor i hershem i çimentos në fazën e dozimit në përgjithësi merret si

mehanizëm kryesor që çon deri te plasaritjet e hershme, ndërsa si pasojë ka

humbjen e qëndrueshmëris së konstrukcionit.Hidratimi ësht proces ekzotermik ,

nxehtësia e konsiderueshme përhapët në fillim që e përshpejton lidhjen dhe fortësin

, gjatë këtij procesi vjen deri të ndryshimi i masës vellimore të cimentos , që rezulton

me tkurje dhe bymim.



3.9 PLASARITJET NË ÇIMENTO

Pas një periudhe kohore vjen deri te plasja e çimentos si material , që zvoglon

jetëgjatësin e konstruksionit ,dhe e gjitha kjo vjen për shkak ndryshimit

vëllimor.Këto ndryshime vëllimore shpesh paraqiten me tharje të betonit gjatë

periudhës së gjatë kohore, mirë por gjatë disa kërkimeve erdh në përfundim se kjo

tharje ndodh në fazen e hershme të thajres së masës së çimentos. Si zgjidhje më e

thjeshtë që do të kishte zvogëluar ndryshimin vëllimor në fazë të hersme do të ishtë

menjanimi i tharjes së drejtë të masës së çimentos në orët e para pas realizimit

(egzekutimit).

Tkurja e cimentos zhvillohet në dy periudha të ndryshme kohore:

periudha e hershme <24orë

periudha e vonëshme >24

3.9.1 ZGJEDHJA E ÇIMENTOS

Çimentoja duhet të zgjidhet në atë mënyr që për qëllim dhe kushtët ku do të përdorët ti

plotsoj si në aspëktin mekanik poashtu edhe në aspektin teknik , si dhe duhet patur

parasysh kushtet në vijim :

-Dimensionet e elementeve

-Kushtet e mirëmbajtjes

-Kushtet klimatike ku struktura do të jet e ekspozuar

-Sasia e alkalineve në agregat

Klasi i

Çimentos

Soliditeti në MPa Fillimi i

lidhjes

min

Ekspanzioni

mm Fortësia fillestare Fortësia standarde

2 ditë 7 ditë 28 ditë

32.5 N - > 16 >32.5 <52.5 >75

> 10

32.5 R > 10 -

42.5 N > 10 - >42.5 <62.5 >60

42.5 R > 20 -

52.5 N > 20 - >52.5 - >45

52.5 R > 30 -

Tabela : 9 Vlerat karakterisitike fiziko-mekanike sipas EN 197-1



3.9.2 Soliditeti në shtypje i çimentos në ditë të caktuara dhe lloji i çimentos

fig : 6 Soliditeti i Çimentos në shtypje sipas llojit

fig : 7 Soliditeti i betonit në shtypje në varshmëri nga lloji i cimentos

ReÇeta ebetonit për diagramet e më sipërm në vete përmban 320 kg çimento për 1

beton,1797 kg agregat 0-16 mm dhe faktori w/ç =0.58.



3.9.3 FAKTORI W/ C

Në vitin 1918 ,Abramsi zbuloi se raporti i sasisë së ujit dhe sasisë së çimentos ,ndikon

në të gjitha karakteristikat dhe performancat e betonit.Për beton sa më kompakt i

përbër nga agregati , çimentoja dhe uji ,soliditeti në shtypje si dhe faktoreët tjerë

përmisohen dukshëm,nëse e kemi w/c e duhur ,ky koncept quhet si ligji i Abramsit.

fig : 8 Varshmeria e soliditetit të betonit nga raporti W/ C

fig : 9 Varshmëria e porozitetit të betonit nga raporti W/ C



fig : 10 Varshmëria e soliditetit të betonit gjat rritjes së sasisë së ujit

fig : 11 Ndikimi i W/ Ç tek soliditeti i çimentos

Që të plotësohen të gjith kriteriumet e betonit si : jetëgjatësia , estetika , soliditeti ,

ujëpërshkueshmeria paëra se të pregaditët reçeta e betonit duhet patur parasysh këto

parametra :



pjesëmarrja e premisave në komponentët bazë të betonit

loji i projektit dhe kërkesat e betonit

ndikimet nga rrethina në strukturë kushtet klimatike gjatë hedhjes së

betonit në vepër

4.0 MIRËMBAJTJA E BETONIT

Me mirëmbajtejen e betonit pas hedhjes në vepër duhet filluar në afat kohor sa

më të hershëm , edhe atë në :

- pjesët sipërfaqësore të elementeve konstruktive prej betoni

- sipërfaqet e elementeve që kanë qenë të mbeshtjelluar me kofrazh

Sipërfaqet e betonit patjetër duhet të jenë të mbrojtura nga tharja e shpejtë dhe

humbja e sasisë së ujit gjatë periudhave kohore me temperatura të larata dhe të thata.

