စဉ အ ကြောငးအရာ စာမျြေနာ

၁ ပြညသလတ တာဥြေက ဋဌ ေရာယပြငး ၁

၂ ပြညသလတ တာ အစညးအ ေးအထ ပမာြေ ကြောငးနင စတငြေျငးြ

ကြောငး ကြေညာပြငး

၂

၃ ပြညသလတ တာြေယစားလယများ ြငြေကြေားပြငး ၂

၄ ပြညသလတ တာြေယစားလယများ အစညးအ ေးတြေ ရာြေမ အ ပြအ ေ

ြေ မတတမးတငပြငး

၄

၅ ၂၀၁၈ ြနစ ပမေမာနငငမးယစ ေးေါးနင စတြေ ပြာငးလ စ သာ

ေးေါးများအနတရာယ တားေးြောြေယ ရးဗဟအဖမ ယြလြေရ

မြေသဒး ေးတြေ ြေျေး ေသညဌာေ(၅၅)ြအပြင ထြမ တးြျရေ အစ

အစဉရ/မရနငစြလျဉးသည မးြေး

၅

၆ ပမေမာနငငတစေေးရ မသေစမးသများ၏ အြငအ ရးဥြ ဒ(၂၀၁၅)နင

ေညးဥြ ဒ(၂၀၁၇) ပြဋဌာေးြျြေများြါ အြျြေများြေ ထထ ရာြေ ရာြေ

အ ြောငအထည ဖာ ောငရြေနင ရး အတြေ ပမေမာနငငအထြေြငးတင

ပြေလညသေစမး ရး ေးရ(၁)ရ ဖငလစ ြးရေ အစအစဉရ/မရနင

စြလျဉးသည မးြေး

၁၆

၇ သ တာငကြေးမမ ြါတင အေငပမငအားြေစားြေငး တည ောြေ ြးရေ

အစအစဉရ/မရနင စြလျဉးသည မးြေး

၂၁

၈ တေေညမမ ေယအတြေ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ဘဏဍာ ရးနစအတငး ောငရြေရေ

လျာထား ြးြ သာ တည ောြေ ရးလြငေးအြျ မာ မညသည

အတြေ ကြောင ောငရြေြျေ ောြေြေျပြငးနင လြငေးများ စတင

ောငရြေပြငးမရသညြေ သလပြငးနငစြလျဉးသည မးြေး

၂၃

၉ လြေရရေြေေမမ ရ ြး ေမအ ပြအ ေနင တးြားလာမည ရေြေေမမ ေ

လထအတြေ ရလ လာြေစာ ြး ေနငရေ မညသစမထားသညြေ

သလပြငးနငစြလျဉးသည မးြေး

၂၉

၁၀ ၂၀၁၈ ရေြေေမမ တာ စညြငသာယာ ရးဥြ ဒအသစ အြေျး

သြေ ရာြေနငရေနင လြငေးများ အာငပမငမြး ပမာြေနငရေအတြေ

စညြငသာယာ ရးေေထမးအငအားနင ယာဉစြေယနတရား အငအားများြေ

၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏဍာ ရးနစတင ထြမပဖညတငးေယယရေ အစအစဉ ရ/မရနင

စြလျဉးသည မးြေး

၃၂

၁၁ တာငဥြေကလာြမမ ေယရ အားြေစားြေငးအပဖစ ောငရြေ ြးမညဟ

ပဖကြေားထား သာ (၄)ရြြေြေ၊ (၆)ရြြေြေ၊ (၇)ရြြေြေတရ ပမြေြေ

တအေြေမ တစ ေရာရာအား ဖေယ အားြေစားြေငး အပဖစ ောငရြေ

ြးရေအစအစဉရ/မရနင အားြေစားြေငးေငးဘတတြေင ြးနငပြငး

ရ/မရတနငစြလျဉးသည မးြေး

၃၇

၁၂ ဒါသနတာ၊ အမမမေနဒေယြေ စစမေ သာဒမြေ ရစနငင တာ

တည ောြေ ရးအတြေ အလေအ ရးြါ သာ အရြဘြေ လထေငရာ

ရြငြငနင နငင ရးေငရာရြငြငများြေ လးစားလြေောနငရေနင

တရားဥြ ဒစးမးမရ စရေအတြေ အရြဘြေလထေငရာနင နငင ရး

ေငရာရြငြငများနငသြေေင သာ နငငတြောသ ဘာတစာြျြ

(International Covenant on Civil and Political Rights-ICCPR)ြေ

လြေမတ ရးထးရေ တြေတေး ကြောငးအေြေ လတ တာ

ြေယစားလယများြေ ေး နးပြငး

၅၀

၁၃ ဒါသနတာ၊ အမမမေနဒေယြေတငသငးသညအေနငစြလျဉး၍ သြေေင

ရာပြည ထာငစ အေငအဖ အစညးေငြေ ပြေလညရငးလငး ေး နးပြငးနင

လတ တာ၏ အေးအပဖတ ရယပြငး

၈၈

၁၄ ဒတယအကြေမ ပြညသလတ တာ (၁၃)ကြေမ ပမာြေြမေအစညးအ ေး

(၁၈)ရြေ ပမာြေ ေ ရြေား ကြောငးနင အစညးအ ေး (၁၉)ရြေ

ပမာြေ ေေြေလြေြေျငးြမည ေရြေ နငအြျေြေ ကြေညာပြငး

၉၄

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)

'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

(18)&ufajrmufaeY tpDtpOf(18)&ufajrmufaeY tpDtpOf

(18)&ufajrmufaeY tpDtpOf(18)&ufajrmufaeY tpDtpOf(18)&ufajrmufaeY tpDtpOf

« 10-9-2019 » (t*FgaeY) eHeuf 10 em&D« 10-9-2019 » (t*FgaeY) eHeuf 10 em&D

« 10-9-2019 » (t*FgaeY) eHeuf 10 em&D« 10-9-2019 » (t*FgaeY) eHeuf 10 em&D« 10-9-2019 » (t*FgaeY) eHeuf 10 em&D

1/ jynfolYvTwfawmf Ouú| ae&m,ljcif;?

2/ jynfolYvTwfawmftpnf;ta0; txajrmufaMumif;ESihf pwifusif;yaMumif;

aMunmjcif;?

3/ 'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

(18)&ufajrmufaeY tpDtpOf aMunmjcif;?

4/ tpnf;ta0; rwufa&mufEkdifaom jynfolYvTwfawmf udk,fpm;vS,frsm;

twGuf cGifhyefMum;jcif;ESifh jynfolYvTwfawmf\ tqkH;tjzwf&,ljcif;?

5/ Mu,fyGifhjyxm;onhfatmufygar;cGef;rsm;udk vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;u

ar;jref;jcif;ESifh oufqkdif&mjynfaxmifpktqifhtzGJUtpnf;0ifrsm;u

ajzMum;jcif;-

(u) a'gufwma':cifpnfol? vdGKifaumf rJqE´e,f\ 2018 ckESpf 2018 ckESpf

2018 ckESpf 2018 ckESpf 2018 ckESpf

jrefrmEdkifiHrl;,pfaq;0gjrefrmEdkifiHrl;,pfaq;0g

jrefrmEdkifiHrl;,pfaq;0gjrefrmEdkifiHrl;,pfaq;0gjrefrmEdkifiHrl;,pfaq;0g

;;

;;;ESifh pdwfudkajymif;vJapaom aq;0g;rsm;ESifh pdwfudkajymif;vJapaom aq;0g;rsm;

ESifh pdwfudkajymif;vJapaom aq;0g;rsm;ESifh pdwfudkajymif;vJapaom aq;0g;rsm;ESifh pdwfudkajymif;vJapaom aq;0g;rsm;

tEÅ&m,ftEÅ&m,f

tEÅ&m,ftEÅ&m,ftEÅ&m,f

wm;qD;umuG,fa&;A[dktzGJYrS ,ckvuf&Sd rufo'Hk;aq;wm;qD;umuG,fa&;A[dktzGJYrS ,ckvuf&Sd rufo'Hk;aq;

wm;qD;umuG,fa&;A[dktzGJYrS ,ckvuf&Sd rufo'Hk;aq;wm;qD;umuG,fa&;A[dktzGJYrS ,ckvuf&Sd rufo'Hk;aq;wm;qD;umuG,fa&;A[dktzGJYrS ,ckvuf&Sd rufo'Hk;aq;

wdkufauR;aeonfhXme (55) cktjyif xyfrHwdk;csJU&ef tpDtpOfwdkufauR;aeonfhXme (55) cktjyif xyfrHwdk;csJU&ef tpDtpOf

wdkufauR;aeonfhXme (55) cktjyif xyfrHwdk;csJU&ef tpDtpOfwdkufauR;aeonfhXme (55) cktjyif xyfrHwdk;csJU&ef tpDtpOfwdkufauR;aeonfhXme (55) cktjyif xyfrHwdk;csJU&ef tpDtpOf

&S d? r&Sd &S d? r&Sd

&S d? r&Sd &S d? r&Sd &S d? r&Sd ESifhpyfvsOf;onfh ar;cGef;?

( c ) a'gufwmOD;pHa&T0if;? a&Munf rJqEe,f\ jrefrmEdkifiHwpf0ef;&Sd jrefrmEdkifiHwpf0ef;&Sd

jrefrmEdkifiHwpf0ef;&Sd jrefrmEdkifiHwpf0ef;&Sd jrefrmEdkifiHwpf0ef;&Sd

roefpGrf;olrsm;\ tcGifhta&;Oya'(2015)ESifh enf;Oya'(201roefpGrf;olrsm;\ tcGifhta&;Oya'(2015)ESifh enf;Oya'(201

roefpGrf;olrsm;\ tcGifhta&;Oya'(2015)ESifh enf;Oya'(201roefpGrf;olrsm;\ tcGifhta&;Oya'(2015)ESifh enf;Oya'(201roefpGrf;olrsm;\ tcGifhta&;Oya'(2015)ESifh enf;Oya'(201

7)7)

7)7)7)

jy|mef;csufrsm;yg tcsufrsm;udk xdxda&mufa&muf taumiftxnfazmjy|mef;csufrsm;yg tcsufrsm;udk xdxda&mufa&muf taumiftxnfazm

jy|mef;csufrsm;yg tcsufrsm;udk xdxda&mufa&muf taumiftxnfazmjy|mef;csufrsm;yg tcsufrsm;udk xdxda&mufa&muf taumiftxnfazmjy|mef;csufrsm;yg tcsufrsm;udk xdxda&mufa&muf taumiftxnfazm

ff

fff

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)

2

aqmif&GufEdkifa&;twGuf jrefrmEdkifiHtxufydkif;wGif jyefvnfaqmif&GufEdkifa&;twGuf jrefrmEdkifiHtxufydkif;wGif jyefvnf

aqmif&GufEdkifa&;twGuf jrefrmEdkifiHtxufydkif;wGif jyefvnfaqmif&GufEdkifa&;twGuf jrefrmEdkifiHtxufydkif;wGif jyefvnfaqmif&GufEdkifa&;twGuf jrefrmEdkifiHtxufydkif;wGif jyefvnf

oefpGrf;a&;aq;½Hk(1)½Hk zGifhvSpfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd oefpGrf;a&;aq;½Hk(1)½Hk zGifhvSpfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd

oefpGrf;a&;aq;½Hk(1)½Hk zGifhvSpfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd oefpGrf;a&;aq;½Hk(1)½Hk zGifhvSpfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd oefpGrf;a&;aq;½Hk(1)½Hk zGifhvSpfay;&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd ESifh pyfvsOf;onfh

ar;cGef;?

(* ) OD;apmApfwmcvdkuf? oHawmifBuD; rJqEe,f\ oHawmifBuD;NrdKUay:wG oHawmifBuD;NrdKUay:wG

oHawmifBuD;NrdKUay:wG oHawmifBuD;NrdKUay:wG oHawmifBuD;NrdKUay:wG

ifif

ififif

tqifhjrifhtm;upm;uGif; wnfaqmufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&tqifhjrifhtm;upm;uGif; wnfaqmufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&

tqifhjrifhtm;upm;uGif; wnfaqmufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&tqifhjrifhtm;upm;uGif; wnfaqmufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&tqifhjrifhtm;upm;uGif; wnfaqmufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&

S dS d

S dS dS d

ESifh pyfvsOf;onfh ar;cGef;?

(C) OD;jrifhxGef;? wefYqnf rJqE´e,f\ wefYqnfNrdKUe,ftwGuf wefYqnfNrdKUe,ftwGuf

wefYqnfNrdKUe,ftwGuf wefYqnfNrdKUe,ftwGuf wefYqnfNrdKUe,ftwGuf

2018-2019 b@ma&;ESpftwGif; aqmif&Guf&ef csxm;ay2018-2019 b@ma&;ESpftwGif; aqmif&Guf&ef csxm;ay

2018-2019 b@ma&;ESpftwGif; aqmif&Guf&ef csxm;ay2018-2019 b@ma&;ESpftwGif; aqmif&Guf&ef csxm;ay2018-2019 b@ma&;ESpftwGif; aqmif&Guf&ef csxm;ay

;cJhaom;cJhaom

;cJhaom;cJhaom;cJhaom

wnfaqmufa&;vkyfief; tcsdKUrSm rnfonfhtwGufaMumifhwnfaqmufa&;vkyfief; tcsdKUrSm rnfonfhtwGufaMumifh

wnfaqmufa&;vkyfief; tcsdKUrSm rnfonfhtwGufaMumifhwnfaqmufa&;vkyfief; tcsdKUrSm rnfonfhtwGufaMumifhwnfaqmufa&;vkyfief; tcsdKUrSm rnfonfhtwGufaMumifh

aqmif&Gufcsdefaemufusjcif;ESifh vkyfief;rsm;pwif aqmif&Gufjcif;aqmif&Gufcsdefaemufusjcif;ESifh vkyfief;rsm;pwif aqmif&Gufjcif;

aqmif&Gufcsdefaemufusjcif;ESifh vkyfief;rsm;pwif aqmif&Gufjcif;aqmif&Gufcsdefaemufusjcif;ESifh vkyfief;rsm;pwif aqmif&Gufjcif;aqmif&Gufcsdefaemufusjcif;ESifh vkyfief;rsm;pwif aqmif&Gufjcif;

r&Sdonfudk odvdkjcif; r&Sdonfudk odvdkjcif;

r&Sdonfudk odvdkjcif; r&Sdonfudk odvdkjcif; r&Sdonfudk odvdkjcif; ESifh pyfvsOf;onfh ar;cGef;?

( i) OD;atmifausmfausmfOD;? vdIif rJqEe,f\ vuf&Sd &efukefNrdKU a&ay;a0vuf&Sd &efukefNrdKU a&ay;a0

vuf&Sd &efukefNrdKU a&ay;a0vuf&Sd &efukefNrdKU a&ay;a0vuf&Sd &efukefNrdKU a&ay;a0

rIrI

rIrIrI

tajctaeESifh wdk;yGm;vmrnfh &efukefNrdKUaetajctaeESifh wdk;yGm;vmrnfh &efukefNrdKUae

tajctaeESifh wdk;yGm;vmrnfh &efukefNrdKUaetajctaeESifh wdk;yGm;vmrnfh &efukefNrdKUaetajctaeESifh wdk;yGm;vmrnfh &efukefNrdKUae

vlxktwGufvlxktwGuf

vlxktwGufvlxktwGufvlxktwGuf

a&vHkavmufpGm ay;a0Edkif&ef rnfodkYpDrHxm;onfudk odvdkjcif;a&vHkavmufpGm ay;a0Edkif&ef rnfodkYpDrHxm;onfudk odvdkjcif;

a&vHkavmufpGm ay;a0Edkif&ef rnfodkYpDrHxm;onfudk odvdkjcif;a&vHkavmufpGm ay;a0Edkif&ef rnfodkYpDrHxm;onfudk odvdkjcif;a&vHkavmufpGm ay;a0Edkif&ef rnfodkYpDrHxm;onfudk odvdkjcif;

ESifh pyfvsOf;onfh ar;cGef;?

(p) OD;armifarmifOD;? tif;pdef rJqEe,f\

2018 &efukefNrdKUawmf2018 &efukefNrdKUawmf

2018 &efukefNrdKUawmf2018 &efukefNrdKUawmf2018 &efukefNrdKUawmf

pnfyifom,ma&; Oya'topf pnfyifom,ma&; Oya'topf

pnfyifom,ma&; Oya'topf pnfyifom,ma&; Oya'topf pnfyifom,ma&; Oya'topf

tusdK;oufa&mufEdkiftusdK;oufa&mufEdkif

tusdK;oufa&mufEdkiftusdK;oufa&mufEdkiftusdK;oufa&mufEdkif

&ef&ef

&ef&ef&ef

ESifhESifh

ESifhESifhESifh

vkyfief;rsm;atmifjrifNyD;ajrmufEdkif&eftwGuf pnfyifom,ma&;vkyfief;rsm;atmifjrifNyD;ajrmufEdkif&eftwGuf pnfyifom,ma&;

vkyfief;rsm;atmifjrifNyD;ajrmufEdkif&eftwGuf pnfyifom,ma&;vkyfief;rsm;atmifjrifNyD;ajrmufEdkif&eftwGuf pnfyifom,ma&;vkyfief;rsm;atmifjrifNyD;ajrmufEdkif&eftwGuf pnfyifom,ma&;

0efxrf;tiftm;ESifh ,mOfpuf,EÅ&m;tiftm;rsm;udk 2019-2020efxrf;tiftm;ESifh ,mOfpuf,EÅ&m;tiftm;rsm;udk 2019-202

0efxrf;tiftm;ESifh ,mOfpuf,EÅ&m;tiftm;rsm;udk 2019-2020efxrf;tiftm;ESifh ,mOfpuf,EÅ&m;tiftm;rsm;udk 2019-2020efxrf;tiftm;ESifh ,mOfpuf,EÅ&m;tiftm;rsm;udk 2019-202

00

000

b@ma&;ESpfwGif xyfrHjznfhwif;0,f,l&ef tpDtpOf &Sd? r&Sdb@ma&;ESpfwGif xyfrHjznfhwif;0,f,l&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd

b@ma&;ESpfwGif xyfrHjznfhwif;0,f,l&ef tpDtpOf &Sd? r&Sdb@ma&;ESpfwGif xyfrHjznfhwif;0,f,l&ef tpDtpOf &Sd? r&Sdb@ma&;ESpfwGif xyfrHjznfhwif;0,f,l&ef tpDtpOf &Sd? r&Sd

ESifh pyfvsOf;onfhar;cGef;?

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)

(q) a'gufwmOD;apmEdkif? awmifOuúvmy rJqEe,f\ awmifOuúvmy awmifOuúvmy

awmifOuúvmy awmifOuúvmy awmifOuúvmy

NrdKUe,f&Sd tm;upm;uGif;tjzpf aqmif&Gufay;rnf[k ajzMum;NrdKUe,f&Sd tm;upm;uGif;tjzpf aqmif&Gufay;rnf[k ajzMum;

NrdKUe,f&Sd tm;upm;uGif;tjzpf aqmif&Gufay;rnf[k ajzMum;NrdKUe,f&Sd tm;upm;uGif;tjzpf aqmif&Gufay;rnf[k ajzMum;NrdKUe,f&Sd tm;upm;uGif;tjzpf aqmif&Gufay;rnf[k ajzMum;

xm;aom (4)&yfuGuf? (6)&yfuGuf? (7)&yfuGufwdkY&Sd ajruGufxm;aom (4)&yfuGuf? (6)&yfuGuf? (7)&yfuGufwdkY&Sd ajruGuf

xm;aom (4)&yfuGuf? (6)&yfuGuf? (7)&yfuGufwdkY&Sd ajruGufxm;aom (4)&yfuGuf? (6)&yfuGuf? (7)&yfuGufwdkY&Sd ajruGufxm;aom (4)&yfuGuf? (6)&yfuGuf? (7)&yfuGufwdkY&Sd ajruGuf

wdk YteufrS wpfae&m&mtm; zlq,ftm;upm;uGif;tjzpfwdk YteufrS wpfae&m&mtm; zlq,ftm;upm;uGif;tjzpf

wdk YteufrS wpfae&m&mtm; zlq,ftm;upm;uGif;tjzpfwdk YteufrS wpfae&m&mtm; zlq,ftm;upm;uGif;tjzpfwdk YteufrS wpfae&m&mtm; zlq,ftm;upm;uGif;tjzpf

aqmif&Gufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&SdESifh tm;upm;uGif;qdkif;bkwfaqmif&Gufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&SdESifh tm;upm;uGif;qdkif;bkwf

aqmif&Gufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&SdESifh tm;upm;uGif;qdkif;bkwfaqmif&Gufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&SdESifh tm;upm;uGif;qdkif;bkwfaqmif&Gufay;&ef tpDtpOf &Sd? r&SdESifh tm;upm;uGif;qdkif;bkwf

wyfqifay;Edkifjcif;&Sd? r&Sd wyfqifay;Edkifjcif;&Sd? r&Sd

wyfqifay;Edkifjcif;&Sd? r&Sd wyfqifay;Edkifjcif;&Sd? r&Sd wyfqifay;Edkifjcif;&Sd? r&Sd wdkYESifh pyfvsOf;onfhar;cGef;?

6/ usef;rma&;ESifh tm;upm;zGHUNzdK;wdk;wufa&;aumfrwD u ]]jrefrmEdkifiH]]jrefrmEdkifiH

]]jrefrmEdkifiH]]jrefrmEdkifiH]]jrefrmEdkifiH

aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}

aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}} udk wifoGif;jcif;?

7/]]jrefrmEdkifiHaq;aumifpDOya'udk jyifqifonfh Oya'Murf;}}]]jrefrmEdkifiHaq;aumifpDOya'udk jyifqifonfh Oya'Murf;}}

]]jrefrmEdkifiHaq;aumifpDOya'udk jyifqifonfh Oya'Murf;}}]]jrefrmEdkifiHaq;aumifpDOya'udk jyifqifonfh Oya'Murf;}}]]jrefrmEdkifiHaq;aumifpDOya'udk jyifqifonfh Oya'Murf;}} ESifhpyfvsOf;í

Oya'Murf;aumfrwDu tpD&ifcHpm zwfMum;&Sif;vif;jcif;?

8/ usef;rma&;ESifh tm;upm;zGHUNzdK;wdk;wufa&;aumfrwD u wifoGif;onfh ]]jrefrmEdkifiH]]jrefrmEdkifiH

]]jrefrmEdkifiH]]jrefrmEdkifiH]]jrefrmEdkifiH

aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}

aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}}aq;aumifpDOya'udk jyifqifonfhOya'Murf;}} ESifhpyfvsOf;í jyifqifcsuf

tqdk wifoGif;vdkonfh vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm; trnfpm&if; wifoGif;

EdkifaMumif; aMunmjcif;?

9/ a':oEÅm? tdrfrJ rJqEe,fu wifoGif;onfh ]]ppfrSefaom 'Drdkua&pDEdkifiHawmf]]ppfrSefaom 'Drdkua&pDEdkifiHawmf

]]ppfrSefaom 'Drdkua&pDEdkifiHawmf]]ppfrSefaom 'Drdkua&pDEdkifiHawmf]]ppfrSefaom 'Drdkua&pDEdkifiHawmf

wnfaqmufawnfaqmufa

wnfaqmufawnfaqmufawnfaqmufa

&;&;

&;&;&;

twGuf tvGefta&;ygaom t&yfbufvlxkqkdif&mtwGuf tvGefta&;ygaom t&yfbufvlxkqkdif&m

twGuf tvGefta&;ygaom t&yfbufvlxkqkdif&mtwGuf tvGefta&;ygaom t&yfbufvlxkqkdif&mtwGuf tvGefta&;ygaom t&yfbufvlxkqkdif&m

&ydkifcGifhESifh EdkifiHa&&ydkifcGifhESifh EdkifiHa&

&ydkifcGifhESifh EdkifiHa&&ydkifcGifhESifh EdkifiHa&&ydkifcGifhESifh EdkifiHa&

;qdkif&m&ykdifcGifhrsm;udk av;pm;vdkufem&efESifh w&m;;qdkif&m&ykdifcGifhrsm;udk av;pm;vdkufem&efESifh w&m;

;qdkif&m&ykdifcGifhrsm;udk av;pm;vdkufem&efESifh w&m;;qdkif&m&ykdifcGifhrsm;udk av;pm;vdkufem&efESifh w&m;;qdkif&m&ykdifcGifhrsm;udk av;pm;vdkufem&efESifh w&m;

Oya'pdk;rdk;rIOya'pdk;rdk;rI

Oya'pdk;rdk;rIOya'pdk;rdk;rIOya'pdk;rdk;rI

&Sdap&eftwGuf t&yfbufvlxkqdkif&mESifh EdkifiHa&;qdkif&m&Sdap&eftwGuf t&yfbufvlxkqdkif&mESifh EdkifiHa&;qdkif&m

&Sdap&eftwGuf t&yfbufvlxkqdkif&mESifh EdkifiHa&;qdkif&m&Sdap&eftwGuf t&yfbufvlxkqdkif&mESifh EdkifiHa&;qdkif&m&Sdap&eftwGuf t&yfbufvlxkqdkif&mESifh EdkifiHa&;qdkif&m

&ydkifcGifhrsm;&ydkifcGifhrsm;

&ydkifcGifhrsm;&ydkifcGifhrsm;&ydkifcGifhrsm;

ESifh ESifh

ESifh ESifh ESifh

oufqkdifaom EdkifiHwumoabmwlpmcsKyf(oufqkdifaom EdkifiHwumoabmwlpmcsKyf(

oufqkdifaom EdkifiHwumoabmwlpmcsKyf(oufqkdifaom EdkifiHwumoabmwlpmcsKyf(oufqkdifaom EdkifiHwumoabmwlpmcsKyf(International

Covenant on Civil Political Rights-ICCPR) udk vufrSwfa&;xkd;&ef) udk vufrSwfa&;xkd;&ef

) udk vufrSwfa&;xkd;&ef) udk vufrSwfa&;xkd;&ef) udk vufrSwfa&;xkd;&ef

wdkufwGef;aMumif;wdkufwGef;aMumif;

wdkufwGef;aMumif;wdkufwGef;aMumif;wdkufwGef;aMumif;

} }} }

} }} }} }

tqdkudk atmufygvTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;u

aqG;aEG;jcif;-

(u) a'gufwma':a&TyHk? yJcl; rJqE´e,f?

( c ) a':rduGefcsrf;? aygif rJqE´e,f?

3

D:\P

lan(P

yithu

)\Age

nda(n

ew)p

1(2

6-1-

2011

)

( * ) OD;aZmfodef;? 0g;c,fr rJqE´e,f?

(C) OD;armifjrifh? rif;uif; rJqE´e,f?

( i ) 'kwd,AdkvfrSL;BuD;rsdK;xuf0if;? wyfrawmfom;udk,fpm;vS,f?

( p ) a':NyHK;auoDEdkif? uavm rJqE´e,f?

(q) OD;vHk*sHKqefrdkif? qGrfy&mbGrf rJqE´e,f?

( Z ) OD;rsdK;aZmfOD;? v,fa0; rJqE´e,f?

(ps) 'kwd,AdkvfrSL;BuD;aZmfxGef;OD;? wyfrawmfom;udk,fpm;vS,f?

(n) a':eDeDarjrifh? awmifukwf rJqE´e,f?

( # ) OD;jrifhvGif? wGHaw; rJqE´e,f?

( X ) OD;aomif;at;? aysmfbG,f rJqE´e,f?

( ! ) 'kwd,AdkvfrSL;BuD;atmifZifrif;? wyfrawmfom;udk,fpm;vS,f?

( ¡ ) OD;vGifudkvwf? oefvsif rJqE´e,f?

(P) 'kwd,AdkvfrSL;BuD;ausmfrdk;atmif? wyfrawmfom;udk,fpm;vS,f?

10/ tqdkESifhpyfvsOf;í oufqdkif&m jynfaxmifpktqifh tzGJYtpnf;0ifu

jyefvnf&Sif;vif; aqG;aEG;jcif;ESifh vTwfawmf\ tqHk;tjzwf&,ljcif;?

11/ 'kwd,tBudrf jynfolYvTwfawmf (13)Budrfajrmuf yHkrSeftpnf;ta0;

(18)&ufajrmufaeY &yfem;aMumif;ESifh tpnf;ta0; (19)&ufajrmufaeY

qufvufusif;yrnfh aeY&ufESifh tcsdefudk aMunmjcif;/

4

မကြ မး

ပြည ောင သမမတမမည မငသ တေမင

ဒသမယအကြ မပပြည မလတမေမငပ(၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမ အးအေေး

(၁၈)ရကေမည ငကေလမမမမး

၁၃၈၁ပခသ ၊ပေမငမးဆးပ၁၂ပရက

(၂၀၁၉ပပခသ၊ပကမဘငပ၁၀ ရက)

(အ ငဂါေလ)

ေြည ေမငရပ ပြည မလတမေမငအးအပေေးခးမမ ပဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမင

(၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမအးအပေေး (၁၈)ရကေမည ငကေလကသပ တကပ ၁၀း၁၅ပ ငရအချ ၌ပ မ

ကျးြြါမ။ပ

[ြည မလတမေမငအးအေေးကသပ ကြ းကြ ြကြကမအဖည ပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌပပပပ

ဦးမခမည မကပေဆငရကြြ း၊ပအခမးအငးမးအဖည ပ ဦးမေးေအင၊ပညတကြ ငးေရးမးချ ြ၊ပ

ပြည မလတမေမငသတးကပေဆငရကြါမ။

အချ၊ပ၁၀း၁၅။ပပ

အခမးအငးမး။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးပ

ဧမေမငမျငးခဗျငး။ပ ယခသအချကြြ းပ ြည ောငသမမတမပမည မငသတေမငပ ဒသမယအကြ မပ

ပြည မလတမေမငပ (၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမအးအပေေးပ (၁၈)ရကေမည ငကေ လအအဉပ မြါေမင

မယ။

ပြည မလတမေမငဥကကဋဌေရငယခည း

အခမးအငးမး။ ။ပြည မလတမေမငဥကကဋဌပကြ ေရငကငြါြြ ခဗျငး။

[ပြည မလတမေမငဥကကဋဌမပဥကကဋဌအမကမမမမာငးမပမည ေြါမသလပကြ ေရငကေရငယ

ြါမ။]

ဥကကဋဌ။ ။ပအငးသတးမ ငဂငြါခဗျင။ပ

ကသယငးယမျငး။ ။ပမ ငဂငြါ။

အခမးအငးမး။ ။ပအငးသတးာသသြါြြ ခဗျငး။

2

မကြ မး

ပြည မလတမေမငပအးအေေးအာေမည ငကေကြ ငးပမကျးြေကြ ငးပပ

ေကြ ငခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ ဒကေလကျးြမပ ဒသမယအကြ မပ

ပြည မလတမေမငပ (၁၃)ကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၈)ရကေမည ငကေ လမင ပြည မလတမေမငပ

တမေမငအခအေရးေကငမမရမြည ချကအရပ အးအေေးမသလပ မကေရငကခရမပ ပြည မလပ

တမေမငကသယငးယပ ၄၃၃ ဦးရမအက ၃၉၁ပ ဦး မကေရငကြါမယ။ပ အးအေေးမသလပ

မကေရငကခရမဦးေရပ သသေြါးရ ၉၀.၃ပ ရငခသးရမအမကပ အးအေေးအာေမည ငက

ေကြ ငးမကျ းြေကြ ငးပေကြ ငြါမယ။ပ(မြ ဘငမတမျငး)

အးအေေးအအဉဖည လေောငးေကြ ငးပမြည ခည း

ဥကကဋဌ။ ။ အအဉပ ၃ပ ပဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ အအဉ

မျငးကသ ပကြ မဖည လေောငးမအမသ းပဆကကေဆငရကမငးြါမယ။

ပြည မလတမေမငကသယငးယမျငးပခ ြကြ ငးခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ အအဉပ ၄ ပဖည ြါမယ။ပ ယခသပ အးအေေးမမကေရငကသမပ

တမေမငကသယငးယမျငးအမကပပခြကြ ငးရပဖည ြါမယ။

ဦးေမငးေေးး(အဖေ၊ တမေမငအခအေရးေကငမမ)။ ။ပ ေးငးအြြါ

ေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပယေလပ၂၀၁၉ပခသ ၊ပကမဘငပ၁၀ပရကေလပဒသမယ

အကြ မပပြည မလတမေမငပ(၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေး (၁၈)ရကေမည ငကေ လမသလ မမကေရငက

သ ြါမဖည ပ ခြကြ ငးမ တမေမငကသယငးယမျငး၏ကသယငးပ ြည မလတမေမငပ တမေမင

အခအေရး ေကငမမအဖ ေပ ကျေမငပ ဦးေမငးေေးး၊ပ ြသမမကြ းမဆဒယက ကသယငးပ

ခြပကြ ငးမငးမင ပဖည ြါမယ။ပ ြည မလတမေမငမင ယေ လ မကေရငကခရေမငပ ကသယငးယ

၄၃၃ပ ဦးရြြ း မကေရငကမကသယငးယ ၃၉၁ပ ဦးရကငပ ယေ လခြကြ ငးမ ၃၃ပ ဦးရြါမယ။ပ

ခြကြ ငးမမျငးကေမင-

(၁) ေဒါြသတမဆဒယမပဦးေေးေးေအင(ခ)ဦးြြ တ းချ ပခ ၃ပရက၊ပပပပပပပ

(၂)ပ မေြါမဆဒယမပဦးသးမလဇပခ ၁၁ ရက၊ပပပပပပပပပပပပပပပပ

3

မကြ မး

(၃)ပ ေကျငကမးမဆဒယမပေဒါေအးမည မည မျ းပခ ၁၁ ရက၊ပပပပပပပပ

(၄) မမထငမဆဒယမပေဒါကမငေမငမးပခ ၁၁ ရက၊ပပပပပပပပ

(၅) မငမဆဒယမပဦးမးသးပခ ၃ ရက၊ပပပပပပပပ

(၆) ဇမဗမရမဆဒယမပဦးဖြ းေဇယျငေမင(ခ)ဦးေဇယျငေမငပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၇) ေရးမဆဒယမပေဒါကမငေအငားခသ(ခ)ဦးချ ေးပအးအေေးြြ းဆသတးမာ၊

(၈) မ ငဂငဒသတမဆဒယမပဦးေအငေးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၉) မအြမဆဒယမပဦးေးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပပပပ

(၁၀) ာမမဆဒယမပေဒါေရတျးပခ ၄ ရက၊ပပပပပပပပ

(၁၁) မတမငးဦးမဆဒယမပေဒါသးယေအးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၁၂) ကေငမဆဒယမပပေဒါြြ တ းေကမသပခ ၄ ရက၊ပပပပပပပပ

(၁၃) မြမေမငမငးကသယငးယပဗသချြမးာမမးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၁၄) မြမေမငမငးကသယငးယပဗသမးမးမး ခ ၂ ရက၊ပပပပပပပပ

(၁၅) မသးရ းမဆဒယမပဦးသးေးေအး(ခ)ဦးသ းားေအးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၁၆) ကျးမသတမဆဒယမပဦးမဖပခ ၄ ရက၊ပပပပပပပပ

(၁၇) မသးညဖမမဆဒယမပဦးးေဇငားပခ ၄ ရက၊ပပပပပပပပ

(၁၈) ကသကသးကျးမဆဒယမပမရဦးမကေဆပခ ၁၁ ရက၊ပပပပပပပပ

(၁၉) ေမငသကမဆဒယမပေဒါချ ချ ေးပခ ၄ ရက၊ပပပပပပပပ

(၂၀) ေမည ငးမည မဆဒယမပေဒါကမငသးမသးမပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၂၁) မရကေချငးမဆဒယမပဦးေအငသးပခ ၂ ရက၊ပပပပပပပပ

(၂၂) မ ငမငရမဆဒယမပဦးေအငေကျငဟးပခ ၄ ရက၊ပပပပပပပပ

(၂၃) မမြမဆဒယမပဦးြါားပခပပ၁ပခပ၊ပ

(၂၄) ေဘငခမဆဒယမပဦးေအးေမငပအးအေေးြြ းဆသတးမာ၊

(၂၅) မးြည ငးမဆဒယမပဦးသ ပအးအေေးြြ းဆသတးမာ၊

(၂၆) မသးမဆဒယမပဦးေကျငမျးမးပခ ၄ ရက၊ပပပပပပပပ

(၂၇) ဗဟးမဆဒယမပဦးားမည ပပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၂၈) ဟသြမဆဒယမပဦးကျေမးပခ ၂ ရက၊ပပပပပပပပ

4

မကြ မး

(၂၉) ေြါးမမဆဒယမပဦးေအးမးေအင(ခ)ဦးမးမးပခ ၁ပရက၊ပပပပပပပပ

(၃၀) မသးခမမဆဒယမပဦးကေကငပခ ၄ ရက၊ပပပပပ

(၃၁) မကမးမဆဒယမပဦးမေအးပခပပ၂ပရက၊

(၃၂) ကမးခြ တကသးမဆဒယမပဦးသးမရားပခပပ၁ပရကပ

(၃၃) ေငေရတမဆဒယမပ ဦးေးမည ပဦး(ခ)ဦးေမျ းပ ခပပ ၁ပ ရကမသလပဖည ပကြ ြါမယ။ပ ယခပ

ခြပကြ ငးမ ၉ပ ဦး၊ပ ယေလခြကြ ငးမ ၃၃ပ ဦးပ သသေြါး ခပြကြ ငးမပ ၄၂ပ ဦးပ

ညဖြါမယ။ပခမြျကကကမမရြါေကြ ငးပအာကြါကသယငးယမျငး၏ပခြ

ပကြ ငးမအငးပ ခအဖည ပ မမမမခြည ေြးြါရပ ေးငးင ြကြ ငးအြြါမယ

ခဗျငး။

ဥကကဋဌ။ ။ပခြကြ ငးမအငးသတးကသ ခြည ြါမယ။

ပြည မလတမေမငကသယငးယမျငးပအးအေေးမကေရငကမအေခည အေကသ

မမမမးမခည း

ဥကကဋဌ။ ။ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပဒကေလအးအေေးမငပမကေရငက

ခရမပ တမေမငကသယငးယ ၄၃၃ပ ဦး၊ပ ယခကပ ခပြကြ ငး၍ပ ခပြည ာငးမကသးဦး၊ပ ယေလ

ခပြည ာငးမပ ၃၃ပ ဦးဖည ၍ပ တမေမငကပ ခပြည ာငးမပ သသေြါး ၄၂ပ ဦးဖည ြါမယ။ပ ခမ

ြျကကကမမရြါ။ပ ယခသတမေမငကသယငးယမျငးပ အးအေေးမကေရငကမ အေခည အေကသပ

တမေမငရပ အမြည ချကရယြါမယ။ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးပ အးအေေး

မကေရငကမအေခည အေမြည ချကကသပ အမြည မမမမးမရပ တမေမငက မေဘငမြါ

မငးခဗျငး။

[မသတးကြ မမသ မသေမးမည းြါမ။ပတမေမငကပမေဘငမြါမ။

ဥကကဋဌ။ ။ပ တမေမငကပ မေဘငမမအမကပ တမေမငကသယငးယမျငး

အးအေေး မကေရငကမအေခည အေကသ ပအမြည မမမမးမေကြ ငးပ ေကြ ငြါမယ။ပ

(မြ ဘငမတမျငး)

5

မကြ မး

ပကြ ယြြည ာငးမေမးခ းမျငးကသပ တမေမငကသယငးယမျငးကပ ေမးမည းခည း ပ

မကဆသ ရငြည ောင သအဆအဖအးေမျငးကပေဖည ကြ ငးခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပအအဉပ၅ပပဖည ြါမယ။ပတမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပေမးခးမျငးပ

ေမးမည းခည း၊ပေဖည ကြ ငးခည းပအအဉမေဆငရကြါမယ။ပ

၂၀၁၈ပ ခသပ မည မငသ တမးယေဆးေါးပ မကသေြည ငးေေမငပ ေဆးေါးမျငးအ တရငယပ

မငးဆးကငကယေရးဗဟသအဖမပယခသကရမကမဒသတးေဆးမသကေကျးေမေင(၅၅)ခသအြည ပာြမတပ

မသးချ ရပအအဉရ/မရ ြျဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပ ြာမဦးငပ ေကငမဆဒယမပ ပ ေဒါကမငေဒါခမပ ေမးမည းဖသလပ

ပဖည ြါမယ။

ေဒါကမငေဒါခမ(ေကငမဆ ဒယ)။ပ ပ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးကသပ မ ငဂငြါသလပ မခးဆကမဂါရေြည အြြါမယရ။ပ ကျမကေမငပ

ေကငမဆဒယကပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငေဒါခမပ ဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ Powerပ Pointပ လပ ရးြည ခြည ြါရ။ပ ကျမေမးမယေမးခးကေမငပ ၂၀၁၈ပ ခသပ

ပမည မငသတမးယေဆးေါးပ မကသေြည ငးေေမငပ ေဆးေါးမျငးပ အတရငယမငးဆးပ

ကငကယေရးဗဟသအဖကပ အမျ းမငးမးယေဆးေါးားချြေရးမေါဒကသပ ေအငမည ငပ အေကငပ

အာေဖငသ ဖသလပ ယခသကရပ မကမဒသတးေဆးမသကမေငကပ ၅၅ပ ခသအြည ပ ာြမတမသးချဖသလအအဉပ

ရ/မရလပရမယဆသရပဘယသ။ပမရေမးဆသရပဘငဖည သလဆသမငကသပေမးာငးမငပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ကမဘငကျးမငေရးအဖကပ မကမဒသတးေဆးကသပ သတမသ တအမကပ မရမဖည ပ

ေဆးေါးမျငးငရးာမငပ ာမးာငးြါမယ။ပ ဘးဖည ေမမေမအမကပ ကျးမငေရးပ

အတရငယေေငချဖသလပ မကမဒသတးေဆးမသကကသမေြးခည းြည သြဖသလပ ကမဘငကျးမငေရးအဖပ မခည ငးပ

ကသမမဂဂေမဖည မပ UNODC၊ပ UNAIDSပ မသလကးပ အကြ တြည ာငးြါမယ။ပ ေကြ ငးကျးေဖငြည ပ

ချကကသပ ဆကေဖငြည ရမယဆသသလရရပ အဒပ ၂၀၁၈ပ ခသကပ ဗဟသကပ အမျ းမငးမးယေဆးေါးပ

ားချြေရးမေါဒအမဟငပ လအခအေရးတချ တညတးလပ ဟချကပ ာမးေရးဆာငးပ

မငပ ဖည ြါမယ။ပ အဒပ မကမဒသတးမသကေကျးခည းရရရယချကကေမငပ မးယေဆးေါးာသးမးမပ

6

မကြ မး

မအကြ ငးမငပ ေရငဂါကးကမကငကယသ မယ။ပ မခည ငးမမျငးးမပ အသြအကသရမယ။ပ

ြငမသ မယ။ပ မးယေဆးေါးတာကေပ သးာကသ မငဖည ြြ းေမငပ မးယလြမမကမပ

ရငဇေမမေမပေျငးမငးမငဖည မအမကပကျမကးပဒေမးခးကသပေမးရခည းပဖည ြါမယ။ပ

HIVပအြါအေပ ေမးာကေမဆပကးကသမေရငဂါအတရငယကေပကငကယသ မယဆသမပ

အကျ းေကျးဇးရယ၊ပ ကျးမငေရးောမးေမရမးညတမလပ ေမငကမသတးရမအမကပ မရငးမေပ

မမးဖည လဖည းမပ မးယေဆးေါးအေကြ ငာကသပ ာသးမးမအတရငယကေပ ကးေေးမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဆကြေမပ ရငဇေမမကးပ ေျငကျမငးမငဖည မသပ မမငးသြမေးကျပ

မငရမပမမျငးရပကျးမငေရး၊ပမေရးဖတပဖြ းမအဘကဘကကပအကျ းရမငပ ဖည မငဖည ြါမယ။ပအဒပ

ရမးချကေမေကငးေြမသလပ ေခါမေမကပ ရေြါမယ။ပ အဒါပ မကမဒသတးကသမမကသပ ငမခတပ

ယမင၊ပ မကမဒသတးမသကေကျးမေရငကးပ အမးအရမးကငေေးမယ။ပ ေမငကမသတးမပ

မကးမျငးငမယ။ပ အချ ေြးရမငဖည မယ။ပ မမငေကြ ငကမယ။ပ ခခည ငးဆကဆတမငပ

ပေကြ ငကမယဆသမပ သးရမမေမပ ရေြါမယ။ပ မေရးာသတးတအရပ အမျ းမမးမျငးးပ ြါေပ

ေမအမကပ ခကခေမငေမပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ မကမဒသတးမသကေကျးမေငမငပ ဒသမးပ

ေရမငေမပ ေမရြါမယ။ပ ဒါဟငးပ Challengesပ မခသပ ဖည ြါမယ။ပ အဒသပ မးေရမပ

အမကပ အဒြမေးကျမငရမပ ကဖကရဆသေမာသ ရမယ။ပ ေေမေမအြည ပ

ေေေမာကမယ။ပ မးကေးေမဆသပ ြသြြ းေမငမပ မမးရမငေမပ ေမရြါမယ။ပ

မမည မငသးမပ သးရမမပေမရမသပ ေခည ငကြည ေအငကသမရမယဆသမရမးချကကပ

းပ ေခည ငကမြည ခအချမသအမးမငပ ရြငးမငးမငေမမသပ မခည ငးမသငးအြမပ

ပြည နငေမးပေမ ရြါမယရ။

ဒါေကြ ငပအဒေငပ၅၅ပခသအြည ပာြမတမသးဖသလသအြေြါမယ။ပဒါကေမငပမကမဒသတးေမငကဖသလပ

ငရးေြးမပကရဟငပ၂၀၁၈ပခသအာပမကမကငမငပေမြါမယ။ပအဒသပမကမဟငပ

ေမမျငးေြမသလပ ပမည မငသတမငပ မးယေဆးေါးအေကြ ငာာသးမးမအေရအမကကပ ကသးေမငးပ

ေကျင၊ပ မမးးြါးရေမယ။ပ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ပ ခသရပ IBBSပ ရမမးအရဆသရပ အဒဦးေရပ

းယဉမယဆသသလရရပ မကမဒသတးေမငကမသတးေမဦးေရဟငပ ၁၅ပ ရငခသးမငပ Coverageပ

ရမငကသ၊ပငြြ းေမငကမသတးမငကသပေမရြါမယ။ပWHOပမးညတမလပယဉသကရပးြါးေမငပ

7

မကြ မး

ေမရြါမယ။ပ မကမဒသတးေဆးရပ ေခည ငကအာမြျကေမငကရမငကပ ၇၅ပ ရငခသးပ ေမေငမးပ

ာငးေြမပ ၆၉ပ ရငခသးြေမရမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ အဘကဘကမငပ ကျမမသလပ သအြေမငပ

ေမမအမကပဒေမးခးကသပေမးရခည းပဖည ြါမယ။ပအငးသတးကသေကျးဇးမြါမယရ။

ဥကကဋဌ။ ။ပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငကပေဖည ကြ ငးရပဖည ြါမယ။ပ

ေဖည ကြ ငးချက

ေဒါကမငမည ေား(ြည ောင သေကြ း၊ပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေင)။ ပ။ပ ေးငးပ

အြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးပ မ ငဂငြါသလပ

မခးဆကမအြြါမယ။ပကျေမငကေမငပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငပြည ောငသပ

ေကြ းပ ေဒါကမငမည ေားပ ဖည ြါမယ။ပ ဒေမးခးကပ းးေးပ ါးမာကေမငပ းးပ

ပကြ ငမငဖည မအမကပအချ ြသေြးြါရပေးငးငေမမတ ငရြခတအြြါမယ။ပေမးခးအေလကေမငပ

ပမည မငသတပ မးယေဆးေါး မကသေြည ငးေေမငပေဆးေါးမျငးပအတရငယမငးဆးေရးဗဟသအဖပ

ကောသမာငးမပ အမျးမငးမးယေဆးေါးားချြေရးမေါဒရြါမယ။ပ အဒမေါဒအရပ ကျေမငပ

မသလကပ အငးသတးကသပ ေဆငရကျကရြါမယ။ပ အဒေမငပ ေဆငရကမအခါမငးပ

မတကးမျငးချ၍ပေဆငရကေြါမယ။ပဘယသေဆငရကမယဆသမငကသးပကျေမငမြည မငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ေဆငရကမအခါမငပ ကျးမငေရးေကြ းေငကပ ေဆငရကမသပ မောမး၊ပ