Mirëmbajtja jo e mirë e betonit shpeshë her shfaqet me paraqitjen e plasaritjeve. Si

parakusht për të siguruar një lagështi për elemntet e betonit , ësht moslargimi i

kofrazhit për një periudhë më të gjat kohore , por kjo gjë duke i marrë parasysh edhe

rrethanat tjera jo cdoher mund të realizohet.

Si kushte tjera që preferohen të bëhën janë :

stërpikja me ujë e siperfaqeve të betonit

parandalimi i hubjes së sasis së ujit nga betoni duke e mbështjellur

elementet e betonit me tekstil të lagur si dhe mbështjellja me plasmas

përdorimi i mjeteve me bazë kimike për mirëmbajtjen e betonit

fig : 12 Sygjerime për mirëmbajtejn e betonit varësisht nga kushtet klimatike



4.1 KUSHTET KLIMATIKE - NDIKIMI I TYRE NË KUALITETIN E BETONIT DHE

MËNYREN E BETONIMIT

4.1.1 Betonimi në temperatura të larta

Kusht që betonimi të jet në rrezik , merret kur temperatura e betonit arrin mbi

25 °C , në periudh kohore prej disa ditësh.

Pasojat që mund të ndodhin në rastet kur temperaturat janë të larta , janë :

hedhja e keqe në vepër e betonit

lidhja e shpejt e betonit

rreziku nga paraqitja e plasaritjeve

soliditet të ulët gjatë 28 ditësh

Masat që duhet të ndërmerren në raste të betonimitnë temperatura të larta janë :

përdorimi i çimentos me nxehtësi të vogël të hidratimit

optimizimi i sasisë së çimentos në reçeten e betonit

përdorimi agregatit të pastër dhe me lagështi që nuk ka qën i ekspozuar në

diell

mospërdorimin e agregatit poroz i cili do të absorbonte sasin e ujit në

beton

vibrim të drejt të betonit

temperaturën e betonit ta mbajmë sa më të ulët që mundet

hedhja e betonit në vepër të bëhët natën ose në orët e hershme të

mëngjesit

ikjes së përdorimit të pahive që mund të vije deri të absorbimi i ujit të

betonit

me mirembajten e betonit të fillohet sa më heret që mundët

Si sygjerim dhe një zgjidhje me ideale do ishte përdorimi çimentos me nxehtësi

hidratimi më të vogël ,por natyrisht edhe që do ti plotsonte kushtet në aspektin fiziko

mekanik p.sh CEM II/B 32.5 N .



4.1 .2 Betonimi në temperatura të ulëta

Në raste kur kemi të bëjm me betonim në teperatura të ulëta , nëse temperatura

e betonit bie deri në 5 °C , mund të vije dëri te pasojat e mëposhtme :

- lidhja e betonit ësht shum e ngadalshme ose nuk ndodh fare

- lidhja fillon përsëri kur temperatura të arrij mbi 5 °C

- akulli prish lidhjen kristalore ( proces i pa kthyeshëm )

- fitohet një struktur shum poroze

Si sygjerim dhe një zgjidhje me ideale do ishte përdorimi çimentos me nxehtësi

hidratimi më të lart , p.sh CEM II/B 32.5 N .

Tabela : 10 Dllimi mes tipit të çimentos CEM I 42.5 R dhe CEM II/B 32.5 N

Vjetërsia Nxehtësia e hidratimit (J/g)

CEM I 42.5 R CEM II/B 32.5 N

1 172 105

3 266 171

7 289 205

28 333 243



fig : 13 Nxehtësia e hidratimit në rastet kur faktori W/ Ç ësht =0.4 ; 0.5 ; 0.65 CEM I

fig : 14 Nxehtësia e hidratimit në rastet kur faktori W/ Ç ësht =0.4 ; 0.5 ; 0.65 CEM III

Nxe

htë

sia

e h

idra

tim

it [

J/g

]

Vjetërsia [ h ]

Nxe

htë

sia

e h

idra

tim

it [

J/g

]

Vjetërsia [ h ]



4.2 TESTET E ÇIMENTOS

Teste në terren

Teste në laboratorë

4.2.1 Teste në terren

Kemi disa teste të cilët na japin disa ide bazike në lidhje me kualitetin dhe

gjendjen aktuale të çimentos pa rezultate laboratorike , këto teste mund të

realizohen gjatë përdorimit gjatë etj keto teste janë :

a) Data e prodhimit

Është shum e rëndësishme sepse fortësia reduktohet me kalimin e

kohes.Data e prodhimit mund të shihet në paketimin e çimentos.Ndikimi i

vjetërsisë në soliditetin e çimentos është dhën si më posht :

Periudha e ruajtjes Soliditeti në 28 ditë

I freskët 100 %

3 muaj 80 %

6 muaj 70 %

12 muaj 60 %

24 muaj 50 %

Tabela : 11 Ndikimi i kohës së ruajtjes së çimentos në soliditet

b) E hapim qesen me çimento dhe shohim nëse çimentoja ësht e shëndruar

në toptha.

c)Futeni dorën në çimento dhe nësë ndjen të ftohtë kjo tregon se në çimento

nuk ësht kryer ndonje proces hidratimi.

d) Hedh një grusht cimentoje në ujë , ajo duhët të shkrihet në fillim para se të

fundosët në enë.



4.2.2 Testet laboratorike

Jan testime të cilët kryhen në laborator dhe na japin të dhëna të sakta në

lidhje me kualitetin dhe karakteristikat e çimentos , më së shpeshti në

laborator i bejm testet për shqyrtimin e vetive fiziko-mekanike të çimentos

pasi këto veti ndikojn drejt për së drejti në kualitetin e betonit.

4.3 VETIT FIZIKE TE CIMENTOS MKS-EN 196

Masa vëllimore e çimentos

Masa specifike e çimentos

Finesa e bluarjes së çimentos

Konzistenca standarde

Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos

Qëndrueshmëria vëllimore

Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkujes

Testimi i soliditetit në shtypje

4.3.1 Masa vëllimore e çimentos

Masa vëllimore e çimentos paraqet raportin mes çimentos dhe vëllimit, së

bashku me porret dhe zbraztirat. Kjo caktohet në gjendje të derdhur dhe të

ngjeshur.

Masa vëllimore caktohet me ndihmën e hinkes standarte, enës standarte me

vëllim pre 1litre dhe mjeteve tjera ndihmëse.

Prova e çimentos së tharë ne temperature prej 105 – 110 ºC deri në masë të

përhershme, futet nëpër hinkën në enën cilindrike. Pastaj çimentoja përzihet me

lopatë dhe kalon nëpër shoshën me vrima 2 mm. Ena cilindrike mbushet deri

deri sat ë formojë një kon që I mbush brinjët e enës. Ena bashkë me çimenton

matet dhe masa shënohet me M1 .



Masa vëllimore e çimentos shprehet me relacionin :

t 1 ( kg / cm3 )

t sillet në kufinjtë 1000 – 1200 kg / cm3 .

Masa vëllimore në gjendje të ngjeshur fitohet në mënyrë që enës cilindrike i

shtohet edhe pjesa e cila mban çimentonnë enë.

Ena bashkë me çimenton matet dhe ajo pesh shënohet me M2

M2 – M / V ( kg / cm3 ).

Masa vëllimore e çimentos sillet prej 1400 – 1500 ( kg / cm3 ).

4.3.2 Masa specifike e çimentos

Masa specifike e çimentos paraqet raportin mes masës të çimentos dhe vëllimit të saj pa

pore dhe zbraztira.

Masa specifike e çimentos caktohet në mënyrëllimore ose gravimetaike.

Veprimi për caktimin e masës specifike sipas mënyrës vëllimore është :

Shfrytëzohen dy piknometra ose dy epruveta me vëllim prej 50 cm3.

Epruveta e pare mbushet me lëng që nuk lidhet me çimenton. Futet edhe 30 gram

çimento, përzihet me përziers special që e thithën nga masa e çimentos. Atëherë kur do

të ndërpritet dalja e fluskave të ajrit epruveta e dytë mbushet me lëng deri në 50 cm3

nga epruveta e dytë.

Mbetja e lëngut në epruvetën e parë paraqet vëllimin e atyre 30 gram çimento që

shfrytëzohen.