ကယဆယေရးပ ြည ေရငချာငးေရးေကြ းေင၊ပ ြည ာေရးေကြ းေငပ မဖည ပ

အမျငးကြ းကပ အငးသတးေဆငရကျကရြါမယ။ပ ကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငအေလပ

မောမး၊ပ ကယဆယေရးပ ြည ေရငချာငးေရးေကြ းေငလပ အေဖည ခသကသပ ေြါးြြြ းပ

ကျေမငေဖည ကြ ငးမငပဖည ြါမယ။

ပမကမဒသတးေဆးကသမေရးမတချကကေမငပ၂၀၀၆ပခသကြြ းပWHOပTechnicalပSupportပလပ

သြေခည းဖည ြါမယ။ပ ဒါကသပ ြည ကြ မယဆသသလရရပ ကျေမငမသလသြေမသြးမျငးအငးသတးပ

မပ အခသကေြည ငမပ မေါဒမငြါမအချကေမကသြပ ကျေမငမသလကပ သြခည းဖည ြါမယ။ပ ဥြမငပ

မေါဒမငြါမပကေးမယမျငး၊ပယမျငး၊ပအမျ းမမးမျငး၊ပအတရငယကျေရငကေမငပအသြသပ

ပြည မမျငးအမကပ မးယေဆးေါးမသတးမမရေရပ ကြ မကငကယေရးသြးမျငးပ းမးပ

ေြါးသတဖည ပ အေကငအာေဖငေဆငရကျကရြါမယ။ပ (၂)ပ မးယေဆးေါးမသတးမမျငးပ

8

မကြ မး

အမကပ ကသမမအခအမးမျငးပ ြသမသရရေေရးပ ကသမမေေဆငမမျငးပ အရအေမးမသးမည ပ

ေရးကသးပ သြျကရြါမယ။ပ ကျေမငမသလကပ ဒမငရမမးရမည မမးေမကသပ ြည မးပ

မငသြြါမယ။ပြည ြကသးပတမြြ းပမြါမယ။ပာသလအြည ပWHO၊ပUNODC၊ပUNAIDSပလပကမဘငပ

ယးေယငကပUNပအဖအးမငရမပေဆးေးချကေမ၊ပResolutionပေမပအမသ းကသပကျေမငကပ

မေမမမမးပ ကျးမငေရးေေဆငမေြးျကရြါမယ။ပ ာသလအြည ပ မးယေဆးေါးမသတးမေကြ ငပ

ပဖည ေြါငေမငပ ကျ းမငေရးမေရးဆသ ရငပ ဆသးကျ း ပ အ တရငယမျငးပ ေေငချေရးအမကကသးပ

ကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငမငရမပ ေဆးခးေမ၊ပ ေဆးသတေမကေပ ေဆငရကျကရြါပ

မယ။ပ ာသလအြည ပ ေဆးကသရင၌ပ အမသတးြည ေမငပ ားချြမးယေဆးေါးမျငးပ မကျမကပ

သတေငကငအမသတးချေရးကသးပ FDA ကေပ းမကျလပ သေြးခည းပ အရမဖည ပ

သြးမျငးကသပ သြေဆငျကရြါမယ။ပ ာသလအြည ပ သတမကငြးေြါးေဆငရကေရးပ

ြမမကြြ းးပ မးယေဆးေါးြည နငကပ ဘသတြည နငဖည မအမကပ ကသယမငေရမယဆသေမင

မေဘငမရငးခတယချကလပWHO၊ပ UNODC၊ပ UNAIDS၊ပ Partnerပ မမဖကအဖအးမျငးအငးသတးလ

ေြါးြြ းပ သြျကရြါမယ။ပ ာသလအြည ပ မးယေဆးေါးဥြေဒမငြါမပ မးယေဆးေါးပြည နငရပ

ြကမအေခည အေမကသပမရရပမသေမမခခည မးမဖည ငမပ(Research and Analysis) သြး

မျငးကသးပ ေဆးမသေမမဦးးေင၊ပ ြည မလကျးမငေရးကသမေရးဦးးေင၊ပ INGO ေမ လ

ေြါးြြ းေမငပ မသေမမသြးမျငးကသပ သြေရြါမယ။ပ ာကရငမအေဖည အေြါ မမြြ း

ေမငးပကျေမငမသလရသြးေမကသပေြည ငးခည း၊ပမသးခည း၊ပေေငခည းကသပသြျကရြါမယ။

ေငကမချကကေမငပ မောမး၊ပ ကယဆယေရးပ ြည ေရငချာငးေရးေကြ းပ

ေငအေလကေမငပ မးယေဆးေါးဥြေဒမငြါမပကေးမယမျငး၊ပ မမမးမမျငး၊ပ အမျ းမမးပ

မျငးအြါအေပ အတရငယကျေရငကေမငပ အသြ သမျငးအမကပ ကသမေရး၊ပ ြည ာောငေရး၊ပ

မရငးမေမမအခအေရးပ မေေဆငမမျငးရရေရးပ ဖမးေရးကသးပ သြျကရြါမယ။ပ

ာသလအြည ပ ဒမေါဒမငြါမအချကေမကပ ြည ာေရးေကြ းေငကပ သြေမငေမးပ အမျငးကြ းပ

ရြါမယ။ပ ကျေမငအေလပ မးယေဆးြမမကြြ းေမငပ မးယေဆးြည နငဟငပ ြည မလပ

ပြည နင၊ပ ြည မလကျးမငေရးြည နငအဖည ပမမမမေရးပ ောငအပမည ကေြြ းေမငပ ြမမကြြ းပ

ေမငပ ကျေမငအေလပ ၂၀၁၆ပ ခသ၊ပ ဧြြ ပ ၂၄ပ ရကေလကကျးြမပ Unitedပ Nationပ Generalပ

9

မကြ မး

Assemblyပ Specialပ Sessionပ onပ Worldပ Drugsပ Problemပ ေြါ။ပ အဒမငပ အဒေလကပ သတရပ

Statementပကသးပကျေမငဖမခြါမယ။ပဒပ Statementပ မငးပအေမအချငေြည ငြါမယ။ပ

မးယေဆးြည နငဟငပြည မလကျးမငေရးြည နငမရြအေလပမမမမရမယ။ပမည ရမယ။ပဒပ

မးယေဆးကသပ မသကဖျကမအခါမငေမငပ ြည မလကျးမငေရးရပ Principle၊ပ မေါဒေမ၊ပ ယငမေမ၊ပ

မဟငဗျဟင၊ပ းဗျဟငလအမသတးြည ြြ းပ ကျေမငေြည ငခြါမယ။ပ ာသလအြည ပ မးယေဆးကသသြမပ

အခါမငပ အေဖည ရငဖသလကသပ မသတးမြခည းအမကကသပ Implementationပ Result၊ပ အမသတးချမသေမမပ

သြြြ းေမငပရမအေဖည ေမကသပအမသတးြည ြြ းေမငသြမမငေပေအငမည မယဆသမအချကကသးပ

ကျေမငေြည ငခြါမယ။ပ မးယေဆးဖည ေြါေမအေကြ ငးအချကမျငးပ မချကမးမဟသမြါပ

ဘး။ပအချကမျငးငကပမခသမခသပဆကတယေမအမကပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငပ

မခသမးသြသလမရဘး။ပ ြည ာေရးေကြ းေင၊ပမောမး၊ပကယဆယေရးပ ြည ေရငပ

ချာငးေရးေကြ းေင၊ပ မအဖအးေမပ အကသေြါးသြမယဆသမငပ အေရးကြ းကသးပ

ကျေမငပ အဒမငမြည ခြါမယ။ပ ကျေမငေြည ငကြ ငးမပ Statementပ အြည အသတကေမငပ

ကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငပ Websiteပ မငမာငးြါမယ။ပ ေငကဆသတးအဒမငပ ကျေမငပ

ေြည ငခမငကေမငပ မးယေဆးကသပ မသကာသမမအခါမငပ မသကာသမမအငးသတးမပ Sense of

Ownershipပ မမြသ ဆသမ၊ပ မမသြရမယဆသမ မဓငမေးရဖသလကသပ အေရးကြ းေကြ ငးကသးပ

ကသမမဂဂအောောငခတမငပမြည ခြါမယ။ပ

ပြည မလတမေမငကသယငးယကြ းပ ေဒါကမငေဒါခမပ မြည ချကမျငးအငးသတးကပ

အငးသတးမကြါမယ။ပ ကေမေမည ြည အေခည အေမငးပ ဖည ေြါမငကသပ ာဟြေမပ

အမကပ ကျေမငအေလပ ဒဥစငကသပ အမျငးကြ းးပ ောငကခတြါမယ။ပ ကျေမငမသလကပ

တမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမပမးယပMethadoneပTreatmentပCenterပကသပမသးမယဆသမငပ

ကျေမငမသလကပအရမးမမသးြါဘး။ပကျေမငေမေမချငချငေငြါမယ။ပဘငေကြ ငဆသပေမငပ

ဒပ Methadoneပ Treatmentပ Centerပ Heroinပ အမကြပ ရြါမယ။ပ အခသမသတးေမပ ရငမမသလ၊ပ iceပ

ေဆးမသလ၊ပ Methamphetamineပ သတးေမသတးသလမရြါဘး။ပ ဘယေမငပ မသးဖဆသသလရရပ ဘးဖည မသတးပ

မေရငေဒမမငပ သြမယ။ပ HIV/AIDSပ အဖည မျငးမေရငမငပ သြြါမယ။ပ မဆချး၊ပ

မဆချးပသြြါမယ။ပအရမးပကျေမငမသလမမသးြါဘး။ပမကျြပမသးြါမယ။ပမသးမအခါမငပ

10

မကြ မး

းပကျေမငမသလေကြ းေငေမကပHIV/AIDSပေရငဂါ Program ေမချငမသ ြြြ းပသြြါမယ။ပ

သြမအခါမငပ ကျေမငမသလကပ ေရရလကြ ဖသလပ အကယ၍ပ ဒမးယေဆးမပ Methadoneပ

Centerပ ကသပ မသးဖ ခည းဆသမငပ မကယမကယေမငပ အေဖည မဟသမြါဘး။ပ အေဖည မပ မမသလ

မေမငကေအင၊ပ Heroinပ မမသတးေအငသြရမငပ ဒါအေဖည ဖည ြါမယ။ပ ဒသဆကြြ းပ မြည သတးမငပ

ေငကာြေရရမငပ ဒါကြ း၊ပ ဒါကြ းဆကဖေမယဆသသလရရပ ြသကဆတကသမယ။ပ Blackပ holeပ

ေြါေ။ပ ာသကမငလပ အကသေြျငကမငးမမေဘငပ ဖည ြါမယ။ပ အဓကမငေပ မပ

မးယေဆးမေမငကမသတးေအငမချက၊ပ ေငကမခါပ ေမငကမသတးမမမးးပ Methadoneပ

Centerပမငပမမငြြ းေမငပကသမဖသလ။ပအဒါးပတမေမငကသယငးယကြ းပေြည ငာငးြါမယ။ပ

အဒအချကေမကသးပ အငးသတးကသပ ကျေမငေးငးငပ သကငြါမယ။ပ အမျ းမမးေမကပ

ေရမေရမငပ မးမငပ ဒါေမကေမငပ မဖည မမကစြါ။ပ ဒါေမကျေမငမသလပ ြည

မသတးမြြြ းေမငပ သြမငြါ။ပ ေငကမခသကပ ေဆးသတမငဆသးပ မကမကခြေေးေေးအခး၊ပ

းးေးပအမျငးငမေရငမဟသမဘလပေဆးသတရောငပအဒသေရငေမမငပကျေမငမသလ

သြခည းဖည ြါမယ။ပ ေငကမခသကေမငပ ပြည မသတးမြမအခါမငပ ြည မလတမေမင

ကသယငးယကြ းေြည ငမအမသ းြပIntegratedပBiologicalပBehaviorပSurveillanceပSurveyပကသပ

၂၀၁၇ပခသကပကျေမငပသြြါမယ။ပသြမအခါမငပဗမငြည မငပမးယေဆးပအေကြ ငာကသာသးမ

ေြါးကပ ၉၃၀၀၀ပ ခလပ ရမယသလပ ေမရြါမယ။ပ မသလေမငးငကသမပ ငေမအငးသတးကပ

ေငေငဆယကသေမငပ ၁၇၀၀၀ပ ေကျငြရြါမယ။ပ ဒါေြမပ အရကပ ကသမေမးရြါ

မယ။ပ ဖည မာမငးပ ၃၅ပ ရငခသးမပ HIV/AIDSပ ပဖည ေမငကသပကျေမငမသလကပမငးြြ း

ေမရြါမယ။ပ ကျေမငမသလအေလကေမငပ မကမဒသတးေဆးမသကပ ေကျးေရးမတချကကသပ ဘငသလအား

ဦးငးေြး၊ပ ေငေငဆယအချကငမငေမငပ ဦးငးေြးသြေြါမယ။ပ ဘငေကြ ငဆသေမငပ

ဘးဖည မသတးမကသပ ေေငချေရးရယ၊ပ မးယေဆးေါးေကြ ငပ ေမဆသတးမကသေေငချေရး၊ပ ကးကေရငဂါ

မျငးပ Hepatic(အမးအေရငအမငးေါ)၊ပ HIV/AIDS၊ပ ကးကေရငဂါေမကသပ ေေငဖသလအမကကသပ

ကျေမငမသလသြြါမယ။ပ

ဒေရငမငပ အေရးကြ းဆသတးကပ ဘငဆသေမငပ တမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမအမသ းြပ

မမငးသရအခးကဏဍမပ အအေရးကြ းြါမယ။ပ ကသယမမငးသေမာမငပ မေယငကဖည ပ

11

မကြ မး

ေရပ ဒမေယငကမပ မမမငးြြ းေမငပ မကမဒသတးကသမသတးရမယဆသမငပ မမငးသကမငေပ

သြသ ြါမယ။ပ မသလမဟသမပ မယချးအချးချးပ ဒါကသဦးငးေြးြြ းသြရမယ။ပ မသလမမငေပ

ေကငးကပ မငးေြည ငသလရရပ မမသလကမသြြါဘး။ပ အချးချးကေြည ငသလရရပ မမသလကသြမငပ

ေမမအမကပ ဒကစကသးပ ကျေမငမသလဂသာငးြြ းပ သြေြါမယ။ပ ကျေမငမသလအေလပ

ကေမငပ ဒမငအငးသတးပ ၅၅ပ ခသပ ဖာငးြါမယ။ပ ဖမအခါမငေမငပ ကချြည ယ၊ပ ကသးပ

မသ းေဒမကြ းပ အမျငးကြ းဖြါမယ။ပ ရကသမသ းေဒမကြ းမငပ ခသ။ပ ၂၀၁၉ပ ခသမငပ ၁၆ပ ခသပ

ာြဖဖသလပ သြာငးြါမယ။ပ ရကသမသးေဒမကြ းမငပ ခသ၊ပ မတေးမသ းေဒမကြ းမငပ ေးခသ၊ပ

ကသးမသ းေဒမကြ းမငပ ၁၅ပ ခသ၊ပ ကချြည ယမငပ ၁၈ပ ခသ၊ပ ရမးြည ယမငပ ၁၅ပ ခသ၊ပ ရမးြည ယပ

(အေရ ြသ း)မငပ မခသအြည ပ ၁၆ပ ခသကပ ေငေငဆယပ ၂၀၁၉ပ ခသမငပ ၁၃ပ ခသြြ းမငးြါြြ ခဗျငး။ပ

ေငကာြမသတးခသကသးပ ဒ အကသအမးမငပ ကျေမငမသလသြမငပ ဖည ြါမယ။ပ ဒပ ၁၆ပ ခသကသပ

ဘယေရငမငပ သြမဆသသလရရပ မြ လယေဆးသတမျငး၊ပ တမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမအမသ းပ

ပမြ လယေဆးသတေမ၊ပမသကယေဆးသတေမမငပသြြါမယ။ပမသ းေဒမကြ း ြည ယေဆးသတမငပသြသလပ

ရရပမငးရငရခကမအမကပမကဆသ ရငအဖည မျငးမပမြ လယေဆးသတ၊ပမသကယေဆးသတမငပသြြါပ

မယ။ပ ဥြမငဆသသလရရပ ကချြည ယမငပ ါးခသာြြြ းသြြါမယ။ပ ကသးမသးေဒမကြ းမငပ

ေခည ငကခသ၊ပ ရမးြည ယ(ေမည ငကြသ း)မငပ မသတးခသ၊ပ မတေးမသ းေဒမကြ းမငခသပ ကျေမငမသလပ

သြမယ။ပ ဒပ ၂၀၁၉ပ ခသြြ းသလရရပ ၁၆ပ ခသမသးမယ။ပ ၂၀၂၀ပ ပြည မငးပ ဆကကသြဖသလပ

အအဉရြါမယ။ပ ၂၀၀၆ပ ခသကေပ ၂၀၁၉ပ ခသအာပ ကျေမငမသလမငငြြ းေမငပ မမြသတမပ

ာငးမပ ေြါးကပ ၄၇၀၀၀ပ ရမယ။ပ ဒါကသကြ သကမယဆသသလရရပ ငရးဇယငးအရပ ၉၃၀၀၀ပ

ရရငမငကပ ၄၀၀၀၀ပ ေကျငရမအမကပ ေြျငကေမမကပ ၅၀၀၀၀ပ းြါးေငကရြါမယ။ပ

ဒေြျငကမမေမမပ ေဆးြည မမငးမမးပ ဖည သ မယ။ပ ေမမငးမမးဖည သ မယ။ပ

အဒေမငပ ဒေမကေမငပ ဆကကရေမယဆသမငပ ကျေမငမသလမြါမယ။ပ ဒေမကသပ

ြသြြ းေမငရငဖသလကပသေြါးြြ းပအငးသတးေသးေးရငေဖရမငပဖည ြါမယ။ပ

တမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမပMethadoneပCenterပမခသဖမယဆသရပေကငကြြ းပ

ဖသလမရြါဘး။ပ အးဆသတးပ Methadoneပ Centerပ အကြ းမငဆသသလရရပ မေရငဂါကသဆရငေပ

မေယငကရရမယပမသလမဟသမပကောငကဆရငေမဦးရရမယ။ပေလဉမမသလကသမသကဖသလအမကပ

12

မကြ မး

မငြည ဆရငေယငကရရမယ။ပ အောောသြမငးဦးရရမယ။ပ ဒါေမမကြါဘး။ပ

Methadoneပ Centerပ မခသဖမယဆသသလရရပ ဆးာမငပ မးယေဆးမသတး ခည းရ/မရကသပ မပ

Urineပ Testပ Kitပ သြါမယ။ပ ာသလအြည ပ ကျေမငမသလကပ HIVပ ေရငဂါြသးကသးပ ေြးရြါမယ။ပ

Hepaticပအမးေရငအမငးေါဘြသး၊ပြသးကသးပေြးရြါမယ။ပေငကြြ းေမငပART၊ပHIVပပ

ေမသလရရးပ Treatmentပ ေမြါပ အကသေြးရြါမယ။ပ ငမဦးအမကဆသသလရရပ

မေလကသပ ေဆးဖသးပ ၇၀၀၀၀ပ ကျြပ ကျြါမယခဗျငး။ပ အဒေမငပ ဒေရငမငပ မခသမြည ချမငပ

ကေမငပမသးြည အေလပဒမငေမငေမငြသကဆတမသတးာငးမငပေမြါမယ။ပကျေမငမသလကသပGlobalပ

Fundပ ကပ အမျငးကြ းြတြသးသလမငေပ Methadoneပ Centerပ ကသပ ဖသခည းဖည ြါမယ။ပ ဥြမငပ

ဆသသလရရပ၂၀၁၆ပခသမငဆသရပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငပေဒါငပ၄၆၀၀၀၀ပေငကပ

မသတးရြါမယ။ပ ၂၀၁၇ပ ခသမငပ ေဒါငပ ၉၂၀၀၀၀ပ ေကျငမသတးရြါမယ။ပ ၂၀၁၉ပ ခသမငပ ေဒါငပ

၃၂၀၀၀၀ပ ြါ။ပ ဒါေမကပ ကျေမငမသလမသတးမငြရမယ။ပ Global Fundပ ကေေြးမြသကဆတေမပ

အမျငးကြ းရြါမယ။ပ ကတေကငးမငကေမငပ ကျေမငမသလကပ မကမဒသတးေဆးရရမဖသးကပ ကျငပ

ြါမယ။ပ ၂၀၁၁ပ ခသကပ မမငမငဆသရပ ၃၂ပ ေဒါငေြးေရမငကေြြ းေမငပ ေငကဆသတးပ

ပမည မငသတေဆးေါးသြးကေပ မကမဒသတးကသပ ာသမသ ြါြြ ။ပ အဒေမငပ မမငကသေမငပ ၁၆ပ

ေဒါငြပ ကျေမငမယ။ပ ဆကြြ းေမငးပ ကျဖသလပ အငးအငရြါမယ။ပ ဒါကသပ ကျမယဆသရပ

အမျငးကြ းသတေငကေအငေြးသမငပ ဖည ြါမယ။ပ အဒေမငပ ဒ မငးပ တမေမငပ

ကသယငးယကြ းေြည ငမအမသ းပ မကမဒသတးေဆးြသးကသပကျေမငမသလကပ ၂၀၀၀၀ပေငကာြြြ းပ

ေမငပအမငငြသလာငးြါမယ။ပမည မငေဆးေါးသြးကသပေြည ငာငးြါမယ။ပ

ေငကမခသကပ ကျေမငမသလကပ ဒမငပ ြည ကြ မအခါမငဆသသလရရပ ေငေငဆယပ

ကျေမငမသလကာမငပ ငကသမေြါးကပ ၁၇၀၀၀ပ ရြါမယ။ပ ငမကသမမေမပ အမျငးကြ းပ

ရမယဆသမငပ ကျေမငမြါမယ။ပ ဒမငကြ သကမအခါမငပ အမျငးဆသတးဖည မငကေမငပ ကချပ

ပြည ယကပ အမျငးဆသတးြါ။ပ ဒသမယသကမငကပ ကသးမသ းေဒမကြ းြါ။ပ မမယသကမငကေမငပ

ရမးြည ယြါ။ပ မသမတကပ မတေးမသ းေဒမကြ းလပ ရမးြည ယကပ အမမေငကဖည ြါမယ။ပ

ရကသမသ းေဒမကြ းမငေမငပးးြရမယဆသမငပမပြည သြါမယ။ပတမေမငကသယငးယပ

ပကြ းေမးမပ ဘငေမသြမယဆသမငကပ ကျေမငေရဆကကေဆငရကမယသြးကသပ သြမငပ

13

မကြ မး

ရြါမယ။ပ ဆသသမငကေမငပ အမျ းမငးမးယေဆးေါးားချြေရးမေါဒမငြါမအချကေမကသပ

အေကငအာပေဖငသလရရပ Nationalပ Strategicပ Planပ မဟငဗျဟင၊ပ းဗျဟငချြြ းေမငပ

WHO၊ပUNODC၊ပ ြည ာေရးေကြ းေင၊ပမောမး၊ပကယဆယေရးပ ြည ေရငချာငးေရးပ

ေကြ းေင၊ပ ကျမအဖအးေမ၊ပ မမဖကအဖအးအငးသတးလပ ေရးဆေြါမယ။ပ မကြ ငခပ

ပြြ းမယဆသရပအဒမငြါမပ မဟငဗျဟင၊ပ းဗျဟငအမသ းပသြဖသလရြါမယ။ပာသလအြည ပ မးယေဆးပ

ေမကသးပ ဆကြြ းပ ၂၀၂၀ပ ခသမငးပ ဆကဖဖသလရြါမယ။ပ ာသလအြည ပ အေရးကြ းဆသတးကေမငပ

ဒမငာမးေဆငေမမေမရမးေဆငရမည မခည း(Capacity)ပ မမသလရပ ဘယသသြေပ

ဆသမငကသပ ကျေမငမသလမသေမမသြေြါမယ။ပ မးယေဆးမငပ ၅၅ပ ခသမငပ ဘယသသြေ။ပ

ဘငြည နငရ။ပ ေခါမေမပ ဘငေမရပ ကျေမငသြေြါမယ။ပ ဒမငပ အေဖည ရသလရရပ

ကျေမငမသလကပ ဒဥစငကသပ သအြမသပ ြည ြည ြြ းေမငပ ြသြြ းေမငေကငးေအငသြဖသလရြါမယ။ပ

ာသလအြည ပHeroinပေမငကမအခါမငပေဆးအေမငကသလရရပOverပtookပ ပဖည သလရရပမသတးမယပ

Naloxoneပ Injectionပ ဒါေမးပ ေယဖသလသြာငးြါမယ။ပ အငးသတးကသ။ပ ေငကမချကကေမငပ

ဒမငေမငပ Guidelineပ ေမကပ အမျငးကြ းာသမြြ းြါြြ ။ပ မးယေဆးလြမမကြြ းေမငပ

ေမငေမငေးးပ ကျေမငမသလသြာငးြါမယ။ပ ဒမငဆသရပ Guidelineပ onပ Methadoneပ

Maintenanceပ inပ Myanmarပ Thirdပ Dictationပ 2019ပ ကသပ ာသမြါမယ။ပ Guideline For

Management of MethamphetamineပuseပDisordersပ inပMyanmarပဒါေမးပာသမာငးပ

ြါမယ။ပ ာသလအြည ပ မကြ ငခမငေမငပ SOPပ Forပ Methadoneပ Maintenanceပ Therapyပ ကသပ

ဆကသြမယ။ပ မးယေဆးေါးြငေြးငေငမျငးကသးပ ဆကကာသမေေမယ။ပ ာသလအြည ပ

Methamphetamineပ မသတးမယ။ပ ဘယသမမသတးရဘး။ပ ဘငသြရမ။ပ မသတးရဘငေမဖည အပ

ရမဖည ပ အငးသတးကျေမငမသလသြေြါမယ။ပ အဒေမငပ ဒေရငမငေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းမမဆပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးကသပ ေမမတ ငရြခတချမငကေမငပ မမမသလပ

မကဆသ ရငမဆဒယမငးပ ကျေမငမသလသြမသြးေမကသပ ြါေြြ းေမငပ ြတြသးြြ းေမငပ

သြေဆငေြးြါသလပေမမတ ငရြခတရးလပဂသတးချြြါမယ။ပအငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမသကေြးြါ။

14

မကြ မး

ေဒါကမငေဒါခမ(ေကငမဆ ဒယ)။ ပပ။ပဥကကဋဌကြ းရ ။ပမဆကမြမး

ေမးခးကသပ ေမးချြါမယ။ပ ေကြ းအေလပ သတသတပ မြည မငးမယ။ပ ေငကြြ းေမငပ

MethadoneပCenterပေမးပ၁၆ပခသပာြဖေြးမယေြည ငမအမကပမတချကေမပရမယဆသမ

အမကပ ကျမမသလပ ေမးမငြမဖည ရြါမယရ။ပ ဒါေြမသလပ အခသကပ ေကြ းးပ ေြည ငြါမယ။ပ

ကျမးမြည ခြါမယ။ပ ေမးေကြ ငာမငပ မးယေဆးာသးေမမပအေရအမကလပ Methadoneပ

CenterပမငပမျငးမယဆသေြမသလပကသမမပRatioပကြပ ဖည ဖည ၊ပရငခသးြဖည ဖည ပအရမးးေ

မယ။ပ တမေေမးဘးဆသမငကသပ မရြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ မးယေဆးေါးပ မသတးမမေမကပ

အခသကေကြ းေြည ငမသပ UNပ မငမငးေြည ငငြါမယဆသမငကေမငပ ကသယ မေြါးပ မမ

မယေြါ။ပ မမငးသကးပ အေရးကြ းမယဆသမငပ မြမြါမယ။ပ အဒသ းေဆငြြ းပ မေငး

ေအငသလပသြသ ဖသလကေမငပအခသမေါဒကသပသြေဆငအေကငအာေဖငေြးမရ ဆေဆငမ

အေြါမငပမမြါမယရ။ပဆေဆငမမရဘလပခသကသပဒသကခေမရဆသရမပChallengesပေမလ

ဆသသလရရပ မာေရမမသပ ဖည ေြါမယရ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ကျမေြည ငချမငကေမငပ

ေငကြြ းေမငပ ြည မာသေမးပ ြါေေချြါမယ။ပ မဆဒယေရငကသလရရးပ

ေြည ငြည ေြးြါဆသမငကသေမငပအမျငးကြ းကခတြါမယ။ပဒါပကျမမသလပPeopleပForecastပပြည မာသ

ဗဟသြည မငးမအမကပဒါကအမမပအေရးကြ းြါမယ။ပဒါေကြ ငမသလသလပကျမအေလပာြေမးချပ

မငကပ မဆကမြမးအေလေမးချမငကပ ြည မာသြါေေအငသလပ ြည မာသ

အေခည ြည အဖအးလပ ြးေြါးေဆငရကမဆသမ အကအမျးေမလ ြးေြါးြြ းေမငပ သြဖသလ

အအဉရြါမငး။ပ ဒါကအေရးကြ းြါမယ။ပ ာသးသတမငဆသပ ေမငေမငေးပ ေအငမည ြါမယ

ရ။ပအဒါေကြ ငပအဒါေးမခသြါြါမယ။ပအမျ းမမးကပမရငခသးြပမးယေဆးေါးမသတးမယ

ဆသေြမသလပ Gentleပ Equityပ အရပ မမသလရပ Discriminateပ သြမြသတတကသပ မမငသးကျေဆးယမင

မဟသမဘလပ မးမလအအဉေးမျငးပ သြေြးသမငးဆသမငေးပ ဖည ြါမယ။ပ ေကျးဇးမြါ

မယရ။ပ

ဥကကဋေ။ ။ပမကဆသ ရငေကြ းေငကပေဖည ကြ ငးရပဖည ြါမယ။

ေဒါကမငမည ေား(ြည ောင သေကြ း၊ပ ကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေင)။ပ ။ပ ေးငးပ

အြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ ေဒါကမငပ

15

မကြ မး

ေဒါခမေမးမပ ဒအမျ းမမးေမအမကကေမငပ ကျေမငမသလဉးငးမငြါ။ပ ဘယသသြပ

မ။ပ မသလေမငးပ အခသကေြည ငမပ ြည မမျငးြါမယဆသမငပ ကျေမငမသလသြေြါမယ။ပ

ကျေမငမသလကပBasicပHealthပServiceပမေဘငေြါ။ပအေခည ခတကျးမငေရးသြမငးပမငးဖငးဆရငမ၊ပ

ပြည မလကျးမငေရးကြ းကြ ြ(၁)၊ပ ြည မလကျးမငေရးကြ းကြ ြ(၂)၊ပ ကျးမငေရးမး၊ပ အမျ းမမးပ

ကျးမငေရးဆရငဆရငမ။ပမမသလကသပကျေမငမသလကပ ရကမပTabletပဖသးာမငပအကသာာငးပ

ြါမယ။ပ မးယေဆးဆသမငဘင။ပ ဒါေမငကရဘငဖည ။ပ မေမငကေအငပ ဘယသသြရမ။ပ

ပဖည သလရရပ ဘယမငး။ပ အဒါေမအကသသတးကသပ ကျေမငကပ Tablet ာမငပ ာာငးြါမယ။ပ

Tabletပ ကပ ၁၂၀၀၀ပ ကသပ မသးေဒမကြ းြည ယခသခသမငပ ကျေမငပ ေေြြ းြါြြ ။ပ ေငကာြပ

၁၄၀၀၀ပကသပငမယ ေငကအမးမငပဂါဘကေပေြးြြ ပးေမငပအကငးရမငြါ။ပ ရကမပ

Tabletပ ကသ။ပ ဒအာမငပ အကသြါြါမယ။ပ ြါမအခါမငပ ကျေမငမသလရအေခည ခတကျးမငေရးောမးပ

သြမငးကပ ရြကကာ၊ပ ရငာမငးြြ းေမငပ အမမအမမငပ မးယေဆးေမငကမသတးေမမပ

မေယငကပအေကြ ငာဖည ဖည ၊ပဘငဖည ဖည ေမသလရရပမမသလမပ ကငးေသးာသ မယ။ပ မမငးသပ

လကငးေြည ငမယ။ပ ေကငးြြ ။ပ ခဗျငးရမငးမမးကပ ေမငကေမအမကပ ဒါေမငကရပ ေရရပ

မငပ ဘငဖည သမယ။ပ အဒေမငပ မဖည ေအငပ ဘငေမသြရမအရမေရပ ဒါကသပ ကျေမငမသလပ

ေြည ငမငြါ။ပ အဓကကေမငပ ြည မမျငးြါေဖသလဆသမငပ ြည မမငကျးမငေရးအမဉငဏ(Healthပ

Literacy)ရမငမငေပ ြည မမျငးြါမယ။ပအဒေမငပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငအေလပ

Healthပ Literacyပ Levelပ သအဆကသပ မည ေအငပ ဒပ Tabletပ ကသ၊ပ ဖသးေမကသမသတးြြ းပ ကျေမငမသလပ

သြေခည းဖည ြါမယ။ပ ာသလအြည ပ အေရးေြါကစမခသြါငမယဆသသလရရးပ ဗဟသကေြြ းပ

ေမငပ မးယေဆးလြမမကသလပ မခသခသြည နငေြါသလရရပ မချကခသမြမငလပ မကကလပ

အမးကသပ အေခည ခတကျးမငေရးရသြမငးေမပ အကသသတးရမငးမင။ပ ာသလအြည ပ ဒပ Tabletပ ဖသးကပ

အေခည ခတကျးမငေရးသြမငးမမကြါဘး။ပ ကျေမငကပ မသကယဆရငေ၊ပ မြ လယဆရငေပ

အကသသတးးပ အခသေြးာငးြါမယ။ပ ဆကကြြ းရမယပ ၁၄၀၀၀ပ ာကေး အမျငးကြ းပ

ေြးမယ။ပ ေြးမအြည ပ ဒါမမကြါဘး။ပ ဗဟသမငရမပ ကောငကညတကြ ငးေရးမး၊ပ ဒသမယပ

ညတကြ ငးေရးမးအပ အကသသတးေြးဖသလရြါမယ။ပ ာသလအြည ပ Tabletပ ဖသးာမငာာငးမဟငေမပ

ကသးပ ြည မမျငးပ အခမပ Downloadပ သြသလရေအငပ Play Storeပ ာမငပ ာာငးြြ းြါြြ ။ပ

ပမည မငြည မပ မမမဆသပ Downloadပ သြသလရရပ မရမယဖသးပ မသလမဟသမပ Tabletပ ာမငပ

16

မကြ မး

အကသသတးမချကမးေသလရြါမယ။ပ ကျေမငမသလမာငးြါမယ။ပ ကျေမငမသလဟငကပ

ဒေမးခးမမကြါဘး။ပ မြည သတးရကျးမငေရးဖတဖြ းမဆသမငပ ြည မအငးသတးဟငပ ကျးမငေရးပ

အမဉငဏ၊ပ ကျးမငေရးငမမေမည ငကမရမမငေပ ရမယဆသမငပ မမအမကပ ဒကစကသးပ

ကျေမငမသလပ ဦးငးေြးအေလပ သြေဆငျကရေကြ ငးပ ေးငးငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းမမဆပေဖည ကြ ငးအြြါမယခဗျငး။ပေကျးဇးမြါမယ။

ပမည မငသ တမေးရပ မမမးမမျငး၏ပ အခအေရးဥြေဒ(၂၀၁၅)ပ းဥြေဒ(၂၀၁၇)ပ

ပြည ဋဌငးချကမျငးြါပ အချကမျငးကသပ ာာေရငကေရငကပ အေကငအာေဖငေဆငရကသ ေရးပ

အမကပ မည မငသ တအာကြသ းမပ ြည မမးေရးေဆး သတ(၁) သတပ ဖေြးရပ

အအဉရ/မရ ပြျဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပေရကြ မဆဒယမပေဒါကမငတေရတေးေမးမည းဖသလဖည ြါမယ။ပပပပ

ေဒါကမင တေရတေး(ေရကြ မဆ ဒယ)။ ပပပပပပပ။ပ ေးငးအြမပ ဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးပ

မ ငဂငြါခဗျငး။ပ ကျေမငကေမငပ ဧရငေမမသ းေဒမကြ း၊ပ ေရကြ မဆဒယမပ ြည မလပ

တမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငတေရတေးပ ဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ မမမးမမျငးပ

အခအေရးဆသရငပကသမမဂဂမေဘငမချကကသပကျေမငမသလသတအေလပ၂၀၁၁ပခသကေြြ းပ

ေမငပ ြါေကမမေရးာသးခြါမယ။ပ ၂၀၁၅ပ ခသမငပ မမမးမမျငးရပ အခအေရးဥြေဒကသပ

ပြည ဋဌငးခြြ းေမငပ ၂၀၁၇ပ ခသမငပ မမမးမမျငးရအခအေရးပ းဥြေဒကသပ ြည ဋဌငးသ ခ ြြ းပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒးဥြေဒရအခး(၄)အြသဒပ ၂၁၊ပ ၂၂ပ လပ ၂၄ပ မျငးမငပ ကျးမငေရးဆသရငေဆငရကပ

ေြးရမယပ ကစရြအေေကသးပ အေမးမေဖငြည ာငးမငရြါမယ။ပ မည မငသတအေလပ ၂၀၁၄ပ

ခသပ မးေခါငရးအရဆသရပ ဦးေရရပ ၂.၃ပ ရငခသး၊ပ မးအငးဖည ေမငပ ေြါးပ

မမးေကျငဟငပမမမးမမျငးဖည ြါမယ။ပြည ြအဖအးမခသကေမငပကျေမငမသလသ တပ

အမးမငပ မမမးမေြါးပ ၁၀ပ ရငခသးအာရမယဆသြြ းေမငပ ေဖငြည ာငးမငရြါမယ။ပ

ဒါကေမငပ မမးမးမအဓြပငယဖပဆသချကေမပ မမမအမကေကြ ငမသလသလပ ေကြ မငဖည ြါ

မယ။ပ မမမးမေမာမငပ အမည အငသတမမမးမေမ၊ပ အကြ ငးအငသတမမမးမေမ၊ပ

မြသးဆသရငပ ဉငဏရဉငဏေမးမမေမ၊ပ ကသယကအ ငဂါချ လမမေမပ ြါေမငဖည ြါမယ။ပ

ဒသဖည ဖသလအမကးပ မမမသလရမျ းသဗဇေကြ ငပေမငးေကငး၊ပ ကးကေရငဂါမျငးေကြ ငပပ

17

မကြ မး

ေမငးေကငး၊ပ ဓငမသြစးမျငးပ ေဆးေါးမျငးေကြ ငပေမငးေကငး၊ပ မေမငမဆပ

ာခသကဒဏရငမျငးေကြ ငပေမငးေကငးပ မမမမးမမျငးပ ဖည ြငးေမငဖည ြါမယ။ပ ယေလ

အခါမငေမငပ ာခသကဒဏရငမျငးလပ မေမငမဆဖည မမျငးေကြ ငပပ မမ မးမမျငးပ မျငးြည ငးငပ

ေမငဖည ြါမယ။ပ မမမးမအမျငးသဟငးပ အခည ငးမမျငးကသပ မခသောသကြ ရမငဖည မပ

အမကေကြ ငမသလသလပ ဆးရချလမမေမဖည ြြ းေမငပ ဆးရချလမမမမငးသမျငးရပ မမမးမမျငးပ

ကးြပ ချ လချ လမမလပ ောသ ေကြ ရမငဖည ြါမယ။ပကျေမငမသလသတအေလပမမမးမမျငးပ

ရပ ကျးမငေရးလပ ြည ာောငေရးကစေမကသပ အေးာငးေဆငရကေြးျကရြါမယ။ပ

မသလေမငးပမမမးမမျငးပလအမသးအေသ းမငပမးမြါေခရရေရး၊ပဉဆကမြည မပဖတ ဖြ းပ

မသးမကမရရေရးပ းြငြသးဆသ ရငပ အောငကအကြည သြးမျငးအမကကသေမငပ

ကျေမငမသလပ ေရဆကြြ းေမငပ အမျငးကြ းေဆငရကေြးဖသလပ သေမးမငညဖြါမယ။ပ မမမးမပ

မျငးရပ အသြအကသရရေရးလပ ဖတဖြ းမသးမကေရးမျငးကသပ ကျေမငမသလပ ေဆငရကေြးသမယဆသရပ

သတရဖတ ဖြ းမသးမကမကသးပ အမသ းအမငမခသအာပ အောငကအကြည မင ပဖည ြါမယ။ပ

မမမးမမျငးလြမမကသလပ ြည ာောငေရးသြးကသပ ေဆငရကဖသလပ ကရအေခည အေပ

မငပ ရကသမြ လ၊ပ ကျ ကေသးမငရမပ ြည မ မးေရးေဆးသတမခသြရြါမယ။ပ မည မငြည ပ

အာကြသးမငပ ြည မ မးေရးေဆးသတပ မရေမးြါဘး။ပ မသလေမငးြပ မည မငသတပ

အာကြသးမငပ မမတရငမြ လမငရမပ အငကြ းေရငဂါေဆးသတဟငပ အငကြ းေရငဂါကစရြမျငးမငမကပ

ဘလပ ြည မမးေရးကစအေေကသပ ေဆငရကေြးေမငဖည ြါမယ။ပ အခသအခါမငဆသရးပ

သတမေးမငပ အငကြ းေရငဂါဉပဖည ြငးမေျငးငမငပဖည မအမကပ အငကြ းေရငဂါ

မေမးြါးငြြ းပ အငကြ းေရငဂါေကြ ငပ ကသယကအ ငဂါချလမမေမကသဘပ အဓကာငး

ပြြ းေမငပ ြည သြျ းောငေြးေရမေဆးသတးပ ပဖည ြါမယ။ပ မည မငသ တအာကြသးမငပ ြည

မ မးေရးေဆးသတမရမအမကပ မည မငသတအာကြသးမငပ ြည မမးေရးကစရြကသပ

ေဆငရကချမြသဂဂမျငးဟငပရကသမြ လအာငရမငဖည မအမကပ ေေရး၊ပ ငးေရး၊ပမငးေရး၊ပ

ငေရးကစအေေအမကပ အခကအခမျငးလပ ပကြ တ ေရမငဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပမသလသလပ ကျေမငမသလပ

ပြည မမးေရးေဆးသတမခသပ အာကပမည မငသတမငပ သအြေမငညဖြါမယ။ပ မမတရငေဆးသတ

အေလပ အငကြ းေရငဂါမမျငးရပ ြည မ မးေရးသြးမျငး၊ပ ေခည မသကမသကစရြမျငး

ကသးပ အခသအချမငးြပ ေဆငရကေမငဖည ြြ းေမငပ ောမးအမျငးသဟငပ ြည

18

မကြ မး

မ မးေရးသြးမျငးပြမမကြြ းပ ရးးကျမးေမရေကြ မငဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပမသလသလပ

ဒေလကျေမငအေလပမြည သမငကေမငပသအြချကရေမပမည မငသတအာကြသးမငပြည

မ မးေရးေဆးသတမသတမေဆငကေြးဖသလပ အအဉရ/မရလပ မေဆငကေြးဖသလမျငးပ အခကအခ

ရသလရရပမမတရငအငကြ းေဆးသတကသပ ြည မ မးေရးေဆးသတအဖည လပ ြည ြည ေြည ငးြြ းပအဆ

မသးမည ပပြြ းေဆငရကဖသလပ အအဉရ/မရပမသမအမကပ ေမးမည းရခည းဖည ြါမယ။ပ ေကျးဇးအမျငး

ပကြ းမြါမယခဗျငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငကပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။

ေဖည ကြ ငးချက

ေဒါကမငမည ေား(ပြည ောင သေကြ း၊ပပကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေင)။ ပပပပ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ

ကျေမငအေလပဧရငေမမသ းေဒမကြ း၊ပေရကြ မဆဒယမပေဒါကမငတေရတေးရပေမးခးဖည မပ

ပမည မငြည အာကြသးမငပ ြည မမးေရးေဆးသတမသတပ ဖေြးရပ အအဉရ/မရလပ

ြမမက၍ပ ကျေမငေဖည ကြ ငးမငဖည ြါမယ။ပ ကျေမငမသလပ တမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမပ

အမသးြပကျေမငမသလပ ဒကစကသပ ေမေငကကမးကပဉးငးြါမယ။ပဒေဆးသတကသြည ကြ မပ

အခါမငပ ေဆးသတမင၊ပ ကျေမငေငကမမြည ြါမယ။ပ ဒေဆးသတကသမငေပ မမမမးေဆးသတအဖည ပ

ေြည ငးသကမယဆသရပ အမသတးချမကးပ အရမးမျငးမငဖည ြါမယ။ပ ဒေဆး သတကြ းဟငပ ခသမပ ၇၀၀ပ ဆတ

မေဆးသတဖည ြါမယ။ပ ာသလေကြ ငပပ ကျေမငမသလပ ကသမေရးဦးးေငရပ အးအေေးြါ။ပ ECပ အး

အေေးမငပ မတခလခေရးအးအေေးပ ေမပ ၂၃ပ ရကေလမငပ အမမဉပ (၆/၂၀၁၉)လပ ကျေမငမသလပ

ဆသတးဖည မြြ းြါြြ ။ပဒေဆးသတကြ းကသပအငကြ းေဆးသတသလမေခါဘလပ ြည မ မးေရးေဆးသတသလပေခါြါ

သလပ ကျေမငဆသတးညဖမြြ းြါြြ ။ပ မသလေမငးပ ဒသေြည ငးေမငည ငးးပ အဆဆပ ကျေမငမသလပ

ေရဆကြြ းမမငြါ။ပ အဒေမငပ ဒမငြည ကြ မအခါမငပ တမေမငကသယငးယေမငကြ း

ေြည ငမငပ ေမငေမငမပေျငမပ အကြ တးဖည ြါမယ။ပ ဘငေကြ ငဆသေမငပ ေငပေငဆယ

ဒေဆး သတမငပ ခသမပ ၇၀၀ပ ရမအပြည ပ သတးခး၊ပ ြည ြင၊ပ ေခည မသေင၊ပ ဖြချ ြေင၊ပ ဓငမခေင၊ပ

အေကြ ငေင၊ပေဆးေါးမသေငသတ၊ပအမးငေဆငပ၁၀ပေဆင၊ပမးဖသကြ း၊ပခမေဆင၊ပရခသတ၊ပ

ဓမတငသတ၊ပ Recreationပ Centre၊ပ အးအေေးခးမ၊ပ မမးမငးအြေဆင၊ပ မမးခးမ၊ပ

19

မကြ မး

ောမးအမရငပအရငရအမကပ၁၂ပသတး၊ပခးမအမရငပအသတးပ၆၀ပရြါမယ။ပအေမငကသြည သတမပ

ေဆးသတကြ းမသတဖည ြါမယ။ပ

ေဆးသတမငးပ ေဆးေါးကသမမမျငးအြည ပ ကသယအ ငဂါချ လမမမျငးကသးပ ခမြါမယ။ပ

ReconstructiveပSurgeryပသြြါမယ။ပေငကပ ြည ာောငေရးသြးေမပမကြ ငးေြး

ရမယ။ပ အကသးသြေရြါမယ။ပ ဥြမငဆသသလရရပ ကသမေရးအေလသြမယဆသရပ အငကြ းပ

ေရငဂါလပ ေငကဆကမေေဒငမျငးကသပကသမေြးြါမယ။ပ ြမေးကျမငမပငအငးသတးးပ

ကသမေြးြါမယ။ပ ေငကပ ာခသကဒဏရင၊ပ အသးေရငဂါလပ အောောေရငဂါကသအကသသတးကသးပ

ကျေမငမသလပကသမေြးျကရြါမယ။ပဒေဆးသတကသြည ကြ မအခါမငပမြမသတး အမးင

ေြါးဟငပ ၂၃၆၆၂ပ ေယငကငမငပ ေမရြါမယ။ပ ြည ြငပ ၆၆၁၄ပ ေယငကငမငပ ေမရြါ

မယ။ပ မေလမငဆသရေမငပ အမးငပ ၆၅ပ ေယငက၊ပ အြည ငပ ၂၈ပ ေယငကဆသေမငပ

ေမငေမငးေြါမယ။ပ ေဆးသတကပ မသတးမမေငကပ မမသတးဘးသလ ဖည ေြါမယ။ပ အငကြ းသလပ

ငမမြာငးမအခါကျေမငပ ေမငသတမသတကပ းးေးဖည မငးမမေဘငရြါမယ။ပ

အဒါေကြ ငပကျေမငမသလပတမေမငကသယငးယေမငပကြ းမြည မအမသးပ ြည မမးေရးပ

ေဆးသတသလေခါြြ းသြမယဆသရပအရမးအကျးရြါမယ။ပာသလြည ပဒေဆးသတမငပကျေမငမသလကပ ြည ပ

မ မးေရးပ ေငေငဆယသြေြါမယ။ပ ဘငေမသြေဆသေမငပ အေကြ င၊ပ အဆြသ းေမပ

ကသမြါမယ။ပ ခမြည ြည ခည း၊ပ ေခည မသအငးြည ကရယငမျငးးပ ကျေမငမသလပ ြည သြေြးမယ။ပ

မြဆေြးြါမယ။ပ ာသလအြည ပ မကြ ငးေရးလဆသသလရရးပ ကသယအ ငဂါချ လယးမဘငမငရြပ

မကြ ငးေရးေမမေြးမယ။ပ ြည မးေဆငေရးလပြေဗဒေဆးကသြငမကြ ငးေြးမယ။ပ

အငကြ းေရငဂါဆသရငပဖြချြြင၊ပေရငဂါမမျငးကသပာသတေေမငပေခည ၊ပက၊ပမျကမျငးအမကပ

မမကသယကသေငေရငကမြင၊ပ သြးအမမြင၊ပ မတဖည ၊ပ ခည းာသး၊ပ ကချြပ အရမဖည ပ

အကသသတးကသပမေမအြည ပမငြည မငးဖငးေကျငးကငမပမမးမငးေမာမငပမကြ ငးပ

ေြးျကရြါမယ။ပ ကျေမငမသလဒမငြည ကြ မအခါမငပ အကယ၍ကပ ဒါကသပ ကျေမငမသလကပ

ပြည မမးေရးသြမယဆသရပအငးသတးရြါမယ။ပကျေမငမသလကပအးယေမငပြသခလဖသလပ

သြါမယ။ပ ေဆးမဆကဆတေရးအရငရမဦးာြခလမယ။ပ ေငကပ ေခည မသ၊ပ ကမသကျမးကျပ

ေယငကာြခလမယ။ပ အေကြ ငကျမးကျေယငကာြခလမယ။ပ ဓငမမကျမးကျမဦးပ

20

မကြ မး

ာြခလမယ။ပ ေဆးေါးကျမးကျဦး၊ပ မငြည ဆရငမကြ းဦး၊ပ မငြည ပ ၁၀ပ ဦးပ အရမဖည ပ

ဒောမးေမကသပ ာြြြ းခလသကမယဆသသလရရပ တမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမအမသ းပ