Masa specifike llogaritet sipas shprehjes:

s

( gr / cm 3)

Caktimi i masës specifike në mënyrë gravimetrike behet si vijon :

Në piknometër të thatë me kapak , me masë M dhe vëllim V , vendoset çimento e thatë

përafërsisht ¼ e vëllimit.Piknometri bashkë me çimenton matet dhe masa shënohet me



M1 .pastaj shtohet vajguri përafërsisht ½ e vëllimit të piknometrit ashtu që çimentoja të

mbulohet mire.

Përzierja përzihet me përzierësat thithës special deri sat ë dalin fluska ajri , pasi që

shtohet vajguri deri te shenja e piknometrit dhe mbyllet me kapak , piknometri i

mbushur ka masën M2 .

s M1 – M / M2 – M1 ( gr / cm 3)

V M2 – M1 / t

Masa specifike e çimentos Portland sillet prej 3.1 deri në 3.2 gr / cm 3, e për çimento me

shtojca purcolani nën 3.0 gr / cm 3.

4.3.3 Finesa e bluarjes së çimentos

Sipërfaqja e tërësishme e kokrrave në njësi vëllimore varet nga finesa e bluarjes së

çimentos.Finesa e bluarjes së çimentos caktohet në këtë mënyrë : me kalimin e 50 gr

çimento nëpër sitën me vrima 0.09 mm. Kalimi i çimentos nëpër site mund të bëhet me

aparat për të situr me anë të currilave ajror ose me dorë.Kalimi nëpër sita me dorë

bëhet me 120 dridhje në minute. Pas 20 min të sitjes , mbetja merret dhe futet në një

enë dhe matet. Sasia e mbetur përsëri kthehet në site dhe sitet aq here me nga 20 min ,

deri sa nëpër site nuk kalon më pak se 0.1 gr. Mbetja definitive matet me saktësi prej 0.1

gr dhe me atë llogaritet finesa e bluarjes në përqindje :

R M1 / M * 100

4.3.4 Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos

Me përzierjen e portland çimentos me ujë fitohet një pastë çimentoje — pastë e cila

fillon të lidhë dhe forcohet, ku e ndërron gjendjen nga gjendja plastike në gjendje të

ngurtë. Arsyet për këto ndryshime si proces fiziko—kimik në relacionin ujë- çimento,

janë te njohura si hidratimi i çimentos. Procesi i hidratimit fillon disa minuta pas

përzierjes së cimentos me ujin dhe në fazën e parë e cila zgjat 5 deri 10 orë, pasta e

çimentos ngadalë trashet -lidhet e mandej fillon forcimi. Në muajin e parë forcimi është

mjaft intensiv, e më vonë intensiteti graduaiisht bie. Shqyrtimet e shumta kanë treguar

se për hidratim të plotë të çimentos ka nevojë të sasisë së saktë të ujit që varet nga Iloji

dhe përbërja e çimentos. Shpejtësia e hidratimit varet nga një numër më i madh



faktorësh: nga finesa e bluarjes së çimentos, nga sasia e ujit, nga temperatura e rrethit,

nga përbërja minerale e çimentos etj.

Në procesin e hidratimit lirohet sasi e caktuare nxehtësisë e njohur si nxehtësi

hidratimi. Në madhësinë e nxehtësisë së hidratimit kanë ndikim përbërja kimike e

çimentos, finesa e bluarjes etj.

Duke pasur parasysh procesin e hidratimit si fillim të lidhjes së çimentos, mund të

përcaktohet koha e kaluar pas përzierjes së çimentos me ujë, e derisa qulli i çimentos e

humb plasticitetin. Çimentot te të cilat koha është e shkurtë, nën 15 minuta, emërtohen

si çimento me lidhje të shpejtë, kurse tjerat te të cilat fillimi i lidhjes është pas 90

minutash, janë të ashtuquajturat çimento me lidhje normale.

Në praktikë më së shumti përdoren çimentot me lidhje normale.

Si kohë e lidhjes së çimentos definohet koha nga momenti i përzierjes së çimentos me

ujë, e deri te momenti kur qulli i çimentos do ta humbë plasticitetin.

Si fund i lidhjes do të llogaritet koha e kaluar nga momenti i përzierjes së çimentos me

ujë, e deri te momenti kur qulli i çimentos do ta humbë edhe shenjën e fundit të

plasticitetit, domethënë se do të kaiojë në gjendje tjetër - një gur çimentoje.

Vetitë e cekura të çimentos transmetohen edhe te vetitë e betonit. Sipas standardeve

tona, fillimi i lidhjes nuk duhet të jetë më herët se 1,5 ore’, ndërsa fundi i lidhjes jo para

10 orësh.

Koha e lidhjes caktohet me ndihmën e aparatit të Vikatit ( i cili përbëhet, nga këto pjesë:

stativi, sonda Iëvizëse ,cilindri me diametar prej 10 mm ,ose gjilpërë celiku , peshorja,

shkalIa , akrepi , unaza konike nga material që nuk ndryshket dhe nuk pin ujë dhe

pllaka qelqi me dimensione 120/120/3 mm .

Aparati i Vikatit



Fillimi dhe fundi i çimentos caktohen në qull çimentoje me konzistencë standarde.

Ajo caktohet poashtu me ndihmën e aparatit të Vikatit ose në pjesën e fundit vendoset

cilindri ,i cili së bashku me sondën lëvizëse ka masë prej 300 +/_2 gr.

Qulli i çimentos që shqyrtohet përgatitet në një enë të veçantë prej 400 gr çimento dhe

ujë në sasi prej 23-30% nga pesha e çimentos të cilat intensivisht perzihen në

kohëzgjatje prej 3 minutave. Pas mbarimit të përzierjes së pastës me të cilin mbushet

unaza e konit edhe ana e epërme rrafshohet. Pastaj sonda me cilidrin me kujdes

lëshohen në qendrën e unazës, ashtu që të shtrihet në sipërfaqe të pastës e pastaj

cilindri lëshohet lirisht që të kalojë nëpër pastë. Nëse pas 30 sekondash cilindri ndalet

në 5-7 mm mbi pllakën e qelqit, atëherë llogaritet se qulli i çimentos ka konzistencë

standarde. Nëse ciiindri ndalet mbi 7 mm ose nën 5 mm, atëherë duhet të përgatitet qull

çimentoje tjetër me përqindje të zmadhuar ose të zvogëiuar të ujit. Përgatitja e qullit

mund të bëhet edhe me përzierse me radhitje të saktë të veprimit.

Pasi të përgatitet qulli me konzistencë standarde, për caktimin e fillimit dhe mbarimit të

lidhjes përsëri shfrytëzohet aparati i Vikatit, por në vend të cilindrit vendoset gjilpëra e

çelikut .Që gjilpëra me sondën iëvizëse të kenë peshën prej 300 +/_ 2 gr, në aparat

vendoset peshojë shtojce.

Si fillim i lidhjes së çimentos llogaritet momenti kur gjilpëra duke kaluar nëper qull

ndalohet në 3 - 5 mm mbi pllakën e qelqit. Koha që nga përzieria e çimentos me ujë e

deri te fillimi i lidhjes, llogaritet si kohë e fillimit te lidhjes.

Menjëherë pas caktimit të fillimit të lidhjes unaza me qullin ndahen nga pllaka e qelqit

dhe kthehet ne anën tjetër. Me ndihmën e aparatit të Vikatit caktohet edhe fundi i

lidhjes i cili caktohet si moment kur gjilpëra nuk hyn më shumë se 1 mm në qull. Koha e

kaluar që nga përzierja e çimentos me ujë e deri te përfundimi i lidhjes llogaritet si kohë

e përfundimit të lidhjes.

4.3.5 Qëndrueshmëria vëllimore

Qëndrueshmëria vëllimore është veti mekanike mjaft e rëndësishme e çimentos. Eshtë e

domosdoshme që brumi i çimentos pas iidhjes qenësisht mos ta ndryshojë vëllimin.

Mirëpo çimentot që në vete kanë sasi më të mëdha gëlqere, kalcium sulfate disa shtojca

tjera të ngjashme, tregojnë veti të ndryshimi të vëllimit. Nëse nga këto çimento

përgatitet beton, atëherë pas forcimit do të paraqiten plasaritje që zgjerohen nga

sipërfaqja e jashtme kah brendia që nuk është e dëshirueshme. Prandaj, çimentot me

vëllim jo të qëndrueshëm nuk Iejohet të përdoren për përgatitjen e betoneve me

karakter të përhershëm. Qëndrueshmëria e vëilimit caktohet me ndihmën e kuleçëve të

çimentos ose me ndihmën e unazave të Shatelierit (Le Shateier).