ကျေမငမသလကပဒါကသပအကသသြေြးသမငဖည ြါမယ။

အဒေမငပ တမေမငကသယငးယကြ းပ ေြည ငမအမသးြပ ေအငကမည မငြည မငဆသရေမငပ

Nationalပ Re-healthပ Hospitalပ ကျကေသးမငပ ရြါမယ။ပ ာသလြည ပ ကျေမငမသလကပ ဒပ Physicalပ

Rehabilitationပ Centersပ လြမမကြြ းေမငပ ကျးမသတ၊ပ မည ကြ းငးမငဆသသလရရပ ICRCပ က

အကအေြးြြ းေမငပ ဒဟငေမကသပ ြည သြေြးေြါမယ။ပ ဒေရငမငကျေမငပ ICRCပ ကသပ

ကျးမငေရးအငးကငးေကြ းေငကသယငးပအားေကျးဇးမေကြ ငးပေြည ငြါမယ။ပမမသလရြတြသး

မေကြ ငမငေပ ကျေမငမသလကပ အမျငးကြ းဖည ြါမယ။ပ ာသလြည ပ ဒမငပ Prostheticsပ လပ Orthoticsပ

ClinicပေမကသးပExceed WorldပWideပေြါ။ပJICAပြသကဆတလပသြြြ းေမငပအမျငးကြ းပေြးေြါ

မယ။ပဆသသမငကပဒါေမကပြည ြကေြြ းေမငပေခည မသကမသကသပသြမယေရငမငပကေမး

ေြးမယ။ပ သြြသတသြးေမးပ မကြ ငးေြးမယ။ပ ကေမဘငဒးယငးကဆရငေမငြြ းေမငပ

ကျကေသ းမငပကျေမငမသလကသပငြြ းမေြးေြါမယ။ပကျေမငမသလေမကသယမသ သြမငေမငပ

အခသေမငေမငးသြမမေြါြြ ။ပ ဒဟငမျ းေမကသးပ ကျေမငအေလကေမငပ အငကြ း

ေဆးသတမငးပ ာြြြ းေမငအငးဖည ေြးမယဆသသလရရပ မရရငအေကြ ငးမရြါဘး။ပ ကြစး

ကရယငးပ အးယြသမယဖည ြါမယ။ပ ကြစးကရယငသြဖသလအမကကသးပ

ကျေမငမသလမငေမငပ ြသကဆတသတေငကမေမငရမယသလပ ကျေမငေြည ငချြါမယ။ပ ဒကစမျငး

အငးသတးကသေမငပ ကျေမငအေလကပ မချကြပ တမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမအမသ းပ

အငပကြ းကသေမငပ ကျေမငမသလပ ေမသလမရြါဘးခဗျငး။ပ အငကြ းေရငဂါေြျငကမေငကဖည မယ

ဆသမသ းပမေြျငကြါဘးခဗျငး။ပNationalပEliminationပအရပမေမငးမငပမဦးာကးရပ

Nationalပ Eliminationပ ရေမငးပ ကကကျငးကကကျငးပ ဖည ေမေရငေမပ အမျငးကြ းရြါ

မယ။ပ၂၀၁၇ပခသကဆသသလရရပအမေရငဂါပ၂၂၀၀ပေမ ရြါမယ။ပ၂၀၁၈ပခသမငးပ၂၂၀၀ပ၊ပ

ဒကစကပ ကျေမငမသလပ မျကခည မြျကြါဘး။ပ ဒအငကြ းေရငဂါကးပ ဒမငြငကသရမငဖည မ

အမကေကြ ငပ ကျေမငမသလပ အငးသကသြချမအမကေကြ ငပ တမေမငကသယငးယကြ းကသပ

မြည ရပခည းပ ဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယကြ းမြည မအမသးပ ကျေမငမသလပ Officiallyပ

21

မကြ မး

မရငးေပဖည မငးေအငဆသသလရရေမငပ ကျေမငမသလဒဟငကသပ ဖးြသတြည ဆေရးပ ငမပ

ေြည ငးမယကစကသေမငပ ြည ောငသအသးရအဖကသေမငပ အမည ဆသတးြည မြည ြြ းပ ေဆငရကပ

မပဖည ေကြ ငးပေးငးငပေဖည ကြ ငးအြြါမယ။ပေကျးဇးမြါမယခဗျငး။ပ

မတေမငကြ းမြ လေြါမပ အဆမည အငးကငးကးပ မေဆငကေြးရပ အအဉရ/မရ ပ

ြျဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပပမတေမငကြ းမဆဒယမပပဦးေငဗမငခသကပေမးမည းဖသလ ဖည ြါမယ။

ဦးေငဗမငခသက(မတေမငကြ းမဆ ဒယ)။ ။ပ ချခေးငးရြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌကြ းပ ြည ောငသေကြ းမျငး၊ပ ဧမေမငမျငးပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယမျငးခဗျငးပမ ငဂငြါသလပ ဦးငမခးဆကမအြြါမယ။ပကျေမငကေမငပကရပ

ပြည ယ၊ပ မတေမငကြ းမဆဒယကပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးေငဗမငခသကပ ဖည ြါပ

မယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ကျေမငမသလပ ကရြည ယ၊ပ မတေမငကြ းမြ လေြါမပ အဆမည ပ

အငးကငးကးမေဆငကေြးရပ အအဉရ/မရ၊ပ ရခေမငပ မမဘဏဍငေရးမပ

မေဆငကေြးမဖည ေကြ ငးပ မဆဒရမျငးရကသယငးပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းမမဆပ

ေမးမည းရခည းဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ကျေမငမသလပ မတေမငကြ းမြ လမပ ေမငေြါမင

မရမအငးေျငငပ ေမည ြည လေဒမမရြါဘး။ပ ာသးမပ ေဘငသတးအငးကငးကးးပ မရြါ။ပ

ေဒမခတမျငး၊ပ ယရယမျငး၊ပ ေကျငးမေကျငးမငးမျငး၊ပ အငးကငးေါမငြါမမျငး၊ပ ကျးမငေရး

အမကပ ကသယကြရငးမလပ အငးကငးေဘငသတးြြ ြမျငးကျးြေြးရအမကပ အငးကငးပ

ကးသတးေမရခြါ။ပဒါေကြ ငပအဆမည အငးကငးကးပသအြျကရေြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ အဆမည အငးကငးကးမေဆငကေြးရကစြမမကြြ းေမငပ

မတေမငကြ းမြ လယ၊ပ အောောအသြချြေရးဦးးေင၏ပ ၂၀၁၉ပ ခသ၊ပ မမပ ၇ပ ရကပ ငအမမ၊ပ

၄/၂၉/ဦး(၁)အာဥ-၄၉၀ပ ပဖည ပ ခသ အသြချြေရးမးသတးမသလပ ေမငးဆသမြည ခြါမယ။ပ မမတ ကသပ

ေမးခးအမပြးမမြည ာငးြါမယ။ပဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပမတေမငကြ းမြ လယမပမတေမငကြ းပ

ပမြ လ၊ပ ြမသမြ လ၊ပ ေဘငကမြ လမးပ ေဘငသတးအငးကငးကးသတးေမရြါ။ပ ဒါေကြ ငပ ငးေဒမပ

ေမမငးပ အဆပမအငးကငးကးမျငးသအြေကြ ငးပ အမေြးသြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ

ကျေမငမသလပမတေမငမြ လမငေမငပမမငပ၄၀၀ပေြည းမးြါပအငးကငးကးမခသကသပ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ပ

22

မကြ မး

ခသမငပ မေဆငကြြ းဖည ြါမယ။ပ မသလေမငပ ဆကကြြ းပ အငးကငးကးအမးပ ကငရတရပ

အငးကငးကးကငရတြြ းရအမကေမငးေကငး၊ပ ြကြ မေဆငကဖသလရအမကေမင

းေကငးပသအြျကရေမငကသပမရဖသလရအမကပမြည အြြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ကျေမငမသလပ မတေမငကြ းမြ လယအမကပ အဓကအားသအြမငပ

ကေမငပမတေမငကြ းမြ လေြါမငပအဆမည ေဘငသတးအငးကငးကးမကးပမေဆငကေြးသပ

ရပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပမေဆငကေြးရအအဉရ/မရ၊ပ ရခေမငပ မမဘဏဍငေရးပ

မငပ မေဆငကေြးမဖည ေကြ ငးပ ေဒမခတြည မမျငးရကသယငးပ တမေမငဥကကဋဌကြ းမမဆပ

ေမးမည းအြြါမယခဗျငး။ပအငးသတးကသေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပကျးမငေရးပအငးကငးေကြ းေငကပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။

ေဖည ကြ ငးချက

ပေဒါကမငမည ေား(ဒသမယေကြ း၊ပ ကျးမငေရးပ အငးကငးေကြ းေင)။ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယေမငမျငးခဗျငး။ပ

ကျေမငအေလပ ကရြည ယ၊ပ မတေမငကြ းမဆဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ဦးေငဗမငခသက၏ေမးခးဖည မပ ကရြည ယ၊ပ မတေမငကြ းမြ လယ၊ပ မတေမငကြ းမြ လေြါပ

မပ အဆမည အငးကငးကးမေဆငကေြးရပ အအဉရ/မရြမမက၍ပ ရြါကပ

မမဘဏဍငေရးမပ မေဆငကေြးမကသပ ေဖည ကြ ငးမငဖည ြါမယ။ပ ကျေမငမသလပ

ပြည မသတးမြသကမအခါမငပ မတေမငကြ းမြ လယ၊ပ မတေမငကြ းေအငကမငပ မမငပ ၄၀၀ပ

ေြည းမးြါမအငးကငးကးကသပ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ပ ဘဏဍငေရးကပ ကရြည ယပ ေသတးေရးပ

ရြသတေပ ကျြမးပ ၉၀ပ ပဖည မေဆငကေြးြြ းဖည ြါမယ။ပ အဒမငပ မမငပ ၄၀၀ပ ြါပ ေြည းမးပ

အငးကငးကးကသပကျးမငေရးပအငးကငးေကြ းေငြသ ေမည ဂရရရြြ းမေမည ဧရယငပ၄.၀၃၈ပလပ

ေမည ဂရမရရေမးမ သကြျးေရးေငြသေမည ဧရယငပ ၂.၁၃ပ ဧကေြါမငေဆငကသြာငးခည းဆသမငပ

ကသပမငးေမရြါမယ။ပအဒသေမမအခါမငပတမေမငကသယငးယကြ းမြည မပ IndexပFixingပ

အငးကငးကးအမးတရတကငရတခည းပ အြည အသမ တရတကငရတခည း၊ပ ြကြ မေဆငကေရးပ

သြးမငပ သြသလမရြါဘး။ပ ဘငေကြ ငဆသေမငပ ဒဟငကသေဆငကမယဆသသလရရပ ဒေမည ကပ

ကျေမငမသလမြသြါဘး။ပ သကြျးေရးေငြသေမည ဧရယငပ ၂.၁၃ပ ပဖည ေမအမကပ ဒေမည မငေပ

23

မကြ မး

ကျေမငမသလြသမယဆသသလရရေမငပ ေဆငကေြးသလရြါမယ။ပ ဒကစမငးပ အဆဆပ

ကျေမငမသလဘကကးပ ေမည ြသဖသလအမကကသပ သကြျးေရး၊ပ ေမးမည ေရးပ ဆေမည ငးပ

ေကြ းေငကသ ြြ းေမငပေမငးခတကြ ြါမယ။ပရမယဆသသလရရေမငပဒါကသပကျေမငမသလကပ Inner

Fencingပမသလ၊ပြကြ မသလပဒါသြေြးြါမယ။ပ

အခသပ တမေမငကသယငးယကြ းေမးမပ အဆမည အငးကငးကးဆသမငပ ါးချကြါရြါပ

မယ။ပ အဆမည အငးကငးကးဆသမငပ မမငပ ၄၀၀ပ ေြည းမးြါမေဘငသတးကးသမယ။ပ

ြကြ ကပ (၁၀၀x၃၆ပ xပ ၃၀)ေြရမပ ြကြ ေဆငကေြးရြါမယ။ပ ပခြ တးသးသြြါမယ။ပ

ကးြမအသမမတမသးဖည မအြည ပ Scroll Boardပ ြါာေြးရမယ။ပ မသလမမငေပ တမေမင

ကသယငးယကြ းေမငးမပအဆမည အငးကငးကးဆသမေမည အ ငဂါရြ မငပ ဖည ြါမယ။ပအဒ

ေမငပ ဒမငြည ကြ မအခါမငပ မတေမငကြ းမြ လအေြါမငပ အဆမည အငးကငးပ ကးေဆငကမယ

ဆသရပ မမငပ ၄၀၀ပ ြါပ အကျယအေးကပ ေြ(၆၀၀ပ xပ ၄၀၀)သြါမယ။ပ အဒမငပ တမေမင

ကသယငးယကြ းြည မပမမမမာငးမေရငကသပမငးကြ မအခါမငပေြ(၄၀၀ပxပ၃၀၀)ပြပ ဖည ေ

ြါမယ။ပအဒေမငပဟသဘကကပ (၆၀၀ပxပ၄၀၀)မဟသမဘလပ (၄၀၀ပxပ၃၀၀)ပဖည ေမအမကပဒေရင

မငေမငပ အဆမည အငးကငးေဖငကသြဖသလပ ေမည ကမသတေငကြါဘး။ပ အဒမငကြ မအခါမင

းပ ကရေမည ြည မငးပ ေကျငကေဆငေကျငကမငးမျငးပြည ေခည းမသလေကြ ငပ မငးငရ၊ပ

မးေဖငကရသအြခည း၊ပ ေမည ဖသလ၊ပ ေမည ရခကခခည း၊ပ ငးအမးမသလေေရငကမမးြသးမငပ

းပေအမမျငး၊ပမြြသ ေမည မျငးရမအမကပအခကအခေမမျငးငေမေရြါမယ။ပ

မသလေမငးပကျေမငမသလကပဒမငပတမေမငကသယငးယကြ းေြည ငမအမသ းပအဆမည ပ

အငးကငးကးေမငမဟသမဘး။ပ မသလေမငးပ အငးကငးကးေဖငကသြရပ ေမည ေရငကသပ

ေမည ေရငြသရမယဆသသလရရေမငပ အဆမည အငးကငးကးမေြးေမငးပ အျငးပ ၃၄၅ပ ေြxပ

အ တပ ၂၂၅ပ ေြရမပ ေဘငသတးအငးကငးေကျကးေဖငကသြေြးဖသလအမကကသပ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ပ

ဘဏဍငေရးမငပ ြည ောငသေသတးေရးအမသတးရမရြသတေမငပာမးျငာငးေဆငရကပ

ေြးမဖည ေကြ ငးပေးငးငေဖည ကြ ငးအြြါမယခဗျငး။ပေကျးဇးမြါမယခဗျငး။ပ

မလဆမြ လယအမကပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးအမးပ ေဆငရကရျငာငးေြးခေမငပ

မေဆငကေရးသြးအချ လမငပမမအမကေကြ ငေဆငရကချ ေငကကျခည းပသြးပ

မျငးပမေဆငရကခည းမရမကသပမသခည းြျဉးမေမးခး

24

မကြ မး

ဥကကဋဌ။ ပပပပပပပပ။ပမလဆမဆဒယမပဦးမည ားပေမးမည းဖသလဖည ြါမယ။

ဦးမည ား(မလဆမဆ ဒယ)။ ။ပ ေးငးရြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးပ

မ ငဂငြါသလပဦးငမခးဆကမအြြါမယ။ပကျေမငကေမငပမလဆမဆဒယမပဦးမည ားပ

ပဖည ြါမယ။ပ ကျေမငေမးခးကပ မြည သတးအမသ းအမငလပ မကဆသ မယသလာြါမယ။ပ

ဘငေကြ ငဆသေမငပ ြြ းခမပ ါးရကေလကပ ြည မလတမေမငပ အးအေေးမငပ

ေဒါကမငသးမသးမရပ အဆသဖည မပ မဒါကစမျငးပ မသတးအမးပ အြြ းေခါယသေရးအဆသကသပ

ကသယငးယအမးမးကပ ေဆးေးခြါမယ။ပ ကျေမငးပ ေေရငကေဆးေးခြါမယ။ပ

ကျေမငမြ လယမငပ မေဆငကေရးသြးေမပ အအမးေငကကျေြါမယ။ပ အဒသပ

ေငကကျမအမကပ ဒပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘမဂျကအကသမငပ သတးေမြြ းသမငေမချငြါမယ။ပ ဒါကသပ

ပြည ကသငးသလမရေြမပ ငမယမျငးမငပ ဒသအေခည အေမျ းမဖည ေအငပ ရရယချကလပ

ကျေမငပ ဒေမးခးကသပ ေမးမည းရခည းြပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ ကျေမငေမးမယေမးခးကေမငပ

၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးမငပ မလဆမြ လယအမကပ ချာငးေြးခမပ မေဆငကေရးပ

သြးေမပ မမအမကေကြ ငပ ေငကကျမဆသမငကသပ မရသ၍ေမးရခည းပ ဖည ြါမယ။ပ

ေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေြည ေမငေကငကပေဖည ကြ ငးဖသလဖည ြါမယ။

ဦးမား(ေကငေ၊ပေြည ေမငေကင)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငပဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးပမ ငဂငြါခဗျငး။ပကျေမငပ

ကေမငေြည ေမငေကငေပဦးမားဖည ြါမယ။ပကျေမငအေလပကသးမသးေဒမကြ း၊ပ

မလဆမဆဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးမည ားရပ ကသးမသးေဒမကြ း၊ပ ေရတဘသပ

ခသ ၊ပ မလဆပမြ လယအမကပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးအမးပ ေဆငရကရချာငးပ

ေြးခေမငပ မေဆငကေရးသြးမျငးမချ လမပ မမအမကေကြ ငပ ေဆငရကချ ပ

ေငကကျမးပ အချ လမငပ မမအမကေကြ ငပ သြးမျငးမေဆငရကသ ခည းပ

မရေမးမကသမသခည းပေမးခးြမမကြြ းေမငမပေဖည ကြ ငးမြည မငးမငဖည ြါမယ။ပ

ေရတဘသခသ၊ပ မလဆမြ လယအမးပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးအမးမငပ မးမမဦးးပ

ေင၊ပကတားမယေမည မးမမခးပေြပ၅၀ပxပေြပ၄၀ပxပေြပ၄၅ပပေးာြအေဆငကအဦေဆငကသြပ

25

မကြ မး

ေရးသြးကသပ ေကငးမသခားကသမပဏကပ ကျြမးပ ၂၀၆.၉၀၀ပ ပဖည မဒါေအငမည ခြြ းပ ၁၆-၁-

၂၀၁၉ပရကေလမပငချြချြဆသြြ းပသြးမျငးေဆငရကခရငပသြးမျငးြြ းးမပ၇၀ပရငခသးပ

ေဆငရကြြ းးခြြ းပ ကျပ ၃၀ပ ရငခသးကသပ ဘဏဍငေရးအမးပ သြးမျငးြြ းးေအငပ

ေဆငရကမငးမဖည ြါမယ။ပ ေရတဘသခသ၊ပ မလဆမြ လယပ ေကျးကေဒမဖတဖြ းမသးမကေရး

ဦးးေငပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ အခသပ ဘဏဍငေရးအမးပ ြည ောငသရြသတေဖည ပပ မငး(အပေငက)ပ

ေကျးရင ကသာသမမးေမည ေဘငကျဉးသြးပ၂/၁.၅ပမသ၊ပချြေမငေကျးရငပကေရမး၊ပေရက၊ပ

ေရကသတမေဆငကခည းသြး၊ပ ကမးသး(အေငက)ေကျးရငပ ကေရမး၊ပ ေရ၊ပ ေရက သတ

မေဆငကခည းသြးပ မသ းေဒမကြ းရြသတေဖည ပ အကကြ းေကျးရငပ ကေရမး၊ပ ေရ၊ပ

ေရကသတမ ေဆငကခည းသြး၊ပ ေဂးေမငကသးေကျးရငပ ကေရမး၊ပ ေရမလ၊ပ ေရက၊ပ

ေရကသတမေဆငက ပခည းသြးပသသေြါးသြးါးခသေဆငရကခြည ချကရရခြါမယ။

အဆသြါသြ းမျငးကသပ မလဆမြ လယပ ေကျးကေဒမဖတဖြ းမသးမကေရးဦးးေငအေလပ

အချမေြည းပ သြးမျငးမေဆငရကျကရြြ းပ Greenပ Chintwinပ ကသမပဏကပ

ေဆငရကေမငပ မငး(အေငက)ေကျးရငကသာသမမးမငပ ြြ းးမရငခသးပ ၈၃၊ပ ေငက

ေဆငရကေမငပ ချြေမငေကျးရငပ ေရေြးေရးသြးမငြြ းးမရငခသးပ ၉၀၊ပ ကမးသး

(အေငက)ေကျးရငပ ေရေြးေရးသြးမငပ ြြ းးမရငခသ းပ ၆၀၊ပ Presentပ Oneပ ကသမပဏကပ

ေဆငရကေမငပအကကြ းေကျးရငပ ပေရေြးေရးသြးမငြြ းးမရငခသးပ ၉၀ပပ PresentပOneပ

ကသမပဏကေဆငရကေမငပ ေဂးေမငကသးေကျးရငပ ပေရေြးေေေရးသြးမငြြ းးမရငခသးပ ၉၀ပ

ေဆငရကြြ းးျကရြါေကြ ငးပ အဆသြါသြ းမျငးကသပ မမမမဘဏဍငေရးအမးပ

အချမပြြ းးေအငေဆငရကမငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ ေရတဘသခသ ၊ပ မလဆမြ လယပ ြမငယငေရး

ေကငမမကပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးအမးပ ေသတးေရးဘမဂျကသြးမျငးအေဖည ပပ

ကမတရငမးေးမး၊ပ၀/၆.၂၄ပမသ ပေကျငကေချငမးမး၊ပ၀/၃.၃၃ပမသပBoxပCulvertပမသတးခသ၊ပ

အခည ငးမခသပ သသေြါးပ ၁၀ပခသပ ေဆငရကရျငာငးခြါမယ။ပ ၈-၇-၂၀၁၉ပရကေလအာပသြးပ

ကသးခသအငးပ၁၀၀ပရငခသးပေဆငရကပြြ းးြြ ဖည ြါမယ။ပကမတရငမးမခသပ၀/၁.၉၇ပမသ ကသပေရင

ေြည ငးေဆငရကခပ မြည ခြြ းပ ၁-၇-၂၀၁၉ပ ရကေလမပ ခြည ချကရရြြ းဖည ြါမဖည ပ သြး

ေဆငရကခရငပ ၈-၇-၂၀၁၉ပ ရကေလမပ သြးပ ၇၀ပ ရငခသးြြ းးြြ ဖည ြါေကြ ငးပ

26

မကြ မး

ဘဏဍငေရးအမးပ အချမပြြ းးေအငပ ဆကကေဆငရကမဖည ြါေကြ ငးပ ရးး

ေဖည ကြ ငးအြြါမယ။ပ

ေရတဘသခသ၊ပ မလဆမြ လယပ ဆေမည ငးေရအမသတးချမမတခလခမဦးးေငမပ ၂၀၁၈-

၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးအမးပ မဒါဖည ေဆငရကေမငသြးေခည ငကခသရြြ းပ ေငကေဆငရကပ

ေမငသြးပ၁၃ပခသရြါမ။ပေငကေဆငရကေမငသြးအငးသတးပ၁၀၀ပရငခသးေဆငရကပ

ပြြ းဖည ြါမ။ပမဒါဖည ေဆငရကေမငသြးေခည ငကခသအကပသြးခသမငပ၁၀၀ပရငခသ းပ

ေဆငရကြြ းးြြ ဖည ြါမယ။ပ ကျရသြးေးခသအမကပ မေဆငရကရေငကကျပ

ရခည းမငပ ကသမပဏမခသကပ သြးမခသအာကပ မဒါေအငမည ေမငအခါပ ြာမသြးမပ

အခည ငးသြးမခသမသလပ ငေရငကေဆငရကရြါမဖည ပ ေဆငရကရေငကကျရခည းဖည ြြ းပ

ေဆငရကဆသြးေးခသမငပ ၅၀ပ ရငခသး၊ပ ၆၅ပ ရငခသး၊ပ ၈၀ပ ရငခသး၊ပ ၈၅ပ ရငခသးပ

အမးမးြြ းးေြြ ဖည ြါမယ။ပဘဏဍငေရးအမးြြ းးေအငပ ေဆငရကမငးမဖည ေကြ ငးပ

မြည အြြါမယ။ပေရတဘသခသ၊ပမလဆမြ လယပမြ လြည ပအမရငဖတ ဖြ းေရးဦးးေငမငပ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ

ဘဏဍငေရးပ အမးပ ေးခးမပ ေးာြအမရငအေဆငကအဦမသတးအငးပ ၁-၁၀-၂၀၁၈ပ

ရကေလမပ မဒါပ းမျဉးးကမး၊ပ သြာသတးသြးမးညတချကမျငးအပ မပဒါေခါယပ

ေဆငရကခရငပ ၁၈-၁-၂၀၁၉ပ ရကေလမပ မဒါေအငကသမပဏအငးပ အမြည ေရးချယသ ခ ြြ းပ

၁၃-၂-၂၀၁၉ပ ရကေလမပ ငချြချြဆသ၍ပ သြးမျငးအြတေဆငရကခရငပ သြးအငးသတး၏ပ

၆၈ပ ရငခသးပ ေဆငရကြြ းဖည ြါမဖည ပ ဘဏဍငေရးအမးပ အချမြြ းးေအငပ ေဆငရက

မငးမပဖည ြါမယ။ပ

ေရတဘသခသ၊ပ မလဆမြ လယပ ေကျးကေဒမဖတဖြ းမသးမကေရးဦးးေငမပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ

ဘဏဍငေရးအမးပ ေငသြးခသ ပ မဒါသြးမသတးခသပ သသေြါးါးခသရြါမ။ပ ေငကပ

ေဆငရကေမငပ မေြည ရးရငမပ ေရတကမးေြါရပ ေငဇးကသးမတမငးပ ပေမည ခသ-ကတားမမးမသလပ

မငပ ၇၀ပ ရငခသးြြ းးြြ ဖည ြါမယ။ပ မဒါဖည ေဆငရကေမငပ သြးမသတးခသအေဖည ပ မဒါ

ေအငပ ပ ေဇယျငဦးကသမပဏမပ ကလဘ၊ပ ဒြယး၊ပ မလဆမြ လယပ မသတးခသေြါး၍ပ အသြမခသ

မးကသမငပေဆငရကရမဖည ပပကလဘမြ လယပဒြယးမြ လယရပသြးမျငးကသပေဆငရက

ပြြ းမမငပ မလဆမြ လယအမးရပ မေြည ရးရငမပ ေရတကမးကသေဆငရကသ ေမငေကြ ငပ ၃၈ပ

27

မကြ မး

ရငခသးမငပေဆငရကသြါေမးမယ။ပရေမငကသမပဏမေဆငရကေမငပမလဆ-ေငကသး

ကကရမးခးခည းပ မလဆ-ြသမး-ဆးဆငပ ဂျးမးခးခည းပ သြးမျငးအေဖည ပ

မလဆ-ြသမး-ေငကသးပ ကကရမးအငးပ ၂၈ပ ရငခသး၊ပ မလဆ-ြသမး-ဆးဆငဂျး

မးအငးပ သြးေဆငရကသ ခည းမရေမးမဖည ပ ကြ ြမမေဆငရကျကရြါမယ။ပ

ဘဏဍငေရးအမးပအချ မပြြ းးေအငေဆငရကမငးမဖည ြါမယ။ပ

ေရတဘသခသ၊ပ မလဆမြ လယပ ြည မလေဆးသတမပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးပ ေးခးမပ

ေးာြပ ောမးအမရငမသတးပ ေဆငကသြခည းသြးအငးပ ခလမည မငခအငးမကသမပဏကပ

မဒါေအငမည ခြြ းပ ၁၆-၅-၂၀၁၉ပ ရကေလမပ သြးမခရငပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးပ

ခ ြည ရြသတေ၏သြးပ ၁၂ပ ရငခသးြြ းးေြြ ဖည ြါမယ။ပ ေရတဘသခသ ၊ပ မလဆမြ လယမပ

၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးအမးပ အေခည ခတြငေကျငးမျငးအမကပ မေဆငကေရးသြးပ

မျငးပမဒါေခါယခည းသြးကသပ၂၀၁၈ပခသပေမမေဆငရကခေမငးပသတောမးမျငးပ

အငးသတးကသပ ငမသးေြးခမေကြ ငပ ရြသတေသတေငကခည းမရမအမကပ ခေေချာငးေြးေမငပ

ရြသတေမျငးကသပ အေခည ခတြငဦးးေင(ေြည ေမင)ကပ ြည သြမမးမငးခြြ းပ အဆသြါရြသတေပ

မျငးကသပ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ပ ဘဏဍငေရးပ ၂၈-၂-၂၀၁၉ပ ရကေလမပ ရြသတေြည ခေေေြးခမဖည ပ

မဒါဖပေဖငကခည းသြးမျငးကသပ ၂၀၁၉ပ ခသပ မမအမးမမငပ ေဆငရကသ ခ ြြ းပ မဒါပ

မမးခည းမရေမငသြးမျငးကသပ မဒါြည ေခါယခည း၊ပ ဖေဖငကခည းမသြးမျငးပ

ကသပသြာသတးသြးအပေဆငရကရခည းမျငးေကြ ငပငချြချြဆသ ခည းပပသြးအြတခည းပ

သြးမျငးကသပ ၂၀၁၉ပ ခသပ ဧြြ အြသးမပ မေဆငရကသခြါေကြ ငးပ ကသးမသးပ

ပေဒမကြ းအမးပ မေဆငကေရးသြးမျငးကသပ ဘဏဍငေရးအမးပ တချတညတးအပ

အချမြြ းးသေရးပ ကြ ြမမေဆငရကျကရြါေကြ ငးပ ကသးမသ းေဒမကြ းအသးရအဖ ပ

ကသယငးပေဖည ကြ ငးအြြါမယခဗျငး။ပအငးသတးကသေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ပပပပပပပပ။ပမသကေြးြါ။ပ

ဦးမည ား(မလဆမဆ ဒယ)။ ။ပ ေဖည ကြ ငးေြးမေကြ းကသပ ေကျးဇးမြါမယ။ပ

ေကြ းကြြ းမငေမြေဖည ြြ းေမငပ ကျေမငေမးမပ ေမးခးကသသရးမေရငကဘးပဖည ြါမယ။ပ

ကျေမငေမးမငကပ ဒမေဆငကေရးသြးေမဘငေကြ ငေငကကျမဆသမငကသပ အဓကပ

28

မကြ မး

ေမးမငပဖည ြါမယ။ပ ဥြမငမခသပ ဒကဆကေမည ငးမးေဖငမယဆသရပ ဒါါးြသးမငပ မပ

မငြါ။ပ ကျေမငဆမငပ မမမမးေမအသတရြါမယ။ပ ခသကပ ောမးအမရငေဆးသတဆသရးပ

ကျေမငမသလေြးမပ ေးြသ းအာေမငမသြါဘး။ပ အခသမမငပ ရငးပ ၂၀၊ပ ၂၅ပ ြပ

ပြြ းဦးမငပဖည ြါမယ။ပကျမသြးေမကသးပေြည ေမငေကငေငကေဖည မငးမငကပဒပ

ဘမဂျကမငြြ းမယသလပ ေဖည မငးမယ။ပ သတးေမြြ းသဘးဆသမငပ ကျေမငမငေယြါမယ။ပ

ကျေမငမကကြပဖသးဆကေမးမယ။ပငမေကျငးပေြပ၁၂၀ပxပ၃၀ပအသးမေကျးရင၊ပေခါမသး

ေကျးရင၊ပ မသြေကျးရငပ မသတးေကျငးမပ Foundationပ ြြြ းေမးမယ။ပ ပ အေြါေဆငပ သတးေပ

မမကရေမးဘး။ပ မခါအဒသြပ ကမတရင၊ပ ကကရမးပ ၁ပ မသ ခးမယေြါ။ပ ဒါမြ လေြါမငခး

မင။ပရငခသးပ၄၀ပေငကြြြ းေမးမယ။ပအခသကမဘငမငပမြြ းသေမငဘး။ပကျေမငက

မြြ းမငေမကသပ ြြ းေချသလပ ေမးမငဖည ြါမယ။ပ ကျေမငေြည ငချမငကပ အခသသမျ းပ မဒါကစပ

ေမကပ ဘငေကြ ငမသလအကြ မးဖျးအငးဖည ပ ေး၊ပ ါးာေအငကြ ငမယဆသမငပ ကျေမငကပ

အဓကေမးချမငပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါေးကသပ ေဖည သရေဖည ေြးဖသလပ ေမငးဆသြါမယ။ပ ေကျးဇးမြါ

မယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပတမေမငကသယငးယကသပေြည ငကြ ငးသမငပဒမငမခသရြါမယ။ပ ကြ ယြပ

ပြည ေမးခးေမးမအချမငပ တမေမငကသယငးယမြည ာငးမငပ ဒမရကြရြါမယ။ပ အဒပ

အချမငပေကြ းအေလေမငပမကဆသရငေကြ းေင၊ပမကဆသ ရငမသ းေဒမကြ းအသးရကသပ ြည ေမးပ

ပြြ းမေဖည ကြ ငးမငေမရြါမယ။ပ မကယသလမျငးပ တမေမငကသယငးယအေလပ အေငမသးကသပ

ာြမတရးြည မအချ မငပ ဒကစေမကပ အြည အသတေဖငြည ာငးမယဆသသလရရပ ေဖည ကြ ငးမေကြ းေငပ

ေမငးေကငး၊ပ ဒါမမဟသမရပ မသ းေဒမကြ းအသးရအဖ ေမငးေကငးပ ေဖည ကြ ငးသမငပ

ပဖည ြါမယ။ပတမေမငကသယငးယအေလပေမးညမးာငးမပေမးခးမငပမေဆငကေရးသြးပ

မျငးမပ အချ လမငမမအမကေကြ ငပ ေဆငရကချေငကကျမး၊ပ အချ လမငမမပ

အမကေကြ ငသြးပ မေဆငရကခည းမရေမးမကသပ မရသ၍ပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းမမဆပပ မကဆသ ရငေကြ းေငမသလပ ေမးမည းအြြါမဆသြြ းပ အဒအချကြြါမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ အမကေမငပ ေမးညမးမအချမငပ ဘယေရငမငေမငပ ဘယသေငကကျေြြ ။ပ

မခသကဘယသဖည ေြြ ဆသမဟငေမးပ မြည ဖသလသြါမယ။ပ ဒသမမမကျကျပ ေမးမည းသမပ

29

မကြ မး

ေဖည ကြ ငးမေရငမငးပ မမကျကျေဖည ကြ ငးသမငဖည ြါမယ။ပ ေငကျရေမငပ ကျးေကြ ငးပ

ေဖငြည ချကပမကပပမြည ဖသလသြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမကဆသ ရငေကြ းေငကပေဖည ကြ ငးသကပပေညဖကြ ငးေြးြါ။ပ

ဦးမား(ေကငေ၊ပေြည ေမငေကင)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌကြ းပပ ကသးမသးေဒမကြ း၊ပ မလဆမဆဒယမပ ြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပ ဦးမည ား၏ပ ဆကြေမးခးကသပ ကျေမငအေလကေမငပ မကဆသရင

မသ းေဒမကြ းအသးရအဖပ ပြည ဆကမယြြ းေမငမပ ေဖည ကြ ငးေြးမဖည မအေကြ ငးပ

မြည အြြါမယခဗျငး။ပေကျးဇးမြါမယ။

ကရရကသမြ လေရေြးေေမအေခည အေပပ မသးြငးငမရကသမြ လောသအမကပ ေရသတ

ေငကငေြးေေသ ရပမမသလမတာငးမကသပမသခည းပ ြျဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပမဆဒယမပဦးေအငေကျငေကျငဦးပေမးမည းဖသလပဖည ြါမယ။

ဦးေအငေကျငေကျငဦး( မဆ ဒယ)။ ပပပပပပပပပပ။ပေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပပ အငးသတးမ ငဂငြါသလပ မခးဆကမအြြါမယ။ပ ကျေမငကေမငပ မဆဒယပ

ပြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးေအငေကျငေကျငဦးပ ဖည ြါမယ။ပ ကရရကသမြ လပ ေရေြးေေမ

အေခည အေပပ ေငမသးြငးငမရကသမြ လောသအမကပ ေရသတေငကငေြးေေသ ရပ

မမသလမတေဆငရကာငးမကသပမသခည းေမးခးကသပေမးမည းမငးမငပဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ပ ကရပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးပ

ေကငမမကပမရကကသပေရဂါပ၂၀၅ပမးပေြးေေျကရြါမယ။ပမသလေမငပသတေငကမမရြါဘး။ပ

ရကသမြ လေမငြမငယငေရးယမမအမးမငရမပ ဦးေရရပ ၂၀ပ ရငခသ းမငပ ေရေြးပ

ေေသ ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလပ ကရေရမရရေမးမမျငးပပ ေငမသးြငးငမဦးေရအမကပ

ေရသတေငကငေြးေေသ ရပ မမသလမတေဆငရကာငးမကသပ မရသ၍ပ ေမးမည းရခည းပ ဖည ြါပ

မယ။ပအငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယခဗျငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေြည ေမငေကငကပပေညဖကြ ငးရဖည ြါမယ။

ေဖည ကြ ငးချက

30

မကြ မး

ဦးား(ေကငေ၊ပေြည ေမငေကင)။ ပပပပပပပပပပပ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌကြ းပပ ြည မလတမေမငပ ကသယငးယမျငးအငးသတးပ မ ငဂငြါသလပ ြာမဦးငပ

မခးဆကမအြြါမယ။ပ ကျေမငကေမငပပ ေြည ေမငေကင၊ပ ေကငေပ ဦးားပ

ပဖည ြါမယ။ပ ရကသမသ းေဒမကြ း၊ပ မဆဒ ယမပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ဦးေအငေကျငေကျငဦး၏ပ ကရရကသမြ လ ေရေြးေေမအေခည အေ ပပ မသးြငးငမ

ရကသမြ လောသအမကပေရသတေငကငပဖည လေေေြးသရပမမသလမတာငးရမကသပမရသခည းပ

ေမးခးကသပ ေဖည ကြ ငးမြည မငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမပ

ေရရရေရးပေရေြးေေေရးသြးမငေခတအဖအေဖည ပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးပ

ယမမအမးရပ မြ လယပ ၃၃ပ ပမြ လယမသလပ ေငကငး၊ပ ဂျ းဖည ၊ပ ဖးကြ းပပ မသးရြေရေငကကြ းပ

မျငးမပ ေရကသအဓကာငး၍ပ ေြးေေျကရြြ းပ ြသကသ းေရအငးးေမငမြ လယမျငးပပ ြသကသးပ

ေရမရရေမးေမငမြ လယမျငးမပ အေမးမျငးမးေဖင၍ပ ေရေြးေေျကရြါမယ။ပ ာသမသလပ

ေြးေေရငမပေငကငးေရေငကမပေရဂါပ၁၄ပမး၊ပဂျးဖည ေရေငကမပေရဂါပ၂၇ပ

မး၊ပ ဖးကြ းေရေငကမပ ေရဂါပ ၅၄ပ မး၊ပ မသးရြေရေငကမပ ေရဂါပ ၉၀ပ မးပပ

ေကငမမြသ အေမးမျငးမပေရဂါပ၂၀ပမးပသသေြါးေရဂါပ၂၀၅ပမးကသပေရြသလြသကမကြ းပ

မျငးမမဆပပ ရကသမြ လအမးမသလပ ေလဉေြးြသလ ြြ းပကရမြ လေမငဦးေရရပ ၄၅ပရငခသးေကျငပ

ကသပ ဖည လေေေြးျကရြါမယ။ပ ကရေြးေေေေမငပ ေရြမငဏမပ ရကသမြ လေမင၏ပ မြ လ ြည ပ

ဖတဖြ းမသးမကမပအမပ အငဂမမမသးြငးငမပ မြ လောသ၏ပ ေရတချကကသပ ဖည ဆးေြးပ

ရသတေငကမမရမအမကပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမမပ ဂျြအြည ပြည

ဆသရငြးေြါးေဆငရကေရးပ ေအဂျပ (JICA)ပ ပြးေြါးပ၍ပ မဟငဗျဟငမတကး(Master

Plan)မပ ရကသမြ လေမငေရေြးေေေရးဖတဖြ းမသးမကမ မတကးမျငးကသပ ၂၀၄၀ပ ခသအာပ ေရးဆပ

ာငးခြါမယ။ပ

အဆသြါရကသမြ လေမငေရေြးေေေရးပ ဖတဖြ းမသးမကမမတကးမျငးအရပ ရကသမြ လေမငပ

ေရေြးေေေရးဖတ ဖြ းမသးမကမမတကးအဆပပ (၁)ပ (Greater Yangon Water Supply

Improvement Project Phase-1)ပ ပဖည မပ ယဂးြည ေရေြးေေေရးမတကးပပ ရကသ

ပမြ လေမငေရေြးေေေရးပ ဖတဖြ းမသးမကမမတကးအဆပ (၂) (Greater Yangon Water Supply

31

မကြ မး

Improvement Project Phase -2)ပပဖည မပကသကက ယေမည ေရေြးေေေရးမတကးအဆပ(၂)မသလကသပ

အေကငအာေဖငပ ေဆငရကျကရြါမ။ပ ာသလအြည ပ ပ ကသကက ေမည ေရေြးေေေရးမတကး

အဆ(၁)၊ပ(၂)၊ပ(၃)၊ပ(၄)၊ပြးမည ေရေြးေေေရးမတကးပမသးမည ေရေြးေေေရးမတကးမသလအငးပ

ဆကကေဆငရကရးပ ေရးဆာငးရြါမ။ပ ရကသမြ လေမငေရေြးေေေရးပ ဖတ ဖြ း

မသးမကမ မတကးအဆပ(၁)ပ (Project Phase-1)ပ ပဖည မပ ဂးပြည ေရေြးေေေရးမတကး၏ပ

ေရယအေဆငကအအသတ ပ ေရမလကသတအဆဆပ ေဆငရကခည းသြးမျငးကသပ ရကသ

မသ းေဒမကြ းအသးရရြသတေဖည ပ ၂၀၁၃ပ ခသမပ မေဆငရကခရငပ ၉၉ပ ရငခသ းြြ းးပြြ

ပဖည ြါမ။ပ ဂးေမည မတကး၏ပ ကျရေမငပ ေရမးကသတ၊ပ ေရေငက၊ပ ေရြသလြသကသးပ

ေရေြးပေေေရးြသကသးကယကပ မေဆငကခည းသြးမျငးကသပ ဆကကေဆငရကသ ရပ

အမကပ JICAပ ပODAပ ပ Loanပေချးေပဖည ပ ၂၀၁၅ပခသပ မြ ဂသမမပမအေကငအာေဖငပ

ေဆငရကခရငပ၂၀၂၂ပခသပမမမမတကးြြ းးမဖည ြါမ။ပ

အဆသြါမတကးြြ းးြါကပ ေရေြးေရးဇသ(၇)ပပ ပ ဇသ(၈)မသလမြါေေမငပ ဒဂသတမြ လမပ ေး

ပမြ လယမသလပမေလေပေရဂါပ၃၀ပမးပပ မေါအားးြငးေရးဇသမသလပ မေလေပ

ေရဂါပ၁၀ပမးပသသေြါးပ ပမေလေပေရဂါပမးပ၄၀ပေြးေေသ မဖည ြါမ။ပရကသပ

ပမြ လေမငေရေြးေေေရးဖတဖြ းမသးမကမမတကးအဆပ(၂)ပ (Project Phase 2)ပ ဖည မပ ကသကက ေ

ပမည ေရေြးေေေရးမတကးအဆပ(၁)ကသပ JICAပ ODAပ ပ Loanပ ေချးေဖည ပ ရကသမသ းေဒမကြ းပ

ားမြမြ လယ၊ပကသကက ေမည အးမ ပအပေကငအာေဖင ေဆငရကရပ၂၀၁၈ပခသပပေမမ

မ၍ပJICAပ၏သြာသတးသြးအပမတကးအမသ ြခတအဖကသပေရးချယြြ းပမေဆငရက

ျကရြါမ။ပ မည ေရကသမလ၍ပ ေရေြးေေခည းဖည မပ အဆသြါမတကးအငးပ သတမကင

ကျမးကျြငရမျငး၏ပ းြငအကအရယ၍ပ ပ ဒဇသးေရးဆခ ြြ းပဖည ြါမ။ပ ရကသ

ပမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမအေဖည ပ မတကးအပေကငအာ ေဖငေဆငရကမပ

ကာသကမငအငးပ International Tender ေခါယေဆငရကျကရရငပ၂၀၂၅ပခသမပ မတကး

ပြြ းးမဖည ြါမ။ပ အဆသြါမတကးြြ းးြါကပ မေလေပ ေရဂါပ မးပ ၆၀ပ ကသပ ေမည ေအငက

ေရဖည ပ အဓကေြးေေျကရမပ ဇသ(၉)ဧရယငပ မငယငမြ လယပဇသ(၁) ဧရယငအမးရပ

ပမြ လယမျငးဖည မပ ဗသမောငမြ လယ၊ပ ြသဇေမငမြ လယ၊ပ ေကျငကမတမငးပမြ လယ၊ပ ြးဘမး

32

မကြ မး

ပမြ လယ၊ပ မ ငဂငေမငညလမြ လယ၊ပမငေမမြ လယ၊ပမးမေမငမြ လယ၊ပမငမြ လယ၊ပအသတမြ လယ၊ပ

ပကြ မည မသမြ လယ၊ပ ဒဂသတမြ လယ၊ပ ဗဟးမြ လယ၊ပ မးေချငးမြ လယ၊ပ ဆြကမးမြ လယမသလမပ ေရသတ

ေငကငေြးေေးသမဖည ြါမ။ပ

ပြည မလတမေမငပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ မဟငဗျဟငမတကးပ (Master Plan)မပ ြါေေမငပ

ရကသမြ လေရေြးေေေရးပ ဖတဖြ းမသးမကမမတကးမျငးမပ ၂၀၂၅ပ ခသမပ ၂၀၄၀ပ ခသအမးပ

ြးမည ေရေြးေေေရးမတကး၊ပကသကက ေမည ေရေြးေေေရးမတကးအဆပ(၂)၊ပ(၃)၊ပ(၄)ပပမသးမည

ေရေြးေေေရးမတကးမသလကသပ ဆကကေဆငရကရပ ေရးဆာငးြြ းပ ြးမည ေရေြးေေေရး

မတကးမပမေလေပ ေရဂါပ ၆၀ပမး၊ပကသကက ေမည ေရေြးေေေရးမတကးအဆပ(၂)မ မေ လပ

ေ ပ ေရဂါပ မးပ ၄၀၊ပ ကသကက ေမည ေရေြးေေေရးမတကးအဆပ(၃)မပ မေ လေ ပ ေရဂါပ ၄၀ပ

မး၊ပကသကက ေမည ေရေြးေေေရးမတကးအဆပ(၄)မပမေလေေရဂါမးပ ၄၀ပ ပပ မသးမည ေရ

ေြးေေေရးမတကးမပမေလေပေရဂါမးပ၇၀ပကသပ ြည မမျငးမသလပေြးေေသမဖည ြါမ။ပ

မသလဖည ြါ၍ပ ၂၀၄၀ပ ခသမပ မဟငဗျဟငမတချကအရပ ရကသမြ လဦးေရမပ ၁၀ပ မးခလပ

မသးြငးငမဟသပ ခလမးမကချကာငးြြ းပ မသးြငးငေမငပ အဆသြါဦးေရ၏ပ ၈၀ပ ရငခသ းကသပ

ေရေြးေေသ မဖည ြါေကြ ငးပ ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရအဖကသယငးပ ေဖည ကြ ငးမြည အြြါပ

မယခဗျငး။ပေကျးဇးမြါမယ။ပ

၂၀၁၈ပ ပရကသပမြ လေမငပြမငယငေရးဥြေဒအမပအကျ းမကေရငကသ ရပပသြးမျငးပ

ေအငမည ြြ းေမည ငကသ ရအမကပ ြမငယငေရးောမးအအငးပပ ယငဉကယ တရငးပ

အအငးမျငးကသပ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ပ ဘဏဍငေရးမပ ာြမတဖည ပမးေယယရပ အအဉရ/မရပပ

ြျဉးမပေမးခးပ

ဥကကဋဌ။ ။ပအးမဆဒယမပဦးေမငေမငဦးပေမးမည းဖသလ ဖည ြါမယ။ပ

ဦးေမငေမငဦး(အးမဆ ဒယ)။ပပပပပပပပပ။ပေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌ၊ပ

ဒသမယဥကကဋဌပပ ပ တမေမငကသယငးယမျငး၊ပ ဧပမေမငမျငးအငးသတးပ မ ငဂငြါ။ပ ကျေမငပ

ကေမငပ အးမဆဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးေမငေမငဦးပ ဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ဥကကဋဌကြ းကမဆပပ ကျေမငေမးမည းသမေမးခးကေမငပ ၂၀၁၈ပ ခသပ

ရကသပမြ လေမငပ ြမငယငေရးဥြေဒအမပ ပမြ ဇငအကျးမကေရငကသရပပ သြးမျငး

33

မကြ မး

ပြြ းေမည ငကေအငမည သေရးအမကပ ြမငယငေရးောမးပပ ယငဉကယတရငးအအငး

မျငးကသပ မကျပ မကမသလမတခလခေမးပပ သတေငကမရ/မရ၊ပ သတေငကမမရြါကပ

ာသသအြချကမျငးကသပ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ပ ဘဏဍငေရးမပ ာြမတဖည ပမးေယယရပ အအဉရ/မရပ

ကသပမရသခည းညဖြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ရကသမြ လေမငပ ြမငယငေရးအဖဟငပ ကသသေခမကမးကပ

ေြါေြါကခမပ အဖအးညဖမအမကပ အခသဆသရပ ေြါးပ ၁၀၀ပ ခလရြြ ဖည ြါမယ။ပ

မသလြါေမငးပယေလပ၂၀၁၈ပရကသမြ လေမငပြမငယငေရးအကဥြေဒအမအရပသြးပ

မငေခတအဖ ခသဖ ၊ပ ေငမသတးခသပပ မြ လယပ ၃၃ပ ပမြ လယမငပ ြမငယငေကငမမမျငးဖည ပပ ာြမတပ

မသးချ ဖ းြြ းဖည ေမငးပ ဥြေဒမြ ဇငအကျ းမကေရငကေအငပ မတခလခမအခါမငပ အားပ

မဖည ပပ မလရးေရးအမကမမးညခး၊ပ ေရးေရငေကငးမေရးအမကပ ေဆငရကခည း၊ပ အခပ

ေကငကခတခည း၊ပ းကမးားမမးခည းပ မသြးမျငးကသပ အေကငအာေဖငပ ေဆငရကမပ

အခါမငပောမးအအငးမသတေငကခည း၊ပယငဉကယတရငးပသတေငကမမရဘပ ြည နငမျငးကသပ

ေဖည ရးရငမငပ ာေရငကေအငမည မးြါးမအမကပ ြမငယငရြသတရြ၊ပ မသ းေဒမကြ းပ

အသးရရြသတရြကသပာခသကမသဖည ေမယသလပခတငးရြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပကျေမငကသပPowerပPointပမသတးခ ပြည ြါခဗျငး။ပေရးေရငပပေရဆသးပ

မျငးကသမတခလခရငမငးပ မြ လယမမြ လယချးရပသအြချကဖည မပေမည မးက၊ပေမည ေကငကပ

မျငးသတေငကမမရမအမကပ ာေရငကေအငမည ငပ ေဆငရကသမအငးးခည းေကြ ငပပ

ငမေကျငးမျငး၊ပ ေအမမျငး၊ပ ဉေရကြ းမဒဏကသပ ခတေရမအမကပ ြငေရး၊ပ

ကျးမငေရး၊ပ းြငးေရးကအပ ာခသကဆသတးတးမေမရေြါမယ။ပ အခေကငကမောမးဆသရပ

ြျမးမေပ မရြကကကသပ မဦးးမငခလာငးသေကြ ငးပ မရရြါမယ။ပ ဒါေြမပ ဒောမးေမပ

မငေယရမပ မငေမျငးဟငပ အမမမျငးြါမယ။ပ ကြ းမငကျယြည လမရြကကေမမငဆသရပ

ောမးမျငးဟငပမငေေကျေအငပမာမးေဆငသမအမကပရမပရာသကမအခဘဏဍငေမျငးပ

မသအြဘလဆသတးတးေမငေမကသပ ေလဉ၊ပ ဉရေြါမယ။ပ ြမငယငဥြေဒအရပ အေရးယပ

ေဆငရကမေရငမငးပ ရရငမေအငမည မေမကသပ ားမမးသဖသလဆသမငပ အမသ းအမငပ

မခသအာပ ြသတမေငပကြ ားေကျငးကြ းကြ ြရမအမကပ ောမးအအငးမသတေငကဘပ

34

မကြ မး

ပဖည ေမအမကပ ာြမတမသးချာငးရပ သအြျကရေြါမယ။ပ ေငကဆသတးအေလပ ဥြမငအငးဖည ပ

ကျေမငမသလပ အးမြ လယမငပ းကမးမအမကလြခည းကသပ မကျေဖည ရးသဖသလပ

ကျေမငမသလပ တမေမငကသယငးယမျငး၊ပ ေငဆသရငမျငး၊ပ ရြမရြဖမျငး၊ပ CSO၊ပ NGOပ ပပ

အဖအးမျငးပ အမျ းမျ းဖည ပပ ကြ းငးကြ ပမအခါမငေမငပ အခသေငကဆသတးအခါမငပ ရြကကပ

မရြကကချးကသပ မးအသကပ ေလ၊ပ ရက၊ပ အချ မမကျကျမမမမြြ းပ အာသြေကငကကသပ

ရြကကခသမငပ အေကငအာေဖငမအခါမငပ ေအငမည မရမငေမကသပ ေမရရြါမယ။ပ ြည မပ

ာသကးပ ေကျြမရမငကသပ ကြ ငးမရြည ြါမယ။ပ ဒအအဉကသပ ေငကာြရြကကမျငးကသပ

ာြမတအေကငအာေဖငရပ ကြ းငးမအခါမငပောမးအအငး၊ပယငဉ ကယတရငးအအငးပ

အသတအေငကမရမအမကပ မသးချ ေဆငရကသခည းမရခသလပ အငးမသအငးမရဖည ခရြါမယ။ပ

မကယေမငပ ကျေမငမသလပ ရကသမသ းေဒမကြ းမငပ ဉးကမးမအမကမျငးပ လြမပ

အမကပ ေရေမည ငးမျငးြမဆသလကငပ ေရကြ းေရေတခည းမျငး၊ပ မးမျငး၊ပ လအမသတးအေဆငြစးမျငးပ

ြျကးမအြည ပ မကကြ းရယအသပပ ကေးမယမျငးပ ကျးမငေရးဆသးရငးေါးငာခသကမအမကပ

သတေမငရဘမဂျကမျငးပ ဉေပဆသတးတးရမသပ ဖည ေခည းမငပ ကငကယေြးသဖသလပ ေရရပ

အကျ းရမယပပ ေမတငေရငမရေကငးမျငးဖည မပ ြမငယငေရးောမးမျငးကသပ မသးမည ပပ

ခလာငးခည း၊ပ ယငဉကယတရငးမျငးပ မသးချေယယခည းဟငပ ရကသမြ လေမငကြ းပ မလရးမငယငပ

ြေရးအမကပ ေကငးမမေရးချယမဖည မယသလပ ယသတကြ မအမကပ ဒေမးခးကသပ ေမးရခည းပ

ညဖြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပမသလသလပ ဥကကဋဌကြ းမမဆပပ ကျေမငေမးမည းသမေမးခးကေမငပ ၂၀၁၈

ရကသမြ လေမငပ ြမငယငေရးဥြေဒအမအရပ မြ ဇငအကျ းမကေရငကသ ရပ ြပ

ောမးပယငဉယတရငးမျငးပ မကျမကမသလပ မတခလခေမးပပ သတေငကမရ/မရ၊ပ

သတေငကမမရြါကပ ပ သအြချကမျငးကသပ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ပ ဘဏဍငေရးမပ ာြမတဖည ပမးပ

ေယယေြးရပအအဉရ/မရပမရသ ခည းဖည ြါမယ။ပအငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေြည ေမငေကငကပပေဖည ကြ ငးရပဖည ြါမယ။ပ

ေဖည ကြ ငးချက

ဦးား(ေကငေ၊ပေြည ေမငေကင)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌကြ းပပ တမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးပ မ ငဂငြါခဗျငး။ပ ကျေမငကေမငပပပ

35

မကြ မး

ေြည ေမငေကငပ ေကငေပ ဦးားြဖည ြါမယ။ပ ဆကကြြ းေမငပ ေဖည ကြ ငးမြည ပ

မငးမငဖည ြါမယ။ပ ရကသမသ းေဒမကြ း၊ပ အးမဆဒယမပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ဦးေမငေမငဦးရပ ၂၀၁၈ပ ရကသမြ လေမငပ ြမငယငေရးဥြေဒအမပ ပမြ ဇငအကျး

မကေရငကသ ရပပ သြးမျငးေအငမည ြြ းေမည ငကသရအမကပ ြမငယငေရးောမး

အအငးပပ ယငဉကယတရငးအအငးမျငးကသပ မကျပ မကမသလမတခလခေမးပပ

သတေငကမရ/မရပပ သတေငကမမရြါကပ ာသမသလသအြချကကသပ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ပ ဘဏဍငေရးမပ

ာြမတဖည မးေယယရပ အအဉရ/မရပမရသ ခည းပ ြျဉးြြ းေဖည ကြ ငးမြည မငးမငပ ဖည ြါပ

မယ။ပ

ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရ၊ပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမ၊ပ ေရးေရငပပ

ေရဆသးမတခလခမသြးမငေခတအဖ မငပ ြမငယငေရးဥြေဒအမအရပ သြးမျငးပ

ေအငမည ြြ းေမည ငကသရအမကပ ကရမငပ ောမးဖးြသတေရးဆြြ းေမငပ ငမပဘဏဍငေရးပ

ပ အမြည သေရးအမကပ ေဆငရကျကရြါမယ။ပ သအြမပ ယငဉယတရငးမျငးကသးပ

ဘမဂျကခေေရရမအေြါမမြြ းပ ေယယဖည ပမးသေရးအမကပ ေဆငရကျကရေကြ ငးပ

မြည ာငးရြါမယ။ပ ြမေးကျမတခလခမသြးမငေခတအဖ မပ ြမေးကျားမမးေရးပပ

မလရးေရးေငမငပကရမငပောမးအအငးပငးပ၆၇၀ပဦး၊ပေလငးပ၂၄၅ပဦး၊ပြသတေမပ၆၁ပဦးပပ

ြသမပြည မပ၄၁၀၆ပဦးပ သသေြါးပောမးအအငးပ၅၀၈၂ပဦးပခလာငးာငးရြါမယ။ပယငဉယတရငးမျငးပ

အေလပ ၄၅၃ပ းရြါမယ။ပ ၆၆၀ပ မငအမကြသတးပ ၄၅၅၃ပ ြသတး၊ပ ၂၄၀ပ မငပ ၁၂၅၇ပ ြသတးပ သသေြါးပ

အမကြသတးပ ၅၈၁၀ပ ြသတးရြါမယ။ပ အသမအမကကပ ၃၇၁ပ က၊ပ မတအမကကပ ၂၀၀ပ ကပပ

အမကမမးးယငဉပ ၂၅၀၅ပ းမသလဖည ပပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးယမမမြ လယပ ၃၃ပ

ပမြ လယအမးမငပ ေလဉာကရမပ မးဖသေချငမသတးအမကေမ၊ပ ေးးာကအမကေမ၊ပ အမြည ြည ပ

ေဆငကသြရငမငာကရမပ ေဆငကသြေရးသြးမသတးအမကေမ၊ပ မကသ း၊ပ မခကေမ၊ပ

အကာေရငမပ လြအမကမျငး၊ပ ြရေဘငဂအမသတးအေဆငြစးမျငး၊ပ ကမဇသအမးပ

အမကေမ၊ပ ေဆးသတေဆးခးမသတးအမကမျငး၊ပ ေငကေဖးမးကြ ငးအမကမျငးပပ မရဆငပ

အေမေကငမျငးပမပအမကအမျ းအငးမျ းသတကသပမမးဆးေေဆငမေြးျကရြါမယ။ပ

36

မကြ မး

ေးငးအြြါေမငပ တမေမငဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ရကသမြ လရပ ဦးေရမသးမကငမ၊ပ

းြငးေရးမသးမကငမလအမပာကရငမပမရကာကရမပအမကမဟငပ၂၅၀၀ပခလရငြြ းပ

မကျဖျကဆးသရအမကပ မရကမပ ၆၀ပ မးသမပ အမကမး ကမေဆငကမကသပ

ပြည သြခြြ းဖည ြါမယ။ပ ေငကဆသတးပ လြအမကြသတမျငးမငပ ေဆငရကျကရမပ မတကးမျငးဖည မပ

မငယငမြ လယ၊ပ ာြပ ေငကဆသတးလြအမကြသတမငပ YCTCပ ပပ UNပ Habitatပ ကသမမဂဂပ

အဖမသလပြးေြါးြြ းေမငပ ဂျြသ တရပ Grand-8ပ အအဉလပ ကောငကြတေလပ မးေငပ

မငးမအမကြသတေဟငးေရငကသပRehabilitationပးဉကသပအမသတးြည ြြ းေမငပSemiပArobitပLandပ

Fairပ လပ Extensionsပ ေဆငရကခည းေမကသပ လြအမကဆသရငပ အေရးေြါးြငအအဉပ

မျငးကသပ ေဆငရကျကရြါမယ။ပ ာသလအြည ပ အမကမျငးကသးပ Open Dumpingပ ဖည ပပ

လြခမငဟငပ ကငကြ ငငြြ ဖည မအမကပ မဘငေေဘးအတရငယေမပ ဖည ေြါခမပ

အမကပ အမကလြမးကသပ ေြည ငးသဖသလအမကပ ြသသတအသးရရပ ODAပ ေချးေလပ

ေလဉအမကမပ ၁၀၀၀ပ ေချဖည မြြ းေမင CNG CO2 မးအဖည ပပ Refuelပ Derideပ Furlပ

Composeပ ာကရမယပ Mechanical၊ပ Biologicalပ Treatmentပ းဉလပ ေဆငရကမယပပ

မတကးကသးပ ေဆငရကရဉေဆငရကျကရြါမယ။ပ ဒါအြည ပ ဒဂသတမြ လမ(ေမည ငကြသး)ပ

ပမြ လယ၊ပာငးေယေချငပေငကဆသတးလြအမကြသတမငးပမရကကသပအမကမချပ၁၀၀၀ပအငးပ

အမကမး ၍ပ မးအာသမတပမးဉ(Wasteပ toပ Energy)လပ အမကမျငးကသပ ြည ြည ြည ပ

မလမပ Material Recovery Facility းဉေမကသပ အမသတးြည ြြ းေမငပ Recycleပ Facilityပ

ေဆငရကရအမကပးေဆငရကျကရြါမယ။ပ

ာသကမသလပ လြအမကမျငးမမးဆးခည း၊ပ ေငကဆသတးလြအမကြသတမျငးပပ မကျပ

မတခလခခည းမျငးအြည ပ လြအမကမတခလခမပြမမကြြ းေမငပ ြည မမျငးမပ းကမးပ

သကင၍ပ အမကမျငးအငးပ မကျလြသေရးအမကပ အမြငေြးအအဉမျငးအငးပ

ပြည မာသအမြငပေြးခည းပပ ေကျငးမျငးရပ ေကျငးမေကျငးမငးမျငးအငးပ အမြငေြးပ

ျကရရငမငပ ေကျငးမေကျငးမငးမျငးရပ အမကအရယ၊ပ မကြ ငးမမမငးသမပ မးရမသလပ

အေြါမမြြ းပ မမးအဆပ၊ပ အယမးအဆပ ပပ အာကမးအဆပဟ၍ပ အြသ းမသတးြသးပ

ခခည ငးကငပ မသးညတးမမးမျငးေရးဆြြ းပ မကဆသရငခသ ၊ပ မြ လယအသကပ ရကမမတြမေပ

37

မကြ မး

ကြ မပ မသလမဟသမပ မသတးကြ မပ ငမေကျငးမျငးမသလပ အမြငေြးခည းမျငးပ NGOပ အဖ မျငးပပ

ြးေြါးြြ းပအမကေကငကးသတးတလေဆငမမျငးကသပေဆငရကျကရြါမယ။

ေးငးအြြါေမငပ တမေမငဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ရကသမြ လေမငရပ မသးမကငမပ

ဦးေရ၊ပးြငးေရးသြးမျငးေကြ ငပပအမကာကရမမျငးပမျငးြည ငးြြ းသတေငကေမငပေေဆငမပ

မျငးေြးရပ ောမးမျငးပပ ယငဉယတရငးဖည ပမးေြးရပ သအြချကမျငးရငြြ ပ ဖည ြါမယ။ပ

အချ လမြ လယမျငးမငပ ေေဆငမမေြးသေမးမရြကကေမ၊ပ ေကျးရငမျငးပ မသးချ၍ေေဆငမပ

ေြးသရအမကပ ေေဆငမေြးာငးေမငးပ အမကာသြေကငကမပ အမကမမးပ ာြမတပ

မသးချ သ ရအမကပ ေဆငရကမမျငးြည သြျကရြါမယ။ပ ာသမသလပ ာြမတမသးချေေဆငမေြးသပ

ရအမကပ၂၀၁၉-၂၀၂၀ပဘဏဍငေရးမငပEnrote Truckပအမကမမးယငဉပ၁၀ပး၊ပDoor to Doorပ

အာသြေကငကအငးပ မးမယမျငးရပ အမမသ ရငေရငကအမကာသြေကငကယရပ Tipperပ

ယငဉ ယပ ၅၀ပ း၊ပ Triပ ဆသကယပ ၂၃ပ းေယယရပ ဘမဂျကရရေရးေမငးခတာငးြြ းပ ဖည ြါမယ။ပ

ာြမတ၍းပ အမကာသြေကငကမမးဆးသရအမကပ Tipperပ ယငဉယပ ၅၀ပ းပပ

ငးယငဉယမျငးမပ မမးဆးငေမငပ အာသြေကငကအမကမျငးအငးပ မယယရငမပ အ တလ

အမကမာကေရပ သတခြ တ ငမယသမပပ အမကကြ မကငးပ compactorပ Garbageပ Truckပ

အမကမမးယငဉပ ၂၀ပ းမသလကသပ ာြမတေယယသရပ သအြမပအမကပ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ပ

ဘဏဍငေရးပ ဘမဂျကျငာငးမမငးပ ြည ဆေရးဆြြ းေမငပ မြည ာငးရြြ းပ ဖည ြါမယ။ပ

ေငငမယပဘဏဍငေရးမျငးမငး ဘမဂျကခေေပ ျငာငးမမျငးအေြါပ မမြြ းေမငပ

ယငဉယတရငးမျငးပ ေယယဖည ပမးေဆငရကမငးသေရးအမကပ ဆကကေဆငရကမငးမ

ပဖည ြါေကြ ငးပ ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရအဖကသယငးပ ေးငးငမြည အြြါမယ။ပ ေကျးဇး

မြါမယ။ပ

ေမငဥကကငြမြ လယရပ အငးကငးကးအဖည ပ ေဆငရကေြးမဟသပ ေဖည ကြ ငးာငးေမငပ

(၄)ရြကက၊ပ (၆)ရြကက၊ပ (၇)ရြကကမသလရပ ေမည ကကမသလအကမပ မေရငရငအငးပ ဖဆယ

အငးကငးကးအဖည ေဆငရကေြးရအအဉရ/မရပ အငးကငးကးဆသ းဘသမမြဆ

ေြးသ ခည းရ/မရမသလြျဉးမေမးခး

ဥကကဋဌ။ ။ပေမငဥကကငြမဆဒယမပေဒါကမငေငသပေမးမည းဖသလ ဖည ြါမယ။ပ

38

မကြ မး

ေဒါကမငေငသ (ေမငဥကကငြမဆ ဒယ)။ ။ပ ေးငးရြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငဥကကဋဌကြ း၊ပ ြည ောငသေကြ းမျငး၊ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးပ ကြ ေရငကပ

ငေမငဧမမျငးအငးသတးကသပ ဂါရေြည မဆကြါမယခဗျငး။ပ ကျေမငကေမငပ

ေမငဥကကငြမဆဒယမပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငေငသပ ဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ေမငဥကကငြမြ လယမငရမပ ြြေမည ကကမျငးကသပ အမျငးြသအငးကငးပ

ကးမျငးအဖည ပြည သြရမြည ခရငပေမည ကကပ၁၂ပကကကသပရကသမြ လေမငြပြးဥယျငဉပ

အငးကငးကးမျငးေငမပ မေမငေမငအငးကငးကးမျငးအဖည ပ ေဆငရကေြးမငးမဟသပ

ေဖည ကြ ငးာငးြြ းဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ Powerပ Pointပ မသတးခြည ြါခဗျ။ပ အခသေဖငြည ာငးမငကေမငပ ရကသ

ပမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမမပ မေမငေမငအငးကငးကးအဖည ပ အေကငအာ

ေဖငေဆငရကေြးမဟသပ ေဖည ကြ ငးာငးေမငပ အေဖည မျငးာမမခသကသပ မငအေဖည ပ မြည ာငး

ပခည းဖည ြါမယ။ပ ေမငဥကကငြမြ လယမငပ အခသသမျးေဖည ကြ ငးာငးေမငပ ြြေမည ကကသသေြါးပ

၁၂ပကကရြါမယ။ပအဒေမည ကကမျငးကေမငပအမမဉပ (၁)ပ (၄)ပ ရြကကမသမေခည ငကမးာြရပ

ေမည ကကြ၊ပ အမမဉပ (၂)ပ (၅)ရြကကပ မေရေခမတရင (၂၁)မးပ (၂၂)မးကြ ငးအမမ

(၁၁၀၅)၊ပ (၁၁၀၇)ပ ေမည ကကြ၊ပအမမဉပ (၃)ပ (၆)ပ ရြကကပ ေကမသမမ(၁၇)မး(၁၈)မးာြပ

အသြချြေရးမးသတးအေငကပ၀.၆၁၉ပဧကရေမည ကကြ၊ပအမမဉပ(၄)ပ(၇)ပရြကကပမးရေကျငင

(၈)မးပ ရမဒဓမ(၉)မး(၁၀)မးပကြ ငးပ ကေမဘငဇဘဏအေငကပ အမမ(၁၂၄၂/A)၀.၄၅၉ပ

ဧကရေမည ကကြ၊ပ အမမဉ(၅)ပ (၇)ပ ရြကကပ ရငဇဓရငဇ(၂၁)မး(၂၂)မးကြ ငးပ ၀.၇၃၅ပ

ဧကရေမည ကကြ၊ပ အမမဉပ (၆)ပ (၁၀)ပ ရြကကပ အေမငကမးမေြါရပ ဘယမကြ ငမးပ

(၂၂)ပမးကြ ငးရေမည ကကြ၊ပအမမဉပ (၇)ပ(၁၀)ပရြကကပေဇယျမးမေြါပ(၇)မး(၈)ပ

မးကြ ငးရေမည ကကြ၊ပ အမမဉ(၈)ပ (၁၄)ပ ရြကကပ တလမငဖည မး(၁/ဇ)ပ ၀.၂၃၀ပ ဧကရပ

ေမည ကကြ၊ပ အမမဉ(၉)ပ (၁၄)ရြကကပ တလမငဖည မးပ ယးမငမးောင(၁/ဍ)ပ ပ ၀.၃၁၂ပ

ဧကရေမည ကကြ၊ပ အမမဉ(၁၀)ပ (၁၄)ရြကကပ ယးမငမးောင(၁/ဏ)ပ ၀.၂၅၂ပ ဧကရပ

ေမည ကကြ၊ပ အမမဉပ (၁၁)ပ (၁၄)ပ ရြကကပ ဇေဇသးမး(၁/ာ)ပ ၀.၄၆၆ပ ဧကရေမည ကကြ၊ပ

အမမဉ(၁၂)ပ (၁၅)ရြကကပ မည မငေးမးအာကပ အမမ(၂၁၁)၊ပ (၂၁၂)၊ပ (၂၁၃)၊ပ (၂၁၄၀ပ ရပ

39

မကြ မး

ေမည ကကမသလြဖည ြါမယ။ပအဒေမည ကကမျငးာမပအမမဉ(၁)၊(၃)၊ပ (၄)ပ ေမည ကကေမဟငပကျယေး

ေမငပ ေမည ကကမျငးဖည မဖည ပ ဖဆယအငးကငးကးအဖည ပ ေဖငေဆငေြးသြါရပ ြည မမျငးမပ

သငးျကရေြါမယ။ပ ေဖငြည ြါေမည ကကပ ၁၂ပ ကကကသပ အငးကငးကးမျငးအဖည ပ ေဆငရကပ

ေြးမဟသေဖည ကြ ငးာငးြြ းပ ေငအေဖည ပ မေဆငရကေြးသေမးေမငးပ ရြမရြဖပ ြည မပ

မျငးမပ မမမသလမမသ မေငကပ ေမည ေမည ဖသလ ခည းမသလကသပ ေဆငရကာငးြြ းပ ကေးမယမျငးမပ

းအငးကငးသြးမျငးပ ေဆငရကျကရြါမယ။ပ ကျေမငမသလဒြသတေမကေမငပ ရြမရြဖပ

ပြည မမျငးကပ ငးေမည ကကမျငးမအငးကငးကးအဖည ပ ြည သြာငးမြသတေမကသပ မြည မငပ ဖည ြါပ

မယ။ပအဒေမည ေမဟငးေရးယခမးကပအငးကငးကးအဖည ပမရခမငပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ငးေမည ကကပ (၁၂)ကကကသမချ ချမပ မဦးဦးမအေကြ ငးမခသခသပ

ပဖည ပ ြည ရယမငးမကသပ ြည မမျငးမသးရမျကရေြါမဖည ပ ဥကကဋဌကြ းမမဆပ ေမးခးပ

မသတးခသကသပ ေမးမည းအြြါမယ။ပ ေမးခးပ (၁)ပ အငးကငးကးအဖည ပ ေဆငရကေြးမဟသပ ေဖည ကြ ငးပ

ာငးေမငပ (၄)ရြကကပ မသမေခည ငကမးာြရပ ေမည ကကြ၊ပ (၆)ရြကကပ ေကမသမမပ (၁၇)မးပ

(၁၈)မးာြပ အသြချြေရးမးသတးအေငကပ ရေမည ကကြ၊ပ (၇)ရြကကမးရေကျငငပ (၈)မးပ

ရမဒဓမ(၉)မးပ (၁၀)မးပကြ ငးပကေမဘငဇဘဏအေငကပအမမ(၁၂၄၂ပ)ပ၀.၄၅၉ပဧကရပေမည

ကကြမသလအာမပ မေရငရငအငးပ ဖဆယအငးကငးကးအဖည ပ ေဆငရကေြးသခည းရ/မရပ

ေမးခး(၂)ပ အငးကငးကးအဖည ေဆငရကေြးမဟသပ ေဖည ကြ ငးာငးြြ းပ ေငအေဖည ပ မေဆင

ရကေြးသေမးေမငးပ ရြမရြဖြည မမျငးမပ မမသမေငကပ ေရးယခကမးကပ

ေဆငရကြြ းဖည မဖည ပငးေမည ကက(၁၂)ကကမပရကသမြ လေမငြမငယငေရးပအငးကငးပ

ကးဆသးဘသမမြဆေြးသခည းရ/မရ ပ မရြါကအဘယေကြ ငး။ပ ေမးခး(၃)ပ

ရကသမြ လေမငြအငးကငးကးဆသးဘသမကသပ အေကြ ငးအမျ းမျ းေကြ ငပ မမြေြးသေပ

ြမငယငေရးေကငမမပ အငးကငးကးေမည ေရငဟသပ ဆသးဘသမမြဆေြးြါရ ပ မမြပ

ဆေြးသြါကပ အဘယေကြ ငမမြဆေြးသမကသပ မရသြါမဖည ပ ဥကကဋဌကြ းမမဆပ

ေးငးငဖည ပမြည ေမးမည းအြြါမယ။ပအငးသတးကသေကျးဇးမရြါမယခဗျငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေြည ေမငေကငမပေဖည ကြ ငးရဖည ြါမယ။

40

မကြ မး

ဦးား(ေကငေ၊ပ ေြည ေမငေကင)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ တမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ ေြည ေမငေကငမပ ကျေမငပ ဦးားပ

မြပ ဆကကြြ းေဖည ကြ ငးမြည မငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ ရကသမသ းေဒမကြ း၊ပ ေမငဥကကငြပ

မဆဒ ယမပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါကမငေငသ၏ပ ေမငဥကကငြမြ လယရပ

အငးကငးကးအဖည ပ ေဆငရကေြးမဟသေဖည ကြ ငးာငးေမငပ (၄)ရြကက၊ပ မသမ(၆)မးာြရပ

ေမည ကက၊ပ (၆)ရြကကပ ေကမသမမ(၁၇)မး(၁၈)မးာြအသြချြေရးမးသတးေငကရေမည ကက၊ပ

(၇)ရြကကပ မးရေကျငင(၈)မးပ ရမဒဓမ(၉)မးပ (၁၀)မးကြ ငး(KBZ)ဘဏအေငကရပပ

ေမည ကကမသလအကမပ မေရငရငအငးပ ဖဆယအငးကငးကးအဖည ပ ေဆငရကေြးသခည းရ/မရပ

ပ ငးေမည ကကမျငးအငးပ မချချမ မဦးဦးမပ အေကြ ငးမခသခသဖည ပ ရယမငးခည းမပ

ကငကယသရအမကပ ြးဥယျငဉပ အငးကငးကးမျငးပ ေငအငးကငးကးဆသးဘသမပ

မြဆေြးသခည းရ/မရမသလကသပ မရသ ခည းေမးခးြျဉး၍ပ ေဖည ကြ ငးမြည မငးမငပ ဖည ြါပ

မယ။ပ

ပြည မလတမေမငကသယငးယရပ ကြ ယြြည ေမးခးြါေမည ေရငေမကသပ မေရငမငပ

ြာမဦးငပ ေမငဥကကငြမြ လယပ (၄)ရြကက၊ပ မသမ(၆)မးာြပ ေမည ကကဖည ြါမယ။ပ အဆသြါပ

ေမည ေရငဟငပ ေမငဥကကငြမြ လယ၊ပ (၄)ရြကက၊ပ မသမ(၆)မးာြမငပ မရြါမယ။ပ ရကသပ

ပမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမ၊ပ မြ လေမည ငရး(TownပLandပRoll)မငပ မြ လကကကျေမည ြသတပ(Blockပ

Map)မငပေမငဥကကငြမြ လယ၊ပေမည မသးရြကကအမမ(၄)၊ပေမည ကကအမမ-OpenပSpace-A၊ပ

ဧရယငပ ၉.၅၀ပ ဧက၊ပ ေမည အမျ းအငးအသးရေမည အမေြါကအေလပ ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရပ

အဖဟသပ မမမငးမရြြ းဖည ြါမယ။ပ ေမည ြည မငပ အဆသြါေမည ဧရယငဟငပ အ..က(၆)ပ

ေမငဥကကငြမပ၃.၈၇ပဧကအငးးေကငး၊ပအမမ(၄)ရြကကပဗဟသဓမတငသတမပပ၀.၆၆၈ပဧကအငးပ

းေကငးပအမသတးြည ာငးရြြ းေမငပေမည ကကြဧရယငမငပ ၄.၉၆၂ပဧကဖည ေကြ ငးပေမ ရပ

ရြါမယ။ပ ေမည ြည မငပ ေမည ငးငချြ(ဂရ)ေမည ကကမျငးမငပ အးယေကျငမသတးမမျငးပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပ

ရေကြ ငးကသေမငပ ေမ ရရြါမယ။ပ ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရအဖရပ အမေြါကမတခလခပ

မေမည ဖည ြြ းေမငပ အငဂမမြ လြည မတကးေဆငရကမေမည ဧရယငအဖည ပ မမမမာငးေမငပ

ေမည ေရငဖည ြါမယ။ပ

41

မကြ မး

ဒသမယေမည ကကကေမငပ ေမငဥကကငြမြ လယပ (၆)ရြကက၊ပ ေကမသမမ(၁၇)မး-

(၁၈)မးာြအသြချြေရးမးသတးရေငကမငရမပ ေမည ကကဖည ြါမယ။ပ အဆသြါေမည ေရငဟငပပ

(၆)ရြကက၊ပ ေကမသမမ(၁၇)မး-(၁၈)မးာြပ ရကကကအသြချြေရးမးသတးရအေငကဘကမငပ

မရြါမယ။ပ ရကသမြ လေမငပ ြမငယငေရးေကငမမ၊ပ မြ လေမည ငရး(Townပ Landပ Roll)လပ

ေမည ကကကျေမည ြသတ(Blockပ Map)မသလကသပ ေမငဥကကငြမြ လယ၊ပ ေမည မသးရြကကအမမ(၆)၊ပ

ေမည ကကအမမ(၆/၅၁၈)ဧရယငပ၂.၇၇ပဧက၊ပေမည အမျ းအငးမငပရကသမြ လေမငြမငယငေရးပ

ေကငမမမပမတခလခခရေမငေမည ၊ပအမေြါကပအဂျယငေင(မးမတမငး)ပေရေငကပ

ေရင၊ပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမဟသပ မမမငးာငးရြါမယ။ပ ေမည ြည မပ

ရြကကအသြချြေရးမးသတးပ မဆကမြမးပ ေမည ဧရယငအမအြသ းမငပ ကေးပ

ကငးကးဧရယငြည သြာငးေကြ ငးပ ကျေမည ဧရယငအငးပ အဂျယင(မး၊ပ မတမငး)ပ

ေရသကမးေဖငာငးရေကြ ငးပေမရရြါမယ။ပ

မမယေရငဖည မပ ေမငဥကကငြမြ လယပ (၇)ရြကက၊ပ မးရေကျငင(၈)မး၊ပ

ရမဒဓမ(၉)မးပ (၁၀)မးကြ ငးပ ကေမဘငဇဘဏအေငကဘကမငရမေမည ကကညဖြါမယ။ပ

ငးေမည ကကဟင(၇)ရြကကပ မးရေကျငင(၈)မးပ ရမဒဓမ(၉)မးပ (၁၀)မးကြ ငးပ

ကေမဘငဇဘဏအေငကဘကပ မြ လြည အမရငေမည ကကဖည ေမငပ ေမည ကကအမမ(၅၆၇)မပ (၅၇၄)ာပ

ပမြ လကကချာငးပြြ းပေမည ကကပေမည ကကအမမ(၅၉၂)မ(၅၉၇)ာပ မြ လကကချာငးြြ းမေမည ကကခသပ

ရအကြ ငးမငရမေမည ကကြအဖည မရေမငဖည ြါမယ။ပ ရကသမြ လေမငပ ြမငယငေရးပ

ေကငမမမြ လေမည ငရး(Townပ Landပ Roll)ပ မြ လကကကျေမည ြသတ(Blockပ Map)မသလမပ

ေမငဥကကငြမြ လယ၊ပ ေမည မသးရြကကပ အမမ(၇)၊ပ ေမည ကကအမမ(၇/၁၂၄၂ပ ေအ)ပ ဧရယငပ

၀.၆၅၆ပဧက၊ပေမည အမျးအငးပရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမမပမတခလခခရေမငေမည ၊ပ

ရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမဟသပအမေြါကမမမငးာငးရြါမယ။ပ

ေမည ြည မငပအြသဒပ၁ပြါပဂရေမည ကကမျငးမပေငကေဘးမးကြ ငးအြါအေပငးေမည ကက၏ပ

မမမေဒမမသလကသပ ကျးာငးေကြ ငး ေမ ရရြြ းေမငပ မးဘယဘကခည မးမငပ ေမငပ

ကျးေကျငမအးယမရေကြ ငးပ ေမရရြါမယ။ပ အဆသြါေမည ေရငအငးပ ြးဥယျငဉ

အငးကငးကးမျငးေငမပ ေမည ေရငြည ပချကမျငးအရပ အဆသြါေမည ကကအမးမသလပ

42

မကြ မး

ေ/ာကမးြည သြသမေရငမျငးမငပ ကျးေကျငမရခည း၊ပ အဆသြါေမည ကကဧရယငအမးမသလပ

(၉)မးပ (၁၀)မးမသလပ မျကငမရငေမည ကကမျငးမပ ေငကေဖးမးကြ ငးအြါအေပ ကျး

အမသတးြည မအးယရခည း၊ပ အဆသြါေမည ကကဧရယငဟငပ ေမည ြည ေမည မြသ းဖည ၍ပ မသးရငမမငပ

ေရအကပ ါးေြခလရခည း၊ပ ချတတယြမပေြါးမျငးပ ေြါကေရငကေခည းပ ာသလေကြ ငယးေမည ကက

ေရငမပ ေငကေဘးမးကြ ငးမျငးမမရြြ းေမငပ ေအမမျငး၏အယမငပ မရမင

ေကြ ငမသလသလပအငးကငးကးအဖည ပမေဆငကရမမေမငေကြ ငးပေကငမမမသလပ မြည ချက

မျငးအရပ မြ လေမည ငရးမမမငးမမပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးအမပ ေြါကအဖည ြပ

မမမငးာငးရေကြ ငးပမြည ာငးရြါမယ။ပ

ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ မသလပဖည ြါ၍ပ ြည မလတမေမငကသယငးယ၏ပ

ပကြ ယြြည ေမးခးမငပ ေမည ေရငမသတးေရငခရငပ အြသဒပ ၂ပ အြသဒခ(က)ေမည ေရငဟငပ ရကသပ

မသ းေဒမကြ းအသးရအဖအမေြါက၊ပ ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရအဖ ရမတခလခခရေမငေမည ပ

ပဖည ြါမယ။ပ အဆသြါေမည ဧရယငပ အ..က(၆)ပ ရြကကဓမတငသတအမသတးြည ဧရယငချြြြ းေမငပ

ကျေမည ဧရယငပ ၄.၉၆၂ပ ဧကဟငပ အငဂမမြ လြည မတကးျငာငးေမည ေရငအဖည ပ မမမမမရပ

ပြြ းပအဆသြါေမည ေရငြျဉးြြ းပအငးကငးကးအဖည ပအဆသြည ေမးမည းမအငးးပေဆငရကပ

ေြးသရပ ေဖည ကြ ငးခြြ းဖည ြါမယ။ပ ေငကကျေမည ဧရယငကသပ ေရသကအဖည အဆသြည ေမးမည းမပ

အငးးပမသးေဒမကြ းအသးရအဖ မပြည ေဖည ကြ ငးခြြ းဖည ြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ေငကမခသဖည မပ အြသဒပ ၂ပ အြသဒခ(ဂ)ေမည ေရငြမမကသလရရေမငပ

မကဆသ ရငရကသမြ လေမငပ ြမငယငေရးေကငမမ၊ပအဂျယငေင(မး၊ပမတမငး)အမပ

ေြါကဖည ြြ းေမငပ ေငကဆသတးမခသကေမငပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမပ

အမေြါကအဖည ပ မရငးေမမမငးာငးရြြ းဖည ြါမယ။ပ မမမငးာငးရမအေအာငးမျငးကသပ

Powerပ Pointပ ပဖည ပ မရးအမသ းမြည သြါမယ။ပ Power Point ပဖည မြည ာငးမအချကမျငးအငးပပ

ရကသပမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမမင မမမမးမာငးမပ မရးမျငးဖည မအမကပ

ကျေမငမသလပ ြည မြည မအခါမငေမငပ အးယကြ မပ အငးးေကငးအငးး

ြါမယ။ပ မသလေမငးပ မရးမျငးဖည မအမကပ ကျေမငမြည ခည းဖည ြါမယ။ပ ဒါြာမအကက

ပဖည မပ (၄)ရြကကဖည ြါမယ။ပ မလရေမည ြည အေအာငးဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ အငးကငးကး

43

မကြ မး

ေမည ေရငပ မေဆငကရအမကပ ျငာငးာငးမေမည ေရငဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ ကျေမငမသလ

မရးမငပ ရကသမသးေဒမကြ းအသးရအဖရေမည ေရငအဖည ကသပ မရငးေမမမငးာငးေကြ ငးပ

ေဖငြည ာငးမြသတဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ (၆)ရြကကမငရမေမည ေရငရအေအာငးမျ းဖည ြါမယ။ပ

ဒါဟငအငးကငးအဆသြည ေရငလပ ေရသကမသလကသေဖငြည ာငးမေရငဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ အဒ

ေရငလပြမမကသလရရပရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမမငပ ပမရငးေမမမမးမ

ာငးမပ မရးငမငးဖည ြါမယ။ပ ဒါကေမငပ မမယေရငဖည ြြ းေမငပ ရြကကေအမေမကြ ငး

ာမငရမပ ေမည ကကြေရငဖည ြါမယ။ပ အငးကငးကးပ ေမည ေရငေဆငရကရမမေျငမပ

အေကြ ငးပ မြည ာငးမေမည ေရငဖည ြါမယ။ပ မသလေမငးပ အဒေရငလြမမကသလရရပ

ပမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမကပြသဆသ ေကြ ငးပမမမမာငးေကြ ငးပမရငးေမမမမး

ေရးမးာငးမပ မမမမးဖည ြါမယ။ပ ေကျးဇးမြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ အဆသြါေမည ေရငမျငး

အငးပ မကဆသရငပ အမသတးြည ေငမျငးမးေကငး၊ပ ရကသမြ လေမငြမငယငေရးေကငမမ

အေဖည းေကငး၊ပ ကျးေကျငေေရငကမမရေေရးပ ေမးခးြါမဦးဦးရယမငးပခည းမပ

ကငကယသရပ ကြ ြမမေဆငရကမငးမဖည ြြ းပ အဆသြါေမည ေရငမျငးြျဉး၍ပ ရကသ

ပမြ လေမငြမငယငေရးပဥြေဒ၊ပးဥြေဒ၊ပသြာသတးသြးမျငးအပေမည မတခလခမဆသရင

ကစရြမျငးကသပ မတခလခေဆငရကမငးေမဖည ြါေကြ ငးပ ရကသမသးေဒမကြ းအသးရအဖ၏ပ

ကသယငးပေဖည ကြ ငးမြည အြြါမယ။ပအငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမသကေြးြါ။ပ

ေဒါကမငေငသ (ေမငဥကကငြမဆ ဒယ)။ ။ပ ေမးမည းခ ြည ြါခဗျငး။ပ ခသကပ

ေမည ကက(၄)ရြကကမငရမပ ေမည ကကမကကကသပ ကျေမငမသလပ ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရကပ

ဆသြြ းေမငပ ြသဆသ မဆသ ြြ းေမငေဖည ာငးမငရြါမယ။ပ အဒါးပ ြာမမကြ မပ အဒသဖည ဖးပ

ြါမယ။ပ ဖသးာမငရြါမယ။ပ ေငကေမငြသလေြးြါမယ။ပ အဒသေဖည ာငးမဟငကသပ ရကသမသ းပ

ေဒမပကြ းအသးရကေြြ းေမငပ အငးကငးကးအဖည ပ ေဆငရကေြးမငးသလေမးမအခါကျေမငပ

ခသကပ ကျေမငပ ြာမဦးဆသတးပ Powerပ Pointပ မငြည မအမသးြ။ပ အငးကငးကးအဖည ေဆငရကပ

ေြးြါမဆသြြ းေမငပေငကမကြ မေဖည ကြ ငးာငးမငဖည မယဆသမအေကြ ငးကသပကျေမငပမြည ပ

ြါမယ။ပ ဒါေမးပ ေငကေမငပ ကျေမငြသလေြးြါမယခဗျငး။ပ ေငကမခသကပ ခသကေကြ းပ

44

မကြ မး

ေဖည မငးမအာမငပကျးေကျငေမမေရငကငေအင၊ပဂရေမမရငေအငပ ကြ ြမမေဆငရကပ

ေြးမငးမယဆသြြ းေဖည မငးမငရြါမယ။ပအဒေမည ကကပ၁၂ပကကကသပမဦးဦးကေရယဖသလပအဉအမြ ပ

ပကြ းငးေမငကသေမရြါမယ။ပ ေရးယခကးပ အခသသမျးရယမငးမအဖည ေမပ ရခြါမယ။ပ

ေကြ းကေမငပ အငးကငးကးအေလပ မမေမငဘးသလပ ေဖည မငးမယ။ပ ခသကပ ကျေမငပ ြသတေမပ

ပြည မယ။ပ ာြြြ းြသလေြးဆသးပ ြသလေြးသလရြါမယ။ပ ကရအေခည အေမငကသကပ အငးကငးကေပ

ေမည ြည အေခည အေမငပကရဟသးယခကမးကးပကငးေမယ။ပယခသးပကငးေမယပ

ဆသမအေကြ ငးကသပ ေမည ြည အေခည အေမငရမယဆသမအေကြ ငးကသပ ကျေမငပ ခသကပ မငြသတပ

ပြည မယ။ပ ာြြည မယဆသးပ အမျငးကြ းြည ေြးဖသလရြါမယ။ပ အဒါမြည မငြါ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ

အငးကငးကးအဖည ပ မမမမာငးြြ းပ ေမည ေရငေမမငပ မဦးဦး၊ပ အဖအးမခသခသကပ

ြသဆသမဂရာသမယမငးမယဆသရပ ေမချငြြ းပ မေဆငရကသ မငဖည သလပ အဒသမျ းဖည ငပ

မယဆသရပမကမသလအေရးယဖသလပဉာငးမယဆသမငမရသြါမဖည ပဥကကဋဌကြ းမမဆပပဆကြပ

ေမးခးအေဖည ပေမးမည းအြြါမယခဗျငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေြည ေမငေကငအေလပပေညဖကြ ငးသကပေဖည ကြ ငးေြးြါ။ပ

ဦးား(ေကငေ၊ပေြည ေမငေကင)။ ပပပပပပပပပ။ပရကသမြ လေမငရပကသယငးယပ

ေမငကြ းပ ေမးမည းမပ မြမဒေရငေမကပ ပ ဒသဒသဖည ေြါမယ။ပ မဦးဦးယမငးမယဆသမပ

ဟငလပြမမကသလပရကသမြ လေမငမငပကရဖည ြျကေမအေအာငးကသေမငပကျေမငအေလပ

ရကသမသ းေဒမကြ းအသးရအဖကသပ ြည ေမးမည းြြ းမေဖည ကြ ငးသမငြါ။ပ ဒါေြမသလပ ြရပ

ေမည ယငမတခလခမြမမကသလေမငပ မမေဘငအရလပ ကျေမငမသလသြေမအေပ အာငးကသ

ေမငပမြည သြါမယ။ပအဒါကေမငပ မြ လေမည ေမမငဆသရပေရငောသရအမကပရြကကေမည မျငး၊ပ

ေငကပ Openပ Spaceပ သလေခါမပ မဘငေားမမးမအမကပ ေမည ေရငမျငး၊ပ ေငကမခါပ

အငးကငးေမည ေရငမျငးပ မဖည ပ မလေခါးဉအသကပ ျငာငးမမမမာငးြါမယ။ပ အဒ

ျငာငးမမမမာငးမအမသ း၊ပ အအမတမျငးအမသးပ မြ လေရငချာငးမမျငးကသးပ ဆကက

ေဆငရကျကရြါမယ။ပ အဒသဆကကေဆငရကမေရငမငေမငပ ကျေမငမသလ

ေြည ေမငေကငမငဆသရေမငပ ေကငမမေမျငး၊ပ ဥကကဋဌပ ေကငမမေမျငးပြည သြမပ ECပ

အးအေေးမျငးမငပ ဆသတးဖည မရြါမယ။ပ ားခည ငးမအချကအကမျငး၊ပ သတေမငပ မတကးမျငး

45

မကြ မး

ဆသရေမငပ မမတမာတကသမြည ြြ းေမငမပ ေဆငရကရမအေအာငးမျ းရြါမယ။ပ အဒသမဟသမ

ဘလပ ေမည ကကေရငာမငြ၊ပ အမေမည ရငာမငြပ အမေမည ေရငချာငးမငမသလ၊ပ အငးကငးေမည ေရငမငပ

အငးကငးလြမမကမပ မျငာငးချကအမသးပ ေဆငရကမငဆသသလရရေမငပ ကျေမငမသလ

ေကငမမေမကပ အးအေေးမျငးာသြြ းပ အငးသတးမေဘငမသလရရပ ေဆငရကပကြ မ အေ

အာငးမျ းရြါမယ။ပ အဒသမဟသမဘးဆသသလရရ၊ပ ေြည ငးမားခည ငးမယဆသသလရရပ အာကပ

ေြည ေမငေကငမငေမငပ မမတမကြ းာမြည ြြ းေဆငရကရမပ အေအာငးမျ းပ ရြါမယ။ပ

အဒေမငပ အခသမြည ြါေရငမျငးဟငပ ယခသမြည ြြ းခမအမသ းြပ ေြည ေမငြမငယငေရး

ြသယေမည ၊ပ ျငာငးမတကးယေမည ၊ပ မးမတမငးယေမည မဖည ပ ဒသမလဟငလမပ မမကျကျ

မမမမြြ းဖည မအမကပ ကျေမငမသလပ ဒြမငယငေရးေကငမမေမဖသတးပ မသလမဟသမသလ

ရရးပ မသးေဒမကြ းအသးရအဖအငးသတးကပ မေဘငမမသလရရေမငပ ဒဟငေမကသပ မဦး

မေယငကကသေြးခည းမသလ၊ပ ေရငေြည ငးမမမမခည းမသလပ ေဆငရကသလမရသ မပ အေအာငး

မျ းရြါမယ။ပ ေဆငရကရအခကခမအေအာငးမျ းရြါမယ။ပ ေဆငရကေြးေေြးာ

ေမငပ မလရမ၊ပ ဥြေဒအရေမငပ ကလမမာငးြြ းဖည ြါေကြ ငးပ ကျေမငအေလပ မမေဘငအရပ

ကျေမငမြည အြြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပတမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပဒကေလအမကပေမးခးမျငးပေမးမည း၊ပ

ေဖည ကြ ငးခည းအအဉပြြ းြါြြ ။ပအးအေေးကသပ၃၀ပမခလပေခမတရြငးမငဖည ြါမယ။ပ

အချ၊ပ၁၁း၅၅။

အခမးအငးမး။ပ ပပ။ပြည မလတမေမငဥကကဋဌပြည ာကခငြါြြ ခဗျငး။

အခမးအငးမး။ ပပ။ပအငးသတးာကခငသြါြြ ခဗျငး။

[အးအေေးကသပ၃၀ပမခလပေခမတရြငးြါမ။

အချ၊ ၁၂း၂၅။

အခမးအငးမး။ ပ။ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးပပဧပမေမငမျငးခဗျငး။ပ

အးအေေးြည မေမငမငပဖည ြါမယ။ပ

အခမးအငးမး။ ပ။ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ ေရငကငြါြြ ခဗျငး။

46

မကြ မး

အခမးအငးမး။ ပ။ပအငးသတးာသသြါြြ ခဗျငး။

ကျးမငေရးပအငးကငးဖတ ဖြ းမသးမကေရးေကငမမကပမည မငသ တေဆးေကငဥြေဒကသပ

ပြည ဆမပဥြေဒကြ မးကသပမမးခည း

ဥကကဋဌ။ ပပပပပပပပပပ။ပအအဉပ၆ပပဖည ြါမယ။ပတမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ၂၀၁၃ပခသ၊ပ

ပြည မလတမေမငဆသရငးဥြေဒပ ၁၈၅ပ းဥြေဒခ(က)အရပ ကျးမငေရးပပ အငးကငးပ

ဖတဖြ းမသးမကေရးေကငမမကပ မည မငသ တေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒကြ မးကသပ

မမးရပ ဖည ြါမယ။ပ ဥြေဒကြ မးမမးဖသလပ ကျးမငေရးပအငးကငးဖတဖြ းမသးမကေရးပ

ေကငမမအငးပဖမေခါြါမယ။ပ

ေဒါကမငမးေး(အမးေရးမး၊ပ ကျးမငေရးပအငးကငးဖတ ဖြ းမသးမကေရးေကငမမ)

။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ကျေမငကေမငပ ြည မလပ

တမေမငပကျးမငေရးပအငးကငးဖတဖြ းမသးမကေရးေကငမမပအမးေရးမး၊ပေမည ငကဥကကငြပ

မဆဒ ယကပေဒါကမငမးေးပ ပဖည ြါမယ။ပကျေမငအေလပ ြည မလတမေမငပကျးမငေရးပပ

အငးကငးဖတဖြ းမသးမကေရးေကငမမကသယငးပ မည မငသ တေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမပပ

ဥြေဒမကြ မးကသပ မမးမငဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ မည မငသတေဆးေကငဥြေဒပ

(Myanmar Medical Councilပ Law)ကသပ ြည ဆမပပဥြေဒ(မကြ မး)မပ၂၀၁၅ပခသ၊ပ ဧြြ ပပပပပပ

၉ပ ရကေလပ ြည ောငသတမေမငဥြေဒအမမ(၂၆/၂၀၁၅)ပဖည ပပ ြည ဋဌငးခမပပ မည မငသ တပ

ေဆးေကငဥြေဒကသပ ဖည ပ ကြည ဆြြ းေမငပ ဥြေဒကြ မးဖည ြါမယ။ပ အရအေမးြည ပေ၍ပ

ာေရငကမ သတခြ တ မရေမငပ ကျးမငေရးေငပေရငကမကသပ သတအမးမမးောသကြ မပ

အငးသတးပ ခတငးခပရရေရ၊ပ ဆရငေမျငး၏ပ ေဆးြငဗဟသမသမ၊ပ ကျးမငေရးေငပေရငကမပ

အရအေမးပပအဆပအမးကသပအဉမသကားမမးမည ပမရ၊ပေဆးြငကသပေခမပအပ

ေငမကြ ငးသေရ၊ပ ေဆးြငမသးမကမကသဉဆကမြည မပ ေငဆးြးသေရ၊ပ

ဆရငေမျငး၏ပ ဂသဏမကခငကသားမမးမည ပမသေရ၊ပ ဆရငေကျပေမ၊ပ မကခငပ းကမးပ

မျငးကသပ သကငေငပားေရးကသပ ကြ ြမမားမမးေြးရ၊ပ ေကငးမေမငေဆးကသမမ၊ပ

ြမေးကျဖည ားေရမသလရရယ၍ပ ဤဥြေဒမကြ မးကသပ ေရးဆြည သခခည းပ ဖည ြါမယ။ပ

ဤဥြေဒကြ မးကသပ ြည မလတမေမငပ ကျးမငေရးပအငးကငးဖတဖြ းမသးမကေရးေကငမမမပ

47

မကြ မး

၁၅-၅-၂၀၁၉ပ ရကေလ၌ပ ကျးမငေရးပအငးကငးေကြ းေင၊ပ ကသမေရးဦးးေင၊ပ မည မငသတေဆးပ

ေကင၊ပ ပမည မငသတဆရငေအမး၊ပ မည မငသတေဆးြငရအဖမသလမမငေရပ ြသဂဂ မျငးပပ

းေဆးေးမမျငးြည သြခြြ းပ မည မငသတေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမပပ ဥြေဒမကြ မးကသပ

ေရးဆြည သခခည း ပဖည ြါမယ။ပ မသလဖည ြါ၍ပ ြည မလတမေမငဆသရငးဥြေဒပ ၁၈၅ပ းဥြေဒခပ

(က)ပအပ မည မငသတေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒမကြ မးကသပ ြည မလတမေမငမသလပ

မမးအြြါမယခဗျငး။ပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ပမည မငသ တေဆးေကငဥြေဒကသပြည ဆမပဥြေဒကြ မးပ ြျဉး၍ပဥြေဒကြ မးပ

ေကငမမကပအရခတငဖမပကြ ငးရးးခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပအအဉပ၇ပပဖည ြါမယ။ပတမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ၂၀၁၃ပခသ၊ပ

ပြည မလတမပေမငဆသရငးဥြေဒပ၁၈၅ပးဥြေဒခ(ခ)အရပ မည မငသတေဆးေကငပ ဥြေဒကသပ

ပြည ဆမပဥြေဒကြ မးပ ြျဉးြြ းပ ြည မလတမေမငပ ဥြေဒကြ မးေကငမမရပ

ေမ ရမအရခတငကသပ ဖမကြ ငးရးးရဖည ြါမယ။ပ ဥြေဒကြ မးေကငမမအငးပ ဖမေခါပ

ြါမယ။ပ

ေဒါကမငေေဖြ းေအင(အဖေ၊ပဥြေဒကြ မးေကငမမ)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ

ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ ြည ောငသေကြ း၊ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးပ

မ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ မငေကမမဆဒယမပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဥြေဒကြ မးပ

ေကငမမအဖေပေဒါကမငေေဖြ းေအငပ ဖည ြါမယ။ပေကငမမရမငေေြးချကအရပ မည မငသတပ

ေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒကြ မး ြျဉး၍ပ ဥြေဒကြ မးေကငမမ၏ေငပ

ေမ ရချကအရခတငကသပဖမကြ ငးမမးမငးမငဖည ြါမယ။

48

မကြ မး

ပြည ောင သမမတမမည မငသ တေမင

ပြည မလတမေမင

ဥြေဒကြ မးေကငမမ

ငအမမ၊ပ၀၅/ြမ-ဥြေဒကြ မး/၂၀၁၉-၁၅၂

ပပပပပပပပပပပပပပရက၊ပ၂၀၁၉ပခသ၊ပကပမပဘငပပပ၆ပရက

မသလ

ဥကကဋဌ

ပြည မလတမေမငပ

အေကြ ငးအရင။ ပမည မငသ တေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒကြ မးြျဉး၍ပ

ပြည မလတမေမငပ ဥြေဒကြ မးေကငမမ၏ေငေမရချကအရခတငပ

မြည ခည း

ရပညတးပချက။ ပြည ောငသတမေမငသတး၏ပ ၁၆-၈-၂၀၁၉ပ ရကြါငအမမ၊ပ ၆/၁၂/၁၀ပ

(၂၃၄)/ြာ-၂၀၁၉

၁။ ပြည မလတမေမငပ ကျးမငေရးပ အငးကငးဖတဖြ းမသးမကေရးေကငမမကပ မမးပ

ေမငပ ပမည မငသတေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒကြ မးကသပ ြည ောငသတမေမငသတးမပ

ပြည ောငသတမေမငဆသရငးဥြေဒပ ၈၀ပ းဥြေဒခ(က)အရပ ြည မလတမေမငမပ

ေဆးေးသရပအာကရညတးြါငဖည ပေြးြသလငြါမ။

၂။ ပြည မလတမေမငပ ကျးမငေရးပ အငးကငးဖတ ဖြ းမသးမကေရးေကငမမမပ မည မငသတပ

ေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒကြ မးကသပ ေအငကေဖငြည ြါရရယချကမျငးပ

ကျးေကြ ငးေဖငြည ချကမျငးအေြါအေခည ခတ၍ပေရးဆငခည းပဖည ေကြ ငးပေငေမရရြါမ-

(က) အရအေမးြည ေ၍ပ ာေရငကမ ပ သတခြ တ မရေမငပ ကျးမငေရးေငေရငကမကသပ

သတအမးမမးောသကြ မအငးသတးပခတငးခရရေရ၊

49

မကြ မး

(ခ) ဆရငေမျငး၏ေဆးြငဗဟသမသမ၊ပ ကျးမငေရးေငေရငကမအရအေမးပ

အဆအမးကသပအဉမသကားမမးမည မရ၊ပ

(ဂ) ေဆးြငကသပေခမအပေငမကြ ငးသေရ၊

(ဃ) ေဆးြငမသးမကမကသပဉဆကမြည မပေငဆးြးသေရ၊

() ဆရငေမျငး၏ဂသဏမကခငကသပားမမးမည မသေရ၊

() ဆရငေကျေမမကခငပ းကမးမျငးပ သကငေငားေရးကသပ ကြ ြမမပ

ားမမးေြးရ၊ပ

(ဆ) ေကငးမေမငေဆးကသမမြမေးကျပဖည ားေရ။ပ

၃။ ပြည မလတမေမငဥြေဒကြ မးေကငမမမပ မည မငသတေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆပ

မဥြေဒကြ မးြျဉး၍ပ၂-၉-၂၀၁၉ပရက(မ ငငေလ)မပ ြည မလတမေမငပသတမငးမျငးပ

၏ပ မအခအေရးဆသရငေကငမမ၊ပ ကျးမငေရးအငးကငးဖတဖြ းမသးမကေရးေကငမမ၊ပ

ကျးမငေရးပ အငးကငးေကြ းေငပ ြည ောငသေရေချြသတးမသလမပ မငေရြသဂဂ မျငးပ

အမပ းအးအေေးကျးြြည သြခြြ းပ၂၀၁၃ပခသ၊ပ ြည မလတမေမငဆသရငးဥြေဒပ၅၉ပ

အရပအေခည ခတရမမ(၁၂)ချကအပေငခြါမယ။ပေမ ရချကြည ဆရမြည ချကပ

မျငးကသးပတမေမငကသယငးယမျငးာတပဖည လေောငးြြ းဖည ြါမယ။ပ

၄။ မသလဖည ြါ၍ပ မည မငသတပ ေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒကြ မးကသပ တမေမငကပ

အမြည ေြးသြါရပ ၂၀၁၃ပ ခသ၊ပ ြည မလတမေမငဆသရငးဥြေဒပ ၆၁ပ အရခြြ းပ

းဥြေဒပ ၆၃ပ အပ တမေမငမသလပ အရခတမြည အြြါမယ။ပ ဥြေဒကြ မးေကငမမ။ပ

အငးသတးကသေကျးဇးမြါမယ။ပ

[အရခတငအြည အသတမငေအငကြါအမသ းဖည ြါမ။

အရခတငအြည အ သတာရကျ။

50

မကြ မး

ကျးမငေရးပ အငးကငးဖတ ဖြ းမသးမကေရးေကငမမကပ မမးမပ မည မငသ တ

ေဆးေကငဥြေဒကသပ ြည ဆမဥြေဒကြ မး ြျဉး၍ပ ြည ဆချက အဆသ

မမးသမပ တမေမငကသယငးယမျငးပ အမငရး မမးသ ေကြ ငး

ေကြ ငခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပအအဉပ၈ပပဖည ြါမယ။ပတမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ၂၀၁၃ပခသ၊ပ

ပြည မလတမေမငဆသရငးဥြေဒပ ၁၈၆၊ပ ၁၈၈ပ မသလအပ ဒဥြေဒကြ မး ြျဉးြြ းပ

ပြည ဆချကအဆသမမးေဆးေးသမမျငးမပ ြည ဆသမဥြေဒကြ မး၏အြသဒ၊ပ အြသဒခ၊ပ

အေကြ ငးအရငကသပ မမကျကျေဖငြည ၍ပ ၁၂-၉-၂၀၁၉ပ ရက(ကြ ငမြေမးေလ)ေပ ၄ပ ငရပ

ေငကဆသတးာငးြြ းပ ြည မလတမေမငသတး၊ပ ညတကြ ငးေရးမးချြာတပ အမငရးမမးရပ

ပဖည ေကြ ငးပအမေြးေကြ ငြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ ကျးမငေရးပ အငးကငးေကြ းေငပ ြည ောငသေကြ းပ ြည ပ

ာကခငသ ြါြြ ။ပ

ေဒါမ တင၊ပ အမမမဆ ဒယကပ မေမငဒမသကေရသ တေမငပ မေဆငကေရးအမကပ

အအေရးြါေမငပ အရြဘကာသဆသရငရြသ ခ ပ သ တေရးဆသ ရငရြသ ခမျငးကသပ

ေးငးသကငသ ရပပ မရငးဥြေဒသးမသးမရေရအမကပ အရြဘကာသဆသ ရင

သ တေရးဆသ ရငရြသ ခမျငးမကဆသ ေမငပ သ တမကငမေဘငမငချြ

(International Covenant on Civil andပ Politicalပ Rights-ICCPR)ကသ

ကမမေရးာသးရပ မသကမးေကြ ငးအဆသကသပ တမေမငပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပပ

ကသယငးယမျငးကေဆးေးခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ အအဉပ ၉ပ ပဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ ေဒါမတင၊ပ

အမမမဆဒယကပဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ(၁၂)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပအဋဌမေလပ

(၂၁-၅-၂၀၁၉ပ ရကေလ)မပ မမးမငးမပ မေမငဒမသကေရသတေမငပ မေဆငကေရးပ

အမကပ အအေရးြါေမငပ အရြဘကာသဆသရငရြသခ ပ သတေရးဆသ ရငရြသခမျငးကသပ

ေးငးသကငသရ ပပမရငးဥြေဒသးမသးမရေရအမကပအရြဘကာသဆသရငပသတေရးပ

51

မကြ မး

ဆသရငရြသခမျငးမကဆသေမငပသတမကငမေဘငမငချြ(InternationalပCovenantပonပ

Civilပ andပ Politicalပ Rights-ICCPR)ကသပ ကမမေရးာသးရပ မသကမးေကြ ငးအဆသကသပ ၂၀၁၃ပ

ခသ၊ပ ြည မလတမေမငဆသရငးဥြေဒပ၁၇၀ပအရပေဆငရကမငးမငဖည ြါမယ။ပယးအဆသ ပ

ြျဉးြြ းပေဆးေးမယကသယငးယပ၁၄ပဦးရြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပြာမဦးငပြခးမဆဒယမပေဒါကမငေဒါေရတြသတကပေဆးေးဖသလပဖည ြါမယ။

ေဒါကမငေဒါေရတြသတ(ြခးမဆ ဒယ)။ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ။ပ ပေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ ြည ောငသအဖ ေေကြ းမျငး၊ပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးပ

မ ငဂငြါ။ပ ကျမကပေမငပ ြခးမသးေဒမကြ း၊ပ ြခးမဆဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ေဒါကမငေဒါေရတြသတပ ဖည ြါမယ။ပ အမမမဆဒယကပ ေဒါမတငပ မမးမပ မေမငပ

ဒမသကေရသ တေမငပ မေဆငကေရးအမကပ အအေရးြါေမငပ အရြဘကာသဆသရငပ

ရြသခ ပ သတေရးဆသရငရြသခမျငးကသပ ေးငးသကငသရပပ မရငးဥြေဒသးမသးမပ

ရေရအမကပ အရြဘကာသဆသ ရငပ သတေရးဆသရငရြသခမျငးမကဆသေမငပ

သတမကငမေဘငမငချြ(InternationalပCovenantပonပCivilပandပPoliticalပRights-ICCPR)ပ

ကသပ ကမမေရးာသးရပ ြည ောငသအသးရအငးပ မသကမးေကြ ငးအဆသကသပ ောငကခတအကြ တြည ပ

ေဆးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ ။ပအဆသရမြည မသပအမကးေြည ငးပ

ေရးကသမငးေရမပ ကျမမသလသ တအမကပ ဒမသကေရအအမရရဖသလအမကပ ICCPRပ ငချြကသပ

ကမမေရးာသးမြါေကြ ငးပ ဦးငမြည သြါမယ။ပ ကသမမဂဂြဋငဉငမမးမငြါရမပ

လအခအေရးပ သတမငးအခအေရး၊ပ သ တေရးအခအေရးမသလကသပ အဆသရကမြည ခမသပ

အငးမမသကမးချကမျ းကသပ မည မငသ တအမျ းမငးလအခအေရးေကငမရကပ ၂၀၁၆ပ ခသ၊ပ

သေဘငပ၁၁ပရကေလမငပသတေမငမမတမသတးကသေြးြသလခမပေကငမရအရခတငမငးပေမခပ

ရြါမယ။ပ အဆသမငြါေမပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒ(၂၀၀၈ပ ခသ)၏ပ အေခည ခတမဖည ေမငမရငးမေမပ

ပခည း၊ပမြခည း၊ပမေခည းမးဟေမငပေငကြါမရငးမျငးပ ြသမသာ းကငးငေဖသလအမကပ

ICCPRပ ငချြကသပ ကမမေရးာသးမေကြ ငးပ မြည ချကကသောငကခတေဆးေးြါမယ။ပ ဘငဖည ပ

သလဆသသလရရပ ICCPRပ ငချြမငြါေမပ ငြသဒအမျငးသဟငပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒလပ မဆပ

52

မကြ မး

ဥြေဒမျငးပ ေရးဆေဆဥြေဒကြ မးမျငးမငြါေေြြ းပ ဖည ြါမယ။ပ ငးမသလကေမငပ ကေးမယပ

ဥြေဒ(၁၉၉၃ခသ)၊ပအသြမမငးအဖအးဥြေဒ(၂၀၁၁ခသ)၊ပမမးမဒယငဥြေဒ(၂၀၁၄ပခသ)၊ပ

မမမးမမျငး၏ပ အခအပေရးဥြေဒ(၂၀၁၅ခသ)၊ပ ြ မးချမးငသေေးခည းပ ြ မးချမးငမးပ

ခည းဆသရငဥြေဒ(၂၀၁၆ခသ)၊ပ မကကြ းရယအသမျငးဆသ ရငဥြေဒပ (၂၀၁၆ခသ)၊ပ သ တမငးပ

မျငး၏ပြသဂဂဆသရငသတခြ တ မကသပကငကယေြးေရးဥြေဒ(၂၀၁၇ခသ)ပပကေးမယအခအေရးပ

ဆသရငဥြေဒကြ မး(၂၀၁၉ခသ)မသလြဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ ။ပ Powerပ Pointပ အမသတးြည ခြည ရပ

မြည အြြါမယရ။ပ ဒါကေမငပအဆသရမြည မသပအြသဒ(၁)ကေပအြသဒ(၂၇)အာပလရြသခပ

မျငးပ သတေရးအခအေရးမျငးကသပ ကငကယေြးေမငပ မေဘငမချကမျငးပ ဖည ြါမယ။ပ

ဒအချကေမကသကြ ခည းအငးဖည ပ အဆသရမြည မသပ ငချြကသကမမေရးာသးခည းဖည ပ

လရြသခမျငးကသပအေးာငးကငကယသရပမငေမရြပာမးေဆငခည းအြည ပကျမမသလသတပ

အေဖည ပ လအခအေရးကသေးငးေမင၊ပ ကငကယေြးေမင၊ပ မရငးဥြေဒသးမသးေရးကသပ အေးပ

ာငးေမင၊ပ လအခအေရးချ းေဖငကခတရမေမကသပ ာေရငကငပ ကသငးေြးသေမငပ မဆဒရမပ

သတအဖည ပ မကေမြည သရပ ICCPRပ ငချြကသပ ကမမေရးာသးမပြါေကြ ငးပ အကြ တြည ပ

မသကမးသြါမယ။ပဒါအြည ပUPRပအြါအေပသတမကငမပအကြ တြည မသကမးချကမျငးကသပအေးပ

ာငးေကြ ငးမကေမြည သရကးပ ငချြကမမေရးာသးမမအေကြ ငးမခသပ ဖည ြါပ

မယရ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ အဆသရမြည မသပ ငချြကသကမမေရးာသးခည းပ

အငးဖည ပ ကသမမဂဂအဖ ကြ းလပ ြသမသချမဆကေဆငရကငသမငဖည မသပ လအခအေရးပ

ချ းေဖငကမေမဖည ေြါငရပ မသ ကြ ငးသမယယတရငးေမကသပ သတေမငအသးရကပ ခသမငပ

အငးေကငးေအငပ ာောငသမငဖည ြါမယ။ပ ကရရေမပ မည မငသတအမျ းမငးပ

လအခအေရးေကငမရကသးပ ြသမသမြခသ မငမအဖအးဖည ေအငပ ာောငသမငပ

ပဖည ြါမယ။ပဒငချြကပလအခအေရး၊ပသတေရးအခအေရး၊ပးသမသ းရးမငးအခအေရးပ

မသလကသပ ကငကယေြးသမငဖည မအမကပ လအခအေရးချ းေဖငကခတရသလပ မသကြ ငးငမေမ၊ပ

53

မကြ မး

လအခအပေရးအေြါပ ာြါးေငယကမဥြေဒမျငးေကြ ငပ အေရးယခတရမအဖည ေမးပ

ေျငးမငးမငးပဖည ြါမယ။ပ

ေငကာြအကျ းေကျးဇးကေမငပ မရငးဥြေဒသးမသးမပ မရငးေရးမဏဍ အငးေကငးပ

ငမငဖည မအမကပ အဂမသကငးမမျငးပ ေျငြါးငေအငပ သြေဆငငသ မငးပ

ပဖည ြါမယ။ပ ငချြြါအခအေရးမျငးကသပ အမျ းမမးမျငးးပ မးမခတငးခရရငေအငပ

သြေဆငေြးရမယသလြါရမအမကပအမျ းမမးမျငးအေြါပအကြ မးဖကမေမကသပမငးဆးေြးငပ

သမငဖည မသပမောမး၊ပကယဆယေရး ြည ေရငချာငးေရးေကြ းေငကပေရးဆေမပ

အမျ းမမးမျငးအေြါပ အကြ မးဖကမမငးဆးေရးဥြေဒအေြါပပ မကေရငကမမသတမရငဖည ေြါပ

ငသ ေြါမယ။ပ မမြည ရငမခသကေမငပ ငချြမြါေေမငကမြည ချကမျငးဟငပ ငချြပ

ချြဆသြြ းေငကြသးမမငမကဆသ ြြ းပ ေငကေကြ ငးြည အေရးယသလမရြါဘး။ပ ဂသတးချြအငးဖည ပ

၂၀၁၉ပ ခသ၊ပ ေဖေဖငေါရပ ၂၆ပ ရကေလပ ကသမမဂဂလအခအပေရးေကငမရမပ မည မငသတကပ

၂၀၁၉ပ ခသအမးပ ICCPRပ ငချြကသပ ြဏငမကမမေရးာသးမယသလပ ာသမေဖငေြည ငကြ ငးခမပ

အြည ပ ICCPRပ ငချြြါြည ဋဌငးချကမျငးမပ မည မငသတ၏ြည မ းဥြေဒမျငးးပ

ကသက မရမဖည ပ လအခအေရးြမမက၍ပ မမမသလသ တ၏သ တေရးဆသ ရငဆဒရမ(Politicalပ

Will)ကသပ ြည မရငေရငကမအမကပ ကမမေရးာသးမြါေကြ ငးပ ောငကခတေဆးေးအြပ

ြါမယ။ပေကျးဇးမြါမယရ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေြါမဆဒယမပေဒါမကချမးပေဆးေးဖသလပဖည ြါမယ။

ေဒါမကချမး(ေြါမဆ ဒယ)။ ပပပပပပပ။ပ အငးသတးမ ငဂငြါ။ပ ပေးငးအြြါေမငပ ြည မလပ

တမေမငပ ဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငး၊ပ ြည ောငသေကြ းအဆမျငးပ

အငးသတးပ မ ငဂငြါသလပ မခးဆကမြါမယ။ပ ကျမကေမငပ ေြါမဆဒယပ ပြည မလတမေမငပ

ကသယငးယပေဒါမကချမးပ ဖည ြါမယ။ပအမမမဆဒယမပေဒါမတငရအဆသကသောငကခတေဆးေးပ

မငးမငဖည ြါမယ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ။ပ ကျမမသလမည မငသတဟငပ

မြေရးရြြ းေငကပ ၁၉၄၈ပ ခသ၊ပ ဧြြ ပ ၁၉ပ ရကေလမငပ (၅၈)ေမည ငကကသမမဂဂအဖ ေပ

သတအဖည ပ ကမမေရးာသးခြါမယ။ပ ကသမမဂဂအဖ ေသတဖည ငချမြြ းပ မည မငသ တမပ

သတမကငြ မးချမးေရးသတခြ တ ပေရးမည မခည း၊ပ မျး၊ပ ကျငး/မပ ၊ပ ဘငမငကငးပ မသလမဟသမပ

54

မကြ မး

ကသးကယမဘငမငမခခည ငးဘပ အငးသတး၏လအခအေရးမျငးပ အေခည ခတမြခမျငးကသပ

ေးငးသကငရပ မနဋဌငြည ခြါမယရ။ပ မည မငသတအေလပ လအခအေရးလဆသမပ သတပ

မကငမေဘငမငချြါးခသကသးပ ကမမေရးာသးခြြ းဖည ြါမယ။ပ မကြ ငခကမပ ေငကဆသတးပ

ေရးာသးမငးမငကေမငပ ကေးမယအခအေရးမေဘငမငချြ(ေငကဆကမ)ပ OPACပ ကသပ

းပဆကကေရးာသးခ ြြ းဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ယခသအြည ြည ဆသရငသတမငးမျငးပ သ တေရးအခအေရး(ICCPR)ကသပ

၁၉၆၆ပခသကပမေရးဆြြ းပ ၁၉၇၆ပခသမငပအမြည ခြါမယ။ပ ICESCRပ ပ ICCPRပ မသလဟငပ

မချမးမငပ မေရးဆခြါမယ။ပ မည မငသတအေလပ ICESCRပ မေဘငမငချြကသပ ၂၀၁၇ပ

ခသကပ ကမမေရးာသးခြြ းြါြြ ။ပ ဒါေကြ ငမဆကမးဖည မပ ICCPRပ ကသပ ကမမပ

ေရးာသးမြါမယ။ပ ICCPRပ မငပ ာမးကငကယေြးာငးမပ လအခအေရးအချကေမာမငပ

ခခည ငးဆကဆတမ၊ပ ဘငမငေရးဆသ ရငကြည ငးခည ငးငးမ၊ပ မျးေရးအေကြ ငးြည ခခည ငးဆကခတမပ

မြငပ ယသတကြ ကသးကယမ၊ပ ေြည ငဆသခ၊ပ သေေးခ၊ပ သတေရးမငပ မြငြါေြရငးပ

ေဆငရကခ မအချကေမမပ၂၀၀၈ပခသ၊ပဖးြသတအေခည ခတဥြေဒေမာမငပြါေြြ းမငးေမပ

ပဖည ြါမယ။ပ ကမဘငလအခအေရးေကြ ငငမမး(UDHR)ပ ြည မလေရးရငပ သတေရးပ

အခအေရးမျငးဆသရငပသတမကငမေဘငမငချြ(ICCPR)မသလမပေဖငြည ာငးေမငအခအေရးပ

မျငးငမပ ေယဘသယျအြည ြည ဆသရငဥြေဒအဉအငဖည မပ အြည ြည ဆသ ရငဥြေဒပ

ေမရပ မမမြသ းဖည မအမကေကြ ငပ သတအမကးပ အကျတးေြြ းမငးဖည ြါမယ။ပ

ICCPRပ အဖ ေသတမသးမပ ေးမကြ မပ ICCPRပ ကသအရခတငမရြြ းပ ICCPRပ မပ

ပြည ဋဌငးာငးမပ ကမကေမမငေမျငးအပ ေဆငရကာငးရမမျငးကသးပ ငးမသလသတပ

အမးရပ ကရလအခအေရးအေခည အေမျငးကသးပ ေဖငြည ရမငဖည ြါမယ။ပ သတမကငပ

ြဋငဉမေဘငမငချြမျငးကသပ ကမမေရးာသးခည းမပ သတမကငအမသးအေသးရပ

တကျေမမကခငမျငး၊ပ သတမငးမျငးရပ လအခအေရးမျငးကသပ မကဆသ ရငသတကပ

အမအမမြည ေးငးမည မမကသပာဟြေမပေခည မးမရြးဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ သတမကင၏ဖ းြသတအေခည ခတဥြေဒမျငးေရးဆကြ မအခါမငပ လအခအေရးပ

လဆသ မပတာငးသမအမည ဆသတးဥြေဒမျငးကသပာမးေရးဆခကြ ရြါမယ။ပသတမသးမငပဖးြသတပ

55

မကြ မး

အေခည ခတဥြေဒအမျ းအငးကြည ငးကြ ေြမပ ဘသတမမငကေမငပ အဒဖးြသတအေခည ခတဥြေဒာမငပ

သတမငးေမရအခအေရးကသပ ဘယေငကာအကငအကယေြးာငးမဆသမအချကေမးပ

ြါြါမယရ။ပ မချမးမငြပ ဖးြသတအေခည ခတဥြပေဒအဖည ပ အမြည ာငးမပ လအခအေရးပ

မျငးမပ ဥြေဒရဖမးမြဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ မည မငသ တဒမသကေရကသပ အမပ

ကးေြည ငးေမပ မသ းြည မခသပ ဖည ြါမယ။ပ ကျမမသလပ ဒမသကရကမသတမငးမဦးအဖည ပ ခတယပ

ာငးမယဆသရပ လအခအေရးပ အေကြ ငးအရငေမကသပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒာမငပ ာမးပ

ေရးဆဖသလအမကပ ေမငးဆသြသ ခပ းရြါမယ။ပ ဒါဟငပ ဥြေဒြည ေရးတမေမငပ အသးရအဖပ

မသလရမငေဖည ြါမယ။ပ ကမဘငဒမသကေရသ တေမမငပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒာမငမြါေမပ

လအခအေရးပ အခည ငးအခအေရးေမကသပ အဉမြည မေမငးဆသခမအမကေကြ ငပ အေခည ခတပ

ဥြေဒြည ဆချကေမမငေရးဆြြ းပ သတမငးေမရသအြမအခအေရးေမကသပ ကငကယေြးအြပ

ခမငးပ ေမ မည ရြါမယ။ပ ဥြမင-ကမဘငသ တေမာမငပ ေမငအငဖရကသတကပ မချ ကပ

အမငးအေရငကြည ငးမ၊ပ ခခည ငးဆကဆတမကသပ မရငးေကျးခမသတဖည ြါမယ။ပ ယခသေမငပ

မမပ ဒမသကေရကသပ ြသတေဖငဖသလအမကပ ဖးြသတအေခည ခတဥြပေဒာမငပ မျ းခခည ငးမ၊ပ အမငးပ

အေရငခခည ငးမဥြေဒေမကသပ အေခည ခတလအခအေရးအြည အေရမဥြေဒေမလပ အငးာသးသခမပ

အမကေကြ ငပ ပ အငဂမကငမငပ လအခအေရးချးေဖငကမေမမဖည ေြါဖသလအမကပ ခသမငမပ

အငမခတချကေမေြးသခြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ အဆသရရေမငကေမငပ မည မငသတမပ က ြည ငးခည ငးငးမပ ယဉေကျးမ၊ပ

ဘငမငကငး၊ပ ဓောသတးမမးမျငးပ ၁၃၅ပ မျ းေမငပ မသ းရးမငးမျးသေြါးောသမပ

ပြည ောငသဖည မအမကေကြ ငပ ေဒမခတမသ းရးမငးးသရြသခမျငးကသပ ကငကယပ

ေြးချမအမကေကြ ငပ ICCPRပ ငချြကသပ ကမမေရးာသးရပ မသကမးာငးြါမယ။ပ ICCPRပ

ကသပ ကမမေရးာသးအမြည ခြါကပ အဓြပငယြည ေမြ မးချမးေရး၊ပ ရကြ ငးေြည ပ

မမည မေရးလပ ဒမသကေရမေဆငကရငမပ လအခအေရးမျငးကသပ ေးငးသကငမပ

အေအာပ ယဉေကျးမမရြေဖငေဆငရအမကပ သတမကငပြည မးဥြေဒြည ဋဌငးချကပ

မျငးကသပ သ တမငးလအခအေရးမျငးကသပ အငမခတေြးရးပ ဖည ြါမယ။ပ အမမကယဆသရပ

ကသမမဂဂမေဘငမငချြမျငးကသပ ကမမေရးာသးအမြည ခည းမပ အသးရအမအမကပ

56

မကြ မး

လအခအေရးသ တမကငတမျငးကသပ ေးငးသကငမပ သတမရြမောငေရးအမကပ

မငပ အခအမးမရြဖည မအမကေကြ ငပ ICCPRပ မေဘငမငချြကမမေရးာသးရပ

မေကြ ငးပအဆသကသောငကခတသကရြါမယ။ပေကျးဇးအမျငးကြ းမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေါးခယမမဆဒယမပဦးေဇငမးပေဆးေးဖသလပဖည ြါမယ။

ဦးေဇငမး(ေါးခယမမဆ ဒယ)။ ။ပ တမေမငဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးပ မ ငဂငြါပ

ခဗျငး။ပ ကျေမငကပ အဆသကသောငကခတေဆးေးမယပ ေါးခယမြည မလတမေမငကသယငးယပ

ဦးေဇငမးဖည ြါမယ။ပေးငးအြမပဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပကမဘငလအခအေရးေကြ ငငမမးကသပ

၁၉၄၈ပ ခသပ ဒဇဘငမငပ ကသမမဂဂအောောငခတပ ဆသတးဖည မချကပ ၂၁၇ပ လချမမခြါမယ။ပ

ဒငမမးမငပ အရြဘကသတေရး၊ပ းြငးေရး၊ပ ယဉေကျးမလပ အသြသသကအခအေရးေမပ

ြါြြ းဖည ြါမယ။ပ ဒါေြမဒေကြ ငငမမးကသပ ဥြေဒကမသလအငဏငမမပ ငချြေမအဖည ပ

ေြည ငးချမကြ းြမးမေမရငြါမယ။ပ ဒသလပ အခသေဆးေးကြ မပ မေဘငမငချြလပ

းြငးေရး၊ပ မေရး၊ပ ယဉေကျးမအခအေရးဆသရငပ သ တမကငငချြပ ICESCRပ ဆသြြ းငချြခသပ

ေြါကဖငးငြါမယ။ပ ဒငချြေမေြါငမအချကပ ေအးကငဖည သလေငကအသြသကပ ဒသပ

ငချြခသကသ မကြြ းပ ဆသရယအသြသကပ အခအေရးအငးသတးကသပ ခြ တ သတမလအခအေရးပ

ေကြ ငငမမးကသပမေဘငကျမယသလးေြည ငကြ ြါမယ။ပဒါေကြ ငမသလသလသတေရးအခအေရးလပ

းြငးေရးအခပအေရးေမကသပ မးမအခအေရးမေဘငာငးေကြ ငးြည မဖသလအမကပ ICCPRပ လပ

ICESARပ ခသသတးကသပ ကမမေရးာသးမငအေကငးဆသတးြသလပ ယဆမမးရြါမယ။ပ

မေဘငမငချြေမေဖငးြမယသလပ မေဘငာငးေမရေြမပ အေငကအသြသကဒသမေဘငမပ

ငချြခသရမအမကပ ဖကဒရယလေးးကကးြငးေရးကသပ ြသမသအငးေကငးေမယသလပအမည ပ

ေမးရြါမယ။ပဒသလလအခအေရးကသပမသတးမျးမသတးငးလခြြ းပြသမသမကျေအငပြသြြ းသတခြ တ မချပ

ရေအငပ သတမကငမေဘငမချကေမပ မေဘငာငးေြါေြါကငြါမယ။ပ ြာမမျ းဆကပ

ကေမငပအရြဘကာသဆသရငလပ သတေရးဆသရငရြသခမျငး၊ပဒသမယမျ းဆကကေမငပးြငးေရး၊ပ

မေရးလပ သတယဉေကျးမအခအေရးရြသခမျငး၊ပ မမယမျးဆကကေမငပ အသြသသကပ

အခအေရးပ အမျ းမမး၊ပ ကေးမယ၊ပ မမ မးမမျငးဆသြြ းပ အမျ းအငးခမမမမာငးပ

ြါမယ။ပြာမမျးဆကဖည မပအရြဘကဆသ ရငသတေရးဆသရငအခအေရးကေမငပအေရးကြ းဆသတးပ

57

မကြ မး

သလေြည ငသလရြါမယ။ပ ဒါေကြ ငအဆသကသပ ောငကခတရခည းဖည ြါမယ။ပ အခသေဆးေးေမပ မေဘငမပ

ငချြရအေခည ခတအသမမည ကပ ကသမမဂဂြဋငဉငမမးပ ကမဘငလအခအေရးေကြ ငငမမးပ

ြဖည ြါမယ။ပ ဒငချြရဒါးမငပ ကသမမဂဂြဋငဉငမမးြါပ အေခည ခတမမျငး လအခအေရးပ

ေကြ ငငမမးြါပ အရြဘကသတေရးအခအေရးေမကသပ အမအးအမအမမြည ာငးြါပ

မယ။ပအဒာမငပမဦးချးကအခည ငးမဦးပလအဖအးေြါာငးရရမပမငေေမတရငးပ

ေမးြါြါမယ။ပ ICCPRပ ရပ းမးလအြသးေခည ငကြသးခ ခည ငးာငးြါမယ။ပအြသးမကေပ

မသတးကေမငပ အရြဘကလသတေရးအခအေရးေမဟငပ ဥေရငြလအေမရကမငရမပ လအခအေရးပ

ငချြငမမးေမလးယဉသလရမသပ အငဖရကြည မလပ လအခအေရးြဋငဉလးပ

းယဉေငသလရြါမယ။ပ မဦးချးရကသယြသ ြည ဋဌငးခကသပ အားဦးငးေြးာငးမငကသပ

ေမ ရြါမယ။ပအြသ း(၄)ကေ(၆)ကေမငပပအဓြပငယဖဆသချကေမပလအခအေရးကစရြပမျငးမငပ

ကျမးကျမတငမပ အကျမရမာသမျငးအဖည ပ ကြ းကြ ြေရးကစ၊ပ ြည ဆေရးငြသဒမျငးပ

ြါေြါမယ။ပ ေယဘသယျအငးဖည ပ ကမဘငလအခအေရးေကြ ငငမမးဟငပ မအသရမေဘငဆပ

မေငက ICCPRပ ကပ ကေမမေဘငြည ဋဌငးာငးမယသလပ ေြည ငသြါမယ။ပ လအခအေရးပ

ေကြ ငငမမးဟငပ အငးသတးတမးခြ တ မလအခအေရးသကငဖသလပ မးညတာသမြည ချကဖည ြြ းပ

တးဖည ြါမယ။ပေဒါမ တငမမးမပအဆသြါပICCPRပကေမငပမေဘငမငချြြါပအချကေမပ

ကသေးငးသကငဖသလလပ သတမကငဥြေဒအေလပ ြည ဋဌငးာငးြါမယ။ပ မမြည မးဥြေဒလပ

မကသကသလပ ICCPRပ ြါြည ဋဌငးချကမသလကသပ သကငရမဖည သဘးသလးပ ေြည ငသလမရြါဘး။ပ

ICCPRပ ဟငပ ကမဘငလအခအေရးေကြ ငငမမးပ ကငခည ငးချကမချလကပ လအခအေရးပ

ေကြ ငငမမးအြသဒပ (၁၇)မငြါမပ ြစးဥစငကငကယမြည ဋဌငးချကမြါြါဘး။ပ အြသဒပ (၁၅)ပ သပ

သတမငးဖည မြည ဋဌငးချကးပ မြါရြါဘး။ပ မသလေြမပ ICCPRပ ဟငြည သတြြ းခသမငမပ ကသမမဂဂပ

ငချြမခသဖည ြါမယ။ပလအခအေရးေကြ ငငမမးမငသြပသတမကငတချတညတးလပမသး၊ပ

မငးမသးဆသမကငးရြေမပ မမမေဆသမ ကငးရြေမပ ာြခါမမသတးာငးမငပ ေမရြါပ

မယ။ပ မငးအငးသတးလဆသ မပ သတေရး၊ပ လအခအေရးကငကယမ ငချြဖည သလပ ကမမပ

ေရးာသးရပအားမေမငြါမယ။ပ

58

မကြ မး

ေးငးအြမပ ဥကကဋဌကြ းပ ြည မလတမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ အခသမေဘငမပ

ငချ ြဟငကသမမဂဂြဋငဉ(၁၉၄၅ခသ)ပကမဘငလအခအေရးေကြ ငငမမး(၁၉၄၈ခသ)ပကပ

ေြါကဖငးငြါမယ။ပ မးပ ၈၀ပ ေမဆသတးခမပ ဒသမယကမဘငသမျ းပ ာြမတမေြါေြါကဖသလေရးဆပ

ခခည းဖည ြါမယ။ပ ဒသမယကမဘငကြ းဟငးပ လအခအေရးည းြယမပ ငဇဂျငမလပ

ဖကဂျြမသလေကြ ငပ ဖည ေြါခရြြ းပ အကယ၍မငပ မသ းဟငမသးအခအေရးခတငးရမယ။ပ

ကငကယသမယဆသရပ ေငကာြကမဘငမဖည ြငးဘးသလပ ယသတကြ သြါမယ။ပ ဒသလအခပ

အေရးကငကယမငချြကြ းရ ပ အမငရကသပ မသငးမမ၊ပ မမကမမ၊ပ ေဖငကဖျကပ

ကျးမမေမးပ ရြါမယ။ပ ဥေရငြမငငဇကမပ ြရငးမေမ၊ပ ဂျးဆလကျပ

ြရငးမေမေြါငြါမယ။ပ ဒေလဧြြ ပ မရ ငကငဗသတးခမမငပ ပ ၂၅၉ပ ဦးေမဆသတးခြါမယ။ပ ဒသပ

မသငးမမေမ၊ပ မမကမေမ၊ပ ကျးေဖငကဖျကမမေမပ ရေကငးပ

လအခအေရးလကသယြသြည ဋဌငးခကသပ အငမခတေြးမယပ ICCPRပ မေဘငမငချြကသပ

ေငကြ ြါ။ပ ောငကခတကြ ြါ။ပ ကေမကျမသတးကြ ြါသလေြည ငရးလပ ဂသတးချြသကြါမယ။ပ

အငးသတးကသေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမးကးမဆဒ ယမပဦးေမငမည ပေဆးေးဖသလ ဖည ြါမယ။ပ