Përgatiten kulec nga qulli i çimentos me konzistencë standarde, të cilët në sasi të

caktuar në formë të topthit vendosen në pllaka qelqi, ashtu që lehtë mund të formohet

dridhje. Atëhere topthi i quliit nga çimentoja shndërrohet në kulac me diametër 90 mm

dhe iartësi 15 mm.



Përgatiten dy kulec të cilët në 24 orë të para mbahen në një dhomë me lagështi të ajrit

prej 95% dhe temperaturë 20 +/_ 2°C.

Pas 24 orësh kuleçët ndahen nga pllakat e qelqit, kthehen nga ana tjetër dhe vendosen

në enë me ujë në temperaturë prej 25 +/_2°C. Pastaj uji nxehet gjysmë ore deri sa të

vlojë, e në 3 orët e ardhëshme vlojnë si dhe kulegët tërë kohën duhet të gjenden nën ujë.

Pas kësaj kulecët nxirren dhe u bëhet vështrim mikroskopik. Nëse nuk paraqiten

kurrfarë deformimesh, në drejtim radial ose piasaritje rrjetore, ose të bëhet thërmimi i

kuleçve, llogaritet se çimentoja ka qëndrueshmëri vëllimore dhe e kundërta.

Per vërtetimin e qendrueshmerise vellimpre, sipas Le Shateliarit, ka nevoje per dy

unaza te nderprera prej materiaht mesing me akrepa, dy pllaka qelqi me dimensione

6x6 dhe peshojë prej 150 g.

Të dy unazat e Shatelierit vendosen në pllaka qelqi te lyera Iehte dhe mbushen me qull

çimentoje standarde e cila rrafshohet nga ana e sipërme. Nga ana e sipërme vendoset

pllaka e qelqit, e mbi ate peshoja dhe krejt së bashku vendosen në një enë me uje të

nxehur ne temperatur prej 20 +/- 2 C.

Unazat e Shatelierit



Pas 24 ore unazat nxierren nga uji, Iirohen nga pllakat e qelqit edhe peshoja dhe

vendosen në ene me ujë. Me këtë rast akrepat e unazave kthehen perpjete dhe matet

Iargesia mes tyre (d1). Mandej ujii nxehet, ashtu qe per gjysmë ore deri sate vloje dhe

vazhdon te vloje në kohe prej 2,5 ore, mandej unazat nxirren dhe ftohen deri ne

temperature 20+/-2°C. Persëri bëhet matja e akrepave (d2). Si qëndrueshmeri vellimi

Ilogaritet çimentoja, per të cilën diferenca e Iargimit te akrepëve (d2- d1) nuk do të jete

me e madhe se 10 mm. Para se te fillohet me shqyrtimin, duhet te behet bazhdarimi i

unazave te Shatelierit te cilat duhet të kenë shtangim te caktuar. Bazhdarimi behet ne

atë menyre qe ne njërin akrep, ku eshte ngjitur te unaza varet pesha prej 300 g. Unaza

ka shtangim te pranueshem nëse zmadhimi i Iargësisë mes majave të akrepave eshtë

nen kufijt prej 15-20 mm (fig. 27.)

4.3.6 Sipërfaqja specifike e çimentos

Siperfaqe specifike domethenë siperfaqja e zhvilluar e kokrrave prej 1 g çimento. Kjo

jep njohuri plotësuese per finesen e bluarjes dhe caktohet me permeabilimetrin e Blenit

(Blaine). Rezultatet e shqyrtimeve vleresohen në baze të kohes qe nevojitet per kalimin

e një sasie ajri të caktuar nëpërmjet epruvetes së çimentos ,e ngjeshur sipas rregullave

dhe kushteve të caktuara.

Për portland çimenton është caktuar sipërfaqja specifike:

- për të gjitha çimentot 2400 g

- për çimentot me markë PC 35 dhe PC 45 më shpesh është 3500 g

Aparati Blaine



4.4 VETIT MEKANIKE TE ÇIMENTOS

4.4.1 Përgaditja e provave

Dy karakteristikat mekanike kryesore të çimentos janë soliditeti në tërheqje dhe

soliditeti në shtypje. Ato caktohen me shqyrtimin e provave në formë prizme me

dimensione 40/40/160 mm. Përgatitja e prizmave bëhet në dhoma me temperaturë

prej 20+/-2°C dhe lagështi relative më së paku 50%. Për të bërë 3 prizma nevojitet