ဦးေမငမည (မးကးမဆ ဒယ)။ ။ပ ေးငးအြမပ ဥကကဋဌကြ းမကအငးသတးပ

မ ငဂငြါခဗျငး။ပ ကျေမငကပ မးကးမဆဒယမပ ဦးေမငမည ဖည ြြ းပ Powerပ Pointပ မသတးခပ

ပြည ြါရပ မြည အြြါမယခဗျငး။ပ ကျေမငအေလပ အဆသကသေေဖေဆးေးမငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ

အဆသရမေဆးေးမအချာပ ICCPRပ ဆသမငကသကသယငးယအမျငးသကပ မကြ ငးဖးခေြမပ အဆသရပ

ကပ၂၁ပရကပ၅ပမငေဆးေးေြည ငကြ ငးြြ းမေငကြသးပ ICCPRပဆသမ ကငးသတးကသကြ ငးဖးမငးြါြြ ။ပ

ဒါေြမ ငချြရပTextပကသေမငအြည အေဖမဖးမးမယသလပကျေမငယသတကြ ြါမယ။ပငချြပ

ြါပ Textပ ကသေကြ ေကြ ကကမဖမဖးဘလပ ICCPRပ ကသကမမေရးာသးမ/မမပ မခမယပ

ဆသကြ ြါသလ။ပ ကသယငးယကြ းမျငးပ ဘယသရြမချကယြြ းေမငမပ ောငကခတမင၊ပ ကလကကမငပ

သြမသလပကျေမငဒေရငကေြြ းပေမးခးာသမချြါမယ။ပမကယေမငပ ICCPRပဟငအဖေပ

၁၇၂ပ သတကပ ကမမေရးာသးာငးေြမပ အဖေမဖည ေမးမပ ၁၉ပ သတမငရြြ းပ အငဆယတာပ

ကေမငပ မည မင၊ပ ငကငြ၊ပ မေးရငးလပ ဘသ းမသလြါေြါမယ။ပ မေးရငးဘသးမြါမငကသပ

59

မကြ မး

ကျေမငအားမေြည ငသေြမပ ပ ငကငြသဒမသကရကမဖည မဖည မ သ တကပ ငချြမငမြါေမငပ

ကသေမငပကျေမငမသလပဂသြည ရမငဖည ြါမယ။ပမမတမဦးမးအသးရပကာကမသးကးပUNပ

အေငကသတေမကပ ICCPRပ ကသေဖသလပ ကျေမငမသကသဖအငးေြးခမငြါြ။ပ ဒါေြမပ

ြေားေမပ မည မငသ တေရးလပဒမသကေရအမကးေြည ငးမကငဖည သလပမမေမငလပ ည းြယပ

ခဖးြါမယ။ပ ယခသေမငပ NLDပ ဦးေဆငမအသးရေခမမသလပ ICCPRပ ကသပ ကမမေရးာသးမယဆသ ြြ းပ

ေမငမအဆသမြါမယ။ပပေယဘသယျေြည ငရရပမအငးဖည ပမေဘငမြါမယ။ပဒါေြမပကျေမငမသလရပ

PoliticalပWillပကသပ ြည မသဖသလပဒါြဖည ြါမယ။ပဒါေြမးပမခသသြေမငမယဆသရေမငပTimingပပ

လပ အကျ းအြည ကသပ ြည ကြ ရမငပ ဖည ြါမယ။ပ ICCPRပ ဆသမငပ ယးေယငကမငရမပ UNGAပ

မမယေကငမမဖည မပ Human Rightပ Committee၊ပ Genevaပ ရမပ Humanပ Rightပ Councilပ

မသလရပ Mechanismပ မခသဖည ြါမယ။ပ ကရအေခည အေမငပ HRCပ ကပ အားပ ကသယငးယပ

မစယဟးပမသလေမငမပကျေမငမသလကပ ြည ေခြမာငးြါမယ။ပအငးမြပ UNပ ရပ Factပ

Findingပ Missionပ ကသးပ အေမခတြါဘး။ပ ဒါေြမပ ICCPRပ ကသပ ကမမေရးာသးြြ းြြ ဆသရေမငပ

အဒပ ယဟးအြါအေပ HRCပ လြမမကမမေမကသပ ဗဇငည းြယသလဖည သြါမငး။ပ မမသလရပ

ေေရငကကဖကခည ယယမေမကသပမငးမည သြါမငးဆသမငပဉးငးရမငြါ။ပမစယဟးကပ

ပြည ေခမရမငေမငမပေရငကမေရငကေြြ းေမငမပအခကြ တ မသးပ မည မငသတကသပဖအငးေြးပ

ေမငမသလပ ေခရမယဆသရေမငပ ဘငေမဖည ငမဆသမငခလမးသလေမငပ မရသြါဘးခဗျငး။ပ

ဒါေကြ ငပ Timingပ မငးေြြ သလပ ကျေမငမြည သြါမယ။ပ ၅-၆-၂၀၁၉ပ ရကေလကပ ေြည ေမငပ

Hiltonပ Hotelပ မငကျးြမပ ငချြလြမမကမပ အမြငမည မေရးအသြသတေဆးေးြပ

မမးကသပ ၆ပ ရကေလမမးငမငပ ကျေမငဖမရြါမယ။ပ အဆသရကပ ဒအဆသကသပ မမးပ

မငကပ ၅-၃-၂၀၁၉ပ ပဖည ေေမငပ မသတးေမငမေငြြ းေမငမပ မမအမကပ ားခည ငးးေပ

ြါမယ။ပ MOFAပ ရပ DGပ ဦးချမးေအးပ ကပ အမငဗျးမငပ ငချြကမမေရးာသးခည းအငးဖည ပ

ရရသ မအကျးချကပ မြည မငးြါမယ။ပ တြါမ(၁)ကေမငပ လအခအေရးကငကယပ

ပမည မေရးအမကပ သတေရးဆဒရေကြ ငးကသပ ြသမသ ြည မသ ြါမယ။ပ တြါမ(၂)ကေမငပ ၂၀၂၀ပ ခသပ

မငပမသလရမယပ မည မငသတရပUniversalပPeriodicပReviewပReportပမငပမသးမကမအဖည လပ ြည မပ

သမယဆသမအချကေမြပ ဖည ြါမယ။ပ အြည ေမကသပ ကျေမငမည မမေမြည ြါမယ။ပ အဆသရကပ

ေမငပ မတမမအေမအကြ တ မရေြမပ Carrierပ Diplomatပ မေယငကြမငပ ေဆးေးမြည ပ

60

မကြ မး

မငးမငကသပကျေမငအတမြ ြါမယ။ပချးးပချးကျးြါမယ။ပဒါေြမပအဆသရရေဆးေးချကာကပ

ေကငကသမမြည သလရရေမငပမေဘငမငချြကသပကမမေရးာသးခည းအငးဖည ပသတမငးမးပ

ဟေမငပ ေဘငအကလအမမကသမငပအငမခတခည းမျ းမဟသမဘပ သ တမခသခသအမးပ မမးောသပ

ပကြ ေမငပ မမမဆသပ ရြသခ မျငးကသပ ေငေရငကသမငဖည မယဆသမအချကြါြ။ပ အဓြပငယကပ

ေမငပ ြည မးမငောသကြ မပ သတမငးမဟသမမေမကသပ ေငေရငကချမပ သတေရးရမးပ

ချကကသပ ြည မြည မာာေဖငြည သကမငကသပ ကသယငးယမျငးအငးသတးလပ ြည မေမပ မေချြါပ

မယ။ပ

ာသလအမပTheပGovernmentပCommitပ itsပpartiesပ toပ respectပ theပcivilပandပpoliticalပ

rightsပofပIndividuals,ပincludingပtheပElectoralပright။ပအဒပElectoralပrightပဆသမပLoopပholeပ

ကသပအမသတးချြြ းေမငမပေငမချ မငပဘငမငခည ငးေမပကျေမငမသလဆကသပေငမငကသပမသငးြါပ

ဘးခဗျငး။ပ ာသလအမပ မရးပ Textပ ငအသြမြါေြမပ ကျေမငရာငးမပ ဘငမငြည ဥြေဒမငေမငပ

မသးမပ မမသ တအမး၌ပ သတေရးေငကမပ ြါေခရမဆသမငကသးပ ကခတရငပ

အေကြ ငးမရြါဘး။ပ ဒသမယမချကကေမငပ ငချြမငပ ကမခတသ မြည ဋဌငးချကမချလကသပ

Reservationပသြမယဆသြြ းပဦးချမးေအးပကေြည ငမငးြါမယ။ပMOFAပကေမငမပဘယအချကကသပ

ပခင းချကာငးမဆသမငကသပ ေငေမသးမငပ အဆသရ ကပ ICCPRပ ကမမေရးာသးဖသလအမကပ

တမေမငကသမမငဟငပ ကြ းမငးမအငးးချကြါြ။ပ မ ငဂငမေဆငမမငပ မမသလမမးကသပ

မေငဘလပ မ ငဂငေဆငခငေမငးမသပ ဖည ေြါမယ။ပ မမယမချကကေမငပ

ငချြရပArticle(12.1)ပမငပEveryoneပLawfullyပwithinပtheပterritoryပofပaပstateပshallပwithinပ

thatပ territory,ပ haveပ theပ rightပ toပ libertyပ ofပ movementပ andပ freedomပ toပ chooseပ hisပ

residenceပသလပေဖငြည ာငးြါမယ။ပအဓြပငယကေမငပမသ းမပမမြသ ကအမးပဥြေဒအရပ

မြငမငးငခပ အေခည ချခကသပ ေရးချယခရမသလပ ဖည ြါမယ။ပ ရးရးြေြည ငမယပ

ဗျင။ပရခသမငရေမပသတမငးမဟသမမဘ ငဂါကသပဒအခအေရးမျ းပမေြးသြါဘး။ပဒါေြမပငချြပ

ကသကမမေရးာသးရေမငပမချမငပမမသလကပဒါလကသ ြြ းေမငမပအခအေရးေမငးမယဆသမငပ

ာမးငးမမမသးပမြါမယ။ပမသမတအချကအေလကေမငပArticle(24.3)မငပEveryပChildပhasပ

theပrightပ toပacquireပ inပaပnationalityပသလပေဖငြည ာငးမ။ပအဓြပငယကေမငပကေးမယပ

61

မကြ မး

မသ းမပ သ တမငးမဦးအေလပ ခတယြသ ခရမဆသပေမငပ သတးေမေဘငမမြါဘး။ပ အမြည ပ

ပြြ းမပကေးမယဥြေဒမငးပဒမေဘငာငးေမြါေသလပကျေမငကလကကခြါမယ။ပဒါကသပ

မေဘငမသလရရပ သတမငးမဖည ေမးမပ ြည မ းကသေရငကရေေမငပ ဘ ငဂါကေးေမကပ

ချကချးသတမငးဖည ခရမယအေအာငးဖည ေြါမယ။ပကျေမငမသလမငပ၁၉၈၂ပခသ၊ပသတမငးပ

ဥြေဒပ အမအးြည ဋဌငးာငးြြ းဖည သလပ အဒဥြေဒအမသ းမငပ အသးရဘကကပ သကငကျမသတးဖသလပ

အမကပ ကျေမငအေလပ မြည သြါမယ။ပ ေငကဆသတးမချကကေမငပ ICCPRပ ဟငပ Legally

Bindingပ ရြြ းေမငမပ ဒါေမကသမသကငဘးဆသရေမငပ ကျမအဖေေမကသြါပ ဆလကျြါမယပ

ဆသမအချကြါြ။ပ ကျေမငမသလသပ ြည မ းသတေရးြေားေြမသ တမသ တဟငပပ

ောငေချငကာကသပ မသးေမသဖည မငကသးပ သးရမြြမြါမယ။ပ ါးငကသမငမည ြြ းေမငမပ

ါးမေငးချမကသပမမည သလမဖည ဘးသလပေြည ငကြ ငးသြါမယ။ပဂသတးချြအေလကေမငပICCPRပငချြမငပ

ြါေေရးကသပ မအငးဖည ပ မေဘငမြါမယ။ပ ဒါေြမပ ကသယငးယေမကသပ ရးးငချြည ဖသလလပ

Reservationပ သြမယအချကေမကသပ တမေမငကသပ ငေရငကရးးမြည ဖသလလပ Timingပ

ကသးပ မရငေရးချယမြါေကြ ငးပ ဥကကဋဌကြ းမမဆပ ေးငးငလမြည အြြါမယပ

ခဗျငး။ပအငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ မြမေမငမငးကသယငးယပ ဒသမယဗသမးကြ းမျးာကေးပ ပ ေဆးေးဖသလပ

ပဖည ြါမယ။

ဒသမယဗသမးပကြ းမျ းာကေးပပ(မြမေမငမငးကသယငးယ)။ ။ပ ေးငးအြမပ

ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပပ တမေမငကသယငးယမျငး၊ပ ြည ောငသအဆပအဖအးပ

ေမျငး၊ပ ဖမကြ ငးာငးမပ ဧမေမငမျငးအငးသတးပ မ ငဂငြါခဗျငး။ပ ကျေမငကေမငပ

မြမေမငမငးပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဒသမယဗသမးကြ းမျ းာကေးပ ပ ပဖည ြါမယ။ပ

ေဒါမတင၊ပ အမမမဆဒယကပ မမးမအဆသအေြါမငပ ေဆပးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌကြ းပ

ခဗျငး။ပ အဆသရမြည မငးမအာမငပ သ တမငးပပ သတမငးအခအေရးမျငးကသပ ြည မမျငးပ

ရရသ ေရပ သတေမငအသးရမပ ြသမသမငေရငြြ းပ မငေယငသ မသလပ ေဆးေးမငးခမငပ

ေမ ရြါမယ။ပ ငချြမငြါေကမမေရးာသးခည းအငးဖည ပ ရရငသမပ အကျးအမည မမျငးကသပ

ေဖငြည ာငးမငေမရြါမယ။ပကျေမငအေလပေဆးေးသမငကေမငပအဆသရမြည ခမပအကျးပ

62

မကြ မး

အြည မျငးေငကလေမငပ မသတေငကသ ြါဘး။ပ ဖည မမငကေမငပ သတမကငငချြမျငး၊ပ

အြည ြည ဆသရငငချြမျငး၊ပသတေမငအေလပကမမေရးာသးဖသလ၊ပြါေဖသလကစမျငးပပြမမကပ

သလပ သတေမငမမတမရပ မေဏတငအမပ ငချြ၊ပ ရးးချက၊ပ အငးမငချက၊ပ အငးးချကပ

မပ အချကအကေမပ ြည ြည သတသတလပ တမေမငကသမြည ငမငမငပ ြည ောငသတမေမငပ

ကသယငးယမျငးကပ ကျယကျယြည လြည လေဆးေးြြ းပ အမြည မပ၊ပ မြည မပပ ဆသတးဖည မမမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ICCPRပ ကသပေငကြ မအခါမငပ အြသ းေခည ငကြသး၊ပ ငြသဒပ ၅၃ပ ြသဒပ

ြါေေကြ ငးေမရြြ းေမငမပ ငြသဒ မငြါမပ ဤြဋဉငဏ ငချြကအမအမမြည ာငးမပ

အခအေရးမျငးကသပ ေငေရငကသကငသ ေရးအမကပ သတေမငအေလပ ဘငေမြည ဆပ

ေဆငရကြြ းြြ ။ပ ဘငေမသြဆကသြေဆငဖသလရေမး။ပ ဘယအချေငကမငအမဖည မငပ

။ပ ဒပ ICCPRပ ငအသြမငပ ကမမေရးာသးသကခည းအငးဖည ပ အငးမငချကေမကဘငေမ၊ပ

အငးးချကေမကပဘငေမ၊ပဘယသကသငးကြ မငပမငေမကသပကျေမငမသလချြည ဖသလသြါမယ။ပ

ICCPRပ ငချြရပ အြသဒပ ၂ပ အြသဒခပ ၃(ဂ)ရပ ေဖငြည ချကေမမငအရးပ သတေမငကအငမခတပ

သြြ ငးသလပ ေမးရငရြါမယ။ပ ငချြရပ အြသဒပ ၆ပ အြသဒခပ ၄ပ အရပ ြည ဒဏေြည ငးခတငးဖသလပ

အမကကသးပ မကဆသရငသ တရဥြေဒေမကသပ ေကျငမငးမငငး။ပ ဒါမမဟသမပ ဒါအြည ပ

ငြသဒပ၉ပအြသဒပ၁၂ပအြသဒခပ(၂)၊ပ(၄)ပအြသဒပ၁၄ပ(၁)၊ပ(၆)မသလမငပေဖငြည ာငးမပအချြအခည ငအငဏငြသပ

သတမသ တရပမြငမရငးရေရးကသပာြါးမငငး။ပာြါးေမငးမဖည ပ ေမးရငပ

ေမဖည ငြါမယ။ပ ကျမ ငချြြါအချကအကမျငးဟငးပ သတေမငရမဆဥြေဒမျငးပ

ပပသကေျငောမပရ/မရပေဖငြည မြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ Powerပ Pointပအမသတးြည ခပြည ြါရပမြည အြြါမယ။ပကျေမငအေလပ

တမေမငကြ းကသပ မြည သမငကေမငပ ICCPRပ ငချြမငကမမေရးာသးေရးကစကသပ အခသသပ

တမေမငကေပ အဆသအဖည မြည ြြ းပ ေဆးေးအမြည ခည း၊ပ မမမမးမခည း၊ပ မမမမးမပ

ေငကြ ခည းမပတမေမငကမငေခတေဆငရကရမပကစမျ းမဟသမမအမကေကြ ငပအခသသပ

မေဆငရကမပြါေကြ ငးပ မးေကြ ငးေြါေကြ ငးပ ောငကြည သြါမယ။ပ အဆသမငပ

အဆသရအေလပဘယမလကသ၊ပဘယအဖကသပမမကျကျပမသကမးာငးမငမြါေြမးပအဆသရရပ

63

မကြ မး

ေမငပပ ြည မလအကျးေရ ေဆငရကသမငကသေမငပေးငးြါမယ။ပမသလေမငပဥြေဒြည ေရးပ

မငောမးေဆငေမပကျေမငမသလတမေမငကသယငးယမျငး၊ပတမေမငကြ းရပဂသဏမကခငကသပ

ေရးြြ းေမငမပ တမေမငကသယငးယမဦးအေလပ ောငကြည ေဆးေးသမငကေမငပ အဆသရပ

မသကမးမကစရြဟငပဖးြသတအေခည ခတဥြေဒြသဒမပ၂၀၉ပြသဒမခ(က)ပြသဒမခ(ခ)မသလအရပသတေမငပ

မမတမရပ မငေပသြြသ ခ ဖည ြြ းေမငမပ သတေမငမမတမကပ ေဆငရကခည းမရသလပ ြည မလပ

တမေမငကမသကမးေြးရမသပ ဖည ေြါမယ။ပ ဒါအြည ပ အခသသပ အြည ြည ဆသရငငချြမျငးပ

ချြဆသခည း၊ပ ြါေကမမေရးာသးခည းဆသ ရငကစရြမျငးဟငပ အသြချြေရးမဏဍဖည မအသးရကပ

မငေခတေဆငရကရဖည ြြ းေမငမပငးက စအေြါအမြည ခည း၊ပအမြည ရည းြယခည းမပ

မသလမငပ ြည ောငသတမေမငကပ သြေဆငရမငြပ ဖည ြါမယ။ပ တမေမငကအဆသေအငြြ းပ

မသကမးသလပ သတေမငမမတမကမမေရးာသးရမငမျ းပ သတးေမဖည မပြါေကြ ငးပပ သတေမငပ

မမတမကမမေရးာသးမအခါမငးပအဒသဆသရပ ဒပ IssueပProcessပ ေမအရဆသရပသတေမငပ

မမတမကသပြြည မပခည းဆသရငြည ဋဌငးချကဖည မပဖးြသတအေခည ခတဥြေဒြသဒမပ ၆၆ပြသဒမပ၇၁(က)ပ

၅ပမသလပးပြ းေေကြ ငးပောငကြည ေဆးေးသြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ သတေမငပ သတမငးမသလရပ အကျ းပ

းြငးပမကဆသမအဆသေမကသပ မမးခည း၊ပ ေဆးေးခည း၊ပ ဆသတးဖည မခည းဟငပ တမေမငရပ

မငေမရြဖည မပ အြည အားေကျငးခည းကသပ ေဆငရကခည းသလဆသေမငးပ ြည မလပ

တမေမငဆသရငဥြေဒြသဒမပ ၅၂ပအရပေဆငရကမအခါမငပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒြါပ ြည ဋဌငးချကပ

မျငးဖည မပသတေမငမမတမရပမငေပသြြသ ခအြသးဖည မပြသဒမပ၂၀၂ပ၊ပြသဒမပ၂၀၄၊ပြသဒမပ၂၀၅၊ပ

ြသဒမပ၂၀၆၊ပြသဒမပ၂၀၇၊ပြသဒမပ၂၀၈၊ပြသဒမပ၂၀၉၊ပြသဒမ၂၁၄ပမျငးြါပကစရြမျငးကသသြေဆငမအခါမငပ

ပြည မလတမေမငပမသလမဟသမပ ြည ောငသတမေမငကပမသကမးရခည း၊ပအဆသမမး၊ပေဆးေးပ

ဆသတးဖည မရခည းဟငပ မဖည မပြါဘး။ပ ဥြေဒြည ေရးကဏဍကပ တမေမငအေလပ သတေမငကသကသယငးပ

ပြည ေမငပ မည မငမသ တသတးမငပ သတမငးအငးသတး၏ပ အာမအာြေရငရရေမငပ သတေမငပ

အကြ းအကပပ သတေမငအသြချြေရးအကြ းအကကသပ ဖအငးေြးေမသဖည ြြ းေမငမပ အသးရပပ

တမေမငြမမသကမမျငးကသပဖည ေြါေသ မယသလပောငကြည ေဆးေးသြါမယ။ပ

64

မကြ မး

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ဂသတးချြပအေလပ ေဆးေးသမငကေမငပ အဆသရအေလပ သတေမငပပ

သတမငးမျငးရပ အကျ းးြငးပမကဆသမပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒြသဒမပ ၁၂၇ပ ြသဒမခ()ပ ြည မလပ

တမေမငဆသရငးဥြေဒပ ၁၅၅၊ပ ၁၅၆၊ပ ၁၅၇၊ပ ၁၅၈ပ မသလပပ ကသကမအဆသမရြကသပ မမးပ

ငခည းအေြါမငပ ေးငးြါေကြ ငးပပ ကျေမငအာကကေဆးေးမြည ခမသပ ဒအဆသကသပ

တမေမငကဆကကေဆငရကြါကပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒြသဒမပ ၂၀၉ပ အရပ သတေမငမမတမပ

ရမငေပသြြသခပဖည ေခည း၊ပ သတေမငမမတမကသြြည မခည းဆသရငပ ြည ဋဌငးချကဖည မပ

ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒြသဒမပ ၆၆ပ ြသဒမပ ၇၁(က)ပ ၅ပ မသလပးပ ဆကြြမမကေမငဖည မပ

အမကေကြ ငပ အဆသကသကလကကြါမယ။ပ ကျေမငမသလပ တမေမငမငအဆသမခသမြြ ပးေမငမပ

Topicပမခသ၊ပIssueပမခသကသပအဆသရရေြးချမပMessageပအေြါမငပတမေမငကသယငးယပ

မျငးကပ ောငအမျ းမျး၊ပ အမည အမျ းမျ းလပ ေဆးေးကြ မအခါမငပ အဆသမမးမပ အဆသရရပ

မငေယမ၊ပ မငေခတမဟငပ ကြ းေးမအမကေကြ ငပ အဆသရအေလပ ယခသအဆသအငးပ ြည ပ

သမမမးြြ းပေမးခးအဖည မငပေမးမည းမငးမြါေကြ ငးပအကြ တြည ေဆးေးရးလပဂသတးချြြါမယ။ပ

အငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေမငကသမမဆဒယမပေဒါေမမည ပေဆးေးဖသလဖည ြါမယ။

ေဒါေမမည (ေမငကသမမဆ ဒယ)။ ပပပပပပပပပပ။ပေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးြမ ငဂငြါရ။ပ ကျမကေမငပ ရခသ ြည ယ၊ပ ေမငကသမမဆဒယမပ

ပြည မလတမေမငပ ေဒါေမမည ပ ဖည ြါမယ။ပ ကျမအေဖည ပ အမမမဆဒယမပ ေဒါမတငပ

မမးခေမငပမေမငဒမသကေရပမေဆငကေရးအမကပအအေရးြါေမငပအရြဘကပ

ာသဆသရငရြသခပ ပပ သတေရးဆသ ရငရြသခမျငးကသပ ေးငးသကငရပပမရငးဥြေဒသးမသးမပ

ရေရအမကပ အရြဘကာသဆသ ရငပပ သတေရးဆသ ရငပ ရြသခမျငးပမကဆသေမငပ သတပ

မကငမေဘငမငချြ(InternationalပCovenantပ onပCivilပ andပ Politicalပ Rights-ICCPR)ကသပ

ကမမေရးာသးရပ ြည ောငသအသးရအငးပမသကမးေကြ ငးအဆသကသပောငကခတေဆးေးမငးမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ မည မငသတအေလပ လအခပအေရးကသေးငးသကငြြ းပ အေးာငးပ

ေဆငရကေမငကသပ အငးသတးအမြပ ဖည ြါမယ။ပ ဘငေကြ ငဆသေမငပ ၁၉၄၈ပ ခသ၊ပ ဒဇဘငပ

65

မကြ မး

၁၀ပ ရကေလမငပ အမြည ခမပ အြည ြည ဆသရငပ လအခအေရးေကြ ငငမမးပ (UDHR)ပ ကသပ

ြာမဦးဆသတးအမအမမြည ခမပ သတေမာမငပ ပမည မငသတဟငပ ြါေခမပ သတမသ တြပ ဖည မငပ

ေကြ ငြပ ဖည ြါမယ။ပဒါအြည ပကျမမသလ သ တရပ၂၀၀၈ပခသဖးြသတအေခည ခတဥြေဒအခး(၈)မငးပ

ကျမမသလပမည မငသတမငးေမရပခတငးရရြသခပ၊ပအခအေရးေမကသပအမအးေဖငြည ြည ဋဌငးာငးပ

မငကသပ ေမ ရမငဖည ြါမယ။ပ ဒါေြမပ ကျမမသလသ တမငးေမဟငပ သတမငးပ သတေရးဆသရငပ

အခအပေရးမျငးကသပ အြည အေခတငးရရေြြ ငးသလဆသရပ မခတငးရေမးဘးသလြပ ေြည ငရမငဖည ြါပ

မယ။ပဘငေကြ ငဆသေမငပသတမငးေမရပအေခည ခတရြသခပမျငးဖည မပသတပခြ တ မချငပအမကရပ

ြသခ ၊ပ ကျခမသလ ြည မဆကဆတခတရခည းမပ ကးမြသ ခပ၊ပ ဥြေဒအရာေရငကေမငပ အကငအကယပ

ရရခတငးြသခ ပ ပပးသမသ းရးမငးမျငးရပအခပအေရးမျငးပအြည အေခတငးရရြသ ခပမျငးကသပ

မရရေမးမငကသပ ေမရြါမယ။ပ ဒါအြည ပ သတေရးဆသ ရငအခပအေရးမျငးဖည မပ မြငပ

ာသမေဖငေြည ငဆသခ၊ပ ေရးမငးခပ၊ပ ြ မးချမးငအဖအးမျငးပ ဖးမောငခပ ပပ မမရငးပ

ဖမးဆးချြေငခတရခည းမပ ကးမြသခပမျငးမငးပ အြည အေခတငးခပမရရေမးမငကသပ

ေမ ရြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပအြည ြည ဆသရငပလအခအေရးေကြ ငငမမးဟငပေကြ ငငမမးမသလရပ

မေဘငမဘငေအမသ းြပ ေးငးသကငမမရဘးဆသရပ အြည ေြးအေရးယမြည သြေြးသခည းပ

မရမအမကပ မည မငသတရပ ၁၉၄၈ပ ေငကြသ းပ ေခမအဆကဆကကသြည ကြ မယဆသရပ ေကြ ငပ

ငမမးြါရြသ ခပ၊ပအခအေရးမျငးကသပ မည မငသတမငးမျငးအေဖည ပဒကေလအာပအြည အေခတငးပ

ခမျငးမရရေမးမငကသပ ေမ ရမငဖည ြါမယ။ပ ဒါဟငပ ဘငေကြ ငဆသရပ လအခအေရးေကြ ငပ

ငမမးကသပ မသကင၊ပ မကျပမသတးရပ ဘငမမဖည ဘးဆသမမေဘငာငးအမည ေမေကြ ငြပ ပဖည ြါပ

မယ။ပ UDHRပ ကသပ မသကငရးပ အြည ေြးအေရးယခတရခည းမပ ကးမခရေြြ းပ အကျးပ

မကေရငကမအငးဖည းပ လအခအေရးေးငးသကငမပ သတေမကပ ြည မြချမင၊ပ

ေေဖမင၊ပ အမအမမမြည မငပ းြငးေရးြမဆသလခတရေငကေအငအာြပ ခတေရခည းေကြ ငြပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလ UDHRပ မငြါမပလရြသခ၊ပ အခအေရးမျငးကသပ ေးငးသကငသဖသလပ

အမကပ ကသမမဂဂအောောငခတကမဆပကေြြ းေမငပ ငချြငမမးေမအဖည ပ

အမြည ေရးဆြည ဋဌငးသဖသလအမကပ ေကငမမေမဖးြြ းေမငမပ မငေေမေြးအြခမငပ ညဖပ

66

မကြ မး

ြါမယ။ပ ငချြရမေဘငမရငးအရပ ေကငမမဖ းခည း၊ပ ငချြအမကေခည း၊ပ ငချြအငးပ

အမအမမြည ကမမေရးာသးခည းပပ အရခတငမခည းမသလြါရမငပ ဖည ြါမယ။ပ ငချြမငပ

ကမမေရးာသးာငးမပ သ တေမကပ ငချ ြြါအချကအကေမကသပ ေးငးသကငမမရဘးဆသရပ

မငေယမ၊ပ မငေခတမအြသ းေမြါပ အမအကျြါေငမငဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလပ အြည ြည ပ

ဆသရငပ လအခအေရးေကြ ငငမမးမငြါမပ လရြသခ၊ပ အခအေရးမျငးကသပ ငချြကြ းမျငးပ

အဖည ပ ခခည ငးကြ ပမယဆသရပ အဓကအေရးကြ းမပ ငချြခသကသပ ေမရမငဖည ြါမယ။ပ အဒါေမပ

ကေမငပ သတမငးပ သတေရးဆသ ရငအခအေရးငချြ(ICCPR)ပပ းြငးေရး၊ပ မေရးပပ

ယဉေကျးမဆသ ရငပအခအေရးငချြ(ICESCR)မသလြပ ဖည ြါမယ။ပအဒ ငချြခသာကမပကျမမသလပ

ပမည မငပသတဟငပ၂၀၁၇ပခသ၊ပ ေအငကမသဘငပ၆ပရကပေလမငပ ICESCRပငချြကသကမမေရးာသးပ

ခြြ းပ ဖည ြါမယ။ပ ေငကာြအေရးကြ းမပ ငချြမခသဖည မပ ICCPRပ ကသမငပ ကမမေရးာသးဖသလပ

ကျရေမငဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ဂသတးချြအေဖည ပ မည မငသ တရပ ြည မ းဥြေဒေမမငးပ ICCPRပ ပပ

ဆက ြြြ းေမငမပ မးခည ငးဥြေဒမျငးြည ဋဌငးာငးြြ းးပ ဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ အဆသရပ

ောငကြည ခမသပ အြည ြည ဆသ ရငပ လအခအေရးေကြ ငငမမးြါပ ရြသခ မျငးကသပ ကျမမသလပ

သတမငးေမအေလပအြည အေခတငးြသခပရရေရးအမကပ သတမငးပ သ တေရးဆသရငပ ရြသခပပ

ပမကဆသ ေမငပ သတမကငမေဘငမငချြ(ICCPR)ပ ကသပ ကမမေရးာသးရပ ြည ောငသပ

အသးရအငးမသကမးေကြ ငးအဆသကသပေးေးကကပောငကခတအြြါမယရ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပဆမြရငဘမမဆဒယမပဦးသတဂျတဆမသ ပေဆးေးဖသလ ဖည ြါမယ။ပ

ဦးသတဂျတဆမသ (ဆမြရငဘမမဆ ဒယ)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းပပ

အငးသတးမ ငဂငြါ။ပ ေဒါမတငရအဆသပ ောငကခတေဆးေးမငပ ဖည ြါမယ။ပ ဤငချြကသပ ကသမမဂဂပ

အောောငခတကပ၁၉၆၆ပခသမပအမြည ခြြ းပ ၁၉၇၆ပခသပ မမမြြ းအမကေငခပ

မငဖည ြါမယ။ပ ဤငချြဟငပ ကသမမဂဂြဋငဉငမမး၏အေခည ခတမမျငးအေြါပ အေခည ခတမည ဖျငးပ

ခတြြ းပ ယချေခမအပ ၂၀ပ ရငသေခမယေငကြသ းပ ကမဘငလအဖအးေမကပ မေရး၊ပ

သ တေရး၊ပဘငမငေရးမပမမကြည ငးမမျငးေြါအေခည ခတြြ းဖည ေြါငမပ ြည နငေမကသပမကဆသရငပ

အသးရမျငးအေဖည ပ ေဖည ရးရငမငပ ဘကသကမကးငပ ေဖည ရးရအမကပ ားေကျငးမေဘငပ

67

မကြ မး

ချမမဖသလပသအြချကအရပကသမမဂဂကြည ဋဌငးသကမပသတမကငမေဘငမငချြဖည မငးမယ။ပ

အဖ ေဖည သမ သ တမျငးကပ အဖ ေဖည သေကြ ငးပ ေေငကာငးရငမပ းမးမျးဖည ပ

အဖ ေဖည ငသြါမယ။ပ မးကငချြကသပ ကမမာသးြြ းေငကပ ကခတခည း၊ပ အမြည ပ

ပခည းကသပ ခတယခည းဖည မ။ပ ေငကမးကေမငပ ကဦးကမမာသးာငးခည းမရဘပ အမြည ပ

ကခတခည းြပ ဖည ြါမယ။ပ မကဆသ ရငသတမျငး၏ပ ငချြြါအချကအကမျငးကသပ သကငပ

ေဆငရကမအေအာငးကသပ လအခအေရးေကငကေြြ းပ ချမမာငးမပ သြာသတးသြးမျငးပ

အပ ေငကြ မသတးမြြြ းပ မးမအဖ ေသ တ ဖည ငမအမကပ ဆသတးဖည မခရမငဖည ြါပ

မယ။ပ မေဘငမငချြကသပ ကခတအမြည ာငးမပ သတမျငးအေဖည ပ လအခအေရးကသပ

ကငကယရပပ ေငေရငကရအသလငပ ဥြေဒြည ေရး၊ပ အသြချြေရး၊ပ မရငးရေရးမျငးကသပ

ေဆငရကရငမပ ငချြြါအချကအကမျငးကသပ သကငရမဖည ြြ းပ ာေရငကေမငကသငးမပ

ကသးေြးရမငပဖည ြါမယ။ပ

ပမည မငသတဟငပ ကသမမဂဂြဋငဉငမမးကသပ ဦးဦးဖျငးဖျငးပ ကြ ဆသကခတြြ းပ အဖ ေသတပ

ပဖည မပ မသးြည ေမာမငပ ြါေခြါမယ။ပ ြ မးချမးငအမယဉမောသေရးမကသပ ဦးေဆငပ

ေဖငာသမခမပ သတေခါးေဆငေမာမငပ ဦးသ၊ပ ချအသးပ လပ ေးင မသလဖည ကြ ြြ းပ ဤမပ

(၅)ချကကသပ ကမမာသးခကြ မပ ဘေဒါးငခတကသပ ဦးေဆငခမပ အဓကမသးြည ေမာမငပ

ပမည မငသတြါေခြါမယ။ပ သတမကငဘကမသကြရငးမမငပ မကကြ ငြါေမ သတဖည ခပ

ြါမယ။ပ ဦးမလသပ ြသဂဂ မျ းဟငပ ကသမမဂဂကသပ ကျမးကျငဦးပေဆငခြြ းပ ကမဘငြ မးချမးေရးကသပ

ကငကယပ ားမမးရငမငပ ငမရခြါမယ။ပ ကမဘငမတမမြရငးမပ မျကငငမငးပ

ာရငးမသ တပဖည ခြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ မငးမမသ းဟငပ ကသာသမသြမမသကြ၊ပ မြပတးြငမးမြမမသကြ၊ပ

သတေရးြ မပ မသကြယြယမသတးခသဖည ပ ရမကြ းာငးေမပ အဆသတးမရခရးဉဖည ြါမယ။ပ ဒပ

ေယဘသယျမမသ းယငမမရငးေအငကမငပ မျး၊ပ သတပ မငေမဟငပ မမမျ း၊ပ မမမသ းြည ရပ

ကသယြသ ကခဏင၊ပ ကသယြသမဖသး၊ပ ကသယြသ မသ ေမကသပ ကသယမသေရးချယြြ းပ ခရးမငးေကြ ပ

ရမငဖည ြါမယ။ပ မချ မသးကပ အေရေမငအငရရအချမးမငဆသတးလပ တြည မဖယဖည ခမပ

ကျေမငမသလမသ းြည ဟငပ မြေရးရမငပ အပ ၇၀ပ ေကျငခ ြြ ဖည ေြမပ ယခသအချအာပ

68

မကြ မး

အမျ းမငးရကြ ငးေေရမသး၊ပ ြည မးြ မးချမးေရးမေဆငကေရမသး၊ပ ြည ောငသပ

မေဆငကေကြ မသးပ ဖည ြါမယ။ပ ဒမသကေရအမကးေြည ငးေရမသးပ ဖည ြါမယ။ပ ဒသပ

ပဖည ရမအေကြ ငးရးကေမငပ ကျေမငမသလေေငကမးခရမပ ခရးမးေကြ ငးရအမျ းမငးပ

ကခဏင၊ပအမျးမငးမဖသးကသပေရးချယရငမငပမသတမရငအမငးအယးရသလြဆသမငကသပေခတရမငပ

ပဖည ြါမယ။ပဤအမငးအယးရအေခည ခတအေကြ ငးရးကေမငပ ြည မေမကြ ငးကပမမ မအမည ၊ပ

အယအဆေမကသပ ြည မေမအမးကပ ြဋြကခအဖည ပ မေဖည ရးခသလြဖည ြါမယ။ပ ယခသပ

ကျေမငမသလေေငကမးေမပ ဒမသကေရအမကးေြည ငးေရးသြးဟငပ ကျေမငမသလရပ

အမျ းမငးကခဏင၊ပ အမျ းမငးမဖသးကသပ မမမဖသလ၊ပ မးမအမသးမငးဖသလပ ဖည ြါမယ။ပ မမပ

ကြည ငးမကသပ ြငေြါးြာငးမပ မငးမမသးရ ပ ြမေရးေကြ ငးလပ ကျငပချမဆကပ

ေြါးြာငးမပ ဖကဒရယလအဖအးမခသဖည ငေရးြပ ဖည ြါမယ။ပ ငချြကသပ ကမမပ

ာသးခည းဖည ပ ချကချးအဖေသတဖည ငခည းမဟသမဘပ မကဆသရငသတအေလပ အဖ ေဖည သပ

ေကြ ငးပ မေဘငာငးေဖငြည ခည းမငပ ဖည ြါမယ။ပ လအခအေရးေကငကပ ကငမခသပ

ေငကြ အကဖည မြြ းပ မကဆသ ရငသတကးပ ြည ဆသြေဆငရငေမကသပ အဆမ ဖည ပ

ပြြ းမပအဖ ေသတပ ဖည ငမငပ ဖည ြါမယ။ပဤငချြကသပ မည မငသတကပြါေကမမာသးခည းဖည ပ

အးြဆသတးအကျ းမကေရငကမပ ရ သ ြါမယ။ပ (၁)အချကကပဒမသကေရတးအရပေရမးေရငကပ

ေကြ ြြ ဖည မပ ကမဘငဒမသကေရမမငးသလအမကမြြ းပ ေခမမမမသ းေရးေကြ ငးကသပ အမပ

ေေငကမးဖသလပ မည မငသတကပ ဆဒရေကြ ငးေဖငြည ခည းဖည ြြ းပ သတေမငရဂသဏမကခငကသပ

မ သတမရငမည မေြးသ ြါမယ။ပ (၂)အချကကပ ကရေေငကမးေမပ အမျ းမငးရကြ ငးေပ

ေရးပ ြည မးြ မးချမးေရးသြးခရးဉအမကပ မသတမရငေမငပ အမသ းအမငအာပ

အောငကအကြည ားေကျငးေြးသရငရြါမယ။ပာသေကြ ငပေဒါမတငရပ ICCPRပကသပကမမပ

ာသးရပ သတေမငအသးရအငးပ မသကမးေကြ ငးအဆသကသပ ောငကခတေဆးေးအြြါမယခဗျငး။ပ

အငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပယေေးမဆဒ ယမပဦးမျ းေဇငဦးပေဆးေးဖသလပဖည ြါမယ။

ဦးမျးေဇငဦး(ယေေးမဆ ဒယ)။ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ

ဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးြမ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ ယေေးမဆဒယကပ ြည မလတမေမငပ

69

မကြ မး

ကသယငးယပဦးမျ းေဇငဦးပ ဖည ြါမယ။ပကျေမငအေလပအမမမဆဒယကပေဒါမတငပမမးပ

ာငးမအဆသအေြါမငပအကြ တြည ောငကခတေဆးေးမငးမငပဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါမပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ကျေမငမသလသ တဟငပ ဒမသကေရဖည ပ ဖကဒရယပ

ပြည ောငသကသပမေေငကမးေမပသတမသ တဖည မငအပမရငးမေမခည း၊ပမြပ

ပခည း၊ပမေခည းမးဟေမငပေငကြါမရငးမျငးပြသမသားကငးငေဖသလပလအေခည ခတရြသခေမပ

ကသပကငကယဖသလ ပားမမးေငေရငကဖသလအမကပသအြြါမယ။ပInternationalပCovenantပonပ

Civilပ andပPoliticalပ Rights(ICCPR)ပ ငချြဟငပသတမငးပ သတေရးအခအေရးကသပကငကယပ

ေြးရပ ရရယမပ သတမကငမေဘငမငချြဖည ြါမယ။ပ အြည ြည ဆသရငလအခအေရးပ

ေကြ ငငမမးမငြါရမပ သတမငးသ တေရးဆသရငအခအေရးမျငးကသပ ြသမသမကျယငပ ေဖငြည ပ

ာငးမပ မေဘငမငချြးပ ဖည ြါမယ။ပ ICCPRပ ငချြကသပ ၁၉၆၆ပ ခသ၊ပ ဒဇဘငပ ၁၆ပ

ရကေလမငပ ကသမမဂဂအောောငခတရဆသတးဖည မချကပ အမြည ြည ဋဌငးခမငပ ဖည ြါမယ။ပ

၁၉၇၆ပ ခသ၊ပ မမပ ၂၃ပ ရကေလမငပ မအမကေခြါမယ။ပ သ တမကငမေဘငမငချြဖည ပ

မငအပ အမြည ြါေကမမေရးာသးာငးမပ အဖ ေသ တေြါးပ ၁၇၂ပ သတအာရြြ းပ

ြဏငမကမမေရးာသးာငးမသ တကေမငပ ေခည ငကသတရြါမယ။ပ ြါေကမမေရးာသးခည းပ

မရေမးဘပ ကျရမသတပ ၁၉ပ သ တာမငပ ကျေမငမသလမည မငသတးပ အြါအေဖည ြါမယ။ပ

ငချြကသေငကြ မအခါမငပအြသဒေြါးပ ၅၃ပြသဒြါရမငကသပေမ ရရြါမယ။ပငချြရပအြသဒပ

၁ပ မငေမငပ ကသယြသြည ဋဌငးခဖည ြြ းပ အြသဒပ ၂ပ ကေပ အြသဒပ ၅ပ အာဟငပ မေါဒမျငးပ ဖည ြါမယ။ပ

ငချြရပအြသဒပ ၆ပကေပအြသဒပ ၂၇ပအာဟငပအခအေရးမျငးဖည ြြ းပအြသဒပ ၂၈ပကေပအြသဒပ ၅၃ပ

အာကေမငပလအခအေရးေကငမမရမငေမျငးြပဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါမပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ICCPRပ ငချြမငြါမပ အြသဒေမငေမငမျငးမျငးဟငပ

၂၀၀၈ပခသ၊ပ ဖးြသတအပေခည ခတဥြေဒပမဆဥြေဒမျငးာမငပ ြါေြြ းဖည ြါမယ။ပ ၂၀၀၈ပခသ၊ပ

ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒမငပလအခအေရးြမမကြြ းပ ြည ဋဌငးေြးာငးမပြသဒမေြါးပအေမည ငကပ

အမည ငးြါရမအာကေပအးယကသပ ေကငကသမမြည ခြည ြါ။ပ ၂၀၀၈ပခသ၊ပ ဖးြသတအေခည ခတပ

ဥြေဒပ အခး(၈)ပ ြသဒမပ ၃၅၃ပ မငဆသရပ မမလကသမေပ မဆဥြေဒအမမြါးပ အမကကသပ

ပဖည ေ၊ပ ြသဂဂ ဆသရငမြမကသဖည ေပ ငဆသတးတးမမရေရ။ပ ြသဒမပ ၃၅၈ပ မငေမငပ သတေမငပ

70

မကြ မး

မပ ေကျးကျြည မပ ကသကးမကသပ မငးမည မ။ပ ြသဒမပ ၃၇၅ပ မငေမငပ ြည မကျးေကြ ငးပ

ြခတရမမဦးဦးမပ ဥြေဒအပ ခသခတေချြခရေရမမပ လအေခည ခတရြသခ မျငးပ

ြမမကမဥြေဒေမကသပ အမအးြည ဋဌငးာငးမငပ ဖည ြါမယ။ပ သတေမငအသးရအေဖည ပ

လအခအေရးကသပ ေးငးမဖသးာငးကငပ အကငအကယေြးသမယဥြေဒမျငးကသပ ြည ဋဌငးြြ းပ

အေကငအာေဖငေဆငေြးေမငပ အာအရငးြပ ဖည ြါမယ။ပ ြည ဋဌငးြြ းဖည မဥြေဒာကပ

အချ လကသပ ေကငကသမမြည ရမယဆသရပ ြ မးချမးငသေေးခည းပ မးခည းဆသရငပ

ဥြေဒ၊ပ သတမငးမျငး၏ြသဂဂ ဆသရငမြမပ သတခြ တ မကသေြးေရးဥြေဒ၊ပ မကကြ းရယအသမျငးပ

ဆသရငေငေရငကေရးဥြေဒ၊ပ ကေးမယအခအေရးဆသရငဥြေဒမဥြေဒမျငးပ ြည ဋဌငးြြ းပ

းဖည ြါမယ။ပဒါအြည ပသတမသတမငးေမအေြါမငပဖြချြချယမေမရမပသတေမငအငးပ

ေငယကဖျကဆးသမမျငး၏ေဘးအတရငယမပ ကငကယေငေရငကမဥြေဒ၊ပ အေရးေြါမတမပ

အကဥြေဒမဥြေဒမျငးကသးပသြမမးြြ းပဖည ြါမယ။ပ

ေးငးအြြါမဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပအဆသရ ကးပငချြမငြါေကမမေရးာသးဖသလမငပ