450g çimento, 3x450 =1350 g zallë standard dhe 225 ml ujë. Zalli standard është zallë i

thatë natyror me më së pakti 96% SiO2 dhe më së shumti 0,5% lim, i ndarë në tri

fraksione: i imët, i mesëm dhe kokërmadh. Këto fitohen me kalimin nëpër sita me

madhësi të vrimave prej 0,09—2,0 mm. Përzierja e çimentos, zallit standard dhe ujit

bëhet në përzierëse speciale sipas rendit të caktuar të dozimit, ose kohës dhe

shpejtësisë së përzierjes. Për punimin e prizmave shfrytëzohet kallëp celiku prej tri

pjesëve të lyera me vaj makine dhe vendosen të fiksuara në tavolinë vibruese speciale.

Vendosja bëhet ashtu që masa e përzier nëpër pjesë të sakta shtohet në kallëpe, kurse

tavolina vibruese punon me intensitet të caktuar derisa kallëpet nuk mbushen përplot

me suva të çimentos.

Kallepet e mbushura vendosen në nje dhomë me tempefaturë 20+/-2°C dhe lageshti

relative prej 90%. Aty rrinë 24 ore pas 24 oresh kallëpet hapen,prizmat nxirren me

kujdes maten dhe numerohen. Pastaj vendosen ne pozitë horizontale mbi site ne nje ene

me uje per pije. Prizmat duhet te jene te mbuluara me ujë 2 cm mbi sipërfaqen e

siperme te prizmave. Ne ketë mes mbahen deri ate ditë kur do te shqyrtohen, shqyrtimi

behet në 3, 7 dhe 28 dite. Kur prizmat duhet te shqyrtohen, nxierren, fshihen me Ieckë

te paster dhe matet pesha e tyre.



4.4.2 Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkuljes

Soliditeti e çimentos në tërheqje vërtetohet me shqyrtimin e prizmave te pergatitura

me ndihmen e aparatit special - peshores -presës. Prizmat vendosen në dy mbeshtës

cilindra me diameter 10 mm, të vendosura në Iargësi te boshteve prej 100 ose 106,7

mm, kurse ngarkimi bëhet nepermjet cilindrit te tretë të vendosur në mes me forcë të

perqëndruar e ciia rritet graduaiisht per 5+/-1 daN/s.

Soliditeti në tërheqje llogaritet sipas shprehjes :

бp

*

бs - soliditeti në terheqje

F - forca e përqendrur e cila paraqet thyerjen (daN)

a - brinja e prizmës

Si soliditet në terheqje merret vlera mesatare nga tri provat veç e veç .

Nëse ndonjëri rezultat dallohet për më se 10 % nga vlera mesatare , sduhet të

përseritët.



4.4.3 Testimi i soliditetit në shtypje

Drejtpërsëdrejti pas shqyrtimit të soliditetit në tërheqje bëhët edhe vërtetimi i

soliditetit në shtypje në të gjashtë gjysmat e prizmave.

Shqyrtimi bëhët me presë ashtu që forca zmadhohet gradualisht , d.m.th shtypja në njësi

sipërfaqsore rritet në kufijtë prej 1.5 +/_ 0.5 MPa.

Soliditeti në shtypje llogaritet sipas shprehjes :

бp

Ku janë :

бp - forca në shtypje

F - forca që paraqet thyerjen

Ab - sipërfaqja e prizmës

Si soliditet në shtypje merret vlera e mesme nga gjashtë rezultatet veç e veç.



nëse një ose dy rezultate dallohen për më shum se 10 % nga vlera mesatare këto

rezultate eliminohen dhe mesatarja merret nga katër ose pesë rezultatët e mbetura nësë

dallohen më shum se dy rezultate atëher shqyrtimi përseritët.

Soliditeti i çimentos në shtypje i vertetuar në vjetërsi prej 28 ditësh në të vërtetë është

klasi i çimentos.Saktësisht soliditeti në tërheqje dhe shtypje së bashku e caktojn klasin

e çimentos.

5.0 PJESA EKSPERIMENTALE Si pjese eksperimentale për ktë punim seminarik ,duke i marr parasysh mundësit dhe

aparatet që posedon laboratori në fakultetin tonë në lidhje me testimin e vetive të

çimentos kemi përzgjedhur të testojm disa prej tyre ku metoda dhe rrjedhshmëria e

përgaditjes së provave dhe mënyra e testimit janë bër në bazë të standardeve MKS-EN

196 ,poashtu e gjith porcedura ësht shënyar më lart.