မသကမးာငးေြမပ ဘယသြသတ တလပ ကမမေရးာသးြါသလပ ကလမမြြ းပ ေဖငြည ာငးမငမရြါဘး။ပ

ဒါေကြ ငပ မည မငသတကပ လအခအေရးကသပ ေးငးမဖသးာငးမ၊ပ ဂသဏမကခငရမပ သတမသ တပ

အဖည ပ ြည မဖသလသမငေကြ ငးေကငး၊ပ ICCPRပ ငချြမငြါရမအြသဒမျငးဟငးပ

ကျေမငမသလသတကပ ြည ဋဌငးာငးမဥြေဒမျငးးပ အချ းကသကမရမငေကြ ငးေကငး၊ပ

သတေရးဆသ ရငဆဒရမကသပ ြည မမအေလပ ငချြမငပ ကဦးအေလပ မည မငသတပ ြါေကမမပ

ေရးာသးမြါမယ။ပ မည မငသတကပ ICCPRပငချြကသပကမမေရးာသးရပအကြ တပြည မင၊ပမသကမးပ

မင၊ပ ေဆးေးကြ မငေမကသပ ခမေမကမးကပ ေမငေမငမျငးမျငးပ ေမ ေရြါမယ။ပ

ICCPRပ ငချြကသပ အချ လသတေမကပ အြည အေေကြ မယ။ပ အချ လသတေမကေမငပ မသကငသပ

မအချကေမကသပ ခင းချကာငးြြ းပ ေကြ မငကသပ ေမ ရြါမယ။ပ ကျေမငမသလသတအေလးပ

အခသကရ သတေရးအခးအကျး၊ပ သတမကငမည မေမကသပ မသတးမြြြ းမမငပ ICCPRပ ငချြမငပ

ြါမပ အြသဒအချလကသပ ခင းချကာငးခည း၊ပ ေကြ ငခည းမျငးြည သြြြ းပ ကဦးအေလပ ေေရငကပ

ကမမေရးာသးမြါေကြ ငးပ အကြ တြည ောငကခတေဆးေးရးပ ဂသတးချြအြြါမယ။ပ အငးသတးကသပ

ေကျးဇးမြါမယ။ပ

71

မကြ မး

ဥကကဋဌ။ ။ပ မြမေမငမငးြည မလတမေမငကသယငးယပ ဒသမယဗသမးကြ းပ

ေဇငားဦးပေဆးေးဖသလပ ဖည ြါမယ။ပ

ဒသမယဗသမးကြ းေဇငားဦး(မြမေမငမငးကသယငးယ)။ ပပပပပပပပ။ပ အငးသတးမ ငဂငြါပ

ခဗျငး။ပကျေမငကေမငပဒသမယဗသမးကြ းေဇငားဦးပ ဖည ြါမယ။ပအဆသကသေဆးေးရပ Powerပ

Pointပမသတးခြည ြါခဗျငး။ပ InternationalပCovenantပonပCivilပandပPoliticalပRights(ICCPR)ပ

ငချြဟငပ Universialပ Decerationပ ofပ Humanပ Rights(UDHR)မငြါေမပ အရြဘကာသလပ

သတေရးအခအေရးေမကသပ ငချြမြည ဋဌငးာငးမငဖည ြါမယ။ပ အမြည ကမမေရးာသးပ

ခမပသတေမကသေငကြ ရပOnlyပSignပကဦးကမမေရးာသးြြ းပအချယေငြြ းမမငပ

Ratifyပ အမြည ကမမေရးာသးခကြ မငဖည ြါမယ။ပ ICCPRပ ငချြမငပ အြသ းေခည ငကြသးလပ

အြသဒပ ၅၃ပ ြသဒပ ြည ဋဌငးာငးြါမယ။ပ ေငကဆကမငချြခသရြါမယ။ပ ကမမေရးာသးာငးမပ

ငချြအဖ ေသတမျငးအေဖည ပ ငချြြါအခအေရးေမကသပ အမမကယပ ေးငးသကငမပ

ရ/မရအငးပေငကြ ြရအမကပလအခအေရးေကငမမကသပဖ းာငးြါမယ။ပ

ေကငမမဟငပ ငချြအဖ ေသတမျငးရပ သတေမငအရခတငမျငးကသေငခည း၊ပ

အသးရမျငးေြါအကြ တြည ချကမျငးာသမြည ခည းပ ငချြြါအြသဒမျငးြမမကြြ းပ အေမးမပ

ရးးချကမျငးကသာသမြည ခည းမသလကသပ သြေဆငြါမယ။ပ ငချြကသအမြည ကမမေရးာသးပ

မ သ တမျငးအေဖည ပ ကမမေရးာသးြြ းမ အမးမငပ ငချြြါအခအေရးမျငးပြမမကပ

၍ပ အသးရ၏သြေဆငချကမျငးကသပ ငချြေကငမမမသလမမးရမငဖည ြါမယ။ပ အရခတငြါပ

အချကမျငးြမမက၍ပ ေကငမမရေမးမည းချကေမကသပ ငဖည ေဖည ကြ ငးရြါမယ။ပ ာသလေငကပ

ေကငမမေရေမငကမငပ ငေရငကအရခတမြည ရမငဖည ြါမယ။ပ အရခတငြမမကြြ းပ

ေမငပ ေကငမမကပ အကြ တြည ချကေမကသပ အသးရကပ သတအမးမငပ ြည အေကငအာေဖငပ

သြေဆငြြ းပြည အရခတရမငဖည ြါမယ။ပ

အသးရမဟသမမအဖအးမျငးကးပ ေကငမမာတမသလပ သတအသကအရခတငမျငးပ

မမးသြါမယ။ပ ာသအရခတငမျငးမငပ ငချြြါအခအေရးဆသ ရငအေခည အေမျငး၊ပ အချကပ

အကမျငးကသပ ေရးမငးေဖငြည ေရြါမယ။ပ ာသအချကအကမျငးကသအေခည ခတ၍ပ ေကငမမကပ

အသးရအဖကသပ ေမးမည းောငကြည သ ြါမယ။ပအသးရမဟသမမအဖ မျငးကးပမကဆသရငအသးရပ

72

မကြ မး

ပ ေကငမမမသလကသပ မျကငချးဆသေမဆသတကြ ငးငမအအဉမျငးမငပ ေငမအဖည ပ

မကေရငကသ ြါမယ။ပအသးရမဟသမမအဖမျငးအေဖည ပမမသ တအသးရအငးပေကငမမရအကြ တြည ပ

ချကေမကသပ မကမသလေးငးအေကငအာေဖငမကသပ ေငကြ ခည း၊ပ ြးမသြေဆငခည းပ

မသလကသပ ေဆငရကသြါမယ။ပ လအခအေရးဆသရငကစရြမျငးပ ကျယြည လငြါရမအမကပ

အချယေငရပသအြေေမးေကြ ငးပေငေမရရြါမယ။ပ

မကဆသ ရငေကြ းေငမျငးဖည မပ သ တခည ငးေရးေကြ းေင၊ပ ြည ာေရးေကြ းေင၊ပ အြည ပ

ပြည ဆသရငြးေြါးေဆငရကေရးေကြ းေငပ မည မငသတလအခအေရးေကငမရမသလြါပ

ြးေြါး၍ပ အချ ယေငမမျငးြည သြြြ းပ သအြမြည ဆေဆးေးမေမကသပ အဆဆပ

သြေဆငြြ းမမငပငချြကသပြါေကမမေရးာသးမြါမယ။ပICCPRပငချြြါအချကအကပ

ေမဟငပ မည မငသတရသတမငးဖည မမ၊ပ ားချြသ မမသလကသပ ာြါးငသ မအမကပ ဉးငးပ

ဆခည ေဆငရကမြါမယ။ပ မျ းေရးပ ဦးေရြည နငရမသတေမကေမငပ ICCPRပ

ငချြမငပ ကမမမေရးာသးကြ မငကသပ ေမရြါမယ။ပ ေခါးဉမျးသတမြြြ းပ ဖအငးေြးငသြါပ

မယ။ပ ေဒါငအောငကအြတမကမသ တေရးမမငးေမ၊ပ အဖအးေမပ ေြါေြါကငသြါပ

မယ။ပ

မမမသလသတရြကမအေခည အေအရပ အမျ းမငးသတကြ းကသပ မျကေခည မြည မေငကြ ပ

ေဆငရကသ မမငပ ကမဘငေမည ေြါမငပ မည မငဟငပ ာငေရမမြ သ မငဖည ြါမယ။ပ မည မငသ တဟငပ

ငချြေးခသကသပ အမြည ကမမေရးာသးခ ြြ းဖည ြါမယ။ပ UNပ Charterပ ကသပ ၁၉၄၅ပ ခသမငပ

အမြည ချမမခမယ။ပ ကသမမဂဂဖးမေဆငကရငမငပ သကငကျမသတးရရရယချကလပ

မမေဘငာငးမျငး၊ပ းမျဉးးကမးမျငးကသပ ေဖငြည ြါရြါမယ။ပ လအခအေရးေမကသပ ေးငးပ

သကငရ၊ပ မည မရပ လအခအေရးေဖငကဖျကာြါးမေမကသကငကယရပ UDHRပ ဟငပ

၁၉၄၈ပ ခသမငပ အမြည ခြါမယ။ပ ြာမဦးဆသတးဖည မလအခအေရးဆသရငငမမးဖည ြါမယ။ပ

သတအငးသတးဟငပ UDHRပ ကသအြည အေသကငကြ မမသလပ မမမယသြါဘး။ပ လအခအေရးပ

ြမမကြြ းပ ငချြကြ းကသးခသရြါမယ။ပ အြည ြည ဆသ ရငဥြေဒမျငးြပ ဖည ြါမယ။ပ အမြည ပ

ကမမေရးာသးမ သတမသ းဟငပ သကငေဆငရကရမငေရြါမယ။ပ အဓကငချြကြ းကသးခသပ

ကသပအမြည ြြ းေငကမငပသအြငမအေခည အေမျငးအရပOptional Protocol မျငးကသပေရးဆြြ းပ

73

မကြ မး

ကသမမဂဂအောောငခတကြ းကပ အမြည ြည ဋဌငးခြါမယ။ပ ေငကဆကမ ငချြယပ ကသးခသပ

ရြါမယ။ပ အဆသြါငချြမျငးကသကမမေရးာသးရငမငပ းမသတးးရြါမယ။ပ လအခအေရးလပ

ြမမကမပ အြည ြည ဆသရငမေဘငမငချြမခသကသပ အမြည ကမမေရးာသးပခည းပ

မသလမဟသမပ ေငကမအမြည ြါေကမမေရးာသးမသ တကသပ ငချြအဖေသတ(Stateပ Party)ပ

ဟသမမမမကြ ြါမယ။ပ

မေဘငမငချြဟငပ ဥြေဒကမသလပ းေငအငးရြါမယ။ပ ငချြအဖ ေသတမျငးဟငပ

ငချြြါအချကေမကသပ သကငေဆငရကအေကငအာေဖငရပ မငေရြါမယ။ပ ဒါအြည ပ

မြည ြါမငေမသတးရြးရြါမယ။ပ ကျေမငမသလသ တဟငပ UDHRပ ကသပ ၁၉၄၈ပ ခသကမးကပ

ြါေကမမေရးာသးခမ သတဖည မအမကပ သတမငးမျငးရအခအေရးေမကသပ ယခကမးပ

ကြပ အေးာငးေဆငရကခမငဖည ြါမယ။ပ သတမကငငချြမရြမသလြါေေရးကစဟငပ

ေးကမကမကေမြည ခည း၊ပ မငေယမမရြဖည ခည းမသလေကြ ငပ မမသ တပ မမသ တမငးပ

မသလ၏အကျးးြငးပကသကခည းရ/မရ၊ပကေမအေကငအာေဖငသခည းရ/မရမသလကသပဦးငပ

ချ ဆရသအြြါမယ။ပ

ာသကမသလချဆရငမငးပမမသ တရအချြအခည ငအငဏငြသ ဆသ မကသပမာြါးေေရး၊ပြာေပ

အေအာငး၊ပ မမသ းအဉအငယဉေကျးမလပ ာသတးမမးဉငမျငး၊ပ ြည ောငသမသးရးမငးပ

မျးမျငးပ ဖးာောငရြမေမမမသလကသပ ကသကေရးဟငြဓငကျြါမယ။ပ

ကေမအေဖည ပ ငသြေဆငမငးရမယငချြြါြည ဋဌငးချကမျငး၊ပ ကမကေမမျငးအရပ

သကငရမယမငေမျငးကသပ ဉးငးချဆရပ သအြေေမးမဟသပ ာမည ယဆြါမယ။ပပပပပပပပပပပပပပ

သတမကငငချြမျငးပ ကမမေရးာသးရငမငပ အမသယမမ သ တကေမငပ ငကငြသတြပ ဖည ြါပ

မယ။ပ ICCPRပ ငချြကမမေရးာသးမကစရြမငပ ငကငြသတ၏ရြမမကသပ ကျေမငမသလပ

ပမည မငသတအေဖည ပ အမသယမေကြ ငးပ အကြ တြည မသကမးြါမယ။ပ အဆသကသေမငပ ကလကကပ

ေကြ ငးမြည ရးပဂသတးချြအြြါမယ။ပအငးသတးကသေကျးဇးမြါမယခဗျငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမတေမးမဆဒယမပဦးမည ပေဆးေးဖသလ ဖည ြါမယ။ပ

ဦးမည (မတေမးမဆ ဒယ)။ ပပပပပ။ပအငးသတးမ ငဂငြါ။ပကျေမငကေမငပရကသမသ းပ

ေဒမကြ း၊ပ မတေမးမဆဒယကပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ဦးမည ြါ။ပ ေးငးအြြါမပ

74

မကြ မး

ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပကျေမငမသလသ တကပအ ငဂြကသသကေအငကမငပပ၁၀၀ပ

ေကျငေခရြါမယ။ပ ဖကဆဂျြေမကေအငကမငပ မသတးေကျငေခရြါမယ။ပ သတခည ငးမငးပ

ေမအသြချြမကေအငကမငပ ကျေမငမသလသတမငးေမရယ၊ပ သတမငးအခအေရး၊ပ လအခပ

အေရးေမဟငပ အမျငးကြ းဆသတးတးခရြါမယ။ပ အငးသတးမမအမသ းပ ၁၉၄၈ပ ခသ၊ပ ဇ ေါရပ ၄ပ

ရကေလမငပ ကျေမငမသလသ တမြေရးရြါမယ။ပ မြေရးရြြ းပ မည မငမျးကပ မည မငပ

မျးကသအသြချြမ သတမခသဖည ငခြါမယ။ပဒါေြမပအဒကာကမငြပပကျေမငမသလသတမငးပ

ေမရအခအေရးေမဟငပ ဆကြြ းေမငဆသတးတးေအသတးမငြ။ပ အငးသတးမကြ မအမသ းြပ မငယငေမပ

ောငမပ ရခးမျငးသငအသြမျးေရးရေငကေအငပ အမမမကြ ငးေတမငရငအဖည အြျကပ

ေမဖည ခမငပ ကျေမငမသလသ တမငးေမရသတေရးအခအေရး၊ပ လအခအေရးဆသတးတးခရမငေမြပ

ပဖည ြါမယ။ပ

ေငကမခါပမြေရးရြြ းေမငပေကျငေကျငအကြ ငမငြပ မည မငြည ကမည ပ

ြါမေမငခသမ အမပ ကျေမငမသလသ တြည မ းရြာမဦးဆသတးေမမမတာကေြါငခြါပ

မယ။ပအဒေမမမတဟငပအငးသတးမမအမသးအခသအချာမမမေမးြါဘး။ပ အဒေမငပ ဒကငပ

ေမမငးပ ကျေမငမသလသ တမငးေမရပ သတမငးအခအေရး၊ပ လအခအေရး၊ပ ယမမငးဆသပ

ယမမငးအခအေရး၊ပ အသြမမငးအခအေရးအငးသတးဟငပ ဆကြြ းေမငဆသတးတးေမသးြါြ။ပ

၁၉၆၉ပ ခသမငဆသသလရရပ သတေရးမမငးအချ လ၊ပ ငေရးဆရငအချ လကသပ အ ဒယမမသဒဒရငာကပ

ကသကသးကျးကသြသလ ြြ းေမငပ မမသလရသတေရးယသတကြ ချကေမ၊ပ ခတယချကေမကသ သကချးဖသလကြ းငးခမငပ

ေမရြါမယ။ပ အဒေမငပ ဒမငပ အငမခတမသကြေြြ းေမငပ ေငကဆသတးရေယငကေမဆသတးပ

ေအငမသကြြ းေမငမပကျးကသဖျကမမးခရမငေမပရြါမယ။ပ

အဒေမငပ ကျေမငမသလသတဟငပ ဒေလားပ ြည မာသကေရးချယမေမည ငကာငးမပ

ပြည မလအသးရေခမေရငကမအချမငေမငပ လအခအေရးမချ လကပ ဆကြြ းေမငဆသတးတးေဆပ

ပဖည မယဆသမငကသပ အငးသတးမရကြ မငြါ။ပ မချလဆသသလရရပ ားမမးာငးမအချမငပ ေမဆသတးမငးပ

မယ။ပ ားမမးာငးမအချမငပ သကကခတရမယ။ပ ဒသဟငေမဟငပ အခသချာဆကြြ းေမငပပပပပပပပပပပ

ပဖည ေမသးြါြ။ပ ဒါေမလြမမကြြ းေမငပ မငေယမ၊ပ မငေခတမေမကသပ ကျေမငမသလကပ

ေဖငေဆငရမငပ ဖည ြါမယ။ပ အဒေမငပ ကျေမငမသလသတရမမသ းကပ ဒါေမကသကြ သကသလရရပ

75

မကြ မး

ကျေမငမသလသတဟငပ လအခအေရးဆသတးတးမ၊ပ သတမငးအခအေရးဆသတးတးမပ သခည းရကြ းြါြ။ပ ဒပ

သခည းရကြ းကပ အခသအချားပ မမမေမးြါဘး။ပ ြြ းခမပ ၂၀၁၀ပ ခသပ ေရးေကငကြလပ

ေြါေြါကငမအသးရမမသမပ ေခမကငဟငဆသသလရရပ ြည မြည မငးေမရအခအေရးပ

ေမဟငပဆသတးတးခရမငေမအမျငးကြ းရြါမယ။ပောငာမငသတေရးအကျဉးမငးေမဟငပေမဆသတးခပ

မငေမပ ရငချြြ းရြါမယ။ပ ောငကောကငြြ းမကြ ငခမငပ အမကဆသတးမငးခမ သ တေရးပ

အကျဉးမငးေမရြါမယ။ပ အဒေမငပ ေငကမခါပ ယမမငးေမ၊ပ ေမငယငမမငးေမပ

မမသလရယေမ၊ပေမည ေမကးပြသတမဏဍငမျးသတလမမးဆးခတခကြ ရမငရြါမယ။ပေငကမခါပ

မငမြည မေမကးပ သြအငးေြးဆသမေခါးဉလပ သြအငးအဓမတယမင၊ပ အဓမတေခသးမငပ

ခတခရြါမယ။ပ ြည မေမဟငပ ဒးလမျကရမသမခရမငေမပ ရြါမယ။ပ အဒေမငပ ကျေမငမသလပ

ပြည မလအသးရရမငေဟငပ ြည မေမရမျကရကသမသမေြးရမငြဖည ြါမယ။ပ ြည မေမပ

မျကရဆကြြ းမကျေအငပ ကျေမငမသလကပ ဆကြြ းေမငားမမးကငကယေငေရငကရမငြပ

ပဖည ြါမယ။ပြည မေမကသပကငကယေြးရမငြဖည ြါမယ။

အဒေမငပ ဒမငအဆသရကပ မြည မငးြါမယ။ပ ကျေမငမသလပ မငးရအခအေရးဆသရငပ

ငချြကြ းကသးခသမငပ ကျေမငမသလသတဟငပ ေးခသမငြါေြြ းေမငပ ကမမေရးာသးချြဆသာငးပ

ပြြ းြါြြ ။ပေငကမခါပလအခအေရးဆသရငငချြမငပမသတးခသရမအကမငပဒပ ICCPRပငချြမခသပ

ြပကျြါေမငမယ။ပဒါကသပကျေမငမသလကပဒငချြမငြါေကမမေရးာသးသလရရပခသတမေမငပ

ကသယငးယအချလမြည မငးမသပ ကျေမငမသလဘကကပ ကျေမငမသလသ တရမမမမာငးမပ

ဥြေဒ၊ပ ြည ဋဌငးာငးမဥြေဒေမကပ ကျေမငမသလားမမးကငကယမရေမငမယအေအာငးပ

ေရငကမငးမငးဆသမငးပ ဒါဟငပ ဉးငးရငေမငမြါမယ။ပ မသလေမငပ ကျေမငမသလကပ Noပ

Manပ isပ Islandပ ဆသမကငးရြါမယ။ပ ဘယမမပ ဘယမငးမပ ကျးေးမကျးမဟသမြါဘး။ပ

မငးေမအကသသတးဟငပ ကသးေမည လဆကြေမငပ ကျေမငမသလသ တကးပ ကမဘငသ တမကငပ

အဖအးာကအဖ ေဖည ြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ကျေမငမသလကပ သတမကငပ ေြါးမးဆကဆတ၊ပ သတမကငပ ဆကဆတပ

မအခါမငပ အကျ းရမငေမရမယ။ပ ငမငေမရသ မယ။ပ ဒါေမကသေမငပ ကျေမငမသလကပ

ချချဉးငးြြ းေမင၊ပ ေမးဆြြ းေမငပ ငချြြါေေရးာသးေရးကစမငေမငပ ချချဉးငးရမငပ

76

မကြ မး

ပဖည ြါမယ။ပ မသလေမငပ ကျေမငမသလကပ ြြ းခမမကမမးပ ကငမေေငကသတးမငပ ကျေမငမသလပ

ပြည မေမခတငးခရမလအခအေရးဆသတးတးမေမ၊ပ သတမငးအခအေရးဆသတးတးမေမ၊ပ သတေရးပ

အခအေရးဆသတးတးမေမပဒါေမကသားမမးဖသလပကျေမငမသလကပဒါေမကသမဆသတးတးေအငဆကြြ းေမငပ

ေငေရငကေြးဖသလဆသရပ ကျေမငမသလသတအသးရကးပ ားမမးကငကယေငေရငကဖသလပ

သမသပသတမကငငချြေမမငပြါေေရးာသးခည းအငးဖည ပကျေမငမသလသတဟငပလအခအေရးပ

ကသေးငးသကငမသတဖည မယ။ပ ကျေမငမသလဟငပ ကမဘငသ တမျငးးမ၊ပ ယဉေကျးမကမဘငပ

သတမျငးးမပ လအခအေရးကသေးငးမ သတ၊ပ ကငကယေငေရငကမသ တဆသမငကသပ

အာအရငးြည မဖသလသြါမယ။ပဒသြည မခည းအငးဖည မငပကျေမငမသလသ တရြသတရြကသပ မည မသမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ အားမဖည ပ အခသသပ သတမကငဖအငးေမလကြ တ ရမအချ မငပ ဒသ ငချြမျးကသပ

ြါေကမမေရးာသးခည းဟငပကျေမငမသလသတရြသတရြကသပမျငးငမည မကငေမငဖည မအမကပ

ICCPRပ ငချြမငပ မည မငသတြါေကမမေရးာသးေရးကစကသပ ကျေမငောငကခတမြည ရးလပ

ဂသတးချြြါမယ။ပအငးသတးေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေြျငဘယမဆဒယမပဦးေမငးေအးပေဆးေးဖသလဖည ြါမယ။ပပပပ

ဦးေမငးေအး(ေြျငဘယမဆ ဒယ)။ ပပပပပပပ။ပ ေးငးအြမပ ဥကကဋဌကြ းပ အငးသတးပ

သတးမေမးေအးချမးကြ ြါေ။ပ ကျေမငပ ေြျငဘယမဆဒယကပ ဦးေမငးေအးြါ။ပ ICCPRပ

ငချြကမမေရးာသးေရးအဆသလြမမကြြ းပ မသတးမြေဆးေးမငဖည ြါမယ။ပ Power Point

မသတးခြည ြါ။ပဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပအဆသရရရရယချကဟငပကသမမဂဂြဋငဉငမမးြါပအေခည ခတပ

မမျငးအပ သတေမငရပမရငးမေမခည း၊ပမြခည း၊ပမေခည းဟမပ ေငကြါမရငးေမပ

ြသမသားကငးရလပလအေခည ခတရြသခမျငးပကငကယားမမးေငေရငကသရဖည ြြ းပသတမကငပ

မငပ မည မငြသတရြမည မချမယဆသမပ ဆဒမေဘငာငးရေကြ ငးပ ေမရြါမယ။ပ အဆသရမမးပ

ာငးမပ ICCPRပ ငချြြါေဖငြည ချကမျငးဟငပ ဥြေဒေကြ ငးဆသ ရငကစရြမျငးဖည မအမကပ

ဒငချြြါပြါေကမမေရးာသးခည းဟငပဥြေဒြည ဋဌငးခည း၊ပဥြေဒြည ခည းြဖည ြါမယ။ပဒါေကြ ငပ

ဒငချြြါအချကအကေမကသပ အဘကဘကကပ ေငမသတးမြရပ သအြြါမယ။ပ မသ းမငပ

သအဆဒဆသမငပ ရကြ ြါမယ။ပ ဒဆဒကသရယသေပ ဘငေမေြးဆြရမသလပ ကြ မေမေငေမးပ

ာငးဖသလပ သြါမယ။ပ သ တေမငအမကဆသရေမငပ ြသမသကငပ ေမေငေမးဖသလပ သအြေကြ ငးပ

77

မကြ မး

မြည သြါမယ။ပဥြမငအငးဖည ပဒငချြအြသဒ(၁)မငပမသ းကသယြသ ြည ဋဌငးခရမယ။ပဒါေကြ ငပ

မမမသလသတေရးအေခည အေကသပမြငြည ဋဌငးခရြြ းပမမးြငးေရး၊ပမေရး၊ပယဉေကျးမမသလကသပ

မြငေဆငရကခ၊ပ မဘငေမယတဇငမေမကသပ မြငာသမယခရမယသလပ ေဖငြည ပ

ာငးမငေမ ရြါမယ။ပ ဒါေမဟငပ မငးမဦးအမကပ သအဆဒလကသကမပ ေဖငြည ချကေမပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဒါေြမပ ဒါကသဒအမသ းကခတသကမယဆသရပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒအြါအေပ

းြငးေရး၊ပမေရး၊ပယဉေကျးမ၊ပမယတဇငမာသမယမသတးမပဒါေမလြမမကမပဥြေဒ၊ပးဥြေဒ၊ပ

အမလ၊ညတကြ ငးချကေမပာခသကငမယဆသရပမသငးအြမြည နငေမပ ဖည ြငးငသြါမယ။ပ

အငးမပ ငချြမြသဒချးမငးပ မြမ၊ပ သတမငးဖည မ၊ပ ကာြာမးမည ငးမ၊ပ

ဆဒေဖငာသမမ၊ပမရငးရမမပ ြည မလေရးရငလပသတေရးအခအေရးမျငးဆသရငအမကပမငးပ

အငးသတးရပ လအေခည ခတရြသခ ေမကသပ လအခအေရးောငကမငပ အေးာငးြြ းပ ြည ဋဌငးာငးပ

မငဖည သလပသတမျငးရပမြည ဋဌငးာငးမပဥြေဒ၊ပးဥြေဒ၊ပမေါဒမးဉမျငးလပဆလကျြယဖျကပ

မငးသေမငပ အချကေမြါရေမငပ မမြည ဖသလသအြြါမယ။ပ ငချြအြသဒပ ၄ပ မငြါမပ သ တပ

မသ တရပ အေရးေြါအေခည အေမျ းဖည ငရပ ငချြြါကမကေမေမကသပ ေကျငတငးသမယ။ပ

ေမဖသ မယသလပ ေဖငြည ာငးမငဟငပ ေကျြကခတရငဖည ြါမယ။ပ မသလေမငးြပ

ဒေဆငရကမေမဟငပ သတမကငဥြေဒအရပ သကငရမယပ ကမကေမေမကသပ မဆလကျရ။ပ

ေမရပ မျး၊ပ အမငးအေရင၊ပ ၊ပ ဘငမငကငး၊ပ ကသးကယမဘငမင၊ပ မျ းသးဇငမအသကပ

မခခည ငးရသလပ ကလမမာငးမအမကပ မမမသလသရငကသမငပ ေဖငြည ေဆးေးခည းမြည ဘလပ

အချကအကမခသချးကသပ ြည သတငေဖငြည မသတးမြရပ သအြေကြ ငးပ မြည သြါမယ။ပ ဒါမမငပ

သြမပမငး။ပမသြမမငး။ပြည မေမပချချသမငဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ICCPRပ ငချြမငပ သတမငးေမရပ အခအေရးဆသရငဖည မပ

ဥြေဒြည ေရး၊ပအသြချြေရး၊ပမရငးရေရးကဏဍအငးသတးပြါရေမငေမရြါမယ။ပ ြည ဋဌငးချကမျငးပ

အရပဥြေဒကသပဒသြည ြါ။ပဒသအသြချြြါ။ပဒသမရငးရြါသလပအမလေြးေမပငချြဖည မယသလပ

ပမည ရြါမယ။ပဒငချြရပအြသဒပ၅၀ပမငပဘငေဖငြည ာငးမဆသေမငပဤြဋငဉငမမးြါပ ြည ဋဌငးပ

ချကမျငးမပ ြည ောငသသတအမးမး၏ပ ေဒမအငးသတးမသလပ အကလအမမမရ၊ပ ချးချကမရပ

အငဏငမေရမယသလပ ြါရြါမယ။ပ ဒါဆသရပကျေမငမသလသတရပအချြအခည ငအငဏငပဘယကသပ

78

မကြ မး

ေရငကမငးြြ ။ပမမမသလရပအငဏငမသတးရြကသပလအခအေရးအေကြ ငးြည ြြ းပ ICCPRပရကာကသပ

ေကြအြရမသပ ဖည မေဘးငး။ပ ဒငချြကသပ သတအမျငးသကမမေရးာသးသလပ ကသယကပ

ကမမေရးာသးသကမငလပ ကသယ သတရြသတရြမကငမယဆသမငပ မြါမငး။ပ ကသယသ တရြသတရြပ

မကချရပကသယြသြရမငဖည ြါမယ။ပ ဥြေဒြည ေရး၊ပအသြချြေရး၊ပမရငးရေရးဆသမပအငဏငပ

မသတးရြဟငပ ကသယ သ တ၊ပ ကသယြည မေမြသ မအရငပ ဖည ြါမယ။ပ သတမကငကာကသပ

ာအြမမအရငပ မဟသမြါဘး။ပ ကသယမငးမမးမမတငရပ ကသယကမငဆသတးမရမငဖည ြါမယ။ပ

ရြကကကြ းေခါဆသတးမမမဘမျ းပဘယမဘကမပမသြခကြ ြါဘး။ပဒါေကြ ငပကသယသ တရပ ြည မလပ

ေရးရငလပသတေရးအခအေရးဆသရငေမကသပကသယအသးရကပဖမးေဖငေဆငေြးရမငဖည ြါမယ။ပ

လအခအေရးချးေဖငကမေမရငခရးပ ကသယအသးရကြပ မဆဥြေဒလအပ အေရးယပ

ရြါမယ။ပ လအခအေရးရရေအငပ အသးရလြည မပ ကမေဖငေဆငရမငဖည ြါမယ။ပ

မရငးမေမခည း၊ပ မြခည း၊ပ မေခည းဆသမပ ေငကြါမရငးပ ြသမသားကငးေအငးပ

ကသယ သတမငပ မငေရမမေမကပ သြေဆငရမငြါ။ပ သတမကငကပ ငသြသလမရြါဘး။ပ

ကသယြသတရြေကငးချရပ းကမးေကငးေအငသြ၊ပ ကျေအငသြ၊ပ ြ မးချမးေအငသြ၊ပ

မရငးဥြေဒသးမသးေအငသြ၊ပ းြငးေရးေကငးေအငသြ၊ပ ြည မေမရပ မဘေ၊ပ ြငေရး၊ပ

ကျးမငေရးကအပ မသးမကေအငသြ၊ပ ဒါဟငပ ICCPRပ ကမမာသးခည းာကပ သတရြသတရြကသပ

ေကငးေမအချကေမဖည ေကြ ငးပမြည သြါမယ။ပဒငချြပအြသဒပ၂၈ပမငြါမပေကငမမဆသမငပ

ကးပကမဘငကသမမဂဂလအခအေရးေကငရပေမငးအငးမခသပ ဖည ေမငေမရြါမယ။ပ

UNပ ရြဋငဉငမမးပ အခး(၁)ပ ငြသဒပ ၁ပ ငြသဒခ(၇)မငပ အဖ ေသတမ သတရပ အချြအခည ငပ

အငဏငကသပ ေးငးရမယသလြါရမသပ ြည မးရြသခကစမငပ ေေရငကကဖကခမရေရပ

သလပေဖငြည ာငးမငပေမရရြါမယ။ပဒါေမဘယေရငကမငးြြ ။ပဉးငးကြ ကြ ေချြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ အဆသရမမးမပ ICCPRပ ငချြဟငပ သ တေရးလလအခအေရးကသပ

အေကြ ငးြည ြြ းေမငပ သတမသ တရပ အချြအခည ငအငဏငလပ ကသယကြ မတငကသယဖမးြသခ ကသပ

ေေရငကကဖကပ အငဏငမကေရငကေပေမငငချ ြဖည မအမကပ အချ ြအခည ငအငဏငြသ ဖည မပ

ကျေမငမသလသတအေလပမသ းရးမငးြည မမရြသတးရ ပအမျ းမငးအကျးးြငးကသပမာခသကေပ

ရပ ကျေမငအကြ တြည မြည သမငကေမငပ ြည ောငသေရေချြသတးရပ းဥြေဒပ ြသဒမပ ၄၅ပ မငပ

79

မကြ မး

ေဖငြည ာငးမအမသ းပ ငချြမြါေခည းအငးဖည ပ အချြအခည ငအငဏငကသပ ာြါးသခည းရ/မရ၊ပ

ငချြြါြည ဋဌငးချကမျငးမပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒ၊ပ မဆဥြေဒမျငးဆလကျမရ/မရ၊ပ

ငချြမပ ြါေခည းအငးဖည ပ သ တေမငလပ အမျငးြည မမျငးအမကပ အကျ းေကျးဇးဖည ားပ

ဖယရငရ/မရ၊ပ ငချြမြါေခည းကသအေကြ ငးြည ၍ပ မဆဥြေဒမျငးကသပ ပြည ဆရေမငပ

းေကငး၊ပ ဥြေဒအမြည ဋဌငးရေမငးေကငးပ သအြခည းရ/မရ၊ပ ငချြမြါေခည းပ

အငးဖည ပ သတေမငကပ ေဆငရကေြးရမယပ မတခလခေရးဆသရငမငေမျငးရ/မရ၊ပ ငချြမပ

ြါေခည းဖည ပ သတေမငအေြါပ ေေကြ းဆသရငမငေမျငးရ/မရ၊ပ သတပ မးမရမမအေြါပ

အေခည ခတခည းရ/မရ၊ပသတချကြ ေရးလပအြည အြးေြါးေဆငရကမကသပဦးမခည းရ/မရ၊ပ

ငချြမြါေခည းအငးဖည ပ သတေမငမပ အခည ငးမငေမျငးပ မရငခည းရ/မရ၊ပ ငချြမပ

မြါေမပ ြည ောငသတမေမင၏အမြည ချကရယရပ သအြခည းရ/မရဆသမအချကေမကသပ

ဥြေဒအကြ တေြးလပ ကျမးကျမမျငးပ ြြ းမမငပ ကမမေရးာသးရကစကသပ ဆသတးညဖမချကရယပ

ေဆငရကမြါေကြ ငးပမြည ရးပဂသတးချြအြြါမယ။ပအငးသတးပေကျးဇးမြါမယခဗျငး။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ မြမေမငမငးြည မလတမေမငကသယငးယပ ဒသမယဗသမးကြ းပ

ေအငဇမးပေဆးေးဖသလဖည ြါမယ။ပ

ဒသမယဗသမးကြ းေအငဇမး(မြမေမငမငးကသယငးယ)။ ။ပ အငးသတးပ

မ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ မြမေမငမငးကသယငးယပ ဒသမယဗသမးကြ းပ ေအငဇမးပ

ပဖည ြါမယ။ပအမမမဆဒယမပေဒါမတငမမးခမအဆသကသပကလကက၍ပအေကြ ငးအရငအေြါပ

အကြ တြည ောငကြည ေဆးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ ဥကကဋဌခဗျငး။ပ Powerပ Pointပ မသတးခ ြည ြါခဗျငး။ပ

ပြည မလေရးရငပ သတေရးအခအေရးမျငးဆသရငပ အြည ြည ဆသရငပ မေဘငမငချြ(ICCPR)ပ

ကသပယေလအချအာပသတေြါးပ၁၇၂ပသတကပအဖေအဖည ပြါေကမမေရးာသးာငးြြ းပမသမပ

သတအြါအေပ ေခည ငကသတကပ ကဦးကမမေရးာသးခည း(Signing)ကသမငပ ြည သြာငးြါမယ။ပ

အငဆယတသတမျငးအကပ မြည ြါအမသးပ ကမမေရးာသးာငးခည းမရေမးမငပ ေးသတရြါပ

မယ။ပ ကဦးကမမေရးာသးာငးြြ းပ ကေမဘငဒးယငးသတကပ ၁၂ပ ၊ပ ဖြသသတကပ ပ ၂၀၊ပ

ငအသသ တကပ ကသးကြ ငအချယေငြြ းမမငပ အမြည ကမမေရးာသးခမငကသပ ေမ ရြါပ

မယ။ပ အမြည ကမမေရးာသးရငမပ မြည ြါအမသ းပ သတကြ း၊ပ သတယမျငးကပ RUDပ

80

မကြ မး

သလပေခါမပ Reservation၊ပ Understandingပ လပ Declarationပ မျငးမမး၍ပ လအခအေရးပ

ဆသရငပ ရြသခမျငး၊ပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒပ သကေျငောရမ၊ပ မမသတ၏အကျးးြငးပ

မာခသကေမမသလအေြါပ မမာမးဉးငး၍ပ အမြည ကမမေရးာသးခပကြ ြါမယ။ပ

အြည ြည ဆသရငလအခအေရးမေဘငမငချြေခည ငကခသအကပ RUDပ ချးချကပ အမျငးဆသတးပ

ေမငးဆသခတရမ ငရးမပ ICCPRပ မပ ၁၇၅ပ ခသလပ ာြဆသတးမငရြမေမငကသပ မြည ြါပ

အမသးပ ေမ ရမငဖည ြါမယ။ပ အဖေအဖည ပ ြါေကမမေရးာသးမဆသြါကပ မေဘငမငချြပ

၏ပ အြသဒပ ၁ပ အြသဒခ(၁)အရပ ြည မအငးသတးမ ပ ကသယြသ ဆသတးညဖမြသခရေကြ ငးပ ြည ဋဌငးရငပ

သတေမငမပ မသ းရးမငးေြါးသတ သးောသေမငသတဖည ြြ းပ ကရဖည ေြါေေမငပ

သတေရးအေခည အေမျငးအရပငးမေဘငမငချြြါပကသယြသ ဆသတးဖည မြသခကသပကခတကျမသတးရပ

အခကအခရသ မအြည ပသကငအေကငအာေဖငရငမးပ ေခါမမျငးမငပ ကြ တ ေမပ

ငသ ြါမယ။ပ မသလြါ၍ပ းြငးေရး၊ပ မေရးလပ ယဉေကျးမအခအေရးမျငးဆသရငပ အြည ြည ပ

ဆသရငပမေဘငမငချြပ ICESCRပကသပ မည မငသတြါေကမမေရးာသးခဉကပအြသဒ(၁)ြါပ Self-

determinationပ ဟေမငကငးရြကသပ InterpretativeပDeclarationပ ပြည သြမကမသလပ ေဆငရကပ

မြါမယ။ပ ငချြ၏အြသဒ(၄)ပ အေရးေြါအေခည အေမပ ရြသခမချ လကသပ အကလအမမဖည ပ

ကျမသတးခည း၊ပ ကမကေမမျငးပ ေမဖေဆငရကခည း၊ပ အြည ြည ဆသရငဥြေဒလပ ဆလကျမပ

မရေရခည း၊ပ ေမဖေဆငရကမြည ဋဌငးချကမျငးပ အေကြ ငးရးမျငးအငးပ ကသမမဂဂမပ

မဆပအဖ ေသတမျငးာတမသလပချကချးအေကြ ငးကြ ငးရခည း၊ပေမဖသြေဆငမပရြဆသးမပ

ေလရကအငးပ ဆကကအေကြ ငးကြ ငးရခည းပ မြည ဋဌငးချကမျငးမပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒပ

အခး(၁၁)ြါပ အေရးေြါကငဆသရငြည ဋဌငးချကမျငးပ ဆလကျမမရေေရးအမကပ

Reservationပ ာငးမ/မမပ ဉးငးရမငဖည ြါမယ။ပ ငးြည ဋဌငးချကအေြါပ ြည မသ တကပ

Reservationပ မမးာငးြြ းပ အေမရကသတကပ ငးမသလဖးြသတအေခည ခတဥြေဒအမသ းမငပ

ေဆငရကမဟသပ Declarationပ သြာငးမငကသပ ေမ ရြါမယ။ပ ငချြပ အြသဒ(၉)ပ အြသဒခ(၅)ပ

အြသဒ(၁၄)အြသဒခ(၆)မသလအရပ မရငးဥြေဒမဖမးဆးခည း၊ပ ားမမးခည းလပ ချမမခမြည ဒဏပ

ေြည ငးမမသလအေြါပ မရငးဥြေဒအရပ ေျငေကြ းရြသ ခ ြျဉး၍ပ အေမရကသ တကပ

Understanding၊ပမကကဆကသသ တကပInterpretativeပStatementပာမးာငးြြ းပ မြ မြ းယငး၊ပ

ဘဟငးမငး၊ပ ဘဇသတမျငးကပ ငးအချကအေြါပ အေကငအာေဖငရငမပ ြည နငမျငးငရပ

81

မကြ မး

မအမကပ Reservationပ မျငးပ မမးာငးမကသပ ေမရရ၍ပ မည မငသတအမကးပ

အေးအကာမးဉးငးရမအချကးဖည ြါမယ။ပ ငချြ၏အြသဒပ ၂၄ပအြသဒခ(၂)ပ

(၃)မပ ကေးမယမသ းပ ေမးဖငးြြ းြြ းချးပ ေမးငရးမမြသတမခည း၊ပ ငမေြးခည းလပ

သတမငးအဖည ပခတယြသ ခရေကြ ငးြါရမဖည ပကေးမယမျငးပသတမမဖည ေရပရရယာငးပ

ေမငးပ မမမသလ၏ြသ ကယေမည အမးပ ေမးဖငးမ သတမကေးမယမျငးအငးပ သတမငးပ

ပဖည ခေြးေရးမပ သတမျငး၏ေယဘသယျအငးဖည ပ မငေမရေကြ ငးပ သတမျငးငကပ မေဘငာငးပ

မမချကေြးာငးမကသပေမ ရရမငပဖည ြါမယ။ပအ ငဂသ တ၏ပReservationပအေလပယးကမသလပ

သတမငးဖည ခဥြေဒမျးပ ြည ဋဌငးမမဟသမေကြ ငးပ မမးခ ြြ းပ ကရးပ ကျမသတးျကရပ

ြါမယ။ပ ၁၉၈၂ပ ခသ၊ပ မည မငသ တမငးဥြေဒပ အခး(၂)မပ သတမငးဖည ခည းြျဉး၍ပ

အမအးြည ဋဌငးာငးြြ းးပ ဖည ြါမယ။ပ မသလြါ၍ပ ငချြြါအမြည ကမမေရးာသးြါကပ

ကရကျမသတးေမပ မည မငသ တမငးဥြေဒမပ ငးကေးမျငးအမကပ အကျတးေမမရေမငပ

မအြည ပ ြည ဆရပ ဖအငးေြးမခတငးရေေရး၊ပ မည မငသတ၏ပ အမျ းမငးသတခြ တ ေရးပ

အကျ းးြငးမာခသကေမမသလအမကပ Reservationပ ာမးရအေရးကြ းေကြ ငးပ မမရရမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ ေဆးေးခမအချကမျငးဟငပ ေကငကသမချကမငဖည ြြ းပ ေးကကျယြည လငပ

ာမးဉးငးရမယပ အချကမျငးငရေမငကသပ ေမ ရမငဖည ြါမယ။ပ အြသဒပ ၅၁ပ ြါပ ငချြပ

ပြည ဆချကပ အဆသမမးရငမးပ ကသမမဂဂအောောအမးေရးမးချြာတပ ကဦးမပ

မးရမမ၍ပ ြည ဆချကမျငးပ မအငဏငမကေမအာပ သြးဉအဆမျငးြါရရငပ

ငးြည ဆချကမျငးအငးပ ကခတမအဖ ေသတမျငးကပ သကငရမငေရြြ းပ အခည ငးအဖ ေပ

သတမျငးကပကခတခမပယခြည ဆချကမျငးအငးပသကငရမငေရမဖည ပအဖေသ တမျငးပ

သကငကျပမသတးမအချကအကမျငးမပ RUDပ Reservationပ ၃၀၀ပ ေကျငလအမပ ကြည ငးပ

ြေားေမငကသပ ေမ ရမငးဖည ြါမယ။ပ ဂသတးချြအငးဖည ပ ဒမသကေရအအငးေကငးမပ

အေမရကသတမြေပ ၁၉၇၇ပ ခသကပ ကဦးကမမေရးာသးြြ းပ ၁၅ပ အကြ ငပ ၁၉၉၂ပ

ခသမပအမြည ြါေခြါမယ။ပဒမသကေရကျပ ဉသယေေမးမပ မည မငသတအေလပ ြည ဋဌငးပ

ချကမျငးအငးပ သကငအေကငအာေဖငသေရးအမကပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒလပ သကေျငပ

ောမရရခည း၊ပ ငချြမပ လအခအေရးဆသရငကစရြမျငးပ ကျယြည လငြါရမအမကပ

အချယေငရသအြေေမးခည း၊ပ မဆဥြေဒမျငးမပ ငချြြါအချကအကမျငးအငးပ

82

မကြ မး

ာမးြည ဋဌငးကြ ရခည း၊ပ သကေျငောမရမဥြေဒအမမျငးပ ြည ဋဌငးရသအြေခည း၊ပ

ပြည ဋဌငးချကမျငးအငးပ အြည အေသကငသ မ၊ပ မငေယမ၊ပ မငေခတမအေြါပ ကျယကျယြည လြည လပ

ေဆးေးမသတးမြရသအြခည း၊ပ ငချြသကငကျမသတးရငမပ ရဆသရငမ ေခါမမျငးပ

အခကအခမျငးအငးပ ေကျငတငးသရပအအမတမျငးပ ချမမရသအြေေမးခည းမသလေကြ ငပ ICCPRပ

ငချြအငးပသတေငကမအချယပေငမြည သြမေကြ ငးပောငကြည ေဆးေးရးပဂသတးချြပ

ြါမယ။ပအငးသတးကသပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပမျမဆဒယမပဦးကသမပေဆးေးဖသလ ဖည ြါမယ။ပ

ဦးကသမ(မျမဆ ဒယ)။ပ ပ ပ ပ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းပ

ပအငးသတးမ ငဂငြါ။ပ ကျေမငကေမငပ မျမဆဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ဦးကသမပ ဖည ြါမယ။ပ ေဒါမတငရအဆသကသပ အကြ တြည မသကမးမငးမငဖည ြါမယ။ပ ဒအဆသကသပ

ေဆးေးကြ မအခါမငပ အငးသတးကပ အဆသ လြမမကြြ းေမငပ သးရမချကေမေမရြါမယ။ပ မခသကပ

ကျေမငပ အချြအခည ငအငဏငကသပ ာြါးမငး၊ပ ေငကမချလကျေမငပ ကေမအေကငအာပ

ေဖငသြါမငးဆသမငေမပ ေမ ရြါမယ။ပ ဒါလြမမကြြ းေမငပ အကြ တြည ေဆးေးမငးမငဖည ြါပ

မယ။ပအြသဒပ ၅၃ပ ြသဒြါမ ငချြကသပ ေမေမချငချငကြ မယဆသသလရရပ ဒငချြရအမငရဟငပ

ဒါးညဖြါမယ။ပ ငချြရဒါးမငပ ဘငေဖငြည ာငးမဆသရပ မငးမျးယေအငးသတးရ ပ

ေမးရငြါဂသဏမကခငမးမမေမလပ ာငေရဖည မမအခပအေရးေမကသပ ေးငးမယဆသမငပ

ဟငပ မြခည း၊ပ မရငးမေမခည းပပ ြ မးချမးေရးရအေခည ခတအသမမည သလပ မမကျကျေဖငြည ပ

ာငးမငရြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ဒပ ICCPRပ ငချြဟငပ သတေရးမခသပ ဒါမမဟသမသလရရပ အသးရပ