Si teste që ne kemi kryer janë :

Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkuljes

Testimi i soliditetit në shtypje

Konzistenca standarde

Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos

Për përgaditjen e brumit të çimentos për të kryer testimet e vetive fiziko-

mekanike ose soliditetin në shtypje dhe në tërheqje kemi përdorur : 1350 gr –

agregat 0.09 - 2.0 mm; 450 gr – çimento tipi CEM 42.5 N ; 225 ml ujë , me këtë reçetë

kemi pregaditur brumin e çimentos për tri prizma me dimensione 4x4x16 cm

të cilat më von ë kemi vëndosur në kallëpe dhe kanë qëndruar 24 orë ,pastaj të njëjtat

janë nxjerrur dhe janë vendosur në ujë , janë mirëmbajtur në kushte ideale për 28 ditë ,

kto prizma i kemi testuar në shtypje dhe tërheqje në ditë të ndryshme në 3;7 dhe 28 ditë

ku kemi fituar rezultate të përafërta me ato që janë në paketimin e çimentos , rezultatet

e fituara janë paraqitur në tabelën e më poshtme .

Për përgaditjen e brumit të çimentos për të kryer testimet e rradhës si : konzistenca

standarde , fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos kemi përdorur :400gr–

çimënto të tipit CEM 42.5 N ; 26 % ujë nga sasia e çimentos ,pas përgaditjes së

brumit të çimentos kemi realizuar testin e konzistencës standade ku pas disa

provash e fituam me 26 % ujë nga sasia e çimentos dhe e fituam konzistencën

standarde , po më të njejtin brumë kemi bër edhe testin e fillimit dhe mbarimit të



kohës së lidhjës së çimentos ku si fillim të kohës së lidhjes e konsiderojm

periudhen kohore kur nga përzierja e çimentos me ujë dei në momëntin kur

gjilpëra ndalon 3 - 5 mm mbi qelqin e vendosur në fundin e enës ku edhe e kemi

vëndosur brumin e çimentos , dhe si kohë të fillimit të lidhjes së çimentos kemi

135 minuta.Si mbarim i kohës së lidhjes së çimentos e konsiderojm kohën që nga

momenti i përzierjes së çimentos me ujë deri në momentin kur gjilpëra prej

çeliku nuk do të dëpërtoj më shum se 1 mm në brumin e çimentos , dhe i koh e

mbarimit të lidhjes së çimentos kemi 458 minuta. Rezultatet e testimeve janë

paraqitur në tabelën më posht.



fig : 15 Soliditeti i i çimentos nga testimet e kryera

Në tabelen e më poshtme janë paraqitur rezultatet nga testimet e

lartëpërmendura si soliditeti në shtypje, tërheqje në 3;; dhe 28 ditë , si dhe

rezultatet nga koha e fillimit dhe mbarimit të lidhjes.

Klasi i

Çimentos

Soliditeti në MPa

Fillimi i

lidhjes

min

Mbarimi

i lidhjes

min

Konzistenca

standarde Soliditeti fillestar

Soliditeti

projektues


42.5 N 24.10 27.31 40.81

135 458 26 % 24.71 28.07 40.31

Tabela : 12 Rezultatet nga testimet

Klasi i

Çimentos

Soliditeti në tërheqje MPa

Fillimi i

lidhjes

min

Mbarimi

i lidhjes

min

Konzistenca

standarde Soliditeti fillestar

Soliditeti

projektues


42.5 N 4.71 5.85 7.50 135 458 26 %



Literatura e shrytëzuar:

Sande Atanovski Teknologjia e Betonit të Armuar

Doc.Ing. K.Negovani Konstrukcione prej Betoni të Armuar

Punim shkencor CIVL 111 CONSTRUCTION MATERIALS

Jozefita Marku Materialet ndwrtimore me bazw cimentoje

Peter C.HEWLETT LEA'S CHEMISTRY OF CEMENT AND CONCRETE

Indian Railways Institute of Civil Engineering Concrete Techology

A.Al Kourd & Adel Hammad Cement and Concrete Technology

Jure Barbalic Merenje i modeliranje tijeka topline hidratacije u betonu

Ivana Susac Hidratacija Cementa

Thushara Priyadarshana Variation in cement properties and it's effect on quality of concrete

Yiguo Zhang &Wai-Fah Chen Strenght and durability of concrete