မဖကသပ အကငအကယေြးမငမဟသမြါဘး။ပ အဒသတမးမသးကြ းသးမအသးရေမကေြြ းေမငပ

သတမငးမဦးချးရပ အခပအေရးေမကသပ ချ းေဖငကမငကသပ အကငအကယေြးမ ငချြပ ညဖြါပ

မယ။ပ မးအငးဖည ပေြည ငရရေမငပ မငးမမးဆသးကသပ မဘကမမးေခါြ ကမငမျ းပ

မဟသမြါဘး။ပ ဆသးမမဘကသပ ားေကျငးေြးဖသလသြေမပ သတမကငဥြေဒမခသးပ ဖည ြါပ

မယ။ပ ဒါလြမမကြြ းေမငပ ဒပ ICCPRပ ဟငပ UDHRပ ကေငမငြါ။ပ လအခအေရးငချြရပ

မမသ းေကြ ငးကသပ ကျေမငမသလပ ြည ေငကြ ပဖသလသြါမယ။ပ မကယမမးကျေမငပ မမငးသကပ

83

မကြ မး

အပ သတေမငအယ၊ပ ကမဘငအမသးအေသးအဆသတးပ အငးသတးကပ မြမ၊ပ မရငးမေမမလပ

မးမ မေမကသပ ရငေဖမငြါြ။ပ မမသ းေကြ ငးကသပ ြည မသတးမြကြ ပမယဆသသလရရပ ကသသကသပ

ကျေမငမသလပ ရဆသခရဖးြါမယ။ပ သတေမရအချြအခည ငအငဏငကသပ ကျေမငမသလပ ဆသတးတးခပ

ဖးြါမယ။ပ ဒကသသကပ ဘငကသအေခည ခတာငးဆသရပ အမျးမငးေရးေါဒကသအေခည ခတြါမယ။ပ

ကသသယချဖသလပ မမသလရမသကြေမကသပ မမသလသတမငးေမပ ောငကခတမရဖသလအမကပ အမျ းမငးေရးပ

ေါဒကသပအမသတးချြါမယ။ပြာမကမဘငမင။ပ

ဒသမယကမဘငကသေရငကငမအခါကျေမငပ မလာကကမေမေြါငြါမယ။ပ

အးေရငကအမျးမငးေရးေါဒကသပ ကသ ြြ းေမငပ ကသသယသြါမယ။ပ အဒသယသရငကေပ

ပြြ းေမငပ ေငကဆသတးပ ဒသမယကမဘငလပ မးပ ၄၀ပ ေငကပ အမကေမဆသတးတးြြ းပ ဒသမယကမဘငပ

အဆသတးမမြါမယ။ပ ပ အဒသပ အးေရငကအမျ းမငးေရးေါဒေမရပ ရဒကပ မမသ းမငာာပ

ရငးရငးဖည ခမငကသးပ ကျေမငအငးသတးေမြြ းဖည ြါမမယ။ပ ဒသမယကမဘငြြ းမအခါမငပ

မကမဘငသတးမငပ ဒသမျ းအဋဌငသတေမပ မေြါေအငသလမသလပ ားမမးဖသလသမယဆသြြ းပ ကသမမဂဂပ

ေြါြါမယ။ပ ဒကသမမဂဂပ ဘငမေမလားမမးမငဆသမေမးခးကသပ အေဖည ရငဖသလအမကပ

မမတမကေမငပ အယငသမကကေပ ဦးေဆငြြ းေမငပ ကငဆကေြြ းေမငပ လအခပအေရးပ

မကြ မးကသပ ေရးဆခြါမယ။ပ လအခပအေရးမကြ မးကသပ ေရးဆမအချ မငပ ဒသမယကမဘငမငပ

ဂျးေရးေခည ငကမးေငကကသပ မမခမငကပ အဒရေေဆငမဘဖည ြါမယ။ပ ဂျးမျးေမပ

ဘငေကြ ငပအမမခတရမဆသသလရရပ အေကြ ငးြည ချကမျးသတရခြါမမယ။ပ မသလေမငးြပ

ကေးေမ လပမးကေးေမကသမမမငဟငပဂျးမျးဖည သလြါ။ပဒါဟငပမးအငးဖည ပေြည ငရပ

မျးချးဆသ ရငခခည ငးမေမြါ။ပ ဒကေြြ းေမငမပ မငးမဦးချးရမဖသးေမကသပ

မေဆငကြြ းေမငပ ကမဘငမငရမမဦးချးကသပ အကငအကယေြးဖသလပ ဒဟငေြါေြါကပ

ငခခည းဖည ြါမယ။ပ

အဒအခါမငပ ကျေမငဘငေြည ငချဆသရပ ဒသမယကမဘငအြြ းမမခအခါမငပ

အချြအခည ငအငဏငလြမမကြြ းေမငပ ကျေမငေဆးေးချြါမယ။ပ ြည ကြ ပြါ။ပ ကသသပ

ကမတေမဆသမမအခါမငပ အချြအခည ငအငဏငြသမပ မြမအမျ းမငးသတေမပ

ေြါငြါမယ။ပ ကျေမငမသလသတအြါအေေြါ။ပ မြမအမျးမငးသတပ အချြအခည ငပ

84

မကြ မး

အငဏငဘယမြသ ဆသရပ ေငေငကပ ကျေမငေြည ငမပ မဘေယငေဆငမယသလပ ေြည ငမယ။ပ

ဘငေကြ ငပဆသေမငပ အချြအခည ငအငဏငဟငပ သတမငးမဦးချးြသမယ။ပ အချြအခည ငပ

အငဏငဟငပ သတမငးေမဆကပ ဆးမကမယ။ပ ဒါေကြ ငပပ မဘအဟငပ သတမငးမဦးချးပ

ြဖည ြါမယ။ပ ေငကမခသကပ ဒါေမလြမမကြြ းေမငပ ေဆးေးေကြ မအခါမငပ ကေမ ပ

မကယဖည သ ေခည ရ/မရပ ကျေမငမသလြည မသတးမြကြ ပရေအင။ပ ကေမဖည သ ေခည ရ/မရပ

မသတးမြမအခါမငပ ဟသမြါမယ။ပ ေခါမေမရေမယ။ပ ကျေမငမသလသတရပ ဖးြသတအေခည ခတပ

ဥြေဒမငပ အချ လေမငအြသဒေမဟငပ သတမငးေမရအခအေရးေမကသပ မငးဆးြမြာငးမငမျ းပ

ကျေမငမသလကြ တ ရြါမယ။ပ ေငကမခါပ ကရရေမပ ြည မးြ မးချမးေရးကစလပ ြည မးပ

ြဋြကခေမြါ။ပ ဒါေြမပ ဒြည မးြ မးချမးေရးကစေမ၊ပ ြည မ းြဋြကခေမအငးသတးကသပ

ပြည ကြ သကေမငးပ မရငးမေမမလပ မြမလပ သတမငးအခပအေရးလပ အရြဘကပ

အခအေရးေမကသပရငေဖမြဋြကခေမြပညဖြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငပမသလသလပ ကျေမငမသလအငးသတးဟငပ လအခပအေရးလဆသ မပ Conceptပ ေမ၊ပ ICCPRပ

မငြါမအရငေမအငးသတးဟငပ သတမငးမဦးချးရမဖသးတေမကသပ ေးငးမမမငရမယပ

ဆသရပ အဒမအေခည ခတဟငပ ြည ြည ေြည ငးေရးအမကပ Politicalပ Willပ ပဖည ြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ

ဒ ေခါမေမမရဘးသလပ ကျေမငမသလေြည ငေမငမဟသမဘး။ပ ဒ ေခါမေမရေမငကသပ

ကျေမငမသလကခတမယ။ပ ဒါေြမပ ဒပ ICCPRပ ငချြကသပကမမာသးဖသလသမယသလပကျေမငမသလကပ

အကြ တြည ချြါမယ။ပ ဘငေကြ ငပသဆသသလရရပ ကျေမငမသလသတမငရေမပ သတမငးမဦးပ

ချးရပ သတေရးဆသရငအခပအေရးကသပ သတမကငငချြမခသလပ အကငအကယေြးမငဖည သလြပ

ပဖည ြါမယ။ပ ဘငေကြ ငပဆသရပ ကျေမငမသလသတရြည မးေရးအေခည အေလပ သတေရးအေခည ပ

အေေမအေြါမငပ မချ လဟငေမသးရမရငေမပ ရေြါေမးမယ။ပ မသလေမငပ ကျေမငမသလသတရ ပ

သ တမငးမဦးချးကသပသတမကငဆသရငငချြမခသလပအကငအကယေြးခည းဟငပကျေမငမသလပ

သတမငးေမရအကျးးြငးကသပယသတကြ မငဆသမငကသပြည ဖသလအမကပဒငချြလြမမကြြ းပြြ းေမငပ

ေခည မးမးမမယသလပ ကျေမငာြါမယ။ပ ေငကမခသကကျေမငပ အခသဆသသလရရပ

ဒမငေမးရငရမယ။ပ ကေမအေကငအာမေဖင သ မငေမရမယ။ပ ဒါဆသပ

ကျေမငမသလြည ဉးငးရမယ။ပ ကျေမငမသလပ ဘယေမငကေမအေကငအာေဖင သ မင။ပ

85

မကြ မး

ဒေရငမငပ ကျေမငပ ဆသသးကငးမခသေြည ငချြါမယ။ပ ဒမသကေရကသပ ခဗျငးမသလမေဆငကပ

မေြါလ။ပ ဒမသကေရကသပ ခဗျငးမသလကျပမသတးသကြါ။ပ ဒမသကေရကပ ခဗျငးမသလကသပ ြည ြြ းေမငပ

မေဆငကမငးမမယသလပ ေြည ငချြါမယ။ပ ကျေမငမသလကပ ဒသ တမငပ ဘယမကပ ဘငကသပ

မေဆငကေမင။ပ ကျေမငမသလမေဆငကဖသလပ ကျေမငမသလကသပ ဘယမားေကျငးမင။ပ

ကျေမငမသလသတမငးေမကသပ မြခပအြည ေြးသကြါ။ပ အဒသတမငးေမကြပ အသးရေမပ

ကသပ ားေကျငးြါမမယ။ပ တမေမငေမကသပ ားေကျငးမငးြါမမယ။ပ ဒသတမငရေမပ

သတေရးအအငးသလပြဋြကခဆသ ရငအရးအမည ေမကသပကျေမငမသလသတမငးေမကပကျေမငမသလပ

ကသပ ြည ြြ းားေကျငးြါမမယ။ပ ဒါေကြ ငပမသလသလပ ဂသတးချြအေလေြည ငချမငကပ ကျေမငမသလပ

မေဆငကမေြါလ။ပ ကျေမငမသလကျပမသတးသကြါ။ပ သတမငးအခပအေရးေမကသပ သတမကငပ

ဥြေဒမခသဖည မပ ICCPRပကသပကမမာသးဖသလပေခည မးေမြည ရးလြပသတမငးေမအေြါမငရမပ

သတေရးယသတကြ ချကကသပ ြည မကြ ရေအငသလေြည ငကြ ငးရးလပ ဂသတးချြြါမယ။ပ အငးသတးေကျးဇးပ

မြါမယဗျ။

ဥကကဋဌ။ ။ပ မြမေမငမငးြည မလတမေမငကသယငးယပ ဒသမယဗသမးကြ းပ

ေကျငမသးေအငကပေဆးေးဖသလဖည ြါမယ။

ဒသမယဗသမးကြ းေကျငမသးေအင(မြမေမငမငးကသယငးယ)။ ။ပ အငးသတးြပ

မ ငဂငြါခဗျငး။ပ ကျေမငကေမငပ ဒသမယဗသမ းကြ းေကျငမသးေအငပ ညဖြါမယ။ပ အမမပ

မဆဒ ယကပ ေဒါမတငရအဆသကသပ အကြ တြည ေဆးေးမငးမငဖည ြါမယ။ပ Powerပ Pointပ မသတးခပြည ြါပ

ခဗျငး။ပ ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ အဆသရကပ ြါေကမမေရးာသးဖသလပ မသကမးာငးမပ အြည ြည ပ

ဆသရငမေဘငမငချြဟငပ သတေမငမမတမကပ ြည ောငသတမေမငရပ အဆသတးအဖည မလပ

ေဆငရကရမယပပငချြအမျ းအငးမျးဖည မယဆသမငပဦးငေဆးေးသြါမယ။ပဖးြသတပအေခည ခတပ

ဥြေဒြသဒမပ၁၀၈၊ပြသဒမပ၂၀၉၊ပြသဒမခ(က)ြည ောငသတမေမငဆသ ရငဥြေဒပြသဒမပ၅၉၊ပ ပြသဒမပ၆၁၊ပ

ြသဒမခ(က)ရပ ဇယငး(၁)၊ပ အမမဉ(၈)မသလအရပ သတေမငမမတမကပ ြည ောငသတမေမငမသလပ

မြည အဆသတးအဖည မရယပေဆငရကရမယပငချြအမျ းအငးဖည မယဆသမငပေမရမငဖည ြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငပပ ဒအဆသကသပမမးခည း၊ပကခတေဆးေးခည းအငးဖည ပပသတေမငမမတမရပမငေပ

လပ သြြသ ခပကသပ အြည အားေကျငးမာကပ ေကျငြြ းပ ေေရငကကဖကရငပ ေရငက/ပ

86

မကြ မး

မေရငက၊ပ အဆသကသပ ြည မလတမေမငကပ ေဆးေးဆသတးဖည မအမြည ခည းအငးဖည ပပ ြည ောငသပ

တမေမငကသပ ေကျငသြေဆငရငေရငက/မေရငကပ ဦးငဆခည မသတးမြမပြါေကြ ငးပ မြည ပ

သြါမယ။ပ ဒအဆသကသပ အမြည သကမယဆသရးပ သတေမငမမတမ၊ပ ြည ောငသအသးရပ

အေလပကမမေရးာသးဖသလပတမေမငကပဆသတးဖည မမသကမးာငးမပငချြြဆသြြ းပခသကပကျေမငပ

မြည ခမပ ဥြေဒ၊ပ ြသဒမေမကသပ ေကျငသြေဆငမငးသလးပ မရြါဘး။ပ ြည ဋဌငးချကေမပ

အမသးပ မမတမကပ ြည ောငသတမေမငကသြည မ၊ပ ြည ောငသတမေမငမငပ ေဆးေး၊ပ အဆသတးပ

အဖည မရယမငေမကသပ သြေဆငရအသတးမငြညဖြါမယ။ပ အခသသပ ြည မလတမေမငမငပ အဆသမပ

ေဆးေးေမငဟငပ အချ ဖည းမးရငေရငကမအြည ပ မသငးအြမပ ငးမမငးခည းကသြါပ

ပဖည ေသ ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ သတေမငမမတမ၊ပ ြည ောငသအသးရကပ ေဆငရကဖသလမငေရမငကသပ

မေဆငရကဘပ မငေဟးေသလ၊ပ အငးးမေမရေသလပ အခသသအဆသမမးပ မသကမးပ

ေရမငငးသလပေငကြ ပမအခါမငးပ မည မငသတအေလပကရမငပကေးမယမျငး၏ပ

အခပအေရးဆသရငငချြ(CRC)၊ပ အမျ းမမးမျငးအငးပ းမျးသတဖည ပပ ခခည ငးမြေြျငကေရးဆသ ရငပ

ငချြ(CEDAW)၊ပ မမမးမမျငး၏အခပအေရးဆသရငငချြ(CRPT)လပ းြငးေရး၊ပ မေရးပပ

ယဉေကျးမအခပအေရးမျငးဆသရငအြည ြည ဆသရငငချြ(ICESCR)မပ အြည ြည ဆသရငပ

လအခပအေရးြမငချြကြ းေးခသကသပ အမြည ြါောငးြြ းပ (CRC)ရေငကဆကမ ငချြပ

ပဖည မပကကကသြဋြကခမျငးအမးပကေးမယမျငးြါေြမမကမဆသရငပ ေငကဆကမပ

အေခည ြည ငချြ(OPAC)ကသးပကမမေရးာသးခြြ းဖည ြါမယ။ပ

အြည ြည ဆသရငပြးေြါးေဆငရကေရးေကြ းေငပ ြည ောငသေကြ းပ ဦးေကျငမကပ

ယခသအမးပ (OPAC)ကသပ အမြည ြါေရပပ ICCPRပ ကသပ ကမမေရးာသးရပ ဦးမပ

ပကြ းြမးေဆငရကျကပ ရေကြ ငးကသပဆဇင သတ၊ပဂျဗငမြ လမငကျးြြည သြခမပကသမမဂဂပ

လအခပအေရးေကငပ အကြ မ(၄၀)ေမည ငကပ ြသတမ အးအေေးကငအမးပ ယခသပ

ေဖေဖငေါရပ ၂၆ပ ရကေလမငေြည ငကြ ငးခမအမသးပ မကြ ငေမးမရကြသးအမးကပ OPACပ ကသပ

ေကြ ငချကဖည ပပအမြည ြါေပရပြည ောငသတမေမငကသမြည ငမအမကပတမေမငကပ

မေဘငမအမြည ေြးခြြ းပ ဖည ြါမယ။ပ ICCPRပ ကသးပ ကမမေရးာသးသေရးပ သအြမပ

87

မကြ မး

ပြည ဆမေမပ ေဆငရကေမယသလမရရြါမယ။ပ ြည ဆမေမမြြ းေမးသလမင၊ပ အဆမပပ

မဖည ေမးသလမငပ ြည ောငသတမေမငမသလပ မမြည သေမးမငသလပ ယဆြါမယ။ပ ယခသပ ဇပပ

၅ပ ရကေလမငပ ေြည ေမငပ Hiltonပ ဟသမယမငပ ICCPRပ လြမမကမပ အမြငမည မေရး၊ပ

အသြသတေဆးေးြပ ကျးြြည သြခြါေမးမယ။ပ မသမထအကြ မေမည ငကဖည ြြ းပ မကဆသမပ

တမေမငကသယငးယေမးပ မကေရငကခကြ ြါမယ။ပ ြည ောငသအသးရကပ ICCPRပ ကသပ

ဒ မကသခပ ကမမေရးာသးသေရးပ ရမးချကာငးေဆငရကေမယဆသမငပ အယမကပ

မမည သြါမယ။ပ အဆသမမးဉကပ ICCPRပ လြမမကြြ းပ ဂဃဏဖမကြ ငးမြည မငးခမပ

အဆသရအေလးပ ကသယပ သတကပ ICCPRပ လြမမကြြ းပ ဘငေမသြေမယဆသမငကသြါပ

ေငမရာငးြြ းဖည မငြါ။ပ ေဆငရကေမငကသမမကြ းလပ ေဆငရကြါသလပ မသကမးေဖသလပ

မသအြဖးသလာြါမယ။ပ ငးေရာကျးေမသမျငးပ ဖည ေမငးသလေမငပ မေြည ငသေြမပ

မေကျငးမးေရကးပြည မသေမငပ ဖည ေြါမယ။ပ ဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငမကမမးပ

မေေငကပယေလအာပမသတးလရမငပကငအမ းမငပမမးခမမငမအဆသေြါးပ၁၃၇ပ

ခသအကပ အမြည ပ အဆသပ ၆၃ပ ခသအာပ ရေမငကသမသတးမြြြ းပ အြည အားေကျငးခည းလပ

ဖအငးေြးခည းခသအကြ ငးပချပချေဆငရကမပြါေကြ ငးပေဆးေးသြါမယ။ပ

ဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ကရဒမသကေရယဉေကျးမအရပ အဆသကသပ အမျငးသဆဒ လပ အမြည ပ

ခသလြဖည ဖည ၊ပ ြည ောငသအသးရရပ မအအဉအရြဖည ဖည ပ ဒငချြကသပ ြါေကမမပ

ေရးာသးမယဆသြါကပ ကဦးကမမေရးာသးမအဆမငေဆငရကမပြြ းပ မေျငမအချပ

ေရငကမမငပအဖေအဖည ပအမြည ေေရငကမပြါမယ။ပ ICCPRပကသပကရသ တေြါးပ ၁၇၂ပ

သတကပ ြါေကမမေရးာသးာငးေမငးပ အချ လသ တေမကပ ကဦးကမမေရးာသးခည းမငပ

ပြည သြာငးမငကသပ ေမရရြါမယ။ပ အငဆယတအဖ ေသ တေမအကပ ေးသတကပ ကမမပ

ေရးာသးာငးခည းမရေမးမငပ ေမရရြြ းပ မသတးသတကေမငပ ကဦးကမမေရးာသးြြ းေငကပ

အချယေငြည ဆြြ းပ ကသး၊ပ အပ ၂၀ပ မဖည ပပ မပေျငမအချကျမမငပ အမြည ပ

ေေရငကကြ ခည းညဖြါမယ။ပ ငချြမငပ သတမငးပပ သတေရးအခပအေရးမျငးဆသရငကသပ အဓကပ

ာငးေဖငြည ာငးြြ းပ လအခပအေရးဆသရငကစရြမျငးပ ကျယြည လငြါရမအမကပ ဥြေဒြည ေရး၊ပ

မရငးရေရး၊ပ ြည ာေရး၊ပ ေမကြ းကြ ြေရးမကဏဍအချးချးပ းေြါးြပ

88

မကြ မး

ေဆငရကရမယပကစရြေမးပ ရေသသလပ အချယြည ဆေဆငရကမပေကြ ငးပ

အကြ တြည ေဆးေးသြါမယ။ပ ေးငးအြမပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းခဗျငး။ပ ဂသတးချြအေလပ

ဒအဆသဟငပ ဖးြသတအပေညခခတဥြေဒအြါအေပ မဆဥြေဒမျငးကပ အြးာငးမပ သတေမငပ

မမတမရပ မငေသြြသခပကသပ ေေရငကကဖကရငေရငကမအြည ပ ြည ောငသတမေမငပ

ကမငပ ေဆးေးဆသတးဖည မရမယပကစရြဖည ေမငေကြ ငပပ ြည မလတမေမငကပ အမမြည မပပ

ြါေကြ ငးပပ သတေမငမမတမကပ သ တရလအခပအေရးြသတရြအမကအြါအေပ အေကြ ငးပ

အမျ းမျ းေကြ ငပပ ICCPRပမသလပေေရငကဖသလပေဆငရကမယဆသရးပကဦးကမမေရးာသးခည းပ

အဆပကသမငပ ဥြေဒြည ဋဌငးချကမျငးအမသ းပ ေဆငရကမပြါေကြ ငးပ အကြ တြည ေဆးေးအြြါပ

မယ။ပအငးသတးကသေကျးဇးမြါမယ။ပ

ေဒါမ တင၊ပ အမမမဆ ဒယကမမးမအဆသ ြျဉး၍ပ မကဆသ ရငပြည ောင သပ

အဆအဖအးေကပ ြည ရးးေဆးေးပခည း တမေမင၏ အဆသတးအဖည မ

ရယခည း

ဥကကဋဌ။ ။ပ အအဉပ ၁၀ပ ပဖည ြါမယ။ပ အြည ြည ဆသရငပ ြးေြါးေဆငရကေရးပ

ေကြ းေငကပြည ရးးေဆးေးရညဖြါမယ။ပ

ဦးေကျငမ(ြည ောင သေကြ း၊ပ အြည ြည ဆသ ရငြးေြါးေဆငရကေရးေကြ းေင)

။ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ပ ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငဥကကဋဌပ တမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးပ

မ ငဂငြါခဗျငး။ပ ကျေမငကေမငပ အြည ြည ဆသရငြးေြါးေဆငရကေရးေကြ းေငပ

ပြည ောငသေကြ းပ ဦးေကျငမပ ဖည ြါမယ။ပ အမမမဆဒယပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ

ေဒါမတငမမမးမပ ပြည မလေရးရငသ တေရးအခအေရးမျငးဆသရငပ အြည ြည ဆသရငပ

ငချြကသပ ကမမေရးာသးရမသကမးမအဆသလပ ြမမကြြ းေမငပ ောငအမျ းမျ းကေပ

မကမကကြ ကြ ေသးေးေဆးေးခကြ မပ တမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးကသပ ေကျးဇးပ

မေကြ ငးပ ဦးငေြည ငကြ ငးသြါမယ။ပ အငးသတးမြြ းကြ မအမသ းပ မည မငသတဟငပ အေခည ခတကျဆသတးပ

လအခအေရးဆသရငသတမကငငမမးဖည မပ ကသမမဂဂရ ပ အြည ြည ဆသရငလအခအေရးပ

ေကြ ငငမမးကသပ မြေရးရရမပ ၁၉၄၈ပ ခသမြပ အမြည ရငမငြါေခမပ သတပ

မသ တဖည ြါမယ။ပ အခသေဆးေးေကြ မပ ICCPR၊ပ ေငကပ ICESCRပ လပ လအခအေရးဆသရငပ

89

မကြ မး

ေကြ ငငမမးမသလဟငဆသသလရရပ Internationalပ Billပ ofပ Humanပ Rightsပ သလေခါမပ အေရးြါမပ

လအခအေရးဆသရငငချြဖည မအေကြ ငးကသပ ေြည ငကြ ငးသြါမယ။ပ ဒပ ICCPRပ ငချြကသပ

ကဦးကမမေရးာသးခည းလြမမကြြ းေမငပ ၂၀၁၈ပ ခသပ မမအမးကပ ICCPRပ ငချြကသပ

ကမမေရးာသးဖသလအအဉရ/မရပ ြည မလတမေမငကသယငးယမဦးကပေမးမည းခဖးြါမယ။ပ

ာသဉကပ မည မငသတအေဖည ပ ြါေညခးအငးဖည ပ သတမကငမျကငငမငပ လအခအေရးငချြပ

မျငးမသလပအမြည ြါေသမသ တေရးဆဒလပေငကပလအခအေရးလြမမကြြ းေမငပသတမကငပ

လပ ြးေြါးေဆငရကမကသပ မသးမည ြည မသ မငဖည ေကြ ငး၊ပ မသလေမငပ ငချြြါအချကေမကသပ

အေကငအာေဖငကြ ရငမငပ ေမ ကြ တ ရရ သ မအခကအခေမ၊ပ ေခါမေမ၊ပ မငးအရးပ

အမည သအြချကေမကသပ ာမးဉးငးမေကြ ငးပ ကျေမငမသလြည ေဖည ကြ ငးာငးခပ

ြါမယ။ပယခသအချမငပမမမသလအေလပ ICCPRပငချြကသပကဦးကမမေရးာသးေရးကစပဦးငးေြးပ

ရမးချကအဖည မမမမာငးြြ းေမငပ ြည မးဥြေဒလပ ကေမအေကငအာေဖငေရးပ

ဆသရငအချကအကမျငးကသပ ကျယကျယြည လြည လေငျကရြါမယ။ပ ေငကပ Universalပ

Periodicပ ပ Reviewပ သလေခါမပ လအခအေရးလြမမကသလပ ြည မသတးမြခရငမငးြပ

ကျေမငမသလပ ICCPRပ ငချြကသပ ကမမေရးာသးဖသလပ မည မငသတကသမသကမးာငးခမငရြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငပ ၂၀၂၀ပ ပြည ပ သေဘငမငမမးမယပ UPRပ အရခတငြည သေရးအမကပ

မမဦးေဆငမသြးေကငမမကးပ ICCPRပ ငချြအငးပ ကမမေရးာသးေရးကသပ ဦးငးေြးပ

ပကြ းြမးေဆငရကဖသလအမကပ ကျေမငမသလောငကခတမြည ာငးြါမယ။ပ ြည မလေရးရငပ

သတေရးပအခအေရးမျငးဆသရငပအြည ြည ဆသရငငချြကသပခသမငမဒမသကေရသ တေမငအဖည ပ

ေြါားငေရးအမကပ သကငေဆငရကရမယပ အြည ြည ဆသရငငချြမခသအဖည ပ

သတမကငကပ ကခတာငးကြ ြြ းဖည ြါမယ။ပ အငးသတးမြြ းမအမသ းပ ငချြကသပ ၁၉၆၆ပ ခသမငပ

ပြည ဋဌငးခြြ းေမငပကရမငပသတေြါးပ၁၇၃ပသတကပအဖ ေအဖည ြါောငးြါမယ။ပ မည မငသ တပ

အေဖည ပးပ ကမမေရးာသးရဉးငးမမပ ငချြမခသဖည ြါမယ။ပ သတမကငငချြပ

မရြမသလပ ကဦးကမမေရးာသးခည းဟငပ သတေရးဆဒကသေဖငြည ခည းမငဖည ြါမယ။ပ ကဦးပ

ကမမေရးာသးခည းဟငပ ဥြေဒေကြ ငးအရပ းေငမမရေမးေမငးပကမမေရးာသးြြ းပ

မေငကပ မပေျငမအချမငပ အမြည ြါေဖသလသြရမယဆသမငကသးပ ာမးပ

ဉးငးရမငဖည ြါမယ။ပ

90

မကြ မး

ပမည မငသတရပ ဖးြသတအေခည ခတဥြေဒပ အခး(၈)ပ သတမငးမျငး၏ပ မအခအေရးမျငးပ

မငေမျငးဆသရငြည ဋဌငးချကမျငးမငးပ သတမငးမသးရ ပ အေခည ခတအခအေရးမျငးကသပ ရရခတငးပ

သရပ ြည ဋဌငးကငကယာငးပြြ းဖည ြါမယ။ပ အသးရအေဖည းပ လအခအေရးဆသရငပ

သတမကငငချြမျငးကသပ ေငခည း၊ပ ကမမေရးာသးခည း၊ပ အမြည ြါေခည းဖည ပ လအခပ

အေရးကငကယမည မခည းကသပ အရအဟသမည မေဆငရကျကရြါမယ။ပ မမမသလေငအေလပ

မကဆသ ရငေကြ းေငမျငးပ းြြ းေမငပ လအခအေရးဆသရင၊ပ အြည ြည ဆသရငပ အဓကပ

ငချြမျငးပ Core Conventionပ ေမအငးသတးကသပ ြါေကမမေရးာသးသေရးပ အမြည ပ

ြါေေရးအမကပ ေငျကရြါမယ။ပ ငချြမခသချးကသပ မမသ တရအကျ းးြငးပ

ပြည မးအေခည အေအရြရြအေြါပ မမမသတးမြြြ းေမငပ တမေမငရမေဘငမချကပ

ရယကငပ ကဦးကမမေရးာသးခည းပ မသလမဟသမပ အမြည ြါေခည းမသလကသပ ေဆငရကျကပ

ရြါမယ။ပငချြြါြည ဋဌငးချကမျငးကသပကေမသြေဆငသ ဖသလလပကရြည မးမငေဆငရကပ

ေမအချကေမလပ းယဉသြေဆငသဖသလးပ သအြြါမယ။ပ ICCPRပ ငချြမပ ြါေမပ

Article မျငးြါြည ဋဌငးချကမျငးအရပ ပမည မငသတအေလပ ေဆငရကြြ း၊ပ ေဆငရကဆ လပ

ေဆငရကရသအြမပ မအချကမျငးကသပ ရးးမရရသအြမအမကပ ကဦးအေဖည ပ

ကမမေရးာသးဖသလကသမငပ ဦးငးေြးေဆငရကမငးရပ ရရယာငးြါမယ။ပ မကဆသ ရငေကြ းပ

ေငေမဆကပ မေဘငာငးေမေမငးခတခရငမငပ ြည ကြ ငးငမမေဘငာငးမမချကမျငးအရပ

ကဦးကမမေရးာသးဖသလကသပ ကလကကကြ ခည းမရေမငးြပ ငချြြါြည ဋဌငးချကမျငးအကပ

ပမည မငသတမပ ကခတသမမရမကစမျငး၊ပ အကဖည မေခါရငမငပ မည မငသတမပ ငးပ

မေဘငေြါကမမပကစရြမျငးြမမကသလပ မေဘငာငးေကြ ငချကမျငးပ ြည သြရပ

အကြ တြည ချကမျငးးပရရာငးြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငပICCPRပငချြကသပြသမသငးမေဘငေြါကရပမမမသလြည မး၌ပေဆးေးမမျငးပ

ာြမတြည သြြြ းမအခါမပ ကျေမငမသလအေလပ ကမမေရးာသးေရးကသပ ဉးငးမငးမေကြ ငးပ

မသတးမြမြည အြြါမယ။ပ ဒေရငမငပ ဒေလပ ICCPRပ ငချြကသပ ခင းချကမရကမမေရးာသးဖသလပ

အမကပ ေဆးေးေကြ မငမဟသမေကြ ငးပ မြည သြါမယ။ပ ကျေမငမသလပ ဒေလပ ေဆးေးေခည းပ

မပICCPRပငချြကသပကမမေရးာသးဖသလအမကပမသကမးမအဆသကသပေဆးေးခည းဖည ြါမယ။ပ

91

မကြ မး

ဒကစ လြမမကြြ းေမငပ သးရမမေမပ မချလေြည ငကြ ငးမငးကြ မငကသးပ မမမငးမြါမယ။ပ

မမမသလအေလပ ဒငချြကသပ ကမမေရးာသးမအခါမငပ မျကသတမမြြ းပ ကမမေရးာသးမငမဟသမပ

ြါဘး။ပ ကျေမငမသလပ ကမခတမအချက၊ပ မမမသလသ တအေခည အေလပ မကသကမအချကေမကသပ

ပခင းချကြည ခည း၊ပ ငးမေဘငေြါကခည းြမမကြြ းေမငပ ေကြ ငချကာသမြည ခည းမျငးပ

ကသးပ ာမးခည းအငးဖည ပ သးရမမေမကသပ ကငကယမငးဆးဖသလအမကပ ေဆငရကမငးမငပ

ပဖည ြါမယ။ပ မချလသတေမအေလပ အချ လ Articleပ မျငးကသပ အေကငအာမေဖငသ မပ Articleပ

မျငးကသပ မမမသလသတရပ Constitutionပ လမဆလကျမမေပ သကငမယဆသမအေကြ ငးပ ေဖငြည မသပ

မချ လသတေမဆသသလရရပ ဥြမငအငးဖည ပ ြါကစမသ တဟငဆသရပ မချလ Articleပ ေမဟငပ မမမသလပ

သတဖ းြသတဥြေဒလေမငးေကငး၊ပ Shariaပ Lawပ လေမငးေကငးပ ဆလကျခည းမရပ

မေရပ မမသလသကငမယဆသမငမျ းခင းချကြည ြြ းေမငပ ကမမေရးာသးာငးမငေမရမငပ ဖည ြါပ

မယ။ပ

သတမငးကစြမမကးပ သးရမမေမေမရြါမယ။ပ ဒါမျ းလြမမကသလးပ မမပ

မသလသးရမမေမကသပ မငးဆးသဖသလအမကပ သတမငးလြမမကသလရရပ မမမသလသ တရဥြေဒအရမငပ

ပဖည ရမယဆသမအေကြ ငးပ ဒသ ငးမရးးချကမျးေမလပ ကျေမငမသလေကြ ငချကေမပ

ပြည သြြြ းေမငပကမမာသးမငးမငမျးကသပ ေဆငရကမယဆသရပ သးရမမေမကသပကငကယမငးဆးပ

သမငဖည မအေကြ ငးပ မြည သြါမယ။ပ မမမသလေကြ းေငအေလပ ဒငချြြါအချကေမကသပ

အငးသတးမည မငသဘငမငြည ဆသာငးြြ းဖည ြါမယ။ပ ဒါအြည ပ ကဦးကမမေရးာသးဖသလပြည ဆဉပ

ကြပ ငချြြါြည ဋဌငးချကေမကသပ ငချြအေကငအာေဖငကြ မအဖအးမျငးအြါအေပ

မကဆသ ရငေငေမအငးသတးကေြြ းပ အြည အေငးမရရရအေရးကြ းမအမကပ အဒပ

အမကကသပ ကျေမငမသလပ ဒငချြလြမမကြြ းေမငပ ငးမြသမသမရေအငပ ကြ းြမးပ

ေဆငရကျကရြါမယ။ပ အဒအမကပ သတမကငကပ ြငရေမ၊ပ ကျမးကျမေမဖမကြ ငးပ

ပြြ းေမငပ မကဆသရငေကြ းေငေမအကြ ငးမငပ အမြငမည မေရးအသြသတေဆးေးြေမကသပ

ကျးြျကရြါမယ။ပ

သတခည ငးေကြ းေငပပ ဗြ မမတသတးမသလြးေြါးြြ းေမငပ၂၀၁၅ပခသမငပြာမအကြ မ၊ပေငကပ

ဂျ ဗငမြ လမငအေခည သကမပ Centreပ forပ Civilပ andပ Politicalပ Rightsပ (CCPR)ြးေြါးြြ းေမငပ

92

မကြ မး

၂၀၁၇ပခသအမးမငပ ဒသမယအကြ မ ပမမယအကြ မ၊ပ ခသကပဇပ ၅ပရကေလပပ ၆ပ ရကေလမငပ

မသမထအကြ မပ အသြသတေဆးေးြေမကသပ ကျးြခြြ းဖည ြါမယ။ပ ယးအသြသတေဆးေးြမျငးမငပ

မကဆသ ရငေကြ းေငမျငးအြည ပ တမေမငကသယငးယမျငးကသးပ ဖမကြ ငးခြါမယ။ပ

အဆသြါအသြသတေဆးေးြမငပ ကသယငးယအမးမးကေြြ းေမငပ ြည မ းဥြေဒမျငးပ

ငချြြါြည ဋဌငးချကမျငးပ သကေျငောဖည ေရးမသလကသပ ေဆးေးခကြ ြါမယ။ပ ငချြြါြည ဋဌငးပ

ချကမျငးအေြါပ မည မငသတကပ ငးမေဘငေြါကမပြမမကြြ းေမငပ မေဘငာငးပ

ေကြ ငချကမျငးပ ြည သသေရးအမကးပ းေဆပးေးြမျငးကသပ ေကြ းေငမျငးအကြ ငးပ ာြမတပ

ဆကကေဆငရကမငးဖသလရမယဆသမပ အေကြ ငးကသးပ မြည သြါမယ။ပ ICCPR ငချြကသပ

မကေမငပ ယခသကသမမဂဂအောောငခတရပ Treatyပ Eventပ မပ ကငအမးပ

ကမမေရးာသးသဖသလအမကရရယြြ းေမငပ ကြ းြမးေဆငရကခြါမယ။ပ မသလေမငးြပ

ယးမမသ မကငမငပ ြည မ းသြးဉမျငးပ းေဆငရကရပ အချာြမတသအြပ

ေေမးခည း၊ပ ေငကငမပ ၂၀၂၀ပ ပြည မငပ ကျေမငမသလပ UPRပ အရခတငမမးဖသလးပ

ရြါမယ။ပ အဒါအြည ပ ကျေမငမသလပ အမြည ြြ းဖည မပ ICESCRပ ရပ ြာမဦးဆသတးအရခတငပ

ကသးပ မမးဖသလအမကပ ြည ဆေဆငရကဖသလးပ ရြါမယ။ပ ဒါေကြ ငမသလသလပ ကျေမငမသလပ

ေကြ းေငအေလပ ICCPRပ ကသပ အချ ယေငြည ဆြြ းမေငကပ ငမ မျငးမငပ ဦးငးေြးပ

ကမမေရးာသးသေရးအမကပ ကြ းြမးဉေဆငရကေမအေကြ ငးကသပ မြည သြါမယ။ပ

ဒါေကြ ငမသလသလပ ြည မလတမေမငကသယငးယပ ေဒါမတငမမးမပ ICCPRပ အရခတငပ

ငချြကသပ ကမမေရးာသးရပ မသကမးမအဆသကသပ မမမမးမာငးရမြါေကြ ငးပ မြည ပ

အြြါမယ။ပေကျးဇးမြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပအဆသရရပမေဘငာငးေြည ငြါ။ပ

ေဒါမ တင(အမမမဆ ဒယ)။ ပပပပပပပပပပ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ပြည မလတမေမငဥကကဋဌကြ းရ ။ပ

ကျမမမအဆသကသပ ေသးေးေဆးေးေြးကြ မပ တမေမငကသယငးယကြ းမျငးအငးသတးကသပ

ေကျးဇးမြါမယ။ပ ကျမဒအဆသကသပ ြြ းမမးခဉကမးကပ ကျမမသလရပ သတမငရမပ

မသ းရးမငးးသေမရပအခအေရး၊ပသတမငးမျငးရပ သ ပတေရးအခအေရးေမကသပရရဖသလဆသ ြြ းပ

ရရယြြ းမခမငပ ညဖြါမယ။ပ ဒာမငပ မချ လအဆသေဆးေးမငးမအာမငပ သတေမငမမတမပ

93

မကြ မး

ပကြ းရသြြသ ခပကသပ ေကျငြြ းပ မမယဆသမပ ေဆးေးချကေမရြါမယ။ပ မကယေမငပ

ေဆးေးမတမေမငကသယငးယကသယမသကးပကျမအဆသ ြြ းေမငပေဆးေးခကမးကပ

ေဆးေးခပြည ဖသလပ ြာမအဆမမငပတမေမငကြ းကပမခကမေဘငမသလပ ေဆးေးခပရမငပ

ပဖည မအမကပ ေဆးေးမပ သတေမငမမတမရသြြသ ခကသပ ေကျငြါမယသလပ ေဆးေးမပ

တမေမငကသယငးယကသယမသ ကးပ ြည မလတမေမငကြ းရ ပ သြြသ ခကသပ ေကျငြြ းပ

ေဆးေးမငးမငဖည မယသလပကျမကပဒေရငကောငကြည သြါမယ။ပ

ေငကကျမမသလပ ြာမအကြ မပ ြည မလတမေမငမငးပ ဒသမျးပ ကဗးရးပပ

ြမမကြြ းပ ေဆးေးခမငရြါမယ။ပ မသလေမငပ ြာမအကြ မပ ြည မလတမေမငမသးကးပ

သတေမငမမတမကြ းကသပ ဘယမမပ အြည မမခကြ ြါဘး။ပ ေငကဒအဆသကသပ ေဆးေးမေရငမငပ

မဘကမငမငးမမးကသပဆသတးမသးာသတးတရြြ းေမငပရြကကကြ းကသအြရမအဖည မျပးသလပဆသခြါမယ။ပ

မကယေမငပ ကျမမသလသ တမသ တမငးအငးသတးဟငပ မရးဖရးလမေရဘပ ေမးငးမဘလပ

ေခရမ ေမပ အမျငးကြ းရခြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ မရးဖရးကသရငဖသလအမကမမငချြပပ

သလေမငပကျမမသလကပဆသသြါမယ။ပဒေရငမငပတမေမငကသယငးယကြ းေမအငးသတးပဒငချြပ

ICCPRပ ငချြြမမကသလပမြသဒချး၊ပမြသဒချး၊ပမြသဒချးကသပမချမမမယ။ပမသလေမငပ

လအခအေရးကသပ ကငကယေငေရငကရမယဆသမငကသေမငပ ြည မလတမေမငကြ းာမငပ

ာသေမပ တမေမငကသယငးယမျငးအငးသတးပ ငးမေဘငေြါကသလပ ဒအဆသကသေဆးေးခပ

ရရခခည းြပညဖြါမယ။ပ

ေးငးအြြါေမငပ ြည မလတမေမငပ ဥကကဋဌကြ းရ ။ပ ြည ောငသေကြ းကးပ

ေြည ငမငးြါမယ။ပဒငချြကသပေရးာသးဖသလအမကပေဆငရကေမယသလဆသမငမရမအမကေကြ ငပ

အမမမးေမးမငြါမယ။ပ ဒအဆသကသမဉကမးကပ ေကြ းေငအေလပ ဆသမမငပ

မကမငရေအငပ ဒာမငအဆသာမငကသကပ အမြည မငးမြါဘး။ပ ကဦးာသးမငးမြါဘပ

လပ ကမမေရးာသးဖသလြပ မသကမးခြါမယ။ပ ဒါဟငပ ြည မလတမေမငဆသရငဥြေဒ၊ပ းဥြေဒပ

အရပ တမေမငကသယငးယမဦးရပ အသြချြေရးေငကသပ Checkပ andပ Balanceပ သြမပ

တမေမငကသယငးယရြသခြပဖည ြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပေကငးြါြြ ။ပမေဘငာငးေြည ငြါ။ပ

94

မကြ မး

ေဒါမ တင(အမမမဆ ဒယ)။ ပပပပပပပပပပ။ပ ေးငးအြြါေမငပ ဥကကဋဌကြ းရ။ပ ေကြ းကးပ

ဒငချြကသပ ကဦးကမမာသးမယသလဆသြါမယ။ပ အဒေမငပ တမေမငအေလပ မမမမးမမပ

မယ။ပ မမမမးမြါသလပ ေကြ းကေြည ငြါမယ။ပ ကျမမသလဒအဆသဟငပ မမမမးမသတြငး။ပ

မမမမးမသတလေမငပ ဒအဆသဟငပ ေကြ းေြည ငမငးမအာမငေမငပ ကမကေမဖည ေမယ။ပ

ကျေမငမသလမကြ ငခာသးြါမယဆသမပကမကေမဖည ေမကငးေမငြါြါမယ။ပအဒေမငပကျမပ

အေလပမမမမးမေငပကြ ေြးြါရပေးငးငမြည အြြါမယ။ပ

ဥကကဋဌ။ ။ပ ေကငးြါြြ ။ပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ ေဒါမတင၊ပ အမမပ

မဆဒ ယကပ မမးမငးမအဆသကသပ ကသယငးယပ (၁၄)ဦးကပ ေဆးေးြြ းပ အြည ြည ဆသရငပ

ြးေြါးေဆငရကေရးေကြ းေငကပ အဆသအငးမမမမးမမပေကြ ငးပ ရးးခြါမယ။ပ

အဆသရကးပ မမမမးမေငကြ ေြးရပ ရးးေြည ကြ ငးမငးြါမယ။ပ ဒါေကြ ငပ

ဒအဆသ ပ ြျဉးြြ းပမမမမးမေငကြ ရပတမေမငကပမေဘငမြါမငးခဗျငး။ပ

[မသတးကြ မမသ မသပေမးမည းြါမ။ပတမေမငကပမေဘငမြါမ။

ဥကကဋဌ။ပ ။ပ မေဘငမမမမရြါမငးခဗျငး။ပ မေဘငမမမမမရမအမကပ

ေဒါမတငပ မမးမငးမအဆသကသပ တမေမငကပ မမမမးမေငပကြ မဖည ေကြ ငးပ

ေကြ ငြါမယ။

ဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ (၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၈)ရကေမည ငကေလပ

ရြငးေကြ ငးပ အးအေေးပ (၁၉)ရကေမည ငကေလဆကကကျးြမပ ပ ေလရက အချ ကသပ

ေကြ ငခည း

ဥကကဋဌ။ပ ။ပ အအဉပ ၁၁ပ ပဖည ြါမယ။ပ တမေမငကသယငးယမျငးခဗျငး။ပ ဒသမယပ

အကြ မပ ြည မလတမေမငပ (၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၈)ရကေမည ငကေလကသပ ရြငးပ

ြါမယ။ပဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ(၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမပအးအေေးပ(၁၉)ရကေမည ငကေလပ

ကသပ၂၀၁၉ပခသ၊ပကမဘငပ၁၁ပရက(ဗသဒဓဟးေလ)ပ တကပပ၁၀ပငရအချ မငပဆကကကျးြမငပ

ပဖည ေကြ ငးလပယေလအးအေေးြြ းဆသတးေကြ ငးပေကြ ငြါမယ။ပ(မြ ဘငမတမျငး)

ပအချ၊ပ၁၄း၁၀။

95

မကြ မး

အခမးအငးမး။ပ ။ပြည မလတမေမငဥကကဋဌပြည ာကခငြါြြ ခဗျငး။

အခမးအငးမး။ ။ပအငးသတးာကခငသြါြြ ခဗျငး။

[ဒသမယအကြ မပ ြည မလတမေမငပ (၁၃)ပကြ မေမည ငကြသတမအးအေေးပ (၁၈)ရကေမည ငကေလပ

ကသပ၁၄း၁၀ပငရအချ မပရြငးြါမ။

ဒတယအကြမ ပြညသလတတတာ (၁၃) ကြမတပမာြြမနအစညးအတေး (၁၈)ရြတပမာြတန

(၁၀.၉.၂၀၁၉) ရြတနတင တမးပမနးတပြေကြားခသည ြဂဂလများ

2.56